Ólafs saga hins helga (Flateyjarbók)

Velg språk	Norrønt	Islandsk	Norsk	Dansk	Svensk	Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ►

Flateyjarbók

Ólafs Saga hins helga

Þaattr Harallz Grænska

Capitulum

Cecilia het æin gỏfug kona ok storborin j Noregi hana atti Gudrỏdr konungr Bearnnarson kaupmannz Haralldzsonar harfagra Halfdanarsonar suarta Gudrodarsonar ueidekonungs Halfdanarsonar hins millda ok hins matarilla Æysteinssonar konungs Halfdanarsonar huitbeins Olafs sonar tretelgiu Jngialldzsonar illrada Braulỏnundarsonar konungs af Uppsỏlum. þui uar Olafr tretelgia kalladr at hann ruddi merkr j Noregi ok rikti þar fystr sinna kynsmanna. hans nafnn hafde Olafr konungr Geirstada alfr er æinn hefir uinsælstr verit af sinum monnum. Gudrodr konungr atti son vid Ceciliu er Haralldr het. hann var sendr til fostrs upp a Grenland til Hroa | hins huita lendz mannz. þui uar hann kalladr Haralldr grenske er hann óx þar upp. Son Hroa uar Hrani uidforlle þeir Haralldr voru miog iafnngamler ok fostbrædr. en eftir þat er Haralldr grafelldr hafde drepit Gudrod konung flyde Haralldr grenske fyst til Upplanda ok med honum Hrani fostbrodir hans ok dualdizst þar vm hrid med frændum sinum. Æirekssynir leitadu miog ath þeim monnum er j sokum voru uit þa ok eftir þeim ollum mest er þeim þotti vppreistar at uon. Þat redu Haralldi frændr hans ok vinir at hann fære ór lande a brott.

Fra Haralldi ok Tosta ok Sigridi dottur hans

2. Haralldr grenski for þa austr til Suiþiodar ok læitade ser skipanar at koma ser j suæit med þeim monnum er foru j hernat at fa ser fiar. Haralldr var hinn geruiligste madr. Tosti het madr j Suiþiod er æinn var rikazstr j þui lande þeirra er æigi baru tignar nafnn. hann uar hinn mesti hermadr ok var lỏngum j hernade hann var kalladr Skỏglartosti. Haralldr grenski kom ser þar j sueit ok var med Tosta vm sumarit j uiking. uirdizst hann vel huerium manni. hann var ok eftir vm uetrinn med Tosta. Haralldr hafde verit .ij. uetr a Upplondum en .v. med Tosta. Sigridr heth dottir Tosta ung ok frid ok suarre mikill.

Sigridr brendi inni .vii. konunga

3. Eitt sumar er Haralldr grenski for j Austrueg j hernat at fa ser fiar þa kom hann j Suiþiod. Æirekr hinn sigrsæli konungr j Suiþiod hann hafde feingit j elli sinne Sigridar dottur Skoglartosta. þeirra son uar Olafr sænske er sidan var konungr j Suiþiod. Eirekr Suiakonungr fek bana ofarlla a dogum Hakonar jarls. Sigridr drottning uar þa at buum sinum þuiat hon atte bu będe morg ok stór hon uar uitr ok forspa um marga hlute. Haralldr grenske hafde gert sattmal vid Haralld Danakonung ok hellt þat vel. hann hafde ok feingit Astu dottur Gudbranz kula gỏfugs mannz. en er þat spurde Sigridr fostrsystir Haralldz at hann uar þar uid land kominn þa sendi hon menn til hans ok baud honum til ueitzslu hann for med sueit manna ok uar þar godr fagnnadr sat konungr ok drottning j hasæti ok drukku będe samt vm kuelldit. ok er kuellda tok uar konungi fylgt til rekkiu þeirrar er Sigridr uar von at sofa j. þar uar tialldat pellum ok uel um buit. j þui herberge var fatt manna. en er konungr uar afklæddr ok j rekkiu kominn þa kom til hans Sigridr drotning ok skæinkti honum sealf ok lokkade hann miog til at drekka ok uar hin katazsta ok hin blidazsta. konungr var allmiog druckinn ok bæde þau. hon baudst til at liggia j somu sæng ok hann. Haralldr suarar. æin saman mun Asta huila j natt sagde hann. Þa sofnar hann en drotning gek til suefns ok uar ræid miog. Eftir um morgininn þa uar ueitzsla hin kapsamligsta en þa uar (sem) iafnan uerdr þar er menn verda druknir at hinn næste dag eftir uarazst flestir ofdrykkiu. Drotning uar þa enn allkát ok tỏludu þau konungr sin j mille. sagde hon suo at hon uirde æigi minna þær æignir er hon atti austr þar en konungdom hans er hann atti j Noregi. Vid þessar rædur vard konungr ugladr ok fannzst fátt vm allt ok biozst j brott ok var hugsiukr en drotning var hin gladazsta ok leiddi hann vt med godum giofum. Fór Haralldr konungr vm haustit aftr j Grenlandz fylki ok var heima vm uetrinn ok helldr vkatr. en vm sumarit eftir for hann j Austrueg med lide sinu ok hellt þa til Suiþiodar ok sende ord Sigride drotningu at hann uillde finna hana. hon ræid ofan a fund hans ok tỏluduzst þau vid hann uekr bratt þat mal ef Sigridr uillde æiga hann. hon sagde at þat væri hegomamal þui at hann væri adr suo quangadr at honum væri þat fullræde. Hann suarade. Asta er god kona ok gỏfug en ekki er hon suo storborin sem ek. Sigridr suarar. uera kann þat at þer set nokkuru ættstærri en þat munda ek ætla at nu munde med henni vera beggia ykk(u)r hamingia. Litlu skiptuz (þau) flæirum ordum vid adr Sigridr ræid j brott. Haralldi konungi var allskapþungt. hann biozst at rida upp a land enn a fund Sigridar drotningar. margir menn lottu þess. en æigi at sidr for hann vid mykla suæit manna ok kom til þess bæiar er Sigridr drotning red firir. þat sama kuelld voru þar komnir sex konungar adrir er allir badu Sigridar drotningar. hon georir nu ueitzslu moti bidlum sinum ollum ok byr þeim eina holl. þar skillde vera .vij. daga uæitzsla. sinn dag skyllde huerr þeirra tala vid hana. skillde hon suo reyna malsnilld þeirra. hon let adra holl bua astuinum sinum. Visiualldr Gardakonungr uar j þessu lide. Haralldr mæler þeim mun diarfligar til samfara vid hana sem hon hafde framarlegar | uit hann talat en adra þa sem hennar hofdu bedit. Sigridr suarar suo ordum hans. æigi girnir mig til uænleiks þins eigi til rikis þins æigi til ættar þinnar ok til æingra þeirra hluta er her sealfuum heyra til. en þat er satt at Asta er nu þess sonar æigande uordin er ek uillda giarnna modir hafua at verit. Skildu þau suo sina rædu. Konungarnir aller satu j einne holl mikille hon uar fornn. eftir þui var allr hennar bunadr. dryk skorti þar æigi suo afeinginn at aller voru fulldruknir suo at hofutverdir ok vthuerder sofnnudu. Þa natt let Sigridr ueita þeim atgaungu med ellde ok uopnnum. brann þar stofan ok þeir seau konungar med sinum monnum er inne voru. en þeir voru drepnir er vt kuomuzst. Sigridr kuezst suo skylldu leida smakonungum ath fara til þess ór audrum londum at bidea sin.

Hrani kom heim i land ok fann Aastu

4. En þann uetr annan ádr atti Hakon jarll orrostu vid Jomsvikinga a Hiorunguỏge. Hrani hafde verit eftir at skipum þa er Haralldr grenski hafde farit a land upp med þui lide er efter var til forrada. En er þeir spurdu at Haralldr var af lifui tekinn þa foru þeir a brott sem skiotazst aftr til Noregs ok sogdu þessi tidende. Hrani for a fund Astu ok sagde henni alla atburde um ferd þeirra ok suo þat huerra eyrenda Haralldr for a fund Sigridar drotningar. Asta for þegar til Upplanda a fund fodur sins er hon spurde þessi tidende ok tok hann vel vid henni en będe þau voru miog ræid vm þa ætlan er verit hafde j Suiþiod þa er Haralldr konungr hafde henni ætlat æinlæte.

Her er Þaattr Olafs Geirstada alfs

Dræingr godr ok hofdinge mikill (var) Olafr Gudrodarson væidekonungs broder Halfdaner suarta. modir Olafs var Olof dottir Alfarins ór Alfheimum. en þegar er Olafr var fulltida at alldre tok hann konungdom eftir fodur sinn a Grenlande. hann var allra manna fridazstr synum ok mestr uexste. hann hafde atsetu a þeim bę er a Gæirstodum hæitir þvi var hann kalladr Gæirsteda alfr. hann hafde forræde firir þeim tueim fylkium er annat var kallet a Upsa en annat a Uestmari at auk fỏdurleifdar sinner. sem segir Þiodulfr hinn huinuerske.

Red Olafr

Upsa fordum

vida frægr

ok Uestmari

godum likr

ok Grenlandz fylke

undz fotuerkr

vid folldar þrom

uigs fromozstum

uard at grande.

nu liggr gunndiarfr

a Gæirstodum

herkonungr sea

hauge orpinn.

Eftir fall Gudrỏdar konungs fỏdr Olafs tok Alfarinn konungr er Alfgeirr het odru nafnne undir sig Uingulmork alla ok setti þar vfir Alf son sinn er kalladr uar Gandalfr. Eysteinn konungr son Haugnna Eystæinssonar hins illa lagde under sig alla Hæidmork ok Soleyier. en Olafr Gæirstada alfr hellt ollu sinu riki firir þeim Alfui ok Eysteini ok ollum odrum allt til daudadags. hans son var Rỏgnnualldr heidum hærre er konungr var eftir fodur sinn. vm hann orti Þiodulfr hinn huinuerske Ynglingatal.

Draumr Olafs. capitulum.

6. Olaf Gæirstada alf dreymde draum ok fannzst mikit vm ok villde eigi segia til er hann var spurdr. siden let hann þings quedia vm allt sitt rikit. þingit var sett a Gæirstodum. konungr bad alþydu fyst luka malum sinum en hann kuezst sidan eftir mundu luka upp firir alþydu hui hann hefde þings kuatt ok let morgum mundu þikia litla sok til þess vera. ek uil her segia draum minn segir hann. mer þotti sem uxi mikill suartr ok illiligr gengi austan a landit. hann for um allt land mitt ok riki. mer þotti falla firir honum ok hans ablæstri fioldi mannz suo at mer þotti þat æigi færre en þat sem eftir var. sidazst syndizst mer hann drepa hird mina. hann bad menn þa rada draum þenna þuiat ek væit at hann hefir nokkut at merkia. Þeir sogdu at hann munde sealfr næst geta huat hann þydde. Konungr talade þa. fridr hefir leinge godr verit j riki þessu ok arferd ok fiolmenni meira myklu en land þetta megi bera. en uxi sa er mig dreymde mun vera firir sott þeirri er fara mun austan a land þetta ok mun fylgia manndaudr mikill. hird min mun sidazst firir þui verda ok þat er likazst at ek fara þar a eftir sealfr þui at ek mun æigi helldr en annarr komazst yfir mitt skapadęgr. nu er draumr sea radinn eftir þui sem hann mun eftir ganga. en nu uil ek leggia rad þau firir alþydu at fiolmenni þat allt er nu er her komit verpi haug mikinn her fram j nesinu. ok girde um þuert nesit firir ofan suo at æinge fenadr gengi þangat. þagat j hauginn fære huerr madr þeirra er nokkur uirding er a halfa mork silfurs med ser til graftrar. þat mun verda adr sott lette at ek mun j haug færdr eftir andlat mitt. vid þat vara ek menn alle at æigi take þau rad sem | sumir menn þeir er blota þa menn andada er þeim þotti ser traust at medan lifde. firir þui at ek ætla dauda menn ekki mega til gagnns. suo kann ok uerda at af stundu eru þeir trylldir er adr voru blotadir. ætla ek hinar sỏmu illar uættir stundum synazst gagnn gera j þui en stundum mein. miog uggi ek at hallære koma a land eftir er ver erum heygdir. en þo munu ver þui næst blotadir ok sidan trylldir en ver munum þo huorigu uallda. Þat gek allt eftir sem Olafr konungr sagde ok hann hafde drauminn til radit. var þat vonu bradare ath sott kom mikil ok do folk mart ok voru aller þeir menn j haug færdir er nokkar tilkuænd þotti til vera þuiat Olafr konungr let menn til fara þegar af þinginu at gera haug forkunnar mikinn. en landzfolkit gek at gerdingu þeirri sem hann hafde rad firir gert. for þat ok suo at hirdin do sidazst ok var haugfærd. sidazst Olafr konungr ok uar hann fliotliga j lagidr hea sinum monnum med myklu fe ok eftir þat haugrinn aftr byrgdr. þa tok ok at letta manndaudnum. siden gerde uaran mikit ok hallære. var þa þat rad tekit at þeir blotudu Olaf konung til árs ser ok kolludu hann Geirstada alf.

Her segir fra Hrana draum

7. A fysta are rikis virduligs herra Olafs konungs Trygguasonar bio sa madr skamt fra Gæirstodum er Hrani het ok fyrr uar nefndr fostbrodir Haralldz grenska. Olof het modir Hrana. hann dreymde eina natt at kæma at honum Olafr Gæirstada alfr ok þotte hann fyst segia ser skyndelege æfui sina alle ok vm haugsgerd. þa vm ræimlæik. ok er þat var ute þa sagde hann honum at Sueinn son Hakoner jalls ætlade ór lande at fara ok la þadan skamt. þui at hann færr æigi halldit sig firir riki Olafs konungs Trygguasonar ok er feuane miog. skaltu segia honum til haugs mins ok feuonar þeirrar er a Geirstodum er ok fylgia honum til ok quad a huadan briota skyllde hauginn. ok vm natt skulu þer briota hauginn segir hann. æinge þeirra lidsmenna Sueins mun fuss til j hauginn at ganga sakir þess at fnykr ok fyla ok illr hræfa daunn mun ór hauginum ganga. þa skaltu Hrani segir hann at sidazstunne biodazst til j hauginn at ganga þa er æinge verdr til annarr enda mun þer æinum duga. ok mæla til at hafa af vskiftu .iij. gripe þa er þu kyss ok þat med at Sueinn sealfr hallde festi þuiat hann æinn mun dreingskep til hafa at bida þess er þu kemr ór haugi. þu skalt fyst bera lausafe allt til festar þat er adr liggr j æinne hrugu a haugsgolfui midiu ok lata þat upp draga. sidan skaltu taka gullhring af þeim manni er a stoli sitr j midium hauge knif ok bellti er hann hefir vm sig. sidan skaltu eftir þat taka suerd þat er hann bendir vm kne ser ok bregda þui ok hoggua af honum hỏfut ok mun þer þar mikit vid liggia ok gæfuskifti j huersu til þess tekzst þuiat þar liggr a at þu setir ohallt hofudit aftr a bolinn. þat þiki mer ok von at þa mune helldr þysmikit j hauge eftir er þu hefir þetta gert þuiat huorke mun þer þikia þa hliott ne kyrt. sloknna munu þa ok lios oll. þa munu ok a burt leggia flestir aller menn af haugi nema Sueinn ok nokkurir menn med honum. varla dugir þer til hauggaungu at rada nema þu ser oskelfr madr. en þo er þat likazst at þer verde ekki vm sok ef þu ferr minum radum fram. ekki skaltu segia til gripa þeirra er þu hefir med þer or haugi. mattu suo hafa þa undir yfirhofnn þinne at Sueinn seai þa ekki. vm daginn eftir mun Sueinn bioda þer ok ollum audrum til fiarskiptis. þu skalt ok koma ok hafa .ij. hesta med þer sodlada. þu skalt fyst inne til maldage vid Suein er þit hofdut vm afnamsgripe þa er þu skylldir haft hafa. sidan skaltu hallda vpp gripunum ollum ok syna ok bidea þa skifta med ser lausafe ollu odru en seg at þu munir hafa gripina. vertu æigi nærr en vel megi heyra mal þitt. þa mun Sueinn segia at hann vile at þit hittizst ok synir þu honum gripina. þa skaltu rida sem hardazst a brottu. þa mun Sueinn eftir leggia ok hans menn ok vilea na þer. þeir munu suo nærri komazst at Sueinn mun skiota hest undir þer. þa skaltu hlaupa a bak odrum hesti hinum ok hleypa j skog. siden skaltu fara upp a Grenland j Uik til Haralldz konungs grenska ok munu þar dỏpr heimkynne þuiat Asta Gudbrannzdottir kulu drotning mun liggia a golfui ok verda æigi lettare ok hefir verit nokkura stund ok mun monnum þikia a þat vuænliga horfazst. þa skaltu biodazst at fara til funder vit hana ok telia æigi oruænt at helldr batnnade vid. þu skalt bæidazst at rada firir nafnne ef sueinbarnn er alit. sidan skaltu leggia vm hana belltit | þa þiki mer uon at skiott mune skipazst vm hag hennar. hon mun þa barnn fęda ok mun þat sueinn uera będi mikill ok jodligr. þu skalt Olaf lata hæita. honum gef ek hringinn ok suerdit Bęsing er ek hefui þer adr til visat. sidan far þu nordr j Noreg a fund Olafs Trygguasonar ok tak vid sid þeim er hann bodar. sidan far þu aftr j Uik ok bitzst sem mest a hende Olafi þeim hinum unga. þat mun þin hofutgęfa mest fylgia honum sem leingst. Sidan uaknnade Hrane.

Hrani geck j hauginn Olafs Geirstada (alfs)

8. Ok eftir þetta for Hrani til fundar uit Suein jall Hakonarson ok sagde honum til feuonarinnar. fara þeir a land vm nattina ok briota hauginn ok fa mikit fe. hefir Hrani kostgripina brott ór hauginum en uann suo at haugbuanum sem hann hafde sealfr rad firir gert. foru ok suo skifti þeirra Suæins jalls sem fyrr segir. Sidan for Hrani j Uik a fund Haralldz konungs fostbrodur sins. uar honum uel fagnat. la Asta þa a golfui ok uar allitt halldin. sagde monnum miog vuænt hugr um hennar hag. Hrani gengr þa til motz vid hana ok segir henni drauminn ok þeim Haralldi konungi. hon segizst giarnna uilia at hann rade firir nafnni ef þa uæri nockuru nærr um hennar hæilsu en adr. lagde Hrani þa vm hana belltit þat er hann tok af Olafi Geirstada alfui ok skipdizst skiott vid.

Her hefr vpp sogu Olafs konungs Haralldzsunar

Þa er lidit var fra hegatburd uors herra Jesu Cristi niu hundrat niu tigir ok þriu ár en fra andlati Haralldz hins harfagra .xl. ok .xix. ar. en a fysta are frægiligs herra Olafs Trygguasonar. fædde Asta Gudbrandzdottir sueinbarnn þegar eftir er Hrani hafde vm hana lagit belltit. þat var vm sumarit. sa sueinn uar nefnndr Olafr er hann uar uattnne ausinn. Hrani ios hann uattne. hann var będe mikill ok æiguligr suo at Haralldi konungi ok Hrana ok ollum hinum uitrazstum monnum er hia voru fanzst mikit vm yfirbragd sueinsins huersu yfirbæriligt þat var annarra ungbarnna sem æigi lugu at þeim augu huilikr dyrdarmadr þessi Olafr vard. sem ver aller ættum margfallt lof gude at giallda er hann uæitte oss þenna himnnakonungsins astum yfir oss at konungi at hafa ollum Nordmonnum. ok hitt er þo var halfu mæira er gud kaus hann af ollum helgum monnum oss til formælanda ok hialpsamligs leidtoga a rætta lifsgỏtu burt af uondum uillestigum. suo miog astundande vora hialp ok naudsyn at at lyktum gaf hann sealfs sins blod vt til þess at hallda j ollum greinum guds lỏg ok godra manna frelse sem menn hafa þessa blezsada mannz Olafs Haralldzsonar suo myklar meniar at aller hafa sidan halldit retta tru j þui lande sem hann styrde ok ollum hans skattlondum.

Fra sueininum Olafui

9. Sveinnin Olafr ox up fyst med Gudbrande ok Astu modur sinne þar til er hann var þreuetr. þa for Olafr konungr Trygguason a Upplond ok bodade þar ollum retta tru. þat var a þridea are hans konungdoms. Þa konungr þar uæitzslu ok at þeirre ueitzslu var þar skirt allt folk. þa uar skirdr Olafr Haralldzson sem adrer. þa var (hann) þreuetr ok væitte Olafr konungr Trygguason honum sealfr gudsifiar en Sigurdr byskup skirde hann. Hrani mællti þetta þa er suæinninn Olafr var tekinn ór skirnnarbrunne þrysuar lios. lios. lios. en Olafr konungr Trygguason talade langt eyrende ok fagurt ok firir spade þat er sidarr kom fram suo mælande. þessi sueinn Olafr er nu er nyskirdr ok æinkanliga gude gefinn svnizst mer sem vera muni mikillar ok margfalldrar hamingiu ok þat hygg ek at hinn hæste himna gud hafui hann ualit ok skipat będe konung ok kennanda heilagrar truar. þuiat suo segir mer hugr at hann mun verda æinualldzkonungr æzstr eftir mig yfir Noregi. ok suo sem vit hofum æitt nafnn suo munu vit hafua æinn konungdom yfir þessu riki. ok su guds kristni sem ek grundualla | her j Noregi ok a þeim londum sem þessum konungdomi heyrir til mun fram ganga ok fullgerazst med ualldi ok uilea almattigs guds. þuiat þessi hans þionustumadr ok hinn agæti konungr Olafr mun þo myklar motgerder þola af sinum undirmonnum ok ouinum suo þo at honum mun þat snuazst til sigurs ok sæmdar þessa heims en annars heims til fagnadar med almattigum gude. Ollum monnum þeim sem heyrdu ord Olafs konungs þottu þau suo mikils verd at þar firir greiddizst hugr þeirra til guds truar. er þat ok fornnt ordtæke at þat er spaatt er spaker mæla. Gerdizst ok suo at fullkomliga framkuæmduzst ord ok atkuæde þessa goda guds astuinar Olafs konungs Trygguasonar at hans samnafnne Olafr Haralldzson upp timbrade þat sama smide hæilagrar truar sem adr var giftuliga grunduallat firir ast ok elskan hins hæsta hofudssmids ok at lyktum gaf hann sitt lif ok likama vt til frelsis guds logmale ok odladizst þar firir margfolld priuilegia af allzualldanda gude ollum þeim til vendiligs fagnnadar sem hans arnnadarord sækia ok uerdugir eru guds miskunnar at niota.

Aasta giftiz Sigurdi

10. Þremr vetrum sidarr badu Astu Gudbrandzdottur Gizsorr Gudbranzson lendr madr ok annar Sigurdr konungr syrr. hann var uitr madr ok audigr ok fasthalldr af fe. þat var flæire manna vile at árnna Gizsori kuonfangs þuiat hann var mæirr vid alþydu skap. Asta bydr þeim badum til ueitzslu ok morgum audrum vinum. hon setr sueininn Olaf j kne ser. hann var þa .vi. uetra. ok spurde ef hann leidde nokkurum athuga huert eyrende þeirra manna var. Skilst mer þat sagde hann. en betra þiki mer nu at læika vid smasueina mina jafnnalldra en jhuga vandamal. Kalla ma ok sagde Asta at þat se umfram afla þann er þu hefir alldr til en þo bregzst mer enn mikit j ef æigi gefr gud þer nokkut at mæla þess er ek megi þar marka rad mitt eftir. Olafr mællti. hue mikill ertu metnadarmadr moder. Hon suarar. æigi ætla ek mik þat skorta. Olafr mællti. huort mundi þer betra þickia at æiga son eftir þig edr medan þu lifdir lenndan mann gỏfgan edr þann er þiodkonungr er yfir Noregi. Kunna mun ek þess græin quad Asta. Olafr mællti. þat segir Hrani mer fostri minn at æigi mune verda kuistir þui betri en adaltre at þu munir ala konung vid lendum manni en þu mættir vel ala konung vid þeim er konungborinn er j allar ættir. Þat flutti miog fram rad Sigurdar ok gek hann at æiga Astu. Sigurdr var Halfdanarson Sigurdarson hrisa Haralldzsonar hins harfagra. Sigurdr syrr uar spekingr mikill gỏfugr madr ok audigr en æinge uar hann hermadr en landstiornarmadr var hann godr rettlatr ok hofsmadr um alla hluti. Fæddizst Olafr nu upp med Sigurde stiupfodur sinum ok Asta modur sinne.

Fra mentum Olafs konungs. capitulum.

11. Olafr Haralldzson var snemma geruiligr madr fridr synum medalmadr uexsti. vitr var hann snemma ok ordsniallr. Sigurdr konungr var busyslumadr mikill ok hafde menn sina miog j starfui ok hann sealfr for oftliga at sea vm akra sina edr æing edr fenat edr enn til smida edr þar sem menn storfudu æitthuat. Þat var æitt sinn er Sigurdr konungr uillde rida af stad en þa var æinge madr idnarlaus hann kuadde þa Olaf stiupson sinn til at taka ser hest ok saudla. Olafr gek vt til gæitahus ok tok bukk þann er mestr var ok leidde heim ok lagde a sỏdulræide konungs. gek þa ok sagde honum at hann hafde buit honum reidskiota. Þa gek Sigurdr konungr ok sa huat Olafr hafde gert. hann mællti þa audset er þat at þu uillt af þer venia kuadningar minar. edr hui fektu mer þenna ræidskiota. Olafr suarar. þuiat suo þiki mer vera riki þitt hea odrum konungum sem ræidskiote þessi er hea hestum þeim (er) riddarar hafa j vtlondum. Sigurdr suarar. þat synizst j þessu at vit erum oskaplikir.

Aasta gaf Olafi suerdit Bæsingh

12. Þa er Olafr var .viij. uetra gamall var hann ollum monnum vngum sinum iafnnolldrum olikr saker uitz ok allrar atgerui. suo bar til æinnhvern tima er Asta moder hans lauk vpp hirdzslu sinne æinne þa sa sueinninn at biart var nockut a bottninum. Olafr spurde hvat þat var. Þat eru suerdzhiollt quad Asta. Huerr a quad Olafr. Þu att sonr minn sagde hon. þat er suerd er Besingr hæitir ok hefir att Olafr Gæirstada alfr. Ek uil hafa quad Olafr ok med fara. Asta sellde honum suerdit ok ferr hann med ok þotti Sigurdi konungi æigi verda vel med farit firir þui at hann dro þat eftir hallargolfui en suerdit miog buit. Sigurdr rædir vm vid Astu at þat se edli kuenna at la(t)a þat mart eftir bỏrnnum er þarfleysa er en þau þarnnazst hitt er þarf. Asta | mællti. ef þu getr teygt af honum suo at hann grati æigi þa leyfui ek þat en grat hans vil ek æigi. Sigurdr rædir vm vid Olaf æinnhuern dag vid dryckiu at hann villde vardvæita Bęsing honum til handa en fa honum annat uopn til medferdar. hann rædir um .ij. edr .iij. vid suæininn. Olafr bregdr þa suerdinu hit sidazsta sinn er Sigurdr beidde at hafa ok leggr vmgerdina vndir skickiu Hrana fostre sins en rettir blodrefuilinn at konungi en helldr sealfr a medalkafle. Sigurdr mællti. hui selr þu mer æigi vmgiord edr medalkafla a suerdinu. Olafr mællti. æigi hefui ek til þess alldr edr afl at banna ydr at taka Bæsing af mer naudgum en ek sel hann ỏngum manni odruviss en ek hafui vmgiord ok medalkafla. Skildu þeir þa rædu sina. legdi Sigurdr elsku vid Olaf ok fædde hann vel vpp.

Olafr konungr hio bu firir Sigurdi syr

13. Suo bar til æinhueriu sinne at Sigurdr bat Olaf bioda monnum til ueitzslu ok rada tilfỏngum. þa var Olafr .x. uetra gamall. hann let þa upp hỏggua æitt bu allt firir Sigurdi mage sinum ok baud myklu fleirum monnum en Sigurdr hafde rad firir. Hrani mællti. hui breytir þu suo fostri minn sagde hann. Olafr suarer. þuiat ek væit þat skaplynde Sigurdar mags mins at hann mun æigi oftarr þessa kuedia en suo at ek hirde þetta æigi til þurdar at færa. Þotti þetta v[i]trum monnum firirbodan vm orlæika hans ok ristnu sem sidar gaf raun a at hann var huerium manni ỏruari vid sina undirmenn ok storlyndare vm væitzslur ok adrar virdingar.

Fra Olafi ok Halldori

14. Einnhuernn tima reid Olafr a skog at skiota dyr ok fugla ser til skemtanar. Se madr ræid med honum er Halldorr het ok var Rannnuæigar son sygnnskr. þat bar til nylundu at Halldorr fell af hesti sinum. þa quat Olafr visu.

Fyll horn kona

fell af hesti

Rannuæigarson

þar er ridu dreingir.

kunnu æigi Sygnir

a soduldyrum

fulluel fara

fær mer ok þer.

Þa quat Halldorr a mote:

Fyll horn kona

fra ek at bellda

Olafr æinn

undre myklu.

hann sodlade

sinum mage

buk at rida

berr mer ok þer.

Olafr uox nu upp med Sigurdi magi sinum ok uar ekki harr madr medelmadr ok allþrekligr ok sterkr liosiarpr a hár ok breidlæitr lioss ok riodr j andlite eygdr forkunnar vel fagreygdr ok snareygr suo at otti var at sea j ỏgu honum ef hann var ræidr. Olafr var jþrottamadr mickill um marga hluti hann kunni vel vid boga ok skaut manna bezst handskoti. syndr huerium manni betr sionhagr. hann uar kalladr Olafr hinn digri. hann var diarfr ok sniallr j male bradgeorr at ollum þroska bæde at afli ok uitzsku. hugþekkr var hann ollum frændum sinum. kapsamr j leikum ok ollum hlutum uillde hann vera firir vm allt sem hann var til borinn firir tignar sakir.

Fra Olafi

15. Þa er Olafr var .xij. vetra gamall rædir hann vid Astu modur sina. þat uil ek at þu bidir Sigurd þess at hann fai mer habryniat skip vel buit at monnum ok uopnum ok uil ek fara firir land fram ok Eymundr Akason fostbrodir minn. Asta rædir þetta vid Sigurd. Hann suarar. ek þikkizst sea at Olafr mun vilia fara j sumar firir land fram ok skemta ser en heim hingat at hausti ok fiolga suo huskalla mina. en ek ueit æigi huort ek uil suo late vera. Nu segir hon syne sinum Olafi suỏr Sigurdar. Olafr mællti. nu mun þat verda upp at kueda er ek uæit æigi at þer se yndisbot j en seg þu suo Sigurdi at hann bui skipit þuiat ek ætla at gefa honum tomstund til at græda upp margar kyr adr ek kemr aftr en æigi uæit ek at ek komi famennri. Asta rędir vid Sigurd. þat uillda ek at þu letir bua skip sem Olafr bidr uæit ek æigi nema suo beide hann j annann tima at þu uillder fuss þetta hafa til latit. verdr mer uant j mille at ganga makliglæika hans ok fasthellde þinnar. Sigurdr let þa bua skip uel at uopnum ok monnum ok gaf Olafi en Asta moder hans fek til Hrana er kalladr uar konungs fostri til forradenda firir lidinu med Olafi þuiat Hrani hafde oft verit j uikingu. Olafr tok vid lide ok skipum. þa gafu lidsmenn honum konungs nafnn suo sem siduenia var til at herkonungar þeir er j uiking voru ef þeir voru konungbornir þa baru þeir konungs nafni þo ath þeir sæti æigi at lỏndum. Hrani sat vid styrihomlu en Olafr sat vid stiornn j hasæti. þeir sigldu austr med lande ok fyst til Danmerkr. Suo segir Ottarr suarti er orti vm Olaf konung.

Vngr hrattu a uit uęnggis

| uigrakkr konungr blacki

þu hefir dyrum þrek dreyra

Danmarkar þig uandan.

vard nytliguzst nordan

nu ertu rikr af huot slikri

fra ek til þess er forut

fỏr þin konungr giorua.

En er haustede siglde hann austr firir Suiauellde tok þa at heria ok brenna land þuiat hann þottizst æiga Suium at giallda fullann fiandskap er þeir hofdu tekit af lifui fodur hans. Ottarr suarti segir þat berum ordum at hann for austr ór Danmorku.

Auttut arum skreyttum

austr j haf med flaustum

barut lind af lande

landuỏrdr a skip randir.

neyttut segls ok settut

sunduarpade stundum

slæit miog rodin mikla

mỏrg ar und þer baru.

Ok enn quad hann.

Drott stendr vitt ok dyrligr otti

dỏglings af for þinne

suanbræder namtu sidan

Suiþiodar nes rioda.

Æinn aftan lỏgdu þeir under Sotasker. þeir sa þer liggia odrum megin .vj. uikingaskip Soti het forradsmadr en anner Þordr. Olafr bad lidsmenn sina kiosa huort þeir legde undan vm nottina edr legde skip sitt milla boda .ij. ok quad þa æigi mundu audsotta um stundar saker. þeir badu hann rada. hann lagde þa skipinu milla bodanna sagdizst æigi uilldu uenia lid sitt flotta ok bad veriazst med griote ok hlada skip sitt af þui. Vikingar lỏgdu at þeim þegar uigliost uar um morgininn ok gatu þa æigi sotta ok lỏgdu fra. en Olafr bat menn sina bera stafnnliar a hinu næstu skip ok draga suo at ser. ok suo gerdu þeir ok hrudu suo hinu næstu skip ok fengu fe mikit en uikingar logdu a flotta nokkut suo burt fra skeriunum. Olafr quad þeim æigi mundu hlyda at liggia þar ef uedrit uillde uaxa ok bat þa sigla a haf vt undan skeriunum. Var nu þetta rads tekit ok er vikingar sea þat logdu þeir eftir þeim ok var þeirra miog skamt a mille. óx uedrit er þeir sottu undan landinu ok gengu mæira vikingaskipin þuiat þau voru smærre. Olafr bad þa menn sina minka sigling ok lægia seglin. ok er þat var gert syndizst vikingum at þa drægi suo snogt vndan at naliga uatnede seglin. hurfu vikingar þa aftr undir skerin ok er kuelldade bat Olafr sina menn eftr leggia undir skerin vm nottina. Þeir Olafr lỏgdu utan at skeriunum. hann reri a bati til skerianna ok gengu þeir upp .ix. ok drapu fiora uardhallzmenn vikinganna. sidan brendu þeir linduk a skerinu þer sem þeim þotti lide sinu vænst til atlogu. Vikingar hofdu ellda haft a lande ok tiolld. Olafr gengr þa at ok hans menn ok baurdu þeim tialldkulur ok drapu þar Sota ok mikinn hluta lids þeirra. Þordr gek til handa Olafi ok fylgde honum. þeir toku þar nu skip oll ok fe mikit. gerdizst Olafr herkonungr mikill. Þessa getr Siguatr.

Langt bar vt iunga

iorua kund at sunde

þiod ugde ser sidan

siameidr konungs ræide.

kann ek margs en manna

minne fysta sinne

herr raud æzstr firir austan

ulfs fot vid sker Sota.

Olafr konungr Harallzsun komz or Leginum fra Olafi suænska. capitulum.

16. Olafr konungr hellt þa austr firir Suiþiod ok lagde inn j Lỏginn ok heriade a będe lỏndin. hann lagde allt upp til Sigtuna ok la vid fornu Sigtun. Suo segia Suiar at þar se enn griothlỏd þau er Olafr konungr let gera undir bryggiusporda sina. En er haustade þa spurde Olafr konungr at Olafr Suiakonungr dro her saman ok suo þat at hann hafde iarnnum komit yfer sundit ok sett þar lid firir. en Suiakonungr ætlade at Olafr skyllde bida frera ok þotti konungi littls vert vm her hans þuiat hann hafde litit lid. Þa for Olafr konungr vt til Stokssunda ok komzst þar æigi þuiat kastali var gerr firir uestan sundit en hermenn geymdu firir austan. En er þeir spurdu at Suiakonungr var þa kominn a skip ok hafde her mikinn ok fiolda skipa þa let Olafr konungr grafa vt j gegnum Agdafit til hafs. þa voru regnn stor ok uottn mikit. en um alla Suiþiod þa fellr huert rennanda uattnn j Loginn en einn oss er til hafs or Leginum ok suo miorr at margar ár eru breidare. en þa er regnn eru mikil edr sniofar þa falla uottnin suo æst j Loginn at fossfall er vt um Stoksund en Lỏgrinn gengur upp a będe londin. en er groftrinn kom vt j sioinn þa hlupu vt uotnin ok straumrinn. þa let Olafr konungr leggia oll styri er lagi a skipum sinum ok draga segl uit hunboru en byrr uar a blasande. þeir styrdu med arum ok gengu skipin mikit vt vfir grunnit ok komu oll heil ut aa hafit. Suiakonungr ueitti þeim storar atỏlur er gætt skylldu hafa at Olafr kæmizst æigi vt. Þat er nu kallet Konungssund ok ma þar ekki | storskipum fara nema þa er uottnin æsazst mest. Nu er þat sumra sognn at Suiar yrde varir vit þa er þeir Olafr hofdu vt grafit fitina ok uottnnin fellu vt ok suo þat at Suiar hofdu her mikinn ok foru til ok ætludu at banna Olafi at hann fære vt. en uottnin grofu tuo uega þa fellu backarnir ok þar folk mikit med ok tyndizst þar fiolde lids. en Suiar mæla þessu j mót ok kalla þat hegoma at þar hafui menn latizst.

Fra Olafi

17. Um haustit siglde Olafr konungr til Gothlandz ok biozst þar at heria en Gotar hofdu firir safnnat ok sendu menn til konungs ok budu honom gialld af landinu. þat þektizst konungr ok sat þar vm uetrinn ok tekr gialld af landinu. Suo segir Ottarr.

Gilldr komtu at giallde

gotuerskum herflotta

þordut þeir at uarda

þiodlỏnd firir rondu.

rann en madr of minna

margr byrr of þrek uarga

hungr fra ek austr en yngui

Eysyslu lid þeyia.

Her segir þat at Olafr konungr for þa er uorade austr til Eysyslu ok heriade þar ok uæitti landgongu en landzmenn komu ofan ok helldu orrustu uit hann. þar hafde Olafr konungr sigr en rak flotta heriade ok eydde. Suo er sagt at fyst er Olafr konungr kom j Eysyslu þa budu bęndr honum gialld. en er gialld skyllde koma gek hann j mote med aluæppni ok lid hans ok uar þat annan ueg en bęndr hugdu til þuiat þeir hofdu ekki gialld helldr heruopnn ok borduzst vid þa sem fyrr uar ritat. Suo segir Siguatr.

Þat uar enn er onnur

Olafr ne suik faluzst

odda þing j eyddre

Eysyslu gek heyia.

sitt attu fior fotum

farr beid or stad sara

enn þeir er undan runnu

alluallde fe giallda.

Sidan siglde hann aftr til Finnlandz ok heriade þar ok gekk a land upp en lid allt flyde undan a skoga ok eydde uida bygdina at fe ollu. konungr gek a land upp langt ok yfir skoga nockura. þar voru firir dalbygdir nockurar. þar hæita Herdalir. þeir fengu litit fe en fundu menn ỏngua. Þa leid a daginn ok sneri konungr ofan til skipa en er þeir komu a skoginn þa dreif lid at þeim ollu megin ok skaut a þa ok sotti at fast. konungr bat þa hlifa ser ok uega þo j mote sem þeir mætti. en þat uar uhægt þuiat Finnar letu skoginn hlifa ser. en adr þeir kæmi af skoginum let hann marga menn ok margir urdu sarir. hann kom sid um kuelldit til skipa sinna. þa gerdu Finnar um nattina med fiolkynge ædeuedr mikit ok storm en konungr let draga upp ackeri sin ok vinda segl sin ok bæitti vm nattina firir landit. fengu þeir bæitt firir Balagardz sidu ok matti meira gæfa konungs en fiolkynde Finna. fengu suo radbyre vt a haf en Finnar foru id efra suo sem konungr siglde hit ytra. Suo segir Siguatr.

Hrid uard stads stridre

strỏng Herdala gongu

Finnlendingar funde

fylkis uidr hina þridiu.

en austr uit la leysti

leid uikinga skæider

Balagardz at barde

brimskidum la sidan.

Þa siglde Olafr konungr til Danmerkr. en er hann kom austr j Uik þa atti hann þar hina fiordu orrustu sem Siguatr quat.

Enn kuodu gram gunnar

gialldz upphofum uallda

dyrd fra ek þeim er uel uardizst

uinnazst fiorda sinne.

þa er olitlum uti

iofra lids a midle

fidr gek sundr j slidre

Sudruik Donum kudre.

Þadan siglde hann sudr til Frislandz ok la firir Kinnlima sidu j huossu uedri. þar gek hann a land upp med lid sitt en landzmenn foru ofan j mot þeim ok borduzst vid þa. Suo segir Siguatr.

Vig uanntu hlenna huæigir

hialmum grimt hit fimta

þoldu hlyr a háre

hrid Kinnlima sidu.

þar er vid rausn er ræsis

reid ferd ofan skæidu

enn j gegnn at gunne

gek hilmis lid reckum.

Hernadr Olafs

18. Olafr siglde þa uestr til Æinglandz. þat uard þa til tidenda at Sueinn Dana konungr hafde setit þar marge uetr ok heriat a land Adalrads konungs. hofdu Danir þa gengit um allt landit en Adalradr Æingla konungr hafde þa flyit undan. Þat sama haust er Olafr konungr kom til Æinglandz urdu þar þau tidende at Sueinn konungr Haralldzson uard braddaudr um natt j reckiu sinne ok er þat enskra manna sỏgn at hinn hæilagi Jatmundr hafui drepit hann med þeim hætti sem hinn helgi Merkurius drap Julianum gudniding. en er þat spurde Adalradr konungr af Flæmingialande þa snere hann aftr til Æinglandz. en er hann kom aftr sende hann ord ollum þeim er fe uilldu | þiggia til þess at uinna land med honum. dræif þa til hans mikit fiolmenni. Þa kom til lids vit hann Olafr Haralldzson med mykla sueit manna ok lỏgdu fyst til Lunduna ok vtan j Temps. en Danir helldu borg odru megin ok var þar mikit kauptun er hæitir Suduirke. þar hofdu Danir mikinn vmbunat grafit diki mikit ok stór ok sett uegg firir utan med grioti ok vidum ok hofdu þar lid mikit. Adalradr konungr let þar uæita atsoknn mykla en Danir uordu ok fek konungr þar ecki at gert. bryggiur voru þar yfir ana milla borgar ok Suduirkis suo breidar at aka matti uỏgnum a uigsl. a bryggiunum voru uigeger będe kastalar ok bordþak forstreymis suo at tok upp yfir midian mann. undir bryggiunum voru stafir storir ok stodu grunn j anne. En er atsoknin tokzst þa stod herrinn a brygginnum ok uarde. Adalradr konungr uar miog hugsiukr huernn ueg hann skyllde uinna borgina. hann kallade þa a tal alla hofdingia hersins ok leitade rads uit þa huersu hann skyllde ofan koma bryggiunum. Olafr konungr sagde at hann munde at leggia sinu lide ef adrir hofdingiar uillde at leggia. A þeirre malstefnu uar þat radit at þeir skylldu leggia her sinum upp undir bryggiurnar. bio þa huerr sitt lid ok sin skip. Olafr konungr let gera fleka af uidum ok let þat bera yfir skip sin suo at tok vt af bordum. þar let hann undir setia stafui suo þykt ok suo hátt at będe uar hægt at uega undan ok suo ærit stint firir grioti ef ofan væri a borit. en er herrinn var buinn þa uæittu þeir atrodr upp eftir anne. en er þeir komu nær bryggiunum þa var borit a þa będe griot stort ok skotuopnn suo þykt at huorke hellt vid healmar ne skilldir ok skip meidduzst af. logdu þa fra sumir en Olafr konungr ok Nordmanna lid rero allt upp undir bryggiurnar ok baru kadla um stolpana er upp helldu bryggiunum. toku þa ok reru ollum skipum forstreymiss. stafirnir droguzst med grunnum unnz lauser urdu en uopnnadr herr stod þygt a bryggiunum ok griot stort ok stafirnir undan brotnir. þa bresta nidr bryggiurnar ok fell ofan folkit j ana en allt annat flyde j borgina. Eftir þat uæitte hann atgongu Suduirke ok unnu þeir þat. en er borgarmenn sa þat at unnin uar ain Tems suo at þeir mattu ekki banna skipafar j landit þa hrędduzst þeir ok gafu upp borgina ok toku vid Adalradi konungi. Suo segir Ottar suarti.

Enn brautzstu ela kenner

yggs uedr þorin bryggiur

linnz hefir lỏnd at uinna

Lunduna þer snunar.

Ok enn quat hann.

Komtu j land ok lender

laduordr Adalráde

þins naut recka runi

rikia mest at sliku.

hardr uar fundr þa er færdut

fridland aa uit nidea

red attstudull adan

Jattmundar þa grundu.

Ok enn sem Siguatr quat.

Rett uard soknn hin setta

snarr þengill baud Æinglum

at þar er Olafr sotti

yggs Lunduna bryggiur.

suerd bitu uelsk en uỏrdu

uikingar þar dike

atti sunnz j slettu

Suduirke lid budir.

Olafr konungr uar um uetrinn med Adalradi konungi. þa attu þeir orrostu mykla a Hringmaraheide a Ulfkels lande. þat rike atti þa Ulfkell snillingr. þar fengu þeir konungarnir sigr. Suo segir Siguatr.

Enn let seaunda sinne

suerdþing huit verda

endr a Ulfkels lande

Olafr sem ek fer male.

stod Hringmara heide

herfall uar þar alla

Ella kind en olli

arfuordr Haralldz starfui.

Ok enn segir Ottar suarte fra þessi orrostu.

Þeingill fra ek enn þunga

þinn herskipum ferri

raud Hringmara heide

hlod ualkỏstu blode.

laut firir ydr adr letti

landzfolk j gny rannda

Eingla ferd a iordu

ott en morg a letta.

Þa lagdizst landit enn uida undir Adalrad konhug en þingamenn (ok) Danir helldu morgum storborgum ok uida helldu þeir enn þa landinu.

Olafr konungr vann borgir a Einglandi

19. Olafr konungr uar hofdinge firir herinum þa er þeir helldu til Kanteraborgar ok borduzst þar til þess er þeir hofdu unnit borgina ok stadinn. drapu þeir þar fiolda folks ok brendu stadinn. Suo segir Ottar suarti.

Atgỏngu vantu yngui

ætt siklinga mykla

blidr hilmir toktu breida

borg Kantera um morgin.

lek uit raun af riki

rettu braggna konr gaggne

alldar fra ek at alldri

alldr ok reykr at bellde.

Sighuatr skalld telr þessa hina .viij. orrostu ok quat.

Væit ek at uiga mætir

Vindum hattr hin atta

styrkr gek uordr at uirke

verdungar styr gerde.

sinn mattut | bæ banna

borg Kantera sorgar

mart fekzst prudum Paurtum

portgreifar Oleifui.

Olafr konungr hafde þa landuornn firir Einglande ok for med herskipum firir land ok lagde upp j Nyiamodu. þar uar firir þingamanna lid ok attu þeir orrostu ok hafde Olafr konungr sigr. Suo segir Sighuatr.

Vann ungr konungr Einglum

otraudr skarar raudar

endr kom braut a branda

blod j Nyiamodu.

nu hefuig orrostan(!)

ognnualldr .ix. taldar

herr fell danskr med daurrum

dreif nest at Oleifui.

Olafr konungr for þa vijda um landit ok tok giolld af monnum en heriade at ỏdrum koste. Suo segir Ottar.

Mattit enskrar ættar

olld þar er tokt vid giolldum

vise uægdarlausum

vidfrægr vid þig bægiazst.

gulldut gunnar sealldan

gull dỏglinge þollar

stundum fra ek til strandar

stor þing ofan foru.

Þar dualdizst Olafr konungr j þat sinn .iij. uetr ok hit .iij. vor anndadizst Adalradr konngr. þa toku konungdom synir hans Jatmundr ok Jatuardr. Þa for Olafr konungr sudr vm sę ok þa bardizst hann j Hringsfirde ok uann kastala er uikingar hỏfdu j setzst. hann braut kastalann. Suo segir Siguatr.

Togr uar fullr j fogrum

folkueggs drifa hreggi

hellt sem hilmir mællti

Hringsfirde lid þingat.

blod let hann a hlode

hatt uikingar attu

þeir badu ser sidan

slikt skottnadar brottna.

Þa hellt Olafr konungr lide sinu uestr til Gislupolla ok bardizst þar vid uikinga firir Uilhealmsbę. þar hafde Olafr konungr sigr. Suo segir Sighvatr.

Olafr uantu þar er iofrar

ellifta styr fellu

ungr komtu af þui þingi

þollr j Gislupolla.

þat fra ek uigs at ueitta

Uilhealms firir bę malma

tala min er þat telia

tryggs jalls hatt saarrla.

Þar næst bardizst hann j Fetlafirde. Suo segir Siguatr.

Tỏnn raud .xij. sinne

tir fylgiande ylgiar

vard j Fetla firde

fiorbann lagit monnum.

Þadan for Olafr konungr sudr til Seliupolla ok atti þar orrostu. þar red firir borginne Geirfinnr jarl. borg su uar kollut Gunnualldz borg hon uar mikit borg ok fornn. Olafr konungr tok hondum Geirfinn jall en atti tal vid borgarmenn ok gerde þa skattgillda ok lagde a þa vtlausn ok gialld .xx. merkr gullz. sligt fe uar honum golldit af borgarmonnum sem hann lagde a þa. Suo segir Siguatr.

Þrettanda uann þrenda

þat uar flotta duol drottum

sniallr j Seliupollum

sunnarlla styr kunnan.

upp gramr j gamla

Gunnualldz borg un morgin

Geirfinnr het sa er gerua

gengit jarll of feingit.

Olafr kom til Englandz ok van

20. J þenna tima uar kominn til Einglandz Knutr hinn riki son Sueins konungs tiuguskeggs ok Þorkell hinn hafue eptir þat er drepit hafde verit þingamanna lid firir Knuti. þat hafde drepit med suikum Ulfkell snillingr æina nott af radum þeirra Jatmundar brædra Adalradzsona. Jatmundr uar konungr .ix. manudu a þeim atti hann .v. orrostur vid Knut Sueinsson ok hofdu ymser sigr. Knutr konungr kom þat sumar til Einglandz sem Adalradr anndadizst. Edrikur skiona var fostri Emmu drottningar er att hafde Adalradr konungr. Knutr konungr uar metnnadarmadr mikill. hann gek at æiga Emmu drottningu. þeirra bornn var Haralldr ok Hordaknutr ok Gunnhilldr. Knutr hafde þa unnit allt Eingland utan Lundunaborg ok bryggiurnar voru æigi unnar þær er a Temps voru. ain Temps fellr j gegnum borgina. Þetta sumar hofdu þeir brædr Jatmundr ok Jatuardr Lundunaborg ok þa .ij. kastala er stodu hea bryggiunum ok þann kastala er a bryggiunum var. Nordr firir Slesvik a Einglandi red Þorkell hinn hafui jall. hann hafde þa hefnnt Hemings brodur sins er þar fell med .lx. skipshafnna. Þorkell drap Vlfkel sniiling ok gek at æiga Ulfhillde dottur Adalrads er Vlfkell hafde atta. Olafr konungr heyrde mart sagt fra orrostum Þorkels jarls þeim er hann atti adr hann gat hefnnt Hemings brodur sins a Æinglande ok hafde jafnan sigr. þangat for Olafr konungr med .vi. tige skipa. ok er Þorkell spurde til fara Olafs konungs for hann j mote honum ok baud honum til uetruistar heim med ser vit suo marga menn sem hann uillde. þat þiggr Olafr ok tekzst þa felag þeirra Þorkels ok mikit uinfeinge. Þorkell gengr um sęttir med þeim Knuti konungi ok Olafi konungi ok seger Knuti konungi mart fra uitzsku Olafs ok þiker hann uænstr til at geta unnit Lunduna bryggiur. kemr suo med þeim Knuti ok Olafi at Knutr gefr honum þann hlut rikis sem hann þottizst æiga j Noregi ef Olafr gæti unnit Lunduna bryggiur. þuiat Haralldr konungr Gormsson hafde gert Noreg skattgilldan | undir sig þa er hann hafde Hakon jall yfir settan ok þui þottizst Sueinn tiuguskegg æiga Noreg ok setti yfir sonu Hakonar jalla Æirik ok Suein jalla. morgum fridendum het Knutr Olafi konungi til þessa uerks. Olafr konungr let nu uæita vmbunat nỏkkurn. hann let gera jarnkroka j liking ackerisfleina ok streingi iafnnmarga sem jarnnkrokana ok reyrde jarnne. þa skipar Olafr til vm atgỏngu at Knutr konungr skal uinna annan hlut Lundunaborgar med lid sitt en annan hlut Þorkell ok Þordr uikingr. Olafr konungr sealfr ferr utan j ana Tems a skipum sinum under bryggiurnar ok lętr luka skialldborg um oll skipin ok lætr bera jarnnkroka um stolpa ok skotlása. beina sidan rodr med straums fulltinge ok roa undan stolpa alla ok skotasa. en þa mattu bryggiurnar æigi upp hallda hofga suo myklum sem a uar ok sigr kastalinn ok bryggiurnar ok tynizst mannfolkit þat er til uarnar hafde sett uerit a bryggiunum ok j kastalanum. Þa hefir Þorkell hinn hafui unnit annan hlut borgarinnar. hafde þar fallit mart lid hans. þa ferr Þorkell jall hinn hafe at vinna annan hlut borgarinnar med Knuti konungi ok gaf honom nærr lif med skopum. af þui at Jatuardr son Adalrads konungs hio þa hogg þat er menn hafa sidan at minnum haft. Þorkell hratt Knuti af bake en Jatuardr hio j sundur sodul ok hrygg j hestinum enda urdu þeir þa at flyia brædr. hrosade Knutr konungr þa sigri sinum ok þakkade Olafi konungi sina liduæitzslu.

Af rædum Knutz konungs ok Sigurdar byskups

21. Eftir þessa orrostu sęttazst þeir Eatmundr ok Knutr ok skipta Æinglande med ser ok uoru bader konungar ok ef misdaude þeirra yrde þa skyllde sa vera æinualldzkonungr yfir ollu Æinglande er lengr lifde. En er æinn manudr var lidinn fra sattmale þeirra Knutz konungs uar Jatmundr konungr suikinn ok ueginn af Edrike strionu fostra sinum. sidan uar Knutr hinn riki einn konungr yfir Æinglande. hann rikti fiogur aar ok .xx. en eftir er konungs sætt var ordin for Olafr konungr til hirduistar med Knuti konungi ok uar þar nockurnn hlut uetrar. med þeim var hin mesta vinatta þar til er Knutr konungr heyrde þat sagt at Olafr konungr hefde litlu sidar unnit Lunduna bryggiur en hann edr Æingland. ok þui reiddizst Knutr konungr ok gerdizst færa j vinattu med þeim Olafi konungi en var. byskup bæid Olafs ofuallt at tidum en æigi Knutz ok byskup hafde kallat Olaf konung. en Knutr uillde þat æigi heyra ok gaf þar vm morg stór ord byskupi þar til er hann vard af at leggia saker rikis Knutz konungs þuiat dramb ok ofmettnadr sa er hann fylldizst upp af sinum rikleika hafde uarlla rum j hans hiarta. Nu ferr suo fram unnz kemr at langafỏstu. þa tekr Knutr til orda uit Sigurd byskup. er þat suo er þu hefir kallat Olaf konung j uetr edr huersu fær þu sonnur a þinu male þar er hann er huorke jlendr ok æigi er hann koronadr. Satt er þat herra quat byskup at hann er æigi her jlendr ok æigi berr hann koronu af gulle edr silfre helldr er hann kiorinn ok koronadr af hinum hæsta herra ok hofdingea ok konungi allra konunga æinum allzualldanda gude til þess rikis ualldz ok stiornnar sem hann er tilborinn ok æinum ætlat at styra riki undirgefnum lyd til nada ok nytsemda ok giallda gude makligan auỏxst sinnar þarkomu. mun allr lydr j Noregi ok þar undirgefnum skattlondum ok æigi at æins þar helldr iafnnuel oll nordrhalfan hafa æilifar meniar ok minningar þessa stolpa ok styrktarmannz guds kristni er upp mun ræta þyrnniklungr ok allt illgresi or guds akre ok vingarde en sa þar nidr j stadinn frioligu sade hæilagra guds orda. huer friouazst munu med fullkomnum auexsti huerr at þeckr ok þægiligr mun verda hinum hæsta himna konungi utan enda. Knutr konungr mællti. mun þat nu æigi sannazst sem oss er flutt af ydr herra byskup at þer kallit hann framar jartæignum skina en oss edr en helldr ef þer gerit suo storan mun at þer kallit oss ỏnguar jartæignir gera. Sannspurt hafui þer þau uor ord quat byskup. Knutr konungr mællti. firir litit kemr mer þa at meinlæta mer framarr en Olafr ef mig skal nockura hluti skorta vid hann þuiat nu sidan langafasta kom hefir ek linlak en æigi silkeskyrtu skallatzkyrtil en æigi gudvef edr purpura. ek drek ok mungat en æigi miod. en Olafr hefir sylkeskyrtu ok guduefiarkyrtil. lætr hann ser uanda krasir ok uinberill stendr a borde hans. Byskup | mællti. satt er þat herra at Olafr hefir sylkeskyrtu en þo hefir hann harklæde undir skyrtunne ok giord um sik suo breida at hon tekr miodm ok herdarblad en iarnn uid nedan a firir. ofuallt er Olafr kemr j sæti ok kraser koma firir hann miog uandadar muntu sea at þar er haugr nỏckurr er hann er uanr at sitia. þar er þakedr kryplingr hann etr kraser allar en Olafr etr sallt ok braud. ok æitt ker med uatn ok drekr Olafr þat en æigi hefir hann meira drykk en þann. en kryplingrenn drekkr ór vinberlinum. Þa ræiddizst Knutr konungr Sigurdi byskupi suo miog at Olafr konungr matti æigi vid halldazst firir saker ofundar Knutz konungs ok litlu sidarr Sigurdr byskup.

Fra Olafi konungi

22. Nu er fra þui at segia at Olafr konungr hellt lide sinu til Fetlafiardar þeir runnu þar a land. þar var herat æitt bygt ok a mille merkr storar ok skipalægis. þeir Olafr konungr hugdu at vera munde meira herat firir ofan mỏrkina ok þangat heriudu þeir. ok er þeim þotti heradit undan dragazst hurfu þeir aftr til skipa sinna ok er (þeir) suipuduzst at sa þeir at Olafr konungr var j brottu æinn saman. sokuduzst nu vm fast ok gerizst nu mikill harmr j herinum. Nu er fra Olafi konungi at segia ath eftir er hann er fraskila uordinn sinum monnum hittir hann bygd stora. ok er heradsmenn sa hann synizst þeim sem hann hafi med ser her vvigann ok hann mune alla þeirra bygd upp æyda ef æigi uerdr þat rad tekit at duge. safnnazst nu saman heradshofdingiar ok fara a mot honum ok bioda honum sligt gialld sem hann uill a þa lagt hafa. sidan akuedr Olafr konungr suo mikit kuikfe gull ok brent silfr sem hann uill hafa ok sidan eru menn til fæingnir at flytia þetta godz til strandar. ferr Olafr konungr ok fylgir þeim sealfr ok rekr firir ser menn ok kuikfe. ok er menn hans sea hann huar hann ridr af lande ofan uerda þeir fegnari en fra megi segia. en fra landzmonnum er þat at segia at suo sem þeir sea hermenn marga fara j mote ser bryniada en Olaf konung æinn saman reka þa med byrdum firir ser herteknna ok naut þeirra (ok) saude æpa þeir ok yla akafliga ok hrifa upp j hofut ser ok ræyta sig. Olafr konungr hafde med ser tulka huar sem hann for. hann spurde þa eftir þessum illum latum. Þeir segia honum at þessir menn þikizst ordnir firir sionhuerfingum myklum. segia nu at þeim syndizst ouigr herr kominn at þeim ok sua biartr at þeir þordu æigi j gegnn at uega. gerde hann þeim þa .ij. kosti annat huort at uega j gegnn honum ef þeir þyrde edr færa þat til strandar sem þeir færi med. en þeir kioru at færa helldr fe til strandar. konungsmenn toku nu vid strandhỏggum en hinir hurfu aftr heim.

Olafr konungr vann margyghe

23. Hina .xiiij. uppras atti Olafr konungr vt j Kallsár. þeir uoru þa j fỏr med honum Þorkell jall hinn hafui ok Ulfr son Þorgils sprakalegs. þar heriudu þeir a illgerdamenn heidna nockura stund. Þeir heidingiar blotudu kappa .ij. til fulltings ser þa er flestir urdu fra at hrockua ef a þa var hæitit. þat var annat margygr ok la hon stundom i Karlsám en stundom var hon j sio. hon saung suo fagurt at hon suæfde skipshafner. ok er hon kende firir sina naturu at menn aller voru sofnnadir huelfde hon skipunum ok dreckti sua monnum. en stundum æpti hon suo haatt upp at marger urdu at giallti ok hurfu firir þat aftr. Annat kuikuende uar uillegaulltr hann hafde marga mannzalldra. einge madr skyllde drepa gris af lide hans. hann uar forkunnar mikill ok akafliga grimligr. Landzmonnum uæitir nu litt hernadrinn fa þeir iafnnan j vidskiptum þeirra Olafs konungs stora mannskada med frekum fiargiolldum ok uægdarlausum peninga upptektum. þui taka hæidingiar nu þat rad at kalla ser til fulltings sina fulltrua margyge ok gallta med hinum mesta blotskap ok fiandligri fornneskiu. ok þoat vuinrinn vissi sig uanmattugan at geta nockura motstỏdu haft vid suo agætan guds riddara sem var hinn hæilagi Olafr konungr Haralldzson þa uill hann þo uist æigi daufheyraz vid eyrende ok akall sinna kumpana. þikizst þat ok sea at þessi Olafr mun honum vinna vbęttan skada j nidran ok nidrbrote sinnar fagannar. þui byriar hann suo sinn kyndugskap at æinnhuernn tima þa er Olafr konungr ok hans menn lagu til byriar j Karllsám heyrdu þeir at upp kom suo fỏgr raust med saunghliodum at alldri heyrdu þeir a sina daga þesshattar hliod | fyrr med suo sætum son ok undarligum ym at innan litils tima fellr suefnn at þeim suo akaft at þeir geta vist æigi firir ser uoku halldit. Konungr sitr j lyfting a skipi sinu ok less a bok sina ok er menn aller voru sofnnadir ser konungr huer margygr kemr upp. hon er suo skỏput at a henni er hofut suo skapat sem a hrosse med standande eyrum ok opnum nosum. hon hefir græn augu akafliga stor ok kiapta gryfuiliga stora. hon hefir bógu sem hross ok fram skapat sem hendr en aptr skỏput at aullu sem ormr med lykkiu akafliga mikille ok breidum sporde. drekker hon suo monnum ok skipum at hon setr hendrnar upp a annat bordit en bregdr spordinum nidr undir skipit ok upp a bordit odrum megum ok huelfir suo skipinu at hon ridr um þuerann kiolinn ok steypizst suo j kaf. hon er lodin sem selr ok gra at lit. Margygr kann sina natturu at þegar hon ueit at menn eru sofnnadir hefer hon sig at skipe Olafs konungs ok met krafte vuinarins getr hon upp komit hondunum a bordit. ok er Olafr konungr ser þat gripr hann suerdit Hneite ok hleypr fram eftir skipinu ok er þat allt iafnfram at margygr hefir þa upp komit spordinum odrum megum a bordit. konungr hỏggr þa hendr af margyge en hon kuedr uit suo hatt ok oskurliga at slik læti þottizst konungrinn æinge heyrt hafa. hon slỏnguir ser þa þuert a bak aftr ok slær j sundr kioftunum ok bæinir suo raustina. Konungs menn uaknna nu a skipunum ok þikiazst æigi uita huat vm er. bregdr nu morgum miog vid þessi lęti. konungr bidr þa hlifa ser med marke hins hæilaga kross ok med guds fulltinge ok bænum Olafs konungs fek hann suo um gengit. at honum ok hans monnum vard þessi vuættr ekki at skada. sỏkk hon sidan þar nidr sem hon uar komin ok vard at henni þar ekki mæin sidan.

Olafr konungr drap gaulltinn a skoginum

24. Nu renna þeir a land upp ok fa mikils fiar. Olafr konungr lætr þar briotu blothaug þeirra hæidingia. en þui uar hann suo kalladr at iafnnan er þeir hofdu storblot til árs ser edr fridar skylldu aller fara a þenna haug ok blota þar fyrr sogdum kuikendum ok baru þangat mikit fe ok logdu j hauginn adr þeir gæingu fra. Olafr konungr fek þar ogrynne fear. fara til skips med þenna fearhlut. konungr reid sæinazst ok litadizst iafnnan vm ef hann sæi nockura nylundu. menn hans berr bradla undan ok er Olafr konungr ser þat ridr hann af vt j riodr nockut ok hugde at radum huort hann skyllde aftr huerfa edr æigi. þa heyrde konung braukon mykla j skoginn alla uega fra ser þa rennur þar gallti med lid sitt ok þekr allt riodrit. gallti ferr rytande ok emiande med illum latum ok gapanda gine. hann var suo storr at konungr þottizst þesshattar kuikende ekki fyrr sligt set hafa þuiat hans bust næfde naliga vid limar uppi hinna hæstu trea j skoginum. konungr hopade þa hestinum ok fordade fotum sinum. en gallte gædde þa ferdina ok lagde upp ranann ok tennurnnar a sỏdultreyiu konungs. þa bregdr konungr suerdi sinu ok hỏggr ranann af gallta ok fellr hann nidr j sodulinn. gallte quad vid ogurliga ok sneri undan ok uillde æigi bida hogsins annars. en þo sagde Olafr konungr suo at hann þottizst gallta vidkuỏd amatliguzst heyrt hafa annat en margygiar ok þa mesta mannraun ok hugrann synt hafa er hann atti hogguaskifti vid þessi kuikende. sidan kall(a)de Olafr konungr suerd sitt Hnæite er adr het Bæsingr. nu hefir hann rana af gallta ok tennr. ridr hann med þetta til skipa ok vard sidan miog lofat þetta þrekuirke Olafs konungs.

Fra ordum visindakonu

25. Fimtandu orrostu atti Olafr konungr a Peitulande ok for lanngt fra skipum med her sinn allt til kastala þess er Uarannde heitir ok brende þar bygdina. Þess getr Ottarr suarti.

Knattut unngr at eyda

ognntæitr iofur Peitu

reyndit ræsir steinda

raund j Tuskalandi.

Ok enn seghir Siguatr.

Malms uann Mæra hilmir

munnriodr er komt sunnan

gagnn þar er gamlir sungu

geirar upp a Leiru.

uard firir uiga niordum

Uarrannde sea fiarra

brendr a bygdu lande

bærr heitir suo Pæitu.

Þadan for Olafr konungr til Einglandz ok atti hinn .xvj. bardaga j Audafurdu ok hafde sigr. Hina .xvij. orrostu atti hann uestarliga a landinu j þeim stad er a Uallande heitir. þadann | for Olafr konungr j Austrueg ok hafde markat vid hæidit land. þar var a þui landa spakona su er sagde firir orlog manna ok lif. forunautum konungs þotti gott vid hana at tala. þeir spyria konung ef hann uillde ganga til frettar vid hana. hann letzst þat æigi uilldu. þa spyria þeir ef konungr uillde leyfa þeim at spyria hana nockut eftir hans forlaugum en hann quezst þat æigi banna mega. þeir fara til motz uit uoluuna ok spyria hana ef hon hefde nỏkkut hugat at vm Olaf konung huersu langlifr hann mun verda. hon mællti. þar standa yfir æfui hans ognnargeislar þeir er mer er æigi lofat þangat at sea. en suo skulu þer segia konungi ydrum segir hon at hann mun æitt mismæla mæla a allra æfui sinna ok lata samdgęgris lifit.

Olafr konungr gerda Konungssund ok kom sua i brott

26. Olafr konungr atti hina .xviij. orrostu j Suiþiod ok urdu þar margar atlỏgur. Olafr konungr hellt skipum sinum inn j Mar en Suiar sofnnudu her myklum ok lagu firir utan vm þuara hofnnina a herskipum ok ætludu þess at bida at skip Olafs konungs freri þar j hafnninne ok þotti sem ser munde [þa auduellt at vinna skipin ok drepa mannfolkit ef ollum megum mætti at þeim sækia. Olafr konungr let þa uæita umbod nockura. hann let menn sina fara a land upp. þeir felldu uidu stora ok adr en friosa tok let hann gera fleka stora af videnum alla uega vt j fra skipunum. en þegar er siorrinn tok at kolna þa toku þeir batana ok hręrdu flecana ok gerdu a ellda stora suo alldri matti friosa at skipum þeirra vm uetrinn. en um uorit er Suiar hofdu liddratt mikinn ok ætludu at beriazst vid Olaf ok taka hann af lifue ok er hann spurde þessa firirætlan Suia ser hann at hann hefir (æigi) lidkost til at deila af kappe vid allan Suia her. þui fellr hann fram til bænar ok bidr þann fulltings ok styrks til brottkuomu ór þessum lifshaska er allt gott ma sem er æinn ok almattigr allzualldanda gud ser ok sinum monnum. ok er hann hefir endada sina bęn bidr hann menn sina vinda segl upp ok sigldu at nese þui er gengr af Agnafit. ok er konungr kemr þar springr iordin j sundr allt til siofar med suo myklum stormerkium at þessi skurdr er a æinu augabragde suo bræidr ok diupr at þar matti vel skipum hallda. þat heitir sidan Konungssund en Stockholmr þat er af sprack milla osminnis ok Konungssunndz. siglde hann suo uestr til Einglandz med myklum sigri ok uar med Þorkatli jalli vm uetrinn. Vm sumarit eftir fara þeir Vlfr jall ok Þorkell hafi med Olafi konungi j uestruiking ok til Jrlandz ok fara a land ok er su talin hin .xix. orrosta Olafs konungs ok fa mikils fiar. þar fiarade uppi skip þeirra. nu sia þeir at Jrar sækia af lande ofan med myklu fiolmenni. ok er Olafr konungr serr þat er suo sagt at þa hafui hann hæitit at hann skyllde alldri framhỏggua j hernade suerde ne ỏxi nockurum manni til skada. vid þetta heit skipadizst suo fliott at þegar samstundis flutu skip Olafs konungs en hans uuinir tynduzst ok fellu j þa grỏf er þeir hỏfdu honum ætlat. sigla þa til Æinglandz ok vara þar aller vm uetrinn.

Draumr Olafs konungs

27. Eftir þetta let Olafr konungr smida knorru .ij. mykla ok uandade miog smidu til ok vori skipin bade sterk ok fỏgur. Þat uar æina nátt þa er Olafr konungr suaf j sæng sinne at hann dreymde at til hans kæme einn gỏfugligr madr ok ogurligr ok mællti vid hann. bat hann hætta ætlan þeirri at fara j vtlỏnd. far aftr til odala þinna þuiat þu munt uera konungr yfir Noregi at æilifu. hann skilde suo drauminn at hann munde konungr uera j Noregi ok hans ættmenn langa æfui. sidan kallade konungr til tals Þorkel jall ok alla hina uitrozstu menn ok sagde þeim huat er hann hafde firir borizst um sina firirætlan þa er hann munde sigla vt til Nioruasunda ok suo til Jorsala. suo ok firir huat er hann uar þui afhorfinn at fara hæim at sækia hæilaga stade. uar firir þessa uitran Olafs konungs þat radit af uitrum monnum at hann skyllde hallda til Noregs ok freista huernn afla hann fæinga þar ser til upræistar.

Ættartolur fra Gongurolfui

28. Olafr konungr hafde uerit j hernade uestr j Uallande .ij. sumur ok einn uetr þa uoru lidnir(!) fra Suoldrar orrostu .xiij. ár. þa stund hofdu radit Noregi jarlar fyst Æirikr ok Sueinn Hakonarsynir en sidan Suæinn ok Hakon Æiriksson hann uar systurson Knuts konungs Suæinssonar. Þa uoru j Uallande jallar .ij. Vilhialmr ok Rodbert fadir þeirra uar Rikgardr Rudujall þeir redu firir Nordmandi. systir þeirra | uar Emma drotning er att hafde Adalradr konungr a Einglande. synir þeirra voru þeir Jatmundr ok Jatuardr hinn gode Jatuigr ok Jatgæirr. Rikgardr Rudu jarl var son Rodbertz langaspiotz en sonarson Gỏnguhrolfs jalls þess er uan Nordmandi hann uar son Rỏgnualldz Mærajarls hins rika en modir hans uar Hilldr dóttir Hrolfs nefiu. Hrolfr var suo mikill at æinge hestr matti hann bera ok uar hann þui kalladr Gonguhrolfr hann uar hinn mesti uikingr ok oæirinn. hann hafde hoggit strandhogg stór j Uik austr er hann kom ór uiking firir þat uard honum ræidr Haralldr hinn harfagri ok gerde hann vtlægan af Noregi. þa for Hilldr modir hans a fund Haralldz konungs ok flutti mal hans. konungr uar suo reidr at þat stodade ekki. þa quat hon visu þessa.

Hafnnit Nefiu nafni

nu er rekinn gandr or lande

horskann Horda barma

hui heller þui stillir.

illt er uit ulf at yglazst

yggs ualbrikar slikan

muna vid hilmis hiardir

hægr ef hann gengr til skogar.

Eftir þat for Gonguhrolfr or landa ok heriade leinge sidan um Uestrlỏnd ok ruddi ser til rikis j Uallande ok sotti þangat fiolde Nordmanna ok bygde þar er sidan er kallat Normandi. Fra Gonguhrolfi eru komnir Rudujarlar suo sem sagt er. þeir toldu leinge fręndsemi sina til Noregs hofdingia ok uirdu þat mikils. voru þeir hinir mestu vinir Nordmanna ok attu med þeim fridland aller Nordmenn þeir er þat uilldu. Vm haustit kom Olafr konungr j Nordmandi ok dualdizst þar vm uetrinn ok hafde fridland.

Radagerd Olafs

29. Nu er at segia fra Knuti konungi at a sama manade er Edrikur striona hafde uegit Jatmund fostrson sinn son Adalrads konungs rak hann or lande alla sunu Adalrads konungs. Suo segir Siguatr.

Ok senn sonu

sló huernn ok þo

Adalrads eda

vt flęmde Knutr.

Til Ruduborgar a Uallande komu synir Adalrads konungs af Einglande til modurbrædra sinna. þat var j þann tima er Olafr konungr kom uestan ór uiking ok uoru þeir aller þann uetr j Nordmanndi ok bundu lag sitt saman med þeim skildaga at Olafr konungr skyllde æignnazst Nordimbraland ef þeir gæti aftr unnit Æingland af Dỏnum. þa sende Olafr konungr um haustit Hrana fostra sinn til Æinglandz at afla þar at lide ok hann sende sonn Adalrads til vina sinna med jartæignnum ok frænda. en Olafr konungr fek Hrana lausafe mikit at spenia lid undir þa ok var Hrani a Æinglande um uetrinn ok feck trunat margra rikismanna ok var landzmonnum betr vileat at hafa samlenda konunga yfir ser. en þo uar ordinn suo mikill styrkr Dana j Einglande at allt folk var þa undir brotit þeirra rike.

Olafr konungr hellt til Einglandz ok sva til Noreghs

30. Um uorit eftir foru þeir uestan Olafr konungr ok synir Adalrads ok komu til Æinglandz þar hæitir Menniungafurda ok gengu þar a land upp med lide sinu til borgar. þar voru margir þeir menn er þeim hafde lide heitit. þeir unnu borgina ok drapu mart manna. en er Knutz menn urdu vit uarir þa drogu þeir her saman ok urdu allfiolmennir suo at synir Adalrads hofdu ecki lidsafla vid ok sa sinn kost þann bezstan at hallda j brott uestr til Rudu þa skildu þeir Olafr konungr þuiat hann uillde æigi aftr huerfa til Uallandz. hann siglde j brott ok nordr med Æinglande allt til Nordimbralandz. hann lagde at hofn þeirri er heitir firir Uallde ok bardizst þar vid þa bęiarmenn ok fek sigr ok fe mikit. þar let hann eftir langskip ok bio þadan .ij. knorru ok hafde hann þa .xx. hundrat manna albryniadra ok ualit lid miog. hann siglde nordr j haf um haustit ok fengu ofuidre mikit suo at mannhætt uar en med þui at þeir hofdu lidkost godan ok hamingiu Olafs konungs þa hlydde suo at skip hellduzst. Þess getr Ottar.

Valfasta bio uestan

uedrỏrr .ij. knorru

hætt hafui þer sotta

oft skiolldunga þofti.

nadi straumr ef stæde

strangr kaupskipum angra

innan bordz a unnum

erringar lid uerra.

Ok enn quat hann.

Eige rædduzst æigi

ér forut sę storan

allualldr of getr alldar

æinge nytri drenge.

oft var fars en fossi

flaustr hratt af ser brottum

neytt adr Noreg bæittut

nidiungr Noreg midian.

Her segir at Olafr konungr kom utan at midium Noregi. ey su hæitir Selia er þeir toku land vid vt fra Stade. þa mællti konungr at þat munde vera timadagr | er þeir hofdu lent vid Seliu ok quad þat uera gæfu er suo hafde til borit. þeir gengu þa upp a eyna. konungr stæig þar ỏdrum fæti j læirr en steyptizst ỏdrum fæti a kne. fell ek nu sagde hann. þa suarar Hrani. æigi felltu en festir þu fot j lande. Konungr hlo at ok mællti. verda ma suo ef gud uill. Ganga þa ofan til skipanna ok sigldu sudr til Ulfarssunda. þar spurdu þeir at Hakon jall uar sudr j Sognni ok uar hans þa uon nordr þegar er byr gæfui ok hafde hann æitt skip.

Olafr konungr fangadi Hakon jarl i Saudungarsundi

31. Olafr konungr hellt inn af læid er hann kom sudr yfir fiallit ok sneri inn til Saudungssunda ok lagdizst þar. la sinu megin sunzsins huort skipit ok hofdu medal sin kadal digran. a þeirri sỏmu stundu reri at sundinu Hakon jall Æiriksson ok hafde skeid alskipada ok hugde hann at kaupskip .ij. uære j sundinu. roa þeir fram j sundit mille skipanna. nu draga þeir Olafr konungr upp streingina undir midiann kiolinn a skeidinne ok undu med uindasum. ok þegar er nockut festi skeidina þa hallade ok sidan huelfde. Olafr konungr tok a sunde þar Hakon jall ok alla hans menn þa er þeir nadu at handtaka en sumir hofdu tynnzst firir skotum ok grioti en sumir sucku nidr. Suo segir Ottarr.

Blagæida toktu brædir

bengialfurs ok þa sialfa

skafti gnóx med skreyttu

skæid Hakonar ræide.

ungr softir þu þrottar

þings magrenner hingat

mattut jall þar er attut

attland firir þui standa.

Jall uar oppleiddr a konungsskipit hann uar manna uænstr ok uel hærdr hann hafde spent gullhlade at hofdi ser ok settizst nidr j firirrumit. þa mællti Olafr konungr. eigi er þat logit fra ydr frændum huersu fridir þer erut synum en farnir eru þer nu at hamingiunne. Jall suarar. eigi er þetta uhamingia er nu hefir oss hent hefir þat leinge uerit at ymser hafa sigradir verit suo hefir her ok farit med ydrum fręndum ok uorum at ymsir hafa betr haft ek er litt kominn af barns alldri ok uoru uær nu ecki uel uidkomnir at veria oss vissu ver oss æinkis otta von. kann ok vera at oss takizst i annan tima betr til. Þa suarar Olafr konungr. grunar þig ecki þat jall at her hafui nu suo til borit at þu munir huorki hedan j fra fa sigr ne vsigr. Jall suarar. þer munut rada konungr at sinne. Konungr mællti. huat uilltu til uinna jall at ek lata þig burt fara huert er þu uill hæilan ok usakadan. Jall spurde huers hann beiddizst. Konungr suarar. eingis annars en þer farit j brott ór lande ok gefit upp riki yduart ok suerit þess eida at þer halldit æigi orrostu j mot mer hedan j fra. Jall letzst þat gera mundu. Nu uinnr Hakon jall æida Olafi konungi at hann skal alldregi sidan beriazt j moti honum ok æigi ueria Noreg med ofriki firir Olafi konungi ne sækia hann. þa gefr Olafr konungr honum grid ok ollum hans monnum. tok jall uit skipe þui er hann hafde haft. roa nu j brott leid sina. Þess getr Siguatr.

Eikr kuat ser at sækia

Saudungs konungr naudir

frægdar giarnn j fornnu

fund Hakonar sunde.

strangr hitti þar þengill

þann jarll er uard annar

æzstr ok ætt gat bezsta

ungr a danska tungu.

Eftir þat byrr jall ferd sina ór lande ok siglir uestr til Æinglandz hittir þar Knut konung modurbrodur sinn segir honum allt huernnig farit hefir um vidskifti þeirra Olafs konungs. Knutr konungr tok vid honum forkunnar uel setr Hakon jall innan hirdar med ser ok gefr honum mikit ualld j sinu riki. duelst Hakon jarll þar lange hrid med Knuti konungi.

Ferd Olafs konungs

32. Olafr konungr sneri austr med lande ok atti uida þing uid bęndr gengu margir honum til handa en sumir mælltu j mot þeir er voru frændr edr uinir Sueins jalls. ferr Olafr konungr þui skyndiliga austr til Uikr ok helldr lide sinu inn j Uikina ok setr upp skip sin sækir nu a land upp. en er hann kemr a Uestfolld þa fỏgnndu honom margir menn vel þeir er verit hỏfdu uinir fỏdur hans. þar uar ok mart ættmanna hans um Folldina. hann for um haustit a Upplond a fund Sigurdar stiupfỏdur sins ok kom þar snemma dags. en er Olafr konungr uar kominn nærr bęnum þa hliopu firir þionustusueinar hans til bęiarins ok komu inn j stofu. Asta modir Olafs konungs uar þar inne ok konur margar med henni. þa sogdu suæinar henni um ferd konungs ok suo þat at hans uar þangat uon. Asta stendr þa upp þegar ok het a kalla ok konur at buazst um sem bezst. hon let fiorar konur taka bunat stofunnar ok bua med tialldum ok um palla. .ij. kallar baru halm a golfit .ij. settu skaptker ok trapizsu. .ij. settu bord .ij. settu a uistina. .ij. baru inn ỏl. .ij. sende hon burt | af bænum. en aller adrir będe kallar ok konur gengu vt j gardinn. sendimenn foru þar til er uar Sigurdr konungr ok hỏfdu med ser tignarklęde hans ok hest med godum sodli. en bitullinn uar allr smelltr ok gylltr. fiora menn sende hon fiogurra uegnna j bygdina ok baud til sin ỏllu stormenni at þiggia ueitzslu er hon gerde fagnadarỏl j mot syne sinum. alla menn er firir voru let hon taka hinn bezsta bunat sinn er til attu.

Olafr kom heim til modur sinnar

33. Sigurdr konungr syrr uar uti staddr a akri er sendimenn komu til hans ok sogdu þessi tidende ok suo þat allt er Asta let at hafazst hæima a bęnum. hann hafde þar marga menn med ser sumir skaru kornn sumir bundu sumir baru heim kornn sumir hlodu en hann ok .ij. menn med honum gengu stundum a akrinn en stundum þar til er hladit uar kornninn. Suo er sagt af bunade Sigurdar konungs at hann hefde kyrtil blau ok blar hosur upphafua sko ok bundna at legg gra kapu halt gran nidan. stafr j hende ok a ofan silfrholkr gylltr ok j silfrhringr. Suo er sagt fra lunderni Sigurdar konungs at hann uar umsyslumadr mikill ok bunadarmadr um fe sitt ok bu ok red sealfr bunade. einge uar hann skartzmadr helldr famalugr manna uitrazstr þeirra er þa uoru j Noregi ok audgazstr at lausafe. hann uar fridsamr ok uagiarnn. Asta kona hans uar stor ok riklundut. þessi voru bornn þeirra. Guthormr uar ellzstr þa Gunnhilldr Halfdan ok Sigurdr þa Haralldr. Þa mælltu sendimenn. þau ord bat Asta at vit skylldum bera þer at henni þætti allmikit undir at þer tækizst nu stormanliga ok bat þess at þu skylldir nu meirr likiazst j ætt Haralldz hins harfagra um skaplynde en Hrana mionef modurbrodur þinum edr Neræid jalli hinum gamla þott þeir væri spekingar mykler. Konungr mællti. tidende mikit segi þit enda flyti þit allakafliga ok latit hefir Asta mikit yfir þeim monnum fyrr er henni uar minne skylldu á ok se ek at sama skaplynde mun hon hafua um ok tekr hon þetta med myklum akafa ok er uel ef hon færr son sinn suo ut læitt at þat se med þuilikre stormenzsku sem nu leidir hon hann inn. en suo litzst mer ef suo skal uera at þeir er sitt uedsetia j þetta uandamal mune huorke sea firir fe sinu ne fiorui. þessi madr Olafr brytzst j moti mykla ofrefli ok a honom ok hans rade liggr ræide Danakonungs ok Suiakonungs ef hann helldr þessu fram. Þa settizst Sigurdr konungr nidr ok let taka af ser skoklęde sin ok dro a sig kordunohosur ok batt med gylltum sporum. þa tok hann af ser kapuna ok kyrtilinn ok klæddizst sidan pellzklędum ok yzst skarlatzkapu ok gyrde sig med gullbunu suerde ok setti hialm a hofut ser. steig a hest sinn. hann gerde uerkmenn j bygdina ok tok ser .xxx. manna uel buna ok ridu þegar med honum. en þa er hann ræid upp j gardinn firir stofuna sa hann at ỏdrum megin j gardinum brunade fram merke ok þar med ræid Olafr konungr ok med honum hundrat manna ok aller uel bunir. þa var ok skipat monnum allt medal husanna. fagnnade Sigurdr konungr þegar af hesti Olafi stiupsyne sinum ok lide hans ok baud til dryckiu med ser. en Asta gek til ok kysti med sętliga halsfange Olaf son sinn ok baud honum med ser at dueliazst ok allt hæimillt land ok lid er hon mætti honum uæita ok læidde hann inn j stofuna til hasętis. Olafr konungr þackade henni uel bod sitt. Sigurdr konungr fek menn til at uardueita klædnat þeirra ok gefa kornn hestum þeirra en hann gek til hasætis sins ok uar su uæitzsla geor med hinu mesta kappe ok stormenzsku.

Radagiordir þeirra Olafs konungs Sigurdar ok Aastu

34. Þa er Olafr konungr hafde þar læinge dualizst þa uar þat æinn dag at hann hæimte til tals vid sig Sigurd konung ok Astu modur sina ok Hrana fostra sinn. þa mællti Olafr konungr. suo er uordit sem ydr er kunnigt at ek er kominn hingat til landz ok verit adr langan tima vtanlandz. hefui ek ok minir menn haft alla þessa stund þat æina oss til flutningar er uer hofum sott j hernade ok morgum stodum orrostur att ok ordit bæde til at hætta lifue ok salu. hefir margr madr saklaus ordit sitt at lata firir oss sumir fe en sumir lifit med. en yfir þeim æignum sitia utlendir menn er atti minn fadir ok hans fadir ok huerr eftir annan vorra frænda ok er ek odalborin til. en þeir hafa tekit æigur vorra frænda allar undir sig er ecki eru tilbornir en ver sitium firir misse er at | langfedga tale erum komnir fra Haralldi hinum harfagra. ætla ek ydr helldr satt at segia at sækia oddi ok eggiu frændleifd mina ok kosta þar til allra minna frænda ok vina ok allra þeirra er at þessu rade uilea snua med mer. suo skal ek ok upp hefia þetta tilkall at annathuort skal uera at ek skal æignnazst rike þat allt til forrada er þeir raku bort af Olaf konung Trygguason frænda minn edr ek skal her falla a frændleifd minne. nu uænti ek Sigurdr magr um þig ok adra menn þa er odalbornir eru j lande til konungdoms at lỏgum þeim er setti Haralldr hinn harfagri þa mun ydr æigi suo fiarre fara at þer munit æigi upp hefiazst ok reka af hondum frændaskam þessa at æigi muni þer alla ydr til leggla vid þann er forgangsmadr uill gerazst at hefia ætt uora. en huort sem þer uilit lysa nockurnn mandom um þenna hlut þa ueit ek skaplynde alþydunnar at komazst undan þrælkan vtlendra hofdingea þegar traust beri til. hefui ek firir þa sok þetta mal firir onguan upp borit fyrr en þer at ek uæit at þu ert uitr madr ok kant forsia til þess huernnig ræisa skal fra upphafui þessa ætlan huort þat skal fyst ræda j hliode firir nockurum monnum edr skal þat bera j fiolmenni þegar firir alþydu. hefui ek nu nockut tỏnn a þeim rodit er ek tok Hakon jall hondum ok er hann ór lande stockinn ok gaf hann mer med suardaga þann hlut rikis er hann atti adr. nu lęt ek at oss muni lettara falla at æiga vm vid Suein jall einn helldr en þeir uæri badir til landuarnnar. Sigurdr konungr suarar. æigi byrr þer litit j skapi þuiat þessi ætlan er meirr af kappi en forsia at þui sem ek uirde enda er þess uon at langt se j mille litilmenzsku minnar ok ahuga þess hins mykla er þer byrr j skapi þuiat þa er þu vart litt af barnns alldri kominn uarttu þegar fullr af kappi ok uiafnnade j ollu þui er þu matter. ertu nu reyndr miog j orrostum ok samit þig miog eftir sidueniu utlendra manna. nu uæit ek at suo fremi hefir þu þetta upp borit at ecki mun tia at letia þig ok er þat uorkunn at slikir hlutir liggi j myklu rumi þeim er nockurir eru kapsmenn at oll ætt Haralldz hins harfagra ok konungdómrinn fellr nidr. en j ongum heitum uil ek uera bundinn fyrr en ek ueit ætlan edr tiltekiu annarra Upplendingakonunga. en uel hefir þu þat gert er þu letzst mig fyrr uita þessa ætlan en þu bærir þetta j hamęli firir alþydu. nu uil ek heita þer umsyslu minne vid konunga ok suo vid adra hofdingea ok landzfolk. suo skal þer ok heimillt uera mitt fe til styrks þer. en suo fremi mun ek þetta bera firir alþydu er ek se at nockur framkuęmd ma at uera edr styrkr fæzst til þessa storrædis. firir þui at suo skalltu til ętla at mikit er j fang tekit ef þu uill kappi deila vid Olaf Suiakonung ok Knut er bade er konungr yfir Æinglande ok Danmorku ok mun rammar skordur þurfa vid at ræisa ef duga skal. en ecki þiki mer olikligt at þer uerde gott til lids þuiat alþydan er giorn til nyiungarinnar. for suo fyrr þa er Olafr Trygguason kom til landz at aller urdu þui fegnir ok naut hann þo æigi lengi konungdomsins. Þa tok Asta til orda. suo er mer gefit sonr minn at ek er þer fegin ordin ok þui fegnnuz at þinn þroske mætti sem mestr verda. vil ek til þess ỏngan hlut spara þann er ek a en litit er her til rada at sea er ek er en helldur uillda ek ef þui uæri at skifta at þu yrdir yfirkonungr j Noregi þott þu lifdir æigi leingr en Olafr konungr Trygguason en hitt at þu uærir æigi mæire konungr en Sigurdr syrr ok yrder ellidaudr. Þa skildu þau tal sitt. dualdizst Olafr þar vm hrid med lide sinu. Sigurdr konungr uæitti þeim annannhuernn dag at bordhalde fiska ok miolk en annanhuernn dag slatr ok mungat.

Tala Hræreks konungs

35. Þa uoru Upplendinga konungar margir þeir er rikium redu ok voru þeir flestir er komnir voru af ætt Haralldz hins harfagra. firir Heidmork redu brędur .ij. Hrærekr ok Hringr en j Gudbrandzdolum Gudrỏdr. konungr uar ok a Raumariki. æinn sa er hafde Þottn ok Hadaland. a Ualldresi uar ok konungr. Sigurdr konungr syrr atti stefnulag vid alla fylkiskonunga uppi a Hadalande ok suo vid bændr ok uar á þeirri stefnu Olafr Haralldzson. þar bar Sigurdr upp firir þa konungana radagerd Olafs mags sins ok bidr þa styrktar bæde at lide ok radum ok samþyckis. telr vm hver naudsyn þeim er a at reka af hondum þat undirbrot er Danir ok Suiar hafa þa naudbeygt ok marga uega nidrat ok nidrlamit | alla ætt Haralldz hins harfagra. segir at nu mun til verda sa madr er firir mun ganga þessu radi telr þa upp morg snilldarverk er Olafr hefir gert j ferdum sinum. Þa suarade Hrærekr. satt er þat at miog er nidrfallit riki Haralldz hins harfagra er æinge hans ættmadr er yfirkonungr j Noregi. nu hafa menn her j lande ymis vid freistat. uar Hakon Adalsteinsfostri konungr ok kunnu aller þui uel. en er Gunnhilldarsynir redu lande þa uard ollum suo leitt þeirra riki ok uiafnnadr at helldr uilldu vtlenda konunga hafa yfir ser ok vera sealfradir. þuiat utlendir konungar voru þeim iafnnan fiarre ok uondudu litt vm sidu manna hofdu slikan skatt af sem þeir skildu ser. en er þeir urdu usattir Haralldr Danakonungr ok Hakon jall þa heriudu Jomsuikingar j Noreg en þa reis j mote allr landzmugi ok margmenni ok hratt þeim suo af riki. eggiudu menn þa til þess Hakon jall at hallda lande firir Danakonungi ok veria oddi ok eggiu. en er hann þottizst fullkominn til rikis af styrk landzmanna þa gerdizst hann suo hardr ok grimmr uit lydinn at menn þoldu honum æigi ok drapu Þrændir hann sealfuir en hofu til rikis Olaf Trygguason er odalborinn uar til konungdoms ok uel til hofdingda fallinn firir allra hluta sakir. geystizst at þui allr landzmugrinn at uilea hann konung hafa yfir ser ok reisa þa upp at nyiu riki Haralldz hins hárfagra þat er hann hafde æignnazst. en er Olafr þottizst fullkominn j riki þa uar firir honum æinge madr sealfrade gek med freku at vid oss smakonunga ok hæimte undir sig þær skylldur allar er Haralldr konungr harfagri hafdi hertekit en sumt frekara. en at sidr voru menn sialfrada firir honum at æinge red a huernn trua skyllde. en er hann var fra lande radinn þa hofu uær nu halldit vinattu vid Danakonung ok hofum ver nu af honum traust mikit um alla hluti en sialfræde ok hoglifui innanlandz ok ecki ofriki. nu er þat at segia fra minu skaplynde at ek uni vel vid suo buit. uæit ek æigi þott minn frænde se konungr yfir lande huort battnna skal vid þat nockut minn rettr en ella mun ek ỏngan hlut æiga j þessi radagerd. Þa mællti Hringr brodir hans. birta mun ek mitt skaplynde betra þike mer þott ek hafui hit sama riki ok eignir at minn frænde se yfirkonungr yfir Noregi en utlendir konungar ok mætti enn uor ætt hressazst her j landa. er þat mitt hugbod um þenna mann Olaf at audna hans ok hamingea mun rada huort hann skal riki fa edr æigi. en ef hann uerdr æinnalldzkonungr yfir Noregi þa mun sa þickiazst betr hafa er stærri hluti a til hans at telia um hans vinattu. nu hefir hann j onguan stad mæira kost en æinnhuerr uorr en þui minna at uær hofum allar nockut land ok riki firir at rada en hann hefir ecki eru ver ok ecki sidr odalbornir til konungdomsins en hann. nu uilium uær unna honum mestrar tignar her j lande ok uæita honum suo mikit lidsinne ok fylgia þui fram med ỏllum uorum styrk ok mætti. hui munde hann oss þat æigi godu launa ok leinge muna med godu ef hann er suo mikill manndomsmadr sem ek hygg ok aller kalla. nu munu ver a þa hęttu leggia (ef) ek skal rada ok binda uinattu uit hann. Eftir þat stod upp annarr at ỏdrum ok talade ok kom þar nidr at þess voru flestir fusari at binda felagskap sinn ok uinattu uit Olaf konung. hann het þeim ok sinne vinattu fullkominna ef hann yrde æinualldzkonungr yfir Noregi ok bundu þat med eidum ok fastmælum.

Olafr konungr Harallzsun for vm Noreg ok Vpplond

36. Eftir þetta stefndu konungar þing. bar Olafr konungr þa upp firir alþydu þessa radagerd ok þat tilkall er hann hefir þar til rikis beider þa bændr ser uidrtoku til konungs yfir landit heitr þeim þar j mot logum fornnum ok at ueria land firir utlendum her ok hofdingium talar vm þat langt eyrendi ok sniallt ok fek godan rom at male sinu. Þa stodu upp konungar ok toludu annar at odrum ok fluttu þetta mal firir lydnum. uard þat at lyktum at Olafi uar gefit konungs nafnn yfir ollu lande ok dęmt honum land at upplenzskum lỏgum. Þa hof Olafr konungr þegar ferd sina ok (let) biod(a) upp firir ser uæitzslur þar sem konungs bu voru firir fyst um Hadaland ok þa sotti hann nordr j Gudbrannzdale. for þa suo sem Sigurdr konungr syrr gat til at lid dreif til hans suo mart at hann þottizst æigi halft þurfa ok hafde hann nærr .ccc. manna. þa endizst honum ecki uæitzslunnar sem a kuedit uar þuiat þat hafde uerit siduenia at konungar hofdu farit vm Upplond med .lx. manna edr .lxxx. manna en alldri mæirr en med hundrat manna. for konungr þa fliott yfir ok uar æina natt j sama stad. en er hann kom | nordr til fiallz þa byriade hann ferd sina nordr yfir fiallit. Þordr Siguallda skalld uar med Olafi konungi fyrr er hann uar j hernnade. Siguatr var son Þordar hann var at fostri med Þorketli at Apauatnne. en er Siguatr kom til Noregs a fund Olafs konungs þa baud hann at færa honum kuæde. konungr segir at hann uill æigi hlyda kuæde hans ok hann uill ecki yrkia lata vm sig. Þa quad Sighvatr.

Hlyd minum brag meidir

myrkhallz þui ek kann yrkia

alltiginn mattu æiga

æitt skalld drasils tiallda.

þui ollungis allra

alualldr lofum skallda

þer fę ek hrodrs at huoru

hlit annarra nitit.

Olafr konungr gaf Sighuati gullhring er stod mork. hann gerdizst hirdmadr Olafs konungs. Þa quat Sighuatr þetta.

Ek tok lystr en ek lasta

leyfd idnn er þat sidan

soknnar niordr uit suerde

sa er min vile þinu.

þollr fek þu huskall hollann

hỏfum radit uel badar

látrs en ek lanardrottinn

linnz bloda mer godann.

Sighuatr kom af Jslande til Olafs konungs. hann quad þa enn visu.

Georbænn mun ek gumnar

gams ræit erum heitinn

adr þagnni vid ægis

elld en nu bid ek fellda.

landaura uæittu lunndi

lad þuerranda at knerri

en of fanga ungum

ek hefui sealfr krafit halfa.

Olafr konungr kom ofan lide sinu j Uppdal ok for suo ofan til Orkadals. hann atti þar þing vid bændr ok beidde at þeir skyllde taka vit honum. þa let hann ok fram flyti a vitnne þau er vid voru þa er Hakon jall suarde Olafi konungi land ok sinn hluta rikis er fyrr hafde att Æirekr jall. þat voru .iiij. fylke j Þrandheimi Orknndęlafylke Gauldęlafylki Strindafylki Eynafylki. margir menn væittu honum þar godar vittokur sumir mælltu j moti en sumir flydu undan. Sueinn jall uar inn j Þrandheimi at Steinkerum ok let þar bua til iolaueitzslu. þar uar kaupstadr.

Fra ferdum Olafs konungs

37. Einarr þambarskelfir spurde til ferda Olafs konungs. þa for hann upp j Gaulardal med huskalla sina. hann sende menn inn til Nidaross en let þar taka rodrarskutu er hann atti for sidan inn eftir firde ok kom æinn dag sidarlla inn til Steinkera ok baru niosnn Sueini jalli vm ferdir Olafs konungs. Jall atti langskip mikit er flaut tialldat firir bęnum let hann þegar um kuelldit flytia a skipit allt lausagodz sitt ok klædnat manna ok dryk ok vist sem skipit tok vid. reru þegar um nottina ok komu j lysing vt j Skarsund. Olafr konungr hafde radit ser til skipa vt j Orkadal tok þar bondafỏr ok hafde .v. skip hellt þegar inn eftir firdenum. þa sneri jall at lande inn fra Masarvik þar uar þyckr skogr. logdu nærr berginu at lauf ok limar toku yfir skipit hiuggu þeir stor tre ok settu a vtborda j sia ofan suo at æigi sa skipit firir laufinu var ok æigi alliost ordit þa er konungr reri inn um þa. lognn var vedurs. konungr reri inn vm eyna en er syn fal a mille þa reri jall vt a fiordinn til Frostu ok lagde þar at lande þat var hans riki. Sueinn jall sende menn vt j Gaulardal eftir Æinare mage sinum. en er hann kom til jalls þa sagde jall honum fra skiftum þeirra Olafs konungs ok suo þat at hann uillde lata lide safnna ok fara a fund Olafs konungs ok beriazst vit hann. Æinarr suarar. ver skulum radum at fara hallda til niosn huat Olafr ætlazst firir latum hann þat æitt fra oss spyria at ver sem kyrrir. kann þa vera ef hann spyrr ecki lidsafnnat uornn at hann setizst inn at Steinkerum um jolin þuiat þar er nu uel firir buit. en ef hann spyrr at ver hofum lidsafnnat þa mun hann stefnna þegar vt eftir firde ok hofum ver hans þa ecki. Suo uar gert sem Æinarr mællti. for jall a ueitzslur til bonda upp eftir Stioradal. en er Olafr konungr kom inn til Steinkera þa tok hann upp ueitzsluna ok (let) bera a skip sin ok aflade til byrdinga ok hafde med ser bæde uist ok dryk ok biozst j brott sem skyndiligazst ok hellt vt til Nidaróss. þar hafde Olafr konungr efnnat til kaupstadar ok husat konungsgard en adr uar þar æinbęle. en er Æirekr kom j land þa sat hann at Hlỏdum þar som fader hans hafde fyrr hofutbæ sinn en rækti ecki þat er Olafr konungr let gera. uoru þau nidr fallin en sum stodu ok þo helldr ubyggilig. Olafr konungr hellt skipum sinum upp j Nid let þar þegar buazst vit j þeim husum er uppi voru en ræisa upp þau er nidr voru fallin ok hafde þar til fiolda mannz. let þa ok flytia upp j husin bade dryk ok vist ok ætlade þar at sitia um jolin. En er Sueinn jall spurde þat ok Æinar þambaskelfir þa safna þeir lide ok fara vt til Gaulardals hit efra ok stefnna vt til Nidaross ok hỏfdu nær .xx. hundrat manna. Menn Olafs konungs voru vt a Gaularase ok helldu | hestuord. þeir urdu uarir vid herinn er utan for vm Gaulardal ok baru konungi niosn vm midnætti. stod konungr upp þegar ok let uekia lidit. gengu þeir þegar a skipin ok baru vt oll klæde ok uopnn sin ok þat er þeir fengu med komizst reru þa vt ór anne. kom þa iafnnskiott lidit jalls til bæiarins toku þeir þar iolauistina alla ok brendu bæinn allann. for Olafr konungr vt eftir firde til Orkadals ok gek þar af skipum for þa vt eftir dalnum allt til fiallz ok austr yfir fiallit allt til Dala. Fra þessu er sagt er Sueinn jall brende bæinn j Nidarose j flocke þeim er orti Klængr Brusason hann var þa med Sueini jalli.

Brunnu allualldz inni

elldr hygg ek at þau fellde

æimr stỏk a her hrime

halfgeor vid Nid sealfa.

Olafr konungr for þa eftir Gudbrandzdỏlum ok þadan vt a Heidmork ok for allt at ueitzslum. Olafr konungr safnar her saman þa er a leid uetrinn. hann hafde mikit lid af Heidmork er konungar fengu honum. foru þadan lendir menn miog margir ok riker bændr. j þeirre ferd uar Ketill af Hringunese. Olafr konungr hafde lid mikit af Raumariki. Þordr Guthormsson af Steig kom til lids vid hann vid mykla suæit manna sækia þeir þa vt til siofar ok rada ser til skipa ok buazst vid j Uikinne ok hofdu fritt lid ok mikit. Sueinn jall safnnar lide um allan Þrandheim þegar eftir iolin bydr ut leidangri ok byr skip sin. J þenna tima voru j Norege fiolde lendra manna. voru þeir margir rikir ok suo ættstorir at þeir voru komnir af konunga ættum edr jalla ok attu skamt til at telia ok voru storaudgir. var þar allt traust konungs edr ialla þeirra er firir lande redu er lendir menn voru þuiat suo var j hueriu fylke sem lendir menn rede firir bondalidinu. vel var Sueinn jall vingadr uit lenda menn uard honum gott til lids. þar voru þa med honum Æinarr þambarskelfir magr hans. Þorir hundr. Aslakr af Finneyiu. Rutr ór Uiggium Þorgæirr af Kuelldrum ok marger adrir lendir menn. þeir foru vt ór firdinum er þeir voru bunir ok helldu sudr firir Rogaland. þa kom til motz vid þa Erlingr Skialgsson ok hafde mikit lid ok med honum margir lendir menn helldu þa ollu lide sinu austr til Vikr er a læid langafỏstu en er Sueinn jall sotti inn j Vikina ok hellt hann lidinu inn um Grenmar ok lagdizst þar.

Olafr konungr for i moti Sueini jarli

38. En er Olafr konungr spyrr lidsofnnut Sueins jalls ok Æinars þambarskelfis vm allan Noreg ferr hann a fund Sigurdar konungs syrs mags sins ok segir honum lidsofnnut þeirra Sueins jalls. munu þeir ætla segir hann at brenna skip min ok drepa lid mitt ok æignna ser sidan land allt. en þo at fundr uorr se vuidrkuæmiligr at missera tale þuiat nu er ofarliga a langafostu þa mun ek þo æigi nenna ỏdru en fara j moti þeim huat sem j kann at georazst ok uil ek magr at þu ser j fỏr med mer. Sigurdr konungr suarar. æigi mun mæira lid mer fylgia en suo at mer þiker von at ek munu buinn med mitt lid þa er þer uilit farit hafa. Þeir fara nu med þat lid er Sigurdr konungr fek til motz vid meginherinn. þeir hofdu allz .xx. langskip ok .ij. skæidr ok .ij. knorru er Olafr konungr kom j land med. Olafr konungr hellt lide sinu innan eftir Vikinne ok var þa skamt j mille þeirre ok vissu huorir til annara. Olafr konungr styrde þui skipe er Kallhofde var kalladr þar var skorit hofut fagurt a framstafnne. konungr sealfr hafde þat skorit. þat hofut uar læinge haft i Noregi. þat var laugardaginn firir palmsunnudag er þeir lỏgduzst suo nærr.

Huorirtueggiu biugguz til bardaga

39. Palmsunnudags mỏrgin þegar at lysti stod Olafr konungr upp ok klęddizst gek a land ok let þa blasa lidinu ỏllu til landgongu ok atti tal vid þa. ok sagde þa. at hann hafde spurt at skamt munde vera j mille þeirra Sueins jalls. skulu ver nu vid buazst þuiat skamt mun til fundar uors. uopnnizst menn nu ok bue huerr sig ok sitt rum þar sem skipat er adr suo at aller se þa bunir er ek læt blasa til brottlỏgu. sidan roi samfast fari ỏnguir lauser fyrr en allr herrinn ferr. duelizst ok ỏnguir eftir þa er ek læt suifa ór hofninne þuiat æigi megum vær uita huort ver munum jarll hitta þar er nu liggr hann edr munu þeir sækia j mot oss. en ef uornn fund berr saman ok nai ver æigi frestun ok takizst orrosta þa heimti uorir menn saman skip sin ok seem bunir vit at tæingia. hlifum oss fyst ok hafit skiolldu yfir ydr ok firrit ydr suo sarum. gætum uopna uorra at uær berim æigi a sæ vt edr kastim a glæ ok latum suo lida hina hæstu tid dags. en er orrosta festizst ok skipin hafa saman bundizst gerum þa sem | hardazsta hrid ok dugi huerr sem manligazst. Olafr konungr hafde a sinu skipe .c. manna ok hofdu þeir aller hringabryniur ok ualska hialma. flestir menn hans hỏfdu huita skiolldu ok lagdr a hinn raude kros edr dreginn med gulle edr blam steini. kross let hann draga j enne a ỏllum healmum med bleikiu hann hafde huijtt merke þat uar ormr. hann let ok syngia ser tider gek sidan a skip sitt ok bat menn snæda ok drekka nockut sidan let hann blasa herblastr ok leggia vt ór hofnninne. en er þeir komu firir hofnn þa er Sueinn jall la j þa var lid hans aluopnnat ok ætlade at leggia vt ór hofninne. en er jarll ok hans menn sa konungs lid þa toku þeir at tæingia skipin ok settu upp merke sitt. en er Olafr konungr sa þat at hann nade æigi frestun lat hann fylkea lide sinu suo at samtæingd voru .xx. skip firir Nesium en sin skæid j huornn arm en knerrirnir lagu yzstir ok sund breitt a millum ok skæidanna. Sueinn jall hafde halfan v^ta tỏg skipa. en er þeir sa uidrbunat Olafs konungs mællti Æinar þambarskelfir. siait þar fylking konungs ok ma hana kalla ecki þyckua en æigi kemr mer þat a uvart þo at raninn verde hardsottr a fylking hans adr en sol gengr j ægi j kuelld en rum er þer ætlat jarll j huorum fylkingararma er þu uill. Ef ek neyti þess rums quat jarll þa muntu fara med mer. Einge er þess uon quat Æinar at mitt skip fari ór teingslum ok j skipaflota konungs at beriazst vid hann naudgan þuiat ek se at honum er ecki um at beriazst j dag þo at hann uili æigi uanbuinn vera vid þer ok monnum þinum. Eigi fann ek þat fyrr quad jarll at þer yrde hugfatt. Kalla þat sem þu uill quad Æinar. enda ma uera jall at þer se gæfufatt ef mer er hugfatt. Æigi mun þat quad jarll þuiat ver munum gera skothrid harda. Æinar mællti. æigi er jafnnkomit a um uitzmune med yckr Olafi konungi. rad eru .ij. firir hende ok hefir konungr bæde en þu huorke. þat er rad annat at þyrma hatit ok gera þeir suo en annat at hlifa ser ok varduæita skeyti sem ek hygg at þeir mune gera ok mun hord hrid su er þeir senda aftr skæytin þo at þu siair æigi vid þui. Suo gek sem Æinar gat.

Nesia orrosta. feck Olafr sigr.

40. Nv buazst þeir Sueinn jarll til bardaga ok gera harda skothrid en Olafr konungr ok hans menn hlifa ser ok geyma skotvopnn oll ok gek þui langt fram a dag. en er þui linte þa greida þeir atrodr sinn lagde konungr at skipe jarlls tokzst þar hord orrosta. Suo segir Sighuatr.

Væitti soknn þar er sotti

siklingr flium mykla

blod fell rautt a rodna

ræin j hofnn at Suæine.

sniallr hellt at sa er olli

æirlaust konungr þeirra

en Suæins lid er at sỏnnu

saman bundu skip sunde.

Her segir þat at Olafr konungr hellt at en Sueinn jall la firir j hofninne. Sighuatr skalld var þar j orrostunne hann orti þegar vm sumarit eftir flok þann er Nesia visur erv kalladar ok segir þar vanliga fra þessum tidendum. Hann segir suo.

Þat er kunnt hue kennir

Kallhofda let ialli

odda frostz firir austan

Agdir nærr um lagda.

Orrostan uar hin snarpazsta ok var þat langa rid er ecki matti sea j mille huernn ueg hniga munde. fell þar mart af huorumtueggium ok fiolde sarr. Suo segir Sighuatr.

Varat sigmara Sueine

suerda gnys at fryia

giods ne godrar hridar

gunnreifum Oleifui.

þuiat kuistingar kosta

komat herr j stad verra

attu suo þar er sottuzat

seggir huorirtueggiu.

Jarll hafde lid meira. en konungr hafde æinualalid a skipe sinu þat er honum hafde fylgt j hernade ok buit suo uel sem fyrr uar sagt at huerr madr hafde hringabryniu urdu þeir ecki sarir. en er lidit tok at falla a skipi jalls en sumt sart þa þyntizst skipanen a bordunum redu þa til uppgaungu menn Olafs konungs var þa merkit upp borit aa þat skip er næst var skipe jarlls. Olafr konungr fylgde sealfr fram merkinu. Suo segir Sighuatr.

Stong od gyllt þar er gæingu

gỏndlar serks und merkium

gnys med gỏfgum ręsi

greidendr a skip ræidir.

þeygi var sem þessum

þæingils a ior streingia

miod firir malma kuedia

mær heidþægum bæri.

Þar var snorp orrosta ok fellu miog Sueins menn en sumir hliopu firir bord. Suo segir Sighuatr.

Ver drifum huatt at heyra

hatt uoppna brak knatti

rỏnd klufu rodner brandar

reidir upp a skæidir.

en firir bord þar er borduz

buin feingu skip dræingir

nærr flaut vt vid eyre

ofair bændr sarir.

Ok enn quat hann.

Aulld uann ossa skiolldu

autsætt uar þat rauda

hliom þar er huiter komu

hring midlundum þingat.

þar | hyk ungan gram geingu

gunnsylgs en vit fylgdum

bratt fek suanr þar er slæduzst

suerd upp j skip gerde.

Þa tok at snua mannfallinu upp a lid jall. þotti konungsmonnum þa uænna horfa. sotti konungr þa at jallzskipinu ok uar þa uit sealft buit at þeir munde upp ganga a þat skipit. en er jall sa j huert uefnni komit uar þa het hann a frambyggia at þeir skyllde hỏggua tæingslin ok leysa skipit ór flotanum. þeir gerdu suo. þa færdu konungsmenn stafnnlea a skæidarkylbuna ok helldu þeim. þa mællti jarll at þeir skylldu af hoggua kyl(b)una ok suo gerdu þeir. Suo segir Sighuatr.

Sealfr bat suarta kylfu

Suæinn hardliga skæina

nærr uar adr j ora

auduon roit hánum.

Þa er til giods en giode

giort fengum hræ suỏrtum

yggs let herr um hỏggit

hrafnni skæidar stafnna.

Æinar þambarskelfir hafde lagt sitt skip a annat bord jarllzskipinu. þa kỏstudu þeir ackeri j framstafnn a jallsskipinu ok fluttuzst aller samt vt a fiordinn. Besse Skalldtorfuson var j firirrumi a skipi jalls. en er skipit sæig fram fra flotanum þa mællti Olafr konungr er hann sa Bessa þuiat hann uar audkendr uænn ok uel buinn. farit hæilir Bessi. Hann suarar. verit hæiler konungr. Sue segir Besse j flocki þeim er hann orti þa er hann kom a fund Olafs konungs ok sat j fiotrum.

Hrodurs bad hæilan lida

hagkennannanda(!) þenna

en snarræde sliku

suarat unnum uer gunnar.

ord selldum þau ellda

ut haudrs boda traudir

knarar haps sem ek keypta

kynstor a uit bryniu.

Ok enn quat hann.

Sueins raunir hefig senar

snart rækinga hiarta

þar er sualtungur sungu

saman foru uit storar.

elgs mun ek æigi fylgia

ut hridboda sidan

hest at huerium kosti

hranna dyrra manni.

Ok enn segir hann.

Kryp ek æigi suo sueigir

sara linnz i uore

buinn olitinn vti

endr þer til handa.

at ek herstefnni hafnna

hæidmildr edr þa læidumzst

ungr kunnig þann þraungui

þin hollvine mina.

Nu flydu sumir jallsmenn a land upp en sumer gengu til grida. Þa reru þeir Sueinn jall vt a fiordinn ok logdu þar skip sin. leitar jall rada vid lenda menn. Erlingr Skialgsson red þat at þeir skylldu sigla nordr j land ok fa ser lid ok beriazst enn vid Olaf konung. en firir þui at þeir hofdu latit lid mikit þa fystu flestir at jall fære ór lande a fund Suiakonungs mags sins ok efldizst þadan at lide ok fylgde þui Æinar þambarskelfir þotti honum sem þeir hefde þa æinge efnni a at beriazst uit Olaf konung. skildizst jall þa uit lid þeirre ok siglde þa sudr yfir Folldina ok med honum Æinar þambaskelfir. en margir adrir lendir menn þeir er æigi uilldu flyia odul sin foru nordr til heimila sinna. hafde Erlingr um sumarit fiolmenni mikit.

Vidrtal Olafs konungs ok Sigurdar

41. Olafr konungr ok hans menn sa þa at jalls menn hỏfdu samanlagt skipum sinum. þa eggiar Sigurdr syr at þeir skyllde leggia at jalli ok lata til stals suerfa med þeim. uillde hann lata taka hondum Erling Skialgsson Þori hund Aslak af Finneyium Rut af Uiggiu Þorgæir af Kuelldrum ok lata þa uinna æida konungi ok gerazst hans lendir menn ella væri þeir drepnir. Olafr konungr mællti. se ek at suo munde hæfa Sueini en þo mun þat firirfarazst at sinne vil ek æigi suo launa gude þann sigr er hann hefir gefit mer. enda kann ek Erling Skialgsson suo georlla ok adra þa er þu nefnndir at þeir munu æigi uilia vinna æida j suo mikille ok hardre ræide sinne ok firir guds sakir skal æigi blasa hár af hỏfde þeim. uil ek ok sia fyst huert rad jall take ok huort þeir hallda saman flockinum edr skilizst lidit vid jall. Sigurdr quat hann rada skylldu en þat er mitt hugbod segir hann at vid skaplynde yduart ok radgirnne at sæint tryggui þer storbokkana suo sem þeir eru nu uanir adr at hallda til kaps ok iafns vid þa hofdingiana. uard ecki af atlỏgunne. sa þeir þa bratt at skildizst lid jalls. Þa let Olafr konungr rannsaka valinn. lagu þeir þar nockurar nætr ok skiptu herfange. Þa quat Sighuatr visur þessar.

Þess get ek mæirr at misse

mordár sa er for nordan

harda margr j hỏrdum

heimkuomu styr þeima.

sỏck af sundu blacki

sunnu mỏrg til grunna

satt er at Suæini mattu

sannknuta ver vti.

Flyr æigi oss j are

innþrænzk þo at lid minna

gert hugdag suo snertu

snotr mær konungs uæri.

brudr mun helldr at hade

hafa drott þa er fram sotti

folld rudu skers sem skyllde

skeggi adra tueggiu.

Afli uex þuiat efla

Upplendingar sende

Suæin fundu þer þenna

þilblaks konungs uilia.

raun er hins at Hæinir

hrælinn megu vinna

þeir ęxla foss fleira

fiolreks en ỏl drecka.

Olafr konungr gaf giafir godar Sigurdi konungi | syr magi sinum at skilnade ok suo odrum hofdingium þeim er honum hofdu lid uæitt. hann gaf Katli af Hringunese karfa .xv. sessa ok flutti Ketill karfann upp eftir Raumelfui ok allt upp til Miors. Olafr konungr hellt niosnum til fara jalls en er hann spurde at jall uar or lande farinn for hann uestr eftir Vikenne. dreif þa lid til hans ok uar hann til konungs tekinn a þingum. for hann suo til Lidandisness. þa spurde hann at Erlingr Skialgsson hafde safnnat mikinn. dualdizst konungr ekki a Nordraugdum þuiat hann fek radbyre. for hann þa nordr til Þrandheims þuiat honum þotti þar vera allt megin landzsins ef hann fengi þar undir sig komit medan jall væri ór lande. En er Olafr konungr kom j Þrandheim þa uard þar æinge uppræist j moti honum ok var hann þar til konungs tekinn ok settizst um haustit j Nidarose ok bio þar til uetrsetu ok let þer husa konungsgard ok ræisa Clemenskirkiu sem nu stendr hon ok markade toptir til garda ok gaf bondum ok kaupmonnum ok þeim ỏdrum er honum syndizst ok husa uilldu. hann sat þa fiolmennr þuiat hann treysti illa þrændum um trulæik ef jall kæmi aftr j land. voru berazstir j þui Jnnþrendir ok fek hann þadan ỏngar skylldur ne skatta.

Andlaat Hakoner jarls. ord Olafs Suiakonungs.

42. Svæinn jarll for fyst til Suiþiodar a fund Olafs Suiakonungs mags sins ok sagde honum allt fra vidskiptum þeirra Olafs digra ok læitar þa rada vid Suiakonung huat hann skyllde upptaka. konungr segir at hann skal med honum vera ef hann uill ok hafua þat riki til forrada er honum þiki sæmiligt. en ad odrum kosti mun ek fa þer mikit lid at sækia land af Olafi. Jall kiỏre þann þui at þess fystu fleire þeir er æignir attu j Noregi er þer voru med jalli. þar setu þeir yfir þessi radagerd ok kom þat asamt med þeim at hann skyllde fara landueg um Helsingialand ok Jamtaland ok suo ofan j Þrandheim þuiat jall treystizst uell Jnnþrændum ef hann kæmi þar. en þeir toku þat rads at fara fyrst j hernat ok heria um Austrueg at fa ser fiar. Sueinn jall for med lide sinu austr j Gardariki ok heriade þar ok dualdizst þar vm sumarit en er haustade þa sneri hann aftr til Suiþiodar. þa tok Sueinn jall sott ok anndadizst. dræifdizst þa lidit ok foru sumir til Suiþiodar en sumir til Helsingialandz ok Jamtalands ok um Kiol til Þrandheims ok sỏgdu þar þau tidende er gerst hofdu j forum þeirra. Æinar þambarskelfir ok su suæit er honum fylgde foru um uetrinn a fund Suiakonungs ok uar þar j godu yfirlæti. þar uar ok mart þeirre manna er jalli hofdu fylgt þuiat konungi hugdade storilla vid Olaf digra þat er hann hafde setzst j skattlỏnd hans en rekit j burtu Suæin jall. het hann þar firir Olafi digre hinum mestum afarkostum þa er hann mætti uit komazst. hann sagde at æigi munde Olafr suo diarfr uera at hann munde taka undir sig æignir þær er jallar hofdu haft. þui fulltingdu margir Suiakonungs menn at suo munde vera. Suiakonungr let þa þings kuedia ok sagde þat upp a þui þinge at vfridr skyllde vera landa a mille Noregs ok Suiþiodar ok drepa skyllde huernn norrænan mann er þangat kæmi. en hann bannede sinum monnum at fara til Noregs. ek uil ok sagde Suiakonungr æigi æiga nafnn uid þann digra mann þuiat hann er uikingr ok skal hann kalla hinn digra mann en þann skal upp festa er ỏdruuiss georir. Nu hefzst ufridr landa a mille. en er Þrændir spurdu til sannz at Suæinn jall var andadr ok hans uar ecki uon til landz þa snerizst oll alþyda til hlydne vid Olaf konung foru þa margir menn jnnan ór Þrandheimi a fund Olafs konungs ok gerduzst hans menn sumer sendu ord ok iartæignir at þeir uilldu honum þiona. for hann þa um haustit inn j Þrandheim ok atti þing vid bændr ok var hann j hueriu fylki til konungs tekinn. hann for þa vm haustit ut til Nidaross ok leth þangat flytia allar konungs skyldur ok efnnade þar til uetrsetu.

Af logum ok landzrett Olafs konungs

43. Olafr konungr let husa konungsgard j Nidarose. þar var geor mikil hirdstofa ok hasæti konungs j midre hallinne ok sat innar fra Grimkell byskup hirdbyskup hans ok adrir hans kennimenn en utar fra radgiafar hans. j ỏdru ỏnduegi geggnt honum sat Beornn digri ok þar næst gestir. uit ellda skyllde þa aul drecka. hann skipade monnum j þionustu sem sidr konunge uar til. hann hafde med ser .lx. hirdmanna ok .xxx. gesta ok setti þeim mala ok lỏg. hann hafde ok .xxx. huskarlla er starfa skyllde j konungsgardinum sligt er þurfti til at flytia. hann hafde ok marga þræla. j gardinum var ok mikill skale er hirdmenn suofu j þar uar ok mikil stofa er konungr atti hirdstefnnur | ok malstefnur ok sættarstefnnur. þat uar sidr hans at risa snemma um mornna ok klædazst ok taka handlaugar ganga til kirkiu ok hlyda ottusỏng ok morgintidum ok ganga sidan a stefnnur ok sætta menn edr tala þat annat er honum þotti skyllt. hann stefnnde til sin bæde rikum ok vrikum ok þeim ollum er uitrazstir voru. hann let upp telia firir ser laug þau er Hakon Adalstæinsfostri hafde sett j Þrandheimi. hann skipade logum med rade hinna uitrozstu manna. tok hann af edr lagde vid þat er honum syndizst en kristinn rett setti hann vid rad byskups ok annarra kennimanna ok lagde a þat alla stund at taka af heidni ok fornnar vueniur þær er kristnnispell var j. suo kom at bændr iattudu þeim logum. Suo segir Sighuatr.

Loftbygguir matt leggia

landrett þann er skal standa

unnar allra manna

æykia lids a midle.

Olafr konungr uar madr sidlatr stilltr uel ỏrr ok fegiarnn. þa uar med konungi Sighuatr skalld ok fleiri islenzskir menn. Olafr konungr spurde eftir huernig kristnne uæri halldin a Jslande ok þotti honum mikilla bota auant at uel uæri er þeir sogdu honum fra kristnihalldinu at lofat uæri at eta hross ok bera vt bỏrnn sem heidnir menn gerdu ok en fleire hlutir þeir er kristnespell uar j. Þeir sogdu konungi fra morgu stormenni er þa uar a Jslande. Skadi Þoroddzson hafde þa lỏgsỏgnn a Jslande. vida af lỏndum spurde hann af hattum manna ok sidum þa menn er gerlla uissu ok læidde mest at spurningum um kristinndom huernn ueg halldinn væri będi j Orknneyium ok Hiatlande ok Færeyium. spurdizst honum suo til at uidaz munde mikit a skorta at vel uæri. slikar rædur hafde hann oftliga j munne edr um laug at tala ok landzrett.

Olafr sendi menn til Noreghs til Olafs konungs

44. Þann sama uetr komu austan ór Suiþiod menn Olafs Suiakonungs ok redu firir brædur .ij. Þorgautr skarde ok Asgautr armadr ok hofdu med ser fiora menn ok .xx. En er þeir komu austan um Kiol j Veradal þa stefnndu þeir þing vid bændr ok heimtu skatta af hendi Suiakonungs ok baru þa bændr rad sin saman ok kom þat asamt med þeim at þeir munde geallda sligt sem þeir heimti af hende Suiakonungs ef Olafr konungr krefde huorke skatta ne skylldur firir sina hỏnd. kuoduzst æigi tuennum giallda uilia. foru þa sendemenn vt eftir dỏlunum ok fengu hinu sỏmu annsuỏr huar sem þeir attu þing en ecki fe. þa foru þeir j Stioradal ok stefnnde þar þing en bændr uilldu æigi til koma. þa sa þeir sendemenn at þeirra eyrende uar ecki ok uillde Þorgautr snua aftr austr. ecki þicki mer uer hafua rekit eyrende konungs sagde Asgautr uil ek fara a fund Olafs konungs er þo skiota bændr þangat sinu male. Nu red hann ok foru þeir til bæiar ok toku ser herbergi j bænum. þeir geingu til konungs eftir um daginn er hann sat yfir bordum kuoddu hann ok sỏgdu at þeir foru med eyrendum Suiakonungs. konungr bat þa koma til sin annan dag eftir. En er konungr hafde lokit morgintijdum annan dag gek hann til þinghus sins ok let þangat kalla menn Suiakonungs ok bat þa bera upp eyrende sitt. Þa talade Þorgautr ok sagde fyst huerra eyrenda þeir foru ok þat sidan huersu Jnnþrændir hỏfdu suarat. Eftir þat bæidde hann konung órskurdar huert þeirra eyrende skyllde uerda þangat. konungr suarar. þa er konungar ok jarllar redu lande þa uar ekki vndarligt at landzmenn væri þeim lydskylldir er þeir voru her ættbornir til rikis ok uar þat þo rettara at jallar hefde uæitt þeim lydne konungum er rettbornner væri her til rikis helldr en at luta til utlendra hofdingia en hefiazst upp j mote rettum konungum ok fellu þa fra lande. en Olafr Suiakonungr er kallar til Noregs þa uæit ek æigi hueria tiltolu hann hefir þa er sannlig er en hitt megu uer muna at huernn mannskada ver hofum fæingit af honum ok hans monnum ok frændum. Þa suarar Asgautr. æigi er undarligt at þu ser kalladr Olafr digri allstorliga suarar þu þuiliks hofdingia eyrendum oglaugt uæiztu huersu þungbær þer mun vera ræide konungsins ok hefir suo uordit þeim er enn uoru med meira krafti en mer synizst at þu munir uera. en ef þu uill hallda rikinu þraliga þa er þer sa til at geraz hans madr ok fara a fund (hans) ok munu ver þa bidia firir þer at hann fai þer at lani þetta riki. Þa suarar konungr ok tok hogliga til orda. ek uil rada þer annat rad Asgautr farit nu aftr til | konungs yduars ok segit honum suo at snemma i uór mun ek fara austr til landzenda ok landamæris þess er at fornnu hefir skilit riki Noregskonungs ok Suiakonungs ma hann þar þa koma ef hann uill at uit gerim sætt ockra ok hafui þat riki huorr ockarr sem odalborinn er til. Þa snua sendimenn j brott ok aftr til herbergis ok buazat j brott en konungr gek þa til borda. sendimenn gengu þa enn til konungsgardz. en er dyruerdir sa þat segia þeir konungi. hann bat þa æigi inn lata þuiat ek uil ekki uit þa mæla. Foru sendimenn j brott. segir Þorgautr at hann mun aftr huerfa ok hans menn en Asgautr segir at hann uill reka konungs eyrende. þa skiliazst þeir. ferr Þorgautr inn a Strind en Asgautr ok þeir .xij. saman snua vt til Gaulardals ok til Orkadals ætlar þa at fara sudr a Mæri ok reka þar konungs eyrenndi. En er Olafr konungr uard þess uarr þa sendi hann gesti ut eftir þeim. þeir hittu þa vt a Nese vit Stæin toku þa hondum ok bundu ok leiddu þa inn a Gaularas ok ræistu þar galga ok hæingdu þa þar er sia matti utan af firde af þiodleid. Þorgautr spurde þessi tidende adr hann fór aftr af Þrandheimi for hann þa alla leid þar til er hann fann Suiakonung ok sagde honum þat er gerst hafde j þeirra fỏr. konungr uard allreidr er hann heyrde þetta sagt ok skorti þar æigi ord storligh.

Bod Olafs konungs til Jslandz

45. Eptir um uorit baud Olafr konungr lide vt ór Þrandheimi ok biozst at fara austr j land. þa biugguzst ór Nidarose Jslandz fỏr. þa sende Olafr konungr ord ok iarteignir Heallta Skeggiasyne ok stefnnde honum a sinn fund en sende ord Skapta lỏgsogumanni ok ỏdrum þeim er mest redu lỏgum a Jslande at þeir tæke ór lỏgum þat er honum þotti mest j mote kristnum dome. þar med sende hann uingiarnnlig ord ỏllum landzmonnum. Konungr for sudr med lande ok dualdizst j hueriu fylke ok þingade vid bændr en a hueriu þinge let han upp lesa kristin lỏg ok þau bodord er þar fylgdu. tok hann þegar af vid lydinn margar uueniur ok heidinn dom þuiat jallar hofdu uel halldit fornn lỏg ok landzrett en um kristnnihalld letu þeir huernn gera sem uillde. uar þa suo komit at uidazst um siobygder voru menn skirder en kristin log uoru flestum ukunnig. en um dale ok fiallbygdir uar uida naliga alhæidit þuiat þegar er lydrinn uar frialsari þa festiz þeim þat hellzst j skapi um atrunat er þeir hofdu j barnnæsku numit. en þeim monnum er æigi uilldu vid skipazst ord konungs um kristnihalldit þa heth hann afarkostum bade rikum ok urikum. Olafr konungr uar til konungs tekinn a hueriu þinge. mællti þa æinge madr moti honum. Olafr konungr la j Karmsunde. þa foru ord j mille þeirra Erlings Skialgssonar at þeir skyllde sættazst ok var lagdr sattarfundr mille þeirra i Huitingsey.

Sætt þeirra konungs ok Erlings. capitulum.

46. Þa toludu þeir sialfir um sætt sina. þotti Erlingi þa nockut annat j finnazst j ordum konungsins en honum hafde verit fra sagt þuiat hann bæiddizst at hafua uæitzslur þær allar er Olafr Trygguason hafde ueitt honum ok sidan jallar Suæinn ok Hakon. mun ek þa segir hann gerazst yduarr madr ok hollr uinr. Konungr suarar. suo litzst mer sem þer se æigi uerra at taka af mer iafnnmyklar uæitzslur sem þu tokt af Æireki jalli þeim manni er þer hafde gert hinn mesta mannskada. ek mun þig lata uera gofgazstan lendra manna j Noregi þott ek uil uæitzslurnar midla at sealfræde minu en lata æigi suo sem þer lender menn seth odalbornir til ættlæifdar minnar. en ek skyllda margfoldum uerdum ydra þionustu kaupa ef ek fenga hana trausta. Erlingr hafde ecki skaplynde til at bidia konung neinna muna um þuiat hann sa at konungr uar ecki leidetamr. sa hann ok at .ij. voru kostir firir hondum sa annar at gera ỏngua sætt vid konung ok hætta þa huernn ueg færi edr lata konung aullu rada þo at honum væri þat miog j mote. hann mællti til konungs. su mun ydr min þionusta hallkuæmst er ek uæite ydr at sialfræde minu. Þeir skildu þa talit. Eftir þat gengu til frændr ok vinir Erlingr ok badu hann uægia ok hafua uit vid en æigi ofrkapp. muntu sogdu þeir uera gofgazstr lendra manna j Noregi bæde at frændum ok framkuæmdum ok fiarafia. Erlingr fann at þetta uar hæilræde ok gerir hann suo gengr til handa konungi med þeim skildaga er konungr uillde firir skilia. skilduzst eftir þat ok voru sattir at kalla. for konungr þa leid sina austr med lande.

Tal konungs ok bonda

47. Jnnan litils tima for Olafr konungr austr j Uikina. en er þat spurdizst þa | foru Danir j brott þeir er þa hofdu syslur haft af Danakonungi ok sottu þeir til Danmerkr ok uillda æigi bida Olafs konungs. en Olafr konungr fór inn eftir Vikinne ok atti þing vid bændr gek undir hann allt landzfolk. tok hann þar allar konungs skylldur ok dualdizst þar vm sumarit j Uikinne. hann hellt austr vm sumarit yfir Folldina ór Tunsbergi ok allt austr vm Suinasund. þa tok vid ualld ok riki Suiakonungs. hann hafde þar sett yfir .ij. syslumenn Æilif gautzska yfir hinn nyrdra hluta en Hroa skialga yfir enn eystra hlut allt til Elfar. Hroi atti ætt tuæim megin Elfar en bu stor j Hising. hann uar rikr madr ok storaudigr. Æilifr uar ok storættadr. Þa er Olafr konungr kom med lidinu j Ranriki þa stefnnde (hann) þing vid landzmenn ok komu til hans þeir menn er eyiar bygdu edr nærr sio. en er þing uar sett þa talade Beornn stallari ok bad bændr taka vid Olafi til konungs þar sem annars stadar j Noregi. Bryniulfr het madr æinn gaufugr bonde ok var kalladr ulfallde hann stod upp ok talade. vitum vær bændr huat rettazst væri um landaskifte j mille Noregskonunga ok Suiakonunga ok Danakonungs af Gautelfr hefuir radit fra Uæni til siofar en nordr merkr til Æidaskogs en þadan Kiolr nordr til Finnmerkr ok suo þat at ymser hafua geingit a annarra riki ok lỏnd. hafua Suiar lỏngum haft ualld allt til Suinasunndz. en þo ydr satt at segia væit ek margra manna uilea til þess at betra þætti at þiona Noregskonungi ef menn bæri traust til þess þuiat Suiakonungs riki er bæde sudr ok nordr fra oss ok allt firir ofan ok þess uon at Noregskonungr muni fara nordr j land þangat er megin landz er meira ok hỏfum uær þa æigi afl at hallda dæilu vid Gauta. nu uerde þer herra at sea hæillt rad firir oss fusir erum ver at gerazst ydrir menn. En eftir þingit þa var Bryniulfr j bode konungs ok toludu þeir mart sin a mille j æinmæle. þa for konungr austr eftir Uikinne. En er Æilifr spurde at konungr uar þar þa lat hann bera niosnn til fara hans. hann hafde .xxx. manna sinna suæitanga hann uar j bygdinne ofanverdre vid merkr ok hafde þar bondasafnnat. margir bændr foru a fund Olafs konungs en sumir sendu vinattubod til hans. Þa foru menn j mille þeirra Olafs konungs ok Eilifs ok badu bændr at þeir legde stefnnu sin j mille ok rede ferd med ser sogdu suo Eilifi at þeim uar þess (uon) af konungi ef ecki uæri uid skipazst hans ord at þeir munde uon æiga af honum afarkosta en kuodu Æilif æigi skylldu lid skorta. uar þat þa rads tekit at þeir skyllde ofan koma at æiga þing vid konung. en þa sende konungr Þori gestahofdingia sinn ok þa .vj. til Bryniulfs. þeir hofdu bryniur undir kyrtlum en hottu yfir healmum. Eftir um daginn komu bændr ofan med Æilifi þar uar þa Bryniulfr ok hans suæit ok þeir Þorir med honum. konungr lagde skipum sinum at þar er var klettr nockur gek hann þar upp ok settizst nidr ok lid hans j klettinn. en uollr uar firir ofan ok uar þar bondalidit en menn Eilifs stodu upp j skialldborg firir honum. Beornn stallari talade langt ok sniallt af konungs eyrende. en er hann settizst nidr þa stod Æilifr upp ok tok til mals. J þui bile stod upp Þori langi gestahofdingi ok bra suerde ok hio til Æilifs a halsinn suo at af tok hofudit. þa hliop upp lidit allt bondanna en hinir gauzsku toku a ras undan. þeir Þorir drapu nockura menn af þeim. en er herrinn stoduadizst þa stod konungr upp ok mællti ath bændr skylldu nidr setiazst. þeir gerdu suo ok var þar mart talat en at lyktum uard þat at bændr gengu til handa konungi ok jattada honom hlydne. en hann het þeim þui j mot at skiliazst æigi vid þa ok vera þar til þess er þeir Olafr Suiakonungr lyki æinnhuernn ueg malum sinam. Eftir þat lagde Olafr konungr undir sig alla hina uestri sysluna ok for hann um sumarit allt austr til Elfar fek hann þar allar skylldur med sio ok um eyiar. en er a læid sumarit sneri hann aftr nordr j Uikina ok lagde upp eftir Rau(m)elfui. þar er foss mikill er Sarpr hæitir. nes gengr j ána nordan at fossinum þar let Olafr konungr gerda um þuert nesit af grioti ok torfui ok uidum ok grafa dike firir utan ok gerde þar iardborg mykla en j borginne efnnade hann til kaupstadar. þar let hann husa konungsgard ok gera Mariu kirkia. hann let þar ok marka toftir til annarra garda ok fek þar til menn at husa. hann let þangat flytia ỏll fỏng er til uetrvistar þurfti ok sat þar um uetrinn med myklu fiolmenni en hafde sina menn j ollum syslum. hann bannade allar flutningar ór Uikinne upp a Gautland bæde sild | ok sallt en þat mattu Gautar illa uon uera. hann hafde mikit jolabod baud til ór herodum morgum storbondum.

Þaattr Eyuindar vrarhorns

Eyuindr urarhỏrnn er madr nefnndr ættadr af Austraugdum hann uar madr ættstorr hann for huert sumar j hernat stundum uestr um haf edr j Austrueg ok til Frislandz hann hafde tuitỏgsessu uel skipada. hann hafde uerit firir Nesium ok uæitt lid Olafi konungi. en er þeir skilduzst þa het konungr honom vinattu sinne nær sem hann skillde kraft hafua. Eyuindr uar um uetrinn j iolabode med Olafi konungi ok þa þar godar giafar af honum. þar uar ok þa med konungi Bryniulfr ulfallde ok þa j iolagiof af konungi suerd gullbuit ok med bæ þann er Ueitaland hæitir ok er þat hinn mesti hỏfutbærr. hann quat visu um giafarnar ok er þetta nidrlag at.

Bragningr gaf mer

brand ok Uæitaland.

Þa gaf konungr honom lendz mannz rett ok uar hann hinn mesti vin konungs alla stund. Þann uetr for Þrandr hinn huite austr a Jamtaland at heimta skatt af hende Olafs konungs. en er hann hafde saman dregit skattinn þa komu þar menn Suiakonungs ok drapu hann ok þa .xij. en þeir toku skattinn ok færda Suiakonungi. Þetta spurde Olafr konungr ok likade honum storilla. Olafr konungr let boda um Uikina kristin lỏg med sama hætti sem nordr j lande. ok gek þat uel fram þuiat Uikuerium uoru kristnilaug mykla kunnare en nordr j lande. þuiat þar uar będe uetr oc sumar fiolmennt af kaupmonnum bæde Dỏnum ok Sỏxam. Uikuerir hofduzst miog j kaupferdum til Æinglandz ok Flæmingialandz ok Danmerkr en sumir j uikinga ok hofdu uetrsetu a kristnum londun. Um uorit sende Olafr konungr ord Eyuinde at hann skyllde koma til hans. þeir tỏludu leinge einmæli. bratt eftir þat biozst Eyuindr at fara j uiking hann siglde sudr eftir Uikinne ok lagde at j Ekreyiam vt fra Hising. þar spurde hann at Hroi hinn skealgi hafde farit nordr j Ordost ok hafde þar dregit saman læidangr ok landskyllder ok uar hans þa nordan uon. þa reri Eyuindr inn til Augasunda en Hroi reri þa nordr ok hittuzst þeir j sundinu ok borduzst. þar fell Hroi ok nærr .xxx. manna med honum en Eyuindr tok fe þat allt sem þeir Hroi hofda haft. for Eyuindr þa j Austrueg ok heriade þar um sumarit.

Þorgautr drap Gudleik

49. Gvdlæikr girzske het madr hann fór austr j Gardarike optliga ok uar hann firir þa sok kalladr Gudlæikr girdzske. þa bio Gudlæikr skip sitt ok ætlade at fara um sumarit austr j Gardarike. Olafr konungr sende ord Gudleiki at hann skyllde hitta hann. en er hann kom til konungs þa sagde konungr at hann uill gera felag vid hann bidr hann kaupa ser dyrliga gripe þa er torfæingnir se her j lande. Gudleikr sagde þat a hans forsia vera skylldu. þa let konungr græida j hendr honum fe slikt sem honum syndizst. for Gudleikr um sumarit j Austrueg. þeir lagu nockura hrid vid Gautland. var þa sem oft kann verda at æigi uoru allir halldinordir ok urdu landzmenn uarir uit at a þui skipe uar felagi Olafs digri. Gudleikr for um sumarit j Austrueg til Holmgardz ok keyfti þar pell agætt er hann ætlade Olafi konungi ser til tignarklæda ok þar med skinn dyr ok bordbunat agætan. Um haustit er þeir foru austan fek hann anduidri ok lagu þeir miog leinge vid Eyland. Þorgautr skarde hafde um haustit borit niosnn um farar Gudleiks. kom hann þar at þeim med langskip ok bardizst vid þa. þeir Gudleikr borduzst en firir þui at lidsmunr uar mikill þa fell Gudleikr þar ok mart skipveria hans. tok Þorgautr fe þeirra allt ok suo gerssimar Olafs konungs. skiptu þeir herfange sinu at iafnnade en hann segir at gerssimar Olafs konungs skal hafua Suiakonungr. er þat nockurr hlutr of skatti þeim er hann a at taka af Noregi. Þorgautr for þa austr til Suiþiodar. Þessi tidende spurduzst bratt. Eyuindr urarhornn kom litlu sidar til Æylandz. en er hann spyr þetta þa siglir hann austr eftir Þorgauti ok hittazst þeir j Suiaskerium ok borduzst. þar fell Þorgautr ok flest lid hans edr hliop a kaf. tok þa Eyuindr allt fe þat er þeir toku af Gudleiki ok suo gerssimar Olafs konungs. Eyuindr for aftr til Noregs um haustit færde hann þa Olafi konungi gerssimar sinar. þackade Olafr konungr honum uel ferd sina ok het honum at nyiu sinne uingan. hafdizst Eyuindr vid j herforum nockurr sumur ok þotti vera hinn frægazsti madr hellt vingan sinne alla stund vid Olaf konung. hann fell firir Æinari jalli Sigurdarsyne sem sidarr mun sagt verda j Orkneyinga jarlla þætti ok þotti konungi ser miog misbodit j þui verke.

Fra Olafi konungi

50. | Þat sama sumar hafde Olafr konungr leidangr vti ok fór þa enn austr til Elfar ok la þar læinge um sumarit. þa foru ord mille þeirra Olafs konung ok Rangnnualldz jalls ok Jngibiargar Trygguadottur konu jalls. hon gek at med ỏllu kappi at uæita Olafi konungi. hon uar aftakamadr mikill hellt þar til frændsemi Olafs konungs ok þat annat at henni matti æigi fyrnnazst uit Suiakonung þat er hann var j Suỏlldrar orrostu mote Olafi konungi brodur hennar þottizst hon firir þat æiga at rada firir Noregi. uar jarll at fortỏlum hennar miog snuinn til vinattu vid Olaf konung. kom suo at þeir konungr ok jarll skilldu hittazst vid Elfui. ræddu þar mart ok miog um skifte þeirra Noregskonungs ok Suiakonungs ok sogdu þat badir sem satt var at þeim var mikit ofrelsi at fridspille þeirra a mille. nu settu þeir grid sin a mille ok frid (til annars) sumars sidan gefazst þeir giofum at skilnade ok mælltu til uinattu. for þa konungr nordr j Uikina ok hafde hann konungstekiur allt til Elfar ok allt landzfolk hafde þa undir hann gengit. Olafr Suiakonungr lagde oþocka suo mikinn til Olafs konungs Haralldzsonar at æinge madr skyllde þora at kalla hann nafnni sinu rettu suo at hann heyrde ok kỏlludu hann hinn digra mann ok uæittu honum hardar atỏlur iafnan er þeir heyrdu hans getit.

Hiallti kom til Olafs konungs

51. Bændr j Uikinne toludu sin a mille at sa veri til at konungar gerde sætt ok frid sin j mille ok kolluduzst illa vitkomnir ef konungar berdizst. æinge þorde þenna kurr diarfliga upp at bera firir konungi. þa badu þeir Beornn stallara at hann skyllde þetta mal flytia firir konungi at hann sende menn til Suiakonungs ok byde honum sættir af sinne hende. Beornn uar traudr til ok mælltizst undan en vid bæn margra vina sinna þa het hann at lyktum at flytia þetta firir konungi ok kuezst suo hugr um segia sem konungr munde omiukliga þui taka at uægia i næinum hlut vid Suikonung. Þat sama sumar kom vtan af Jslande Hiallti Skeggiason til fundar vid Olaf konung. tok hann uel vid Hiallta ok baud honum med ser at vera ok uisade honum til sætis hea Birnni stallara ok voru þeir mautunautar gerdizst þar bratt vingott ok godr felagskapr. Æitthvert sinn atti Olafr konungr (stefnu) vid lid sitt ok vid bændr ok redu landradum. þa mællti Beornn stallari. hueria ætlan hafui þer herra um ofrid þann er her er a mille yduar ok Suiakonungs. hafa nu huorirtueggiu latit marga menn firir ỏdrum en æinge ỏrskurdr er nu helldr en adr huat huorir skulu hafa af rikinu. þer hafit her setit j Uikinne æinn uetr ok .ij. sumar ok latit at baki ydr allt land nordr hedan. nu leidizst monnum her at sitia þeim er æignir eigu edr odul nordr j lande. nu er þat uile będe lendra manna ok annarra bonda at einn ueg skeri ór. en firir þui at nu er grid ok fridr settr uit jall ok Uestrgauta þikir monnum sa nu hellzst til at þer sendit menn til Suiakonungs at bioda sætt af yduarre hende þuiat þat er huorum tueggium gagnn þeim er londin byggia her ok þar. At tali Biarnnar gerdu menn godann rom. þa mællti konungr. rad þetta Beornn er þu hefir her upp borit þa er þat makligazst at þu hafir firir þer gert ok skaltu fara þa sendifỏr. niottu ef uel er radit en ef mannhaski gerizst af þa uelldr þu þui miog sealfr. er þat ok þin þionusta at tala j fiolmenni þat er ek uil mæla lata. Þa stod konungr upp ok gek til hamessu en þadan til borda. Um daginn mællti Heallti til Biarnnar. hui ertu suo okatr felagsmadr ertu siukr edr ræidr. Beornn sagde honum rædu þeirra Olafs konungs ok sagde þetta forsending. Hiallti suarar. suo er konungum at fylgia at þeir menn hafa metnnat mikinn ok eru framar virdir en adrir menn en oft verda þeir j lifshaska ok verdr huorttueggia uel at kunna. mikit ma konungs gæfua. nu mun frami fazst mikill j ferdinne ef uel tekzst. Beornn mællti. auduelliga tekr þu a vm ferdina ok muntu fara uilia med mer þuiat konungr mællti at ek skylldu uelia menn til. Hiallti suarar. fara uil ek at uisu ef þu uill þuiat uannfæinginn mun mer þickia sessunautrinn annar ef vit skilium. Þa uar Sighuatr skalld med Olafi konungi. hann bad Biornn til ferdar med ser en til þeirrar ferdar voru menn ecki fusir. Þar uar þo vingott med þeim Birnni ok Sighuati. Sighuatr quat þa visu.

Att hefig gott vid goda

grams stallara alla

adr þa er um drottni

ogndiarfs um kne huarfa.

Beornn fazstu oft at arnna

is firir mer at visu

giods mega gott um rada

gunnriodr þuiat vel kunnut.

Sidan het Sighuatr ferdinne.

Biornn var sendr til Sviarikis af Olafi konungi ok Hiallti

52. | Fam dỏgum sidarr þa er Olafr konungr uar a stefnnu kom þar Beornn ok þeir .xij. saman. hann sagde konungi at þeir uoru bunir at fara sendiforina ok hestar stodu uti albunir. uil ek nu uita segir Beornn med huerium eyrendum uær skulum fara edr huert rad þer leggit til med oss. Konungr suarar. þer skulut segia Suiakonungi þau min ord at ek uil setia frid mille landa uorra til þeirra takmarka sem Olafr Trygguason hafde firir mer ok se þat bundit fastmælum at huorigir gangi þar umfram. en um mannlat þessi þarf einge madr at geta ef sættir skulu verda þuiat Suiakonungr færr æigi oss med fee bætt þann mannskada er uer hofum fæingit af Suium. Þa stod konungr upp ok gek ut med þeim Birnne. þa tok hann suerd buit ok gaf Birnni. þetta suerd gaf mer Rognualldr jarll. til hans skulu þer fara ok bera honum þau min ord at hann leggi rad ok styrk til med ydr at þer komit fram eyrendinu. þiki mer þa uel syslat ef þu heyrir ord Suiakonungs ok segi hann annattueggia nei edr ia. en fingrgull þetta fær þu jalli þuiat þessa jarteignn mun hann kenna. Heallti gek at konungi ok kuadde hann ok þurfu ver miog konungr þinnar hamingiu. Konungr bat þa heila skiliazst ok hittazst. þa uæik konungr aftr ok mællti. skalltu fara Hiallti med Birnne. (Ja) segir hann. Bæta mun þat til quad konungr þuiat þu hefir oft reyndr verit at hamingiu. Hialtti suarar. vitit þat vist at ek skal allan hug a leggia ef þat uegr nockut. Þeir Biornn ridu j brott leidar sinnar. en er þeir rida upp a Gautland quat Sighuatr visar þessar.

Katr var ek oft þa er vti

ordigt uedr a fiordum

uisa segls j vase

uindblasin skof strindar.

hestr od kafs af kostum

kilir ristu haf Lista

vt þa er æisa letu

unda skæidr af sunde.

Sniallr letum skip skolla

skiolldungs uid ey tiolldut

firir agætu uti

anduart sumar lande.

enn j haust er hestar

hafþornns a mo spornna

tek ek ymissar eckiur

idnir hlyt at rida.

Ok er þeir ridu um Gautland sid um aftan þa quat Sighuatr.

Jor rennr aftanskæru

allsuangr gautur langar

uoll kna hofr til hallar

hỏfum litinn dag slita.

nu er þat er blackr um becki

berr mig Dỏnum fiarri

fakr laust dreings j dike

dægr mætazst nu fæti.

Þa ridu þeir j kaupstadinn j Skỏrum ok fram um stræti at garde jarlls. Sighuatr quat.

Vt munu eckiur lita

allsnudalla prudar

ferd seai reyk huar ridum

Rỏgnnaulldz j bæ gaugnum.

keyrum hross suo at heyri

hardla langt at garde

hesta ras at husum

hugsuinn konan innan.

Þeir Biornn kuomu nu til bæiar Rognnualldz jalls var þeim þar uel fagnnat. Beornn uar frægr madr ok mỏrgum monnum kunnigr at syn ok male þeim ollum er set hỏfdu Olaf konung þuiat Beornn talade a hueriu þinge konungs eyrende. Jngibiorg kona jalls gek at Hiallta ok minntizst vid hann. hon kende hann þuiat hon uar þa med Olafi konungi Trygguasyne frænda sinum er Hiallti var þar ok talde frændsemi mille konungs ok Jngibiargar ok Uilborgar konu Hiallta. Þeir voru brædr synir Uikingakara lendz mannz af Uỏs Æirekr biodaskalle fadir Astridar modur Olafs konungs ok Bauduar fadir Olofar modur Gizsỏrar huita faudur Uilborgar ok voru þar j godum fagnade. Æinn dag gengu þeir Hiallti ok Beornn a tal vid jall ok Jagibiorgu þa bar Beornn upp eyrende sin ok synde jartæignir. Jarll suarar. huat hefir þig Beornn þess hent er konungr uill dauda þinn. er þer at sidr fært med þessu eyrendi at ek hygg at æinge mune sa vera ef þessum ordum mælir firir Suiakonungi at refsingalaust komizst burt. Beornn suarar. ỏngir hlutir hafua mer þeir til handa borit er Olafr konungr hafui mer ræidzst en morg er su radagerd hans bæde firir sialfum ser ok monnum hans er hætting mun j þikkia huernn ueg af ræzst. en oll rad hans her til hafua oss snuizst til hamingiu ok uæntum uær at enn mune suo uera. nu er ydr jarll þat at segia at ek mun fara a fund Suiakonungs ok æigi fyrr aftr huerfa en ek hefui hann heyra latit oll þau ord er Olafr konungr baud mer at flytia til eyrnna honum nema mer banne hel edr ek sa heftr suo at ek se æigi sealfradr. mun ek suo gera huort þer uilit nockurnn (hug) a leggia ordsending konungs edr ỏnguann. Þa mællti Jngibiorg. skiott mun ek birta minn hug at ek vil at þer leggit alla stund a at gera uilea Olafs konungs suo at þetta eyrende komizst fram vid Suiakonung huernn ueg sem hann uill suara. þott þar liggi uid ræide Suiakonungs edr ỏll æignn uór ok riki þa uil ek helldr til þess hætta en hitt spyrizst at þer leggit undir hỏfut ordsennding Olafs konungs firir hrætzslu sakir vid Suiakonung. hafui þer til þess burde ok frændastyrk at vera frialser orda yduarra her j Suiauellde ok | mæla mal yduart þat er uel samir ok ỏllum mun þickia aheyriligt rikum ok urikum ok þo at konungrinn sealfr heyri upp a. Jarll suarar. ecki er þat blint huars þu eggiar. nu ma vera at þu radir þessu at ek heita konungsmonnum at fylgia þeim sua at þeir nai at flytia eyrendi sitt uid konung huort sem honum likar uel edr illa. en minum radum uil ek lata fram fara en hlaupa ecki eftir akafua Biarnnar edr annarra manna um suo mikit uandamal. uil ek at þer duelizst med mer unnz mer þikir nockut likligt at framkuæmd megi at uerda þessu eyrende. En er jarll hafde suo mællt þackade Beornn honum uel ok sagdizst hans radum uilia fram fara. voru þeir med jalli miog lengi. Jngibiorg var forkunnar uel til þeirra. ræddi Biornn firir henni sitt mal ok þotti þat illa er duelia skyllde suo ferdina. Þau Hiallti toluda þetta oft oll saman. þa mællti Hallti. ek mun fara til Suiakonungs ef þit uilit. ek er ecki norrænn madr munu Suiar mer ỏngar sakir gefa. ek hefi spurt at med Suiakonungi eru islenzskir menn j godu yfirlęti minir kunningiar skalld hans Gizsorr suarti. ok Ottarr suarti. mun ek þa foruitnaz huers ek uerd af uarr huort þetta mal mun suo uuænt horfa sem nu er latit edr eru þar ỏnnur efni j. mun ek finna mer sligt til eyrinda sem mer synizst. þetta þotti þeim Jngibiorgu ok Birnni hit mesta snarręde ok redu þau þetta til fasta med ser. byrr Jngibiorg þa ferd Hiallta ok fek honum til fylgdar .ij. menn gauzska ok baut þeim suo at þeir skyllde honum uel fylgia ok suo ef hann villde senda þa. hon fek honum til skotsilfrs .xx. merkr uegnar. hon sende ord ok iarteignir til Jngigerdar konungsdottur at hon skyllde allan hug a leggia hans mal. For Hiallti þa unnz hann kom til Suiakonungs ok fann bratt skalldin Ottar ok Gizsỏr ok urda þeir honum fegnir ok gengu þegar med honum firir konung ok sogdu honum at sa madr uar þar kominn er samlendr uar vid þa ok mestr madr at virdingu a Jslande ok badu konung honum uel fagnna. konungr bad (þa) Hiallta hafua j sueit med ser ok hans fỏrunauta. En er hann hafde þar uerit nockura hrid ok gert ser menn kunna þa uirdizst hann huerium manni uel. Skalldin voru oft firir konungi ok Hiallti med þeim voru þeir maldiarfir. gerdixst hann þa konungi malkunnigr ok spurde hann þa tidende af Jslande.

Hiallti kom firir Suiakonung. capitalum.

53. Einnhuernn dag gek Hiallti firir konung ok skalldin med honum. þa tok Hiallti til mals. suo er uordit konungr sem ydr er kunnikt at ek er her kominn a yduarnn fund ok hefi ek farit langa leid ok torsotta. en sidan er ek kom vm haf ok ek spurda til yduarrar tignar þa þotti mer ofrodligt at fara suo aftr at ek hefda æigi set ydr ok ydra uegsemd. en þat er lỏg mille Jslandz ok Noregs at islenzskir menn er þeir koma j Noreg geallda þar landaura. en er ek kom um haf þa tok ek uit landaurum skipueria minna. ok firir þui at þat er rettazst at þer eigit þat uelldi er j Noregi er þa for ek a yduarnn fund at færa ydr landaura. Syndi þa konungi silfrit ok hellti j skaut Gizsỏri suarta .x. morkum silfrs. Konungr mællti þa. fair hafua oss sligt fært um hrid af Noregi. uil ek Hiallti kunna þer þỏk ok ỏfusu firir þat er þu hefir suo mykla stund a lagit at færa oss landaura helldr en giallde ouinum uỏrum. en þo uil ek at fe þetta þiggir þu at mer ok med vinattu mina. Hiallti þackade konungi med mỏrgum ordum. Þadan af komzst Hiallti j hinn mesta kærleik vid konunginn ok var oft aa tale vid hann. þotti konungi sem uar at hann var uitr madr ok ordsniallr. Hiallti sagde skalldunum at hann uar sendr med iartæignum til Jngigerdar konungsdottur ok bidr at þeir skyllde koma honum til tals vid hana. þeir sỏgdu ser litit firir þui ok ganga æinn dag til husa hennar. sat hon þar ok drak vid marga menn. hon fagnnade uel skalldunum þuiat þeir voru henni miog malkunnir. Hiallti bar henni quedia Jngibiargar konu jarlls ok sagde at hon hefde sent hann til traustz ok vinattu þangat til hennar ok bar fram iartæignir. konungsdottir tok þui uel ok sagde honum heimila skylldu sina vinattu. satu þeir þar lengi dags ok drucku. spurde konungsdottir hann margra tidende ok bad hann oft koma til tals vid sig. Hann gerde suo. kom þar oftliga ok talade vid hana ok sagde henni þa af trunade um sinar ferdir ok þeirra Bearnnar ok spurde hana huersu konungr munde taka þui male at sætt veri ger mille þeirra konunganna. hon kuezst þat hyggia at þess munde æigi læita þurfa at sætt væri ger vid Olaf digre. sagde at konungr munde suo ræidr at hann væri nefnndr Olafr.

Vidtal konungs ok Hiallta

54. Þat uar æinn dag at Hiallti sat firir konungi ok talade vid hann. konungr var þa allkatr ok druckinn miog. þa mællti Hiallti til konungs. allmykla tign ma her sia margs konar ok er nu þat at sion uordit er ek hefui oft heyrt fra sagt at æingi konungr se | iafnngofugr sem þer herra. allmikill harmr er þat er uer æigum suo langt hingat at sækia ok suo meinfært fyst hafsmegin mikit en þo æigi fridsamligt at fara af Noregi þeim monnum er hingat uilia sækia med vinattu. enn huort leita menn ecki vid at bera sattmal mille yduar ok Olafs digra. ek heyrda þat iafnan miog talat er ek uar j Noregi at aller mundi þes fusir at fridr yrde ok þat uar mer sagt af ordum Noregskonungs at hann væri fus til at sættaz vid ydr. ok uæit ek at þat mun til koma at hann hefir minne afl en þer. suo uar ok þat mællt at hann ætlade at bidea Jngigerdar dottur yduarrar ok er sligt uænst til heilla satta þuiat hann er hinn mesti merkismadr at þui er ek heyrda rettorda menn fra segia. Þa suarar konungr. ecki skal mæla sligt Hiallti en æigi uil ek firirkunna þig slikra orda sidan þu ueitzst æigi huat varazst skal. æigi skal þann hinn digra mann her konung kalla j minne hird ok er til hans myklu minna skot en margir kalla ok mun þat suo þikia ef ek segi þer at su mægd megi æigi maklig uera þuiat ek er hinn .x. konungi at Uppsỏlum suo at huerr hefir eftir annan tekit uorra frænda ok verit æinualldzkonungar yfir Suiauellde ok morgum ỏdrum londum ok verit aller yfirkonungar annarra konunga a Nordlondum. en j Noregi er litil bygd ok þo sundrlaus. hafa þar verit smakonungar en Haralldr hinn harfagri uar mestr madr j þui lande ok atti hann skipti vid fylkiskonunga ok braut þa undir sig. kunni hann ser þann faggnat at agirnnazst ecki Suiakonungs uelldi ok sat hann firir þui j fride ok uar enn þar frændsemi mille þeirra. en er Hakon Adelsteinsfostri kom j Noreg þa sat hann j fride þar til er hann heriade a Gautland ok Danmork. en þa uar elfdr flockr j mot honum ok uar hann felldr fra lande. Gunnhilldar synir voru ok af lifui teknir þegar þeir gerduzst ohlydnir Danakonungi. lagde þa Haralldr Gormsson Noreg vid sitt riki ok skattgillde ok þotti oss Haralldr Gormsson myklu minne madr firir ser en Uppsalakonungar þuiat Styrbeornn frændi uorr kugade hann ok gerdizst Haralldr hans madr en Styrbeornn uard þo at lata sinn hlut firir Æireki fodur minum er þeir reyndu med ser. en er Olafr Trygguason kom til Noregs ok kalladizst konungr þa letum ver honum þat æigi hlyda. foru uer Sueinn Danakonungr ok tokum hann af lifui. nu hefui ek æignnazst Noreg ok æigi med minna riki en þu mattir nu heyra ok æigi uerr at komizst en þu mattir nu heyra. en ek hefui sott med orrostu. ok sigrat konung þann er adr red firir. mattu ætla uitr madr at þat mun fiarre fara at ek lati laust þat riki firir þeim hinum digra manni ok er þat underligt er hann man æigi þat er hann komzst naudugliga vt ár Leginum þo er ver hofdum hann her inne byrgt. hygg ek at honum væri þa annat (i) hug ef hann kæmizst med lifui a brott en hallda deilu vid oss Suiana. nu skalltu Hiallti hafua æigi firir oss slikar rædur j munne oftar. Hiallta þotti ouænt horfa at konungr munde uilia sættazst. hann hætti ok tok annat tal. Nockuru sidar þa er Hiallti var a tale vid Jngigerde konungsdottur sagde hann henni alle rædu þeirra konungs. hon quat ser slikra sætta uon. Hiallti bat hana leggia til nockur ord vid konung ok sagde þat hellzst stoda mundu. hon quat hann ecki mundu a hlyda huat er hon mællti. en vm ma ek ręda ef þu uill. hann quazst þauk kunna þess at suo væri.

Jngigerdr taladi vid fỏdur sinn

55. Jngigerdr var a tali vid fỏdur sinn (einn)huernn dag ok er hon sa at hann var katr þa mællti hon. hueria ætlan hefui þer a um deilu ydre vid Olaf digra. margir menn kæra nu þat uendræde hafa sumir latit fe en sumir frændr firir Nordmonnum ok er ỏngum manni ydrum kuæmt j Noreg at suo bunu. var þat miog vsyniu er þer kolludut til rikis j Noregi. er land þat fatækt ok illt yfirfarar uilia menn þar j lande huernn mann at konungi helldr en ydr. nu ef ek skylldu rada mundu þer lata kyrt vera at kalla til Noregs en briotazst helldr til rikis j Austrueg þess er hinir fyrre Suiakonungar ok nu firir skommu lagde under sig Styrbiornn frændi uorr en lat(a) Olaf digra hafa frændleifd sina ok gera satt vid hann. Konungr suarar ræiduliga. þat er þitt rad Jngigerdr at ek lata af riki j Noregi en gifta þig Olafi digra. nei segir hann. annat skal fyrr. helldr skal hitt at ek skal j uetr a Uppsalaþinge gera bert firir alþydu Suia at almenningr skal vti at lide adr ise take af uottnum. skal ek fara j Noreg ok æyda land þat oddi ok eggiu ok brenna allt ok geallda þeim suo otruleik sinn. Uar hann þa suo edr at hon matte ỏngu orde suara. gek hon þa j brott. Hiallti hellt uord a ok gek þegar at finne hana. spurde hann þa huert hennar eyrende uard til konungs. hon segir at suo for sem hana uænti at ỏngu orde matti vid hann koma ok hæitadizst j moti ok bad hon | Hiallta alldri geta þessa mals firir konungi. Jngigerdr ok Hiallti þa er þau toludu ræddu oft vm Olaf digra. sagde hann henni oft fra honum edr hans hattum ok lofade sem hann kunne ok uar þat sannazst fra at segia. hon let ser þat vel skiliazst. Hann mælti. skal ek konungsdottir mæla þat firir ydr er mer byrr j skape. Mæl þu sagde hon suo at ek heyri ein. Hann mællte. huernn ueg munde þer suara ef Olafr digre bæde yduar. Hon rodnade ok suarar helldr vbratt. ecki hefi ek hugfest þetta mal firir mer þuiat ek ætla at ek muni æigi þurfa þeirra suara bæidd vera. en ef Olafr konungr er suo uel at ser gerr sem þu segir fra honum þa munda ek æigi minn mann kunna at æskia odruuis ef æigi er þat at þu munir helldr hafa j hole gillt j marga stade. Hiallti segir at ỏngan hlut hefir hann framarr latit en er um konunginn. hon bat hann varazst at mæla þetta firir nockurum manni þuiat konungrinn mun verda þer ræidr ef hann verdr þessa uarr. Hiallti mællti þetta vid skalldin. þeir sogdu þat hit meste happarád ef framgeingt mætti uerda. Ottarr uar madr maldiarfr hann mællti firir konungi sligt sem Hiallti um mannkosti Olafs digra. En er Hiallti uar sannfrodr um eyrendi sitt þa sende hann hina gautzsku menn med brefum til jalls þeim er þau Jngigerdr ok Hiallti hofdu gert. Hiallti let þau uita rædur þeirra Jngigerder ok suo um suỏr hennar. koma sendimenn til jalls nockurir firir jol.

Olafr konungr sendi menn til Upplanda

56. Þa er Olafr konungr hafde sent þa Biorn austr j Gautland þa sende hann marga menn til Upplanda med þeim eyrendum at boda uæitzslur firir ser ok ætlade hann at fara um uetrinn at uæitzslum yfir landit þuiat þat hafde verit sidr hinna fyrre konunga at fara a uæitzslur upp j nand markbygdinne. hann stefnnde til sin ollum bygdarmonnum ok þeim ollum er first voru meginbygdinne. hann rannsakade kristnehalld manna ok þer sem honum þotti abota vannt kendi hann þeim retta sidu ok lagde suo mikit vid ef þeir uillde æigi af lata heidninne at suma let hann ór lande fara en suma let (hann) lima at hondum ok fotum edr stinga augu vt suma heingia edr hỏggua. ỏnguann let hann uhegndan þann er æigi uillde gude þiona. for hann suo um allt þat riki. iafnt hefnde hann rikum sem vrikum. hann fek þeim kennimenn at sida folkit. hann hafde .ccc. uigra manna þa er hann for upp a Raumarike. hann fann þat bratt at kristnnehalldit uar þui minna er hann sotti mæirr a landit upp. hann hellt hinn sama fram at hann sneri mỏrgum lyd a retta tru en uæitti storar refsinger þeim er æigi uilldu hlyda hans ordum. En er þat spurde konungr sa er red firir Raumariki þa þotti honom gerazst mikit uandmæli þuiat huern dag komu til hans margir menn þeir er sligt kærdu firir honum sumir rikir en sumir orikir. konungr sa tok þat rad at hann for upp a Heidmỏrk a fund Hræreks konungs. hann var þeirra uitrazstr konunganna. en er þeir toku tal sin a mille þa kom þat asamt med þeim at senda ord Gudrỏde konungi nordr j Dali ok suo a Hadaland til þess konungs er þar uar ok bidia þa koma a Heidmork til fundar vid Hrærek konung. þeir lỏgduzst æigi ferdina under hỏfut ok hittuzst þar .v. konungar a Heidmork þar er nu hæitir a Hringsakri. Hringr var hinn v.^ti konungr brodir Hræreks. þeir konungar ganga nu a tal æinir. tok sa konungr til orda er kominn var af Raumariki ok segir fra ferd Olafs digra ok þeim vfride er hann gerde i manndrapum ok meidingum ok tekr upp fe firir ỏllum þeim er nỏckut mæla j móte honum en ferr med her manna yfir land uort en ecki med þui fiolmenni er lỏg eru til. hann sagde ok at firir þeim vfride hafde hann þanget flyit ok marga adra rikismenn quat hann flyit hafa odul sin af Raumarike. en þott nu se þetta uandræde oss næst þa mun skamt til at þer munut firir sliku eiga at sitia ok er nu firir þui bezst at ver radim aller saman huert rad upp skal taka. En er hann lauk rædu sinne þa uiku aller þar til suara er Hrærekr var. hann mællti. nu er þat fram komit er mig grunade at vera munde er ver attum stefnnu a Hadalande ok þer vorut akafazstir aller til at ver skylldim Olaf upp hefia yfir oss at hann munde oss uerda hardr j hornn at taka þegar hann hefde æinn ualld yfir lande. eru nu .ij. kostir firir hondum. sa annarr at uær farim a fund hans ok latum hann æinn allt skera ok skapa uor a mille ok ætla ek oss þann betr gegnna en sa er annarr at risa j mote medan hann hefir æigi uidara farit yfir. en þott (hann) hafui .ccc. manna er oss þat ecki vid of ef ver erum aller at æinu rade. en oftazst sigrazst þeim uerr er fleire eru saman iafnnrikir en hinum er æinn er odduite firir lide. ok er þat mitt rad at hætta æigi til þess at etia hamingiu vid Olaf | konung. En eftir þat talade huerr konunga þat sem synndizst lỏttu sumir en sumir fystu ok vard æinge orskurdr radinn toldu þeir a huorutueggia syne anmarka. Þa tok til orda Gudrỏdr Dala konungr ok mællti suo. undarligt þiki mer er þer uefit suo miog órskurd um þetta mal ok erv þer miog gagnnhræddir vit Olaf. ver erum her .v. konungar ok æingi verr ættborinn en hann. væittu ver honum styrk til at beriazst vid Suein jarll ok hefir hann med vorum afla æignazst land þetta. en ef hann uill nu firirmuna huerium vorum þess litla rikis er ver hỏfum adr haft ok uæita oss piningar ok kugan þa kann ek fra mer at segia at ek uil færazst undan þrælkan hans. ok kalla ek þann yduarnn ecki at manna vera uilia er nockut ædrazst j þui at taka hann af life ef hann ferr j hendr oss upp hingat a Hæidmork firir þui at þat er ydr at segia at æigi styru uer frialsu hỏfde medan Olafr er a lifue. En eftir þessa eggian snua þeir allir at þessu rade. Þa mællti Hrærekr. suo litzst mer um radagerd þessa sem ver munum hafa samband med oss at æinge skiotizst j æinordinne uit annan. nu ætli þer þa er Olafr konungr kemr hingat a Hæidmork at ueita honum her atgongu at akuedinne stefnnu. þa uil ek æigi þann truleik under ydr æiga at þer set þa sumir nordr j Dỏlum en sumir a Raumariki. uil ek ef þetta rad skal stadfestazst med oss at uer seem asamt dag ok nott þar til er þette rad uerdr framgeingt. Þessu iatta konungar ok fara þa allir samt. þeir lata bua ueitzslur firir ser vt (a) Hringsakri ok gera niosnir fra ser vt a Raumariki suo at þeir vitu deg ok nott um ferdir Olafs konungs. en Olafr konungr for um Raumariki ok allt med þuilikum hætti sem fyrr uar fra sagt. en er þeim Olafi konungi enduzst ueitzslur æigi firir fiolmennis sakir þa let hann þar bændr til leggia at auka ueitzslur þar sem honum þotti skorta edr naudsyn til bera at dueliazst en sumstadar dualdizst hann skemr en ætlat var ok uard ferd hans fliotari en akuedit var upp til uatzsins. en er konungar hỏfdu rad þetta stadfest sin j mille þa senda þeir ord ok stefnna til sin ollum lendum monnum ok rikum bondum ór ollum fylkium. en er þeir koma þar þa eiga konunganir stefnnu vid þa ok gera firir þeim bert þessa radagerd ok kueda a stefnnudag nærr sea ætlan skal at framkuęmd verda. a þeim (fundi) kueda þeir at huerr þeirra skal hafa .ccc. manna. senda þeir þa aftr þessa menn til þess at þeir skylldu lide safnna ok koma til motz vid þa konungana þar sem a kuedit var.

Olafr var til konungs tekinn a Vpplendum

57. Sea radagerd likade uel flestum monnum en þo er sem mællt er at huerr a ser vin med ouinum. A þeirre stefnnu uar Ketill af Ringunese. en er hann kom heim um kuelldit þa matadizst hann. eftir þat klęddizst hann ok huskarllar hans ok foru ofan til uatzsins toku þar karfa þann er Ketill atti er Olafr konungr hafde gefit honum taka þa ok skipaz vid arar ok roa vt yfir uattnit. hann hafde .xl. manna ok alla uel buna ok uopnnada. þeir komu um daginn snemma vt til Uatzenda for þa Ketill vid .xx. menn en adrir .xx. gættu skips. Olafr konungr uar þa a Heide a ofanverdu Raumariki. Ketill kom þar þa er konungr gek fra ottusaung fagnade konungr uel Ketli. Ketill segir at hann vill tala vid konung skiott. Þeir ganga a tal .ij. saman. þa segir Ketill konungi huat konungar hafua med hondum ok alla tilætlan þeirra þa er hann er uiss ordinn. en er Olafr konungr er þessa varr ordinn þa kallede hann menn til sin sende suma j bygdina at stefnna til sin ræidskiotum suma sende hann upp til uatzsins at taka skip þau oll er þeir fengi ok hafua i moti ser. en hann gek þa til kirkiu ok let syngia messu. gek sidan þegar til borda. en er hann var mettr biozst hann þa sem skiotazst ok for upp til uatzsins. koma þar skip j mot honum. stigr hann þa sealfr a karfann ok med honum suo margir menn sem karfinn tok vid en huerr annarra tok ser þar skip sem hellzst fek. en um kuelldit er a leid toku þeir fra lande. logn uar uedrs. þeir reru upp eptir uatnninu um nottina. konungr hafde .cccc. manna. Fyrr en dagade komu þeir til Hringsakrs urdu þar uardmenn æigi fyrr uarir uit en lidit kom til bæiarins. þeir Ketill uissu j huerium herbergium þeir konungannir suofu. let Olafr konungr taka þau herbergi ỏll ok gęta at æinge madr komizst j brott bidu suo lysingar. konungar hofdu æigi lidskost til uarnar ok uoru þeir aller samt hondum teknir ok leiddir firir konung. Hrærekr uar madr foruitri ok hardradr. þotti Olafi konungi hann otruligr þott hann gerde sætt vid hann. hann let blinda Hrærek badum augum ok | hafde hann med ser þuiat hann ugde speke hans ef hann væri vhamladr en uillde þo æigi drepa hann firir sakir Eymundar brodur sins en fostbrodur Olafs er þa uar j hernade en hannn let skera tungu ỏr hỏfde Gudrỏde Dalakonungi. en Hring ok .ij. adra lat hann sueria ser æida at þeir skilldu fara a burt or Noregi ok koma alldri aftr. en lenda menn edr bændr þa er sannir voru at þessum suikrædum rak hann suma ór lande sumir voru meiddir af sumum tok hann sættir. Hann atti .iij. daga þing a Upplondum ok lagde undir sig oll Upplond ok uar þar til konungs tekinn sem annarsstadar ok hann nam þa af ỏll fylkiskonunga riki ok var at þui þa gerr romr mikill. En er þessi tidende voru sogd a Grenland suaf Sigurdr j kniam Astu ok uaknade vid rom þenna ok spurde Astu huat sagt væri. hon quat Olaf vera tekinn til æinualldzkonungs a Upplondum ok af tekit rike allt af fylkiskonungum. Eigi þarftu quat Sigurdr suo akafliga mer þetta at segia. Olafr mun godan uilia minn hluta gera. þiki mer ecki undir þessa. uil ek giarnna gefa Olafi mitt rike til þess at honum þiki sitt rike þa meira en adr en odrum þiki minne firir at lata sitt riki. Suo segir Styrmir hinn frode at Olafr konungr Haralldzson hafi tekit riki af .xi. konungum a Upplondum firir Olafi Suiakonungi. en hann segir at þui ætti Olafr sænski Upplond at Æirekr Hakonarson hefde þui heitit honum til lidueitzslu ser þa er hann bardizst med honum moti Olafi konungi Trygguasyni. ok er þat lỏgtekit er hann hefir saman sett. sættu þeir slikum refsingum er at þessum landradum urdu kunnir sem fyrr segir. Fra þessu segir Ottarr suarti.

Lytande hefir liotum

landradundum branda

umstillingar allar

ifla folld um golldit.

hafa letzstu heimska iofra

herskordande fordum

mundangs lỏng þa er meinum

mętr gramr uit þig sęttu.

Ok enn quat hann.

Braut hefir bauduar þreytir

branda riodr ór lande

meirr fannzst þeim en þeirre

þrek dỏglinga rekna.

stok sem þiod um þeckir

þer huerr konungr ferri

heptut er en eftir

ordreyr þess er set nordazst.

Ok enn quat hann.

Nu rædr þu firir þeirri

þik remmir gud myklu

folld er fordum helldu

fim bragningar gagni.

breid eru austr til Eida

ættlỏnd undir þui gỏndlar

ongr sat ellda þrỏnguir

adr at sliku lade.

Þa er Olafr konungr hafde undir sig lagit þat riki er þessir .v. konungar hofdu haft adr ok adrir .vj. þeir er Styrmir reiknar j sinne bok. suo segir Sighuatr.

Vpplond fek enda

os næista ok þar ræisti

kristnnihalld þat er helldu

huerr ueitir suerdz beita.

adr styrdu þui eydar

ellifu fyrr hella

milldings mals en gulldu

menn visliga gisla.

tok konungr þa gisla af lendum monnum ok bondum. hann tok ueitzslugiolld nordr ór Dỏlum ok uida um Heidmỏrk ok sneri hann vt aftr a Raumariki ok þa uestr a Hadaland. Þann uetr anndadizst Sigurdr syrr magr hans ok hafde uerit uitr konungr. þa sneri Olafr konungr a Hringariki ok gerde Asta modir hans ueitzslu a moti honum. bar þa Olafr konungr einn konungsnafnn j Noregi.

Olafr talar vid brædr sina

58. Þa er Olafr konungr uer a ueitzslu med Astri modur sinne leidde hon fram bỏrnn sin ok synde honum. Konungr setti a kne ser Guthorm brodur sinn en a annat kne Halfdan brodur sinn. konungr sa a sueinana. þa ygldizst hann ok leit reiduliga til þeirra. þa gluppnudu sueinarnir. þa bar Asta til hans hinn yngsta brodur hans er Haralldr het. þa uar hann þreuetr. konungr yggldizst a hann en hann sa upp j moti honum. þa tok konungr j har sueininum ok kifti. sueinninn tok upp j kamp konungi ok hnykti. konungr mællti þa. hefnisemr muntu sidar frændi. Annan dag ræikade konungr uti um bęinn ok Asta modir hans med honum. þa ganga þau at einne tiornn þar voru þa sueinarnir ok leku ser Guthormr ok Halfdan. þar voru geruir bęir ok kornnhlỏdur storar naut mỏrg ok saudir. þar var leikr þeirra. skamt þadan fra vid tiornina var Haralldr ok hafde tresponu marga ok flutu þeir þar vid land. konungr spurde huat þat skyllde. Haralldr quat þat vera skip sin. þa hlo konungr ok mællti. vera kann þat frænde at þar komi at þu radir firir skipum. Þa kall(e)de konungr þangat sueinana ok spurde Guthorm. huat uilltu flest æiga frænde. Akra segir hann. Huersu vida akra munder þu eiga vilia. Hann suarar. þat uillda ek at nesit væri alsait huert sumar þetta er liggr vt j vatnit. en þar standa j .x. bæir. Konungr suarar. kornn mætti þar mikit a standa. Konungr mællti þa vid Halfdan. huersu hygginn sueinn ætlar þu at þu ser. Æinkis ætla ek vm þat vert quat Halfdan. Huat uilldir þu flest eiga quat konungr. Kyr segir hann. Þat er þarfligt quat konungr edr huersu margar uilldir þu kyr æiga. Þat ætla ek at mer munde þa þikia skapliga margar at þær stæde vmhuerfis uattnit Uęni sem þraunguazst at drecka. Konungr mællti. trautt ertu hofsmadr | um nautfiolda frænde. muntu hafa agirnne Sigurdar fodur þins en æigi meire virding. munu þit verda bumenn mykler badir brædr. en huat uilltu flest eiga Haralldr frænde. Huskalla quat hann. Huersu marga quat konungr. Æigi kann ek þat at telia helldr en annat. en þa þætti mer uel ef þeir væri suo margir at þeir æti at einu male allar kyr Halfdanar brodur mins. Konungr hlo þa ok mællti. þat þiki mer synna at þu viler bratt eyda riki Halfdaner brodur þins ef kyrnar eru hans riki. en þat ætla ek modir at þu fædir her konung upp er Haralldr er en abyrgzstu uinsæld hans. en hafua mun hann uit ok riki medan hann lifir. Æigi er gefit fleira orda þeira.

Skipt(i) rikis

59. J Suiþiod uar þat fornn landz sidr medan heidni var at hofutblot skillde uera at Uppsolum at blota skillde at goi til fridar ok sigurs konungi þeirra ok skylldu menn þangat sækia vm allt Suiauellde. skillde þar þa uera þing ok markadr allr Suia ok kaupstefna ok stod uiku. en er kristni kom j Suiþiod þa hellzst þar þo lỏgþing ok markadr. en nu sidan er kristnni uar alsida j Suiþiod en konungar afræktuzst at sitia at Uppsỏlum þa uar færdr markadrinn ok hafdr at kyndilmessu ok hefir þat helldiz sidan alla stund ok er nu æigi lengr en .iij. daga. enn er þar þing Suia ok sækia þeir þar til um allt landit. Suiauellde liggr j mỏrgum hlutum. einn hlutr er hit uestra Gautland ok Uermaland ok Markir ok þat er þar liggr til. undir þeim byskupi er þar er yfir eru .ix. hundrat kirknna. annarr hlutr landz er eystra Gautland. þat er annarr byskupdomr þar fylgir Gotland ok Eylend ok er þat allt saman myklu meira byskupsuellde. J Suiþiod sialfri er einn hlutr landz er hæitir Sudrmannaland þat er æinn byskupsdomr. þa hæitir enn Vestrmannaland edr Fiadrundaland þar er enn byskupsdomr. þa heitir Tiundaland hinn þride hlutr Suiþiodar. þa er hinn fiorde hlutr Atiandaland. þa er hinn v^ti Sialand ok þat er liggr hit eystra med hafinu. Tiundaland er gỏfgazst ok bezst bygd j Suiþiod. þangat lytr til allt riki. þar eru Uppsalir þar er ok erchistoll ok þar er vid kendr Uppsala (a)udr. suo kalla Suiar æigu allra Suiakonunga. J (huerri) þessi deilld landz er sitt lỏgþing ok sin lỏg um marga hluti ok j hueriu lỏgþinge er lỏgmadr ok rædr hann mestu vid bændr. þat skulu lỏg vera sem hann kuedr upp. en ef konungr edr jarll edr byskup fara yfir land ok æigu þing vid bændr þa suarar logmadr af hende bonda en þeir fylgia honum suo allir at uarlla þora ofreflismenn at koma a alþinge þeirra ef eigi lofa bændr edr lỏgmadr. en þat allt er login skilr a þa skulu oll hallazst til motz vid Uppsala lỏg ok allir lỏgmenn adrir skulu vera undirmenn þess lỏgmannz er a Tiundalande er.

Her hefr vpp þaat Styrbiarnar suiakappa er hann bardiz vid Eirek Suiakonung

Fra þui er at segia at Æirekr ok Olafr redu Suiauelldi synir Bearnnar hins gamla. Olafr atti Jngibiorgu dottur Þrandar Sulu jarlls. Ylfr het brodir hennar. Beornn het son Olafs ok Jngibiargar. Olafr vard braddaudr af eitri undir bordum at Uppsỏlum. Æirekr fædde Beornn upp med hird sinne eptir er fadir hans var andadr. Ulfr fostrade hann. Þa er Beornn var .xij. vetra sat hann a haugi fỏdur sins ok kom æigi undir bord med konungi. þa talde hann til rikis j fysta sinn ok quat likt tilfarit rikinu yfirsionar ok alldri sinum ok quat nockut bernsliga fram fara. hinn sami atburdr gerdizst um þat annat vorit ok hit þridea. Æirekr talde hann æigi tilkominn til konungdoms ne til erfdar fyrr en hann væri .xvj. vetra en þa kuezst hann mundu lata vera kyrt firir sina hond. A þeim misserum urdu þeir missattir Aki hirdmadr Æireks ok Beornn. rak Biorn slædur yfur hỏfut honum en Aki rak hornn a naser Birnni. en þann sama dag drap Biornn Aka firir hallardyrum. þat uillde Biornn ỏngu bæta en konungr bætti þat ok vard þa konungr at fara til ueitzslu annarrer. en Biornn uar þar eftir ok beid þings. en a þinge redu bændr menn til af litlum stigum þann er Birnni uarnnade konungdoms. uar sa til konungs tekinn yfir þeim hluta landz er Birnni bar til. Eftir þat ridu þeir Baornn ok Ulfr af þinge. slitu þeir nu suo þinginu at alþyda manna kastade eftir þeim torfui ok grioti. Þat redzst litlu sidar at Biornn for til hirdar med konungi. nockuru eftir þat leysti konungr Biornn af hende med .lx. skipa alskipadra ok uel bunum at ỏllu ok skyllde hann vera a burtu .iij. vetr þuiat hann þottizst æigi mega hafua hann j rikinu sakir framgirnne ok ospektar ok þys bændanna. sidan for Beornn j brottu hellt hann þa frettum til huar vera munde konungr þeirra Suianna hinn nytekni. for Beornn þa til motz vid hann ok atti vid hann bardaga | ok fellde hann. for Beornn j Austrriki ok heriade þar ok skylldade menn uida til herfarar med ser. A þriggia uetra fresti nade hann Jomsborg a Uinlande ok uard þar yfir hofdinge. Þar urdu undr þau þa er han uar þar med lid sitt at j dike þui er um uar gert borgina kom upp finngalkn mikit ok quat þetta.

Hilldr stendr hueriann morginn

hialldrs undir raudum skillde

nu hafa sigrmeyiar settan

suerdleik Daunum hardan.

æigut uiga ueige

uil balldrs fỏdur illan

Odinn hỏrdr sem aller

oliosan ualkiosa.

En adr en Biornn for ór lande gaf Æirekr konungr honum vidnefnne af hardfæinge sinne ok styriolld ok kallade hann Styrbiornn. hann for nu j uestruiking. j Danmork gerde hann ufrid mikinn. þat uard at sætt vid Dane at hann gek at æiga Þyri dottur Haralldz Gormssonar enda skylldu þeir fa honum hundrat skipa ok heyia med honum .iij. folkorrostur. ok þa er hann hafde æina natt huillt inne þa for hann til Uindlandz til Jomsborgar af þui at þar var kominn fiolde lids or austrlondum til motz vid hann ok namuzst forina ef hann kęmi æigi. en med lide þui ỏllu for hann aftr til Danmerkr ok hafde hann þa .x. hundrat herskipa ok letzst mundu setiazst j bu þeirre Dana nema fenge þeir honum .cc. herskipa ok mann þann er hann kiore j forina. en hann kaus Haralld konung. Þa kuodo Danir visu.

Eigi uilldu Jotar

ræida gialld til skæida

adr Styrbiarnar stæde

strandar dyr a lande.

nu er Danmarkar drottinn

j dreingia lid genginn

landa uanr ok lyda

lifir anaudr hann audar.

Sidan foru þeir Styrbeornn med oll þessi herskip til Suiþiodar.

Orrosta Eireks ok Biarnar Suiakappa

61. Þorgnyrr het madr ok var Þorgnyrsson hann uar lỏgmadr a Tiundalande ok suo hafde fadir hans verit. hann uar allra manna uitrazstr er þa voru j Suiauellde. hann uar j mikille uirdingu med Æireki konungi þuiat þar uar lausn ok band allra uandamala sem Þorgnyr uar. hann uar þaa miog alldradr er her er komit sogunne ok litt syndr. En er Æirekr konungr spyrr lidsafnat Styrbiarnar þikizst hann uita at hann mun ætla at uinna Suiauellde undan honum. stefnir hann þa þing ok læitar rads vid spekinga sina. Þorgnyr lỏgmadr lagde þat til at hann bætti miog lỏg vid alþydu ok gerde rett manna godan ok kuęde a huat uopnna edr herklæda huerr bondi skyllde æiga. hann skyllde ok lata stika þiodleid þa er til Upsala la suo at æigi uæri þar skipum fært. .iij. menn voru þeir med konungi er hann hafde j mikille uirdingu þeir uoru ecki uinsælir af alþydu þo voru þeir garpar mykler ok mattu þo litlu sidr heita illuirkiar en hreystimenn. einn þeirra het Helgi Þorgisl ok Þorir. En er Styrbeornn kom vid Suiþiod uard hann uarr vid uidrbuning þann er þar var firir. helldu þeir at lande þar sem þeim þotti fridligazst. þeir toku at rydia gotu j gegnnum skog þann er Myrkuidr hæiter. en þa voru menn geruir j mot þeim ok bonnudu þeim ferd yfir skoginn. Styrbeornn gerde þeim .ij. kosti at hann munde brenna skoginn nema þeim uæri lofut ferd yfir hann. Æirekr konungr kaus at þeir færi yfir skoginn. Styrbiornn komzst med lid sitt allt a Fyrisuollu. Styrbiornn brende skip þau oll er hann hafde þangat haft þuiat hann ætlade at menn munde þa sidr flyia er einge uar kostr j brott at komazst. Þorgnyr lỏgmadr lagde þat rad til med Æireki konungi at hann skyllde lata safnna saman ỏllum eykium hestum ok uxum ok gera ok a alla ok sla fram ór okunum brodda ok attgæira. þar skyllde þrælafolk ok illþyde fara eftir a. var ok suo gert at þessu ollu saman uar fyst hleyft a lid Styrbiarnner enn fysta dag ok fek Styrbiornn af þessu mikit mannspell. annan dag bỏrduzst þeir ok fylktu lide. æinge uar þa lidsmunr. þar var Hemingr jarll med Styrbirnni. natt skilde þa. Styrbeornn blotade þa Þór at aeggian Vlfs fostra sins ok alþydu. Þa nott uar senn madr raudskeggiadr j herbudum Styrbiarnnar ok quat þetta.

Lætr æigi mig lytir

lidbandz sa er frid grandar

ræidr er ek stala styri

Styrbeornn uera kyrran.

þat mun sad um sidir

sigr nennnum her kenna

rodin eru leyfdra lofda

lindis sar at binda.

Þa nott hina somu gek Æirekr j hof Odins ok gafzst honum til sigurs ser ok kuat a tiu uetra frest sins dauda. morgu hafde hann adr blotat þuiat honum horfde vuænna. litlu sidarr sa hann mann mikinn med sidum hetti sa sellde honum reyrsprota j hond ok bad hann skiota honum yfir lid Styrbiarnar. ok þat skyllde hann mæla. Odinn a ydr alla. ok er | hann hafde skotit þa syndizst honum gaflak a lofti ok flo yfir folk Styrbiarnar ok þegar slo blinde a lid Styrbiarnar ok sidan a sealfan hann ok eftir þat urdu suo mikil undr at skrida brast upp j feallit ok hliop ofen a lid Styrbearnar ok drapzst allt hans folk. ok er Haralldr konungr ser þat lagde hann a flotta ok aller Danir ok hofdu syn sina þegar þeir komu a brott þadan er spiot hafde komit ok flogit yfir þa. þeir komu til Danmerkr. Styrbiornn bad sina menn stinga nidr merkisstỏngum ok flyia huergi. Þar fell Styrbeornn ok allt lid hans. þa uar Æirekr a Uppsala brecku ok bad yrkia þann er kunne ok het launum firir. Þorualldr Hialltason orti visur þessar.

Farit til Fyrisuallar

folkatungls huerr er hungrar

verdr at uirkis garde

uestr kuelldridu hesta.

þar hefir hreggdỏgguar hỏgguit

hollaust er þat solar

elfar skins firir ulfa

Æirekr j dyn geira.

Ok enn quat hann.

Jll uard elfar fialla

audkuediundum bediar

til Suiþiodar sidan

sæims uikinga hæiman.

þat æitt lifir þeirra

þeir hofdu lid fleira

gott uar her at henda

hundings er rann unda.

Þorualldr þa at launum halfrar merkr hring firir huora visu. ecki orti hann adr ne sidan suo at menn vissu.

Fra Hroa

62. Hroi het madr er upp fæddizst j Danmỏrku hann var gods bonda son. hann var atgeruimadr ok sterkr at afli ok uel viti borinn. Hroi var iafnan j kaupferdum ok atlade ser þann ueg fiar. hann var hagr uel suo at hann aflade enn lỏngum a þui mikils fiar. Þa red firir Danmorku Sueinn konungr Haralldzson er kalladr uar tiuguskegg. hann var vinsæll konungr af sinum landzmonnum. Þat var æitt sumar at Hroi braut skip sitt vid land sunnarla vid Danmork ok tynde þar fe ollu þui er a uar. menn hellduzst at kalla ok geingu a land. þa tok Hroi at smida ok aflade ser fiar. hann var uinsæll vid sina felega ok æige hafde hann lenge þa idn haft adr honum grędduzst peninger þuiat hann var hinn mesti þiodsmidr. enn liek a hinu sama at honum forst æigi uel med fe þuiat þegar hann hafde fe dregit sem hann uillde þa for hann ór lande ok tynde fenu. Hroi var audkendr synum fra þui sem flestir menn adrir j yfirlitum þuiat auga hans uar annat blatt en annat suart en madrinn uar hinn uaskligsti ok uel stilltr þott hans væri æigi uel leitat. hann græddi iafnnan fe þegar hann var a lande en hann tynde þegar er hann for j kaupferdir. En þa er hann hafde þrysuar skip sitt brotit j kaupferdum þa þottizst hann skilea at honum var ecki sea idnn ætlut. en þat var þo næst skapi hans at fara landa a mille med kaupeyre sinn. ok er suo uar komit þa kemr honum j hug at hann skal fara a fund Sueins konungs ok uita huat er hann leggi til rads med honum. þuiat hann visse at hann var hæilradr honum ok margir hlutu goth af hans radum. Hroi gerir nu suo ok er hann kom firir konunginn kuadde Hroi hann. Konungr spurde. huerr ertu. Hroi heitir ek segir hann. Konungr spurde. ertu ofara Hroi. Hann suarar. annars væri mer meirr þaurf af ydr at þiggia en slik skiotyrde. uillda ek helldr at þer legdit til vit mig fe ok hamingiu þina ok kann vera at þa dugi. uenti ek at þa megi meira gipta ydr ok hamingia en vgæfa min. Suæinn konungr mællti. ef þu ætlar giftu at sækia a minn fund þa er þat uænst at vit georim felagskap ef þu uill. Menn sỏgdu at konungi væri þetta vradiigt uit slikann ogiftumann sem Hroi var at gera felag vid hann ok kuodu hann þegar mundu tyna fenu. Konungr suarar. þar skal a hætta huart meira megi konunglig gift edr ugæfa hans. Sidan lagde konungr fe til vid Hroa ok skilldu æiga badir samen. Hroi leggzst nu j kaupferdir med þessu konungs tillagi at æigi skyllde hans gialld vera þo at tyndizst fet en niota ef gręddizst ok greida konungi þa iafnnmikit fe sem hann fek honum firir ỏnduendu. Hroi for nu læid sina ok tokzst uel til um ferdirnar ok græddizst nu skiott fe ok kemr aftr at hausti til konungs med myklu fe ok skamt lidr edr en hann gerir uelaudgan. uar hann þa kalladr Hroi hinn audge edr Hroi hinn prude ok for hann med þessu konungs tilagi huert sumar til ymisra lande.

Fra Hroa

63. Eitthuert sinn mællti Hroi til konungs. nu uil ek at þer takit yduarnn hlut herra at æigi beri suo illa til at ek tyna yduare æigu. Konungr suarar. ætlar þu þer þat betr gegnna at okkart felag se æigi lengr. en æigi þætti mer þat vradligt at þu uærir her innanlandz j minu trausti ok kuæntizst þu ok settizst vm kyrt med minne forsia. ok litzst mer æigi uęnna at þu buizst nu j kaupferdina. þiki mer þui slysa uænna sem þu hefir nockut adr af þui reynt. Hroi uill nu skipta fenu ok suo var gert. Sueinn konungr mællti þa. þitt rad er þetta Hroi en æigi mitt ok betr þætti mer allz þu hefir þo adr giftu til min sott at hon helldiz | þer. Menn toku undir at þat hefde hann reynt at skiot væri konungs gifta j hans naudsyn. Konungr quat hann uel hafa med ser verit ok sagde uera skada mikinn ef hann ratade j nockuru olycku. ok skilia nu vid þetta. Hroi rædzst nu j kaupferder ok hefir aud fiar. hann siglir nu til Suiþiodar ok helldr upp Lỏgian ok lỏgdu at vid uỏllu nockura. Hroi atti þa æinn alla ahofnn a skipinu. Ok einn dag gek hann a land einn saman ok er hann hafde geingit vm stund kom madr a moti honum sa uer iarpr a hár ok retthærdr ok uar helldr fręknnligr. Hroi spurde þenna menn at nafnne en hann letzst Helgi heita ok ver(a) hirdmadr Æireks konungs. hann spurde huerr kaupmadrinn væri. Hroi sagde til sin ok kannadizst Helgi vid hann ok letzst hafa set hann fyr. Helgi kuezst uilia kaupa vit hann. Hroi spyr huersu mikit hann uill at þui gera. Þa suarar Helgi. væit ek at þer Danir erut her komnir vit land ok er mer suo sagt at þeir se aller leigumenn þinir en þu æigir alla ahỏfnn a skipinu. nv uil ek kaupa at þer farminn allan ef þu uill. Hroi quat hann vera storkaupamann mikinn. Helgi kuezst kunna at kaupa smam kaupum sem storum. Hroi spyrr. huar er fe þat er ek skal af þer taka. Helgi bat hann ganga med ser ok kuat hann þa sia mundu at þat var ecki fals er hann baud honum. Þeir gengu nu þar til er æin skemma stod firir þeim. hon uar fall af uarninge. þette fe baud Helgi allt vid farminum sem þar uar inne ok syndizst Hroa sem allkaupmannliga munde vera vid bodit ok munde æigi mikit afkaup j vera þo at þeir skipte þessu. þottizst han fe hagkeype a uarninge. for þat fram at þeir kaupa þessu ok lata akuedit med ser. skilia nu at suo mælltu ok ferr Hroi til skip(s) sins.

Raad Þorgnyrs jarl(s) vid dottur sina

64. Þeger hinn næsta dag eftir kemr Helgi ofan med marga menn ok faraskiota ok lætr flytia j brott uarninginn suo at allr var j brottu vm kuelldit ok skorti Helga til þess huorke menn ne eyki. Eftir fa dega gengr Hroi æinn saman a land upp ok ætlade at skipa til flutningar at flytia ofan uarning sinn. þa uar lidin ein nott fram yfir þat er skilit var at hann skyllde sækia lata. þotti Hroa sem huorigum munde vid liggia um nott þoat hann kęmi sæinna en mællt var þuiat Hroi atti mart at annazst. Hroi var j godum klędum þuiat hann uar skardzmadr mikill hann hafde bellti agætt ok knif ok kom mikit fe til huorstueggia hann hafde god uopnn ok godann skarlakskyrtil med skikkiu hladbuinne yzsta klæda. uedr uar gott. hann for þar til er hann kom til skemmunnar ok stod hon opin en fe sitt sa hann huergi. honum þotti þetta undarligt. gengr hann umhuerfis skemmuna kemr hann þar at j einhuerium sted er Helgi suaf. Hroi spurde huar fe hans uar. Helgi kuezst ecki fe vita þat er hann ætti. Hroi spurde þui suo ma vera. Helgi kuetzst ut hafa borit feet at þeirra stundu sem akuedit ver. en ek sa þig þa æigi eftir koma. nu uar þess æinge uon at ek lata þar standa feet firir huers manz hondum ok þui let ek j burt flytia feet ok ætla ek mer þat nu allt en ecki þer. Hroi quat hann skiott skipta ok æigi iafnnliga ok er ecki undarligt þott þer safnnizst skiott fe ef þu sætir slikum leynibrỏgdum oft. Helgi quat ser vid slikt hafua fram flutzst nockura stund ok sagde ser dugat hafua til þessa. en konungr a sỏk a þui segir Helgi er þu uarduæittir þitt æigi þuiat þat ero her landz lỏg at huerr skal sitt verduæita suo at æigi megi huerr þiofr stela elle a konungr sỏk (a) honum. nu skal a þessu male konungs domr uera. Hroi quat æigi at feuænligar horfa ef konungr uillde nockut hallda a þessi sỏk uit hann. Vit þetta skilia þeir ok gengr Hroi til gardz annars. ok er hann kemr miog suo j gardinn sa hann at .ij. menn gengu snudigt eftir honum uar annar miog likr kaupunaut hans. Hroi hafde kastat belltinu a hals ser ok þar hek vid knifr æinn hardla femikill. þessi madr het Þorgisl er firir gek. hann uar brodir Helga. hann seildizst eftir belltinu þegar þeir funduzst ok mællti vid. suo gengr huerr at sinu. þetta bellti ok knif toktu fra mer j Uallande en ek let mer smida þessa gripe j Einglande. Hroi suarade. ecki þiki mer enn horfa feuænliga. ok brosti vid. Sidan gek Hroi leid sina en þeir sneru aftr. ok er hann hafde æigi langt gengit þa gek madr j moti sa uar mikill ok illigr hann hafde æitt auga. ok er þeir fyndazst spurde Hroi huerr sa madr væri. Hann suarar. kenna ætta ek þig þuiat ek hefir a mer merki at vit hofum sezst fyrr. Hroi spurde huath hellzst væri til merkia vm þat. Se madr mællti. æigi þarftu at bregdazst okunnr | vid þat. þu fæddizst upp (j) Danmork sem þu uæitzst ok uart madr æinsynn ok æitt sinn er þu hafdir farit kaupferd ok latt uit Samsey nockurar nætr þa var ek þar firir. þu hafdir med þer (Finna) ok keyftir þu at þeim at þeir finnuitkade ór mer augat. ma huerr madr (sea) sa er uitz er uitande at þessi augu hafa j einum hausi verit bæde. hefir þu nu annat en ek annat. ok skal konungr her um dęma a morgin ok um þat er þu tokt bellti ok knif af Þorgisle broder minum. Ecki kennumzst ek vid þetta segir Hroi. en uera þiki mer nu mega at sỏkott verdi nu j dag. ok brosti at litinn þann. Eftir þat skildu þeir ok gek Hroi til skips sins. hann gat ecki um þetta firir sinum monnum ok fann einge madr at honum likade eigi allt hit bezsta. ok um morgininn eftir gek Hroi til borgarhlids ok uar einn j fỏr. ok er hann kom þar stodu skemmur hea honum. þangat heyrde hann manna mal ok tok madr til orda. huort mun Hroi sea hinn heimski koma til þings a morgin. Annarr suarar. þeim manni horfir ouænt þuiat konungr dęmir iafnan eftir þui sem þeir flytia brædr huort sem þat er rett edr ranngt. Hroi leth sem hann heyrde æigi ok gek leid sina. hann kom þar at sem kona ein iung gek til uatz. ỏngua þottizst hann set hafa konu fridari en þessa ok er hann kom at henni leit hon uit honum ok mællti. huer ertu. Ek heiti Hroi segir hann. Ertu Hroi hinn heimski segir hon. Hann suarar. ek ætla þat nu vera ærit mikit sannefnne en att hefui ek ædri nỏfnen fyrr. edr huert er þitt nafnn segir hann. Hon segir. ek heiti Sigrbiorg ok er ek dottir Þorgnyrs lỏgmannz. Hroi mællti. uillde ek niota uitzsku hans edr huort muntu uilia nockut uæita mer dugnnat. Hon suarar. litit er fỏdur minnn iafnan um danska menn enda er hann ok einge uin þeirra brędra ok iafnnan uerda þeir firir honum at lata sinn lut. Hroi spurde. uilltu nockut rád leggia til med mer. Eingi hefir fyrr til min rada leitat segir hon ok er æigi synt at ek kunna þat rad at þer gagni þot ek uillde nockut til leggia en ærit ertu girnnelegr madr. gak nu med mer ok nem stad undir loftskemmunni minne ok mun georlla huat þu heyrir mællt þat er þer megi gagnn at verda ef nockurr leggr rad a med þer. Hann sagde suo uera skylldu. Hon gengr nu j brott en Hroi uar þar undir lofthskemmunne. Þorgnyrr kende rỏddina dottur sinnar er hon gek j skemmuna ok spurde hann. huernn ueg er uedr uti dottir. Gott er uedr segir hon. Þorgnyrr mællti. huort mun Hroi hinn heimski koma a þingit j dag. Hon kuetzst þat æigi uita. Þorgnyrr spurde. hui anduarpar þu suo dottir þungliga hefir þu fundit hann Hroa hinn heimska. huort synizst þer hann alluænligr ok eiguligr. uilltu nu uæita honum lid ok asia. Hon mællti. seg þu nu þa ef þu uærir j þuiliku uandrędi staddr sem hann er huat þu mundir til taka en æinge munde til taka uilia fe til at flytia þitt mal. Þorgnyrr suarar. æinga uendręde þiki mer þetta. ek munde koma lata prett j moti prett ok mun Hroi kunna at gera þat j moti Helga. ma þat huerr madr skilia ef madr gripr upp eigu mannz med flærdum ok suikum ok ann honum eingis gods firir. konungr a sỏk a þeim mani ef satt skal uppi ok ma hann gera hann at þiof ok af allri eigu sinne ok sæmd. en uel ma Hroi giallda lyge j moti lyge ok mun Hroi kunna þat allt adr. Hon suarar. æigi væri hann þa Hroi hinn heimski ef hann væri iafnuitr þer. en huersu skylldir þu þa med fara ef madr kallade til auga þins segir hon edr hueriu mundir þu þar firir suara. Þorgnyrr suarar. lata koma fadęmi moti fadęmum. Siden segir Þorgnyrr henni huat er hann mun huerigu lata j moti koma ok kemr su frasỏgn sidarr fram.

Vidreign Hroa ok Helga

65. Eftir þetta gengr Sigrbiorg j brott ok hitti Hroa ok spurde huersu hann hefde hugfest þat er honum uar radit. en hann kuezst ætla at hann mundi miog uel muna mart j. Hon mæltti. far þu j lid fỏdur mins þa er hann ridr til þings ok hird ecki um atỏlur hans þoat hann kasti kalldyrdum a þig þuiat hann þikizst vita at ek hefir fundit þig ok rennt hug til þin en ek uænti at hann se þer sinnadr j þraut þui helldr er hann væit at mer þikir meira mali skipta. en ecki fær ek radit þer rad ef þer uerdr þetta ecki at rade. Þau skilia nu at suo mælltu. ok er Þorgnyrr uar buinn ridr hann til þings ok mætir Hroi honum þegar vid borgarhlidit ok kuaddi hann uel. Þorgnyrr mællti. huerr ertu. En Hroi segir til sin. Þorgnyrr spurde. huat uill Hroi hinn heimski j mitt lid. far annan stig ecki uil ek at þu farir med oss. Hroi suarar. ecki muntu spara jord vid mig at ganga eftir ok fara leid þa sem ek uil med þui at þer se ecki mein at mer. en mer er her okunnigt ok uillda ek niota foruneytis yduars. berr mer ok ærnna naudsyn til | at fara þessa ferd ok flytia nockut mitt mál. Þa toku menn undir ok sỏgdu þat satt uera. fara nu þar til er þeir koma a þingit ok hafde Þorgnyrr mikit lid. þar var ok kominn fiolde landzmanna. Þorgnyrr mællti er menn komu a þingit. eru þeir brædr her komnir Helgi ok Þorgisl. Þeir sỏgduzst þar komnir. Þat er þa rad segir Þorgnyr at gera konungi kannikt vm skipte ydr Hroa hins heimska. Helgi segir. þat segi ek at suo var mællt med ockr at Hroi skyllde eiga allan uarnning þann er j skemmunne var en ek skyllde vt bera ok eyda skemmuna ok akuedit nærr Hroi skyllde eftir koma. en ek skyllde þar j mote taka farm allan af skipe hans ok flytia þat j brott. en nu gerde ek eftir þui herra segir hann sem skilit var ok þa er ek hafda rudda skemmuna ok borit vt uarninginn þa var Hroi æigi þar kominn. sidan let ek j brott flytia ok uillda ek æigi at þiofar stæli j brott. ætla ek mer nu fét en þer konungr æigit sok a honum er hann varduæitti æigi godz sitt ok uillde at adrir spillti ser a fe hans. nu skulu þer herra her um dęma. Konungr mællti. prettr uar þetta en uera kann at þu komizst til fiarins ef þann ueg er vm farit edr uar suo mællt Hroi. Hana kuetzst æigi þess dylia mega en þo er her herra grein j. a þat urdu vil Helgi sattir er vit keyptumzst vid at ek skyllde æiga allt þat er j var skemmunne. nu kalla ek mer oll skridkuikuende molu ok madka ok oll spilledyr þau sem inne uoru. tel ek hann skylldan þessu vt at rydia ok ollu þui sem inne uar en ek hygg at hann hafui þat æigi gert. þar med æignna ek mer hann Helga þuiat hann var þa inne j skemmunne er vit keyftum ok badir vit. en þo at hann se illr madr þa ma hann þo vera þræll minn edr ek sel hann mansale. nu æige þer herra konungr her um at dęma. Konungr mællti. vit brogdotta attu nu vm Helgi ok æigi ouitra. Þorgnyrr mællti þa. uel mælizst þer Hroe ok er her vhægt til motmælis. en huat er at tala vm skipti yckr Þorgisl. Þorgisl suarar. þat kalla ek at Hroi hafui tekit fra mer knif ok bellti ok huortueggia mycla gerssime. Þorgnyrr mællti. þa mun Hroi her verda at suara til nỏckuru edr ganga vid ella ef honum þikiz þetta satt vera. Hroi mællti. her mun ek verda at suara til nockuru. ek fæddizst upp j Danmorku ok atta ek mer brodur er Sigurdr het. hann var at ỏllu efnniligri madr en ek hann var synu yngri. ok æitt sinn fór hann med mer til Uallandz j kaupferd hann var þa .xij. vetra gamall. ok æinn dag a markadinum hitti sueinninn firir ser mann einn mikinn ok retthærdann. þeir slogu þegar kaupe saman ok gek af mikit fe j siode er sueinninn atti suo at hinn hafde þar ecki moti at gefa en sa var þo feskygn er til motz var kominn vid hann ok uillde ham flest til fiarins. gerdizst þat af at hann drap sueininn ok uillde myrda en menn urdu þo varir vit ok sỏgdu mer. en er ek kom at þar er brodir minn var daudr þa uar þessi madr j brottu la þar eftir knifrinn ok belltit en fe var allt j brottu. nu hefui ek þann ueg komizst at þessum gripum ætla ek at Þorgisl hefui stolit fenu en drepit brodur minn. nu skulu þer herra her um dęma. Þorgnyrr mællti. sligt erv sannliga olifismenn sem þeir brædr eru.

Af bodum Hroa vid Þori

66. Nv gengr Þorir brodir þeirra Helga ok Þorgisl. þa mællti hann suo. her mun vm uandamal mest at dęma sem ek a hlut j. sagde hann sidan sogu sina huersu hann hafde mist auga sins sem fyrr uar ritat. nu uæntir ek herra at þer gerit godan minn hlut segir hann þuiat her ma hann æigi moti þræta at suo er farit sem ek segi. æigu þer herra ecki at virda vtlenda menn meira en oss brædr þuiat ver hofum lengi verit ydr þarfir ok lagizst ecki undir hofut þat sem þer hafit viliat firir oss leggia. Konungr mællti. þetta er undarligr hlutr ok faheyrdr en þo skalltu Hroi suara her firir nỏckuru. Hroi suarar. ecki kennumz ek vid þetta ok vel ma eck (fa) til skirslu at þetta er vsatt a mig sagt en þo skulu her bod j moti koma af minne hende firir ydra skylld herra. Lat oss heyrra þa segir konungr. Hroi mællti. ek bydr Þori at sitt auga se stungit or hỏfde a huorum ockrum ok leggi sidan j skalir. ok ef ór einum hause eru bæde þa munu vera iafnnþung. skal þa ok bæta Þori eftir ydrum domi. en ef æigi eru iafnnþung edr Þorir uili þetta æigi þa mun hann kunna at liuga fleira en þetta æitt. Þorir quazst æigi þetta uilia. Þorgnyrr mællti. þat kemr til þess at þu lygr ok ferr ydr brædrum nu sem iafnan illa ok illmanliga. ma nu ok vera at ydr uefizst lỏng ok margfolld lyge vm hals ok hỏfud ok hafui | þer ok læinge setit j konungs trausti umakliga ok hefir hann ætlat ydr betri menn en þer erut. nu þarf æigi lengr at ganga duldr hins sanna her vm þui at þat er nu ollum augliost uordit at æinge er annarr domr rettr en Hroi rade lifui þeirra brædra ok fe. Hroi mællte. skiotr er domr minn ok man ek ecki sidar uitrari. at þa brædr Þori ok Þorgisl uil ek lata taka af lifui en þu konungr skallt æiga jardir þeirra en ek lausafe. en Helgi vil ek at gerr se ór landi suo at hann æigi her alldri landvært sidan ok se drępr ok tiltækr ef hann verdr staddr j Suiþiod. dęmi ek mer fe hans allt. Sidan voru þeir Þorgils ok Þorir teknir ok ræistr þeim galgi ok hæingdir sem þiofar at lanzlỏgum. Sidan uar slitit þinginu ok for huerr heim af þinginu til sinna heimkynna ok uar hann nu kalladr Hroi hinn spaki. Sidan þackade hann Þorgny lỏgmanni liduæitzslu sina letzst æigi mundu hafa undan styrt ef hann hefde æigi notit hans rada vit ok uitzsku. nu kann uera ath þer þicki ek gerazst georbænn vit þig ok bidia dottur þinnar mer til handa. Þorgnyrr suarar. ek ætla þat rad at suara her uel um þuiat snemma barst dottir min þat firir at henni leizst uel a þig ok uillde æiga þig. Sidan tokuzst þessi rad med sæmd ok mikille virdingu ok uar þar inne hỏfd hin fegursta uæitzsla. eftir þat biozst Hroi til brottferdar ok for til Danmerkr ok kom a fund Suæins konungs ok sagde honum allt fra sinne ferd ok sagde honum huersu gæingit hafde ok kuetzst ỏngum manni æiga iafnngodr at uera sem honum. færde Hroi honum marga goda gripe or Suiþiod. Suæinn konungr quat honum uel tekizst ok gæfusamliga ok uordit þo helldr nærr styrt huersu fara munde. skildu þeir konungr eftir þat ok voru iafnan vinir sidan medan þeir lifdu. for Hroi til Suiþiodar ok uar Þorgnyrr logmadr þa anndadr. tok þa logmannz dęmi eftir hann Þorgnyrr son hans ok uar hinn mesti uitringr. skiptu þeir Hroi peningum med ser eftir landzlỏgum rettum ok urdu uel asattir. þotti Hroi hinn bezsti dreingr en kona hans var foruitri ok er þar j Suiþiod fra þeim komit mart gỏfugmenni.

Er þau funduz Jngigerdr ok jarl

67. A dogum Olafs konungs Haralldzsonar var Þorgnyr logmadr a Tiundalande þeir langfedgar hofdu þar verit yfir logmenn vm margra konunga æfui. Þorgnyrr var þa roskinn madr hann hafde vm sig hird mykla hann var kalladr uitrazstr madr j ỏllu Suiariki hann var frænde Rognnualldz jalls ok fostrfadir. Nu er þar til mals at taka at sendemenn Jngigerdar konungsdottur ok Hiallta komu til Rognualldz jarlls ok Jngibiargar ok sỏgdu at konungsdottir hefde oft rætt um vid Suiakonung vm sættir þeirra Olafs digra ok hon var hinn mesti vin Olafs konungs. en Suiakonungr uard ræidr vid j huert sinn er hon nefnde Olaf konung ok henne þotti eingi von sætta at suo bunu. Jall sagde Birnni en Beornn sagde hit sama at hann munde æigi fyrr aftr huerfa en hann hitti Suiakonung ok segir at jall hafde honum þui heitit at fylgia honum a fund Suiakonungs. Nu lidr fram uetrinn en þegar a bak jolum byrr Rognnualldr jarll fỏr sina. hann ræid vid .lx. manna. þar var j fỏr Beornn stallari ok hans forunautar. for jarll austr allt j Suiþiod. en er hann sotti upp a landit þa sende hann menn sina fram firir (til) Uppsala ok sende ord Jngigerde konungsdottur at hon skyllde koma vt a Ullarakr j mot honum. þar atti hon bu stor. en er konungsdottur kuomu ord Rognnualldz jarlls þa biozst hon vid vid fiolda mannz. Hiallti rædzst þa til ferdar med henni. en adr hann færi gek han firir konung ok mællti. sitit allra konunga hæilazster ok er þat satt at segia at ek hefir huergi þes komit at ek hafui slika tignn set sem med ydr. uil ek þess bidia ydr herra at þer set vinir minir. Konungr suarar. hui lætr þu suo brautfusliga. huert skal þu fara. Heallti suarar. ek rid vt a Ullarakr med Jngigerde dottur yduarre. Konungr mællti. far þu þa vel ok ertu vitr madr ok sidugr ok kannt uel at vera med tignum monnum. Gek þa Hiallti j brott. Jngigerdr konungsdottir ræid til bus sins vt a Ullarakr let þa bua ueitzslu i mot jalli. þa kom jall þar ok uar honum uel fagnat dualdizst hann þar nockurar nætr ok tỏludu þau konungsdottir mart ok flest vm þa Suiakonung. segir hon jalli at vuænt horfir um sættir. þa mællti jarll. frændkona sagde hann huern ueg er þer gefit vm þat ef Olafr Noregs konungr bidr þin. synizst oss sem þat muni hellzst æinhlitt til sætta ef mægdir mętti takazst mille konunganna. en ek uil ecki ganga med þui male ef þat er huert mot þinu skapi. Hon suarar. fadir minn mun sea rad firir mer en annarr er | æinge sa minn frænde er ek uili helldr min rad undir æiga en ydr þau er mer þikir myklu rade gegnna. en huersu radligt synizst ydr þetta. Jarll fysti hana miog ok taldi sem uar marga hluti upp til frama uit Olaf konung þa er storuegligir voru. hann sagde henni inniliga fra þeim atburdum er þa hafde firir skemzstu georzst er Olafr konungr hafde handtekit .xi. konunga a æinum mornni ok tekit þa alla af riki. mart tỏludu þau vm þetta mal ok urdu uel asatt. for jarll a brott ok med honum Heallti. Rognualldr jall kom at kuelldi æinn dag til bus Þorgnyrs lỏgmannz. þat var bær mikill ok storkostligr. voru þar margir menn vti. þeir fỏggnudu uel jarlli ok toku vid hestum þeirra. Jarll gek j stofu ok uar þar mikit fiolmenni. þar sat j ỏnduegi madr gamall. ỏnguan mann hỏfdu þeir set iafnnmikinn. skegg hans var suo sitt at þat la a kniam nidre ok um alla bringuna. hann uar vænn madr ok geruiligr. Jarll gek firir hann ok quaddi hann. hann tok uel quediu hans ok bat hann ganga til sætis þess er hann (var) uanr at sitia. jarll settizst gegnt honum. þeir duolduzst nu þar nockurar nætr adr jall gek firir hann ok bar upp eyrende sin ok bad at þeir Þorgnyrr skylldu ganga j malstofu. þeir Beornn ok Hiallti gengu med jalli ok er þeir kuomu þar þa tok jarll til mals ok mællti. sagde fyst fra þui er Olafr konungr hafde þangat sent menn ok þeir voru þar þa komnir ok hann hafde þui þeim hæitit at fylgia þeim a fund Suiakonungs ok hann sagde at Suiakonungr tok þessu male suo þungliga at hann let ỏngum manni hlyda skylldu at fara med þessu mali. nu er suo komit fostri at ek er æigi einhlitr at þessu. hefui ek nu þui sott a þinn fund at ek uænti hedan heilla rada ok traustz. En er Jarll lauk sinu male þa þagde Þorgnyrr vm hrid en er hann tok til orda mællti hann. undarliga skifti þer. þer girnizst at taka tignarnỏfnn en kunnit ydr ỏngan fỏgnut edr firirhyggiu þegar þer komit j nockurnn uanda. hui skylldir þu æigi sia firir þui adr þu hetir þessi ferd at þu hefir æigi riki til þes at mæla j mot Olafi konungi. þikir mer æigi uerra at vera j bondatale ok vera frials orda minna at mæla sligt er ek vil þo konungr se hea. nu mun ek koma til Uppsala þings ok uæita ydr þat lid at þer megit mæla þar uhræddir sligt er ydr likar. Jarll þackade honum uel þessi hæit ok dualdizst med honum til Uppsala þings ok ridu med Þorgny til þings. uar þar allmikit fiolmenni. þar kom Olafr Suiakonungr med hird sina.

Ræda konungs ok Raugnualldz jarls

68. Hinn fysta dag er þing uar sett sat konungr a stoli ok þar hird hans umhuerfum. en annan dag eftir a þinginu satu þeir a einum stoli jarll ok Þorgnyrr ok sat þar firir þeim hird jalls ok huskallasueit Þorgnyrs en a bak stolnum stod bonda mugrinn ok allt vmhuerfis vm hring. sumir foru a hædir ok a hauga at heyra þadan til. þa stod upp Beornn stallari hea stoli jalls ok mællti hatt. Olafr konungr sendi mig hingat þes eyrendis at bioda Suiakonungi sætt ok þat landaskipti sem at fornnu hefir verit mille Suiakonungs ok Noregskonungs. Hann mællti suo hatt at Suiakonungr heyrde gerlla. en er hann heyrde nefnndan Olaf konung ætlade hann ath sa munde hans eyrende tala. en er hann heyrde rætt vm sætt ok landaskifte mille Suiþiodar ok Noregs þa skilde hann af huerium rotum risa munde. þa hliop hann upp ok kallade at sa madr skyllde þegia ok sagde þat ecki stoda mundu. Beornn settizst þa nidr. en er hliod fekzst þa stod jarll upp ok mællti. hann sagde fra ordsending Olafs konungs ok sættarbodum vid Suiakonung ok fra þui er Uestrgautar sendu konungi oll ord til þess at sætt skylldi gera vit Noregsmenn. taldi hann huat Uestrgautum var at þui at missa þeirra allra hluta af Noregi er þeim uar arbót j en j annan stad at sitia firir ahlaupum þeirra ok hernade ef Noregskonungr heriar a þa. jarll sagde ok at Olafr Noregskonungr hefde menn þangat senda þeirra eyrenda at hann uill bidia Jngigerdar dottur Suiakonungs. En er jarll hætti at tala þa stod konungr upp. hann talade ok suarade þungliga um sættina ok uæitti jalli þungar atỏlur ok stora firir ofdirfd þa er hann hafde gert grid ok frid vid þann hinn digra manninn ok lagt vid hann vinattu. taldi hann sannan at landradum vid sig sagde þat makligt at hann væri rekinn ór lande ok sagde at allt sligt hlaut hann af eggian konu sinnar ok quat þat verit hafa hit osniallazsta rad at hann skyllde fæingit hafa firir girndar sakir slikrar konu. hann talade langt ok sniallt ok sneri | rædunne a hendr Olafi digra. En er hann settizst nidr þa var hliott. þa stod upp Þorgnyrr ok er hann stod upp þa stodu upp allir bændr þeir er adr hofdu setit ok pustu at allir þeir er j ỏdrum stỏdum hỏfdu setit edr verit ok uilldu hlyda til huat er Þorgnyrr talade. uar þa fyst gnyrr mikill af fiolmenni. en er hliod fekzst þa mællti hann.

Suaur Þorgnyrs jarls vid Suiakonung

69. Annan ueg er nu skaplynde konunga j Suiariki en fyrr hefir verit. Þorgnyrr fỏdurfadir minn munde Æirek Uppsalakonung Ỏnundarson ok sagde þat fra honum er hann var a lettazsta skæide at hann hafde huert sumar leidangr vti ok for til ymisra landa ok lagde undir sig Finnland ok Kirialaland suo Eis(t)land ok Kurland ok vijda vm Austrlond ok mun enn sea jardborgir ok ỏnnur storuirke þau er hann gerde ok uar hann ecki suo mikilatr at æigi hlyddi hann monnum ef skyllt attu at tala vid hann. Þorgnyrr fadir minn munde Biornn konung ok uar med honum langa æfui. uoru honum hans sider kunnir. vm hans daga voru sidir godir stod hans riki med myklum styrk en ỏngum þurde. uar hann ok gỏfugr ok dęll sinum monnum. ek man Æirek hinn sigrsæla ok uar ek med honum j mỏrgum herfỏrum iok hann riki Suia ok uarde hardfæingiliga uar oss gott radum vid hann at koma. en konungr þessi lætr ỏnguan mann þora at mæla vid sig nema þat æina er hann uill vera lata ok hefir vid þat allt kapp en lætr skattlond sin undan ser huerfa af eliunarleyse ok þrekleyse. hann girnnizst til þess at hallda Noreg undir sig er æinge Suiakonungr hefir agirnnzst ok georir þar morgum manni mein. nu er þat uile uorr bóndanna Olafr konungr at þer georit sætt uit Olaf digra Noregskonung ok giptit honum Jngigerdi dottur ydra. en ef þer uilit uinna aftr undir ydr riki þat er j Austrueg er ok frændr ydrir hafua þar þa uilium ver allir fylgia ydr til þess. nu med þui at þer uilit æigi hafua þat er uær męlum þa munu ver ueita ydr atgongu ok drepa ydr her þegar a þinginu ok þola ydr æigi olaug ok ofrid. hafua suo gert hinir fyrri forelldrar uorir þeir steyftu tueimr konungum j æina kelldu a Mulaþinge er adr hỏfdu uppfyllzst oiafnnadar ok ofmetnadar sem þer gerit nu vid oss. segit nu skiott huornn kost þer vilit nu helldr upp taka. Þa gerde lydrinn þegar vopnnabrak ok gny mikinn. Konungr stendr þa upp ok mællti. segir at hann vill allt þann ueg vera lata sem bændr vilia. hafa suo gert aller Suiakonungar at lata bændr rada ollu med ser þui er þeir villdu. stoduadizst þa allr kurrinn bondanna. en þa taka hofdingir at tala konungr ok jarll ok Þorgnyir ok gera frid ok sætt af Suiakonungs hende eftir þui sem Noregskonungr hefir ord til sent. uar a þui þinge þat radit at Jngigerdr konungsdottir skillde uera gift Olafi konungi j Noregi. skillde konungr jalli fa festar. konungr fek honum allt sitt umbod a þessum radahag ok skildizst þar vid suo buit. En er jarll fór heim þa hittuzst þau Jngigerdr konungsdottir ok tỏludu sin aa mille vm þetta mal. hon sendi Olafi konungi slædur af pelle ok gullsaumadar miog ok silkeræmur. for jall aftr j Gautland ok Biornn med honum. dualdizst Biornn þar litla hrid ok fór aftr til Noregs vid forunæyti sitt. en er hann hitti Olaf konung sagde hann honum eyrendislok sin þau sem voru. þackade konungr honum vel ferdina ok sagde sem var at hann hafde gæfu til borit at koma fram eyrendinu j vfride slikum. Olafi konungr for þa er uorade vt til siofar let þa bua skip sin ok stefnnde til sin lide for vm uorit vt eftir Vikinne allt til Lidandisnes ok allt for hann nordr a Halogaland. sende þa ord lendum monnum ór herudum ok bio þa ferd sina er hann skyllde fara j mot festarkonu sinne. ueitzslu su skylldu vera vm haustit austr vid Elfui vid landamæri.

Suikrædi Hræreks vid Olaf konung

70. Olafr konungr hafde med ser Hrærek konung blinda. ok er hann var groinn sara sinna þa fek konungr honum .ij. menn til þionustu ok let hann setia j hasęti hia ser. Hrærekr var famelugr ok styggr ef menn mælltu vid hann. þat uar uenia hans at hann let skosuein sinn leida sig vti um daga fra ỏdrum monnum þa barde hann sueininn. en er sueinninn hliop fra honum þa sagde hann Olafi konungi at sueinninn uillde ecki honum þiona. þa uar skift vid hann þionostumonnum ok for allt sem adr at æinge hellzst vid. Þa fek Olafr konungr honum þann mann er Sueinn het ok uar hann frænde Hræreks ok uar hans madr adr. hann hellt teknum hætti vm stridlæti sitt | en er þeir voru .ij. samen staddir þa var (hann) katr ok malrædinn. hann minntizst a marga hluti þa er fyrr hafde verit þa er hann var konungr ok minntizst a æfui sina fyrre ok suo a þat huerr brugdit hafde hans riki ok sælu en gert hann at ỏlmosumanni. en hitt þiki mer þo undarligt ok þo mest ok þungazst segir hann er þu edr adrir minir frændr þeir er mannuænligir hafa verit skulu nu vera suo myklir ættlerar at ongrar suiuirdingar skal reka þeirrar er a ætt uorre er ger. Þuilikar fortỏlur hafde hann oft uppi. Sueinn sagde at þeir attu vid ofreflismenn vm mykla at skifta en þeir hofdu litils kosti. Hrærekr mællti. til huers skulu uær leinge life vid skỏmm ok meidzsl nema suo beri at at ek mætti blindr hefnnazst a þeim sama er mig sigrade sofannda. gerum suo uel at vit drapum Olaf digra. hann ottazst nu ecki at ser. ek skal radin til setia ok æigi uillde ek hendr til spara ef ek mætta synar neyta en þat ma ek æigi firir sakir blindlæiks mins ok skalltu bera uopn a hann. en þegar er Olafr konungr er drepinn þa huerfr rikit undir ouine hans. nu kann vera at ek verda konungr ok skalltu þa vera jarll minn. Suo kom um fortaulur hans at sueinninn iattade þessu vrade. Suo uar firirætlat at þa er konungr gengr til aftensaungs stod sueinninn vti j suolum firir honum ok hafde brugdit sax undir skickiu sinne. en er konungr gek vt ór stofunne þa bar hann skiotara at en Suein varde ok sa j andlit honum. þa blicknade sueinninn ok var suo fỏlur sem narr ok felluzst honum hendr. Konungr fann hrætzslu a honum ok mællti. huat er nu Sueinn uilltu suikia oss. Sueinn kastade nu fra ser saxinu ok fell til fota konungi ok mællti. allt a guds uallde ok ydru herra. Konungr bad menn sina taka hann ok var hann settr j iarnn. þa lętr konungr færa sæti Hræreks a annan pall. hann gaf grid Sueini for hann ór lande. Konungr fek Hræreki annat herbergi at sofa j en þat er hann sealfr suaf i. en suaf þar j þui husi fiolde hirdmanna. hann fek til .ij. hirdmenn at fylgia Hræreki dag ok nott. þeir menn hofdu lengi verit med Olafi konungi ok hafde hann þa reynt at truleik vit sig. Hrærekr gerde ymizst at hann þagde marga daga suo at æingi madr fek ord af honum en stundom uar hann suo katr at þeim þotti at hueriu orde gaman er hann mællti en stundum mællti hann mart ok illt. suo ok at stundum drak hann huernn af stocki en oftazst drak hann litit. Olafr konungr gaf honum vel skotsilfr. oft gerde hann þat ádr hann lagdizst til suefnns at hann let taka miaderbyttur ok gaf at drecka ỏllum hirdmonnum. af þui þockadizst hann þeim uel vm hrid.

Af Finni ok Hræreki. capitulum.

71. Madr er nefndr Finnr hinn litli upplenzskr madr edr finnzskr at ætt. hann uar litill madr ok allra manna skiotazstr suo at eingi hestr tok hann a ras hann kunni manna bezst vit boga. hann hafde lengi verit trunadarmadr ok þionustumadr Hræreks. hann kunne uega um ỏll Upplỏnd hann uar ok malkunnr ollu stormenni. hann slotzst oft j ferd med þeim Hræreki ok til þionostu vit hann ok komzst oft j tal vit Hrærek ok oftazst skommum samfast at mæla vid hann ok uillde ecki gruna lata þeirra tal. en er a leid uorit ok þeir sottu vt j Uikina þa huarf Finnr a brott fra lidinu nockura daga. þa kom hann enn aftr ok dualdizst vm hrid. Suo fór oft frem ok uard þui æingi gaumr at gefinn.

Hrærekr komz a brott fra Olafi konungi

72. Olafr konungr kom til Tunbergs firir paska ok dualdizst þar miog lengi um uorit. þar kom þa til bæiarins mart kaupmanna bæde Saxar ok Danir ok austan or Uik ok nordan ór lande. uar þar mikit fiolmenni. þar uar ár mikit ok dryckiur storar. Þat berst at a æinu kuelldi at Hrærekr uar kominn til herbergis ok helldr sidla ok hafde miog druckit ok var þa katr vel. þa kom Finnr hinn litli med miaderbyttu ok uar þar grasadr miỏdr hinn sterkazsti. þa let Hrærekr gefa at drecka ollum þeim er inne voru til þess at huerr sofnade j sinu rumi. Finnr uar þa j brottu gæinginn. lios brann þa j herberginu. þa uakti Hrærekr upp þa menn er honum voru vanir at fylgia ok segir at hann uill ganga til hæimilishus. þeir hofdu skridlios med ser en myrkr var a uti mikit en loftrid uar at ganga til salernisins. en er þeir satu j nadhusinu þa heyrdu þeir vt at madr mællti. hỏgg þu fiandann. þa heyrþu þeir brest mikinn ok dett sem nỏckut felli. þa mællti Hrærekr. fulldrucknir munu þeir þarnna er þar æigazst vid farit til skiott ok skilit þa. Þeir biugguzst skiott ok hlupu vt en er þeir komu vt a ridit þa uar sa hỏgginn fyrr er sidarr gek ok drepnir þo badir. þar voru komnir | menn Hræreks Sigurdr hit er verit hafde merkismadr hans ok þeir .xij. saman. þar var Finnr hinn litle. þeir drogu likin upp a mille husanna en hofdu Hrærek met ser hlupu a skutu skip er þeir attu ok reru j brott. Sighuatr skalld suaf j herbergi konungs hann stod (upp) um nottina ok skosueinn hans med honum ok geingu til annars huss. en er þeir skylldu eftr fara ok ofan firir ridit þa skridnade Siguatr ok fell a kne ok stak nidr hendinne ok uar þar vott vndir. hann mællti. þat hygg ek at nu j kuelld muni konungr hafa fengit oss karfafotinn ok hlo at. en er þeir kuomu j herbergit brann þar lios. þa spurde skosuæinninn. hefir þu skæint þig edr hui ertu j blode einu allr. Hana suarar. ekki er ek skæindr en þo mun þetta vita tidenda. Hann uakti Þord merkismann reckiufelaga sinn ok geingu þeir vt ok hỏfdu med ser skridlios ok fundu bratt blodit. þa leitadu þeir ok fundu likin ok baru kenzsl a. þeir sa at þar var trestolpi mikill ok skylihỏgg mikit ok spurdizst þat sidan at þat hafde verit gert til þess at teygia þa vt er drepnir voru. þeir mælltu sin j mille at naudsyn bæri til at uekia konunginn ok hann visse þessi tidende sem bradazst. þeir sende skosueininn til herbergis þess er Hrærekr suaf j. þar suofu menn allir en Hrærekr var j brottu. hann uakti þa menn er inne suofu ok sagde tidendin ok stodu menn þa upp ok foru þangat sem likin voru. En þo at naudsyn væri til þessa at konungrinn visse sem fyrst þa þorde þo æingi at vekia hann. þa mællti Siguatr til Þordar. huort uilltu helldr lagsmadr at uekia konunginn edr segia honum tidendin. Þordr suarar. firir ỏnguann mun þori ek at uekia hann en segia mun ek konungi tidendin. Siguatr mællti. mikit er enn eftir nætr ok kann vera adr dagr se at Hrærekr hafui fæingit ser fylsni þat at hann hefui nogt undanbragd suo at hann se æigi audfundinn. en þeir munu enn skamt komnir þuiat likin eru enn æigi kolld. skal oss alldri henda su skỏm at ver latim æigi konunginn vita þessi tidendin ok suik. gak þu Þordr upp j herbergin ok bid min þar. Þa gek Siguatr til kirkiu ok bad klockaran hringia firir sal hirdmanna konungs ok nefnnde þa er vegnir voru. Klockarin gerde sem hann var bedinn. en er hringt var þa uaknnade konungr ok settizst upp. Hann spurde huort þa væri ottosaungs mál. Þordr suarar. verri efnni eru j. tidendi ero uordin Hrærekr er j brottu en drepnir hirdmenn þinir .ij. Þa spurde konungr at tidendum. Þordr sagde af sligt er hann visse. þa stod konungr upp ok let blasa til hirdstefnu. en er lidit kom saman þa nefnnde konungr menn til at fara alla uega fra bænum at leita Hræreks będe a sio ok a lande. Þordr lange tok skutu ok for med sina menn at leita Hræreks hafde hann .xxx. manna. en er lysa tok þa sa þeir at skutur .ij. foru firir þeim. en er huorir sa adra þa reru huorir sem mest mattu. þar var Hrærekr ok hafde .xxx. tigu manna. ok er saman dro med þeim þa sneru þeir Hrærekr at lande ok hlupu þeir allir upp nema Hrærekr hann settizst upp j lyptingunne. hann mællti ok bad þa uel fara ok hæila hittazst. Þa reri þeir Þordr at lande þa skaut Finnr hinn litle ỏru ok kom su ỏr a Þord midian ok fek hann þegar bana en þeir Sigurdr hlupu a skoginn en menn Þordar toku lik hans ok fluttu til Tunbergs ok suo Hrærek. Olafr konungr tok þa vid hallde Hræreks. hann let þa uandliga geyma hans ok gallt mikinn varhuga vid suikum hans. Hrærekr var þa hinn katazsti ok fann eingi madr a at æigi likade honum vel. Þat barst at uppstigningardag at Olafr konungr gek til hamessu. þa gek byskap med processione um kirkiu ok leiddi konunginn ok er þeir komu aftr j kirkiuna þa leidde byskup konung til sætisins firir nordan dyrr j kornum. en þar hit nęsta sat Hrærekr konungr sem hann uar vanr. hann hafde yfuirhofnina yfir hofdi ser. en er Olafr konungr hafdi nidr setzst þa tok Hrærekr a oxl honum ok þrysti. hann mællti. pellzklæde hefir þu nu frænde. Olafr konungr suarar. nu er hatid mikil halldin j minning þa er Jesus Christus steig til himna af iordu. Hrærekr suarar. ecki skil ek af suo at mer hugfestizst þat er þer segit fra Kristi. þiki mer þat helld(r) otruligt en þo hafa margs dęmi uordit j fornneskiu. En er messan var upphafin þa stod konungr upp ok hellt upp hondum ok laut til altaris. Hrærekr spratt þa upp skiott ok hart hann lagde til Olafs konungs saxsknife er rythningr hæitir. lagit kom j yfirhofnina vit þat er hann hafde nidr lotit. skaruzst miog klędin en konungr uard ecki sárr. en er Olafr konungr fann þetta tilræde þa hliop hann fram a golfit. Hrærekr lagde j annat | sinn ok miste. Hann mællti þa. flyrr þu nu Olafr digri firir mer blindum. Konungr bat menn taka hann ok leide vt ór kirkiunne ok suo var gert. Eftir þessa atburde eggiudu menn at hann leti drepa Hrærek. sogdu menn at konungi uar hin mesta gęfuraum at hafa hann med ser ok þyrma honum hueriar vhæfur sem hann tekr til. en hann liggr um þat natt ok dag at væita ydr liflat. en ef þer sendit hann j brott þa siam ver æigi mann til at fai suo halldit hann at hann komizst æigi j brott. en ef hann verdr laus þa ma hann þegar hafa flokk uppi ok gera mart illt. Konungr suarar. rett er þat mællt en margr hefir dauda tekit firir minne illgerdir en hann. en traudr er ek at tyne sigri þeim er ek fek a Upplendinga konungum er ek tok .v. konunga a æinum mornni ok nada ek suo ollu riki þeirre at ek þurfta æingis mannz bani at verda en þeir voru allir frændr minir. en þo fæ ek nu uarla set huort Hrærekr mun fa naudgat mer til edr æigi at lata drepa sig. Hrærekr tok þui a ỏxl konungi at hann uillde uita huort hann uar j bryniu edr æigi.

(Fra) Olafi konungi ok Þorarni

73. Madr er nefndr Þorarinn Nefulfsson hann uar vitr madr ok islenzskr kyniadr nordan um land. ecki uar hann ættstorr. ordsniallr ok diarfmælltr vid tignna menn hann var farmadr mikill. Þorarinn uar manna liotazstr ok bar þat mest fra huersu illa hann var limadr. hann hafde hendr þyckuar ok liota(r) en fætr þo mykla liotari. hann var þa staddr j Tunsbergi er þessi tidendi voru ok nu var fra sagt. hann var malkunnr Olafi konungi. hann bio kaupskip er hann atti hann ætlade til Jslandz vm sumarit. Olafr konungr hafde Þorarin j bode sinu nockura daga ok talade konungr mart vid hann. Þat uar æinn morgin snemma at konungr uakti en adrir menn suofu ok skæin sol ok uar liost inne miog. konungr sa at Þorarinn hafde rett annan fot undan klædunum. hann sa a fotinn vm hrid. þa uoknnudu menn j herberginu. konungr mællti til Þorarins. uakat hefui ek vm hrid ok hefui ok set þa syn er mer þikir mikils vm vert ok er þat mannzfotr sa er ek hyggr at æingi fotr skal her j kaupstadnum liotari vera. Ok bad adra menn at hyggia en allir er sa sogdu at suo væri. Þorarinn fann huar til uar mællt ok suarar. fatt er suo einna hluta at ỏruænt se at hittizst annat sligt. Konungr mællti. helldr vil ok þui atfylgia at æigi muni fazst iafnnliotr fotr ok suo þoat ek skyllde vedia vm. Þa mællti Þorarinn. buinn er ek at uedia vid ydr at ek mun finna annan fot liotara. Konungr suarar. sa ockarr skal kiosa bæn at ỏdrum er sannara hefir. Suo skal vera segir Þorarinn. Hann bra þa undan klædum ỏdrum fæti ok uar sa ỏngum mun fægri en þar uar af hin minzsta tain. ok a ek nu uedfet sagde Þorarinn. Konungr mællti. hinn er fotrinn þui ferligri at þar eru fim tær ferlligar a þeim en her ero fiorar. ok a ek at kiosa bæn at þer. Þorarinn suarar. dyrt er drottins ord. hueria bæn uilldu þer at mer kiosa. Konungr suarar. þa at þu flytir Hrærek vt til Grænlandz ok fær hann Leifui Æirekssyne. Þorarinn suarar. ecki hefir ek komit til Grænlandz. Konungr mællti. farmadr slikr sem þu ert þa er þer mal at fara til Grænlandz er þu hefir æigi fyrr komit. Þorarinn suarar fa vm þetta mal. en er konungr sagde sinn vilea þa uæik hann æigi af hende ok mællti. heyra skal ek ydr lata herra mina bæn at ek uil bidia ydr hirduistar. en ef þer uæitit mer þat þa uerd ek skylldr til at uæita ydr ok gera yduarn vilia. Konungr jatade þessu ok gerdizst Olafr konungr gladr. uard Þorarinn þa hirdmadr Olafs konungs. Þa bio hann skip sitt ok er hann var albuinn þa tok Þorarinn vid halldi Hræreks. en er Olafr konungr ok Þorarinn skilduzst þa mællti Þorarinn. nu ber suo til herra sem æigi er ỏruænt ok oft kann verda at ver komim æigi fram Grænlandzforinne berr oss at Jslande edr at ỏdrum lỏndum. huersu skal ek skiliazst vid konung þenna þess er ydr likar. Konungr suarar. ef þu kemr til Jslandz þa skalltu selia hann j hendr Gudmunde Eyiulfssyne edr Skafta lỏgsogumanni edr ỏdrum hofdingium þeim er mina vinattu uilia hafa. en ef þig berr at odrum londum þeim er hingat er nær þa haga suo til at þu uitir uist at hann komi alldri sidan lifs j Noreg. en geor þat þui at æina nema þu siair æinge fỏng a ỏdru. En er hann uar buinn ok byr gaf þa siglde hann vtleid allt firir vtan eyiar ok nordr fra Lidandisnesi. siglde hann a haf honum byriade sæint. hann siglde firir sunnan Jsland ok suo austr um landit j Grænlandzhaf. fek hann þa | rettu stora ok uolk mikit. en er a leid sumarit tok hann land j Breidafirde. Þorgils Arason kom til þeirra fystr virdingamanna. Þorarinn synde honum ordsendingar ok iarteignir Olafs konungs til vidrtoku Hræreki konungi. Þorgils tok vid honum ok var Hrærekr med honum vm uetrinn. hann undi þar æigi ok bæiddizst af Þorgisle at hann leti fylgia honum til Gudmundar a Mỏdruuỏllu ok sagde at hann þottizst þat spurt hafua at med Gudmundi væri rausn mest a Jslande ok hann væri honum til handa sendr. Þorgils let fylgia honum til Gudmundar a Mỏdruuỏllu. tok Gudmundr vid honum uel firir sakir Olafs konungs ok uar hann þar uetr annan. Þa undi hann þar æigi lengr. þa fek Gudmundr honum vist a litlum bę ok heitir a Kalfskinne. þar var Hrærekr hinn þridea uetr. þar uar fátt hiona. suo sagde Hrærekr at sidan er hann let af konungdomi hefde hann þar uerit suo at honum hefde bezst þott. þar uar hann af ollum monnum mest metinn. Eftir um sumarit fek Hrærekr sott þa er hann hafde leitt til bana. Suo er sagt at sa (einn) konungr huilir a Jslande. Þorarinn Nefulfsson uar lengi sidan j fỏrum en stundum med Olafi konungi. Þat sumar er Þorarinn for til Jslandz med Hrærek for Heallti Skeggiason vt til Jslandz ok leidde Olafr konungr hann med giofum a brott. Þat sama sumar fór Eyuindr urarhornn j uestruiking ok kom vm haustit til Jrlandz til handa Konufỏgr Jrakonungi. Þeir hittuzst vm haustit j Ulfreksfirde Jrakonungr ok Einarr jarll ór Orkneyium ok uar þar orrosta mikil. hafde Jrakonungr lid meira ok fek sigr en jarll flyde æinskipa ok kom suo vm haustit aftr til Orkneyia at hann hafde latit mestan hlut fiar ok manna ok unde jall storilla ferd sinne ok kende osigr sinn mest Nordmonnum er voru j orrostu med Jrakonungi.

capitulum

Gvd drottinn Jesus Christus sa til þess þỏrf vora allra Nordmanna at uelia oss slikan formælanda sem suo kostgæfde med mikille godfyse uora naudzsyn sem þessi skinande gæisli ok lysanda liosker hinn heilagi Olafr konungr Haralldzson huerr at æigi at æins elskade sinn undirgefinn lyd j Noregi helldr ok iafnnuel þa sem a Jslande bygda þa sem sottu hans tign ok virding prydannde huernn eftir þui med veralldar virdingu sem hann fann tilfelldan suma med fegiofum en suma med nafnnbotum. gafuzst ok þær raunir a at þeir fengu mesta ast ok elsku af Olafi konungi sem gud elskudu framazst. Olafr konungr unni mikit hirdmonnum sinum ok þotti ser j þui miog misbodit ef þeim uar med ỏfund misþyrmt ok þeim ollum framazst er honum þotti mestr madr j. þikir af þui tilheyriligt at setia her nockurnn þatt af hirdmonnum hans tuæimr Þorgæiri Hafarssyne ok Þormode Bessasyne er leinge voru med honum j mỏrgum mannraunum þo at þeirra se æigi iafnnan vid getith j sealfri Olafs sỏgu. ma af sliku merkia gætzsku ok giftu Olafs konungs af hann uæitti þat athalld suo myklum uæirdarmonnum sem þeir voru fostbrædr at þeir elskodu konunginn yfir alla menn fram. urdu þeim ok sidan sin verk ỏll at frægd ok frama þau sem þeir unnu j heidr vid konunginn ok syndu af ser agæta uỏrnn dad ok dræingskap adr þeir endadu sitt lif ok erfuide þessarar ueslu veralldar.

Vppruni þeirra Þorgeirs ok Þormodar

75. A dogum hins heilaga Olafs konungs uoru margir myklir hofdingiar undir hans konungsrike æigi at æins j Noregi helldr j ollum londum þeim er hans konungsdomr stod yfir ok uoru þeir mest virdir af gude er konunginum likade bezst. J þenna tima uar hofdinge mikill a Jslande j Jsafirde sa er Uermundr het hann uar Þorgrimsson brodir Uigastyrs. Uermundr hafde bustad j Uatzfirde hann uar uitr madr ok uinsæll huatr ok hardradr. hann atti þa konu er Þorbiorg het hon uar kollut Þorbiorg hin digra dottir Kiartans Olafssonar. hon uar uitr kona ok storlynd rik ok storrad. auallt er Uermundr uar æigi heima þa red hon firir herade ok firir monnum ok þotti huerium manni sinu mali uel komit þo at hon rede firir. Hafarr het madr hann uar Klepsson hann bio at Jokulskelldu. Hauarr uar kyniadr sunnan af Akranese ok hafde flyit þadan firir uigasokum þuiat hann uar mikill hauadamadr ok udęll. hann atti þa konu er Þorelfr het hon uar bræidfirzsk at ætt hon uar dottir Alfs j Dỏlum gofugs mannz ok agætz. Hauarr ok Þorelfr attu þann son er Þorgæirr het hann var bradgerr madr mikill uexsti sterkr ok vdęll ok kapsfullr. hann nam a unga alldri at hlifa ser med skillde en uega med suerde. Bessi het madr er bio j Jsafirde hann atti þa konu er Þorgerdr het. son þeirra het Þormodr hann uar a unga alldri huatr madr ok hugprudr medalmadr uexsti suartr a hár ok hrockinhærdr. J þenna tima bio a Reykiaholum a Reykianese Þorgisl Arason hann uar hofdinge | mikill uitr ok vinsæll rikr ok raduandr. Jllhugi het brodir hans hann var hirdmadr hins hæilaga Olafs konungs. hann uar farmadr mikill ok uar annan uetr med Olafi konungi en annan uetr a Reykiaholum. hann hafde vt kirkiuvid þann ok skalavid þann er þar var. Þeir brędr voru synir Ara Márssonar Atlasonar Ulfssonar hins skialga er nam Reykianes Haugnnasonar hins huita Otryggssonar Oblaudssonar Heorleifssonar konungs. Þorgerdr het modir þeirra hon uar dottir Alfs j Dỏlum. Modir Alfs var Þorhilldr dottir Þorsteins hins rauda Oleifssonar hins huita Jngialldzsonar Frodasonar. Modir Jngialldz uar Þora dottir Sigurdar orms j auga. modir Sigurdar var Astlaug dottir Sigurdar fafnisbana. Þorgeirr Hafarsson uar systrungr Þorgils Arasonar. Þorgæirr ok Þormodr oxu upp j Jsafirde ok uar snemma uingott med þeim þuiat þeir voru skaplikir. snemmendis sagde þeim suo hugr sem sidarr bar raun a at þeir munde uopnndaudir verda þuiat þeir voru radnir til at lata huergi sinn hlut undir liggia vid hueria menn sem þeir attu malum at skipta. meirr hugdu (þeir) at frægd ok frama þessa heims en dyrd annars heims fagnnadar. þui toku þeir þat rads med fastmælum at sa þeirra skyllde annars hefnna er lengr lifde. en þo at þa væri kristnir menn kalladir þa var þo j þann tid ung kristni ok miog uanger suo at margir gnæistar heidinnar uillu voru þa enn j ueniu margra manna. J fyrnnsku hafde su siduenia verit hardfæingra manna þeirra er þat logmal gerdu sin a medal at sa skyllde annars hefnna er lengr lifde. þa skylldu þeir ganga undir þriu iardarmen ok uar þat æidr þeirra. sa læikr þeirra var a þa lund at rista skyllde upp þrear langar torfur. þeirra endar skylldu allir fastir vera j iordu en hæimta upp lyckiurnar suo at madr mætti ganga þar vndir. þann læik fromdu þeir Þorgeirr ok Þormodr. Þormodr var þeirra nockuru ellri en þo var Þorgeirr þeirra sterkari. vppgangr þeirra gerdizst bratt mikill. foru þeir vida vm herut ok voru ecki miog vinsælir. tỏldu margir þa vera ecki iafnnadarmenn. hofdu þeir hraskinn hea fedrum sinum. virdu suo margir at þeir hellde þa til þessarrar vspecktar. foru þeir menn er vanhluta þottuzst uordnir firir þeim a fund Vermundar ok badu hann af koma þessu vandræde. Vermundr baud Hauari ok Bessa a sinn fund ok sagde þeim at monnum likade litt vid sonu þeirre. er Hauarr segir hann vtanherads madr ok hefir setzst her nidr at einkis mannz lofui. hofu ver ecki amazst vid bygd þina her til. en nu synizst monnum standa af Þorgæiri syne þinum nockurr hrode ok stormr. vilium ver nu at þu breytir bustad þinum ok færir j brott bygd þina ór Jsafirde. en Bessa ok son hans munu ver þui æigi a burt reka at þeir eru her herads menn ok væntum ver at minne stormr mun standa af Þormodi ef þeir skiliazst. Hauarr suarar. rada muntu þui at ver munum radazst j burt ór Jsafirde med fe voru en æigi væit ek nema Þorgæirr vile rada sinu vistaferlle. Nu eftir þessa vidrædu færde Hauarr bygd sina sudr til Borgarfiardar ok bygde þar sem nu eru kallader Hauarstadir. Þorgeirr var þa ymizst med fỏdur sinum edr uestr j Jsafirde med Þormode ok voru morgum anduaragestir þar sem þeir komu. laungum var hann a Reykiaholum med Þorgisle frænda sinum ok hafde af honum gott yfirlæti. mikit vinfæinge uar med þeim Þorgisle Arasyne þegar a unga alldri ok hellzst þat medan þeir lifdu badir.

Jodr drap Hauar. capitulum.

76. Jodr het madr er bio at Skeliabrecku hann var Klængsson. Jodr uar garpr mikill ok oiafnnadarmadr mikill rikr ok storradr vigamadr mikill ok bætti sealldan menn þo at hann vægi. Jodr for vm uetrinn vt a Akranes ok huskallar hans med honum at miolkaupum. j þeirre fỏr kom hann til Hauars ok bad at hann skyllde lia honum hest vt a nesit. Hauarr sagdizst lea honum mundu hestinn. ok uil ek sagde hann at þu latir her eftir hestinn er þu ferr aftr. Jodr quat suo vera skylldu. hann for vt a nesit ok keyfti þar miol sem hann hafde adr ætlat ok for heimlæidis. ok er hann for med Grunnafirde nær bæ Hauars þa ræddu forunautar hans vm vid hann at þeir munde eftir lata hestinn. Jodr suarar. æigi nenni ek nu at dueliazst ok mun ek nu hafa hestinn heim undir klyfium ok senda honum þegar aftr er ek hefui haft j mina naudsyn. Þeir suara. gera mattu suo ef þu uill en æigi hefde Hauari auallt likat at af þui væri brugdit er hann villde vera lata. Ecki mun nu firir þat gefit verda sagde Jodr. Hauarr sa ferd þeirra ok fór til fundar vid þa ok mællti. nu munu þer lata eftir hestinn. Jodr | suarar. þu munt vilea lea mer heim hestinn. Hauarr suarar. æigi mun nu hestrinn fara lengra. Jodr suarar. þo munu ver nu hafa hann þo at þu uilir æigi. Hauarr suarar. vera ma at suo se. hann hleypr at hestinum ok hio ofan klyfiarnnar ok tok j tauma hestsins ok sneri heim a leid. Jodr hafde mikit krokaspiot j hende. hann snarar þa at Hauari ok leggr spioti a Hauari midium. af þui sare let Hauarr lif sitt. Jodr tok hestinn ok hafde med ser ok fór leid sina til þess er hann kom heim. Heimamonnum Hauars þotti honum seint heim verda ok foru at læita hans ok fundu hann daudan þar sem hann hafde ueginn verit. þeim þotti þat mikil tidende ok mỏrgum ỏdrum.

Þorgeirr drap Jodur bonda

77. Þorgeirr Hauarsson var j þenna (tima) vestr j Jsafirde er uig Hauars spurdizst vida um herut. ok er Þorgeiri var sagt lat fodur sins ok braa honum ecki vid tidendasognn þessa. eigi rodnade hann þuiat honum rann æigi reide j hỏrund. æigi bliknade hann þuiat honum rann æigi ræide j bæin. helldr bra hann ser a ỏnguan ueg vid þessa tidendasognn þuiat æigi var hans hiarta sem foarnn j fugle. æigi uar þat blodfullt suo at þat skylfui af hræzslu helldr var þat hert af hinum hæsta hofutsmid. Suo er sagt at Þorgeirr væri litill kuennamadr talde hann þat vera suiuirding sins kraptz (at) hokra at konum. sealldan hlo hann æinge var hann gapsmadr oblidr ok ohyr huersdegliga vid alþydu. mikill var hann vexsti ok dreingiligr j asionu rammr at afle. Þorgeirr atti ỏxi breida stundar mykla skỏfnungsỏxi. su ỏx var snarpegg ok huỏs ok fek mỏrgum manni ærinn nattverd. hann atti ok mikit spiot þat var med hordum oddi ok huỏssum eggium mikill falr a ok digr(t) skaft. J þenna tima voru her a lande suerd otid monnum til uopnnaburdar. Nu er Þorgeirr spurde uig fỏdur sins þa fór hann a Reykiahola til Þorgils Arasonar ok sagde honum at hann villde fara sudr til Borgarfiardar at hitta modur sina ok bad at hann skyllde fa honum far yfir Breidafiord. Þorgisl gerde sem hann bad. nu for hann sudr j Borgarfiord ok er (æigi) sagt fra nattstỏdum hans. færdir voru godar ok snialaust j heradinu uotnin lagu ỏll. ok er hann kom sudr yfir Huita þa lagde hann leid sina til Skeliabrecku. uedr var þykt ok hlætt myrkt vti będe firir vedrs sakir ok nætr. Þorgeirr kom til Skeliabrecku sid vm aften. ok er hann kom a bæinn þa voru dyrr aftr loknar ok menn nykomnir j stofu fra ellde. lios brann j stofunne. Þorgeirr drap a dyrr. Jodr mællti. a dyrr var drepit. gengi vt nockurr sueina. Þa sa vt æinn huskarll ok ser mann firir dyrum standa med uopnum ok spurde huerr hann væri. Hann suarar. Vigfuss heiti ek. Huskall mællti. gak þu inn heimil er þer gisting. Þorgeirr mællti. æigi þigg ek at þrælum gisting. mæl þu at Jodr gangi vt. Hann gengr inn en Þorgeirr stendr vti. Jodr spurde huerr kominn væri. Huskall suarar. æigi væit ek huerr hann er. ætla ek at hann viti æigi sealfr. Jodr mællti. huort baud þu honum gisting. Huskall suarar. baud ek honum ok villde hann æigi þiggia gistingarbod at þrælum bad hann þig vt koma. Jodr tok spiot j hond ser ok setti healm a hofut ser gengr vt j dyrnnar ok .ij. huskallar med honum. ser mann vti firir dyrum. snyrr vt spiotinu ok setti spiotzoddinn j þreskiolldinn en stod sealfr firir innan. Hann spyrr huerr hinn komni madr væri. Sa suarar. ek hæiti Þorgeirr. Jodr mællti. huerr Þorgeirr ertu. Hann suarar. Hauarsson er ek. Jodr mællti. huert er eyrendi þitt hingat. Þorgeirr suarar. æigi væit ek at hueriu verdr en eftir vil ek læita ef þer vilit mer nockuru bæta vig þat er þu uott Hauar fỏdur minn. Jodr mællti. hefir þu æigi spurt þat at ek hefuir morg vig uegit ok hefig fa bætt. Þorgeirr suarar. okunnigt er mer þat. en huat sem þat er þa kemr þetta til min at leita eftir þessum uigsbotum er mer er suo nærr hỏggit. Jodr suarar. æigi væri allfiarri at minnazst þin j nockuru. en firir þat mun ek æigi bæta þer þetta vig at ỏdrum mun skyllt þickia at ek bæta ỏnnur vig þau sem ek hefui vegit. Þorgeirr suarar. þer munut rada huernn þer vilit minn gera en ek mun rada þyckiu minne. Nu er þeir rędduzst þessi ord vid þa stod Þorgeirr æigi allnær dyrum. hann hafde spiot j hægri hende ok snera fram oddinum en ỏxi j hinne vinstri hende. Jodr ok hans monnum var dimt vt at lita þuiat þeir voru fra liosi komnir en Þorgeirr matti nockuru gerr sea þat er j dyrunum var. nu er minzstar uonir voru þa hliop Þorgeirr upp at dyrunum ok lagde spiotinu a Jodr midium ok þegar j gegnum hann suo hart at hann fell inn j dyrnar j fang fylgdarmonnum sinum. Þorgeirr snyrr a brott j nattmyrkrinu en huskaller Jodrs starfa at honum. Þa var Þorgeirr .xv. uetra er þetta vig var. sem Þormodr orti j erfuidrapu Þorgeirs.

Starf hofzst upp þa er arfa

| auduæitir sig daudan

hastrennir var hlunna

haugsniallr Klęngs falla.

efnnd tokzst Hauars hefndar

hapstods þa er var mode

hann hlaut kapp at vinna

huatr .xv. uetra.

Þorgeirr hitti modur sina

78. Nv ferr Þorgeirr vm nottina vt firir Hafnarfioll ok nam æigi fyrr stadar en a Hauarsstỏdum. hann drepr þa a dyrr ok er sæint til hurdar gengit. Þorelfr kuedr æinn huskall til vt at ganga. hann vaknnar ok hrifr j ỏgun ok mællti. æigi væit ek at naudsyn se at vt at ganga þo at menn fari vm nætr. Þorelfr mællti. sa æinn mun fara vm nætr j myklu myrkri er naudsyn mun til bera. Æigi væit ek þat segir hann. Hann reis þo upp seint þat ok gengr til dyranna ser mann vti firir dyrunum ok heilsar honum ecki. snyrr inn til reckiu sinnar legzst nidr ok breidir a sig. Þorgeirr gengr inn lykr aftr hurdu snyrr til stofu. Þorelfr spurde. huerr kom madr. Hann suarar. þat er bæde at ek væit æigi huerr hann er enda þiki mer ecki undir. Þorelfr mællti. oforuitinn madr ertu. Hon mællti vid gridkonu æinu. ris þu upp dottir ok gak til stofu ok vit huerr madr se. Hon reis upp ok gek til stofu. lykr upp hurdunne ok spurde. huort er nockurr madr j stofunne. Henni uer suarat. er her æinnhuerr madr. Hon spurde huerr hann væri. Hann nefnndizst Þorgeirr. Hon lykr aftr hurdinne gengr j skala. Þorelfr spurde. huerr var madr. Hon suarar. þat ętla ek at kominn se Þorgeirr sonr þinn. Þorelfr ris þa upp ok kuæikti lios gengr til stofu ok fagnnar vel syne sinum ok spyr tidenda. Þorgeirr suarar. auerki nockur gerdizst j kuelld at Skeliabrecku. Hon spurde. huerir attu hlut at þui. Þorgeirr suarar. Jodr var firir auerkum. Hon suarar. litill mannskade. Huerr uann a honum. Þorgeirr suarer. ecki ma ek þat af mer bera. Hon spurde huersu mikill auerki þat væri. Þorgeirr suarar. þat ætla ek at æigi muni þurfa vm at binda þuiat ek sa a spiotinu at otrautt munde hafa bitit j gegnum hann þuiat hann fell a bak aftr vid lagit j fadm fylgdarmonnum sinum. Þorelfr suarer þa med glỏdu briosti. obernsligt verk var þat ok niottu heill handa son minn. edr hui lỏgdu þeir æigi eftir þer fylgdermenn Jodrs. Þorgeirr suarar. feingin var þeim ỏnnur athỏfnn. Hon setti Þorgeiri nattuerd. ok er hann var mettr þa mællti Þorelfr. þat synizst mer rad at þu leggizst nidr en risir upp ofanverda nott ok stig a bak hesti skuodum fæitum er vit æigum rid heim uestr til Breidafiardar. huskallar minir skulu fara med þer ok fylgia þer huersu langt er þer uel likar. her munu menn koma a morgin at leita þin ok hofum ver æigi fỏng til at hallda þig her firir fiolmenni. jsa mun skiott leysa ef þeyrrinn hellzst ok er þa verra at fara. hefir þu nu ok vnnit þat er mest var naudsyn til. ber þu ok Þorgisle frænda minum ord til þess at ek vil radazst uestr þangat j atthaga minn. Þorgeirr gerde eftir þui sem modir hans bat. lagdizst þa til suefnns ok reis upp snemma vm mỏrgin ok ræid j brott ok er ecki vm hans ferd (getit) fyrr en hann kom uestr til Breidafiardar fek ser þar skip ok for a þui vestr til Reykianes. sagde þar vig Jodrs. syndizst ỏllum monnum þeim er þessi tidende heyrde sogd sia atburdr undarligr ordinn er æitt ungmenni hafde ordit at bana suo hardfæingum heradshofdingia ok myklum kappa sem Jodr var. en þat var þo æigi vndarligt þuiat hinn hæsti hỏfutsmidr hafde skapat ok gefit j briost Þorgeiri suo ohrætt hiarta at hann hræddizst ecki ok uar hann j ollum mannraunum sem hit oarga dyr. ok af þui eru aller godir hlutir af gude gefnir. þa er allr ỏrugglæikr af gude gerr ok gefinn j briost huotum monnum ok med sealfræde at hafua til þess kraftinn er þeir vilia. þuiat Kristr hefir mennina skapat ok gert þa sina tilæskingarsonu en æigi þræla. en þat mun hann huerium giallda er til stundar. Þorgeirr hafdizst þa ymizst vid a Reykiaholum edr uestr j Jsafirde. Vm uorit eftir þessi tidende redzst Þorelfr a Reykianes uestr med allt sitt. þat sama sumar var sætzst a uig þeirra Hauars ok Jodrs. Þorgeirr var þa lỏngum med Bessa þeir Þorgeirr fengu ser æinn feriustut ok reduzst til þess skips .vj. menn adrer. þeir letu ræidazst firir um sumarit.

Fra Þorgeiri ok Þormodi fostbrædrum

79. Madr er nefnndr Jngolfr er bio j Jokulsfiordum hann var kalladr Jngolfr suidinn. se bærr var kalladr a Suidinsstodum er hann bio. Þorbrandr het sonr hans hann var garpr mikill odęll ok ouinsæll ok badir voru þeir frændr viafnnadarmenn myklir toku iafnan annarra manna fe med kugan edr rani. þeir voru þingmenn Vermundar ok hellt hann miog hende yfir þeim fedgum | þuiat þeir gafu honum godar giafir jafnan ok var þeim þui æigi skiott hefnndr sinn osami þann er þeir gerdu morgum monnum at æidr Vermundar stod firir. Sigrfliod het kona hon var eckia ok bio j Jokulsfiordum hon uar vitr ok vinsæl ok mikill gagnsmadr mỏrgum. Fiordr einn uar j mille bygda þeirra Jngolfs ok uar henni j mỏrgum hlutum stor uendræde at þeim. Þorgeirr ok Þormodr gerduzst til at fara nordr til Stranda til fangs. ok er þeir voru bunir til farar þa gerde a motuidre ok gaf þeim æigi vt ór Jsafirde hofdu margir af þeim mikil uandræde. ok er komit var at uetri þa rann a byrr ok toku til segls ok sigldu vt eftir Jsafirde gott uedr ok litit. skipit gek litit firir uedrs saker ok er þeir hofdu siglth nockura stund þa tok vedrit at þyknna ok þui næst at drifa. ok er þeir komu vt firir Jokulsfiord þa kom uedr j moti þeim bæde huast ok kallt med fiuke ok frosti. vissu þeir þa æigi huar þeir foru gerdizst þa myrkt bæde af nott ok af myrkri med fiuke. sneru nu skipinu foruidris ok fengu þo stor afaull urdu aller aluotir ok freri at þeim klædin. reyndu Ranar dætr dreingina ok budu þeim sin fadmlỏg. komu loks j einn fiord helldu þar inn eftir ok j fiardarbottninum voru naust ok skip inne. settu þar skip sitt ok biuggu vm. ganga a land ok læita bæiar ok finna loksins æinn litinn bæ. drepa a dyrr ok gengr þar vt madr ok hæilsar þeim bidr þa inn ganga er vti erv j illu uedri. ganga til stofu. þeim var hæilsat. þa spyrr æin kona huerr firir þeim væri foradamadr er komnir væri. henni var sagt at Þorgeirr ok Þormodr væri þar komnir edr huerr spyrr at þui. Þeim var suarat at su heti Sigrfliod er at spurde. ok hefui ek heyrt ykkar getit en æigi hefui ek set yckur fyrr en huort hafi þit verit meirr vinsælir edr uedrsælir j dag. Þeir suorudu. margir munu þat kalla ligt ok þo skipta nockut huerir til tala. Sigrfliod suarar. suo ma vera. Nu bydr hon at taka vid klædum þeirra. er þa elldr upp kuæiktr ok þidd klæde þeirra. eftir þat var þeim fæinginn nattverdr ok þui næst til reckiu fylgt ok buit vm þa vel. sofna þeir skiott. Frost ok fiuk kueda helgalldra vm husþekiur ok syna þeim er vt sia sinn snarpann leik med litille męde ok mikille ognn. go elrishundrinn alle nottina oþrottligum kioftum ok tỏgg med grimmum kuldatỏnnum allar jardir. Ok er lysa tok vm morgininn þa var vt set ok er sa kom inn spurde Þorgeirr huat er uedrs væri vti. sa suarar at uedr væri samt ok vm kuelldit. Sigrfliod mællti. æigi þurfui þer uedrsiukir at vera. velkomnir skulu þer her vera at þui sem ver hofum fỏng a ok farit huergi hedan fyrr en gott er vedr. Þorgeirr suarar. vel ferr þer husfreyie bod vid oss en ecki bita oss illuidri þuiat ver hyggium huorke firir konum ne bỏrnnum. Vedrit hellzst uiku lagde þa fiordu alla ok gerde islỏg mikil. Æinn morgin snemma sa Sigrfliod vt ok kom inn farande. Þorgeirr spurde huat uedrs uæri. Hon suarar. nu er gott uedr kyrt ok uedrlitit. Þormodr mællti. stỏndum upp þa sueinar. Sigrfliod mællti. huat berizst þer nu firir. Þormodr suarar. ver munum fara fæti nordr a Strandir ok vita huat til fangs vili verda en lata her eftir skipin. Sigrgliod mællti. undarligir menn eru þer vilit fara at starfa at huolum en taka æigi nalægri fefỏng ok dreingiligri. Þormodr spurde huer þau fefỏng væri. Hon suarar. dreingiligra synizst mer at drepa illmenni þau er ræna goda menn en starfa at huỏlum. Þormodr spurde til huerra hon mællti þat. Hon suarar. þetta mæli ek til þeim Jngolfs ok Þorbrannz er mỏrgum manni hafe gert skỏm ok skada. hefnde þer ok margra manna j ydru uerki ef þer legdit þa vid uelle ok munde ydr þat verk margir godu launa. Þormodr mællti. æigi uæit ek huersu hæilred þu ert nu þuiat þeir eru vinir Vermundar ok mun þat æigi laust eftir renna ef þeim er nockut gert til meins. Sigrfliod mællti. nu kemr at þui sem mællt er at spyria er bezst til uolegra þegna. þer þikizst vera garpar myklir þegar er þer kugit kotunga en hrędizst þegar er nockur er mannraun j. Þorgeirr spratt þa upp hart ok mællti. standit upp suæinar ok launit husfreyiu gisting. Þa stodu þeir upp ok uopnnuduzst. ganga þeir vt er þeir voru bunir.

Drepnir fedgar Jngolfr ok Þorbrandr

80. Nu fara þeir fostbrædr a ise yfir fiordinn komu a bæinn a Suidinstodum adr menn voru upp risnir. Jngolfr vakti ok heyrde at menn gengu vti hea æigi allfair. þeir Þorgeirr drepa a dyrr. vit þat uaknna þeir menn er inne voru standa skiott a fætr. huildu þeir fedgar iafnnan j klędum þuiat þeir attu sỏkott vid marga menn. þeir hỏfdu med ser .ij. huskalla fraliga. þeir herklędduzst allir ok tekr sitt spiot huorr þeirra fedga j hond ser ganga til dyranna ok luka upp. sia mennina | vti saman .viij. uel uopnnada spyria huerr þar væri floksforinge. Þorgeirr suarar. ef þer hafit heyrt nefndan Þorgeir Hauarsson ok Þormod Besseson. þa megu þer þa nu lita. Þorbrandr suarar. ifalaust er þat at ver hỏfum heyrt yduarr getit ok sialldan at godu edr huert er eyrende yduart hingat. Þorgeirr suarar. þat er eyrende at skaka skandir ok iafnna uiafnnad. vilium ver gera ydr tuo kosti. annar er sa at þer gengit fra fe ydru ỏllu þui er ydr er kent ok þer hafit lengi fengit med rỏngu ok kaupit ydr þann ueg lif edr verit fe med kallmenzsku medan ydr endizst lif til. Þorbrandr suarar. ver hofum fiarins uel aflat med hraustleik ok munum ver æigi annan ueg lata. en ek uillda Þorgeirr at fyrr neyttir þu daguerdar a spiotzoddi minum en aa fenu. Þorgeirr suarer. ek er manna berdreymazstr ok hefir mig æinkar oryrliga til min dreymt en allryrliga um þig ok mun þat eftir ganga ok mun Hel husfreyia þin leggia þig ser j fadm ok vilia dauda bonda sins ok muntu suo lata fe þitt allt þuiat firnnum nytr þess er firnum fær. Nu at suo mælltu sækia þeir Þorgeirr ok Þormodr at þeim fedgum kallmannliga en þeir ueriazst dreingiliga. sækir Þorgeirr at Þorbrandi en Þormodr at Jngolfui. þeir bỏnnudu fỏrunautum sinum at uinna a þeim fedgum þuiat þeir vilea sealfir yfir þa stiga. Nu er dimt at sea inn j dyrnnar þuiat litt var lyst en ut var liosara at sia ok var þeim hægra at veriazst er inne voru. Huskallar Jngolfs hlaupa vt ok sækia a(t) forunantum Þorgeirs ok sæta auerkum vid þa. Þau urdu endilok þessa fundar at Þorbrandr fell firir Þorgeiri en Jngolfr firir Þormodi. .ij. menn fellu af lide Þorgeirs. Huskallar Jngolfs urdu miog sarir. Þessa atburdar getr Þormodr j Þorgeirs drapu.

Alldrspille kued ek ỏllu

Ingolfs sonar hingat

frett eru vig þau er ek ueittag

ualldr hasleipnis tiallda.

fell firir frægium stille

fiortion var þa liona

litt var þat til þrætu

Þorbrand drasils uandar.

Þeir Þorgeirr taka .ij. hesta ok klyfia þa af mat. þeir raku a burt naut þau er hellzst voru holld a. fara vit suo buit aftr yfir fiordinn. Sigrfliod uar vti er þeir komu aftr hon heilsar þeim uel ok spyrr tidende. Þeir sogdu þau er gerzst hỏfdu. Sigrfliod mællti. uel hafi þer heiman gengit ok hagligan hualskurd haft rekit margra manna sneypu ok suiuirding. en nu mun ek fara til Uatzfiardar a fund Uermunder at segia þessi tidende. þer skulut bida min heima. Þeir badu hana rada.

Sigrfliod fann Vermund j Vatzfirde

81. Sigrfliod kuedr nu med ser huskalla sina .iij. þau taka einn .vj.æring er hon atti. þeir roa inn eftir Jsafirde ok letta æigi fyrr en þau koma j Uatzfiord sid um aften. Sigrfliod mællti þa vid forunauta sina. en skulu þer vara halldinordr ok segia ecki fra tidendum þeim er gerst hafa latit mig hafua ord firir oss. Þeir sỏgdu suo uera skylldu. Nu ganga þau til bæiarins ok hittu þar menn at mali. tekr Uermundr uel vid þeim ok spyrr tidenda. þau kolluduzst æinge segia kunna. voru þau þar vm nattina j godu yfirlæti. Vm morgininn segir Sigrfliod at hon munde heim fara. Vermundr latti þess. ertu hingat segir hann sealldkuęm ok er þat rad at þu farir æigi suo skyndiliga. Sigrfliod suarar. ek a illa heimangæingt segir hon en nu er gott vedr ok uil ek þetta vedr æigi lata undan ganga. Uermundr quat hana rada mundu. fara þau til siofarins. Sigrfliod mællti at huskallar skylldu flota skipinu en hon bregdr Vermunde a æinmęli ok taka þau tal sin a mille. Sigrfliod mællti. hafui þer spurt vigin þau er gerduzst i Jỏkulsfirde. Uermundr snarar. huer uig eru þat. Sigrfliod suarar. Þorbrandr ok Jngolfr voru þar uegnir ok .ij. menn adrir. Vermundr suarar. huerir drapu þa. Sigrfliod suarar. Þorgeirr Hauarsson ok Þormodr Bessason. Vermundr mællti. miog ganga þeir nu af ser suaribrædr er þeir drepa menn firir oss. en þat munda ek vilia at æigi dræpi þeir fleire mina menn. Sigrfliod suarade. þat er uon er þer se suo gefit en þat munu sumir menn mæla at þeir hafui æigi þessa menn firir ydr drepit helldr ma hinn ueg at kueda at þeir hafui firir ydrar sakir þessi uig uegit. edr huerr skal hefnna rán ok hernnat ef þer uilit æigi er stiornarmenn erut kalladir þessa herads. ok synizst oss sem þeir Þorgeirr ok Þormodr hefui nu þat unnit er þer værit skylldir til at gera ok mun ydr suo synazst ef ydr gefr æigi missyne j þessu mali. for ek þui a yduarnn fund at ek uillde þa j frid kaupa er uigin hafa vegit. æigi firir þa sỏk at þeir se bota verdir er uegnir voru firir þui at þeir hafa firir lỏngu firirgert bæde fe ok lifui helldr vilium ver gera j ollu yduarnn soma. nu er her hundrat skotsilfrs er ek vil þer gefa til fridkaup þeim Þorgeiri ok Þormodi. Hon bregdr undan skickiu sinne fesiod ok hellir silfrinn j kne honum. silfrit var gott. Hefir Uermundr brun | upp vid fegiỏfina sæfazst nu ok hæitr þeim nockurum fride. sagdizst þo æigi vilia languistir þeirre þar j Jsafirde. Nu skiliazst þau ferr hon heim til bus sins ok sagde Þorgeiri ok Þormodi huersu farit hafde med þeim Vermunde. þeir þỏckudu henni sin tillỏg. Nu eru þeir med henni a uist vm uetrinn til þess er uora tok ok uedrleikr battnade. flota þeir skipinu ok er þeir voru farar bunir þacka þeir Sigrfliod vistaruæitzslu ok allan uelgerning þann er hon hafde þeim veittan. skiliazst þau vinir. fara þa nordr a Strandir ok hafazst þar vid vm sumarit ok verdr þeim gott til fiar hafa þat af huerium er þeir kuodu a. voru allir vid þa hræddir sem fenadr vid leo þa er hann kemr j þeirra flok. Bessi for bygdum a Laugabol j Laugardal þuiat Vermundr uillde æigi lata vera vit bæ sinn hraskinn þeirra Þorgeirs ok Þormodar. Vm haustit fara þeir nordan af Strỏndum til Jsafiardar ok setia upp skip sitt þar sem þeim þotti uel komit vera ok bua þar vm. ferr Þormodr nu til fỏdr sins en Þorgeirr ætlade at fara sudr a Reykianes til frænda sinna. læitar þa huerr firir ser forunauta þeirra þangat sem þeir attu odul. mælazst þeir þat vit adr þeir skiliaz at þeir munde þar finnazst þa er vora tæki ok fara þa en allir nordr a Strandir. skiliazst at suo mælltu.

Þorgeirr drap Butrallda. capitulum.

82. Þorkell het madr er bio j Geruidel. hann var uel fiaræigande en litill j þegnnskap æinrænn j skaplynde en huglaus j hiarta. hann var kuongadr madr hann hafde æigi fleire hion en .iij. gridkona uar hinn þride madr. Butrallde het madr hann uar æinhleypingr mikill madr uexsti ok rammr at afle liotr madr j asionu hardfæingr j skaplynde uigamadr mikill naskylldr Vermunde j Uatzfirde. hann var nasbradr ok heiftudigr. hann hafde vist a sumrum en let rekazst yfir a uetrum. hann var ouinsæll. iafnan for hann yfir a uetrum vid þridea mann ok settizst a bu manna nockurum nottum saman en firir sakir frændsemi vid Vermund var honum æigi golldit þat verkaup er hann vann til. Butrallde kom vid hinn þridea mann til gistingar vm aftan til Þorkels ok þo at Þorkatli væri matrinn sarr þa þorde hann þo æigi at synia þeim gistingar. var þeim til stofu fylgt ok kueigt lios. sitia þeir med uopnnum en heimamenn voru framme. Þa var af vetri nỏckut. kominn sniar a jord j skafla a fiollin en sniolaust j heradit. Þorkell kom stundum j stofu at spyria þeirra hluta er honum var foruitni a at vita. hann spurde Butrallda huert hann ætlade at fara. hann kuezst fara skylldu sudr vm hæide til Breidafiardar. Þorkatli kom j hug at æigi væri vist at þeim munde uedr gefa hinn næsta dag. þa drap stall hiarta hans ok þotti ill seta hans þuiat j hans hiarta mættuzst þer sinka ok litilmenzska. ok j þui bile var drepit a dyrr ok batnar honum ecki vid gengr frem ok til dyranna lykr upp hurdunne ok ser æinn mikinn mann firir dyrum standa med uopnum. Þorkell spyrr þenna mann at nafnni. hann kuetzst Þorgeirr hæita ok vera Hauarsson. þa kom ædra j briost Þorkatli ok klappade um hans hiarta suo at dattade vid. Þorkell mællti. her er kominn Butrallde uit hinn þridea mann ok ueit ek æigi huernn frid hann uill ydr bioda. hygg ek at hann hafui illan hug a þer en ek ma ecki man(z) blod sia ok mun ek falla j ouit ef þer berizst a. Þorgeirr suarar. ecki mun til saka. Gengr inn ok til stofu setzst þar nidr a annen bek gagnnvert Butrallda. þeir mælazst ecki ord vid sitia huorirtueggiu med uỏpnum. Þorkell ok kona hans koma j stofu tekr hann upp bord ok setr firir þa Butrallda. Þorkell mællti. skammr er skutill minn Þorgeirr. gaktu hingat ok sit hea Butrallda. Þorgeirr ræis upp ok gengr um þuert golf ok setzst nidr undir bordzenda. Fra verdgetum er uandliga sagt .ij. voru diskar fram settir. þar var æitt fornnt skamrifstykki a diske huorum ok fornn ostr til gnættar. Butrallde signde skamma stund ok tok upp skamrifstyckit ok leggr æigi fyrr nidr en af var allt. Þorgeirr tok upp osthlutinn ok skar af sligt er honum syndizst. hann uar hardr ok torsottr. huorgi þeirra uillde æiga vid annan knif ne kiỏtstycki. en þo at þeim uæri litt uandadr nattuerdr þa foru þeir þo æigi j bur at skepia ser nattverd þuiat þeim þotti þat suiuirding sinnar kallmenzsku. ok er þeir voru mettir þa for Þorkell j stofu ok kelling hans tok hon mat af borde. Þorkell mællti. þau gistingarlaun uillda ek af ydr hafa at þer ættizst ecki illt vid medan þer erut a minum bæ. synizst mer þat rad at Þorgeirr sofui frami hea oss en Butralldi ok hans forunautar sofui j stofu. Sofa þeir af þa nott. Um morgininn risa þeir upp. bonde reis ok upp. lios var kueigt bord fram sett ok matr a borinn med sama | hætti ok vm kuelldit. ok er þeir voru mettir þa for Butrallde j brott ok hans forunautar. hann ferr upp eftir dalnum. nockuru sidarr ferr Þorgeirr j brott ok upp eftir dalnum. á fellr ofan eftir Geruidal. brỏtt hæidarbrecka liggr upp ór dalnum þar sem læidin liggr j breckunne uar hardr skafl ok mikill. Þorgeirr ser fỏr þeirra Butrallda ok serr at þeir munu hafa herdfenni mikit j heidarbreckunne ok toruellda leid. snyrr yfir ána ok ferr odrumegin upp en þeir fara. kemr hann upp a breckuna ok snyr þa til þiodleidarinnar hann kemr ath skaflinum ok skorar nu med ỏxinne fỏnnina firir ser. Butrallde litr nu huar Þorgeirr ferr. Henn mællti þa. rennr kappinn nu Þorgeirr Hauarsson. Hann suarar. ek mun nu æigi lengra undan ydr fara. Þorgeirr stendr a breckubruninne en Butrallde skorar fỏnnina. ok er hann kom j midia breckuna þa setr Þorgeirr spiotskaftit j mille fotanna ok snyr fram oddinum hefir ỏxina reidda um ỏxll rennir sidan ofan at Butrallda. Hann heyrir huininn af fỏr Þorgeirs litr upp ok finnr æigi fyrr en Þorgeirr hio framan j fang honum ok þar a hol. fell hann a bac aftr en Þorgeirr rennr yfir fram til þess er hann kom nidr a jỏfnu suo hart at forunautar Butrallda hrutu fra j brott. Forunautar Butrallda þordu æigi at hefna hans ne at rada a hann þuiat þeim þotti illt at æiga nattboll undir ỏxi hans. starfa þeir at like Butrallda. en Þorgeirr sneri upp a hæidina ok for til þes er hann kemr sudr til Reykiehola. hefir þer godar vidtokur er hann þar um uetrinn. Um uorit for Þorgeirr uestr til Jsafiarder þar sem skip þeirra stod uppi. kemr Þormodr þar ok skipueriar Þorgeirs ok fara nordr a Strandir þegar þeim gaf uedr.

Þorgeirr felldi Þorgils ok hans menn

83. Þorgisl het madr er bio at Lækiamoti j Vijdedal hann uar mikill madr ok sterkr uopnnfimr godr buþegnn. hann uar nainn at frændsemi Asmundi hærulang fỏdur Grettis ok miog skylldr Þorstæine Kuggasyne. Þorgisl uar kalladr Mágsson hann uar kominn a Strandir a almenninger ok uar þar genginn a hualskurd ok forunautar hans. Þorgeiri verdr illt til fear ok fæingiar þar sem hann uar kominn berr honum nu einge hualfỏng j hendr ne ỏnnur gæde. nu spyrr hann huar þeir Þorgisl voru at hualskurdinum fara þeir Þormodr þangat. Ok er þeir koma þar þa mællti Þorgeirr. þer hafit mikit at uerki ok er þat rad at lata fleire menn niota þar er ollum er iafnhæimillt. Þorgisl suarar. gangit a hualinu ok skerum huorirtueggiu þat er oskorit er ok hafui þa huerir þat er skera. Þorgeirr mællti. þer hafit nu mikinn hluta af skorit ok uilium ver annathuort at þer gangit af hualnum ok hafui þer þat sem skorit er en vit þat sem oskorit er ella æigum at helminge allan skorinn ok oskorinn. Þorgisl suarar. leitt er oss at ganga af hualnum en ver erum radnir til at lata æigi þann hlut firir ydr er skorinn er ef ver megum a hallda. Þorgeirr mællti. þat munu þer ok vita verda hue lengi þer megit a hallda hualnum firir oss. Þorgisl suarar. þat er ok uel at suo se. Nu herklędduzst huorirtueggiu ok buazst huorir til bardaga. ok er þeir voru uopnadir mællti Þorgeirr. þat uil ek Þorgisl at ver beriumzst tueir æinir. þu ert madr fulltida ok reyndr jafnnan at kallmenzsku ok er mer foruitnne mikil at reyna mig a þer huerr ek er. skulu adrir menn ekki til hlutazst med ockr. Þorgisl suarar. uel likar mer at suo se. Nu sækiazst þeir at ok beriazst huerirtueggiu. þeir Þorgisl ok Þorgeirr lata skamt storra hỏggua a mille þuiat huortueggi þeirra var storhỏggr. en firir þui at Þorgeirr uar mæirr lagdr til mannskada þa fell Þorgisl firir Þorgeiri. J þeim bardaga fellu .iij. menn af lide Þorgisl ok þrir menn af Þorgeiri. Eftir þenna bardaga foru forunauter Þorgisl nordr til herads med myklum harmi. Þorgeirr tok upp allan hualinn en um uig Þorgisl vard Þorgeirr sekr skogarmadr. þeir Þorgeirr ok Þormodr voru þat sumar nordr a Strỏndum ok voru þar allir menn hræddir vid þa. Vm haustit foru þeir a Reykiehola til Þorgils Arasonar ok voru þar um uetrinn. Jllhugi suarti ræid sunnan vm uorit med .xxx. manna. honum uar þar uel fagnnat. Hann sagde Þorgeiri frænda sinum at hann hefde honum fari tekit sudr j Floa a laun ok keyft honum þar part j skipe. letu þeir Þorgisl ok Jllugi nu flytia fararefni Þorgeirs til skips. en þeir uilldu eigi fylgia Þorgeiri fyr til skips en Þorsteinn Kuggason uar til þings ridinn ok þui satu þeir onduert þingit heima a Reykiaholum.

Skilnadr þeirra fostbrædra

84. Nu frettu þeir Þorgisl ok Jlluge at Þorsteinn var til þings ridinn rida nu heiman med .lx. manna. þeir voru þar j fỏr fostbrædr Þorgeirr ok Þormodr. rida nu undan flockarnir. en er þeir fostbrædr ridu inn at á þeirra er heitir Drifande. hon er j Gilsfirde. þa mællti Þorgeirr. huar ueitzstu adra .ij. fostbrædr þa at okkr se iafnne(r) at hraustleika ok framgaungu. Þormodr mællti. | finnazst ætla ek munu ef vida er læitat. Þorgeirr mællti. þat ætla ek at huergi finnizst a Jslande. en huat ætlar þu huerr ockarr muni af ỏdrum bera ef vid reynum med okr. Þat væit ek æigi segir Þormodr en hitt uæit ek at sia spurning þin mun skilia felag med ockr ok foruneyti. J þessu bile ridr Þorgeirr fram firir hamarinn. siorinn uar at fallinn suo at hestrinn uar nærr a sunde undir honum ok er hann kom firir foruadann þa hleypr hann af bake. hann sa þa at Þormodr sneri hesti sinum ut med firdinum. Þorgeirr kallade þa at Þormodr skyllde rida firir hamarinn. Þormodr suarar. skilia mun med ockr fyst at sinne ok far þu heill ok uel. Eftir þat ræid Þormodr vt aftr med Gilsfirde ok letti æigi fyrr ferd sinne en hann kom heim a Laugabol til Bessa fodur sins.

Þorgeirr drap Torfue

85. Eftir skilnat þenna stigr Þorgeirr a hest sinn ok ridr eftir flockinum ok er hann kemr j Saurbæ þa uar flockrinn ridinn upp til Suinadals. Þorgeirr ræid snudigt miog. sa madr bio at Marskelldu er Hlenne het. sa madr uar a uist med honum er Torfui het hann uar kalladr bỏggull. hann uar farinn ofan til arinner at hoggua hrisbyrde a bak ser. hann hafde lagt hana upp a bak ser. en Þorgeirr ræid nedan eftir bockunum. ok er Þorgeirr kom gegnt honum þa kallade hann a hann ok spurde huat er hann heti. en Torfui heyrde æigi at hann kallade a hann j þui at uedrinu laust j byrdina. en Þorgeirr uillde spyria at flockinum ok kallade a hann nockurum sinnum en Torfui heyrde alldri. en er Þorgeiri leiddizst a hann at kalla reiddizst hann vid er honum uar edr skapþungt. hann ridr þa yfir ana at Torfa ok leggr spioti j gegnum hann. Torfui uar þegar daudr. þar var sidan kalladr Bỏggullækr. Þorgeirr ræid þa leid sina þar til er hann nade þeim Jlluga sudr j Miosunde segir hann þeim þa uig Torfa. Þeir lata litt yfir uerki þessu.

Þorgeirr drap Skum ok Biarna

86. Madr er nefnndr Skufr hann bio j Hundadal hann uar godr bonde ok gagnnsamr vit menn. Biarnne het son hans er þa uar heima med honum. Skumr het saudamadr er gætti fear hans. Þorgisl ok Jllugi [voru þar uanir at gista at Skufs j Hundadal þa er þeir foru til þings. nu fara þeir med flocki uestan af Reykienese en þeir hafa sent menn til þings at tiallda budir. hỏfdu þeir haft nattstad j Saurbæ ok voru þar fram a daginn ok ridu um nottina uestu j Dali ok ætludu at hafua daguerd at Skufs. þeir kuomu j Middale er mornna tok fram firir Þyckuaskoga æia þar ok sofnna Þorgeirr hafde godan hest raudan mikinn uexste. ok er lidinn uar morgininn fara þeir at hrossum. Hestr Þorgeirs fanzst huergi. þeir foru lengi at læita hestsins þuiat skogar myklir voru um alla hlidina þar sem bæ(i)rnir standa. lykr suo þeirra leit at þeir finna æigi hestinn taka þa einn klyfiahest ok skifta klyfiunum a fleire hesta. er Þorgeiri feinginn sa hestr til ræidar. fara eftir þat fram firir bæinn at Saudafelli geta þa at lita huar madr ridr raudum hesti ok rekr saudi firir ser upp eftir eyrunum fra Saudafelli. hann elltir fast saudina firir ser þuiat hann hafde hest godan. Þorgeiri synizst sa hestr likr sinum hesti. nu lætr hann sem hann uite æigi ok hefir af augabragd huert madrinn ræid ok ser at hann rekr saudina til bæiarins j Hundadal er Skuf hofdu golldnir verit vm uorit uestan ór Laxárdal. ok hofdu ærnnar geingit j brott ok for Biarnne at leita ánna ok hafde hann tekit hest Þorgeirs. Nu ridr flokrinn til bæiarins j Hundadal ok bioda hỏfdingiarnir forunautum sinum at þeir take af hrossunum utangardz ok leti æigi hrossin ganga j tunit. En þeir Þorgisl ok Jlluge ridu til hus vid fa menn. Þorgeirr ridr til kuiarinner. Skumr uar þa hæim kominn ok rekr inn j kuina saudina. Biarnne sitr a baki. Þorgeirr spurde huerr sa madr væri er þar sitr a hestbake. Hann suarar. ek hæitir Biarnne. Þorgeirr mællti. þu hefir uænligan hest edr huerr a. Henn suarar. sannspurt er þat at hann er uænligr en þat uæit ek æigi huerr hann a. Þorgeirr suarar. hui toktu hann. Biarnne suarar. þui tok ek hann at mer þotti betra at rida en ganga. Þorgeirr suarar. þat synizst mer rad at þu stigir af bake ok latir hestinn koma j hendr æiganda. Biarnni suarar. ek mun litlu vid auka þuiat ek mun æigi lengra rida en heim til dyranna. Þorgeirr suarar. þat uil ek at þu latir nu hestinn lausann. Biarnni uill nu snua hestinum heim ok rida til hus en Þorgeirr leggr spiotinu j gegnum hann suo at hann fell daudr a iord. Skumr saudamadr serr at Biarnni fell af hestinum hann tok ỏxi sina ok hio til Þorgeirs tueim hondum. Þorgeirr laust spiotinu vid hỏgginu ok bar af ser en hann hio hægri hende med ỏxi sinni ok klauf hann j herdar nidr. Forunautr Þorgeirs fór heim ok sagde hỏfdingium þessi tidendi. þeim þotti þessi tidendi ill | vere. fa þa menn til at fylgia Þorgeiri j brott at hann gangi æigi j augsyn fỏdr hins uegnna. Eftir þetta sỏgdu þeir Skufui til ok bioda honum sealfdęmi firir uigin. en þo at Skufui væri þungbærr harmr sinn þa sa hann æigi annan soma synna en at þiggia sealfdęmi af suo gỏfgum monnum sem þeir voru frændr allra hellzst at sa uar sekr skogermadr er vigin hafde vegit. nu sættuzst þeir at suo mælltu. Þeir Þorgisl ok Jlluge atu daguerd j Hundadal ok ridu eftir þat sudr til Borgarfiardar. Þorgeirr hafde ridit undan sudr ok er hann kom til Huassafellz stodu þar menn vti. Saudamadr var þa heim kominn fra fe sinu ok stod þar j tuninu ok studdizst frem a staf sinn ok talade vid adra menn. stafrinn var lagr en madrinn modr ok uar hann nockut biugr steylldr a hæli ok lengdi halsinn. en er Þorgeirr sa þat ræiddi hann upp ỏxina ok let detta a halsinn. ỏxin beit uel ok fauk af hofudit ok kom vijds fiarri nidr. Þorgeirr ræid sidan j brott en þeim felluzst ollum hendr er (j) tuninu hofdu verit. Litlu sidar komu þeir frændr eftir voru þeim þa sogd þessi tidende ok þotti þeim þetta æigi hafa vel til borit. er suo sagt at þeir frændr bættu uig þetta firir Þorgeir ridu þeir sidan til motz vit Þorgeir. Hann fagnar þeim uel. þeir spurdu hui Þorgeirr hefde þetta vig uegit edr huat Þorgeirr fynde til vm mann þenna. Þorgeirr suarar. æigi hafde hann nockurer sakir til motz vid mig en hitt var satt at ek matti æigi vid bindazst er hann stod suo uel til hỏgsins. Þat mun synazst j þui sagde Þorgisl at þu munt ohandlatr reynazst en bætt hỏfu vit nu uig þessi. Sidan rida þeir allir saman til skipsins.

Þorgeirr kom a fund Olafs

87. Sa madr uar til skips kominn er Gautr het hann uar Slæituson hann uar naninn at frændsemi Þorgisli Magssyne er Þorgeirr hafde vegit. Gautr uar mikill madr ok sterkr odæll ok hardfæingr. hann hafde fari tekit af Austmonnum ok uiss ỏngar vonir at Þorgeirr munde þar fara. hann let illa vid Þorgeiri. Austmenn finna skiott at Gauti var oþocki mikill a kuomu Þorgeirs ok synizst þeim nockut uandhæfui a uera at þeir se samskipa vid þeirra skaplynde. skipit var albuit ok bundinn bulke en þo uar þat til rads tekit at bulkinn var rofinn ok uar fe Gautz a land borit. for hann þa nordr til herada. Þeir frændr ridu æigi fyrr ór heradi en skip let j haf foru þa til þings med myklu fiolmenni ok sættuzst firir hond Þorgeirs a uig Þorgisl. færa fram syknnu hans. Þorgeir ok hans felaga uelkir j hafui lengi. sia at lyktum land firir stafnn frem kenna þat land ok er þat Jrland. synizst þeim synn ofridr vera. Þorgeirr suarar. þat er synna ef ver ueriumzst uel at uær faim nockurum irskum manni ærinn nattuerd adr ver sem drepnir ok er þa nockut þægt j uorre uỏrnn. Nu kasta þeir ackerum æigi alnærr landi briota upp uopnn sin ok buazst vid bardaga ef þess þyrfti vid. mikit fiolmenni uar at sia a landit upp ok mỏrg spiot sem a skog sæi. en þo at Jrar hefde haskeft spiot þa toku þau æigi til þeirra. Nu helldu þeir fe sinu ok sigldu a brott er þeim gaf byr. þeir foru þadan til Einglandz ok voru þer vm hrid ok hefir Þormodr suo vm ort at Þorgeirr hafui þar godar giafir þegit at hofdingium. Eftir þat for Þorgeirr til Danmerkr ok fek þar suo mykla virding at Danir tignudu hann sem konung. Þorgeirr kom til Noregs ok fór a fund Olafs konungs. hann gek firir konunginn ok kuaddi hann. Konungr tok uel quediu hans ok spurde huerr hann væri. Hann suarar. ek er islenzskr madr ok hæitir ek Þorgeirr. Konungr mællti. ertu Þorgeirr Hauarsson. Henn suarar. sa er madr hinn sami. Konungr mællti. heyrt hefui ek þin getit þu ert madr mikill uexsti ok dræingiligr j asionu ok munt vera æigi j ỏllu gæfumadr. Konungr baud Þorgeiri med ser at vera ok þa gerdizst Þorgeirr hirdmadr Olafs konungs. Olafr konungr lagde mykla virding a Þorgeir þuiat hann reyndizst j ỏllu hinn rỏskuazsti madr ok uar kominn til Olafs konungs þa er her er komit Olafs sỏgu.

Fra Olafi konungi ok ferdum hans

88. Nv er þar til mals at taka er fyrr uar frahorfit at Olafr konungr fór brudferd at sækia festarkonu sina Jngigerde dottur Olafs Suiakonungs. Olafr konungr hafde lid mikit ok ualit miog suo at honum fylgde allt stormenni þat er hann mætti na ok huerr rikismadr hafde ualit ser lid. uar allt lid þetta buit med hinum bezstum fỏngum bæde at skipum uopnnum ok klædum. þeir helldu lidinu austr til Konungahellu. en er þeir komu þar þa spurdu þeir ecki til Suiakonungs. uoru þar ỏnguir menn komnir af hans hende. Olafr konungr dualdizst vid Konungahellu lengi vm sumarit ok leiddi miog at spurningum vm ferdir Suiakonungs ok radaætlan hans. en æinge kunne honum vist fra at segia. þa sendi hann menn upp a Gautland til Rỏgnnualldz jarlls ok let spyria eftir ef hann uisse huat til bar er Suiakonungr kom æigi til stefnnu sem ætlat var. Jall suarar at hann uisse eigi huat til bar. en ef ek verd þess verr segir hann þa mun ek senda menn mina til Olafs konungs ok lata hann vita huer(t) efnni j er ef þessi duỏl er firir annars sakir | en fiolskylldu er oft berr til at ferdir Suiakonungs dueliazst meirr en hann ætlar.

Born Olafs Suiakonungs

89. Olafr konungr Æireksson atti fridlu er Edla het dottir jarlls af Uin(d)lande. hon hafde verit hertekin ok uar firir þat kollut hans ambatt. bornn þeirra voru þau Ỏnundr Astridr ok Holmfridr. enn gat hann son annan vid drotningu ok var hann fæddr a Jacobs messudag. en er hann var skirdr þa let byskup hann hæita Jacob. en þat nafnn likade Suium illa ok kolludu alldri hafa Suiakonung Jacob heitit. ỏll voru bỏrnn Suiakonungs frid synum ok uel viti borin. drotning var riklundat ok ecki uel til stiupbarnna sinna. Konungr sende Ỏnund son sinn til Uindlandz ok fæddizst þar upp med modurfrændum sinum ok hellt hann ecki kristni langa hrid. Astridr konungsdottir fæddizst upp aa uestra Gautlande at gofugs mannz er Egill het. hon uar kuenna friduzt ok bezst orde farin gladmællt ok litilat ok milld af fe. en er hon uar fulltida at alldri uar hon þa oftliga med fedr sinum ok þockadizst huerium manni uel. Olafr Suiakonungr uar madr riklyndr ok oþydr j mali. honum likade storilla þat er landzherrinn hafde gert at honum þys a Upsala þinge ok hæitit honum afarkostum ok kendi þat mest Rỏgnnualldi jalli en æingan tilbunat hafde hann til vm brudferdina sem mællt uar vm uetrinn at hann skyllde gifta Jngigerde dottur sina Olafi Noregskonungi ok fara þa um sumarit til landamæris. En er a leid sumarit gerdizst mỏrgum manni foruitni a hueria ætlan konungr munde a hafua huort hann munde hallda sattmal vid Noregskonug edr munde hann riufa fridinn. margir uoru um þetta hugsiukir en æinge uar suo diarfr at þyrde konung at at spyria um þetta mal. en margir kærdu þetta mal firir Jngigerde konungsdottur ok badu hana uerda visa huernnig konungr munde vilia. Hon suarar. ofus er ek at tala um þetta vid konung edr uitskifte þeirra Olafs digra þuiat þar er huorge annars vin ok þa æinu sinne hefir hann mer illa suarat er ek flutta mal Olafs digra. Henni fek þetta mal mikillar ahyggiu. uar hon hugsiuk ok okát grunade hana þat mæirr at hann munde æigi ord sin efnna vid Noregs konung. þuiat þat fannzst a at huert sinn uard hann ræidr er Olafr digri uar konungr kalladr.

Tal konungs ok dottur hans

90. Þat uar æinn dag snemma at Suiakonungr ræid vt med hauka sina ok hunda ok med honum menn hans. en er þeir fleygdu haukunum þa drap konungs haukr .ij. orra ok þegar eftir þa rende hann fram ok drap þria orra. hundarnir hliopu undir er a jord kom. Konungr hleypti sealfr eftir uæidinne ok hældizst miog ok sagde suo. langt mun ydr flestum at þer uæidit suo. Þeir sỏnnudu þat at æinge konungr munde suo uæida. ræid konungr þa heim ok allir þeir. Konungsdottir gek þa vt er hon sa fỏdr sinn rida j gardinn sneri hon þangat til ok hæilsede honum. hann fagnnade henni hlæiande ok bar fram fuglana ok sagde fra uæide sinne ok mællti. huar uæitzstu þann konung er suo mykla uæide hefir fæingit a suo litille stundu. Hon suarar. god morginuæidr er þetta herra er þer hafit uæitt .v. horra. en mæira er þat er Olafr Noregskonungr tok a æinum mornne .v. konunga ok æignnadizst allt riki þeirra. En er konungrinn heyrde þetta hliop hann af hestinum ok mællti. vittu þat Jngigerdr at suo mykla ast sem þu hefir lagt uit hinn digra mann þa skalltu hans alldri niota ok huorke yckert annars. skal ek gifta þig nỏckurum þeim hỏfdingia er mer se æigande vinatta vid en ek ma alldri vera vinur þess mannz er riki mitt hefir tekit at herfange ok gert mer skada margann j ranum ok manndrapum. Skildu þau suo sina rædu ok gek sina leid huort.

Fra Rỏgnnualldi jarlli

91. Jngigerdr konungsdottir var nu viss ordin hins sanna um ætlan fỏdr sins ok sende þegar menn ofan a uestra Gautland til Rỏgnnualldz jarlls ok let segia honum huat þa uar tijtt med Suiakonungi at brugdit uar ỏllu sattmale vid Noregskonung ok bat jarll uit uarazst ok Uestrgauta ok sagde at þeim munde þa osynn fridr af Noregsmonuum. En er jarll spurde þessi tidendi sendi hann bod um allt riki sitt at menn uaradizst ef Noregsmenn heria a þa. jarll gerde ok sendimenn til Olafs konungs digra ok let segia honum þau ord at hann uill hallda sætt ok vinattu vid Olaf konung ok bæiddi þess med at konungr skyllde æigi heria a riki hans. En er þessi ordsendingh kom til Olafs konungs uard hann ræidr miog ok hugsiukr ok uar þat nockura daga at æingi madr fek ord af honum. Eftir þat heimti at ser Olafr konungr radgiafa sina ok skaut a husþinge vid lid sitt. stod fyst upp Beornn stallari ok talade. hof þar fyst er hann hafde farit austr til fridgerdar ok sagde huersu jarll hafde honum fagnnat. hann sagde ok huersu Suiakonungr hafde þungliga tekit þeim malum j fystu. en su sætt er ger uar segir hann uar meir ger af styrk fiolmennis ok riki Þorgnyrs ok liduæitzslu jalls en af goduilia | Suiakonungs. ok uæit ek at konungr mun þui uallda at sættin er rofin en jall reyndu uer sannan vin Olafs konungs. nu uill konungr uita af ydr hofdingium ok odrum lidsmonnum huert rád hann skal taka. huort nu ganga upp a Gautland ok heria vid þat lid sem nu hofum ver edr synizst monnum annat rad upp at taka. Hann talade langt ok sniallt. Eftir þat toludu rikismenn ok kom þat miog j æinn sted nidr at allir lottu hernadar. Hann mællti suo. þott ver hofum lid mikit þa er her saman komnir rikismenn en til hernader eru æigi fellnir verr ungir menn. er þat ok hattr konunga er þeir fara j hernnat at þeir hafua marga menn til framgaungu ok beriazst þeir oft æigi uerr er litit fe æigu en audgir menn. En af fortỏlum þeirra uar þat rad tekit af konungi ok hans monnum at riufa leidangrinn. ok gaf konungr þa huerium manni heimfarar leyfui en lysti þui at annat sumar munde hann leidangr vti hafua af ollu lande ok hallda til motz vid Suiakonung ok hefnna þessa lausmælis. þetta likade ollum uel. For Olafr konungr nordr j Uikina ok settizst um haustit j Borg ok let þangat draga oll fỏng til med fiolmenni ok sat þar um uetrinn.

Fra Olafi konunga ok Sighuati skaalld

92. Suo er sagt at Sighuatr skalld uæri lengstum med Olafi konungi medan þeir voru a lifui badir. ok æinhueriu sinne bar suo til forum þeim Olafs konungs at þeir hofdu farit um Dofrafiall. en þat uar um uetr ok var þar Siguatr þa. ok þar tok þa snæfall mikit ok geordizst ill færdin ok uar miollin suo diup at hrossin fengu æigi uadit ok foru menn a fæti ok villdu þo læita af fiallinu. ok nu bar suo til er a leid daginn ok dimma tok at þeir urdu .ij. saman Olafr konungr ok Sighuatr ok hafde hann yfir ser felld gran. ok er þeir sottu af fiallina ok færdin battnade þottizst Sighuatr finna at konunginum sualade miog þuiat honom hafde ordit akafliga hæitt vm daginn. þa mællti Sighuatr uit konunginn ok kuetzst mædazst taka miog undir felldinum af hita ok erfuide ok letzst æigi mega bera hann lengr eftir ser. Konungrinn bat hann selia ser felldinn ok mundi hann bera. ok nu gerdu þeir suo ok foru þeir suo um hrid ok tok konungi af ornna undir felldinum. ok þa koma þeir at bę nockurum. Þa mællti Sighuatr. æigi er þat minnr at mig tekr nu at kala en mer uar hæitt firir stundu. Er suo nu skalld segir konungr. æigi þiki mer skipta þott ek bera klædi þin allt til bæiarins ok se ek nu bragd þitt. Ok nu fara þeir til bæiarins ok þa sagde Olafr konungr. uel kantu at vera med tignum monnum Sighuatr. Sighuatr skalld mintizst þessa þa er hann kom af Jslande ok uar nykominn uit land þar er konungrinn Olafr uar firir. ok uar hann a moti nockuru fiolmennu ok uar þraungt miog um konunginn ollumegin of folkinu. en Sighuatr uillde firir huernn mun hitta konunginn sem fyst ok ferr hann til motzsins ok borazst fram a mille manna ok ferr æigi komizst allt firir konunginn ok quat visu suo hatt at hann skyllde heyra mega.

Þraunguizst ek vm ungann

itrnenninn gram þenna

bægizst ỏlld suo at æigi

Olafs naeg mali.

mer uar ord at órum

audsott fromum drottni

þa er odum miog modir

mioll a Dofrafialli.

Konungrinn heyrde ok kende manninn ok bad gefa honum rum ok greiddizst þa ferd hans suo at þeir konungrinn funduzst ok toloduzst vid sligt er þeir uilldu ok skildu eftir þat. Suo er enn sagt at Olafr konungr hellt undir skirnn dottur Sighuatz skalldz er Tofa het ok vm þat quat Sighuatr visu þessa.

Drottinn healp þu þeim er dottur

dyr er þinn uile minne

heim or heidnum domi

hóf ok nafnn gaf Tofu.

hellt undir uatr hinn vitri

uard ek þeim feginn harda

mornne minu barnne

modrackr Haralldz brodir.

Sighuatr for til Rogualldz jarls

93. Menn mælltu allmisiafnnt til Rognnualldz jarls. sumir sỏgdu at hann uæri uinr Olafs konungs en sumum þotti þat ecki truligt ok kuodo hann rada mundu at Suiakonungr hellt æigi ord sin ok sattmal vid Noregskonung. en Sighuatr skalld uar mikill uinr Rognualldz jalls. hann baud at fara a fund Rognualldz jalls ok vita huers hann yrde af uarr fra Suiakonungi ok uita ef hann mætti sættum a koma. Konungi likade þat uel ok þotti honum gott firir trunadarmonnum sinum at tala til Jngigerdar konungsdottur. A ỏnduerdum uetri for Sighuatr ok þeir þrir saman austr um Markir ok suo til Gautlandz. En adr þeir Olafr konungr skilduzst quad Sighuatr.

Nv sittu heill en hallar

her finnumzst meirr en þinnar

at unnz ek kom uitea

Olafr konungr mala.

skalld bidr hins at halldi

healmdrifui gramr lifue

endizst leyfd ok lande

lyk ek visu nu þuisa.

Ok enn quat hann.

Nu eru mællt en mala

meirr kunnum skil fleire

ord þau er oss mun verda

allz mest konungr flestra.

gud lati þig gæta

gedhardr konungr jardar

uist hefig þann þuiat þinnar

þu ert til borinn uilea.

Sidan foru þeir austr til Æidarskogs ok | fæingu illt far yfir ána eikiukarfa einn ok komuzst nauduliga yfir ána. Sighuatr quad.

Let ek til Æids þuiat odumzst

aftrhuarf dreginn karfa

uær stilltum suo ualltan

uotr til glæps a bati.

taki hlægisskip hauga

herr sakag far uerra

let ek til hæims a hruti

hætt fór betr en ek uættag.

Sidan foru þeir um Heidarskog. Sighuatr quad.

Varat fyrst er ek rann rastir

reidr um skog at Æidum

menn of uæit at mættum

meine tolf ok æinum.

hygg ek a fot en flestum

fell sar a il uara

huatt gengu þo þingat

þann dag konungs manna.

Sidan foru þeir vm Gautland ok komu at kuellde a þann bæ er Hof heitir. þar uar byrgd hurd ok komuzst þeir æigi inn. Hionin sogdu at þar var hæilagt. Brott hurfu þeir þadan. Sighuatr quat.

Red ek til hofs at hæfa

hurd uard aftr en ek spurda

inn settag nef nenni

nidrlutt firir vtan.

ord gat ek fyst at fyrdum

flỏgd bad ek en þau sỏgdu

hnektuzst hæidnir reckar

hæilagt uit þau deila.

Þa kom hann at ỏdrum garde ok stod þar husfreyiu j dyrum. bat þa ecki þar inn koma sagde at þau attu alfa blot. Sighuatr quat.

Gangattu inn kuat eckian

armi dræingrin læingra

hrædumzst ek uid Odins

erum heidin uer ræide.

rygr kuetzst inne æiga

oþegt en er mer hneckti

alfa blot sem ulfui

vt vin j bæ sinum.

Annat kuelld komu þeir at þriggia bænda ok nefnndizst huerr þeirra Ỏluir ok raku þeir hann allir vt. Þa quat Sighuatr.

Nu hafa hnekt þeir er hnacka

hæinfellz vid mer settu

þeygi bella þollar

þrir samnafnar tide.

þo seam hitt at hlædir

hafskids muni sidan

vt huerr Oluer hæitir

allz mest reka gesti.

Þa foru þeir vm kuelldit ok hittu hinn fiorda bonda ok uar sa kalladr bezstr þeirra. vt rak hann þa. Sighuatr quat.

For ek at finna bárn

frid uættag mer sidan

briot þann er bragnar letu

bliks uilldazstan myklu.

greps let vit mer gætir

gestr þa er illr hinn uesti

litt reyfui ek þa lyda

lost ef sia er hinn bazsti.

Ok enn quat hann.

Mista ek firir austan

Eidsskogs a leidum

Astu buss sem ek æsta

okristinn hal uista.

rigs fankag son Saxa

sadr uar aungr firir þadra

vt uar ek æitt kuelld heitinn

inni fiorum sinnum.

En er þeir kuomu til Rỏgnnualldz jarlls þa sagde jall at þeir hefde haft erfuida fỏr. Sighuatr quad.

Att hafa ser þeir er sottu

sendimenn af hende

Sygnna grams med sagnir

siklinka for mykla.

spurdu flest en fyrdar

fỏng eru stor uit gỏngur

nordr red nytr þui er nordan

Noregi þann ueg fỏrum.

Driuggeinginn uar dreingium

dreingr magnar lof þeingils

austr til iofra þrystis

Æidsskogs a læidum.

skylldit mer adr milldan

minn drottinn kom ek finna

hlunz af hilmis runnum

hneckr dyrliga beckiar.

Rognualldr jall gaf Sighuati gullhring. Ein kona sagde at hann hefde gæingit til nockurs med þau hinu suỏrtu ỏgu er hann for med. Sighuatr quat.

Oss hafa ỏgun þessi

islenzsk kona visst

brattan stig at baugi

biortum rett hin suortu.

sia hefir miodnanna manni

min okunnar þinum

fætr a fornar brautir

fulldreingiliga geingit.

En er hann hafde verit med jalle um langa hrid þa spurde hann at sendimenn hỏfdu komit Jarizsleifs konungs austan ór Holmgarde at bidea Jngigerdar dottur Suiakonungs til handa honum. ok þat med at Suiakonung tok þessu mali uænt. Þa kom til hirdar jalls Astridr Suiakonungs dottir uar þar þa ueitzsla gỏfuglig. gerdizst Sighuatr þa bratt malkunnigr konungsdottur. hon kannadizst nu vid hann ok kynferde hans þuiat Ottarr suarti var þar systurson hans ok hafde hann þa lenge uerit med Suiakonongi. uar þar mart talat. spurde jall Sighuat huat er hann ætlade huort Olafr konungr munde uilea fa Astridar. ok ef hann uill þat þa segir jall uæntir ek at um þetta rad spyrim vit ecki eftir Suiakonung. Sligt hit sama mællti Astridr konungsdottir. Eftir þat foru þeir Sighuatr heim ok komu litlu firir jol heim til Borgar ok fundu Olaf konung. ok er Sighuatr gengr j borgina ok litr a ueggina ok quat visu.

Bua hilmis sal hialmum

hirdmenn þeir er suan grenna

her se ek bens ok bryniu

beggia kost a ueggium.

þuiat ungr konungr æinge

ugglaust er þyggra

husbunade at hrosa

| hỏll er dyr med ollu.

Sidan sagde Sighuatr fra ferdum sinum ok quad visur þessar.

Hugstora bid ek heyra

hreslundr jofurr þessar

þolda ek uós firir visur

verdung ok fỏr gerdag.

sendr uar ek upp af ỏndrum

austr suaf ek fatt j hausti

til Suiþiodar sidan

suanfangs j fỏr langa.

En er hann talade vit konung quad hann.

Læit vid ydr hina itra

Olafr hugat malum

rett er er ek rikan hittag

Rỏgnnualld konungr halldit.

deillda ek mal hins millda

malma nordr j Gỏrdum

horda mỏrg en ek heyrda

hæidmannz tỏlur græidre.

Þig bid ek solar sokkuir

sin halldin vel Rinar

huernn er hringa þỏrnnar

huskalla nefui iallar.

en huerr er austr uill uinna

iafnn uistir þat Lista

þæingill þinna dreingia

þar a halld und Rỏgnnuallde.

Folk red uid sig fylkir

flest er ek kom uestan

ætt sem adr um huatti

Æireks Suia þeirra.

en þuiat ialla frænda

æins þat er tokt af Suæine

ydr kuad ek iord er nadut

Ulfs brodur lid stoduzst.

Spakr let Ulfr medal yckar

Olafr tekit malum

þau fengu suỏr sætta

sakar leggi þid beggia.

þar let þiofa ryrir

þær sem ỏngar uæri

riptar reknar heiftir

Rognualldr kuedit alldar.

Bratt segir Sighuatr Olafi konungi þau tidende er hann hafde spurt. vard konungr fyst allokatr er Sighuatr sagde honum bonord Jarizsleifs konungs ok sagde Olafr konungr af honum uar illz æins uon af Suiakonungi nærr sem ver fam honum golldit. En er fra læid spurde konungr Sighuat margra tidenda austan ór Gautlande. Sighuatr segir honom mikit fra malsnilld Astridar konungsdottur ok fridleik ok mælltu þat aller menn at hon væri at ỏngum hlut uerr um sig en Jngigerdr systir hennar. Konungi fell þat uel j skap ok j eyru. sagde Sighuatr honum ok allar rædur þeirra Astridar ok fannzst honum mart vm þetta ok mællti. æigi mun Suiakonungr þat hyggia at ek munu þora at fa dottur hans at oleyfui hans. En ecki uar þetta mal borit firir flæire menn. Olafr konungr ok Sighuatr toludu oftliga vm þetta mal. konungr spurde Sighuat uandliga at huat er hann kannade af huerr vin hans Rỏgnnualldr jarll uar. Sighuatr sagde at jall uar hinn mesti vin hans ok quat.

Fast skalltu rikr vid rikan

Rỏgnnualld konungr hallda

hann er þydr at þinne

þỏrf natt ok dag sattum.

þann uæit ek þinga kennir

þig bazstan vin myklu

a austruegum æiga

allt med grænu sallti.

En eftir jolin foru þeir austr Þordr skotakollr systurson Sighuatz ok annar madr med honum leyniliga fra hirdinne. þeir foru austr til Gautlandz. En er þeir komu til hirdar Rỏgnnualldz jallz baru þeir fram firir hann jartæignir þær er þeir Rỏgnnualldr jarll ok Sighuatr hofdu gert med adr at skilnade. þeir hỏfdu ok þær jartæignir er Olafr konungr sialfr hafde sent jalli af trunade. Þegar iafnnskiott byzst jarll til ferdar ok med honum Astridr konongsdottir ok hỏfdu nærr hundrat manna ok ualit lid bæde af hird jarlls ok rikum bondasonum ok uandade sem mest allan bunat uopnn ok klæde ok hesta ridr sidan leidar sinnar nordr j Noreg. ok komu til Sarpsborgar j mot kyndilmessu. Olafr konungr hafde þar latit vid buazst ok uar þar hin bezsta uæitzsla. hann hafde til stefnt ór herudum mỏrgu stormenni. En er jarll kom þar med sinu lide þa fagnar konungr honum æinkar uel ok uoru jalli fæingin herbergi stor ok god ok buin itarliga ok þar med þionustumenn þeir er firir sa at þar skyllde ongan hlut skorta þann er ueitzslu mætti frida. En er su uæitzsla hafde stadit nockura daga þa uar konungr a malstefnnu med jarlli ok Astride. en þat kom upp af tale þeirra at su uar radagerd at Rognnualldr jall fastnade Olafi konungi Astride dottur Olafs Suiakonungs med þeirre hæimanfylgiu sem adr hafde skilin uerit Jngigerde systur hennar. uar þa su uæitzsla aukin ok uar þa druckit brudkaup þeirra Olafs konungs ok Astridar drotningar med mikille uegsemd. Eftir þat for Rỏgnnualldr jarll aftr til Gautlandz. ok at skilnade uæitti Olafr Rỏgnnualldi godar giafir ok storar ok skilduzst hinir bezstu vinir ok helldu þat medan þeir lifdu.

Jngigerdr gift Jarizleifi konungi

94. Eftir um norit komu til Suiþiodar sendimenn Jarizslæifs konungs austan ór Holmgarde ok foru at uitea þeirra male er Suiakonungr hafde hæitit at gifta Jn(gi)gerde dottur sina Jarizsleifi konungi. Olafr konungr talade þetta mal firir Jngigerde ok sagde henni at þetta uar hans vile at hon giftizst Jarislæifi konungi. Hon suarar. ef ek skal giftazst Jarizsleifi konungi þa vil ek hafa j tilgiof mina | Aldæigiuborg ok jarlls riki þat er þar liggr til. en sendimenn iattudu þessu af hendi konungs sins. Þa mællti Jngigerdr. ef ek skal fara austr j Gardariki þa vil ek kiosa mann þann ór Suiauellde er mer þikir bezst til fallinn at fara med mer. vil ek þat til skilia at hann hafui austr þar æigi minne nafnnbot en her ok j ongan stad uerra rett edr minne metord en hann hefir her adr. Þessu iatade konungr ok sliku sama sendemenn. sellde konungr ok suo sendimenn til þessa mals tru sina. Þa spurde konungr Jngigerde huerr sa madr væri j hans riki er hon uillde kiosa ór hans riki til fylgdar vit sig. Hon suarar. sa madr er Rognnualldr jall Ulfsson frænde minn. Konungr suarar. annan ueg hefui ek hugsat at launa honum drottins suikin þau er hann fór til Noregs med dottur mina ok sellde handa þar til fridlu þeim hinum digra manni er hann visse uórn uuin mestan ok skal hann firir þat þetta sumar uppi hanga. Jngigerdr bad fỏdur sinn þa hallda tru sina er hann hafde henni sellt ok kom suo firir bæn hennar at konungr sagde at Rỏgnnualldr skyllde fara j gridum ór Suiauellde ok koma æigi j augsyn honum ok æigi til Suiþiodar medan hann er konungr. Jngigerdr sende þa menn til Rỏgnnualldz jarlls at segia honum þessi tidende ok gerde honum stefnulag huar þau skyllde hittazst. Jarll biozst þegar ok ræid upp a eystra Gautland fek ser þar skip ok hellt lide sinu til motz vid Jngigerde konungsdottur. foru ỏll saman vm sumarit austr j Gardariki. þa giptizst Jngigerdr Jarizslæifi konungi voru þeirra synir Ualldamar ok Visiualldr Holldi hinn frækni. Jngigerdr drotning gaf Rỏgnualldi jalli Aldeigiuborg ok þat jallsriki er þar fylgde. uar Rỏgnnualldr jarll þar lengi ok þotti agætr madr. Synir Rỏgnnualldz jarlls ok Jngibiargar voru þeir Ulfr jall ok Æilifr jall.

Her hefr vpp þaatt Eymundar ok Olafs konungs

capitulum

Hringr hefir konungr hæitit er red firir Upplondum j Noregi. þat fylki uar kallat Hringariki er hann uar konungr yfir. hann uar uitr ok vinsæll godgiarnn ok uellaudigr. hann uar Dagsson Hringasonar Haralldzsonar hins harfagra ok þotti su ætt bezst ok gofguzst j Noregi at æiga til hans at telia. Hringr atti .iij. sonu ok voru allir konungar. einn het Hrærekr hann uar þeirra ellzstr annar het Eymundr þride Dagr. þeir voru allir hardfæingir menn ok voru j vtgerdum firir fỏdur sinum ok j uikingu ok oflodu ser suo metorda. Þetta var j þann tima er Sigurdr konungr syrr red firir Upplondum. hann atti Astu Gudbrannzdottur modur Olafs konungs hins helga. Þorny het systir hennar modir Halluardz hins helga en ỏnnur Jsridr modurmodir Steigarþoris. Þeir voru fostbrædr er þeir oxu upp Olafr Haralldzson ok Eymundr Hringsson þeir voru ok miog iafnnalldra. þeir vonduzst vid jþrottir allar þær er kallmann bætti ok voru ymizst med Sigurde konungi edr med Hringi konungi fỏdur Eymundar. En þa er Olafr konungr for til Æinglandz þa for Eymundr med honum. þar var ok med þeim Ragnnarr Agnnarsson Ragnnarssonar ryckils Haralldzsonar harfagra ok mart annarra rikra manna. voru þeir þui agætare ok vijdfrægre sem þeir foru vidara. sem nu hefir raun a uordit vm Olaf konung hinn helga at hans nafnn er kunnikt uordit um alla Nordrhalfuna. ok þa er hann fek ualld yfir Noregi lagde hann undir sig allt land ok eyddi ollum fylkiskonungum sem segir j sỏgu hans med ymsum atburdum sem frodir menn hafua ritat. þuiat þat er iafnan sagt at hann tok riki af fim konungum a æinum mornne en allz tæki hann af .ix. konungum þar innanlandz eftir sỏgn Styrmis hins froda. let hann drepa sama en suma mæida suma rak hann ór lande. J þessu flode urdu þeir Hringr ok Hrærekr ok Dagr. en Eymundr ok Ragnarr jarll Agnnarsson voru þa j vikingu er þessi tidendi gerduzst. foru þeir ór lande Hringr ok Dagr ok voru lengi j hernade. sidan foru þeir austr j Gautland ok redu þeir þar lenge sidan. en Hrærekr konungr uar blindadr ok uar med Olafi konungi þar til er hann suæik hann ok rægde saman hirdmenn hans suo at þeir drapuzst. en hann uæitti Olafi konungi tilræde uppstigningardag j kórnum j Kristkirkiu ok skaruzst pellzklædin er konungrinn var j. en gud barg er konungrinn uard ecki sarr. en sidan uard Olafr konungr honum ræidr ok sende hann til Grænlandz ef byri gæfui med Þorarnna Nefulfssyne en þeir komu til Jslande ok uar hann med Gudmunde rike aa Mỏdruuỏllum j Eyiafirde ok do hann a Kalfskinne.

Fra Eymunde ok Ragnari

96. Nv er þat fyst at segia at þeir Eymundr ok Ragnnarr komu til Noregs litlu sidar med morgum skipum. þa var Olafr konungr huerge nærr. þeir spyria nu þessi tidende er fyr uar fra sagt. Eymundr stefnir þing | vid landzmenn ok talar a þessa lund. her hafa ordit mikil tidende j lande sidan uer forum j brott hỏfum mist frændr vora en sumir ór lande reknir med harmkuælum. hofum uer bæde skom ok skada eftir uora gỏfga frændr ok ættstora. er nu æinn konungr yfir Noregi þar er adr uoru margir. ætla ek þat riki uel komit er Olafr konungr fostbrodir minn styrir þoat þat þiki nu nockut med ofsa ganga um hans riki. uænti ek mer af honum godrar sæmdar vtan konungs nafn. Nu lỏgdu til vinir huorratueggiu at hann skyllde hitta Olaf konung ok reyna ef hann villde gefua honum konungsnafnn. Eymundr suarar. æigi mun ek bera herskiolld j moti Olafi konungi ok æigi uera j anndskota flocki j moti honum en æigi nenni ek af þessum sokum hinum myklum er nu ero uordnar uor j medal at ganga nu a hans miskunn ok leggia nidr mitt tignarnafnn. en huat ætli þer þa firir liggia ef ver uilium æigi til sætta leggia nema koma ecki a hans fund. uæit ek at hann mun mer mykla sæmd væita ef vit finnumzut þuiat æigi mun ek ganga a riki hans. en hitt þiki mer osynna at þer standizst iafnnuel er minir menn erut ef þer siait frændr ydra suiuirda miog. en ef þer eggith mig fram þa þiki mer þat skapraun þuiat ver mundum adr verda eida at sueria ok hæfir oss þa uel at hallda. Þa mælltu lidsmenn Eymundar. huat hyggr þu ef æigi skal til sætta ganga nema koma ecki a konungs fund ok fara vtlægr af æignum sinum enda koma ecki j andskota flok konungs. Ragnnarr mællti. miog hefir Eymundr talat eftir þui sem mer er j skapi ok æigi treysti ek uorri hamingiu j moti giftu Olafs konungs. en suo þiki mer ver verda firir at sea ef ver skulum flyia iardir uorar at ver þikim þa vera mæiri en adrir kaupmenn. Eymundr mællti. ef þer uilit þat rad upp taka. sem mer er j skapi ok mun ek segia ydr mina ætlan ef þer uilit þat. ek hefui frett andlat Ualldamars konungs austan ór Gardariki ok hafa nu þat riki synir hans þrir hinir agætazstu menn. en hann skipti med þeim rikinu ualla at iafnnade þuiat nu hefir æinn mæira riki en hinir .ij. ok hæitir æinn Burizlafr er mest hefir af fỏdurleifdinne ok er hann þeirra ellzstr. annarr hæitir Jarizleifr. hinn þride Uartilaf. Burizlafr hefir Kænugard ok er hann bezst riki j ỏllu Gardariki. Jarizleifr hefir Holmgard en hinn þride Pallteskiu ok þat riki allt er þar liggr til. en þeir verda nu æigi asattir vm rikin sin a mille ok unir sa nu sizst sinum hlut er mest hefir ok bezst haft ór skiptum ok þikir honum þat minka sitt riki er hann hefir minna en fadir hans ok þikizst hann af þui minne sinum forelldrum. nu kemr mer þat j hug ef ydr synizst suo at sækia þangat ok vitia þessa konunga ok vera med odrumhuorum ok helldr med þeim er sinu riki vilea hallda ok una þui er fadir þeirra hefir skift medal þeirre. man oss þat verda gott bæde til fiar ok virdingar. nu skal ek festa þetta rad med oss. Ok er þetta allra þeirra uile. uoru þar margir þeir menn er ser uilldu fiar afla en attu at reka harma sinna j Noregi. uilldu þeir helldr ryma land en eftir sitia ok sæta afarkostum af konungi ok vvinum sinum. radazst nu a brott med Eymunde ok Ragnari ok sigla a brott med myklu lide ok uỏldu at hreysti ok hardfæingi ok helldu j Austrueg. ok þetta fretti Olafr konungr æigi fyrri en þeir voru j brottu ok hann kuat þat illa uera er þeir Eymundr hofdu æigi fundizst þuiat (vit) skilldum betri vinir skilizst hafa ok er þat sem uon er at hann hafui grimdarhug a oss. en þar er sa madr farinn ór lande er uer mundum mestar sęmdir uæitt hafa j Noregi uta(n) konungs nafnn. Sagt hafde verit Olafi konungi huat Eymundr hafde sagt a þinginu ok sagde konungr at hann var likligr til þess at taka gott órræde. ok er nu ecki fleira her fra ath segia. vikr nu sỏgunne aftr til Eymundar ok Ragnars jalls.

Eymundr kom j Gardariki

97. Þeir Eymundr letta nu æigi fyrr sinne ferd en þeir koma austr j Holmgard til Jarizleifs konungs. sækia þeir nu fyst a fund Jarizleifs konungs eftir þui sem Ragnarr beidde Jarizleifr konungr uar mægdr vid Olaf Suiakonung hann atti dottur hans Jngigerde. ok er konungr spyrr kuomu þeirra þangat j land sendir hann menn (til) þeirra þess eyrendis at bioda þeim fridland ok a konungs fund til fridrar uæitzslu. ok þat þeckiazst þeir uel. Ok er þeir sitia at uæitzslunne spyria þau konungr ok drotning uandliga tidende ór Noregi fra Olafi konungi Haralldzsyne. en Eymundr quat þar mart gott fra honum at segia ok hans hattum sagde þa lenge hafua verit fostbrædr ok felaga. en Eymundr uillde ecki tala þat er honum mislikade vm þau tilfelli er fyrr var getit. Nu uirdizst þeim | Eymunde ok Ragnari uel allt til konungs en æigi uerr til drotningar þuiat hon uar hinn mesti skorungr ok milld af fe en Jarizleifr konungr uar ecki kalladr milldr af fe sinu en uar stiornnsamr konungr ok riklundadr.

Skildagi Eymundar vid Jarizleif konung

98. Nv spyrr konungr huert þeir ætla sina ferd edr farleingd at stofna. en þeir segia suo. uer hofum þat spurt herra at þer uerdit at minka nockut yduart riki firir brædrum ydrum. en uer erum flæmdir ór landi ok hofum sott austr hingat j Gardariki a yduarnn fund þriggia brædra. ætlum uer þann yduarnn at at hyllazst er mestan gerir uornn soma at ueg ok uirdingu þuiat uer uilium afla oss fiar ok frægdar ok þiggia sæmd ok soma af ydr. kom oss þat j hug at þer mundit uilea hafa med ydr uaska menn ef um sęmd ydra er setit af frændum ydrum þeim hinum sỏmum er nu gerazst ydr at fiandmonnum. nu biodumzst uer til at gerazst uarnarmenn rikis þessa ok ganga her a mala ok taka af ydr gull ok silfr ok god klæde. en ef ydr synizst æigi þetta rad med skiotu atkuæde þa tỏkum uer þenna sama hlut med ỏdrum konungi ef þer uisit oss fra. Jarizleifr konungr suarar. miog þurfum uer yduars lidsinnis ok radagerda þuiat þer erut uitrir menn ok hardfæingir Nordmenn. en mer er ukunnikt huers þer beidizst af voru fe j ydra þionustu. Eymundr suarar. þat er fyst at þu skallt fa oss æina hỏll ok lide uoru ỏllu ok lata oss ỏngen hlut skorta af hinum bezstum tilfỏngum ydrum þann er ver þurfum at hafa. Þann kost uil ek segir konungr. Eymundr mællti. þa er hæimillt þetta lid til forystu þer ok framgongu firir lide þinu ok riki. her med skalltu greide huerium lidsmanni uorum eyre ueginn silfrs en skipstiornarmanni huerium ofan a halfan eyre. Konungr suarar. þat megum uer æigi. Eymundr mællti. þat megi þer herra þuiat uær skulum taka j þetta fe bior ok safala ok þa hluti adra er her eru audfæingir j ydru landi ok skulu uer þat meta en æigi lidsmenn uorir. ok ef herfang uerdr nockut þa mattu oss upp greide fét en ef uer sitium kyrrir þa skal minka uornn hlut. Ok nu jattar konungr þessu ok skal þessi mali standa .xij. manade.

Eymundr feck sigr j Gardariki

99. Nu setia þeir Eymundr upp skip sin ok bua uel um. en Jarizleifr konungr lætr þeim bua æina stæinhỏll ok let hana uel tiallda med guduefiarpelli. en þeim uar fæingit þat er þeir þurftu at hafa med hinum bezstum fỏngum. voru þeir nu huernn dag j mikille glede ok skemtan med konungi ok drotningu. En er þeir hofdu þar æigi lenge verit j godu yfirlæti komu bref fra Burizlafi konungi til Jarizleifs konungs ok segia suo. at hann bæiddizst nockurra herada ok kauptuna af konungi er næst liggia riki hans ok quat ser þat uel falla til aftekta. Jarizleifr konungr sagde nu Eymunde konungi huers brodir hans beidde hann. Hann suarar. fatt kann ek til þess at leggia en hæimol er ydr uor fylgd ef þer uilit þat upp taka. en naudsyn berr til at uægia uit brodur þinn ef uit godu gengr. en ef hitt er sem mig grunar at hann mun bæida meira er þetta er til latit þa attu uid þig kiorit huort þu uill af leggia edr eigi riki þitt edr uilltu hallda þui med dreingskap ok lata suerfa til stals med yckr brædrum ef þu serr at þu getr halldit þig sidan. er þat ohaskasamara at lata iafnan uppi er hann bæidir en morgum mun þat þikia litilmannligt ok okonungligt þo at þu takir þann upp. uæit ek ok æigi til huors þu helldr her utlendan her ef þu skallt ecki a oss treysta. skalltu nu æiga vid þig kiorin. Jarizleifr konungr kuetzst æigi nenna at vreyndu upp at gefa riki sitt. Eymundr mællti þa. skalltu suo segia sendimonnum brodur þins ath þu uill ueria riki þitt. gef honum ok ecki langa tomstund at safnna lide moti þer þuiat þat hafa uitrir mællt at hamingiusamligra væri at beriazst a sinne iordu en a annara. Foru nu sendimenn aftr ok sogdu konungi sinum allt sem farit hafde at Jarizleifr konungr uillde ỏngan hlut midla af rikinu uid brodur sinu en uera buinn at beriazst ef hann uill a riki hans ganga. Konungr mællti. lids ok traustz mun hann þikiazst uonir æiga ef hann ætlar ser at keppa vid oss. edr komu nỏkkurir utlendir menn til hans þeir er honum gæfui rad at styrkia riki hans. Sendimenn sỏgdu at þeir hefde heyrt þat at þar uæri Nordmanna konungr vit .vj. hundrat Nordmanna. Burizlafr konungr mællti. þeir munu honum þetta radit hafa. Hann stefnir nu lide at ser. Jarizleifr konungr lætr fara herỏr um allt riki sitt ok boda nu konungar ut lide sinu. for þat nu sem Eymundr ætlade at Burizlafr konungr fór or riki sinu moti brodur sinum. ok er þeir hittuzst uar þar skogr mikill vid modu æina ok settu sinar tialldbudir huerir suo at áin uar j mille ok var ok æigi mikill | lidsmunr þeirre. Eymundr konungr ok aller Nordmenn hofdu æinir ser tiolld ok satu suo fiorar nætr kyrrir at huorigir redu til bardaga vid adra. Þa mællti Ragnarr. huers bidum uer edr huat merkir seta sea. Eymundr konungr suarar. konungi uorum þikir oflitill flockr vvina sinna ok eru litils verd rad hans. Eftir þat hitta þeir Jarizleif konung ok spyria huort hann ætlar ecki til bardaga at rada. Konungr suarar. mer synizst sem uer hafim godan lidskost ok æigim uer mikinn lidskost ok traust. Eymundr konungr suarar. annann ueg litzst mer þat herra. j fystu er ver komum hingat þotti mer sem vera munde litit herlid j hueriu tiallde ok mæir geruar herbudir til fiolganar en þar munde mart lid j vera. en nu man annat vera at þeir verda at auka tialldbudir sinar edr byggia utan buda ella. en mikill herr hefir fra ydr hlaupit heim j herat ok mun þer otraustr vera herrinn. Konungr spurde. huat er nu til rada. Eymundr suarar. allt er nu ohægra en fyrr var ok hofum uær setit ór hende oss sigrinn þenna. en at hỏfu mer nockut hafzst Nordmenn. skip uor oll hofum ver flutt upp eftir modunne ok a herklęde. munu uær þangat fara med uoru lide ok koma a bak a þeim en tiolldin skulu standa aud eftir. en þer skiotit a fylking sem huatligazst med ydru lide. Nu uar suo gert ok uar blasinn herblastr ok merki uppsett ok skiputhu huorirtueggiu til orrostu. gengu nu saman fylkingar ok tekzst þer hin snarpazsta soknn ok var bratt mikit mannfall. þeir Eymundr konungr ok Ragnarr uæittu þeim Burizlafi konungi hart ahlaup ok komu honum j opna skiolldu. uard þar hin snarpazsta orrosta ok mikit manntion ok eptir þat raufzst fylking Burizlafs konungs ok tok lid hans at flyia. en Eymundr konungr gek j gegnum lid hans ok fellde suo margan mann at langt er at skra nofn þeirra allra. ok nu brestr flotti j lidenu suo at ecki uard vitnam ok flyia a merkr ok skoga þeir er undan komuzst ok þagu suo lifit. en j þessi suipan var þat sagt at Burizlafr konungr væri fallinn. Tok Jarizleifr konungr nu mikit herfang eftir þenna bardaga. æigna flestir Eymunde konungi sigrinn ok Nordmonnum. hofdu (þeir) her af mikinn metnat ok gek þat eftir malaefnum þuiat gud drottinn Jesus Kristr uar rettdęmr um þetta sem um allt annat. foru þeir nu heim j riki sitt ok hafde Jarizleifr konungr nu bæde riki sitt ok herfang þat er hann fek j þessi orrostu.

Rad Eymundar

100. Eftir um sumarit ok um uetrinn uar kyrt ok tidendalaust ok styrde Jarizleifr konungr badum rikiunum med radum ok umsia Eymundar konungs. voru Nordmenn nu j myklum soma ok virding ok eru nu hlifskiolldr firir konungi at radum ok herfangi. en firirforuzst malagiolldin af konungi ok ætlar hann ser nu minne lidsþỏrf er konungrinn uar fallinn ok þikir nu friduænligt um allt sitt riki. Ok er æindagi kom malagialldzsins þa gek Eymundr konungr a fund Jarizleifs konungs ok mællti suo. her hofum uer verit herra j ydru riki um hrid. kiosit nu huort kaup uort skal standa leingr edr uilltu nu at skili med oss uort felag. ok læitum ver annars hỏfdingia þuiat tregt hefir fet vt græitzst. Konungr suarar. ek ætla nu æigi iafnmykla naudsyn til bera sem fyrr til yduars lidsinnis. verdr oss þat mikil fiaraudu at gefa ydr suo mikinn mala sem þer kuedit a. Suo er herra segir Eymundr konungr þuiat nu skal greida eyri gullz huerium manni en halfa mork gullz huerium skipstiornnarmanni. Konungr mællti. þa kys ek laust kaup uort. Þat skal a þinu uallde segir Eymundr konungr en viti þer vist at Burizlafr er daudr. Þat bygg ek satt uera segir konungr. Eymundr spurde. uegliga mun leide hans buit edr huar er grỏftr hans. Konungr suarar. æigi uitum uer þat glỏgt. Eymundr mællti. þat byriar herra yduarre tign at uita um iafngofgan brodur yduarn huar leg hans er. en hitt grunar mig at lidsmenn ydrir mune uilhallt sagt hafa ok eigi uæri enn sannyndi uitoth þessa mals. (Konungr mællti.) huat uiti þer sannara af at segia þat at uer megim þui helldr trua. Eymundr suarar. suo er mer sagt at Burizlafr konungr lifui j Biarmalandi j uetr ok þat hofum uer spurt med sannyndum at hann eflir her a hendr þer med myklu fiolmenni ok mun þetta uera sannara. Konungr mællti. nærr mun hann her koma j uort riki. Eymundr suarar. suo er mer sagt at hann muni her koma a þriggia uiknna fresti. Ok nu uill Jarizleifr konungr æigi missa þeirra lidsinnis. kaupa þeir nu enn saman um .xij. manudr. Þa spurde konungr. huat liggr nu firir huort skulu ver lide safnna ok beriazst vid þa. Eymundr suarar. þat er mitt rad ef þer uilit hallda Gardariki firir Burizlafi konungi. Jarizleifr spurde. huort skal hingat stefnna lidinu edr j moti þeim. Eymundr suarar. hingat skal ollu stefnna þui sem maa | komazst til borgarinnar. ok er lidit kemr þa munu ver enn leggia til nockur rad þau er oss þikia uænst at dugi.

Bardagi þeirra brædra. capitulum.

101. Þessu næst lætr Jarizleifr konungr sende herbod um allt sitt riki ok kemr nu til hans mikill bonde herr. Eftir þetta sendir Eymundr konungr menn sina a mỏrkina ok lętr fella vidu ok færa heim at borginne ok setia upp a borgararmana. hann lætr snua liminu huers tres vt af borginne at æigi mætti skiota upp i borgina. mikit diki let hann ok grafa firir vtan borgina ok færa brott molldina ok væita uatni j eftir. sidan let hann leggia ofan yfir vidu ok bua suo vm at ecki mætti a sia ok sem hæil uæri jordin. En er þessi syslu uar lokit þa spurdu þeir til Burizlafs konungs at hann uar kominn j Gardariki ok stefnnde þangat til borgarinnar sem þeir uoru firir konungarnir. Þeir Eymundr konungr hofdu ok bua latit sterkliga vm .ij. borgarhlid ok ætludu þar at veria ok suo til brottgongu ef þyrfti. Ok um kuelldit þa er hersins uar uon um morgininn eftir bad Eymundr konungr konur ganga vt a borgararmana med alla dyrgripe sina ok buazst vm sem bezst kynne þær ok festa digra gullhringa upp a stangir ath þeim mætti sem mest um finnazst. uæntir ek segir hann at þeir Biarmar mune gearnir til gersimanna. munu þeir rida huatt ok uuarliga at borginne er solin skinn a gullit ok a guduefuina hina gullofnnu. Nu uar suo gert sem hann sagde firir. Burizlafr kemr nu at borginne med her sin ór morkinne fram ok sea þeir nu fegurd til borgarinna(r) ok hyggia nu gott til at einge niosn mune firir þeim hafa farit. rida nu at hart ok hermannliga ok fa æigi til gætt. fellr fiolde mannz j dikit ok farazst þar. en Burizlafr konungr var sidar j fylkingu ok uerdr hann nu uarr vid þessar ofarar. Hann mællti suo. vera ma at æigi verde her iafnnaudsott sem ver hugdum til ok eru þessir radagerdamenn myklir Nordmennirnir. Hyggr hann nu at huar bezst mun at at sækia ok var nu j brottu oll fegurdin su er synd uar. ser hann nu at oll borgarhlid eru aftr lokin nema tuỏ æin ok er þar ecki auduelligt jnn ath komazst þuiat skortir æigi storan vidbuning ok fiolmenni. Þui næst uar slegit upp heropi ok eru borgarmenn bunir til bardaga. vid sitt borgarhlid var huorr þeirra konunganna Jarizleifr ok Eymundr. tokzst nu hardr bardagi ok fell mart folk af huorumtueggium. Þar uar nu suo mikil atsoknn er firir uar Jarizleifr konungr at þar var uppganga væitt j þui borgarhlide er hann uarde en konungr vard særdr a fæti miog. uard þar mikit mannspell adr en sott uar borgarhlidit. Þa mællti Eymundr konungr. nu ferr j ouænt efni er konungr uorr er sarr uordinn. en þeir hafa drepit marga menn firir oss ok komazst nu upp j borgina. geor nu huort er þu uill Ragnarr segir hann. uer þetta borgarhlid edr far til med konungi uorum ok uæit honum lid. Ragnarr suarar. her mun ek vid hafazst en þu far til konungs þuiat þar mun rada vid þurfa. For Eymundr nu þangat med mikit lid ok sa at Biarmar voru nu komnir inn j borgina. hann ueitti þeim þegar mikit slag ok illt. drapu þeir þegar mikit lid af Burizlafi konungi. sękir Eymundr konungr at fast med myklu kappe ok eggiar miog sina menn ok eigi hefir verit hardari sokn iafnlỏng en þessi. ok nu flyia Biarmar or borginne allir þeir er upp stodu ok nu flyr Burizlafr konungr med mikille manntion. en Eymundr konungr ok hans menn reka flottann til skogar ok drapu merkismann konungs ok er nu enn þat sagt at konungrinn mune fallinn vera ok er nu myklum sigri at hrosa. hefir Eymundr konungr nu framit sig miog j þessi orrostu ok er nu kyrt at sinne. sitia þeir nu j myklum soma med konungi ok uirdazst þeir huerium manni uel innanlandz en malagiolldin verda enn sein af konungi ok torsott suo at þau greidduzst ecki eftir skildỏgum.

Fra Eymunde

102. Suo bar til enn æinhuernn tima at Eymundr konungr talar til konungs af hann skuli greida af hendi mala þeirra suo sem rikum konungi somde. kuezst ok hyggia at þeir hafui honum meira fe j hendr unnit en malinn atti at vera. ok kollum ver þetta yduart missyne. ok æigi munu þer nu þurfa uors gengis edr lidsinnis. Konungr mællti. vera kann nu þo at uel hlyde þo at þer gefit æigi yduart fullting til ok hafui þer þo oss mikit lid væitt. en þat er mer sagt at lid yduart se uant at ỏllum hlutum. Eymundr suarar. huat er nu undir þui herra er þer skulit æinir vm allt dęma. þikiazst nu ok margir minir menn mikils mist hafua sumir fota edr handa edr nockurra lima edr fæingit skada a heruopnum sinum ok | uerdr mikill kostnadr uorr. ok enn mattu þat bæta ok kios oss nu annathuort til edr fra. Konungr mællti. æigi kys ek ydr j brott en ecki gefum ver ydr iafnnmikit fe þegar uer uitum æigi uon ofridarins. Eymundr suarar. fe þurfum uær ok æigi uil(i)a minir menn vinna til matar æins. ok helldr munu ver fara j annarra konunga riki ok læita þar eftir uorri sæmd. en likligt er þat at æigi muni nu gerazst vfridr her j lande edr uæitzstu nu uist at konungrinn er drepinn. Þat hyggium ver satt segir konungr firir þui at ver hofum merki hans. Eymundr spyrr. ueitzstu nu þa grỏft hans. Næi segir konungr. Eymundr mællti. þat er ovitrligt at vita þat æigi. Konungr suarar. huat uæitzstu þat georr en adrir menn þeir er sannan visdom bera a þetta. Eymundr suarar. minna þotti honum at lata merkit en lifit ok hygg ek hann undan komizst hafua ok verit j Tyrklande j uetr ok ætlar en at heria a hendr ydr ok hefir hann med ser oflyiande her ok eru þat Tyrkir ok Blỏkumenn ok mỏrg ỏnnur ill þiod. ok þat hefui ek heyrt at þat se likligra at hann gangi af kristninne ok hann ætlar at skipa þessi hinne illu þiod rikin ef hann færr unnit Gardariki undan ydr. en ef suo verdr sem hann ætlar þa er þat vænst at alla ydra frændr reki hann ór lande med suiuirdingu. Konungr spyrr. huersu skiott man hann her koma med þat hit illa lid. Eymundr suarar. a halfs manadar fresti. Huat er nu til rads sagde konungr þuiat nu megum uer æigi missa yduerrar forsio. Ragnarr sagde at hann uillde at þeir færi þa j brott ok bad konung hafa sin rad. Eymundr mællti. amælis aflar þat ef ver skilium suo vid konung j þuilikum haska þuiat konungr var þa j fride er ver komum til hans. nu uil ek æigi suo vid hann skilia at hann siti eigi j fride eftir ok munum ver enn helldr kaupa vid hann þessa .xij. manudr ok bæti hann male uornn sem skilt var med oss. er nu at hyggia at radagerdum huort lide skal safnna edr vili þer herra at ver uerim æinir landit Nordmenn en þu sitir kyrr hea vorum vidskiptum ok takir þa (til) lids þins er ver erum yfirkomnir. Þat uil ek segir konungr. Eymundr mællti. ger æigi suo bradlitit a þetta herra. hinn er til annarr at hallda samen herlidinu ok þat litzst mer somasamligra ok æigi skulum uær fyrstir renna Nordmenn. en uæit ek at margr mun nu þess albuinn verda þeir sem firir spiotzoddum eru hafdir. en hitt uæit ek æigi huersu þeir munu j rauninne gefazst sem nu eggia þessa mest. en huersu skal þat vera herra ef ver komumzst j færi uit konunginn huort skulum ver drepa konunginn edr æigi. þuit alldri verdr endir a þessum vfride medan þit lifit badir. Konungr suarar. æigi man ek huorttueggia gera at eggia menn til bardaga vit Burizlaf konung enda gefa sok a ef hann er drepinn. Nu fara huorir heim til hallar sinner ok letu ecki safnna lide ok ỏngan vidrbuning væittu þeir. ok þetta þikir ollum monnum undarligt er nu er sizst vid buizst er mest ogn ferr at hende. Ok litlu sidarr fretta þeir til Burizlafs konungs af hann uar kominn j Gardariki med mikinn her ok marga illa þiod. Suo let Eymundr konungr sem hann visse æigi huat vm var ok hann hefde ecki spurt. Margir menn mælltu þat at hann munde æigi þora at beriazst vid Burizlaf.

Eymundr drap Burizlaf konung

103. Einn morgin arla kuedr Eymundr med ser Ragnar frænda sinn ok .x. menn adra. hann let sodle þeim hesta rida nu .xij. saman vt af borginne en æigi fleire. en allt lid annat uar eftir. Biornn het islenzskr madr er for med þeim ok Gardaketill ok Astkell het madr ok Þordar .ij. Þeir Eymundr hofdu med ser lausan hest ok voru þar a herklæde þeirra ok vist. nu rida þeir allir j brott j kaupmannz gerui ok vissu menn æigi huat er undir bio þessi ferd edr huat þeir mundu firirætlazst j brogdum. Þeir rida nu j skog einn ok fara allan þann dag þar til er kom at nott. þa koma þeir or skoginum fram ok at æinne mikille æik þar uar hea uollr fagr ok vida slettr. Þa mællti Eymundr konungr. her munum ver stad nema. þat hefui ek spurt at Burizlafr konungr mun her nattstad hafa ok tialldstad j natt. Þeir ganga nu umhuerfis tred ok med riodrinu ok hugdu at huar beztr munde uera tialldstadrinn. Þa mællti Eymundr konungr. her mun Burizlafr konungr lata setia herbudir sinar. mer er sagt at hann tiallde iafnan nærr skogi ef þui ma uit koma ok æiga þar þa undanbragd ef hann þarf til | at taka. Eymundr konungr tok þa æinn stræing edr kadal ok bad þa ganga j riodrit her at þessu trenu. hann mællti at æinnhuerr madr skillde fara upp j limarnar ok bera þar aa stræinginn ok suo uar gert. sidan suæigdu þeir tréed allt til þess er limarnnar voru komnar allt at jordu nidr ok undu suo tred allt ath rotinne. Þa mællti Eymundr konungr. þetta liker mer nu uel ok ma os þetta koma at godu gagnni. Eftir þat bera þeir streinginn ok festa endana. ok er lokit var þessu starfui þa uar midr aften. Nu heyra þeir til lids konungsins huer þat fór. ganga þeir nu j skoginn til hesta sinna. þeir sea nu lid mikit ok æinn dyrligann vagnn ok fylgia þar margir menn ok þar var merki firir borit. þeir snua at skoginum ok j riodrit ok at þangat er bezstr var tialldstadrinn sem Eymundr konungr gat til. ræisa þeir þar landtialldit ok suo allt herlidit vt j fra med skoginum. gek þui allt til myrkrs. Konungstialldit uar hardla dyrligt ok uel gert. þar voru fiorar stukur af ok staung mikil upp ór ok knappr a ór gulle ok uedruite med. þeir sa ỏll tidende ór skoginum til herlidsins ok letu hliott yfir ser. ok er myrkt uar ordit þa uoru log kueigt j tiolldunum ok vita þeir at nu mun til matar buizst j tialldunum. Þa mællti Eymundr konungr. uer hofum litlar uistir ok hæfir oss þat æigi ok mun ek rada til budaruardar ok fara til herbuda þeirra. Eymundr tekr nu slafkarlls buning bindr ser gæitarskegg ok gengr vid .ij. stafui. hann ferr j konungstialldit ok bidr ser matar ok gengr firir huernn mann. hann fór ok j hinu næstu tiolld ok uard gott til fæingiar ok þackade uel godann bæina. ferr hann nu j brott fra tiolldunum ok skortir nu æigi uistir. en er menn hofdu druckit ok etit sem menn uilldu þa uar hliott eftir þat. Eymundr konungr skiftir nu lidinu sinu j tuo stade. let uera eftir .vj. menn j mỏrkinne at gæta hesta sinna ok lata buna vera ef skiott skal til taka. Nu ganga þeir Eymundr j riodrit .vj. saman til herbudanna ok lata sem ecki se at uandrædum. Þa mællti Eymundr. Rỏgnnualldr ok Beornn ok þeir hinir islenzsku menn skulu ganga til tressins þar sem uer hofum þat nidr suæigt. Hann selr sina bolỏxi j hendr huerium þeirre. þer erut menn storhỏggir ok neytit nu uel þess j þorf. Þeir ganga þa þar til sem limarnar voru nidr suæigdar. ok enn mællti Eymundr konungr. her skal hinn þridi madr standa a læidinne til riodrsins. sa skal ecki gera nema hafa streinginn j hende ser ok lata ganga sem ver hæimtum er ver hỏfum annan enda. ok er uær hỏfum um buizst sem ver uilium þa skal sa drepa ỏxarskapti a snærit er ek hefir til ætlat. en sa skal uita er a stræingnum helldr huort hann skelfr af þui er ver hrærum hann edr af hogginu. ok þa er uær hofum gert þessa bending er fram skal koma ok oss liggr vid ef hamingian uæitir oss þa skal sa segia er stræinginn hefir ok skal þa hoggua limar tressins ok mun þat þa hart ok skiott upp spretta. Nu gera þeir sem þeim uar firir sagt. Biornn ferr med þeim Eymundi konungi ok Ragnari ok ganga nu at tialldinu ok gera rumsnỏru a streinginn ok hafua vid spiotskoftin ok færa a uedruitann er upp uar af stỏnginne a landtialldi konungsins ok rann hon upp at knappinum ok var kyrt at farit. en menn suofu fast j ollum tialldum er þeir voru farmodir ok miỏg druknir. En er þetta var gert þa hæimta þeir endana ok stytta suo stræinginn ok gera rad sin. gengr Eymundr konungr nu nærr tiallde konungsins ok uill vera æigi fiarri er kift er tialldinu. er nu drepit a snærit ok kennir þa þes sa er a hellt at skalf stræingrinn. segir sa þeim er hoggua skulu. nu hoggua þeir tred ok sprettr þat hart ok hatt upp ok kippir upp ollu landtialldi konungsins ok langt a skog a burt. login slocknudu oll j þessu. Eymundr konungr hafde glogt midat a um kuelldit huar konungrinn huilde j tialldinu. snyrr hann nu þangat ok uæitir konunginum bradann bana ok suo morgum odrum. hann hefir nu med ser hỏfud Burizlafs konungs. hleypr hann nu j skoginn ok menn hans ok verda æigi fundnir. Þeir uerda nu ottafullir er eftir eru af monnum Burizlafs konungs af þessum tidendum hinum myklum. en þeir Eymundr konungr rida nu j brott þar til er þeir koma nu heim snemma mỏrgins. ok ferr nu a fund Jarizleifs konungs ok segir honum sannliga fall Burizlafs konungs. ok lit nu a herra a hofudit ef þer megit kenna. Konungr rodnar er hann sa hỏfudit. Eymundr mællti. þessu uolldu uær Nordmenn hinu mykla þrekuirke herra ok buit nu til graftrar likama brodur yduars uel ok sæmiliga. Jarizleifr konungr | suarar. bradradin tidendi hafui þer gert ok oss nalæg en þer skulut groftr hans bua edr huert rad munu þeir taka nu er honum hafa fylgt. Eymundr suarar. þess get ek at þeir æigi þing ok mun huerr þeirra annan gruna um þetta verk þuiat þeir urdu ecki vit oss uarir ok munu þeir skiliazst med sundrþycki ok mun æinge odrum trua ok fara saman suæitum ok þess uæntir mig at fatt af þeirra monnum uæiti umbuning konungi sinum. Nu fara Nordmenn ór borginne ok rida hinn sama ueg um mỏrkina ok þar til er þeir koma til herbudanna. ok gek eftir þui sem Eymundr konungr gat til at lid Burizlafs konungs uar allt j brottu ok skilldizst med sundrþycke. ferr Eymundr konungr nu j riodrit ok la þar lik konungsins ok ỏngir menn hia. bua þeir nu um lik hans ok setia þeir nu hofudit vid bolinn ok foru hæim med. uar hans groftr þa a margra manna uitorde. Gek nu allt landzfolk af hỏnd Jarizleifi konungi med suordum æidum ok er hann nu konungr yfir þui riki sem þeir hofdu adr badir haft.

Eymundr konungr for fra Jarizlafuo ok til brodur hans

104. Nv lidr sumarit ok uetrinn ok uerdr ecki til tidenda ok verdr enn ecki greiddr malinn. þat var ok firir konunginum tiad af sumum monnum at mikils uar at minnazst um brodurdrapit ok sogdu suo at þeir þættizst nu konungi ædri uera Nordmennirnir. Ok nu kemr sa dagr er malinn skyllde greidazst þa ganga þeir til konungs herbergia. hann fagnar þeim uel ok spyrr huat þeir vilia suo snemma morgins. Eymundr konungr suarar. þat kann vera herra at þer þarfit ecki uors lids lengr ok greide þer þu uel af hende þann mala er uær æigum at hafa. Konungr mællti. mikit hefir af gerst yduarre hegatkuomu. Satt er þat herra segir Eymundr þui at firir longu uerir þu af riki rekinn ef æigi nytir þu uor vid. en vm frafall brodur þins er nu sem þa er þu gaft þat kuijtt. Konungr mællti. huert rad taki þer nu upp. Eymundr suarar. huort mundir þu sizst uilea. Æigi uæit ek þat segir konungr. Eymundr suarar. ek uæit þo gerlla. sizst uilldir þu at ver færim til Uartilavi konungs brodur þins en uer munum nu þo þangat fara ok væita honum allt þat er uer megum ok sit nu hæill herra. Ganga þeir nu vt skiott ok til skipa sinna er þa voru albuin. Jarisleifr konungr mællti. skiott foru þeir nu j brott ok æigi ath uorum uilia. Drotning suarar. suo mun fara ef þit Eymundr konungr æigit radum at skifta at hann mun uerda ydr þungr j skaute. Konungr mællti. þat væri gott rad ef þeir yrde afradnir. Drotning suarar. fyr mun hitt at hende koma at þer manut fa af þeim nockura sneypu. Sidan for hon til skipa ok Rỏgnualldr jarll Ulfsson vid nockura menn þar er þeir Eymundr lagu vid land ok var þeim sagt at drotning uill finna Eymund konung. (Hann) mællti. truum henni ecki þuiat hon er konungi vitrari en æigi uil ek uarna henni uittals. Þa uil ek fylgia þer segir Ragnarr. Næi segir Eymundr ecki er þetta vfridarfỏr enda er ecki ofreli lids til komit. Eymundr hafde tuglamottul ok suerd j hende. þau settuzst nidr a backa æinum þar sem leira uar undir nidri. þau settuzst nærr honum drotning ok Rỏgnualldr jall ok naliga a klæde hans. Drotning mællti. þat er illa er þit konungr skulut suo skilia. uillda ek giarnna hlut j æiga at betr færi med yckr en uerr. Þa hafde huorki þeirra hendr sinar kyrrar. hann leysti mottulbond sin en hon dro af ser glofann ok bra upp yfir hỏfut ser. hann ser nu at æigi er suikalaust ok þat uar raunar at hon hafde sett menn til at drepa hann ok hafua þat at marki er hon brygde upp glofanum. ok þegar hlaupa þeir menn fram. Eymundr sa þa fyrre en þeir komu at honum. sprettr hann þa opp skiott ok fyr en þeir hugdu uard mottullinn eftir. attu þeir hans þa ecki kosti. Ragnarr sa þetta ok hliop a land af skipunum ok suo huerr at ỏdrum ok uilldu drepa menn drotningar. en Eymundr quat æigi skylldu suo uera. hrundu þeir þeim ofan firir læirbackann ok hofdu a þeim hendr. Ragnarr mællti. nu munu ver æigi meta vid þig Eymundr radin. skulu nær nu flytia þau j burt med oss. Eymundr suarar. æigi byriar oss þat ok skulu þau heim fara j fride þuiat æigi uil ek suo slita vinattu vid drotningu. Ferr hon nu heim ok æigi eyrende fegin. en þeir sigla j burt ok letta æigi fyrr en þeir koma j riki Uartilaui konungs ok sækia a hans fund. en hann tekr uit þeim uel ok spurde þa tidenda. en Eymundr sagde allt sem gengit hafde bæde upphaf ok skilnat þeirra Jarizleifs konungs. Huat ætlizst þer nu firir segir konungr. Eymundr suarar. þui het ek Jarizleifi konungi at ver mundim hingat leita til yduar þuiat mig grunar at hann mune minka vilea riki þitt sem brodir hans gerde vid hann. ok siai þer nu rad yduart herra huort þer kiosit oss til yduar edr fra edr huort þu þikizst nockut þurfua uors gengis. Ja segir konungr fusir værim uer til yduars fylgis edr til huers mæli | þer. Eymundr suarar. hinn sumu kost uilium ver hafa sem ver hofdum med brodur þinum. Konungr mællti. gef mer stund til at radazst um vid mina menn þuiat þeir leggia fet fram þo at ek greida af hende. Þessu iatar Eymundr konungr. Vartilafr konungr stefnir þing vit menn sina ok segir þeim huer frett komin uar af Jarizleifi konungi brodur hans at hann sitr um riki hans ok segir at Eymundr konungr er þar kominn ok bydr þeim sitt traust ok forstỏdu. Þeir fysa konung miog at taka vid þeim. ok vid þetta kaupa þeir saman ok skilr konungr ser radagerdir hans. þuiat ek er minne radagerdamadr en Jarizleifr konungr brodir minn ok uard yduar þo j mille gengit. uilium ver oft æiga rædur vid ydur en giallda ydr allt eftir skildỏgum. Nu eru þeir þar j myklum soma ok godu yfuirlæti af konungi.

Sætt þeirra brædra Jarizleifs ok Vartilafs

105. Sa atburdr vard at sendimenn komu fra Jarizleifi konungi at bæida þorpa ok borga er lagu vid riki hans af Vartilaf konungi. hann berr nu upp þetta firir Eymundi konungi en hann suarar suo. þer æigit þessa rad herra. Konungr mællti. nv er til þess at taka er skilit var at þer leggit radin til med oss. Eymundr suarar. suo litz mer herra sem vera mune fangs uon at frekum ulfui. heimt man bratt hit mæira ef þetta er til latit. ok fari sendimenn aftr j fride segir hann sea munu þau þickiazst uór rad edr huersu lengi þarftu lide at safnna. Halfan manut segir konungr. Eymundr mællti. kued nu a herra huar þer skulut finnazst til orrostu ok seg sendimonnum at þeir megi segia konungi sinum. Ok uar nu suo gert ok fara sendimenn hæim. Byzst nu huorrtueggi herrinn til orrostu ok koma saman j akuednum stad at landamæri. setia þeir nu herbudir sinar ok eru þar nockurar nætr. Vartilafr konungr mællti. huat skulum ver her sitia til æinskis. hofum æigi sigrinn ór hendi oss. Eymundr mællti. lat mig firir rada þuiat frest eru illz bezst ok er æigi enn komin Jngigerdr drotning er rad hefir firir þeim ỏll þo at konungr se foringa lids þeirra ok skal ek nu vord hallda herra. Konungr suarar. suo sem þer vilit. Þeir sitea nu þar .vij. nætr med herinn. ok æina nott var uedr illt ok myrkt miog þa huarf Eymundr konungr fra lide sinu ok Ragnarr. þeir foru j skog ok a bak herdudum Jarizleifs konungs ok setiazst nidr hea gỏtu æinne. þa mællte Eymundr konungr. þessi gata mun vera ridin af monnum Jarizleifs konungs ok ef ek uillda leynazst þa munda ek nu fara ok verum nu her fyst. Ok er þeir hỏfdu setit um stund þa mællti Eymundr konungr. ouitrliga sitium ver. Þui næst heyra þeir at ridit var ok suo þat at kona var j ferdinne. urdu þeir þess uarir at madr ræid firir konunne en annar for sidar. Þa mællti Eymundr konungr. þar mun drotning fara ok skipumzst uer nu tuæim megin gotunnar ok er þeir koma at oss þa særi þer hestinn undir henni en þu Ragnarr tak vid henni. Ok er þessir rida fram hea finna þeir æigi fyrr en hestrinn fell nidr daudr en drotning oll j brottu. annar segir at hann sa suipinn mannzsins er stỏk yfir gỏtuna ok þordu æigi at hitta konunginn þuiat þeir vissu æigi huort þessu olli menn edr trỏll. leynduzst nu heim at fara ok gera æigi vart vid sig. Drotning mællte vid þa fostbrædr. sæint letti þer Nordmenn suiuirding vid mig. Eymundr mællti. vel skulum uær vid ydr gera drotning. en æigi uæit ek huort þu kyssir nu fyst konunginn at sinne. Fara þeir nu til herbuda Vartilafs konungs ok segia honum at drotning er þar komin. hann fagnar þui ok uakir sealfr yfir henni. En um morguninn bidr hon Eymund konung koma til sin. ok er þau hittuzst þa mællti drotning. þat er bezst rad at ver sættimzst ok uil ek biodazst til at gera a mille yduar. uil ek þui lysa adr at ek mun Jarizleif konung mest meta. Eymundr konungr suarar. konungr a her ualld yfir. Drotning suarar. þin rad munu þo mest hỏfd. Eftir þat hittir Eymundr Vartilauum konung ok spyrr ef hann uill at drotning geri þeirra a mille. Konungr suarar. æigi kalla ek þat radligt er hon hefir þo þui hæitit at minka vornn hlut. Eymundr mællti. muntu vna þui at hafa þat er þu hefir adr. Ja segir konungr. Eymundr mællti. ecki kalla ek þat gerd ef æigi er aukinn þinn hlutr þuiat iafnnt attu at taka arf eftir brodur þinn sem hann. Konungr suarar. þess ertu fusari at ek kiosa hennar gerd a ok se þat þa. Eymundr konungr segir nu drotningu at þui er jattat at hon skal gera sætt mille konunganna. Þat mun þa þin rad segir hon ok muntu sea a huerium minnzst mæin eru edr huar gerd uera skal. Eymundr konungr mællti. ecki latta ek at yduarr somi uæri gerr. Þa uar blasit til motz ok sagt at Jngigerdr drotning uill tala vid konunga ok lidsmenn þeirra. ok er lidit kom saman þa sia menn at Jngigerdr drotning er j flocki þeirra Eymundar konungs ok Nordmanna. er nu bodit af hende Uartilafs konungs at drotning skule gera. Hon segir Jarizleifi konungi at hann skal hafua hinn æzsta hlut Gardarikis en þat er Holmgard. | en Uartilafr skal hafa Kænugard þat er annat bezst riki med skottum ok skylldum þat er halfu mæira riki en hann hefir adr haft. en Pallteskiu ok þat riki er þar liggr til skal hafua Eymundr konungr ok vera þar konungr yfir ok hafua allar landskylldir vskerdar þær er þar liggia til þuiat ver uilium hann æigi j brott ór Gardariki. ef Eymundr konungr a erfingea eftir sig þa se þeir erfingiar eftir hann at þui riki. en ef hann a ongan son eftir sig þa skal huerfa aftr til þeirra brædra. Eymundr konungr skal ok hafua landuornn firir þeim brædrum ok ollu Gardariki en þeir skulu efla hann at lide ok sinum styrk. Jarizleifr konungr skal vera yfir Gardariki. Rognnualldr jarll skal hafa Aldæigiuborg eftir þui sem hann hefir adr haft. Uar þessi sætt ok rikia skifti samþykt ok stadfest af ollum landzlyd. skylldu þau Eymundr konungr ok Jngigerdr drotning gera um oll uandamal. For nu huerr heim til sins rikis. Vartilafr konungr lifde æigi lengr en .iij. uetr. tok hann þa sott ok andadizst ok uar hinn uinsælazsti konungr. Eftir hann tok riki Jarizleifr konungr ok styrde nu æinn badum rikiunum. en Eymundr konungr red firir sinu riki ok uard æigi gamall. hann andadizst erfingialaus ok uard sottdaudr ok þotti þat hinn mesti mannskade ollu landzfolki þuiat æigi hefir verit meire spekingr utlendr j Gardariki en Eymundr konungr ok æigi uard herskatt j Gardariki medan hann hafde landuornn firir Jarizleifi konungi. En j sott Eymundar konungs þa gaf hann riki sitt Ragnari fostbrodur sinum þuiat hann unne honum bezst at niota. uar þat j leyfui Jarizleifs konungs ok Jngigerdar drottningar. Rognualldr Ulfsson uar jarll yfir Aldæigiuborg þau uoru systrabornn ok Jngigerdr drotning. hann uar hofdinge mikill ok uar skattgilldr undir Jarizleif konung ok uard gamall. ok þa er hinn hæilagi Olafr Haralldzson uar j Gardariki þa uar hann med Rỏgnualldi Ulfssyni ok uar þeirra vinatta hin mesta. þuiat allir gofgir menn uirdu Olaf konung mikils medan hann uar þar en þo ỏngir mæira en þau Rognualldr jarll ok Jngigerdr drotning þuiat huort þeirre unne ỏdru med leyndri ast.

Odinn kom til Olafs konungs med dul ok prettum

106. Litlu sidarr en Olafr konungr hafde fæingit Astridar dottur Olafs Suiakonungs for hann at heimbodum vm landit ok var a uæitzslu j Vikinna. þa kom æinn madr okunnr til hans ok gek firir konung ok kuadde hann. Konungr tok honom ok spurde hann at nafnni en hann nefnndizst Gestr ok bæiddizst at dueliazst med hirdinne. en konungr hafde þar fatt um en skipade honum at sitia utar fra gestum. gek hann þar til sætis ok uar helldr vþydr ok stickinn ok þo uppiuodslumikill. hann var stuttklæddr ok hafde sidann hatt nidr firir andlitit ok sa vgerlla asionu hans. skeggiadr uar hann. Konungr bad menn vera faskiptna vid kuomumanninn. ok vm kuelldit er konungr gek til sængr let konungr kalla Gest ok spurde ef hann kynne nockut skemta. en hann var bæde frodr ok diarfmælltr. vard þeim þa talat mart til hinna fyrre konunga er verit hofdu ok þeirra framaverka. Gestr spurde konung. huerr uilldir þu herra hellzst fornnkonungr verit (hafa) ef þu ættir vm þat at kiosa. Konungr suarar. ek villde æingi hæidian madr vera huarke konungr ne annarr madr. Gestr mællti. þat er liost at þu munt ecki annar madr vera en þu ert en at hinu spyr ek huerium þu uilldir likazstr fornnkonungi uera ef þu skylldir nockurum. nu er en sem adan segir konungr at ek villde ongum fornnkonungi likr vera. en ef (ek) skyllda nockut þar vm tala þa villda ek hellzst hafa atferd ok hofdingskap Hrolfs kraka þess þo at ek hellda allri kristni ok tru minne. Gestr mællti. hui uilld(i)r þu hellzst vera sem Hrolfr kraki sem ecki at manni matti hæita hia þui sem annar konungr sa er verit hefir. edr hui villdir þu æigi vera sem sa konungr er sigr hafde vid huernn sem hann atti bardaga ok suo var vænn ok uel at jþrottum buinn at æingi uar hans like a Nordrlondum. ok suo matti odrum sigr gefa j soknum sem sialfum ser ok suo kringr skalldskapr sem odrum monnum mal sitt. Konungr settizst þa upp ok tok til tidabokar er uar j sænginne ok ætlade at sla j hofut Gesti ok mællti. þu uillda ek sizst vera hinn ille Odinn. Segia menn þa suo verda vid Gesti at hann færi þar nidr sem hann var kominn. þottizst konungrinn þa vist uita huerr uerit hafde. gallt hann þa margfallt lof gude firir þat er sia vhræinn ande er syndizst j liking hins illa Odins gath ỏnga þa vel edr tal framsett at nockurnn skugga edr sorla | drægi a hit biartazsta blom hans hæiligrar truar. Þat er sagt æitthuert sinn at æinn hirdmadr sa er æigi er nefnndr spurde Olaf konung þa er hann ræid med hird sina hea hauginum Olafs Gæirstada alfs. seg mer herra ef þer vorut her heygdir. Konungrinn suarar honom. alldri hafde ỏnd min .ij. likame ok æigi mun hon hafua æigi nu ok æigi a upprisudeginum. ok ef ek segda annat þa er æigi almennilig trua rett j mer. Þa mællti hirdmadrinn. Þat hafua menn sagt þa er þer komut fyrr til þessa stadar at þer hefdit suo mællt. her uorum ok her forum. Konungrinn suarar. þetta hefui ek alldri mællt ok alldri mun ek þetta mæla. Ok komzst konungrinn vid miog j hugnum ok laust þegar hestinn sporum ok flyde sem skiotazst þann stadinn. ok uar þat audfundit at Olafr konungr uillde þessa uillu ok uantru med ỏllu eyda ok af ma þuait guds leynda doma visse hann fullkomliga firirbodit vera at foruitnazst framar en uile Jesu Christi stendr til þa liosa at gera.

Her heft upp hinn niunda (þaatt) Olafs soghu Haralldzsunar

capitulum

J þann tima er Olafr konungr sat j Sarpsborg bar þat til æinn tima at mikill madr ok okunnr gek firir konunginn ok kuaddi hann. en konungr tok honum vel ok spurde hann at nafnni. en hann nefnndizst Toki ok quezst vera Toka son Tokasonar hins gamla. hann beidde konunginn at vera med hirdinne nockurt skæid. Konungr uæitti honum þat ok skipade honum sæmiligt sæti. Toki (uar) faskiptinn ok drak longum litit. hann var sidugr ok vidfellinn ok þockadizst huerium manni uel. þat fann konungr at Toki uar bade frodr ok frettinn leysti hann ok ór ollu uel ok uitrliga. þotti konungi hin mesta skemtan at rædum hans. Þat sa menn at Toki uar gamall madr en þo sa þeir at hann hafde verit afdurdar madr at uexsti ok uænlæika. Þat uar æinn dag er konungr talade vid Toka ok spurde huersu gamall madr Toki væri. hann sagdizst þat ogerlla vita. en hitt ueit ek at mer var alldr skapadr at ek skyllda lifa .ij. mannzalldra ok þiki mer uon at þeir se bratt endadir at þui sem flestra manna alldrar gerazst. Konungr mællti. muna muntu þa Half konung ok recka hans edr Hrolf kraka ok kappa hans. Toki suarar. man ek þa huoratueggiu þuiat ek var med þeim badum. Konungr spurde. huorir þottu þer þar frægri. Toki suarar. þat skulu þer dęma herra en ek skal segia ydr þar til æinn æfuintyr. þa var ek sem ernnazstr madr ok for ek landa a mille ok hafda ek suæit manna ualda med mer. eftir þui sem mer þotti standa ok uit mitt hæfui vera þuiat ek þotti þa þeim fram fylgia er j freknara lagi voru. var þat ok satt at mer þotti þa fatt ufært. for ek þa vijda vm lỏnd ok uillda ek reyna orlæik hofdingia ok frægdir kappa þeirra. var þat ok lagit a mik med alldrinum at ek skyllda huergi una lengr en .xij. m(anudr) ok vissa ek at þat gek eftir. þa spurda ek til Hrolfs kraka orlæika hans ok millde frægda ok framauerka ok hraustleika kappa hans at þeir væri olikir ollum ỏdrum at afli ok allri atgerui. gerdumzst ek fuss at finna þenna konung ok kappa hans. for ek þa ok suæitungar minir þar til er ek kom fram j Danmorku ok a fund Hrolfs konungs. gek ek firir hann ok kuadda ek hann. en hann tok mer vel ok spurde huat manna ek væri en ek sagda honum. hann spurde mig at eyrindum en ek sogdumzst vilea þiggia at honum uetrvist. en hann kuezst vid ỏngann mann mat spara ok eigi munde hann vid mig fystann edr suæitunga mina. ek spurda þa huar ek skyllde sitia. hann bat mig þar sitia sem ek gæta rutt mer til rums ok kift manni ór sæti. ek bat hann hafa þokk firir. treysta ek mer þa hardla vel. red ek þar þegar a er sat Bauduar biarke. Konungr skilde þat til at þeir skilldu ecki moti briotazst. tok ek þa j hendr Bỏduari ok setta ek fæturna j fotskemilinn. let ek siga herdarnar en ek herda handleggina. treysta ek þa a af ollu afli. en hann sat kyrr suo at huergi gat ek honum vikit. en stundum var hann raudr sem blod en stundum bleikr sem bast edr blarr sem hel edr fỏlr sem nárr suo at ymsir þesser litir færduzst j hann suo bra honum vid. sidan tok ek j hendr Hiallta hinum hugpruda. herti sig þar huorr sem gat. hann ok ek. honum get ek kift a framanverdan stok en þa gat hann ofallt vid rett ok settizst nidr aftr firir mer. gek þessu nockura stund þar til at ek gafumzst upp. tok ek þa til Huitserks hins huata ok treysta ek a sem ek orkada. gat ek honum þa fram kift ok suo huerium at ỏdrum. for ek suo j kring um hallina ok gek þadan af huerr ór | sinu sæti. sidan sat ek þar er mer likade ok minir menn. hỏfdu ver allir hinu sæmiligzstu sæti. uar þar hin mesta mikilmenzska a ỏllu ok þar hefui ek suo verit at mer hefir bezst þott at ollum hlutum. en er sumar kom gek ek firir Hrolf konung ok þackade ek honum vetruistina ok sagda ek at ek munde þa j brottu verda. en hann baud mer med ser at vera en ek unda þui æigi. for ek þa enn vida ok þar til at ek spurda til Halfs konunga ok recka hans. var mikit af sagt huilikir hreystimenn þeir voru. for ek þa enn þar til at ek kom hingat j Noreg ok a fund Halfs konungs. gek ek firir hann ok kuaddi ek hann en hann tok mer hardla vel. en ek bæidda hann vetruistar en hann kuat mer þat til ræidu at sitea þar suo lengi sem ek villda verit hafa. ek spurde þa huar ek skyllda sæti hafa ok minir menn. hann bad mig þar sitia sem ek gæta kift manni ór rumi med iỏfnum skildaga ok Hrolfr kraki gerde. geng ek þar at sem sat Vtstæinn jarll a adra hond konungi. tok ek j hendr honum ok ætlada ek honum ór sæti at kippa. herte ek mig þa af ollu megni ok gat ek ecki at gert. sidan gek ek til Jnnstæins. þa til Hroks hins suarta. þa til Bearnar suo til Bardar. gat ek ongum þeirra fram kift. þann ueg fór ek innann vm alla hallina at ek gat þar ỏngum ór sæti kift. ok þat er ydr sannazst at segia herra at æigi bra þar ser mæirr vid hinn yzsti madr ok hinn minnzsti helldr en Bỏduarr biarke. sidan gek ek aftr firir konung ok spurda ek þa huar ek skyllda sitia med þui at ek gæta huergi rutt mer til rums. hann sagde þa at ek yrda at sitia skỏr lægra en hans menn. fór ek þa til sætis þar sem mer var skipat ok minir menn. skorti þar ỏngan fỏgnut þann sem hafua þurfti. ok þar þotti mer ecki at nema þat æina er ek atti þar upp at sia til annara manna en adrir menn nidr til min ella hefdi mer þar bezst þott. skulu þer nu segia herra huorir frægri uoru. Audset er þat quat konungr at myklu sterkari hafua verit reckar Halfs konungs en æinge þiki mer verit hafa konungrinn samtida oruari ok betr at ser en Hrolfr kraci. en huort ertu skirdr madr edr æigi. Toki suarar. ek er primsignndr en æigi skirdr sakar þess at ek hefui verit ymizst med hæidnum monnum edr kristnum en þo trui ek a Huitakrist er ek nu ok þess eyrendis kominn a yduarnn fund at ek vil skirazst ok þann bodskap hafua sem þer biodit þuiat mer þikir æigi uist at ek muna þat af betra manni fa mega. Konungr vard vid þat gladr er hann uillde skirnn taka ok gude þiona. var Toki sidan skirdr af hirdbyskupi Olafs konungs ok andadizst j huitauodum.

Sigurdr vann trollkonu

108. Sigurdr er madr nefnndr hann uar son Aka Uagnnssonar hann uar rikr madr ok sat j Danmỏrkinne. hann fór ỏr lande æitthuert sumar til Uindlandz ok uar honum þat mest at eyrendum at afla ser dyrgripa þeirra er gerssimar þotti vera. ok er hann uar þar staddr þa kom til hans sa madr er Jon het at nafnni. hann byzst til þess at kaupa med fe Sigurdar gerssimar til handa honum ef hann villde. en þesshattar menn eru þar kalladir brokunarmenn er þa syslu hafua at kaupa med fiarhlutum manna ok uilea þann ueg firir tulka. Sigurdr þektizst bodit ok tekr Jon vid fenu ok verr. ok var madrinn kaupgegnn ok kaupir hann dyrliga gripe til handa Sigurde ok færir honum sidan ok likar honum uel ok launar hann Jone starfit ok gefr honum silfr nockut ok þat med at hann bydr honum med ser at vera ef hann villde. en Jon letzst æigi þat vilea ok skilia þeir nu. Þess er vid getit ath Jon a ser fridlu ok byrr fadir hennar j dal æinum. þangat ferr hann a fund hennar þann sama dag er þeir Sigurdr skildu. ok vm kuelldit er þau voru j reckiu komin þa heyra þau vt gny mikinn ok þui næst reid ogurliga. ok vid þetta allt saman sprettr bonde upp ok gengr vt ok uill vita hueriu gegnir. Hann ser þar standa konu æigi þeckiliga ok bidr bonda giallda skulld sina. ok lęt ek mer lika segir hon huort þu uill geallda þig sealfan edr gestinn. Hann Jon heyrir þetta ok hleypr upp ok vt j þær dyrr er til sudrs horfdu ok uill forda ser ef hann ma. Hon getr at lita drosin huar hann hliop ok leggr eftir honum. en þo uerdr hann skiotari til tialldanna þar er þeir Sigurdr uoru firir ok þegar kallar hann Jon ok bidr hann healpa ser. Sigurdr kennir mal hans ok hleypr vt j tialldzdyrnnar med skiolld ok hefir brugdit suerd j hende. en Jon smygr inn hea honum j tialldit. ok er hon kemr vtan at tialldinu þa bidr son Sigurd brott ganga ór dyrunum en hann letzst þat æigi vilea. Hon hafde skalm j | hende ok lætr ser verda obilt ok leggr til Sigurdar skalminne en hann bregdr skilldinum firir sig. ok leggr hon j gegnum skiolldinn ok steypir ser vid nockut sua. en hann uikzst undan littat ok nemr hann þui æigi skalmaroddrinn. Hann hỏggr j moti med suerdinu ok slæmir til suo ok tekr af henni hondina. Hon þolir illa sarit ok hleypr a brott æpande en Sigurdr leggr eftir henni. ok er þau hafa hlaupit nockura stund þa snyzst hon vid honum Sigurdi ok mællti. þat er będe at þu hefir mikinn sigr unnit a mer enda mun þer suo þikia. en þo mæli ek þat vm at þu megir alldri sidan mannzblod sia. Nu leggr hon a brott en Sigurdr ferr aftr til tialldzsins. þeir fara nu þadan þa er þeim gefr byr ok kemr hann hæim i Danmork til æignna sinna. hann er iafnan med Knuti konungi ok uirdr uel af honum.

Olafr konungr hætti vandkuędi Sigurdar

109. Fra þui er sagt at æinhueriu sinne sagde Alfifa konungi fra Sigurdi at hann hafde unnit mikinn sigr a flagde nockuru ok sagde hon þenna atburd ok þat med at þo lægi a miog mikit um suo hraustan menn ok uaskann ef hann skyllde alldri blod sea mega. þessi hlutr hafde leyniliga farit ok æigi þottuzst menn vita hui hon hafde þessa uor ordit. konungr suarar henni ok quat þetta æigi mundu satt vera. þa mæltti hon at hann skillde raun til gera. ok muntu þa vita segir hon huort satt er edr æigi. Hann uekr ser nu blod ok berr j augsyn Sigurdi. ok med þui at hann var uitr madr þa fær hann ser þess rads læitat at hann verdr æigi greidliga berr um þetta mal ok vard tuimæli a. nu grunar þo konung at satt muni vera ok leggr hann a Sigurd ouirding mykla ok fæd. Ok æitt sinn er konungr ferr or lande j herfỏr ok skyllde Sigurdr fara med honum þuiat konungr uillde firir huern mun at hann færi med honum. en Þorarinn het fostri Sigurdar ok gera þeir nu þat rad med ser at Þorarinn skal vinna a Sigurdi firir þui at hann uill æigi fara j herforina. ok uæit hann huat til uannkuæda er ordit vm hag hans. Þeir stilla nu suo til at Þorarinn gerir sig druckinn af vine ok adr hafua þeir suo latit sem þeir væri missattir ok hleypr Þorarian er hann er druckinn eftir Sigurdi ok leggr spioti (til) hans. ok telst Sigurdr æigi færr nu j herfor þessa sakir sárs þess er hann fek af spiotinu. Konungr verdr vid þetta akafliga ræidr ok uillde at Sigurdr hefde farit þuiat honum þotti þess uon at þa munde bert verda huort hann mætti sia blodit ok uillde konungr lata drepa Þorarin. en Sigurdr bad honum fridar ok lætr konungr þat gangazst ok er nu suo buit. Alfifa tiar nu firir konungi ok kallar æigi suikalaust vera mundu þetta brugdit ok segir nu huersu farit hefir um auerkann ok kuetzst spurt hafa allth rad þeirra. en æigi vissu þeir hui hon hafde fregit þetta þuiat þeir þottuzst þetta bragd leyniliga gert hafa med ser. ok nu af fortolum hennar reiddizst konungr Sigurdi ok rak hann fra ser ok bidr hann ecki uerda þar j landi ok quat honum æigi hlyda mundu nema hann gerde suo. Ok eftir þetta ferr Sigurdr ór lande. hann ferr til Noregs unnz hann kemr a fund Olafs konungs hins digra. hann kemr þangat a hinne efzstu uiku langafostu en æigi kemr hann fyrr til mals vid konung en a paskadaginn ok gengr firir konung ok kuedr hann. Konungr spurde huerr hann uæri. en hann nefnir sig ok letzst vera danskr madr. æinn vissa ek Sigurd j Danmork segir konungr þann er mikils uar virdr ok er mer minne uon nu þess her. Þat kann þo vera segir Sigurdr at sa hinn sami se nu her kominn. Ok sidan hefr hann upp sỏguna ok segir konungi allan atburd þangatkuomu sinnar ok suo firir hueriu mæine hann uar ordinn ok sidan skilnat þeirra Knutz konungs. Olafr konungr harmade þat miog er suo dyrligr hofdinge uar suo þungt leikinn ok letzst kynligt þikia er Knutr konungr uillde suiuirda hann firir þessa sok sligt vinfæingi sem adr hafde verit þeirra a mille. ok nu tekr Olafr konungr ok ristr kross j lofa ser suo at blod kemr vt ok mællti sidan. lit hingat nu Sigurdr. Hann gerir suo ok fær nu seth hlodit suo at honum bregdr ecki vit ok alldri sidan uard honum at þessu mein. ok uar hann oft þadan j fra j storum mannhættum ok uar ofallt hinn uaskazsti madr. Sigurdr er nu med Olafi konungi ok er j mikille sæmd ok godri uirdingu af honum ok ferr nu þui fram um hrid. Nu kemr þar at Knutr konungr spyrr þetta at Sigurdr er med Olafi konungi ok uel virdr af honum ok hann er nu slikr madr firir ser sem adr. ok sendir hann menn sina eftir honum ok bydr honum til sin ok hæitr honum nu sinne uingan sem fyrr hafde verit. nu finna þeir Sigurd ok segia honum ordsending Knutz konungs. en hann færr þui suo suarat at hann letzst æigi mundu skiliazst uit Olaf konung suo mikit gott sem hann ætti honum | at launa. ok þat þickiumzst ek vita segir hann huorum þeirra Olafs konungs edr Knutz konungs er mæire sæmd at þiona ma ek þar um taka merki a sealfum mer. Fara nu sendimenn aftr til Knutz konungs ok segia honum suo buit. en Sigurdr er med Olafi konungi j godri virdingu.

Jsleifr feck Dỏllu er siþan var byskup

110. Þat er nu þessu næst at segia at Jslæifr son Gizsorar huita ver uænn madr ok tiguligr ecki mikill uexsti manna uinsælazstr. hann uar ungr j skola a Saxlande. Þes er getit æitthuert sinn er hann fór sunnan ok kom vid Noreg þa var med Olafi konungi Brandr hinn ỏrui. Konungr uirde hann mikils ok a æinne hatid mællti konungr. Brandr þigg at mer skikkiu þessa. þat uar skarlaks mỏttull ok undir gra skinn. Þeir Brandr ok Jsleifr funduzst j bænum ok uard þar fagnafundr. Jsleifr uar þa prestr ok felitill er hann kom sunnan ór londum. þa mællti Brandr. þu skallt þiggia at mer skikiu þessa er konungrinn gaf mer. Hann suarar. æigi hefir þu enn tapat ỏrlyndenne ok uil ek giarnna þiggia. Ok æinn hatidardag er Brandr uar at konungs borde þa mællti konungr ok læit til hans. hui skal nu æigi hafa skickiuna Brandr er ek gaf þer. Hann suarar. herra gefit hefig hana presti æinum. Konungr mællti. sia uillda ek prestinn ok uita huer. uorkunn mer þikir a er þu logadir suo skiott konungs giofinne. Menn toku ok suo undir at hann færi undarliga med þuiliks mannz giof. ok at kirkiufunde talade Brandr til konungs. herra þar stendr hann nu þar prestrinn vid kirkiuna ok er j skikkiunne. Konungr læit til hans ok mællti. hinn ueg munu vit nu breyta Brandr þuiat nu uil ek gefa honum skickiuna ok kalli hann til min prestinn. Brandr kuetzst þat giora mundu. Sidan kom Jsleifr firir konung ok kuadde hann. Konungr tok vel kuediu hans ok mællti. skickiu þa prestr er Brandr gaf þer hana uil ek gefa þer ok mun ek giallda Brande verd firir þuiat sua litzst mer a þig at ek uil fela mig undir bænum þinum. Hann suarar. herra allgod þotti mer adr giofin Brandz en þo myklu meiri virding at þiggia af ydr uit þessi ummæli. Sidan for hann til Jslandz ok þotti frændum hans rad at styrkia hann med kuonfange. Hann uar madr felitill en atti stadfestu goda j Skalahollti og godord. sidan for hann nordr j Videdal til Asgeirsár. þar bio sa madr er Þorualldr het hann atti dottur er Dalla het. þeir komu þar snemma dags ok kuaddi bonde þa ok baud þeim þar at vera. Jsleifr quat þa talazst mundu fyst vid þuiat suo stennzst af ath ek ferr bonordzfor þingat ok bidr ek dottur þinnar. Hann mællti. godar frettir ganga fra þer. en suo vil ek þessu mali suara at þu skallt radazst nordr hingat ef þu uill radahaginn. Hann suarar. æigi get ek at mer synizst þat at lata stadfestu mina ok manna forrad ok suæit ok munu ver helldr skilia. Sidan sneru þeir hestum sinum ok ridu. en hon Dalla uar uppi a heydes ok uar hin uænligsta kona. gek Þorualldr þangat. Hon mællti. huerir komu menn oss okunnir. Hann sagde henni. Hon mællti. huert uar eyrendi þeirra. Hann sagde at bonordzfỏr var til hennar. Hon mællti. huersu suaradir þu. Hann segir henni þat. Hon mællti. æigi mundi þetta firir hafua stadit radahagnum ef ek hefda radit. Hann suarar. ertu þessa miog fus. Hon suarar. firir þat mun ganga þuiat ek hafui þa metnadargirnnd at æiga hinn bezsta manninn ok hinn gofgazsta soninn med honum er a Jslande mun fædazst. þiki mer æigi vradligt at gera eftir þeim. Hann mællti. ecki hafua þin rad litit matt her til. Sidan uar eftir þeim ridit. Nu segir Þorualldr at hann kuetzst sua at æigi munde þat uit nema radshagnum þott æigi redizst hann nordr þangat. Jsleifr letzst þessum malum uel kunna. Sidan uar hon gift honum ok bygdu sidan j Skalahollti ok attu at sonum Gizor ok Tæit ok Þorualld ok uoru allir gỏfgir menn þo at æinn bæri af ollum. Gizỏrr uar mikill madr ok sterkr. sidan var þat rad landzmanna at hafua byskup nokkurnn yfir ser ok uar til þess ualinn Jsleifr ok for hann utan ok kom ut ok uar j Skalahollti. en Dalla uillde bua a halfu landi. þa uar um ohæginde at læika med monnum at skifta feam med þeim. tiundir uoru þa ỏngar en tollar voru þa til lagdir vm land allt. Jslæifr uar hinn agætazsti madr j sinum hattum. med honum var uppfæddr Jon Augmundarson er sidan uar byskup a Holum. ok mællti hann þeim lofsordum til Jsleifs at iafnan þa er menn ræddu um þa menn er uænir voru edr hagir edr at odru uel. suo uar Jsleifr fostri minn hann uar manna uænstr manna hagazstr allra manna bezstr. Þa mælltu þeir. huerr gat nu | hans. Hann suarar. þa kemr mer hann j hug er ek heyri gods mannz getit. hann reynda ek suo at ollum hlutum.

Olafr konungr for til Danmerkr i Limafiord

111. A einhueriu sumre er sagt at Egill son Hallz af Sidu for utan af Jslande til Noregs med þeim manni er Tofui het ok uar Ualgautzson. Tofui uar gautzskr madr ok gofugr at kyne. Suo er sagt at Ualgautr fadir hans væri jall a Gautlandi. þeir Tofui fedgar voru oskapliker þuiat jarll var blotmadr mikill en Tofui lagdizst j uiking a unga alldri ok tok hann þa þegar skirnn ok retta tru. Tofui uar a uist med Agli Hallzsyne um uetrinn a Jslande adr Egill for vtan med honum. Þeir urdu uel ræidfara um hafit. koma vid Noreg ok foru a fund Olafs konungs. tok hann uit þeim uel ok baud þeim med ser at vera ok þeckiazst þeir þat. Suo segia sumir menn at Þorlaug kona Egilz færi med honum ok Þorgerdr dottir þeirra ok væri hon .viij. uetra gỏmul. ok er þeir voru med konungi uirde hann þa mikils ok þikir Egill vera merkiligr madr sem likligt er firir tilbrigda sokun. skemmu læigdu þeir til handa þeim mædgum þa er þeir voru til hirduistar ok bygdu þær þar um hrid. Þat er fra sagt at þa er þeir hofdu verit nockuru stund med hirdinne at þeir oglediazst miog ok finnr konungrinn þat bratt ok spyrr huat til kome. Egill suarar. mer þætti þat vera meiri somi herra at þær uæri med hirdinne kona min ok dottir en firir uanda sakir kunnum ver þess æigi at bæida. Þat vilium ver þo giarnna gera segir konungrinn ef ydr likar suo betr. ok nu fara þær þangat til hirdarinnar. Ok er konungrinn ser meyna Þorgerde dottur Egils þa mællti hann. quaz þess uænta at hon munde eigi gæfulaus. ok suo gafzat ok sem likligt var þuiat hon er modir Jons byskups hins helga. Nu eru þau ỏll saman med hirdinne vm uetrinn ok er uorar þa spyrr Tofui ef hann leyfde þeim kaupferd at hafua vm sumarit þangat er þeim syndizst. en konungr letzst æigi lofa sumarlangt firir þui at mer eru send ord af Knuti konungi at ver skulim æiga sattarfund j Limafirde j Danmorku j sumar ok ætla ek at koma til stefnnunnar. Ok nu byzst Olafr konungr til ferdar þessarrar ok hefir hann .ix. skip ok goda skipan. ok fara þeir med honum Tofui ok Egill. Ok er nu ecki getit um ferd konungs adr hann kemr j Limafiord. ok er þeir eru þar komnir þa er Knutr konungr æigi þar kominn ok var hann vestr a Æinglande. nu uerdr Olafr konungr varr þess at Knutr konungr uar j suikum vid hann ok hyggr at sækia fund þenna med fiolmenni. ok segir Olafr konungr nu monnum sinna hueria frett hann hafde af Knuti konungi. ok uil ek æigi at ver bidim hans her ok þiki mer hann nu brugdit hafua fyrre þessum sattarfunde ok munu ver nu fræista at gera her upprasir ok heria a land Knutz konungs ok giallda honum suo suikin ok ginning þessa. Þeir ganga nu af skipunum ok gera uppras harda a landit ok uerdr folkit hrætt ok afla þeir mikils hlutskiptis j fearhlutum. Konungrinn mællti suo firir at þeir skyllde taka .xv. uetra gamla menn ok ellri ok læida ofan til skipa. Ok nu fa þeir fe mikit ok marga herteknn(a) menn. landzlydrinn flyr undan en þeir reka flottann konungsmennirnir. ok þar kom at konungr mællti at stodua skyllde lidit ok huerfa aftr. þuiat ek at bragd þeirra at þeir munu þegar uid nema er þeir fa ser afla til en flyia undan þar til ok teygia oss suo fra skipum uorum. Nu snua þeir til skipanna ok er þeir koma þar allir þa bidr konungr þa buazst til brotferdar. ok suo gerdu þeir ok liggia sidan albunir ok hafa tiolld a lande. ok uora þar uarduæittir j bỏndum hinir herteknnu menn ok uar þangat at heyra óp ok uæinan. Suo er sagt at Egill Hallzson rædir uit Tofua felaga sinn. þetta eru ill læti ok hormulig er menn þessir hafa ok mun ek fara ok leysa þa. Ger æigi þat vinr segir hann Tofui þuiat konungr leggr þar firir ræide sina ok uillda ek giarnna at þu yrdr æigi firir þui. Æigi ma ek þetta bera segir Egill myklu er folk þetta sumara uil ek æigi heyra læti þessi lengr. Sprettr upp sidan ok ferr til tialldzins ok leysir bandingiana alla ok lætr a brott hlaupa ok era þeir senn ỏr augsyn. Nu er sagt konunginum at mennirnir voru a brottu ok suo huerr þa hafde leysta. en hann vard vid þetta ræidr ok segir hann skulu her firir hafa mikit vite ok sina ræide. ok er þat nu þo kyrt vm nottina ok frettir Egill þetta ok litzst nu misradit.

Konungr hialpadi Eigli

112. Um morgininn eftir þegar þeir voru bunir lata þeir ór læginu. þa kemr þar madr af lande ofan hlaupande geystr miog ok kallade ut a skipin ok segir sig æiga naudsynia eyrendi | at finna konunginn. en þeir gefa ỏngan gaum at kalle hans. Toku þeir þa at sigla med biorgum nỏckurum fram ok bar æitt skipit fram hea ỏdrum skipunum nockut suo. ok er þeim manni er kallat hafdi þotti þeir daufheyrazst uid þa hleypr hann fram eftir biorgunum ok kastar ofan a skipit. þat er fyst ferr glofum ok syndizst þeim suo sem dust ryke af þeim. ok sidan hleypr sa madr a brott. en þat fylgir sendingu þessi at sott kemr a skipit mikil ok tekr suo fast at menn fa uarlla borit væpande ok fengu margir bana af. ok nu tekr Egill sottina ok suo harda sem þeir menn er hardazst fengu af þess er æigi gek ỏnd ór honum. en hann bar suo prydiliga at æigi kom stynr ór halse honum. hann mællti vid Tofua at hann skyllde segia konungi at hann uillde giarnna hitta hann. Tofui gerir suo at hann ferr a fund Olafs konungs ok segir honum suo at Egill er siukr ok hann uill hitta hann. en konungr suarar honum ongu orde. Tofui bad hann þarfliga ok sagde naudsyn a vera at þeir fyndizst. en konungr uard suo ræidr Agli at hann uill æigi fara at finna hann. sidan segir Tofui Agli suo buit. Egill bidr Tofua fara j ỏdru sinne ok flytia sitt mal vid konunginn. ok gerir hann suo ok segir konungi at madrinn er framkominn miog ok uill nu idrazst miog at hann hefir j moti ydrum vilea gert ok uill nu leggia allt a yduart ualld herra ok ger nu suo uel at þu firirlit æigi manninn suo miog ok miskunna honum. Konungrinn litr uid Tofua ræiduliga ok bidr hann brott ganga. Tofui segir Agli huar komit er ok þikir Egli nu mikils vm vert. fæingith ræide konungs fyst at upphafui en ordinn nu firir suo myklu afelli at hann þikizst æigi uita huernn enda hefir. ok nu mællti hann enn vid Tofa. gak nu ok finn vin minn Finn Arnason ok bid hann ganga firir konung ok bidea mer eirdar af honum at hann firirliti mig æigi suo sem a horfizst. Nu hittir Tofui Finn ok segir honum malauoxstinn ok gengr hann þegar a konungs fund ok Tofui med honum. ok sidan mællti Finnr. herra segir hann ger nu firir ydra tignn at þer healpit uid manninum er nu liggr dauduona ok seait huersu mikill dreingr hann er ok hreystimadr. þat ferr æingi madr skilit at stynr komi ór halse honum. hygg at at tignn ydr uaxi vm þetta mal firir uorn vinskap. þa gak nu til hans ok lat hann niota þinnar gætzsku. Konungr suarar. hitt hugda ek at æingi skyllde briota min bod en firir þin ord Finnr þa ma ek ganga a fund Egils. ok uist villda ek þess gud bidia at hann ledi honum lif til þess at ek mætta hefnna honum ok fa fullt viti firir þat at hann gerde. Ja herra segir Finnr þat er a ydru uallde. Nu ferr konungr a fund Egils ok ser hann uera miog mattfarinn ok er eitt allra manna ord at æigi hefde set hraustara mann. ok nu ser Egill at konungr er kominn ok fagnar hann honum uel en konungr tekr ecki quediu hans. Sidan mællti Egill. þess uil ek ydr bidia herra at þer takit hende firir briost mer ok væntir ek mer þar af miskunnar þo at ek hafua æigi uerdleika til. Þat þikir monnum a finnazst at konungi þotti mikils um uert ok bra duki um augu ser. leggr sidan hendr sinar a briost Egli ok mællti sidan. þat ma um mæla at þu ert nærr ærit hraustr. Suo er fra sagt at vid atak hans linar þegar sottinne ok hægizst miog. en konungs gengr a brott fra Egli ok batnar honum stund fra stund ok þar kemr at hann verdr alhæill. En þat er sognn manna at Knutr konungr hafui keyft at æinum finnzskum manni ok fiolkunnigum miog at hann skyllde fara til Limafiardar a fund Olafs konungs ok skyllde gera suo af sinum kænleik at konungr ok lid hans fæinge sott mykla ok illa suo at þeir fengi alldrtila af ef nockut dueldizst ferd þeirra Olafs konungs ok mętti hann finna þa. ok hafui sa þesshattar madr verit er glofunum kastade. Ok er nu ecki getit um ferd konungs adr hann kemr heim j land.

Valgautr jarl tok skirn

113. Einn dag bar suo til at Egill ok Tofui gengu firir konung. fellu þa fram ok badu af ser ræide ok bioda konungi firir sig febætr suo sem hann uill sealfr gert hafua. en konungr kuetzst ecki uilia fe þeirra ok segir æina lausnina til uera a þessu mali. Huat er þat herra sogdu þeir. Alldri komit þer j uort uinfeinge segir hann nema þui at æina at af ydrum brogdum ok kænleik verde þit suo rikir at Ualgautr fadir þinn Tofui komi a uornn fund. nu ef suo uerdr þa skulu þit lausir vera undan þessum sokum. Tofi suarar. þat er skiotazst um at ræda at firir allt fram uilldim ver æigi hafa | þina ræide. en þo er þat alluist at þessu verdr æigi a læid komit nema þinnar hamingiu nioti vid. þuiat firir þa sok er ek æigi hæima med fedr minum at hann setr allann sinn matt ok kraft j moti kristnum domi ok vill firir ongan mun þann sid taka. en þo skulum ver vid læita at gera þetta med yduarre forsia. Nu bua þeir Tofui ok Egill ferd sina til Gautlandz ok fara sidan unz þeir koma a fund Ualgautz jarlls ok ganga firir hann ok gengr Tofui fyrre ok quedr hann sidan. Hann fagnnar honum uel ok hans forunautum ok bydr honum med ser at uera. ok uilldim uer nu sonr at þu flæmdizst æigi fra oss j brott ok uerit nu her ok styrit riki þessu med oss þuiat þetta er ydr æignn eftir oss sem þer uitit. Tofui suarar. þetta er uel bodit fadir segir hann sem uon var at ydr. en þo mun nu æigi suo buit uera mega at sinne þuiat her liggur vid nu lif uort at þer takit uit oss blijdliga ok latit suæigiazst eftir uorum uilia. þuiat Olafr konungr hefir þat a lagit vit oss ok sende oss hingat þeirra eyrenda til þin at þu komir a hans fund. en ef ver getum æigi þessu a læid komit þa var þat a lagit vid oss at ver skylldim tyna allri hans vinattu ok þar lifuinu med. ok er þat sannazst vm at ræda at Olafr konungr er hinn mesti agætismadr ok olikr odrum monnum ok þat fylgir med at æingi madr ma þat ordum inna huersu mikit at skilr siduna þann er konungrinn hefir ok þeir allir er hans ordum hlyda edr sa se(m) þu hefir ok adrir hæidnir menn. ger nu suo uel firir þinn manndom ok uora fræmdsemi ok fylg at um þetta mal sem uór er naudsyn til ok uile. Jarll spratt upp vid ok suarar med mykille ræ(i)de ok sór vm at hann quat alldri uit sig mællt hafa verit slik endimi at hann munde lata sid sinn þann er hann hafde lengi hafdan ok hans ættmenn. edr ek munde koma a fund þes konungs er mer er allra manna oskapfelldazstr þeirra er ek hefui spurdaga til. ok hefir þu j mỏrgu lagi sundr sagt vorre frændsemi ok standi menn upp ok taki hann ok seti j myrkuastofu ok alla forunauta hans. Jall var nu suo ræidr at storum bar. ok uar nu suo gert sem hann mællti at þeir voru byrgdir j myrkuastofu. Annan dag eftir er þat sagt at menn ganga med hỏfdingium ok vinum jarlls at bidia at hann uægi syne sinum ok honum sama æigi at þreyngia hans rade. ok er þat uegr yduar sogdu þeir. takit nu upp helldr nockut gott rad ok sæmiligt sem þer erut likligir til þegar þer hugsit malit ok ræide ydr sefazst. Jarll suarar ok spurde huerr sa uar hinn mykle madr er næstr gek Tofa. læide þann hingat til mals vid mik. Nu er suo gert ok er Egill kom firir jarll þa spurde jarll huerr hann væri. en Egill segir honum deili a ser. Þa mællti jarll. huat kantu at segia mer fra konungi þessum honum Olafi edr huern ueg barst at er þit fæingut hans ræide. Egill segir honum nu alla tilstỏdu um þetta ok talar þar sidan sniallt eyrinde þuiat hann var vel ordfærr. undruduzst þeir miog er hea voru hans ordsnilld. sidan segir hann jalli huerr agætismadr Tofui var ok huersu gott var slikan son at æiga ok bidr hann nu gera honum sæmd ok virding firir menzsku sokum ok frændsemi. Jarll mællti þa at Tofui skyllde þangat koma ok var þa suo gert. þa mællti Valgautr jarll er (hann) uar þar kominn. suo virdizst mer segir hann sem ydr þiki at synu ganga at konungr yduarr hafui rad mitt allt j hondum ef ek kemr a hans fund. en nu firir þa sỏk at þer hafit a honum ast mykla ok vilit hans vilia gera j þui er þer megut en hafit honum æida suarit ok lif yduart vid lagit. en mik væntir þo þess þo at ydr þiki þat olikligt at konungr yduarr neyde mik til æinskis hlutar þott ek komi a hans fund. ok er ek j trausti vm þat at suo mun kraftr ok mattr godanna skyla oss at ek verdr ecki naudungarmadr konungs þessa. en firir snilld þessa mannz hans Egils ok firir þat annat at ek se reyndar er ræide gengr af at æigi byriar mer at gera Tofua liftion þa er nu suo komit at ek mun fara med ydr ef þer uilit ok med ỏngum fiolda lids ef þer kallizst þa lausir vera ok syknir ef konungr ser mig ok ek kemr a hans fund. en ecki berumzst ek þo þat firir at taka truna þa er hann bodar ok fyr skulu brenna þorp ok kastalar j minu riki ok margr godr dreingr latinn en ek iata mig undir þessa uhæfu. Nu eftir þetta byzst Valgautr jarll til ferdar med þeim ok fara sidan unnz þeir koma til Noregs ok a fund Olafs konungs ok þeir Tofi ok Egill. ok kallazst nu lausir vera þessa mals ok undan ræide konungs. en konungr quat at visu suo vera. Nu hafa þeir þar goder vidtỏkur ok um morgininn | eftir læitar konungr eftir vid jarll ef hann villde taka truna ok telr þat firir honum met morgum ordum ok merkiligum. Ualgautr jarll suarar ok sagde at þat munde alldri verda hans rad kuat ecki þurfa mundu sligs vid sig at læita. Konungr mællti. suo mun monnum nu synazst at ek hafui ualld ok riki til þess at neyda þig til truar ef ek uil. en þat uil ek þo æigi gera firir þui at þat verdr þęgt mest j guds augliti at monnum se æigi naudgat til at gerazst guds þionar ok uill gud æigi naudga þionustu en uerdr feginn þeim huerium er til hans uilia snuazst at sialfræde sinu. Nu lætr konungr jarll a brott fara j fride ok dualar hann ecki brottferdinne. en suo liggr læid þeirra at skogar myklir eru þar sem þeir fara. ok er þeir jarll ok hans forunautar voru komnir j æinnhuernn skog ok voru æigi langt farnir fra þui er þeir konungr funduzst ok þar tekr jarll sott mykla ok hættliga. ok þegar sendir hann menn aftr a fund Olafs konungs til þess at hann villde at konungrinn kæmi þa at hitta hann. Nu fara þeir at finna konung ok segia honum at jarll vill hafa hans fund. ok þegar ferr konungr med þeim ok hittazst þeir jarll ok segir hann konungi at nu vill hann taka truna. en konungr tekr þat med þockum er hans hugr hefir suo vel skipazst. sidan fek konungr kennimann til ok var jallinn nu skirdr. Ok þa er þui embætti var lokit þa mællti jarll. nu uil ek æigi at ek se a brott færdr ór þessum stad þuiat mer segir suo hugr um at ek muna æigi marga daga lifa hedan j fra. en ef suo verdr þa vil ek þess bidia at her se kirkia ger til salubotar mer j þessum stad sem ek hefui staddr verit ok skirnn tekit ok se þar fe til lagit suo at su kirkia megi uel halldazst firir þeim sokum. Suo er sagt at jarll var nærgætr ok andazst hann ok er suo gert sem hann bad at kirkian var ger ok fe til lagit. en Tofi sonr hans tok riki þat er hann atti a Gautlande ok var hann hinn mesti agætismadr. Egill var nu hinn kærsti vin Olafs konungs j annat sinn ok for hann til Jslandz til ættjardar sinnar ok þotti vera hinn bezsti dreingr.

Her hefr upp þaatt Þormodar Kolbrunar skalldz

capitulum

Kon(un)grinn Olafr uar hardla vinsæll af sinum monnum sakir orlæiks ok allrar atgerui æigi at æins j Noregi helldr j ollum hans skattlondum ok vida annars stadar. Nu uikr sogunne ut til Jslandz ok tekr þar til er Þormodr Bessason for hæim til fỏdr sins a Laugabol eftir er þeir Þorgeirr Hauarsson skildu felag sitt ok uar þar miog marga uetr. honum þotti jafnan daufligt hæima. Kona het Grima er bio j Augri. hon uar eckia uel fiaræigande. þat uar mællt vm Grimu at hon kynne mart firir ser ok var hon kollut af sumum fiolkunnig. nu firir þui at kristne uar ung ok miog vanger þa syndizst suo sumum monnum sem þat uæri atgerui at madr væri fiolkunnigr. Þordis het dottir Grimu er þar ox upp med henni heima hon uar væn ok vinnugod. Kolbakr het þræll hennar hann uar mikill uexsti ok sterkr madr. Þormodr lagde iafnnan kuomur sinar j Augur ok var jafnan a tale vid Þordise ok af hans kuomum ok tale kostudu þui sumir til at Þormodr fiflde Þordise. ok er Grima visse þat þa kom hon æinhueriu sinne at male vid Þormod ok mællti. þat er ordtak margra manna at þu fiflir dottur mina Þordise. en mer er þat litt at skapi at hon hlioti af þer nockut ord. æigi firir þui at henni se uanbodit þar sem þu ert helldr firir þa sok at vera kann at þeir menn er til hafa gerst at bidia hennar vile hennar æigi fa ef þeir uita at þu ert nockut vid hennar mal ridinn. ma vera at þeim synizst troll nær dyrum standa þar sem þu ert. nu ef þu uill bidia hennar þa mun ek gefa þer hana. Þormodr suarar. vel fara þer ord um þetta mal ok skal ek meta nockurs þin ord. en æigi er skaplynde mitt suo buit til þess at kuænazst þo æski ek mer æigi framar en æiga dottur þina en þo mun þat firirfarazst. Nu skiliazst þau at suo mælltu. ferr Þormodr heim ok hefzst heima vid þat sem eftir uar sumarsins. Nu er uetra tok þa gerdizst islỏg mikil ok færdir godar. lagdizst iss yfir uikina Augursuik. Þormodi þotti daufligt heima þuiat fatt uar til skemtanar a Laugaboli. endrnyiar hann þa farirnnar j Ỏgur til hials vid Þordise. kemr þa hinn sami ordromr aftr vm vinfæinge þeirra Þordisar. Þormodr hafde skiolld ok suerd iafnan j Ỏgur þuiat hann atti sokott vid marga menn. Grima | ræddi þa enn um vid Þormod at hann skyllde af venia kuomur þangat ok firra suo dottur sina amæli. Þormodr suarar uel en þo kom j sama stad nidr. Þat barst at æinn dag þa er Þormodr uar þar kominn at Grima mællti vid Kolbac. ek vil senda þig inn j hus med uindur nockurar er hafue skal j uef þann er þar er ofinn. Hon lykr upp ỏrk æinne er hon atti tekr þar uindur nockurar ok æitt mikit sax bitrligt. lætr þat koma j hendr Kolbak ok mællti suo. haf þetta ok gak æigi slyppr. Hann tok vid saxinu. Grima let koma vindurnar medal stakka honum. hon fór hondum vm hann allan. Eftir þat for Kolbakr læidar sinnar. vedrit tok at þykna ok hlana tok af fol þat er fallit hafde. ok er Þormodr ætlade hæim [mællti Þordijs. þat uillda ek at þu færir hit efra um Ỏgursuik ok hit efra inn eftir hlidinne til Laugabols. Þormodr mællti. huat berr til þess at þu uill at ek fari adra leid heim. Þordijs suarar. vera kann at ijs hafui uestnnat at uikinne j dag er uedr hefir verit hlætt ok uillda ek at þu færir ỏnga slysfỏr. Þormodr suarar. ỏruggr mun iss vera. Þordijs mællti. æigi bid ek þig flæira en suo at mer mun verr þikia ef þu syniar mer. Nu hæitr Þormodr henni at fara þa leid sem hon bad. Sid um kuelld fór Þormodr heim ór Ỏgri. ok er hann var skamt a leid kominn bregdr hann a sitt rad ferr hit gegnsta inn yfir Uikina a ise. Saudahus stod firir innan uikina. Þormodr gek firir saudahus dyrnar ok j þui bile hliop madr ór husinu med brugdit sax ok hio til Þormodar. þat hỏgg kom a hond Þormodi firir ofan ỏlboga ok uar þat mikit sár. Þormodr kastar skilldinum ok bregdr hinne uinstri hende suerdinu ok hỏggr nu badum hondum til Kolbaks ok lætr skamt hỏggua a medal. suerdit bæit ecki þuiat Kolbakr uar suo miog magnnadr at hann bitu eigi jarnn. Kolbakr hio æigi oftar til Þormodar en vm sinn. þa mællti Kolbakr. kost a ek nu Þormodr allz vid þig þess er ek uil en nu mun ek æigi meira at gera. Kolbakr snyrr heim ok segir Grimu tidendin. henni þotti hann hafa oflitit at gert. Þormodr ræist j sundr linbrok sina ok batt sár sitt ok gengr heim vid suo buit. Verkakona bæid Þormodar j stofu ok var þar lios en adrir menn j reckiu komnir. Þormodr neytti litt matarins. gridkona serr at hann var blodugr. hon gengr fram ok segir at Þormodr er heim kominn ok klæde hans voru blodug. Bessi riss upp ok gengr j stofu ok hæilsar Þormodi ok spurde tidenda. en Þormodr segir fra funde þeirra Kolbaks. Bessi mællti. var suo at Kolbak bitu æingi jarnn. Þormodr suarar. oft hio ek til hans ok bæit æigi helldr en ek berda med talknskide, Bessi mællti. þar kom fram trollskapr Grimu. en æigi er synt hue nærr þessarrar sneypu verdr hefnnt þuiat vid trollskap er at eiga. Bessi bindr sár Þormodar þuiat hann uar læknir godr.

Kolbak vard brott komit

115. Um morguninn eftir ferr Bessi vid marga menn j Ỏgur. ok fyrr en þeir komu a bæinn þa mællti Grima vid huskalla sina. nu skulu þer aller fara j stofu ok skipa bek hinn oædra ok sitia þar j dag medan þeir Bessi eru her. Þeir gerdu sem Grima baud þeim foru j stofuna ok skipadu hinn oædra bek ok allir uopnnadir. Grima skipade Kolbak a midiann bek ok bra hondum sinum yfir hỏfut honum. Nu koma þeir Bessi a bæinn ok drepa a dyrr. Grima gengr vt ok hæilsar þeim. Bessi segir. þat ætlum ver at þer þiki litit undir um uora hæilsu en þat vitum ver uist at oss þikir æigi uerr ath þu uærir æigi hæil. Grima suarar. miog kemr mer þetta ordtak a uuart þuiat ver hugdum at þu uærir vinr uorr sem ver erum þinir. edr segi þer nockur tidende. Bessi suarar. þau æin segium ver tidende at ver hyggium ydr adr kunnig vera. Grima suarar. ver hofum æinge tidende nyliga spurt edr huat kunni þer oss at segia. Bessi mællti. ver kunnum þau at segia at Kolbakr þræll þinn vann a Þormodi syne minum. Grima suarar. þat eru ill tidende ok mikil ok ma þo vera at sỏnn se þuiat ek senda hann j gearkuellde inn j hus med ueft ok kemr hann æigi hæim. ma vera at hann hrædizst auit min þuiat hann væit huert vinfæinge mer er vid Þormod. mig hefir grunat at Kolbakr hafui þotz vera j þingum vid Þordijse en nu hefir hann synt mykla folsku er hann hefir unnit a godum dreing firir uandlætis sakir ok fært suo amæli a hendr dottur minne en gert oss skỏm ok klæki. er ek skylld til at reka þessa rettar sem ek hefir fỏng aa. Bessi mællti. þat mæla sumir menn Grima at þu kunner vm hug þer at mæla ok se nokut vanset huet þer byr j skapi. Grima suarar. allir menn kunna at mæla vm hug ser ef vilia | en raun mun sanna huersu mer er gefit vm þetta mál. nu kann ek þok ok ỏfusu at þer gangit inn j hus uor ok rannsakit uor herbergi ok dragit suo grun af at ver sem samuitande þess illuirkis er Kolbakr hefir unnit. Nu geingr Bessi inn j stofu med sinu foruneyti ok skipar hinn ædra bek. sitr þar nockura stund ok ser æigi Kolbak þar er hann sat gagnnvert honum. gengr frem eftir þat ok rannsakar bæinn ok finnr æigi Kolbak. Eftir þat lysir hann auerkum a hendr Kolbaki ok for heim vid suo buit. Sár Þormodar hafdizst illa ok la hann leingi ok var hann ỏruendr æinart sidan medan hann lifde. Kolbakr uar j Ỏgri um uetrinn ok uarduæitti Grima hann a laun vm uetrinn. Vm sumarit eftir uar mal buit til alþingis a hond Kolbaki. a þui þingi vard Kolbakr rekr skogarmadr. Skip stod uppi j Uadli þui skipe styrde norrænn madr er Jngolfr het. skipit uar miog albuit at alþinge en æigi gaf þeim uedr. Þa er menn uoru ridnir ór herade til þings kom Grima at male vid Kolbak ok mællti. þess er mer uon at þu munir verda sekr skogarmadr j sumar um auerka Þormodar. en firir þui at sekth þin hlytz af mer þa vil ek þer frelse gefua ok skalltu æigi lengr þręll vera. þar med skalltu bua þria hesta a laun .ij. ockr til ræidar en æinn til klyfiaburdar. vil ek fylgia þer til skips. Kolbakr uard feginn fegiofinne ok frelse sinu. Hann byrr vm nott ferd þeirra suo at ỏngir menn urdu varir vid þeirra brottfor. þau ridu Glamuheide til Arnnarfiardar ok suo hit efra vt eftir fiollum. koma vm nott j Uadil þa er allir menn voru j suefnni. voru flestir menn a skipe en styrimadr suaf vid fa menn a lande. Grima gengr at tialldinu ok sprettir tialldskỏrum en Kolbakr varduæitti hesta þeirra. hon gengr jnn j tialldit ok uekr upp styremanninn. Jngolfr hæilsar Grimu ok spurde tidenda. ok eftir þat mællti Grima. þat er eyrendi mitt hingat at ek villde taka æinum manni far þeim er her er kominn. Jngolfr suarar. huerr er sa madr. Grima mællti. Kolbakr hæitir hann. Jngolfr suarar. huort uann sa a Þormodi. Grima mællti. sa er madr hinn sami. Jngolfr suarar. mikit uandhæfui synizst mer a þui vera at taka vid þeim manni sem suo hardfæingir menn æigu hlut j sem þeir fedgar eru. hofum ver her lengi uerit ok legit med bunu skipe ok kann vera at fyrr koma Bessi heim j herat en oss gefui j brott ok ma vera at ver faim æigi leynt manninum firir þeim. Nu ser Grima at hann tekr seint þeirra mal. þa vindr hon fram fegyrdle undan kapu sinne ok hellir þar .cc. silfrs j kne styremanni ok mællti suo. þetta fe vil ek þer gefa til uidrtoku vid Kolbak ok asia. Jngolfr suarar. fagurt er fe þetta ok mun oss dyrkeyft verda ef þeir finna oss her ok takim uer vit skogarmanni þeirra. Grima mællti. se ek kaup med ockr. þu munt taka vid Kolbaki ok fe þessu er ek hefui fram ef þer gefr byr j dag. Jngolfr suarar. suo skal vera sem þu mælir. Nu tekr hann vid fenu ok fylgde Kolbaki a skip vt med uarnnat sinn. Grima hefzst vit a lande ok minnir þa a hinu fornnu fræde er hon hafde j bernsku numit. j þui bile fellr anduidrit. Lætr Jngolfr vt bera hwdfot þeirra ok er(u) ardegis at ollu bunir. þa er sol uar j landsudri renn byrr a. ganga þeir Jngolfr ok Kolbakr a land ok quedia hana uel. byzst hon þa til brottfarar ok fær ser foruneyti ok er ecki sagt fra fỏr hennar fyrr en hon kemr heim. ok var þat synu fyrr en menn kuomu af þinge. Jngolfr geingr a skip ok þui næst vinda þeir upp segl. þeim gaf uel byre ok attu skamma vtivist koma vid Noreg. Kolbakr fór a burt ór Noregi hann redzst j lid med uikingum nockurum ok reyndizst hardfæingr madr j ollum mannraunum. Þormodr kom heim af þinge med fỏdr sinum j Laugardal ok uar med honum nockura uetr. æigi hofum uer heyrt getit at Þormodr hafui fæingit mæire sæmd sins auerka en sekt Kolbaks. Þormodi þotti lỏngum daufligt heima.

Þormodr hitti Þorbiorgu

116. Nockuru sidarr redst hann til farer med huskollum fỏdr sins er þeir skylldu sækia fiska er Bessi atti vt j Bolungaruik. þeir sigldu gott uedr ut eftir Jsafirde ok er þeir komu firir Arnnardal þa kemr anduidri ok verda þeir sæhafa at dalnum. kasta þeir ackeri ok fara a land ok ræisa tialld ok hafazst þar vid nockura stund þuiat þeim gaf æigi a brott. Katla het kona er bio j Arnnardal hon uar eckia hana hafde att sa madr er Glumr het. dottir Kỏtlu het Þorbiorg hon uar sealig kona ok ecki æinkar uæn suỏrt a hár ok suo a brun þui uar hon kollut kolbrun. Þormodr gek æinn dag | upp til bæiar. Þormodr kemr j stofu ok var þar ecki manna nema konur. Katla heilsar þeim er kominn var ok spyrr hann at nafnne. Þormodr sagde til sin. Katla mællti. heyrt hefui ek þin getit. Nu var Þormodr þar vm daginn ok eru konur katar vid hann. Þormodr rennir augum til dottur husfreyiu ok litzst honum uel a hana. hon hefir ok nockut augbragd a Þormodi ok verdr henni hann uel j skapi. Nu er Þormodr þar um daginn ok ferr sid heim vm kuelldit til tialldz sins. Hann uenr þangat kuomur sinar ok spretta upp af honum æinstaka mansaungsvisur ok liker þeim uel konunum. Katla mællti vit Þormod. attu nockur eyrende ut j uikina. Þormodr suarar. æinge eyrende a ek onnur en skemta mer. þotti mer daufligt hæima. Katla mællti. huort mun þer betra þikia edr skemtiligra at fara med þeim edr uera her medan þeir fara vt eftir fiskunum ok skemta þer her. nu er þat heimillt ef þu villt at suo se þuiat mikit gaman er oss at þer. Þormodr suarar. uel fara þer ord til min ok mun ek þiggia þat er þu bydr þuiat mer þikir skemtiligt her at vera. Nu ferr Þormodr til kumpana sinna ok sagde þeim at hann mun þar eftir dueliazst medan þeir fara eftir fiskunum. bidr þa koma vid dalinn er þeir fara utan. Nu skilia þeir. ferr Þormodr heim til bæiar en forunautar hans fara eyrenda sinna. Þormodr uar j Arnardal halfan manut. hann yrkir þa lofkuæde um Þorbiorgu kolbrun. þat kuede kallade hann Kolbrunarvisur. ok er kuædit uar ort þa færde hann kuędit suo at margir heyrdu ok mælltizst uel firir af þeim er heyrdu. Katla dro af hende ser þa fingurgull mikit. hon mællti. þetta fingurgull uil ek þer gefa at kuædislaunum ok nafnnfesti þuiat ek (gef) þer þat kenningarnafnn at þu skallt heita Kolbrunarskalld. Hann þackade henni geofina ok festizst þat nafnn vid hann. Forunautar Þormodar komu þar vid land. stigr Þormodr þa a skip med þeim ok þackar husfreyiu þann fagnnat er hon hafde honum væitt. Katla mællti at Þormodr skyllde æigi þar hea snæida ef farar hans bæri þar hea. skiliazst þau vinir. ferr Þormodr heim a Laugabol ok var heima þat sem eftir var sumarsins. Ok er uetra tok ok isa lagde þa mintizst hann þess uinfæingis er honum hafde verit uid Þordise dottur Grimu j Ỏgri. gerde Þormodr þa heimanfor sina ok leggr læidina j Ỏgur. Grima tok vid Þormodi med mykille glede en Þordis ræiddizst nockut suo vid honum ok skaut oxl uid Þormodi sem konur eru uanar þa er þeim likar æigi allt vid kalla. Þat fann Þormodr skiott ok serr þo at hon skaut augum j skakk stundum ok sa um oxl til Þormodar. kom honum j hug at dælla var at draga ef halft hlopti Þordis mællti þa. þat hefui ek firir satt at þu munir fatt til þess er uit hỏfum uit mælltzst. hefui ek þat spurt at þu hefir fæingit þer nyia unnostu ok ort um hana lofkuæde. Þormodr suarar. huer er su unnosta min at þu segir at ek hafa ort kuædi um. Þordijs suarar. su er Þorbiorg kolbrun ut j Arnnardal. Þormodr suarar. ỏngu gegnir þat at ek hafui kuedit um Þorbiorgu. hitt er satt at ek orta um þig lofkuede þa er ek var j Arnnardal þuiat mer kom j hug huersu langt j mille bar uænleiks þins edr Þorbiargar ok suo hit sama kurtæise. em ek til þess her kominn at ek uil nu færa þer kuædit. Þormodr kuedr þa Kolbrunarvisur ok snyrr þeim eyrendum til lofs Þordise er mest voru adr akuedin at hann hafde um Kolbrunu ort. gefr hann nu þat kuæde Þordise til hæils hugar vid sig ok asta. Ok suo sem myrkt el dregr upp ór nordri ok fellr nockut fỏl ok læidir af med litlum vinde ok kemr eftir a biart solskin med blidu lognni suo dro kuædit af allan oræktar myrkua af hug Þordisar. Þormodr kemr þa iafnan j Ỏgur ok hefir þar vidrtektir godar. ok er suo hafde fram farit um hrid þa unde Þormodr uel sinu rade.

Fra Þormodi

117. Þat bar til æina natt er Þormodr uar heima at hann dreymir æina natt at Þorbiorg kolbrun kemr at honum ok spurde huort hann uekti edr suæfui. Hann sagdizst uaka. Hon suarar. þer er suefns. en þat æitt berr firir þig at suo mun eftir ganga sem þu uakir. huort hetir þu gefit annare konu kuędi mitt þat er þu ortir um mig. Þormodr suarar. æigi er þat satt. Þorbiorg mællti. satt er þat at þu hefir mitt lofkuede gefit Þordise ok snuit j kuædinu þeim eyrendum er mest voru akuedin er þu hefir um mik ort þuiat þu þordir æigi litill kall at segia at þu hefdir um mig ort. uilldir þu æigi satt segia um hueria konu þu hafdir ort. nu mun ek þer þui launa lausung þina ok lygi at þu munt taka augnauerk mikinn ok strangan suo at bæde ỏgu munu springa ór hỏfde | þer nema (þu) lysir firir alþydu klækiskap þinum þeim er þu tokt af mer kueda mitt ok gaft annare konu. munt þu alldregi hæill verda ne(ma) þu fellir nidr þær uisur er þu hefir snuit til lofs Þordise en takir þær upp er þu hefuir um mig ort. kenn sidan þetta kuæde suo odrum sem þat uar firir onduerdu ort. Þormodi syndizst hon vera ræidulig þottizst sia suipinn hennar er hon gek j brott. Hann uaknar vid þat er hann hafde suo mikinn ỏgnnauerk at hann matti uarla þola væpande ok ma ecki sofa þat er eftir er nætrinnar. Hann huilir lengi um morguninn. ok er allir menn voru upprisnir adrir en Þormodr þa kemr Bessi at reckiu Þormodar ok spurde huort hann væri siukr er hann ræis æigi upp sem adrir menn. Þormodr sagde at honum væri illt j ỏgum. Bessi suarar. æigi er sa hæill er j ỏgun uerkir. Þormodr quat þa visu.

Jlla red ek þui at allar

eydraupuis gaf ek meyia

mer bar doms j drauma

dis Kolbrunar visur.

þa tok ek þetta freyia

þrudr kann mart hin pruda

liknnumzst ek helldr vid hillde

huitings a mer uiti.

Bessi mællti. huat hefir þer j drauma borit. Þormodr sagde drauminn ok allan malauoxst kuædissins. Bessi mællti. ohagligar unnostur attu. hlautzst af annare ỏrkumbl en nu æigi minne uon at ỏnnur spreinge ỏgu ór hỏfdi þer. en þo er þat nu mitt rad at þu snuir kuædinu a þann hatt sem þu ortir þat firir ỏnduerdu. Þormodr quat suo uera skylldu. nu lysir Þormodr firir alþydu huersu fafit hafde vmb kuædit ok gefr þa at nyiu uit morg uitne Þorbiorgu. Þormodr uerdr þa bratt heill þess mæins. Nu munu uer huilazst lata fyst frasognn um Þormod kolbrunarskalld.

Þorgeirr Hauarssun drap Snorra. capitulum.

118. Nv er at segia fra Þorgeiri Hauarssyne hirdmanni Olafs konungs hins helga. þat uar æitt sumar at hann kom skipe sinu j Nordrá ok hellt þui upp j Huita ok setti þar upp j þann stad er nu er kallet Þorgæirshrof. hann for um uetrinn til uistar a Reykiahola ok uar þar þann uetr med frændum sinum. selr þar uarning sinn þann er hann hafde uestr þangat haft. fór um vorit sudr til Borgarfiardar ok byrr þar skip sitt. litlu firir þing ferr hann uestr a Reykiahola eftir vỏru þeirre er þar uar saman dregin ok hann hafde tekit firir uarning sinn þann er hann hafde sellt vm uetrinn. hann flytr uoruna til Skogarstrandar ok færr ser þar hesta sudr yfir hæide til Borgarfiardar ok æinn madr med sa er ræid firir ok hafde kly(f)iahest j togi. Þorgeirr ræid eftir med skiolld sinn ok spiot ok ỏxi hann hafde hialm a hỏfde. fara uit suo buit sudr a Myrar. Sa madr bio a Huitzstodum er Snorri het ok hann uar kalladr Hæzkilssnorri. hann uar mikill madr ok sterkr ouænn yfirlitz grimligr j asionu odęll ok ouinsæll nasbradr ok oþydligr j skaplynde. Helgi het son hans hann uar þa a ungum alldri. mannahusin uoru þa nedarr en nu eru ok uar þa kallat a Mel. lambahus stod mikit uestr j tuninu þar sem nu er kalladar Snorre toftir. þeir Þorgeirr fara þar hia garde. ridr forunautr Þorgeirs fram um bæinn en klyfiahestar þeir er Þorgeirr rak hlaupa heim j tunit. kemr Snorri vt vid þat er Þorgeirr elltir hestana ok uill reka ór tuninu. hestunum þotti gott at bita ok nam sa ofallt stadar er hann rak æigi. Snorre gengr inn ok tekr æitt mikit krokaspiot hleypr vt ræidr ok blotar hestunum ok Þorgeiri. berr hann med spiotinu ok særir hestana. synizst Þorgeiri æigi ỏruænt at hann mune bana hestunum. hleypr af baki ok hefir skiolldinn firir ser. spiotit hefir hann j hende. Hann sækir þa at Snorra. hann horuar undan til lambahussins ok uerst med spiotinu. .ij. huskarllar Snorra sa at hann hliop vt ræidr med spiot sitt. tekr sina ỏxi huorr þeirra fara þeir til fulltings vid Snorra. Þorgeirr uerst þeim med myklu afli ok ỏruggleik ohræddr sem hit oarga dyr. Huskallar verda bratt sarir þuiat þeir hỏfdu skamskeftar ỏxar en Þorgeirr lagde spiotinu hart ok tijdum. hrucku þeir Snorri inn j lambhusit. dyrnar voru þraungar ok lagar a husinu ok uar þar illt inn at sækia eftir þeim. Þorgeirr hleypr upp a husit ok ryfr ok þar sem husit raufazst leggr Snorri vt spiotinu j moti Þorgeiri. uerdr Þorgeirr af þui nockut sarr ok þo litt. raufazst nu husit vida. Þa getr Þorgeirr hoggit spiotit af skafti ok iafnnskiott hleypr hann inn j husit med skiolld sinn ok ỏxi ok hio þegar med oxinne j hofut Snorra suo hart at hann klauf hausinn allan. færr Snorri þegar bana. Snyrr Þorgeirr þa at huskollum Snorra ok sækir þa grimliga. lauk suo þeirra læik at Þorgeirr drap þa bada. eftir þat gengr hann vt ok stigr a bak hesti sinum ridr til dyranna ok segir at Hækilsnorri | uill hafua fund þeirra. ok mun hann bida yduar j lambahusinu. Ridr eftir þetta j brott ok til fundar vid forunaut sinn. hann hafde rekit klyfiahestana ór tuninu medan þeir borduzst. fara vid suo buit til skips. byrr Þorgeirr skip sitt ok helldr þui ut til Seleyrar. bidr þadan byriar ok lætr j haf at byr bunum. hefir skamma utivist tekr Noreg ok ferr skiott a fund Olafs konungs ok færr þar godar uittỏkur. Þessa uiga getr Þormodr j Þorgeirsdrapu.

Hus braut hart til Snorra

suerdrudr ok styr gerde

hinn er heiptir manna

Hækilsonar ræki

uard eggiadr þar þriggia

Þorgeirr huotu meiri.

Helgi sonr Snorra bio a Huitstodum lengi. hann uar olikr fodur sinum bæde vfirlitz ok j skaplynde. hann færde husin þar sem nu eru. Helgi atti kenningarnafnn ok uar kalladr huitr ok uar honum þat æigi auknefnni þuiat hann var uænn madr ok uel hęrdr huitr a hár. vit hann er kendr bærinn a Huitstodum. Helgi var vinsęll madr af heradsmonnum godr buþegnn ok gagnnsamr vid alþydu. hann deillde vm Gufufitiar vid Þorstæin Egilsson þuiat Þorstæinn villde kaupa fitiarnar en hann uillde æigi selia. Hann fór um uetrinn med huskollum sinum eftir heyi. Þorsteinn for eftir þeim med huskollum sinum. þeirra fundr vard j eyium þeim er liggia sudr fra Huitstỏdum. A þeim funde borduzst þeir Helgi. a þeim funde vard Helgi sárr miog. til þess fundar kuomu margir godfusir menn ok sættu þa ok keyfti Þorsteinn fitiarnar en bætti Helga auerkann.

Þorgeirr drap Þori fra Hrofaa i Steingrimsfirde

119. Þorir het madr er bio at Hrofaa j Stæingrimsfirde hann uar mikill hauadamadr ok ouinsęll. hann vard missattr vid hirdmann Olafs konungs j kaupstefnnu ok særde hann konungsmann myklu sari. a þat mal var ecki sętz. ok er konungr uard þessa uarr þa mislikade honum miog sea atburdr. hann mællti þa vid Þorgeir. þat uil ek at þu hefnir þessa auerka er hirdmadr minn var særdr vt a Jslande ok læid suo Jslendingum at beria a minum monnum. Þorgeirr suarar. þess væntir mik ath ek muna hefnnt fa þessarra motgerda er ydr hafa geruar verit j þessu uerki. Konungr mællti. þui byd ek þer um þetta mal at ek væit at þu munt minn uilia gera j þessu uerki. Þorgeirr byrr skip sitt snemma til Jslandz. honum byriar uel ok kemr skipinu j Uadil. hann ferr þa heim a Hola ok tekr þa til skalasmidar. Ueglagr het sa madr er at skalasmid var med honum ok gerde sinu megin skalann huorr þeirra. Skalinn uar um endilangt þilinn en æigi odrum þilium. þau þili hellduzst þar til er Magnus byskup var at stadnum (j) Skalahollti hinn sidari. A ỏnduerdum uetri for Þorgeirr nordr til Stæingrimsfiardar til Hrofár ok Ueglagr smidr med honum. þeir komu a bæinn sid am aftan ok drapu a dyrr. kona æin gengr til dyra ok heilsar þeim er komnir voru ok spyrr þa at nafnni. Þorgeirr segir hit sanna til huerir þeir voru. Þorgeirr spurde huort bonde væri hæima. Hon quat hann heima vera. Þorgeirr mællti. bid þu hann vt koma. Hon gengr inn ok segir at menn eru komnir vti þeir er hann uilldu hitta. Þorir spurde huerir þeir væri. Hon suarar. þat ætla ek at Þorgeirr Hauarsson væri ok forunautr hans. Þorir riss upp ok tekr spiot sitt gengr vt j dyrnar ok setr spiotzoddinn j þreskiolldinn ok hæilsar þeim er komnir voru. Þorgeirr tok ecki quediu hans. hann mællti þa. þat er eyrendi mitt hingat at ek uil uita hueriu þu uill bæta Olafi konungi firir þann uansa er þu gerdir honum j þui er þu uant a hirdmanni hans. Þorir suarar. ertu nockut adile þessa mals. Þorgeirr suarar. firir þat mun ganga þui at ek hefui konungs umbod. Þorir suarar. vera ma at suo se en uarlla virdizst mer sem ek heyra ord hans a þo at þu mæler æitthuat. Þorgeirr suarar. þat er satt at þu heyrir hann æigi mæla en þo ma vera at þu kennir nockurnn tima hans riki. Ok er minzstar uonir voru leggur hann spiotinu til Þoris. þat lag kom framan j fang honum ok gek þegar a hol. fell Þorir inn j dyrnar. Þorgeirr snyrr a brott ok er ecki sagt af ferdum hans fyrr en hann kom heim a Hola.

Veglagr fannz at þyfsku. capitulum.

120. Um uetrinn eftir bar þat til nylundu a Holum at þar uoru stuldir myklir. hurfu monnum gripir ór hirdzslum ok uar suo mikill gangr at þui at ór huers mannz hirdzlu huersu ramligr láss sem firir (uar) huarf nockut en þo uar æinge brotinn. Jllugi Arason uar þann uetr heima a Holum. Eftir jol um uetrinn heimta þeir brædr hion sin saman. Þorgisl tekr suo til ordz. þat er ollum monnum kunnikt at her hafa verit j uetr stuldir myklir hefir her mart ór lokum horfit. uilium ver nu hafua uppi rannsỏknn. skal fyst rannsaka hirdzslur ockar brædra en eftir þat annara hæimamanna. ok ef ecki finnzst her þat sem stolit er þa munu uer fara a adra bæi at rannsaka. Nu fór þat fram at rannsakadar voru hirdzslor | manna ok fannzst ecki þat er menn læitudu. Ueglagr smidr atti æina kistu stora. Þorgisl mællti at Ueglagr skyllde luka upp kistunne ok syna þat sem j væri. Hann suarar. alldri hefir ek rannsakadr verit sem þiofar ok mun ek æigi upp luka kistunne. Þorgisl mællti. æigi er (til) þins æins sia læikr georr helldr hafua uorar kistur ransakadar verit ok ma þer þat er yfir margan gengr. Hann suarar. þo at þer hafit aller rannsakadir verit þa mun ek þo æigi upp luka kistunne. Jllugi spratt þa upp hann hafde æina stora ỏxi j hende. ef þu uill æigi fram selia þinn lyckil segir hann þa hefui ek at uarduæita konungs ỏxi þa er lyckill er at ollum lasum til upp at luka. nu mun ek med þeim lukli upp luka kistunne. Hann sa at Jllugi mundi hoggua upp kistuna. selr fram lyckilinn. lykr Jllugi upp kistunne ok finnr þar marga gripe þa er monnum hafde horfit. þa þottuzst menn uita at hann munde stolit hafa ollu fenu. Uar hann þa neyddr til sagnna. gengr hann þa vid morgum stuldum ok fylgir þeim þar til er hann hafde folgit fe vti j ymsum stodum. Jllugi mællti þa. olifismadr synizst mer Ueglagr vera ok er þat mitt rad at hann se hengdr. Þorgeirr mællti. æigi muntu suo uilia skiliazst vid smid þinn. Jllugi suarar. rangt synizst mer at suo mikill þiofr gangi undan. Þorgeirr mællti. huort sem þat er rett edr rangt þa mun hann ydr dyrkeyftr verda ef ek ma rada. Jlluge mællti. mikit kapp leggr þu a med þiofnum ok munt þu illt at sok hafa ok æigi mun þinn hæidr ofallt standa firir honum þo at hann gangi nu undan. nu fari (hann) burt af Ræykianese ok komi alldri aftr. Nu fylgir Þorgeirr Ueglagi uestr a Laugabol til þeirra Þormodar ok Bessa ok bad at þeir mundi taka vid honum. þeir toku uit honum firir sakir Þorgeirs ok uar hann med þeim um uetrinn.

Fra þeim fostbrædrum

121. Þat bar til vm uorit eftir at þeir Þorgeirr ok Þormodr foru nordr a Strandir ok allt nordr til Hornns. ok æinn dag foru þeir j biarg at sækia ser huannir ok j æinni to er sidan er kollut Þorgeirsto skaru þeir myclar huannir. skyllde Þormodr þa upp bera en Þorgeirr uar eftir. þa brast aurskrida undan fotum hans. honum uard þa þat firir at hann greip um æinn huannniola med grasinu ok hellt þar nidri allt vid rotina ella hefde hann ofan fallit. þar var sextỏgt ofan a fiorugriot. hann gat þo æigi upp komizst ok hek þar þann ueg ok uillde þo med ongu moti kalla a Þormod ser til biargar þo at hann felli ofan a annat bord. ok uar þa bani viss sem uita matti. Þormodr bæid uppi a homrunum þuiat hann ætlade at Þorgeirr munde upp koma. en er honum þotti Þorgeiri dueliazst suo myklu lengr en uon var at þa gengr hann ofan j skriduhiallana. hann kallar þa ok spyrr hui hann komizst alldri edr huort hann hefir enn æigi nogar huannirnar. Þorgeirr suarar þa med oskelfri rỏddu ok ottalausu briosti. ek ætlar segir hann at ek hafui þa nogar at þessi er uppi er ek helld um. Þormod grunar þa at honum mune æigi sialfratt um. ferr þa ofan j tona ok ser uegs ummurke at Þorgeirr er kominn at ofanfalli. tekr hann þa til hans ok kippir honum upp enda uar þa huonnin mer oll upptognut. fara þeir þa til fanga sinna. En þat ma skilia j þessum lut at Þorgeirr uar vskelfr ok olifhræddr ok flestir hlutir hafa honum verit kallmannliga gefnir sakir afls ok hreysti ok allrar atgerui. segia menn at þeir hafui verit allir þrir a æinne uist a Reykiaholum Þorgeirr Þormodr ok Grettir hinn sterki Asmundzson ok hafui verit nærr vm afl þeirra tueggia ok Grettis æins. segia menn ok at Þorgisl hafui suo sagt at lỏgbergi a alþinge er hann var spurdr at uetrtaksmonnum sinum huort þeir mundu æigi roskuazstir menn a ollu Jslande ok sizst kunna nokkut at hrædazst. en hann suarar þui suo at þat væri æigi suo þuiat Grettir er myrkhræddr en Þormodr gudhræddr en Þorgeirr sagde hann ecki uætta hrædazst kunna ok sizst bregda ser vid nockurnn uofuæifligann haska. Sidan foru þeir nordan af Strondum med feng þann er þeir hofdu fæingit. for Þorgeirr hæim a Reykiahola en Þormodr a Laugabol. um sumarit eftir bio Þorgeirr skip sitt. Ueglagr kom til skips ok tok Þorgeirr uit honum ok flutti hann utan. skipit kom vid Orknneyiar. Rỏgnualldr jarll Brusason uar þa buinn til hernadar þuiat uikingar margir lagu um eyiarnar. Þorgeirr selr þa kaupskipit ok redzst j lid med jalli. Ueglagr for upp a Skotland ok gerdizst þar mikill þiofr ok uar þar hengdr sidan. Þorgeirr uirdizst uel þuiat hann reyndizst þui meire kappi sem meire mannraun kom til. Suo orti Þormodr.

Niordr gek a skid skordu

skeleggr en þat telium

hialldrs | at heria uillde

hungalldrs med Rognnuallde.

litt sparde fior fyrda

fremdar milldr at hillde

dreings uard dad at lengri

diarfr Hauars arfui.

J hernade vard Þorgeirr agætr madr at hug ok uopnnfime. Jarll uard agætr af þesse ferd þuiat hann sigradizst huar sem hann kom. sid um haustit for Þorgæirr til Noregs ok var med Olafi konungi. Um uorit bio Jllhugi skip sitt til Jslandz. Þorgeirr sagde at hann uill fara med honum. Jllhugi mællti. oradligt synizst mer þat at þu farir til Jslandz þuiat þu ert her uel kominn med konunginum en þu att fass gods at vitia til Jslandz. nu mun ek æigi flytia þig fra fridinum ok til vfridaring þuiat þu munt ecki suo mikit gott upp taka a Jslande sem þu hefir her af konungi. Þorgeirr suarar. vera ma at ek komumzst til Jslandz þo at þu flytir mig æigi. Nu byrr Jllhugi skip sitt ok lætr j haf þa er honum gaf byr. ok er Jllhugi uar j brottu þa gek Þorgeirr firir konung ok bad ser fararleyfis. Olafr konungr mællti. suo virdizst mer at minne mannheill hafir þu a Jslande en her med oss ok þiki mer radligra at þu ser her med oss en a Jslande. Þorgeirr sotti miog þetta mal ok konungr sa at Þorgeiri þotti mikit undir ath hann lofade honum. þa mællti konungr. nu mun at þui koma sem ek sagda j fystu er ek sa þig at þu mundir æigi j ollu gæfumadr. en nu mun ek lofa þer ath þu farir til Jslandz en æigi munu vit oftar siazst ef vit skilium nu. Þorgeirr mællti. þỏk kann ek ydr at þer lofit mer fỏrina en þat ætla ek at fara þegar at sumri a yduarnn fund. Konungr mællti. uera ma at þu ætlir suo en æigi mun suo uerda. Nu skiliazst þeir at suo mælltu. Þorgeirr tok ser fari med þeim manni er Jokell het ok for med honum til Jslandz. þat skip kom j Uadil ok for Þorgeirr a Reykiahola til uistar. Jllhuga ræidde lengi vti um sumarit ok kom skipi sinu sid um haustit nordr j Hraunhỏfn a Melrackaslettu. Hann setti þar upp skipit ok bio þar um ok for sidan nordan um suæitir ok ætlade heim a Hola. Gautr Slæituson er fyrr uar getit kom til fundar vid Jllhuga ok tok ser far med honum at sumri. Æinn dag er Jlluge ade hesti sinum kom madr at honum sa var j huitri heklu. hann kuaddi hann. Jllhugi tok kuediu hans ok spurde huerr hann væri. Hann suarar. ek heiti Helgi. Jllhugi suarar. huadan ertu kyniadr. Hann suarar. kyn mitt stendr uida fotum en þo er þat flest firir sunnan. en huergi a ek hæima nu ok æigi hefui ek heill til þess at hafa .ij. missera biorg. en iafnan tekr ek kaup a sumrum ok margir menn kennazst vid kenningarafnn mitt er ek er kalladr Helgi selseista. Jllhugi mællti. fanefnt er þat en þo hefui ek æigi heyrt þin getit. Hann mællti. þat er eyrendi mitt hingat at ek vil vita ef þu uill flytta mig utan at sumri. Jllugi mællti. eru þar nockur uandræde a hondum edr hefir þu nockut fe. Helgi suarar. æinge hefir ek uandræde en litit fe en vera mætti suo at þer væri handlettir at mer þuiat ek er oflettr madr. Jllhugi mællti. ert þu nockurr jþrottamadr. Æinge sagde hann en mikit a ek traust undir fotum ok briosthæill madr er ek þuiat æinge færr tekit mik a rás. Jllhugi suarar. gagnn væri at þui þeim er allhræddr kann verda. Helgi suarar. æigi hefui ek þat reynt at verda allhræddr en uita vil ek huort þu uill væita mer farit. Jllhugi mællti. kom þu til fundar vid mik j uór ok ver med mer j flutningum er ek dreg saman vỏru mina ok far þa med mer til skips. Helgi suarar. sia kostr likar mer alluel. Nu skilia þeir at suo mælltu. fór Jllhugi uestr a Reykiahola ok var þar vm uetrinn.

Þorgeirr drap Gaut

122. Brædr .ij. biuggu j Garpsdal het annarr Kalfr en annar Steinolfr. þeir voru a ungum alldri vinsælir menn ok uel audigir. Þordis het kona er bio j Olafsdal. hon var eckia god husfreyia ok gagnnsỏm. son hennar het Eyiulfr hann var geruiligr madr ok vinsæll. Þorgeirr het frænde Þordisar er hon hafde uppfætt. hann hafde þat kenningarnafnn at hann uar kalladr Þorgeirr hofleysa en þat nafnn hlaut hann af þui at hann hafde til allz meira en hann þurfti. med þeim brædrum Eyiulfui Þorgeiri var vingott þeir voru badir geruiligir menn ok knair ok miog olatir ok var mikit vm þa lỏngum. Þordis amadizst oft vid glimur þeirra en þeir glettuzst þui meirr vid hana. ok einn dag er þeir glimdu a golfui var mikit um þa. kuomu þeir oft vid kellingu ok drogu uerk hennar a fotum ser ok mællti kelling. litit fremd er j þui at spilla uerki minu ok glettazst vid mik. en spa mun ek yckr spa. suo uel sem nu er med yckr þa munu þit .ij. fostbrædr uest skilia ydkart vinfæinge. Þeir suorudu. æinkar ospalig synizst ockr þu uera. Kelling suarar. huersu sem yckr synizst þa mun þat eftir ganga. Um uorit er þeir Jllhugi ok Þorgeirr hỏfdu verit um uetrinn a Reykiaholum beidde Þorgeirr Jllhuga at hann skyllde | uæita honum far med ser um Jslandzhaf. Jllugi væitti þat sem hann bad. Kalfr ok Steinolfr toku ser far med Jllhuga. Nu er menn foru til skips um sumarit þa mællti Jllhugi vid Þorgeir. þat uillda ek nu frænde at þu færir til skips med monnum minum. en ek a eyrende til þings med þridia mann at hitta vine mina mun ek rida nordr af þinge ok uillda ek at þa væri skipit albuit. Þorgeirr quat suo vera skylldo sem Jllhugi uillde. Þorgeirr for nordr a Slettu til skips en Jllhugi biozst til þings. Kalfr ok Steinolfr ok Helgi selsæista uoru j fỏr med Þorgeiri en vara þeirra hafde fyrr farit austr ok nordr. Þa er Þorgeirr kom j Hraunhỏfn setti hann fram skipit ok bio. Gautr Slæituson uar til skips kominn ok hafde annat motunæyti. þar uar illt til elldiuidar ok foru sinn dagh huorir at afla elldiuidar. Æinn dag foru þeir Þorgeirr at afla elldiuidar en Gautr uar hæima. matsuæinar Gautz hofdu ketil uppi ok er uella var komin a ketil þeirra þa var lokit elldivide. segia þeir þa til Gauti. Hann gengr til tialldz Þorgeirs tekr ofan spiot Þorgeirs ok hỏggr af skafti. hann tekr ok skiolld Þorgeirs. gengr sidan til elldstoarinnar klyfr j sundr skiolldinn ok spiotskaptit ok elldir undir katlinum. verdr þa uel matbuit. Þorgeirr kom heim um kuelldit. hann saknar nu skialldar sins ok spiotz. hann spyrr huerr suæina hans hafui skiolld hans ok spiot. Gautr suarar. ek tok skiolld þinn ok spiotskaft ok klauf ek undir ketil uornn er adr matti æigi matbua. þuiat lokit var elldiuidinum en oss þotti illt hratt at eta en spiot þitt liggr j rumi þinu. Þorgeirr suarar. naudsyn uar þat at þer byggit mat yduarnn til suo at þer ætit æigi hratt þuiat Olafr konungr bannar huerium manni hratt at eta. Nu fann ecki a Þorgeiri at honum mislikade þessi tiltekia. Þorgeirr uar heima annan dag ok bio skip sitt. en Gautr for at elldibrondum med foruneyti sinu. Matsueinar Þorgeirs hofdu ketil uppi. þeim uard elldiuidar fátt ok sogdu til Þorgeiri. hann for til tialldz Gautz ok tok skiolld hans ok spiot hans hio hann af skafti ok klauf undir ketil huorttueggia ok skorti hann æigi elldiuidinn. Gautr kom heim ok fann spiot j rumi sinu skaftlaust. skiolld sinn ser hann huergi. hann spyrr þa huat menn viti til skialldar hans ok spiotskeptis. Þorgeirr suarar. ek klauf undir ketil huortueggia. Gautr mællti. seint lætr þu af at auka oss skapraunir. Þorgeirr suarar. suo er læikr huerr sera hæiman er giorr. Gautr hio þa til Þorgeirs en Þorgeirr laust hỏggit af ser med ỏxi sinne ok skæindizst þo litt þat a fæti. þa hlupu menn a mille þeirra ok helldu þeim. Þorgeirr mællti. æigi þurfui þer at hallda mer þuiat ek mun mig til æinkis likligann gera at sinne. Nu fara huorirtueggiu til tialldz sins ok um nottina er menn voru sofnadir ris Þorgeirr upp tekr ỏxi j hond ser ok gengr til tialldz Gautz ok sprettir tialldskorum ok gengr at rumi Gautz ok uekr hann upp. Gautr uaknar ok sprettr upp ok uillde taka til uopna. j þui bile hio Þorgeirr til hans ok hio hann j herdar nidr. fek hann af þui skiotan bana. Þorgeirr gengr j burt ok til tialld(z) sins. Budunautar Gautz uoknudu vid brestinn er hann uar ueginn. styrmdu þeir þar yfir honum daudum ok biuggu sidan um lik hans. Vm þenna atburd quad Þormodr visu.

Gaut uæit ek son Slæitu

snarfæingan med lid dreingia

haulldr vid hardar deilldir

hiordiarfan er nam fiorui.

enn hne orua spennir

almþings j gny mallna

rik uard þeim ræki

raun ofatopa launat.

Drap Þorgeirs Hauarssunar

123. Eftir þenna atburd sa þeir um dag huar skip siglde af hafe þangat til Hraunhafnnar. þat skip tok þar hofnnina ok lagu um ackeri eigi allnær landi. Þorgeirr fór a bati med skipverium sinum til kaupskipsins ok spurde huerir firir skipinu rede. honum var sagt at Þorgrimr Æinarsson er kalladr var trolli grænlenzskr madr rædr firir skipinu ok annarr madr Þorarinn ofsi Þorualldzson nordlenzskr madr. þeir spurdu huersu fiolmennt þeir hefde a skipinu. honum var sagt at þeir voru .xl. kalla innanbordz. Nu sa Þorgeirr at þar uar mikill lidsmunr ef þa skilde nockut a þuiat þeir Þorgæirr voru æigi meirr en .xx. uigir menn. Þorgeirr mællti. ydr kued ek at þessu styrimennina þat er mællt af mỏrgum monnum at uær sem huorirtueggiu ofstopamenn. nu synizst mer þat rad at uær gætim huorirtueggiu at uær gerim eigi uora hreysti ok hardfæinge at fiflsku ok vfride. synizst mer þat rad at uær setim grid med oss til uarygdar. Þeir toku þui vel ok for þat fram at grid voru sett. Nu er grid voru sett þa for Þorgeirr til skips. hann | flutti þa a skip allt fe sitt ok let skipit liggia um ackeri æigi allnærr lande ok voru hans menn allir a skipe. þuiat hann trude þeim æigi til þess fullnadar þo at gridin væri sett. Menn komu af lande ofan til fundar vit þa Þorgrim ok segia þeim vig Gautz Sleitusonar þuiat Þorgeirr hafde ecki sagt fra uiginu. ok er Þorarinn ofsi heyrde þessi tidende þa heimti hann Þorgrim til mals vid sig ok mællti suo. æigi munda ek grid hafa sellt Þorgeiri ef ek hefda uitat uig Gautz uinar mins ok frænda. nu uillda ek uita til huers ek skal ætla um liduæitzslu þar sem þu ert ef ek uil hefnna Gautz. Þorgrimr suarar. æigi mun ek skiliazst j þessu mali uid þig en torsotligr synizst mer Þorgeirr vera þar sem hann er her kominn. Þorarinn mællti. ver skulum bera a land upp skrud ok lereft ok adra goda gripe ok breida til þerris ok kann uera at nockurir menn Þorgeirs fari at undrazst ok munu ver þa drapa fyst ok fæcka suo lid þeirra. Þorgrimr suarar. gera mattu þat ef þu vill. Þeir Þorgrimr ok Þorarinn hỏfdu ætlat til Grænlandz ok attu þeir felag saman. Einn godann vedrdag baru þeir a land upp skrud ok lereft ok adra goda gripe ok breiddu vit þerri. þann dag foru þeir Kalfr ok Steinolfr .xij. saman a bati til landz eftir uatnni. ok er þeir sa uarninginn þa hlupu þrir menn af lide þeirra þangat sem uarningrinn uar ok þegar or þeir komu þar voru þeir drepnir. ok eftir þat foru þeir Þorgrimr ok Þorarinn med lide sinu at þeim Steinolfui ok toku þa ok settu þa j fiotra en drapu .vj. menn þar hia uatninu. Helgi selseista hio j fystu einn forunaut Þorgrims ok eftir þat hliop hann j brott. menn runnu eftir honum ok fengu æigi tekit hann. Helgi hliop id efra eftir fiollum daga ok nætr ok nam æigi fyrr stadar en a þinguelli ok sagde þeim Þorgisle ok Jlluga tidendi þau sem gerst hofdu. Nu eftir þessi uig toku þeir Þorgrimr kaupskipsbatinn þann er þeir Kalfr hofdu haft til landz ok foru þa til skipsins. Þorgeirr var a skipe ok þeir .viij. saman ok visse æigi þau tidende er landi hỏfdu georst þuiat leiti bar a medal þar sem uatnnit uar ok skipit. f(i)nnr Þorgeirr æigi fyrr en þeir fluttu kaupskipit med .ij. batum þangat til skips hans allir herklæddir. Þeir Þorgeirr þrifa uopnn sin. Þorgrimr ok Þorarinn flytia skip sitt at skipe Þorgeirs ok leggia bord vid bord. tekzst þar hardr bardagi. na þeir bratt uppgaungu ok lata skamt storra hỏgua a mille. Þorgeirr hỏggr tueim hondum med bræidexi. ok uar lengi adr en þeir kæmi sari a hann firir þui at ongum þotti gott at æiga gisting undir ỏxi hans. þo hlutu þat margir. Menn Þorgeirs fellu bratt. hliop Þorgeirr þa aftr j stafninn ok uardizst þadan þuiat uit mikinn lidsmun uar at æiga. allir menn agættu uornn hans þeir er vissu huersu roskliga hann uardizst. ok mælltu aller æitt um hans frækleik at menn þottuzst ỏngan hans iafnningia fundit hafa. Þorgeirr hio hart ok tidum af ỏruggum hug ok myklu afli þuiat mæire raun var at rada at Þorgeiri vndir hỏgg hans en at leoni þa er teknir ero fra henne huelparnir er hon þa grimmuzst j sinu edli. Almattigr er sa er suo ỏrugt ok uhrætt hiarta gaf j briost Þorgeiri ok æigi uar hans pryde af monnum ger ne honum j briost of borin helldr af hinum hæsta hofutsmid. Nu reyndizst þeim Þorgrimi ok Þorarnni suo at mæiri mannraun væri at sękia Þorgeir en at klappa um iugur konum sinum. Þa sottizst þeim seint ok uard þeim hann dyrkeyftr þuiat Þormodr hefir suo um ort at Þorgeirr yrde fiogurra manna bani adr hann væri ueginn. en .ij. menn eru nefnndir j Þorgeirsdrapu þeir er hann vo. Márr het austmadr en annar Þorir ok kom Marr fystr banasari a Þorgæir. hann hio a hond Þorgeiri. ok er hann hafde þat sar fæingit þa hio hann Maa banahogg. en Þorir lagde spioti j gegnum Þorgeir en Þorgeirr gek a lagit ok hio hann banahỏgg. Um þessa atburde quat Þormodr visu þessa.

Hauks fra ek hræfa læki

hardrædis þraut bæde

vid suiprunna sennu

suerd alldregi verda.

Marr het madr ok Þorir

malsniallr er let falla

adr fragum þa þeirra

Þorgæirs lokit eiru.

Nu er Þorir uar fallinn en spiotit stod j gegnum Þorgeir þa fell hann æigi. en þa var skamt hỏggua a medal þuiat þeir Þorgrimr ok Þorarinn stodu nærr ok unnu þeir þa a Þorgeiri. ok þa fell Þorgeirr ok let lifit. Þorarinn hio hofudit af Þorgeiri ok hafde med ser a brott. Suo segia menn at þeir kryfde Þorgeir til hiarta ok uilldu sia huiligt hiarta hans uar suo hugprudr sem hann uar. en menn segia suo at hiartat var æinkar litit. ok hafa þat sumir menn firir satt at minne se hugprudra manna hiortu en huglausra þuiat menn kalla mæira vera | blod j myklu hiarta en j litlu. en þeir kalla hiartablode hræzslu fylgia ok segia menn þui datta hiarta j briostinu at þa hrærir hiartat blodit.

Eftirmaal vm Þorgeir

124. Eftir þenna bardaga skildu þeir Þorgrimr ok Þorarinn felag sitt at bæn Þorarins. þuiat Þorarinn þottizst mikinn sigr unnit hafa uænti hann ser virdingar her a lande eftir sigrinn. Þorgrimr hafde skip ór felagi en Þorarinn lausafe. hellt Þorgrimr til Grænlandz ok forst honum uel. Þorarinn aflade ser manna ok hrossa ok ræid nordan ór Hraunhỏfnn med .xij. mann. hann hafde hofud Þorgeirs j belg vid slagalar ser til agætis. var þat skemtan þeirra a aafỏngum at þeir toku hofud Þorgeirs ór belgnum ok settu þat a þufur upp ok hlogu at. en er þeir komu j Eyiafiord þa ádu þeir skamt fra Naustum. þeir toku þa enn hofut Þorgeirs ok settu þat upp a þufu sem þeir voru uanir. þeim syndizst þa hofudit ogurligt. ỏgun opin ok munnrinn uti tungan. þeim syndizst ỏgun hrærazst j hofdinu ok suo tungan. vid þa syn urdu þeir hræddir ok felmsfullir. þeir grofu þa grỏf med ỏxum sinum hia þufunne ok hrundu þar j hỏfdinu ok baru a ofan torf ok griot. Slettukallar ruddu skipit likum ok fluttu likin til landz ok iordudu þar j hỏfninne allra manna lik þeirra er þar hỏfdu fallit. en æigi nentu þeir til kirkiu at færa þuiat j þann tima voru aungar kirkiur nærr Hraunhofnn. Kalfr ok Steinolfr voru ór fiotrum leystir eftir bardagann. Nu þo at ung væri kristnin her a lande j þann tid þa uar þo æigi uande til at taka fe ueginna manna. Jllhugi for þat sumar utan nordr a Slettu. ok þat sama sumar foru utan Eyiulfr j Olafsdal ok Þorgeirr hófleysa fostbrodir hans j Grimsáróse ok þat skip kom j ey þa er Lofot het. Þetta sumar eftir er uetr var lidinn fra uige Þorgeirs bio Þorgisl Arason mal a hendr Þorarnni ofsa um uig Þorgeirs ok Ari son hans ok morgum monnum odrum er at hofdu verit at uiginu Þorgeirs ok gerdu mikinn reka at þessum auerkann. A þessi mal uar sætzst a alþinge ok gerde Þorgisl æinn um oll malin. gullduzst þar a þinginu .cc. silfrs um uig Þorgeirs ok hafde Gudmundr hinn riki annat hundrat at rade Þorgisls Arasonar. Þat sama sumar uar Þorarinn ofse ueginn inn j Eyiafirde a manna mote. A þui sumre fór Kalfr ok Steinolfr vt til Jslandz. þeir komu vt j Uadle a Bardastrond ok foru heim til bussins j Garpsdal. Eyiolfr ok Þorgeirr hofleysa keyftu skip j Noregi ok helldu þeir þui j haf þa er þeir voru bunir. þa uelkti vti lengi ok komu sid um haustit j Borgarfiord. ok er þeir voru þar komnir skilde þa a um landtokuna. uillde Eyiolfr hallda skipinu til Straumfiardar þuiat þangat var byrr en Þorgeirr uillde hallda j Dagurdarnes. þa uar gengit til siglu ok eftir læitat huorir fleire væri skipueriar þeir er sigla uillde edr j rett leggia. en firir þui at monnum hafde leitzst j hafinu þa voru þeir fleire er sigla uilldu til landz. þeir fostbrædr voru suo ræidir at þeir toku til uopnna en menn gættu suo til at ecki uard at. toku þeir Straumfiord. ok þegar er skipit uar landfast uordit þa fek Þorgeirr ser hest. ridr hann fra ok til þess er hann kom j Garpsdal tok ser uist med þeim brædrum. Eyiolfr uar vid skip þar til er upp uar sett ok um buit. for hann þa heim uestr j Olafsdal til modur sinnar ok uar med henni um uetrinn. Spakelling er fyrr uar fra sagt tok sott ok anndadizst hina næstu nott eftir palmadag. lik hennar uar flutt a skipi ut a Reykianes þui at einge uar kirkia nærr Olafsdal en su er a Holum var. Eyiolfr ok huskallar hans fluttu lik spakellingar til kirkiu. ok er likit var nidrsett uestnade vedrit. gerde a hafuidre ok frostuidri lagde fiordinn langt vt Gilsfiord ok matti æigi skipinu fara inn til dalsins Olafsdals. Þorgisl mællti vid Eyiolf. þat synizst mer rad at þu ser her til þess er lidr paskauiku. mun ek þa fa þer menn at fara med skip þitt ef þa ma komazst firir isum. en ef þa er æigi fært þa mun ek fa þer hest heim at rida. en ef naudsyn berr til þa megu huskallar þinir fara heim fyr en þu. Eyiolfr suarar. þetta mun ek þiggia. Nu foru huskallar heim. Fimta dag j paskauiku sagdi Eyiolfr at hann uillde heim fara. þa let Þorgisl bua honum hest til farar ok baud honum mann til foruneytis. hann sagdizst æinn saman rida uilia. Nu ridr hann utan af Reykianese ok inn um Berufiord ok Kroksfiord ok er hann atti skamt til Garfsdal(s) þa voru þeir Kalfr ok Steinolfr vti staddir undir æinum husuegg ok hioluduzst uit. þa geta þeir at lita huar menn ganga utan eftir uelli uopnadir æigi allfair. þeir toldu mennina ok voru .ix. saman ok er þeir nal(gazst) | husin þa sneru þeir fram firir husin. þeir þickiazst kenna mennina ok synizst þeim þar vera Þorgeirr Hauarsson ok þeir atta er fellu med honum a skipinu. þeir voru aller alblodgir. þeir gengu heim eftir ueilinum ok ór gardinum ok er þeir koma at a æinne er fellr firir innan bæ þa hurfu þeir. þeim brædrum vard osuift vid þessa syn. ganga þeir inn j skala ok setiazst nidr ok sortnar vm þa. Ỏnundr het madr er gætti nauta j Garpsdal hann gek ór fiosi er þeir voru inn komnir brædr. hann ser huar madr ridr utan eftir uellinum alluænligum hesti. sa madr var gyrdr suerde ok hefir spiot j hende ok hialm a hofde. ok er hann nalgazst husin þa kennir hann manninn ok er þat Eyiolfr. Onundr gengr j stofu þar uar Þorgeirr hofleysa ok konur nokkurar. Onundr tok til orda. nu ræid Eyiolfr her um tun. Ok er Þorgeirr heyrde þessa sỏgu þa hliop hann upp ok gengr fram tekr spiot j hond ser gengr vt. Eyiolfr var þa kominn a innanuerdann uollinn. Þorgeirr hliop eftir honom en Eyiolfr reid leid sina ok serr æigi at madrinn for eftir honum. ok er hann kemr at anne þa var hon uppgeingin ok læitadizst hann firir. Þorgeirr kallade þa ok mællti at hann skyllde bida ef hann þyrde. Eyiolfr heyrir kallit ok litr til ok ser huar Þorgeirr rennr. hleypr af baki ok rennr j mot honum. ok er þeir finnazst þa leggr huorr þeirra spioti j gegnum annan ok letu iafnnsnemma lifit. Nu kom þat fram er spakellingin hafde þeim firir sagt. Þeir brædr ganga til stofu þa er af þeim leid omeginit. þeir spyria huar Þorgeirr væri. ok er sagt at hann væri vt genginn ok hafde tekit spiot j hond ser þa er Onundr sagde for Eyiolfs. þeir brædr ganga vt snudigt ok inn or garde til arinnar ok voru þeir þa nyfallnir ok æigi eyrendir. satu þeir brædr yfir þeim til þess er þeir voru badir daudir ok færdu lik þeirra til kirkiu. Þormodr kolbrunarskalld spyrr nu oll þessi tidendi ok þottu mikil.

Þaattr þeirra Orkneyingha

capitulum

Mikill hermadr Æinar jall j Orkneyium Sigurdarson jalls hann þotti æingi iafnnadarmadr. hann heriade a Jrland ok bardizst j Ulfreksfirde vid Konufỏgur Jrakonung. fek Æinarr jall þar usigr mikinn ok mannalat. Annat sumar eftir fór Eyuindr urarhornn uestan af Jrlande ok ætlade til Noregs. uedr uar huast ok stormr mikill. þa sneri Eyuindr til Asmundaruogs ok la þar uedrfastr um hrid. En er þat spyrr Æinarr jall þa hellt hann þangat lide miklu tok hann þar Eyuind ok let drepa en gaf grid flestum monnum hans. foru þeir heim til Noregs um haustit ok a fund Olafs konungs ok sogdu honum aftoku Eyuindar. Konungr suarar fa vmd ok fannzst þat a þo at honum þotti mannskade mikill ok miog j moti ser gert. um flest uar konungr famælltr þat er honum þotti ser miog j moti skapi. Þorfinnr jarll sende Þorkel fostra sinn vt j eyiar at heimta saman skatta sina. Æinarr jall kende Þorkatli miog uppræist þa er Þorfinnr jall hafde tilkall haft vt j eyiarnar. for Þorkell skyndiliga ór eyiunum yfir a nes. spurde Þorfinnr jall at hann uar þess viss ordinn at Æinarr jall ætlade honum dauda ef æigi hefde vinir hans edr frændr gert honum niosn. nu mun ek æiga þann a baugl at lata þann verda fund ockarnn jalls at um skifti med okr en þann annann at fara leingra a brott ok þangat at jall æiga alldri | ualld yfir mer. Þorfinnr jall fysti þess miog at hann skyllde fara austr til Noregs motz vid Olaf konung. muntu segir jall mikils metinn huar sem þu ert med tignum monnum. en ek væit beggia yckart skaplynde þitt ok jalls at þit munut skamma stund mundazst til. Biozst þa Þorkell a fund Olafs konungs ok for um haustit til Noregs ok var vm uetrinn med Olafi konungi j myklum kærlæikum. hafdi konungr Þorkel miog vid rad sin þotti honum sem var Þorkell vitr madr ok skorungr mikill. fann konungr þat j tali hans at hann misiafnnade miog frasognn vid jalla ok uar vinr mikill Þorfinnz en lagde þungt til Æinars jalls. Ok snemma vm vorit sende konungr skip uestr vm haf a fund Þorfinnz jalls ok ordsending þa at jall skyllde koma a hans fund. hann lagdizst æigi ferdina undir hofut þuiat vinattumal fylgdu ordsendingunne.

Þorkell drap Einar jarl. capitulum.

130. Ðorfinnr jall for austr til Noregs ok kom a fund Olafs konungs. fek hann þar godar vittokur ok dualdizst þar leinge vm sumarit. en er hann biozst uestr þa gaf Olafr konungr honum langskip mikit ok gott med ollum ræida. Þorkell fostri redst til ferdar med honum jalli ok gaf jall honum þat skip er hann hafde uestan. skilduzst þeir konungr ok jall hinir bezstu uinir med myklum kærleikum. Þorfinnr jall kom um haustit til Orkneyia. en er Æinarr jall spurde þetta þa hafde hann fiolment ok la aa skipum. Brusi jall for til fundar vid þa brædr ok bar sætt a mille þeirra. kom enn suo at þeir sættuzst ok bundu þat æidum. Þorkell fostri skyllde þa j sętt tekinn ok vinattu vit Æinar jall ok þat uar ok mællt at huorr þeirra skyllde odrum ueita uæitzslu ok skyllde jall fyrre sækia j Sandvik til Þorkels. En er jall var þar a uæitzslu þa var þar uæitt kappsamliga. jall var ecki katr. þar var mikill skali ok dyrr a badum endum. þann dag er jall skyllde burt fara ok buazat þa skyllde Þorkell fara med honum til uæitzslu. Þorkell sendi menn fram a leidina a niosnn þa er þeir skylldu fara um daginn. en er þeir komu aftr sogdu þeir Þorkatli at þeir fundu þar þrennar satir ok uopnnada menn. ok hyggium ver þer satt at segia at suik muni undir vera. En er Þorkell spurde þetta þa frestade hann buninge ok heimti saman menn sina. Jall bad hann buazst ok sagde mal ath rida. Þorkell sagde at hann atti mart (at) annazst. hann gek stundum vt en stundum inn. Elldar voru a golfinu. þa gek Þorkell inn um adrar dyrr ok med honum einn madr er nefnndr er Halluardr. hann uar islenzskr madr austfirzskr af ætt. hann lauk aftr hurdinne. Þorkell gek innar eftir skalanum mille elldzsins ok þess at jall sat. Jall spurde. ertu nu buinn. Þorkell suarar. ek er buinn nu. Þa hio Þorkell til jalls j hofudit. Jall steyftizst fram a golfit. Halluardr mællti. her se ek alla uesta fangarads er þer dragit jall æigi af elldinum. Hann keyrde þa spaurdu under hnackabæin jalli ok kifti honum upp ath pallinum. Þorkell ok þeir badir felagar geingu vt skyndiliga vm adrar dyrr en þeir geingu inn. stodu þar vti menn Þorkels med aluæpuni. Jallsmenn toku til hans ok uar hann þa daudr en ollum felluzst hendr til hefnnda. var þat ok at bradan bar ath miogh enda varde ỏngan mann þessa verks af Þorkatli. voru menn ok flestir uopnnlausir inne en margir adr vinir Þorkels godir. bar þat til med audnu þeirre er Þorkatli var lagit lengra lif. for Þorkell þa til skip(s) sins en jarlls menn j burt. Þorkell siglde þann dag j burt ok austr j haf ok uar þat eftir uetrnætr. koma þeir þa med hæilu ok holldnu til Noregs. for Þorkell þegar a fund Olafs konungs ok fek hann þar godar vidtỏkur. let konungr yfir þessu uerki uel. var Þorkell med honum um uetrinn.

Vidtal þeirra brædra

131. Eftir frafall Æinars jalls tok Brusi jall þann hluta landz er adr hafdi haft Æinarr jall þuiat þat uar med margra manna vitorde huerium skildaga þeir Æinarr ok Brusi hỏfdu felag gert. Þorfinni jalli þotti þat rettazst at halfar eyiar hafdi huorr þeirra en þo hafde Brusi .ij. uetr huornntueggia hlut eyianna. en um uorit kallade Þorfinnr til landz uith Brusa at hann vill hafua helming landa. en Brusi gaf æigi jakuęde vid þetta. attu þeir stefnnur at þessum malum. geingu þa at vinir þeirra at semia þetta mal. ok kom suo at Þorfinnr let ser ecki annat lika en hafua helming eyia en segir þat med at Brusi þurfti æigi mæira en þridiung med þat skaplynde sem hann hefir. ek unda þui segir hann at hafa þridiung landz þann er ek tok eftir fỏdr minn j arf. kallade ok æingi til j hendr mer. en nu hefui ek tekit annan þridiung eftir brodur minn at rettum maldỏgum. en þo at ek se uanfærr til at deila kappi vit ydr frænde þa mun ek þa annars aleita | en iatta undan mer riki. Þeir skildu at suo bunu malstefnu þessa. en er Brusi sa at hann mundi æigi standa iafnnfætis vid Þorfinn. þuiat hann hafde riki mykla mæira ok traust af Skotakonungi modurfỏdur sinum. þa red Brusi þat af at fara ór lande austr a fund Olafs konungs ok hafde med ser Rognnualld son sinn ok var hann þa tiu uetra. En er jall hitti konung þa tok hann uel vid honum. en er jall þar upp eyrende sin ok segir konungi allan malauoxat þann er uar med þeim brædrum ok bat konung uæita ser styrk til at hallda riki sinu. baut þar fram j moti fullkomliga sina vinattu. Konungr suarar ok tok þar fyst til mals er Haralldr hinn harfagri hafde æignazst odul ỏll j Orkneyium en jallar hafua sidan haft j len en alldri at æignn. ok er þat til iartæignna segir hann at þa er Æirekr blodỏx ok synir hans voru j Orkneyium þa voru jallar þeim lydskylldir. en er Olafr Trygguason frænde minn (kom j land) þa gerdizst Sigurdr jall fader yduarr hans madr. nu hefui ek tekit eftir hann allann arf. nu uil ek gera þer þann kost at þu gerizst minn madr. mun ek þa fa þer eyiar j len. skulu uit þa freista ef ek uæiti þer minn styrk huort betr skal at hallde koma edr Þorfinni brodur þinum traust Skotakonungs. en ef þu uill æigi þenna kost þa mun ek eftir læita þeim æignum ok odulum er uorir frændr hafa att uestr þar. Þessar rædur hugfesti jall med ser ok bar firir vine sina ok læ(i)tade rads vid þa hueriu hann skyllde iatta. huort hann skyllde at þessu sættazst vid Olaf konung ok gerazst hans madr. en hitt er mer osynna huerr minn hlutr verdr at skilnade uorum ef ek kued nei vid þuiat konungr hefir bert gert firir mer tilkall at hann þikizst æiga eyiarnar. en vid storræde hans ok þat at uer erum her komnir þa mun honum litit firir at gera þat af uorum kosti sem hann uill. En þo at jalli þætti a huorutueggia andmarki þa tok hann þann kost at leggia allt a konungs ualld bæde sig ok riki sitt. tok þa Olafr konungr af jalli ualld ok forrad yfir ollum erfdalondum ok gerdizst jall þa konungs madr ok batt þat suardogum.

Ferd jarls til Noregs

132. Þorfinnr jall spurde at Brusi brodir hans uar farinn austr a fund Olafs konungs af sækia traust af honum. en firir þui at Þorfinnr hafde farit fyrr a fund Olafs konungs ok komit ser þar j uinattu þa þottizst hann æiga þar uel firir buit ok visse at þar munde margir fylgia hans male. Gerir Þorfinnr jall þat rad at hann byrr ferd sina sem skyndiligazst ok for til Noregs ok ætlade at sem minnzstr skyllde verda misfari þeirra Brusa ok ecki skyllde eyrende hans til lykta koma. ok er Þorfinnr hitti konung uar þat annan ueg en hann hafde ætlat. þuiat þa er hann kom a fund Olafs konungs uar lokit ok greitt allt um sattmal þeirra konungs ok Brusa. Þorfinnr jall visse ok æigi at Brusi hafde upp gefit riki sitt fyrr en Þorfinnr jall uar kominn a fund Olafs konungs. En þegar þeir hittuzst Þorfinnr jall ok Olafr konungr þa hóf konungr upp hit sama tilkall til rikis j Orkneyium sem hann hafde haft vid Brusa ok bæidde Þorfinn þess hins sama at hann skyllde iata konungi þeim hluta landa er hann atti adr. Jall suarar uel ordum konungs ok sagde suo at honum þotti mikit undir um uingan hans. ok ef þer herra sagde jall þikizst þurfa liduæitzslu minnar mot ỏdrum hofdingium þa hafui þer fullt til þess unnit. en mer er æigi hent at væita ydr handgaungu þuiat ek er adr jall Skotakonungs ok honum lydskylldr. En er konungr fann vndandratt j suorum jalls um þessa malalæitan er hann hafde adr upphafit þa mællti konungr. ef þu jall uill æigi gerazst minn madr þa er sa annarr kostr at ek setia þann mann yfir Orknneyiar er ek uil. en ek uil at þu uæitir þa suardaga at kalla ecki til landa þeirra ok lata þa j fride uera af þer er ek set yfir. en ef þu uill onguann þenna kost þa mun suo þykia þeim er ek set yfir sem ufridar muni þeim af þer uon. ma þer þa æigi undarligt þikia at dalr komi moti holi. Jall suarar ok bad konung gefa ser frest at hugsa þetta mal. Konungr gerde suo gaf jarlli stund ok orlof at rada um þetta vid uine sina. þa bæiddi jall þess at konungr skyllde lea honum frest til annars sumars ok fari hann heim þa fyst. er hæima radunæyti mitt allt segir hann en ek er bernskr madr firir alldrs sakir. Konungr bad hann þa kiosa annathuort. Þorkell fostri uar þa med konungi. hann sendi menn leyniliga til jalls ok bat hann æigi þat firirætlazst huat er honum var j hug at skiliazst suo vit Olaf konung at þeir væri æigi sattir suo sem hann uar kominn j hendr konungi. þottizst hann sia at æinbeygdr uar kostr at lata konung æinn ollu rada. þotti þeim sa þo æigi kiỏruisligr at æiga ỏnga uon sealfr til ættleifdar sinnar ok uæita suardaga til þess at þeir hefde j fride þat riki er ecki voru til bornir. en firir þui ath honum syndizst ouist um brottfỏr sina þa kiore hann þat at ganga til handa konungi ok gerazst hans madr sem Brusi brodir hans hafde gert. Konungr fann þat at Þorfinnr uar myklu | skapstærri en Brusi. trude hann þui Þorfinni uerr. sa konungr þat at hann munde þikiazst æiga styrks uon af Skotakonungi þo at hann brygdizst j þessu sattmale. skilde konungr þat af uizsku sinne. Brusi gek tregligar at ỏllu sattmale en mællti þat æina um at hann ætlade ser at hallda. en þar er Þorfinnr uar gek hann gladr at ollu. þegar hann hafde radit firir ser huernn hlut hann skyllde upp taka þa gek hann glatt at ollum skildaga ok dro um þat ỏngan hlut er konungr bæiddi hit fysta kuelld. en þat grunade konung at hann munde ætla at gera eftir sumar sættir.

Konungr segir vpp sættir

133. Þa er Olafr konungr hafde hugsat firir ser allt þetta mal let hann blasa til fiolmennrar stefnnu ok let þangat kalla jalla bada. þa mællti hann. sattmal uort Orknneyinga jalla uil ek nu birta firir alþydu. þeir hafa nu iatat minu æiginordi yfir Orknneyium ok Hialltland(i) ok gerst minir menn ok bundit þat suardogum. ok uil ek nu gefa þeim j len Brusa þridiung en Þorfinni annan suo sem þeir hafa fyrr haft. en þann þridiung er atti Æinarr jall þann læt ek falla undir mig firir þa sok at hann drap Eyuind urarhorn hirdmann minn ok felagsmann kærann. uil ek sea firir þeim hluta landz þat er mer synizst. þat uil ek ok til skilia vid yckr brædr jalla mina at þit takit sættir af Þorkatli Amundasyne firir drap Æinars brodur yckars. uil ek at domr se undir mer ef þit uilit þui iata. En þat uar sem annat at þeir iattudu þui ollu er konungr mællti. gek þa Þorkell fram ok festi a konungs dom ok slæit suo þessu þinge. Olafr konungr dęmde bætr firir Æinar sem firir .iij. lenda menn en firir sakar skyllde nidr falla þridiungr giallda. Þorfinnr jall bat ser brottfararleyfis konung. en er þat fekzst biozst hann skyndiliga. en er hann var albuinn þa uard þat æinn dag er jall drak a skipe at þar kom firir hann uouæifliga Þorkell Amundason ok lagde hofudit j kne honum ok bad hann af gera sligt er hann uillde. Jall spurde hui hann gerde suo þar sem ver erum adr sattir at konungs domi ok statt upp. Hann gerde suo ok mællti. sætt þeirre er konungr gerde j mille uor mun ek hlita a mille uor Brusa. en þat sem til yduar kemr af skulu þer æinir rada. þo at konungr hafu(i) mer skilit æignir minar edr landzuist j Orknneyium þa kann ek suo skaplynde yduart at mer er ufært j eyiarnar nema ek fari j trunade ydrum uil ek þat festa ydr segir hann at koma alldri til Orknneyia huat sem konungr mællti vm þat. Jall þagnnade ok tok seint til mals ok mællti. villtu Þorkell at ek dęma vm ockr mal en hlita æigi konungs domi þa mun ek þat hafua upphaf at sætt ockarre at þu skalt fara med mer til Orknneyia ok vera med mer ok skiliazst eigi vit mik nema mitt leyfui se til. vera skylldr til at veria land mitt ok allra hluta þeirra er ek uil gera lata medan vit lifum badir. Þorkell suarar. þat skal a ydru uallde herra sem allt annat þat er ek ma rada. Gek Þorkell til ok festi jalli allt þat er hann quad a. Jall sagde at hann munde sidarr um fegiolld a kueda. en hann tok þa suardaga af Þorkatli. snerizst hann þegar til ferdar med jalli. for jall þegar er hann var buinn ok sazst þeir konungr alldri sidan. Brusi jall dualdizst eftir ok biozst mæir af tomi. en adr jall for j brott atti Olafr konungr stefnu vid hann ok mællti. þat synizst mer at ek muna þig hafa at trunadarmanni vm þetta mal þar firir uestan hafit. ætla ek at þu skalt hafua .ij. hlute landz til forrada þa sem þu hefir adr haft. vil ek at þu ser æigi minne madr edr orikari en þu uart adr er þu ert mer handgeinginn. en ek uil festa suo trunat þinn med þui at her se eftir med mer Rỏgnnualldr sonr hinn. se ek þa ef þu hefir mitt traust ok .ij. hluti landa at þu matt uel hallda þig firir Þorfinni jalli. Brusi tok þat med þockum at hafua .ij. hluti landa. dualdizst Brusi þa litla hrid adr hann for j burt ok kom um haustit uestr til Orkneyia. Rognualldr Brusason uar eftir med Olafi konungi. hann uar allra manna fridazstr hárit mikit ok gult sem silki. hann uar snemma mikill ok sterkr ok manna geruiligazstr bæde firir uitz sakir ok allrar atgerui. hann uar lengi med Olafi konungi. Þess getr Ottarr suarti j drapu þeirra er hann orti um Olaf konung.

Gegnn erut þer at þegnum

þiodskiolldungra goda

halldit hæift a uelldi

Hialltlendingum kennir.

æigi uard a jordu

ognnbradr adr þer nadut

austr aa er eyium uestan

ynglingr undir sig þryngi.

Þa er brædr foru uestr til Orkneyia Þorfinnr ok Brusi þa tok Brusi .ij. hluti landz til forrada en Þorfinnr þridiung. uar hann iafnnan a Katanese ok a Skotlande en setti menn sina yfir eyiarnar. hafde Brusi æinn landuornn firir eyiunum. En j þann tima uar þar miog herskatt þuiat Nordmenn ok Danir heriudu þangat miog ok j uestruiking ok komu oft uit Orknneyiar þa er þeir foru uestr edr uestan ok namu þar nesnám. Brusi talde at þui vit Þorfinn brodur sinn er hann hafde ỏngar utgerdir firir Orkneyium edr Hiatlande en hafde skatta ok skylldr af sinum hluta. þa baud Þorfinnr honum þann kost at Brusi skyllde hafa þridiung landz en Þorfinnr .ij. luti ok hafa æinn landuornn firir hond beggia þeirra. en þo at þetta skifti yrde æigi bradfæingis þa er þo suo sagt at þetta skifti hafui fram farit þa er Knutr konungr hinn riki hafui undir sig lagit (Noreg) en Olafr konungr var or lande farinn. Þorfinnr jall Sigurdarson hefir verit gofgazstr jall j Orkneyium ok haft mest riki Orkneyinga jalla. hann atti mikit riki a Skotlande ok Jrlande. hann æignnadizst | Hiatland ok Orkneyiar ok Sudreyiar. Suo segir Arnnorr jarllaskalld.

Hringstride uard hlyda

herr fra þussa skerium

rett segig þiod hue þotti

Þorfinni til Dyflinnar.

Þorfinnr uar hinn mesti hermadr. hann tok jalldom tuæuetr ok red meirr en .lx. uetra ok uard sottdaudr a ofanverdum dỏgum Haralldz Sigurdarsonar. en Brusi andadizst a dogum Knutz hins rika litlu eftir fall Olafs konungs hins helga.

Þaattr Þormodar er hann er med Knuti Konungi i Danmork

capitulum

| Prydemadr mikill var Þormodr kolbrunarskalld ok uel at jþrottum buinn skalld gott medalmadr a uỏxst allra manna snarazstr. hann undi ser ongu eftir andlaat Þorgæirs fostbrodur sins. ok þat sama sumar sem hann var ueginn for Þormodr vtan vestr j Vadli ok er ecki sagt af ferdum þeirra fyrr en þeir komu fram j Danmork. Þa red þar firir Knutr hinn riki ok var honum sagt fra Þormodi at hann væri mikit afbragd annarra manna bæde sakir hreysti ok kappgirnne ok suo skalldskapar. ok sendir konungr eftir honum ok bad hann koma a sinn fund. Þormodr bregzst fliott vid ok ferr at hitta konung ok gengr firir hann ok kuedr hann agætliga. en konungr fagnar uel Þormodi ok bydr honom þegar til sin. ok ferr þat ord fra þer segir konungr at þu ser uel fallinn til at uera j konungs hird ok þiona tignum monnum. Þormodr suarar. þat er mer æigi fellt herra firir þui at ek er æigi til færr at setiazst j rum hofutskallda slikra sem med ydr hafua uerit ok er ek ecki reyndr at þui at yrkia vm þuilika hofdingia sem þer erut. Konungr mællti. þetta vilium ver at þu kiosir af at vera med oss. Þa suarar Þormodr. herra uarlla er oss þetta fallit þuiat ver erum illa stilltir ok kann vera at uer fam æigi til gætt ok þiki mer illt ef ek hrata her j nockurnn ofagnnat firir sakir skaplyndis mins. þuiat oft nenni ek litt at gera j moti skapi minu en þo uil ek ydr þess bidia at þer firirkunnit mig æigi þess er ek mun mæla. þat uerdr stundum mællt af sumum monnum at æigi hafui gefuizst at fullu þeim monnum er med ydr hafua verit. Konungr mællti. uar med oss Þorarinn loftunga. Þormodr suarar. satt er þat herra en var þo su stund vm hrid at æigi þotti þat olikara at Þorarinn bæri sig æigi heilan a brott. en ydr mun þo suo reynaz at ek er myklu verra skalld en Þorarinn. Konungr mællti. miog verdu ver eftir at læita vid þig Þormodr ok ma þat gera vm stundar sakar en þo ma þat a finna at ver uilldum þina þionustu hafa. God þacki ydr þat herra segir Þormodr en þo verdum uer at ætla hof firir oss þott ver uitim þat at ydr se merklligazat at þiona. Nu man ek þat syna segir konungr sem ek gat adr at helldr en æigi farir þu til min ok mun ek gefa þer þuilikann mala sem Þorarinn hafde en þat uar mork gullz. Herra sagde Þormodr ef ver tokum þenna kost þa þurfum ver miog þinnar umstille ok umsiar þuiat ek er raunlitt stilltr sem ek sagda ydr. Þormodr tekr nu þetta af at hann ferr til hirduistar med Knuti konungi ok er hann þar um hrid ok uel uirdr. hann skemtir oft konungi. ok er þat fra sagt at hann skemti allra manna bezst ok oft kuæde hann visur vm þat er vid bar. Konungi hugnnade hann vel ok verdr þo ecki mæira um en hann hugde til. Lidr nu sumarit.

Þormodr rædz med Hareki

149. Um uetrinn er þat sagt at madr sa kemr til hirdarinnar er Harekr hæitir. honum er suo farit at hann er uikingr mikill ok illgerdamadr en hann er þo uinr Knutz konungs. færde hann honum iafnan herfang mikit ok gerssimar margar ok uirde konungr hann mikils. Suo er sagt at konungr frettir nu Harek at huersu honom hefir farizst vm sumarit. en hann segir at æigi hafui nu uel farizst. kuezst latit hafa stafnnbua sinn. ok uil ek þess bidia ydr herra at þer fait mer stafnnbua annan ok er þo uandfæingit j stad hans at þui at mer þikir þuiat hann uar oft godr tiltaks um ord ef suara þurfti huort sem skyllde skattyrdazst edr læita lofgiarnnligra orda. Konungrinn ihugar þetta mal ok kuetzst þo uilia bioda honum til sin ef hann uillde þat ok hætti hann hernnade ok kuezst ser þat rad synazst uænligt at hann gerde suo. en Harekr letz enn uilia hafa hina somu idn. Þar er hann vm uetrinn med konungi. hann er uel uit Þormod ok gerde miog at athuarfui vid hann. Harekr uekr til miog oft vid konunginn um stafnnbuann at hann skuli fa honum. en konungr slitr æigi ór þui suo bratt. Þormodr uerdr æigi firir ofund af monnum sem oft kann verda uit þa menn sem nykomnir eru til hirdar ok uirdir uel. en þar kemr um malit Hareks at hann segir honum at hann kyss Þormod til stafnnbua ser. Konungr mælir ecki þui j moti ef Þormodr uillde. ok uar nu þess lęitat uid hann ok tok hann þui ofliott helldr ok kom þat loks at konungr sealfr rædir um uit hann ok segir at hann uill at Þormodr redizst til med Hareki. Þormodr suarar. þat er mer nu skapfelldazst at vera med ydr herra ok er mer sea allz ukunnr hann Harekr. Konungr bidr nu Þormod til ok segir hann hafa nu munu j moti uingan sina ef hann gerir nu þetta sumarlangt firir ord sin. Þormodr suarar. helldr uillda ek nu herra med ydr uera en þo firir þui at þer bæidit þessa þa uil ek æigi þessu afsuor uæita med oll(u) en skilia uil ek nockut j malit. ef ek radumzst j þessa ferd med Hareki þa uil ek rada huar j hafnir skal leggia edr brot skal leggia. Konungr iatar þessu ok | segia suo uera skulu sem hann bæidir. Ok nu er kemr at þeirre stundu er þeir Harekr ok Þormodr skulu brott fara fra hirdinne þa koma æigi fram giafir þær af konungs hende uit Þormod sem honum þotti ser hæitit hafua verit. ok eru þeir konungr nu badir saman staddir. Þa þikir Þormodi radligt vera munu at minna konunginn a med nockuru moti ok quad hann þa visu þessa.

Loftungu gaftu lengi

latr þat er Fafnir atti

þu letz mer enn mæri

merkr franoluns uonir.

uerdr em ek uarga myrdir

uidlendr fra þer sidan

edr helldr um sia sialldan

sliks rettar skal ek uætta.

Konungr dregr þeger gullhring af hende ser er stod halfa mork ok gaf Þormodi. Haf nu mykla þỏk firir herra segir Þormodr en firirkunnit oss æigi uorrar framgirnne þott ek mæla vm þetta enn nockuru framar. þat tỏludu þer herra at ek skyllde mork gullz þiggia af ydr j malagiof. Konungr suarar. þat er satt skalld er þu mælir ok skal þat ok æigi af draga. Tekr konungr nu hring annan ok gefr honum. ok er hann tok uit þessum hringnum þa quat hann visu þessa.

Flest of ser hue fasta

fagrbunar hefui ek tuna

badar hendr or breidum

bardz þiodkonungs garde.

elld a ek iofri at giallda

ungr þeim er bregdr hungri

diups ber ek gull a greipum

gradugs ara badum.

Nu skiliazst þeir Knutr konungr.

Þormodr drap stafnbua Olafs konungs

150. Þormodr rædzst nu til skips med Hareki ok gerdizst stafnnbui hans ok fara þeir vm sumarit. ok þikir Þormodr vera godr tiltaks bæde um ord ok atgongu ok likar þeim uit hann æinkar uel. Þat er sagt æitthuert sinn at alidnu sumri at þeir leggia skip sin j lægi sid um aften hea ey nockurre. ok þat sea þeir at renna fram hea þeim skip nockur ok uar þat dreki er fyst for ok alluegligt skip. ok er drekann bar fram hea skipinu þui er Þormodr uar a þa kallade madr af drekanum. ór hart ór konungs hofnninne segir sa. Þeir uilea þegar bregda tiolldunum ok lata or hofninne. ok er Þormodr ser þat þa bad hann huerge brott leggia. ok minnizst nu a segir hann huat mællt var med oss at ek skyllda slijku rada. Þeir suorudu felagar hans bidia hann æigi uerda suo odan. ok hefir þu matt rada þessu enn her til firir oss ok enn kann vera at suo se. Drekinn brunar nu fram at skipi þeirra Þormods ok gengr nærr ok þikir þeim er a drekanum eru seint uit latit at leggia ór hofninne. Þat er sagt at stafnnbuinn a drekanum stendr upp ok bregdr suerde ok hỏggr til Þormodz. en hann lætr æigi a sig hallt uerda ok hoggr j moti til þess mannzsins. ok berr suo til at sa letz en Þormod sakade ecki. ok þegar hleypr Þormodr af skipe sinu ok upp a drekann ok hefir skiolldinn firir ser ok aftr eftir skipinu allt til lyftingar. En vit þetta allt saman uard kall a skipinu ok frettizst nu huat tidenda er. ok er Þormodr þui næst hondladr en uikingar leggia þui nęst brott ok hirda ecki um Þormod huat af honum verdr. En drekanum styrir Olafr konungr ok er honum sagt huat j hefir gerst ok suo at uegandinn er handtekinn. ok bidr konungr lata drepa hann ok kallar hann þess verdann vera. Ok er Finnr Arnnason heyrir þetta er konungr mællti þa gengr hann til ok uill uita huerr madrinn se sa er uegit hefir stafnnbuann. ok mællti er þeir funduzst. firir hui uartu suo diarfr madr at þu treystir at hlaupa a konungsskipit sligt sem þu hafdir adr unnit. Þormodr suarar. þat kom til þess segir hann at ek hirta ecki um lifit ef ek kæmumzst a ualld konungsins. Nu segir Finnr þetta Sigurde byskupi ok bidr hann uæita ser orda fullting vid konunginn at bidia manninum fridar ok ræda um med ser. ok synizst þeim sem honum hafui huatliga ordit allt iafnnsaman ok bidea þeir nu konung at hann skuli gefua honum grid ok fara um þat morgum ordum. Konungr spurde hui hann kæmi a hans ualld þar sem hann uar a adr a ỏdru skipe suo illa sem hann hafde sina sok til buit. Þormodr heyrde þetta sealfr ok suarar konungi med visu þessi.

Hafa þottumzst ek hættins

hafs sækiande ef tækir

hreins uid halldi minu

huert land þegit branda.

rikr uil ek med þer rękir

rannda linnz hinn suinne

rond berum ut a andra

eybaugs lifa ok deyia.

Ja sagde konungr audsætt er þat a þessi tiltekiu at þu hirdir litt um lifit ef þu kemr þui fram sem þu uilldir. en þat hygg ek at uerir þu þat rum er þer er j skipat edr huert er nafnn þitt. Þormodr sagde til sin. ok er ek fostbrodir Þorgeirs Hauarssonar. Konungr mællti. meire gæfumadr skylldir þu vera en Þorgæirr uar. en hitt er mer synt at þu munt lagdr til ohappanna þuiat mer synizst þu ungligr edr huersu morg hefir þu uigin uegit. Þormodr quat þa visu.

Sex hefig allz sizst uxu

on hiallta ty fionir

kendr er ek vid styr stundum

stalregns boda uegnna.

þo em ek enn at mun manna

mordz uarliga ordinn

uer letum þo þeirra

þritỏgr skarar bita.

Konungr mællti. þỏrf uære at þu bidir æigi adra .xxx. uetra. en þo er skade at slika menn þuiat þu munt uera skalld mikit. Þormodr suarar. þat mun nu miog a ydru ualldi | huersu gamall ek skal uerda. en gods uæntir ek at ydr firir sakir þins vinar Þorgeirs Hauarssonar fostbrodur mina. fór ek ok þui mest af Jslande at ek þottumzst uita at þu mundir vilia lata hefnna hirdmannz þins ok uinar Þorgeirs Hauarssonar en ek uissa mig skylldazstan til at hefnna hans med yduarre umsia. Konungr mællti. þiggia muntu hỏfut þitt allz þu ert a minn fund kominn. uil ek at þu leitir firir þer huert er þu uill firir mer. Þormodr suarar. su lifgiof kemr mer firir litit þuiat mer er okunnikt um Noreg en ek uil ecki læita til annara konunga en þin. nu ger þu annathuort tak uit mer edr lat drepa mik ella. Ok nu uit arnỏn byskups ok Finnz ok hins annars er konungi fellzst uel j þocka til Þormodar þa mællti konungr. statt upp þu Þormodr. nu muntu verda at giallda mer til þionustu sealfan þig firir þann mann minn er þu vott. ertu uel til fallinn at fara sendiferdir minar. Þa quat Þormodr visu.

Þarf sa er þer skal huarfia

þæingill firir kne lengi

suaradu hogliga hueriu

hugbord konungr orde.

fair eru uer ne fryiu

frændr voru þa uændir

minnumzst ek meirr a annat

mitt starf konungdiarfir.

Konungr suarar. gaman mun vera at skalldskap þinum ok æigi ætla ek at þu verdir til lyckta vgæfumadr. Þormodr var nu med konungi ok uar hann þui betr til hans sem hann hafde lengr verit. þuiat konungi reyndizst hann hinn rỏskuazsti madr j ollum mannraunum.

Þormodr fór til Grænlandz

151. Þat sama haust er Þormodr kolbrunarskalld kom til Olafs konungs kom skip af Grænlandi til Noregs. þui skipe styrde sa madr er Skufr het hann uar grænlenzskur madr af ætt farmadr mikill uitr madr ok uinsæll uinr mikill Olafs konungs ok var honum handgenginn. Skufr for til hirdar med Olafi konungi. þeir Þormodr ok Skufr logdu saman lag sitt ok uar med þeim alluingott. Um uorit eftir bio Skufr skip sitt vt til Grænlandz. Þormodr gengr þa firir konung ok mællti. þat uillda ek konungr af þu lofadir mer at fara til Grænlandz j sumar med Skuf Grænlendingi. Konungr suarar. huert er eyrendi þitt til Grænlandz. huart ætlar þu at hefna Þorgeirs suarabrodur þins. Þormodr suarar. æigi uæit ek huers audit uill verda um þat. Konungr mællti. æigi uil ek banna þer forina þuiat ek þikiumzst vita huat er þu uill. Nu skilia þeir at suo mælltu. Þormodr tok ser far med Skuf. ok er þeir voru miog bunir þa fara þeir a fund konungs ok þacka honom alla vingan þa er hann hafdi þeim ueitt. konungr bad þa uel fara. konungr gaf Þormodi hring ok suerd þa er þeir skilduzst. Ganga þeir nu a skip ut ok er þeir gengu a skip ok settuzst nidr þa gek madr vt a skipit at skutbryggiu. sa madr uar mikill uexsti herdibreidr ok þyckr undir hondina hann hafde sidan hatt a hỏfde. ok mattu þeir ogerlla sea hans asionu en þat er þeir mattu af sia þa syndizst þeim skulbrunn ok skeggiadr ok gerpligr j asionu. sa madr gek firir Skuf ok kuaddi hann. Skufr tok uel quediu hans ok spurde hann at nafnni en hann nefndizst Getr. Skufr mællti. huar er kyn þitt. Hann suarar. uida stendr kyn mitt fotum. en þat er eyrendi mitt hingat at ek uil at þer uæitit mer far j sumar til Grænlandz. Skufr suarar. okunnigr ertu mer ok vita (verd ek) vid skipueria mina huat þeim syniz rad huort ek taki uit þer edr æigi. Gestr mællti. æigi uæit ek enna þat ætlada ek at styrimenn ætti firir skipi at rada en æigi hasetar. ok er þat likligazst at ek uinna hlutuerk mitt at minu læyti suo at æigi þurfui hasetar firir mig at uinna. Nu lauk suo þeirra uidrædu at Skufr het Gesti farinu. Gestr gek upp j bęinn ok kemr aftr med mykla byrde ok þunga suo at uarla mattu .ij. menn upp taka. Skufr let þa j haf. þeir fengu stór uedr ok huoss. þess lidbetri uar Gestr sem meire uar raun til. suo syndizst þeim sem Gestr munde hafua .ij. manna megin j sinum tiltỏkum. helldr stodst allt j odda med þeim Þormodi ok Gesti j þui sem uit bar. Suo barst at æinn dag at Þormodr ok Gestr attu austrmal at hallda badir. j þann tid uar byttu austr hafdr a skipum en æigi dęlu austr. nu uar Þormodr j kile nidri ok sokti byttunum en Gestr tok uit uppi a þilium ok bar ut austrinn. Þormodr uar ecki sterkr madr ok selldi hann oft ecki langt upp bytturnar ok uard Gestr at sæilazst miog j mot byttunum adr hann fenge nad þeim. Gestr mællti þa. sel þu upp auuirdit knaligar butturnar. Þormodr suarar ongu en gerde sem adr. Nu er minnzstar uonir voru þa lætr Gestr fallazst ofan bytturnar fullar af sio j fang Þormodi. Þormodr uerdr allr aluotr ok hleypr upp ór austrinum ok þrifr uopn sin. Gestr tekr ok sin uópn uilia þeir þa beriazst. Skufr bidr þa menn standa j mille þeirra. eru þeir þa skildir. Skufr mællti þa. æigi samir at menn se vsattir a skipum þuiat osættinne fylgir mart til mæins ok sealldan mun þeim skipum uel farazst er menn eru usattir innan bordz. nu uilium uær bidia yckr at þit synit ỏnga ouisu medan þit erut a skipinu en georit sem yckr likar þa er þit komit a land. Nu sefazst þeir af ordum Skufa ok eru nu grid sett a millum þeirra. Skip þeirra | uelkir uti lengi ok fa þeir stor afỏll. j einum myklum stormi gengr j sundr seglra þeirra fór þa utan bordz allt seglit. taka menn seglit ok heimta at ser ok voru Gestz tiltok þar sterkliguzst. Skufr mællti at þeir menn voru litt hagir er farit hỏfdu af Grænlande med honum. en hann hafde seth þa Þormod ok Gest mart hagliga telgia. Skufr mællti þa vid Gest. uill þu gera saman ra vora. Gestr suarar. litt er ek hagr bittu Þormod hann er madr suo ordahagr at hann mun þegar yrkia saman rána suo at fost mun vera sem negld se. Skufr mællti þa vid Þormod. uilltu gera saman ra vara. Hann suarar. fa þu Gesti hann er madr suo sterkr at hann mun stinga saman hlutunum suo at fast mun vera. en þo ma ek freista at telgia annan hlutinn ef Gestr telgir annan. Nu er fengin sin ỏx huorum þeirra ok telgir sinn rarhlut huorr þeirra. Gestr litr nockut suo til þar er Þormodr er. en þa er Þormodr hafde telgt sinn hlut rarinnar þa setz hann nidr a bunkann. en Gestr telgir nockuru lengr þat tre er hann uar at. ok er hann hætti at telgia þa bar þann saman hlutina ok þurfte þa af huoregum at taka hlutnum. Nu festir Gestr saman rana ok eftir þat festa þeir seglit vid rana ok þui næst sigla þeir. Sid um haustit toku þeir Grænland. skipit kom j Eireksfiord ok skipudu þar upp.

Her segir fra þeim Grænlandingum. capitulum.

152. Þorkell Læifsson bio j Brattahlid hann uar hofdinge mikill rikr ok uinsæll hann uar uinr hins helga Olafs konungs. Þorkell kom bratt til skips ok keyfti at styrimonnum ok hasetum þa hlute er hann uillde hafa. hann keyfti mollt þau sem þar voru til ok adra hluti þa sem torugætazstir voru a Grænlande. Skufr gerde Þorkatli j kunnlæika at hirdmadr ok skalld Olafs konungs uar a skipenu er Þormodr het ok sagde at Olafr konungr sende honum Þormod til hallz ok trauzstz ef hann þyrfti nockurs vit. Nu af þessum ordum Skufs baud Þorkell Þormodi til sin ok þat þektizst Þormodr. Skufr uar vid skip til þess er þat uar upp sett ok um buit. eftir þat redst hann heim til bus sins. hann atti bu a þeim bæ er a Stockanese hæitir. þat er j Æireksfirde ỏdrum megum fiardar en Brattahlid odrum megum. vid Skuf bio sa madr er Biarnni het. hann uar uitr madr ok uinsęll gerr at ser ok smidr mikill. hann uardueitti bu þeirra Skufs beggia þa er Skufr uar j forum. þeir attu felag saman ok fór uel med þeim felag. Þormodr for til uistar j Brattahlid til Þorkels Læifssonar. Gestr uistadizst j Æireksfirde a bæ þeim er j Uik hæitir. þar bio sa madr er Grimr er nefnndr. Þorgrimr trolli Æinarsson bio j Æinarsfirde a bæ þeim er a Laungunese hæitir. Þorgrimr uar godordzmadr ok mikill hỏfdinge rikr ok fiolmennr garpr hinn mesti j skaplynde. uit Þorgrim bio systir hans er Þordis het. hana hafde att sa madr er Hamundr het. synir Þordisa(r) voru .iiij. a uist med henni. einn þeirra het Bauduarr annar Falgeirr .iij. Þorkell .iiij. Þordr. þeir voru aller garpar myclir ok fraligir menn. Þorunn het onnur systir Þorgrims hon bio j Æinarsfirde a þeim bæ er a Langanese het. hon atti son er Liotr het hann uar mikill madr uexsti ok rammr at afle. Aller frændr Þorgrims voru myklir hauadamenn ok oiafnnadarmenn. Sigridr het kona er bio j Æinarsfirde a þeim bæ er a Hamri hæitir. Sigridr atti gott bu en þo ecki stóraudig en uel audig at uinsældum. Sigurdr het son hennar hann uar at bui med henni. hann uar fraligr madr ok vinsæll ok litill hauadamadr.

Vidreign þeirra Lodins ok Þormodar

153. Lodinn het madr hann uar verkstiore Þorkels j Brattahlid. hann uar godr uerkmadr ok uæidemadr mikill. honum fylgde at lagi kona su er Sigridr het hon uar fæingin til at uinna Þormodi. skemma uar j Brattahlid ute æigi afost husum er Þorkell uar uanr at sofa j ok setumenn hans. þar brann lios hueria nott j skemmunne um uetrinn. Lodinn suaf inni j skala hea uerkmonnum Þorkels. Lodni þotti Sigride oft uerda dualsamt a kuelldum j skemmunne er hon togade af Þormode. þotti honum Sigridr ga sin minnr en verit hafde kom honum j hug kuidlingr sa er kuedinn er um lausungarkonur.

A huerfanda hueli

eru þeim hiortu skopud

ok brigd j briost um lagin.

Rædir hann þa vm uit hana at hann uill æigi uistir hennar langar a kuelldum j skemmunne. hon suarar honum þann ueg sem henni uar j skapi til. þikir honum hon leggia sialldnar .x. (fingr) up ser um hals en uerit hafde. Lyftizst þa litt þat ræide j sinu rume. en ræide huers mannz er j galle en lif j hiarta minne j hæila mettnadr j lungum hlatr j millti lystisemi j lifr. Þat bar til æinn aftan þa er þeir Þorkell ok Þormodr uilldu ganga til skemmu ok Sigridr eftir þeim at Lodinn tok til Sigridar ok hellt henni en hon togadizst ór hondum honum. ok er Þormodr serr þat þa tekr hann j hond Sigride ok uill kippa ór hondum Lodni. en þat gengr æigi skiott. ser Þorkell þa þeirra þæfu. hann mællti þa uit Lodin. lattu Sigride fara læidar sinnar. oskuggasamligt er allt um hennar uistir uti þar a kuelldum. brennr þar lios biart. mun ek gæta hennar uti þar a kuelldum suo at ecki skal at uerda um hennar rad þat er henni | se til suiuirdingar ne þer til sneypu en þu gæt hennar uel þess j mille. Nu vid þessi ord Þorkels þa lætr Lodinn raknna hendr af Sigride ok ferr hon læidar sinnar med þeim Þorkatli ok Þormodi. ok uar nu kyrt um hrid.

Þormodr drap Lodin

154. Þa er at jolum dregr lætr Þorkell mungat hæita þuiat hann uillde ioladryckiu hafa ok gera þat til agætis ser þuiat sealldan var joladryckia a Grænlande. Þorkell baud þangat uinum sinum at iolum ok uard þar fiolment um jolin. Skufr ok Biarni af Stockanese voru ok þar vm jolin at heimbodinu þuiat þadan uar husbuningr hafdr klæde ok ker til bodsins. Nu drucku menn jolin med mikille gledi ok skemtan. affaradag jola biugguzst menn til brottfarar ok foru suo sem bunir voru ok þỏckudu Þorkatli uel uæitzslu ok heimbod. Lodinn uerkstiori greiddi monnum klæde sin ok handagerui er hann hafde uarduæitt um jolin. hann setti fram skip þeirra Skufs ok Biarnna ok let bua. huskallar baru ofan ker ok klæde þau sem hỏfdu uorit hỏfd til bodsins af Stockanesi. Lodinn uar j selskinz kufli ok j skinnbrokum ok uar gyrdr j brækr. nu voru þar aller menn uærr j ỏnn nockurre. Lodinn kemr þa farande j stofu vid .iiij. menn. þar uar adr æigi flæira manna en Þormodr ok Biarni bondi af Stockanesi ok uar j sinum beck huorr þeirra ok tỏluduzst suo vid vm þuert golf. Þormodr la a framanuerdum stockinum. Nu er þeir Lodinn komu j stofuna þa græip Lodinn j fætr Þormodi ok kifti honum fram a golfit. þeir drogu þa Þormod utar eftir golfinu. þa hleypr Biarnni upp ok gripr um Lodin midian ok uegr hann upp j bringu ser ok rekr hann nidr uif golfinu. Biarnni bannar þeim er Þormod drogu ok bad þa lata hann lausann. ok suo gera þeir. Nu stendr Þormodr upp. hann mællti þa vid Biarnna. æingi tilkuoma þiki mer sligt vera þuiat ver Jslendinger erum uanir slikum skinnlæiks brogdum ut a Jslande. Þeir Lodinn ganga fram ok lata sem ecki se j ordit. Nu er þeir Skufr uoru albunir til farar þa gæingr Þorkell til skips med þeim ok hæimamenn hans. ganga þeir menn a skip ut er fara skylldu. þeir Skufr hofdu feriu æina ok la bryggia a land. Biarnni stod hea bryggiuspordinum ok bæid Skufs er hann talade vid Þorkel. Lodinn uar a lande uppi skamt fra skipinu ok hafde þa af hende greitt farangr [hui manna. Þormodr uar skamt fra þui sem þeir Þorkell toludu. ok er minnzstar er(u) vonir þa gengr Þormodr at Lodni ok bregdr suerde ok hỏggr Lodin banahỏgg. Þorkell heyrir brestinn ok litr til ok ser huar Lodinn er fallinn. Þorkell mællti þa vid menn sina at þeir skyllde ganga at Þormodi ok drepa hann. en þeim uard bilt. Biarni mællti þa at Þormodr skyllde ganga a skip vt. hann gerde suo. Biarnni gek eftir honum ok er hann kom a skip þa heimta þeir vt bryggiuna. Þorkell eggiar þa atgongu sina menn ok uill beriazst til Þormodar. Skufr mællti þa. bradlitith gerir þu nu Þorkell a þetta mal er þu uill drepa Þormod hirdmann ok skalld Olafs konungs. mun ydr madrinn dyrkeyftr verda ef konungr spyrr at þer latit drepa hann. allra hellzst er konungr sende hann ydr til handa ok til skiols ef hann þyrfti nockurs uit. synizst þat j þessu male sem oft kann at verda at ræidin litr æigi hit sanna. nu uilium uær bioda ydr sealfdęmi firir Þormod ok uig Lodins en Þormod munu uær æigi lata medan uær stondum upp. Nu med þessum ordum Skufs þa sefazst Þorkell. attu margir þa hlut at um sætt þeirra. for þat fram at þeir sættuzst. handsalade Skufr Þorkatli sealfdęmi firir vigit. for Þormodr þa at uistafare a Stockanes til þeirra Skufs ok Biarna ok uar med þeim þat sem eftir uar uetrarins.

Fra þeim Þormodi ok Fiflegli

155. Egill het madr hann uar huskall þeirra Skufr ok Biarna. Egill uar mikill madr uexsti ok sterkr liotr ofimr ok ouitr obragligr ylirlitz. hann atti kenningarnafnn ok uar kalladr Fiflegill. Þormodr uar laungum ogladr ok okatr. husbændunum þotti a þui mikit mæin er hann uar hliodr ok spurdu þeir hann at ef þeir mætti nockurar bætr rada a hans hliodleika. Þormodr suarar. þat uillda ek at þit fengit mer fylgdarmann nỏckurnn þann er ecki gerde annat en hann fylgde mer þangat sem ek uillda farit hafa. Þeir sỏgdu suo uera skylldu badu hann kiosa ser mann af huskollum sinum þann sem hann uillde. Þormodr mællti. Fiflegil kys ek til fylgdar vid mik hann er madr mikill ok sterkr æigi ofuitr at gera þat sem ek uil firir hann lagt hafua. Þeir badu hann rada en þo undrudzat þeir hui hann kaus Egil ser til fylgdarmannz. Nu gerdizst hann fylgdarmadr Þormodar ok leku oft at honum dętr hæimskunnar þær dul ok ranguirding suo at hann uisse æigi georlla huerr hann uar. Biarni smidade Þormodi exi bræida at firirsognn Þormodar. hon uar slett oll ofan fra hamri ok til eggiar æingi uar eguolr firir henni hon uar herdugod ok snarpegg ok sæigt jarnn j.

(Drap Þorgrims trolla)

156. | Um uorit eftir þessa atburde foru menn til þings j Garda j Æinarsfiord þat er j Eireksfirde ok hofdu aller saman buder. læ(i)ti bar a mille ok þar sem þeir hofdu budir ór Æinarsfirde. Þormodr uar j bud med þeim Skuf ok Biarna. Nu er menn hofdu tialldat budir sinar þa var Þorgrimr trolli eigi kominn. ok litlu sidarr uar sen fỏr hans ok uar hon audkend þuiat hann hafde skrautligt lid ok suo skip ok skipat medal stafnna skrautligum skiolldum þar uoru ok morg spiot a skipe. suo uar mikill ofsi Þorgrims at menn (þordu varla at) mæla iofnum ordum vid hann edr vid frændr hans. uæidarfæri hỏfdu þeir Grænlendingar iafnan a skipum sinum. Nu er skip Þorgrims rende at lande þa gengu margir at sea skart þeirra ok uopnnabunat til strandar. þeir rydea skipit ok kasta a land ueidarfærum þeim sem a skipinu voru. Þormodr uar þar vid staddr er þeir ruddu skipit. hann tekr upp æinn selskutil ok litr a er þau hofdu a land kastet. æinn forunautr Þorgrims gæingr a land ok tekr til skutilsins ok mællti. lumi þu af skutlinum madr þuiat þer mun til litils koma þo at þu halldir a honum. ok þat ætla ek at þu munir litt kunna at bæita skutlinum. Þormodr suarar. litzst þer suo sem ek muna litt kunna at bæita skutlinum. Hann suarar. suo synizst mer uist. Þormodr mællti. þikizst þu betr kunna at bæita en ek. Hann suarar. eflaust ætla ek þat. Þormodr quat þa visu.

Betr lefz bæita skutli

balldr hælir þui skialldar

þollr hleypr hart um hellur

hlunnriods en uær kunna.

georr uæit ek hitt huerium harri

hugdyrstr skipar fystum

uæitti oss sa er atti

ormstorgs j skialldborgu.

Þormodr gengr þa heim til budar sinnar eftir þat. Þeir forunautar Þorgrims tiallda þa bud hans med myklum snỏfurlæik ok buazst uel um. Þat barst at æinn godan uedrdag a þinginu at menn allir gengu fra bud þeirra Skufs ok Biarna nema Þormodr einn hann la heima j hudfatinu sinu ok suaf. hann hafde breitt a sig felld tuilodinn er hann atti. felldrinn uar ỏdru megin suartr en odru megin huitr. Nu er Þormodr hafde sofit nockura stund þa uaknar hann ok ser at mennirnir allir voru brottu ór budinne nema hann æinn. hann undrazst nu þuiat mart manna uar at bud er hann sofnade. Ok (j) þui bile kemr Fiflegill inn j budina ok mællti. of fiarri ertu nu mikille skemtan. Þormodr mællti. huar uarta edr huat er nu til skemtanar. Egill suarar. ek uar at bud Þorgrims trolla ok er þar mikill hluti þingheimsins. Þormodr mællti. huat er þar til skemtanar. Egill suarar. Þorgrimr Æinarsson segir þar sỏgu. Þormodr mællti. fra huerium manni segir hann sỏgu. Egill mællti. æigi uæit ek fra huerium manni sagan er en hitt uæit ek at hann segir uel fra ok skemtiliga. er stoll settr undir hann vti firir budinne ok sitia menn þar umhuerfis ok hlyda til sỏgunnar. Þormodr suarar. kunna munt þu at nefnna nỏckurnn mann þann er j sogunne er allra hellzst er þu segir at suo mikit gaman se at. Egill suarar. Þorgeirr nockurr uar j sỏgunne kappi mikill ok virdizst mer at Þorgrimr munde nockut hafua verit vid sỏguna ok gengit miog uel fram sem likligt er. uillda ek at þu færir þangat ok hlyddir til sỏgunnar. Þormodr suarar. suo ma uera segir hann. Nu riss Þormodr upp ok tekr yfir sig felld sinn ok snyrr ut hinu suarta ok tekr ỏxi sina j hond ser ok setr hott a hofut ser. gengr sidan til budar Þorgrims ok Egill med honum. nema stadar undir budar gafhladinu ok hlydazst þar vm ok matti ogeorlla heyra þat er sagt var. uedr hafde a uerit biart ok solskin mikit. en er þeir Þormodr komu undir budina þa tok uedrit at þyknna. Þormodr gerde ymizst at hann horfde upp j himininn edr nidr j iordina. Egill mællti. hui lætr þu þer a þann ueg horfir stundum j loft upp en stundum j iord nidr. Þormodr suarar. þann ueg er nu himininn jsionar sem uant er þa er uobrestrinn uerdr. Egill mællti. firir hueriu er þat uant at uerda at uobrestrinn kemr. Þormodr suarar. firir tidendum uerda uobrestir ofallt. en nu ef suo uerdr at þu heyrir uobrestinn þa forda þer suo sem þu matt ok hlaup suo sem þu matt skiotazst heim til budar ok gæt þin þar. Nu er þeir toluduzst þetta vid þa gerir a skur mykla ok (uot)uidre. hlaupa menn þa a burt fra sogunne ok huerr til sinna(r) budar þuiat menn hofdu ecki uit uætunni buist. sumir foru j budina Þorgrims ok uard mikil þraung j budardyrunum. horfdu aller menn at budinne. Þorgrimr sat a stolinum ok bæid ef nockut rymdizst j budardyrunum. Þormodr mællti nu uid Egil. bid þu nu her en ek mun ganga fram firir budina ok uita huat þar se tidenda. en ef þu heyrir uobrestinn þa hlaup þu hæim til budar uorrar suo sem þu matt skiotazst. Nu gengr Þormodr fram firir budina ok þar at er Þorgrimr sat. Þormodr mællti þa. huat sỏgu var þat er þu sagdir. Þorgrimr suarar. ecki ma ek þer þat segia j fam ordum stormerki þeirrar sogu edr huert er nafnn þitt madr. Hann suarar. Uigfuss hæiti ek. Þorgrimr mællti. huers son ertu. Hann suarar. ek er Otryggsson. Þorgrimr uill þa upp risa af stolinum en Þormodr hio þa j hofut honum ok klauf | hann j herdar nidr ok bra ỏxinne undir felld sinn. en hann settizst undir herdar honum ok kallade. fari þer hingat a er unnit a honum Þorgrimi. Nu snuazst menn j budardyrunum ok sia auerkann ok spyria huerr a honum hefir unnit edr huat uæitz þu til þess mannz er a Þorgrimi uann. Þormodr suarar. her sa ek hann firir skemzstu en ek hliop þegar undir hofut honum er a honum var unnit ok sa ek æigi huert sa for hedan er a honum uann. nu taki her nockurr til ok styde hann en sumir fari at læita þess er a honum uann. Þa setiazst menn undir hofut Þorgrimi en sumir foru at læita uegandans. Þormodr for j burt. hann gengr þa fram med sionum firir nes nokkut. hann sneri þa felldi sinum ok let þa horfa vt hit huita felldarins. Egill heyrde brestinn er Þormodr uann a Þorgrimi. hann hliop þa heim a leid til budar Skufs. Menn geta at lita þeir er j læitinne voru huar madrinn hliop ok ætludu at sa munde vera sannr auerkans. Egill uard stórhręddr er hann sa mennina hlaupa eftir ser herklædda. ok er hann uard handtekinn gerr þa skalf j honum leggr ok lidr firir hrætzslu sakir. Oll bæin hans skulfu þau sem j voru hans likama. en þat voru .cc. bæina ok .xiiij. bæin. ten(n)r hans nỏtrudu. þær voru .xxx. allar ædar j hans horunde pipradu firir hræzslu sakir. þer voru .cccc. ok .xv. En er þeir kendu manninn huerr var þa þottuzat þeir vita at hann munde æigi drepit hafa Þorgrim þuiat Egill uar æinge madr. rann þa af honum hræzsla sem hita af jarni. Nu foru þeir j budirnar at læita uegandans ok finzst hann æigi. Vm hræzslu Egils var þetta kuedit.

Hræddr uar hinn er meiddi

hior alldregi suiptir tiallda

skulfu sidan skips i alfui

skiotlyndum medal hárs ok fota.

bade tennr bæin ok ædar

brann uitzskunnar huerfui þann ueg

firnna hart sem elldr a árnni

æzsla mikil var þessi hræzsla.

Þeir menn er uegandans læitudu foru fram til siofarins þar sem nes æitt gek j fram. þar mættu þeir manni j huitum fellde. þeir spurdu hann at nafnni en hann nefnndizst Tortryggr. þeir spyria hann at huert hann ætlade at fara. Hann suarar. ek læitar þess mannz er a Þorgrimi uann. Þeir genguzst j moti ok foru huorirtueggiu snudikt. skilr þa skiott med þeim ok for Þormodr leidar sinnar ok skildi suo med þeim.

Biarni fann Þormod eftir vig Þorgrims

157. Þeir Skufr ok Biarnne saknna Þormodar ok þikir þeim æigi ỏruænt at hann muni vera ualldr auerkans. þuiat Skufr hafde heyrt j Noregi atektir Olafs konungs um hefnnd eftir Þorgeir Hauarsson. Nu er lidr hinu mestu hlaup þeirra manna er læitadu uegandans þa toku þeir Skufr ok Biernne bat æinn a laun ok letu þar a nockurar vistir. þeir reru fram firir nesit þuiat þeim uar sagt at þar hafde madr sezst j huitum fellde sa er nefnndizst Tortryggr. ok er þeir koma firir nesit þa sia þeir huar Þormodr sat. roa þeir þa at lande ok męla at Þormodr skule ganga a skip vt. hann gerir suo. þeir spyria huart hann hafui unnit a Þorgrimi. Þormodr quat þat satt uera. þeir spurdu huat hann ætlade huersu mikill auerki hann ætlade at þat mundi uera ordinn. Þormodr quat þa visu.

Auruendis redzst undir

opt finnumzst þat minne

ỏll er fremd of fallin

fior neps j stra greppi.

ef hreggboda hỏgguit

hefig uart j skỏr suarta

nadda bordz þuiat nirde

nættings bana uættag.

En þo ma vera segir Þormodr at hỏggit hafui æigi nogt ordit þuiat sma uerda iafnan ỏruendra manna hỏgg. en þo hio ek þui æigi flæire hoggin at ek ætlade at Þorgrimi skyllde þetta ærit til bana. Skufr mællti. gæfu hafdir þu a er þeir kendu þig æigi þa er þu sazst undir herdum Þorgrimi. Þormodr quat þa visu.

Vndr hui æigi kendu

elbaurnar mik gerua

stals ber ek mart a mali

mart um skoft hit suarta.

birgumzst langt þuiat lengra

lif uar ty skoput drifu

þremia pollz edr þolli

þeim alldrtile seima.

Skufr mællti. suo ma uera. en huart uar Falgæirr þar hia Þordisarson kappinn. Þormodr suarar. þar uar hann. Skufr mællti. þo mundi hann nu odr uerda vid uig Þorgrims frænda sins. Þormodr quat visu.

Stræingde þess a þingi

þarflyndr ef mig fynde

haulldr at hỏggua skyllde

hæit lofgerdar uæite.

nær stod ek randa ryre

reckr letzst æi mik þeckia

gott er þat at huldar hetti

hefir halldit smidr stefia.

Biarni mællti. þu munt nu lata vera suo buit um hefnd eftir Þorgeir ok hefir þu nu þo gert firir þitt nef þangat ut. Þormodr quat þa visu.

Mætta ek hefnnd en hrafni

hrings fek ek bragd a þinge

hialldrs let ek uige ualldit

uarga fletz vid marga.

gnyþolli let ek gialla

gert hefig firir mer suortum

mæirr hefnde þo þeirra

Þorgæirs uinir flæire.

Biarni mællti. þo munu margir þat mæla at þu hafuir gert aflausn um hefnndina er þu hefir drepit þann hofdingia er mestr uar a Grænlandi þar er þu ert kominn her æinmani ok er osynt | huort þu kemzst brott af Grænlandi þuiat Þorgrimr atti marga fraliga frændr ok frækna. Þormodr suarar. æigi ma þat uist vita enn huerium fæigd er næst. Nu flytia þeir hann til Æireksfiardar ok fylgia honum j helli þann er Þormodz hellir er kalladr. sa hellir er j siofarhomrum odrum megum fiardar en Stockanes odrum megum. hamrar erv upp ok nidr fra hellinum ok ma klifa upp ok nidr ok uar þo huartueggia illt at fara. Þeir Skufr ok Biarni mælltu uit Þormod. vertu her j hellinum ok muno vit koma til þin er lokit er þinginu. Þeir Skufr ok Biarni fara nu aftr til þingsins. Þormodar var saknat a þinginu ok þottuzst menn vita at hann munde hafua vegit Þorgrim. Þorgrimr letzst þegar eftir auerkann. Bauduarr ok Falgæirr biuggu mal til a hendr Þormodi um uig Þorgrims ok uard Þormodr sekr skogarmadr um uigit. ok er lokit uar þinginu for huerr heim til sins heimilis.

Þorgeirr drap þa fræ(n)dr a Grænlandi. capitulum.

158. Þeir Skufr ok Biarni komu til fundar uit Þormod ok sỏgdu honum sekt sina ok mælltu at hann skyllde þar uit hafazst j hellinum. sogdu at hann mundi huergi frid hafua ef menn uisse huar hann uæri. sogduzst þeir mundu koma iafnan til fundar vid hann ok færa honum uistir edr þat annat er hann þurfti ath hafua. Firir hellisdyrunum uar grassto mikil ok mattu nauduliga þeir menn er færir voru hlaupa af hỏmrunum ofan j grastona. Þormodi þotti daufligt j hellinum þuiat þar uar fatt til skemtanar. æinn godan uedrdag redzst Þormodr brott fra hellinum. hann klifr upp hamrana ok hafde med ser ỏxi sina. Nu er hann uar skamt kominn brott fra hellinum þa mætir hann manni a læid. sa uar mikill uexsti ok osyniligr liotr ok æigi godr yfirbragz hann var j veriu miog sidri. hon uar saumut saman af morgum tỏtrum hon uar margfolld ok feliott sem laki ok hỏttr af upp af tỏtrum saman saumadr. hon uar ỏll allusug. þuiat þa er solskin var heitt þa gengu uerkfakar fullir fra fodri hans horundz a hinar yzstu trefr sinna herbergia ok letu þar þa vid solu sidur uit blika. Þormodr spurde þann mann at nafnni. sa suarar. ek hæiti Oddi ok er ek gaungumadr æinn fastr a fotum ok er ek kalladr Lusaoddi eliunarlauss madr ok æigi allyginn nockut frodr ok hefui oft gott af godum monnum. edr huat heitir þu segir Oddi. Torradr hæiti ek segir hann. Huat manna ertu Torradr. Ek er æinn æinhleypingr segir hann edr huort uilltu æiga kaup vid mik. Oddi suarar. fatt a ek til kaupa edr hueriu uilldir þu uit mik kaupa. Torradr suarar. ek uillde kaupa yfirhỏfn þa er þu hefir. Oddi suarar. æigi þarftu at spotta mik. Torradr suarar. æigi spotta ek þig ek mun selia þer kapuna er ek er j en þu skallt selia mer veriuna er þu ert j ok fara sendifor mina a Stockanes ok koma þar j kuelld ok segia þeim Skuf ok Biarna at þu hafir mann hittan j dag þann er Torradr nefndizst ok hann skifti vid þig yfirhofnum. æigi byd ek þer flæire eyrende. skalltu þa æignazst kapuna ef þu kemr þessu til leidar j kuelld. Oddi suarar. æigi er allauduelligt at komazst yfir fiordinn þuiat þar þarf skip ok farning at hafua yfir fiordinn en þo ma vera at ek koma þessu til leidar ef ek uil. Nu skipta þeir klædunum. tekr Oddi vid blarri kapu ok ferr j en Torradr ferr j ueriu Odda ok ferr þadan til Æinarsfiardar ok þar til er hann hitti smalamann Þordisar af Lỏngunesi. Torradr spyrr huat synir hennar gerde edr huort þeir uæri heima. Smalamadrian suarar. æigi er Bauduarr hæima en brædr hans voru hæima j natt ok eru nu ronir a fiski. Þormodr suarar. suo ma uera at se. Nu hugdi smalamadrinn at hann ræddi vid Lusaodda þuiat hann kendi buning hans. Nu skiliazst þeir at suo mælltu. ferr Þormodr til nausta þeirra Þordisar ok hefzst þar vid. ok er kuellda tok þa ser Þormodr at þeir brædr roa at lande. Þorkell ræri fram j halsi en Þordr j midiu skipe Falgeirr j austrrumi. Nu er skipit rennir at lande þa stod Þorkell upp ok for fram j stafnn ok ætlade at taka uit skipinu. Þormodr gengr ut ór naustinu ok þikiazst þeir þar kenna Lusaodda. Þormodr snyrr at Þorkatli bregdr exi undan ueriunni ok hoggr j hỏfut Þorkatli suo at hann færr þegar bana. Þa snyrr Þormodr a brott ok steypir af ser ueriunni ok hleypr. þeir Þordr ok Falgeirr hallda eftir honum en hann undan. Hann kemr a siofarhamrana yfir hellinum ok hleypr ofan j tona. Þordr hleypr þegar eftir honum. hann lyknar þegar j knesfotunum er hann kom nidr ok lytr afram. Þormodr hio j þui medal herda honum suo hart at ỏxin sok ok fyr en hann fengi nad oxinne ór sarinu þa hliop Falgeirr ofan j tona ok hio þegar til Þormodar. þat hỏgg kom medal herda Þormodi ok uard þat allmikit sár. þa rann Þormodr undir hendr Falgeiri þuiat hann nade æigi oxinne. Þormodr finnr þa at hann verdr afluani firir Falgeiri. þikir honum þa midlungi vænn sinn kostr slyppr madr en þo miog sarr. rennir hann þa hugnum til fulltings ser þangat sem Olafr konungr uar ok uæntir ser þadan hamingiu. J þui bile fell ỏxin ór hendi Falgeiri ok nidr firir hamrana. þikir Þormodi nu nockuru uænna er þeir eru badir slyppir ok þui | falla þeir badir ofan firir hamrana a sioinn ok j kaf ok reyna þeir þa sund sitt ok færazst ymsir j kaf. finnr Þormodr þa at hann mædizst af blodras. en firir þa sok at Þormodr uar æigi fæigr slittnade broklinde Falgæirs. rekr Þormodr þa ofan brækr um hæla honum. dafrazst honum þa sundit færr hann þa annat kaf at ỏdru ok dreckr þa omællt. skytr þa upp þionum ok herdunam en uill andlat sealft skaut upp andlitinu ok uar þui likazst at sia sem þa er madr glottir ath nockuru. ok j þui drucknar Falgæirr. en Þormodr uar þa miog mattfarinn. hann lagdizst þa j æitt sker ok skreid þar upp a griot ok la þar ok uænti ser þa æinskis annars en liflatz suo uar hann mattlauss.

Þeir Biarni hitta Þormod j skerinu

159. Nu er at segia fra Lusaodda. hann for suo sem mællt var med þeim Torrade ok kom a Stockanes um aftaninn ok sagde þeim Skuf ok Biarna at hann hefde mann hittann um daginn þann er Torradr nefnndizst ok skipti uit hann yfirhỏfnum. ok mællti hann at ek skylldi fara a Stockanes ok segia þeim Skuf ok Biarna fund ockarnn ok klædaskipti. Þeir kenna kapuna ok þikiazst vita at Þormodr muni þui Odda sent hafua til þeirra at hann mun ætlat hafua at gera nockut storuirke. Þeir taka þa æinn bat af launungu um kuelldit ok roa yfir fiordinn ok er þeir nalgazst hellinn þa sea þeir kuikt nockut j æinu skeri ok tala um med ser huort uera muni selr edr rostungr. roa at skerinu ok ganga upp ok sia þar mann liggia ok kenna at þar var Þormodr. Þeir spyria hann tidenda. hann segir þau sem gerst hỏfdu um kuelldit. Skufr mællti. vist hefir þu æigi til æinkis undan rekizst a Garda þinge er þu hefir ordit a æinu kuelldi bani .iij. brædra mikilla kappa ok kynstorra manna. Þormodr suarar. þat æitt kom mer j hug adr þit komut hingat at en munda her lifit lata j skerinu. en nu þiki mer æigi oruænt at ek muni verda græddr ok ma þa enn uerda at nockurr Grænlendingrinn deyi fyrr en ek. Þeir spyria hann um samæignn þeirra Falgæirs. Þormodr quat þa visu.

Skopta ek þa er uppi

undarligt a sunde

hrokr do hæimskr vid klæki

hans razsaklof gandi.

alla læit ek a ulli

egguedrs hugar gluggum

sefti gaurr ok glotti

gunnfion vid mer sionir.

Þeir Skufr ok Biarni baru Þormod a skip vt j fiorum skautum þuiat hann matti æigi ganga. þeir sækia j hellinn klædi hans ok vistir þuiat þeim þotti hann ecki þar mega vera leingr. þeir roa med hann inn eftir firdinum Æireksfirde.

Fra Gamla ok Skum(!)

160. Gamli het madr er bio j Æireksfiardarbotni uppi undir ioklum. Gamli uar felitill madr ok æinrænn uæidemadr mikill. Grima het kona hans hon uar mikill suarkr gerr at ser læknir godr nockut fornfrod. æigi uoru þar flæire menn en þau .ij. þau kuomu sialldan til annarra manna ok sialldan komu adrir menn til þeirra. Þeir Skufr ok Biarni lendu skipi sinu skamt fra bæ Gamla. gengr Skufr fra skipe til bæiar ok er honum þar uel fagnnat ok bodinn greide. Skufr mællti. er sa græide at uer uilldum at þer þiggia. Grima suarar. huerr er sa greide. Skufr suarar. sarann mann hefui ek her med at fara þann er ek uillda ath þu græddir. Grima mællti. huerr er sa madr. Skufr suarar. Þormodr skalld Olafs konungs er ordinn firir auerkum. Grima mællti. huerr hefir a honum unnit. Skufr sagde henni tidendin þau sem gerst hỏfdu. Grima mællti. mikill atburdr er sia ordinn ok mikit uandamal synizst mer j vera at takazst a hendr skogarmann þeirra frænda Þorgrims ok allra hellzst er hann hefir nu suo mikit storuirke unnit j sektinne. Skufr suarar. ek skal fe firir þig bæta ef þer verda nockurar sakir gefnar um þetta mal ok huergi skal þig j skada um kostnat þann er þu hefir firir Þormodi. Nu lykr suo þeirra vidrædu at Grima tekr vid Þormodi. er hann þa færdr upp til bæiar ok fægir Grima sar hans ok bindr um ok er honum þa nockuru hægra. Skufr ok Biarni foru þa hæim a Stockanes. Þessi tidende þottu ollum monnum a Grænlande mikil ok uard æigi skiott uist hins sanna vm þenna atburd þuiat margir menn hofdu þat firir satt j fystunni at Þormodr munde druknat hafua þa er lik Falgæirs fannzst rekit. Sár Þormodar hafdizst illa ok la hann .xij. manudr j sárum. þa er uetr uar lidinn fra falli þeirra brædra þa gek Þormodr mille stofu ok elldhus ok uar þo æigi hæill sársins.

Þeir frettu at Þormodr lifdi. capitulum.

161. Um uorit eftir uard sa atburdr a Laungunesi at Þordis let illa j suefni um natt ok ræddu menn um at hana skylldi uekia. en Bauduarr son hennar suarar. lati þer modur mina niota draums sins þuiat vera ma at firir kellingu beri nockut þat er hon uill uita. Nu uar hon æigi uỏkt ok kemr þo þar at hon uaknnar at lyktum ok anduarpar hatt. Bauduarr tok til orda. illa hefir þu latit j suefni modir edr huat bar firir þig. Þordis suarar. uida hefui ek gondum rent j natt ok er ek nu uiss ordin þeirra hluta er ek vissa æigi adr. Bauduarr mællti. huat er þat. Hon suarar. þat er brædrabani þinn er a lifui ok er a uist | med þeim Gamla ok Grimu j Æireksfiardarbotnni. nu munu ver fara a fund þeirra ok uil ek lata taka Þormod af lifui. munu uer koma j Brattahlijd ok bidia Þorkel fara med oss þuiat hann mun illa kunna ef þeim er nockut til mæins gert þuiat Þorkell helldr miog hende yfir þeim. Bauduarr kuezst buinn þeirrar ferdar þegar hon uillde. Nu standa þau upp ok taka æina skutu er þau attu. stiga þar a skip .xv. kallar med Þordise fraligir ok uel uopnnadir roa um nottina vt eftir Æinarsfirde ok suo til Æireksfiardar. var þa suo komit at nott uar lios. Nu er Þordis er a læid komin med sitt foruneyti um nottina vard sa atburdr j Æireksfiardarbottni at Grima lætr illa j suefni ok mællti Þormodr at Gamli skyllde vekia hana. Hann suarar. æigi uill Grima at hon se uokt þott hon lati illa j suefni þuiat iafnan verdr hon þa þeirra hluta viss er henni berr naudsyn til at vita. Hættu þeir hialinu en Grima uaknar. Gamli mællti. illa letz þu j suefni edr huat bar firir þig. Grima suarar. þat bar firir mig er ek uæit nu. Þordis af Laungunese er a læid komin med .xv. kalla ok æ(t)lar hingat at fara þuiat hon er nu uiss ordin af trollskap sinum at Þormodr er her nu med oss ok ætlar hon nu at drepa hann her. nu uil ek at þu ser at husi j dag Gamli þuiat æigi eru þit of lidmargir þoat þit set badir heima firir ok .xv. menn sæki yckr heim allra hellzst er Þormodr er æigi uopnnfærr. en þo mun ek æigi senda yckr a iokla a brott ok hafizst hæima vid j dag.

Fra Þordisi ok Þormodi

162. Nu er at segia fra Þordise at hon ferr um nattina til þess er hon kemr j Brattahlid. Þorkell fagnar þeim uel ok bydr þeim greida. Þordis mællti. sa er malauoxtr at (ek) ætla at fara a fund Gamla ok Grimu þuiat ek er uiss ordin at Þormodr skogarmadr minn er med þeim sa er margir ætludu druknnadan vera. nu uillda ek at þu færir med oss ok helldir med oss til þess at ver nædim laugmali af þeim Gamla ok Grimu ok uæitzstu þa huat er uær æigumzst vid ef þu ert hia sealfr. Þorkell suarar. olikligt þiki mer vera at Gamli muni vita skogarmann yduarnn. en þo mun ek fara med ydr a fund þeirra Grimu. Nu hafua þau Þordis þar daguerd en Þorkell sopazst at um menn þuiat hann villde ecki æiga undir þeim Bauduari ef þau greinde a. ok er menn voru mettir þa for Þorkell a skipe vid .xx. menn ok fara vid suo buit. Grima atti stol mikinn. a brudunum stolsins var skorit likneski Þors. Grima mællti vm morgininn. nu uil ek skipa til uerks j dag. stol mun ek setia a stofuugolf mitt þar vil ek at Þormodr siti a þa er menn koma. vil ek æigi at þu risir upp af stolinum medan buimenn eru a bænum. nu þoat þer þiki nockurr vfridr fara at þer edr nylundur j gerazst þa ris þu æigi upp af stolinum þuiat ecki stodar at hokra undan j hyrningar ef þer verdr bana audit. en Gamli skal festa upp ketil ok sioda sel j dag. hann skal bera sorp a elldinn ok gera reykfast j husunum en ek mun sitia a þreskillde vti ok spinna garnn ok tala vid komendr. Nu er suo gert sem Grima firir sagde. ok er skip þeirra Þorkels ok Þordisar eru sen at lande fara þa setz Þormodr aa stol Grimu en Gamli sydr ok berr sorp a elldinn. uerdr reykfast j husunum. ok fylgir þat þo at myrkua mikinn lagde med reyknum vm oll husin suo at ecki matti sia. Grima sat a þreskillde ok spann. hon quat nockut firir munni ser. Nu renna skipin at lande ok ganga menn upp til bæiar. geingr Þorkell at dyrum ok heilsar Grima honum vel ok bydr honum greida þann sem hann uill hafua. Þorkell mællti. Þordis a Laungunese er her j for ok hefir hon þat firir satt at Þormodr skogarmadr þeirra se med þer. nu uilium ver at þu selir Þormod fram ef hann er her þuiat þer man ỏrdigt verda at hallda skogarmann þeirra. Grima suarar. undarligt synizst mer þat uera er þer ætlith at ek muna hallda skogarmann þeirra a Longunesi þar sem ek sitt vid annan mann j husi her j koti minu. Þorkell mællti. uist er þat olikligt en þo uilium ver nu rannsaka herbergi þin. Grima suarar. þess munu þer kosti æiga at rannsaka bæ minn þo at þer hefdit æigi suo mikit fiolmenni. nu þiki mer ofallt gott er þu kemr j min hus en illt mun mer þikia at þeir Æinarsfirdingar hlaupi her med gems sitt ok spilli her nockuru j herbergium minum. Þorkell mællti. vid Þordis munum inn ganga ok rannsaka. Nu gera þau suo. foru nu inn j husin ok ransokudu ok uar þar æigi long duol þuiat husin voru bædi fa ok sma. þau luka upp stofunne ok var hon full af reyk ok sa þau ecki til tidenda. ramt uar j husunum af reyknum ok voru þau helldr skemr inne en þau mundu | ef reyklaust væri. Nu koma þau vt ok er þa ranns(ak)dr bærinn vti. Þa mællti Þordis. æigi þottumzst ek gerlla sea firir reykaum huat j stofunne var tidenda. nu munu uer fara upp a stofuna ok taka af skiainn ok lata leggia vt reykinn ok sia þadan til huat j stofunne var tidenda. Nu fara þau Þordis ok Biarni upp a stofuna ok taka af skiainn ok lata leggia vt reykinn ok sia þatan til huat j stofunne er tidenda. nu fara þau ok riufa en mæirr vm skiabulunginn ok sia nu vm alla stofuna. geta þau þa at lita huar stoll Grimu stod a midiu golfui. þau sa Þór med hamri sinum sitia skorin a stolbrudunum. en þau sa æigi Þormod. fara þau nu af stofunne ok ganga til dyra. þa mællti Þordis. eftir er enn nockut fornneskiu þinnar Grima er Þors likneski er skorit a stolinum. Grima suarar. ek er sealldkuem til kirkiu at heyra kenningar lærdra manna þuiat ek a langt at fara en fament heima. nu kemr mer þa j hug er ek se likneski Þors af tre gert þat er ek ma briota ok brenna huersu myklu sa er mæire er skapat hefir alla hluti syniliga ok usyniliga ok æinge madr ma yfir hans uelldi stiga. Þordis suarar. vera ma at þu hugsir sligt en nærr munde nu leggia at ver mundim meirr at þer leggia ok naudga þer til sagnna ef æigi væri Þorkell her med sligt fiolmenni þuiat suo segir mer hugr um sem þu uitir nockut til huar Þormodr er. Grima suarar. at þui kemr nu sem mællt er at oft er sa uillr er geta skal ok þat annat at huerium bergr nockut ef hann er æigi fæigr. en þat er naudsyn at þu þackir þat gude at fiandinn a þig æigi suo hæimila til illz sem þu uilldir gert hafa þuiat þat er uorkunn at madr geti æigi sannz en hitt er æigi uorkunn at hann hafui æigi trunat a þui er hann ser med ỏgnum. Nu skilia þær at suo mælltu. ferr Þordis j brott med lid sitt ok suo Þorkell huort til sins hæimilis ok er nu kyrt vm hrid.

Fra Þormodi ok Egli er þeir foru

163. Þa er Þormodr uar heill ordinn sars sins er hann fek af Falgæiri þa komu þeir Skufr ok Biarni eftir honum ok fluttu hann a brott med ser. Þormodr launade þeim Gamla ok Grimu lidueizslu þa er þau hofdu honum væitta med myklum fiarhlutum. Hann for þa heim a Stockanes ok uarduæittu þeir Skufr ok Biarni hann j stockaburi sinu a laun. þar uar Þormodr hinn þridea uetr. þann uetr selldu þeir Skufr ok Biarni bæinn a Stockanesi ok adrar æignir j iordum þær sen þeir attu ok ætluduzst at radazst j burt af Grænlande. Snemma vm uorit biuggu þeir skip sitt ok settu fram. þa fystizst Þormodr ór utiburinu sagdizst æiga eyrendi nordr j fiordu. hann færr ser æinn bat. Fiflegill retzst til ferdar med honum. Egill setzst til ara en Þormodr styrir. Egill uar godr rædir ok uel syndr. uedr uar gott ok solskin mikit ok uindlitit. þeir fara nordr til Æinarsfiardar ok inn eftir firde. ok er þeir komu inn a fiordinn þa okyrdizst (Þormodr) j stafninum. hann rydzst um ok hallar skipinu miog a ymsa uega. Egill mællti. hui lætr þu þer suo æriliga huort uilldir þu hafua skipit yfir ockr. Þormodr suarar. ouært er mer. Egill mællti. ualla ma ek roa firir starfui þinu ok stanke. En huat sem Egill mællti um þat lykr suo umbrotum Þormodar at hann huelfir skipinu undir þeim. kafar Þormodr þa undan batinum ok þadan tekr hann annat kaf at ỏdru til þess er hann kemr a land. hann hefir med ser exi sina. Egill kemr upp hea batinum ok færr komizst a kiolinn ok tekr þar huilld litazst um ok hyggr at ef hann sæi nockut Þormod ok færr hann huerge hann seth. Egill rettir batinn ok eyss upp. settizst hann til ára ok snyrr batinum ok rærr vt eftir Æinarsfirde. letti hann æigi fyrr ferd sinne en hann kom heim a Stockanes. segir þeim Skufi ok Biarna allt hit sanna fra ferd sinne. lætr hann þat ok fylgia sogunne at hann ætlar at Þormodr se druknnadr. Þeim Skuf ok Biarna þotti sea atburdr undarligr ordinn uera ok þikiazst þo ecki suo buit mega at gera en renna þo a grunum huort Þormodr mun daudr vera.

Þormodr vann a Lioti. capitulum.

164. Nu skal segia fra Þormodi huat er hann hefzst at. þa er hann kom a land uatt hann fyst klædi sin ok eftir þat tok hann a sig gaungu ok ferr til þess er hann kom a Hamar til Sigridar. hann kom þar sid dag(s). hann drap þar a dyrr ok gæingr þar vt æinn madr ok hæilsar honum snyrr aftr ok gæingr til stofu. Þormodr gengr eftir honum j stofuna. hann setz utarliga. Sigridr tok til orda ok mællti. huerr kom madr j stofu. Þormodr suarar. Osuifr hæiti ek. Sigridr mællti. suo er margr sem hæitir. vill Osuifr vera her j natt. Hann quezst þat þiggia mundu. Er hann þar um nottina. ok vm morguninn kom Sigridr at mali uit hann ok spurde. huert ætlar þu at fara Þormodr. Hann suarar. | Osuifr nefndizst ek. Sigridr mællti. satt var þat at þu nefnndizst Osuifr en þegar kenda ek þig er ek sa þig. Þormodr suarar. þa er æigi dællt at dyliaz þuiat þu hefir rett kendann manninn. en þar er þu spurdir at vm farar minar þa ætla ek at fara a Longunes til Þorunnar Æinarsdottur ok at hitta Liot son hennar. þuiat mer er hann sagdr mikill madr uexsti ok skartzmadr hefui ek ok þat spurt at hann leggi illar umbrædur a uit mik. Sigridr suarar. þa skal fara Sigurdr son minn med þer þuiat lengi hafa þau Þorunn ok Liotr verit þung til ockar sem til margra annarra. Þormodr suarar. oradligt synizst mer þat at Sigurdr fari med mer þuiat þit munut æigi mega hallda bustat yckrum her ef nockut skerst j med oss. Sigridr mællti. giarnna uil ek lata bustat minn til þess at Liotr fai nockura suiuirding. Nu ferr Sigurdr med Þormodi a Langanes. þeir Þormodr drepa þar a dyrr ok gæingr æin kona vt ok hæilsar heim. Sigurdr spurde huart Liotr væri heima. Hon sagde hann j stofu. Sigurdr mællti. bid þu hann koma vt. Kona gengr j stofuna ok mællti. þat var mællt Liotr at þu skylldir vt ganga. Liotr spurde huerr þat mællti. Hon suarar. Sigurdr fra Hamri kom en ek kenda æigi annann. Liotr mællti. huernn ueg uar sa madr synum er þu kendir æigi. Hon suarar. suartr a harslit ok hrockinhárr. Likann segir þu þann mann Þormodi sokudolg minum. Nu geingr Liotr fram ok tekr spiot j hond ser ok konur med honom þær sem j stofunne voru. Hann gengr vt j dyrrin ok kennir Þormod. hann leggr þegar til Þormodar ok stefnir a hann midian. Þormodr lystr vid ỏxinne ok berr nidr spiotit ok kemr j fotinn honum firir nedan kne ok verdr þat sar mikit. Liotr lytr vid lagit er hann lagde til Þormodar ok þa hio Sigurdr medal herda Lioti ok særir hann myklu sari. þa hliop Liotr inn j dyrrin. Þormodr hio eftir honum ok kom hỏggit a lærit ok ræist ofan lærit ok kalfann. hliop ỏxin nidr j þreskiolldinn. Liotr fell inn j dyrrin. konurnar hliopu yfir hann fram ok raku aftr hurdina. Þeir Sigurdr snua a brott. þa mællti Þormodr at Sigurdr skyllde fara heim a Hamar ok segia modur sinne tidenden. en ek mun læita firir mer segir Þormodr. Nu skiliazst þeir ok ferr Sigurdr heim ok segir modur sinne þat er j hefir gerst. Sigridr mællti. þat synizst mer rad at þu farir a fund þeirra Skufs ok Biarnna ok skorir a þa til uidrtỏku ok segir þeim at ek uil selia land mitt ok kuikfe. uil ek ok radazst j brott med þeim af Grænlandi. Nu for Sigurdr læidar sinnar ok er hann uar skamt kominn fra garde þa hittir hann Þormod ok hafde hann þar bedit Sigurdar. fara þeir nu badir saman a fund þeirra Skufs ok Biarna ok segia þeim sligt sem j hafde gerst. ferr Skufr þa ok selr land Sigridar ok flytr j brott med ser allt bufelli hennar. ferr aftr til skips sins. Æinn aften redzst Þormodr hæiman. hann tekr bat ok reri yfir Æireksfiord um nottina. hann gengr fra skipe þar til er hann kemr a Lỏngunes. hann ferr til naustz Þordisar ok leggzst þa nidr ok felst. þuiat hann ætlade at Bauduarr munde roa a sia vm daginn sem hann uar uanr. Ok er a læid morguninn þa ser hann at .iij. menn gengu fra bænum til skipsins. þeir ræddu um þat huort Bauduarr munde heim koma um daginn þuiat hann hafde farit at binda um sar Liotz a Langanes. Þormodr liggr sem adr þar sem hann uar kominn þuiat hann uar litt gengr firir sarinu. Þeir huskallarnir reru nu a fiski sem firir þa uar lagt ok er leid a daginn ser Þormodr at huskallarnir roa at lande. Þormodi gerdizst uerkmikill fotrinn. Madr het Karr hann uar uerkstiori Þordisar. hann uar nu roinn med huskỏllum hann uar ok frændi Bauduars. nu uinna þeir at fangi sinu ok setia upp skip sitt ok bua um. uedri uar þann ueg farit at þoka uar ok uruæta. ganga þeir heim er þeir voru bunir. Þormodr heyrir at þeir ræda um at Bauduarr væri heim kominn. Þormodr uillde hafa skipit yfir fiordinn til Uikr. Ok er þeir Karr voru nærr at tungarde komnir þa mællti Karr. mer hefir eftir legit bolex min ok mun ek ganga eftir. Þeir budu at fara med honum en hann uillde þat æigi ferr nu ofan snudigt. Þormodr uar þa kominn til skipsins ok hefir þa fram sett. Karr litr manninn ok kennir Þormod. snyrr hann heim ok ætlar at segia Bauduari huat titt er. Þormodr sier Kar at hann snyr heim ok uill Þormodr snua eftir honum. en honum uar suo stirdr fotrinn at hann matti huergi komazst. hann kastar þa ỏxinne eftir Kár ok kom a fotinn firir nedan knesfotinn ok bæit ór kalfann or fætinum. Karr halltrar heim ok uerdr fỏr hans sæin. Þormodr tekr ỏxi sina ok hleypr a skipit ok rær fra landi ok stefnir til bæiarins j Uik. Þordis hafde sofit um kuelldit ok er hon uaknar uarpar hon mædiliga ỏndinne ok mællti. huort er Bauduarr heim | kominn edr æigi. Hann suarar. her er ek modir edr huat uilldir þu nu. Hon suarar. bita mætti nu bæitfiskr ef at borde væri dreginn segir hon. þuiat her hefir verit Þormodr skogarmadr þinn j allann dag j nausti voru ok hefir hann nu unnit a Kár frænda þinum ok tekit bat þinn ok rærr nu yfir a fiord. ok hygg ek at honum se uerkr j sari þui er Liotr uæitti honum. get ek ok at honum verde æigi greidfært yfir fiordinn firir þoku sakir. þætti mer æigi fiarri at uer færim til fundar vid hann. Bauduarr sprettr þegar upp ok mællti. buinn er ek þessarar ferdar segir hann. En er þau koma vt firir dyr þa sia þau huar Karr halltrar ok uar hann þa kominn heim at husunum en Þormod sea þau huergi þuiat þokan uar suo myrk.

Leitad eftir Þormodi

165. Hlaupa þau nu a skip mædgin ok .v. menn adrir med þeim. þrifa þau tæinæring ok roa a fiordinn at læita Þormodar vm nattina. Þormodr heyrir nu til þeirra rodrinn ok malit. grunar nu at Þordis muni vera a leid komin med huskalla sina. synizst Þormodi þeygi uænn kostrinn ef hann uerdr fundinn. Holmr æinn litill var skamt fra Þormodi en þadan var þo langt til landz ok gengu þar yfir hafiædar en æigi gek yfir þat medaldỏgum. Þat verdr Þormodi firir hann huelfir skipinu en hann leggzst til holmssins. þarabruk lagu um allan holminn. grefzst Þormodr nidr j æitt þarabruk medal stæina ok berr a sig mikit þarabruk. Þau Þordis fara um nottina ok sia j þokunne sorta nockurnn a sionum ok vita æigi huat þat var. roa at þangat at sia at þar holfir skip a sionum ok eru arar j homlubondum. Huskallar mælltu. her mun Þormodr hafua roit a stæin nockurnn ok huelft skipinu ok mun hann hafa tynst. Þordis suarar. æigi mun Þormodr enn hafa druknnat helldr mun hann hafua ordit uar uit fỏr uora ok mun hann hafua huelft skipinu at sealfuuilea sinum til þess at uær ætludum hann druknadan vera. en hann mun til holmsins lagizst hafua ok mun hann þar hafa folgizst. nu skulu ver leggia skipit at skerinu ok læita hans þar. Suo gera þau. en er þau koma j skerit þa mællti Þordis. nu skulu þer stanga med spiotaoddum þarann allann j holminum ok læita hans suo. Þeir gerdu sem Þordis lagde firir þa. en þo fundu þeir hann æigi. Þormodr rende þa hugdum til Olafs konungs ef hans gæfa mætti nockut duga honum. Þormodr skæindizat vijda af spiotum þeirra. en er þeir hofdu farit um holminn allan ok stangat spiotunum þaran allan þa syndizst þeim æigi von at hann munde þar vera. Þordis mællti þa. þat er ætlan min at Þormodr se her j skerinu þo at ver finnum hann æigi. nu ef hann er sniallali en gæit edr huprudare en merr ok megi hann heyra mal mitt þa suari hann. Þormodr heyrde huat er hon mællti ok uillde þa suara. en hann matti æigi þuiat honum þotti sem tekit væri firir munn ser. Nu fara þau Þordis j burt vid suo buit ok taka þat skip er Þormodr hafde þangat haft. Nu er þau voru burt farin þa ræis Þormodr upp or brukinu. hann legzst þa þangat a læid sem honum þotti skemzst til landz þuiat þa lysti j þokuna. Hann hende þar sker fra skeri þau sem a leidinne voru ok tok huilldir j skerinum. ok er skamt var til landz þa kom Þormodr j æitt sker ok var bade stirdr ok modr suo at hann matti þa huergi þadan fara.

Olafr konungr vitradiz Grimi bonda

166. A þeirre nátt dreymde Grim j Uik at madr kom at honum uænn ok tiguligr. sa madr spurde Grim huart hann uekti edr suæfni. Grimr þottizst suara. uaki ek vist edr huerr ertu. Draummadrinn suarar. ek er Olafr konungr Haralldzson ok er þat eyrendi mitt hingat at ek uil at þu farir eftir Þormodi hirdmanni minum ok skalldi ok uæitir honum biorg þuiat hann ma æigi komazst þadan sem hann liggr j skerinu skamt fra bæ þinum. hefir honum æigi slett farizst j kuelld. nu segi (ek) þer þat til marks at þat er satt er firir þig berr at sa madr vtlendr er uerit hefir med þer .iij. vetr ok Gestr nefnndiz at han hæitir Stæinarr ok er kalladr Helgustæinarr. hann er islenzskr madr ok for þui af Jslande at hann ætlade at hefnna Þorgeirs Hauarssonar. en þo at Stæinarr se garpr mikill ok hardfæingr þa mun honum þo litils verda af audit um hefnnd eftir Þorgeir ok mun annars stadar koma hans hardræde mæirr fram. Nu er Olafr konungr hafdi þetta mællt þa uaknar Grimr. riss hann þa upp ok uekr Gest ok mællti at hann skyllde upp standa. riss hann þa upp ok tekr suerd j hond ser gengr vt med Grime setiazst þeir nidr vti. Þa mællti Grimr. huat hæitir þu. Gestr suarar. muna muntu þat huat ek hefir þer til sagt. Grimr suarar. man ek uist huat er þu nefnndizst en at hinu uil ek spyria huort þu hæitir sem þu nefnndizst. Gestr suarar. hui æigi suo. Grimr mællti. þui ef þu hæitir Stæinarr ok ert kalladr Helgustæinarr a þinu lande. Gestr mællti. huer sagde þer þat at suo væri. Grimr suarar. Olafr konungr. | Gestr mællti. nærr hittir þu Olaf konung. Þa sagdi Grimr honum drauinn allan. Stæinarr mællti. satt er þat j draumi þinum er til min kemr. vænti ek at suo mune vera þæira. Nu fara þeir Stæinarr at læita Þormodar ok finna hann þar sem Olafr konungr hafde til visat. færa þeir hann hæim j Vik ok uarduæita hann þar a laun ok græda hann. ok er hann uar hæill ordinn auerkans þa flytr Stæinarr hann til skips þuiat Skufr uar þa vid skip. redzst Stæinarr þa j burt ór Vik ok er vid skip. Forin Skufs frestazst þar til er lokit uar þinge Grænlendinga. Bauduarr gerde sekan Sigurd Sigridarson um auerka vid Liot. Eftir þingit var Skufr albuinn til siglingar.

Þormodr drap Liot

167. Þann morgin er byrr rann a ok Skufr ætlade at sigla foru þeir fra skipi Þormodr ok Stæinarr at oleyfui Skufs a æinum bati. þeir foru til Æinarsfiardar ok inn eftir firdinum firir bæ Þorunnar. þar sa þeir .iij. menn a skipe sitia a fiske. þeir kenna þar Liot Þorunnarson. þeir leggia at þegar ok beriazst vid þa ok lykr suo þeim funde at Liotr fellr ok þeir menn er med honum voru. fara þeir aftr Þormodr ok Stæinarr til skips. Skufr uar þa buinn til siglingar. stigr Þormodr a skipfiol en Stæinarr er eftir. hann ferr til vistar j Brattahlid til Þorkels Læifssonar. Skufr ok Biarni lata j haf fa goda byre ok ferst uel taka Noreg med hæilu ok holldnu. en er þeir Skufr ok Biarni komu j Noreg þa skipta þeir fe sinu. hafde Biarni skip ór felagi en Skufr lausafe. Hellt Biarni sudr til Danmerkr ok gek þadan til Roms ok sotti heim hinn hæilaga Petrum postula. Romaborg letu gera .ij. brædr het annarr Romulus en annarr Remus. en er borgin uar alger þa urdu þeir missattir af huors nafnni borgin skyllde hæiti taka. þui red Romulus Remo brodur sinum fiorrad ok drap hann. þa uar borgin kend uit Romulum þuiat hon hæitir Roma at bokmale. J þeirri for andadizst Biarni. Skufr ok Þormodr foru a fund Olafs konungs. en Sigridr ok Sigurdr son hennar keyftu ser iardir j Noregi ok biuggu þar til daudadags. Konungr uar ecki margr til Þormodar j fystunni.

Þormodr kom til konungs

168. Sa madr hafde komit af Jslande a fund Olafs konungs er Grimr het ok kalladizst hefnnt hafua Þorgæirs Hauarssonar. ok firir þat lagde Olafr konungr a hann virding ok gaf honum giafir. en Þormodr visse a honum ỏll deile ok var Grimr æith illmenni ok hafde myrdan mann vt a Jslande. Þat bar at æinn dag at Olafr konungr sendi dryckiarhornn Þormodi ok mællti at hann skyllde kueda visu.

Þer fengut fe færa

flim er oft kuedit Grime

mer ok myklu fleira

mæringr en þorf væri.

hann hefir hundzverk unnit

huinn getr sligt edr minna

mætr en ek menzsku bættag

mina gramr ok þina.

Konungr mællti. þikizst þu mæire fremd hafua gert a Grænlande en Grimr a Jslande. Þormodr suarar. þat ætla ek at þer þiki suo ef þu ueitzst gerlla. Olafr konungr mællti. huat uantu mest til frægdar a Grænlande. Þormodr quat þa visu.

Þollr vo Þorgrim trolla

þar laut hardr til iardar

adr red ek odda hridar

otraudr Lodins dauda.

þar nam ek Þorkel fiorui

Þordr let ond hinn fiorde

felldr uar frægr til folldar

Falgæirr skorungr þeirra.

Olafr konungr mællti. framar hefir þu gert vm uigin a Grenlande en fiskimadrinn kallar aflausnn fiskinnar. þuiat hann kallazst sig leysa ef hann dregr fisk firir sig en annan firir ỏngul hinn þridia firir vad .iiij. firir skip. Þormodr suarar. vo ek þo enn .ij. menn um daginn adr uær sigldum af Grænlande en Helgustæinarr drap æinn. Olafr konungr mællti. huerir voru þeir menn. Þormodr suarar. Liot uo ek ok huskall hans systurson Þorgrims trolla. Olafr konungr mællti. hui uottu þa suo marga. Þormodr suarar. illr þotti mer merar iofnnudr þeirra. Konungr mællti. huernn ueg uar merar iofnudr sa. Þormodr suarar. þeir toldu mig vera suo med monnum sem meri med hrossum. Vorkunn uar þa a segir konungr at þer mislikade miog þeirra umræda. hefir þu ok stort at gert. Þormodr quat þa visu.

Els hefig illan dila

eckels þeim er mig sektu

geig uann ek geruidraugum

Grænlandinga brendan.

sa mun at sækitifuum

suerdels fromum verda

hrings a hryggiar tanga

hoggræddr nema mæirr logi.

Konungr mællti. suo mun vera sem þu segir. sæint mun sa dile græddr verda um mennina er þu hefir uegnna a Grænlande. Þadan af var Þormodr med Olafi konungi j myklum kærlæikum þuiat hann reyndizst hinn rỏskuazsti j ollum mannraunum. Þormodr fór j Garda austr med Olafi konungi ok þoldi med honum alla vtlegd. for aftr med Olafi konungi til Noregs þuiat Þormodi þotti betra at deyia med honum helldr en lifa eftir hann daudan. sem enn mun sidarr sagt verda.

Færeyinga þattr ok Olafs konungs

Rettliga hafa frodir menn suo ritat ok sannliga sagt at Olafr konungr hafui skattgilld ỏll þau lond er nu liggia undir Noreg vtan Jsland. fyst Orknneyiar Hiatland Færeyiar ok Grænland sem fyrr var ritat um Orknneyiar. ok er suo sagt at a .ix. ari hans konungdoms komu af Færeyium til Noregs at ordsendingu Olafs konungs Gille logmadr Læifr Ozsorarson Þoralfr ór Dimon ok margir adrir bondasynir. Þrandr ór Gotu biozst til ferdar en er hann uar buinn þa tok hann fellisott sua hann matti huergi fara ok d(u)aldiast hann eptir. En er þeir Færæ(y)ingar kuomu aa fund Olafs konungs þa kallar hann þa a tal ok atti uid þa stefnu. lauk hann þa upp erende sin uit þa erendi þau er unndir biuggu ordsenndingunni ok lagde þeim suo at hann uill hafua skatt af Færæyum ok þat med at Færæyingar skilldu hafua þau laug sem Olafr konungr setti þeim. en j þessi stefnu fanzt þat a ordum konungs at hann mundi taka festu til þessa mals af þeim Færeyingunum er þa voru þar komner ef þeir villdi þat mal suardaugum binnda. baud þeim monnum sem þar voro komnir ef þeir uilldu þenna kost at þeir er gofgazstir væri af þeim skylldi gerazst handgengnir ok þiggia af honum metord ok vinattu. Hinum færeyskum monnum virduzst suo ord konungs sem grunir mundu a uera huernn ueg þetta mal mundi snuazst ef þeir villde æigi undir þat ganga er konungr bæiddi. en þo at til þess mals væri flæire stefnur lagdar þa vard þat allt framgæingt er konungr bæiddizst. gæingu þeir til handa konungi ok gerduzst hans hirdmenn Læifr gille ok Þoralfr en allir þeir Færeyingar uæittu suardaga Olafi konungi til þess at hallda þau lỏg j Færeyium ok þann rett er hann setti þeim ok skattgillde þat er hann quat a. Sidan biugguzst hinir færeysku menn til heimferdar. en at skilnade uæitti konungr þeim uingiafir er honum hofdu handgeingnir gerst. fara þeir ferdar sinnar þa er þeir eru bunir. en konungr let bua skip ok fek menn a ok sendi þa menn til Færeyia at taka þar vid skatti þeim er þeir Færeyiagar skilldu giallda honum. þeir urdu snembunir ok er þat fra þeirra ferd at segia at þeir koma æigi aftr ok æinge skattr a þui sumre er næst var eftir. segia (menn) at þeir hafa ecki komit til Færeyia hafde þar ok æinge madr skatt hæimtan.

Fra S(igurdi) ok Þ(randi) (i) G(ỏ)tu)

182. Uor þat hofdu farit af Noregi skip til Færeyia. a þui skipe foru ordsendingar Olafs konungs til þess at koma skylldu utan af Færeyium æinnhuerr þeirra hirdmenna hans Leifr Ozorarson Gilli lỏgmadr Þoralfr ór Dimon. En er þessi ordsending kom til Færeyia ok þeim uar sagt þa rada þeir sin a mille huat undir mun bua ok kom þat asamt med þeim at þeir hugdu at konungr mundi uilea spyria eftir um þau tidende er sumir menn hofdu firir satt at þar mundu gerst hafa j eyiunum um misfarar sendimanna konungs þeirra tueggia skipa er æinge madr hafdi af komizst. þeir redu þat af at Þoralfr skyllde fara. redzst hann til ok bio byrding er hann atti ok aflade þar til manna. voru þeir a skipe .x. menn edr .xij. En er þeir voru bunir ok bidu byriar þa var þat tidenda j Austrey at æinnhuerna godan vedrdag gek Þrandr j stofu en þeir lagu j pallinum Sigurdr ok Þordr ok Gautr. þa mællti Þrandr. mart verdr a mannz æfinne. otijtt uar þat þa er menn voru ungir at sitia edr liggia uedrdaga goda þeir menn er til allz eru uel færir. ok eigi mundi þat liklict þikia hinum fyrrum monnum at Þoralfr ór Dimon mundi uera meiri þroskamadr en þer. en byrdingr sa er ek hefui att ok her stendr j nausti ætla ek at hann gerizst suo fornn at hann funi undir bradinu. er her huert hus fullt af ullu ok uerdr ecki til verdz halldit. mundi æigi suo ef ek vidri nockurum uetrum yngri. Sigurdr hliop vt ok het a Þord ok Gaut quazst eigi þetta fryiuord standazat uilia. þeir ganga vt ok þar til er huskallar voru ganga til ok setia fram byrding. letu þa til flytia farm ok hlodu skipit ok biuggu þat a fam dỏgum. voru þeir ok .x. menn edr .xij. a skipe. toku þeir Þoralfr vt æitt uedr aller ok vissuzst til iafnan j hafinu. þeir komu at lande er myrkr var j Hernu. logdu þeir Sigurdr utar firir strondinne ok var þo skamt | a mille þeirra. Þat uar til tidenda um kuelldit er myrkt var ordit at þeir Þoralfr ętla til reknna at buazat. þa gek Þoralfr a land upp ok annarr madr med honum ok leitỏdu ser stadar. en (er) þeir voru bunir ofan at ganga þa sagde sa er honum fylgde ath kastat uar klæde yfir hofut honom ok tekinn upp af iordu. j þui bile heyrdi hann brest. sidan var farit med hann ok ræiddr til fallz en þar var undir sior ok uar hann keyrdr a kaf. en er hann kom a land for hann þar til er þeir Þoralfr hofdu skilit. hann fann Þoralf ok uar hann þa klofinn j herdar nidr ok uar þa daudr. En er skipueriar Þoralfs urdu þessa uarir þa baru þeir lik hans vt a skip ok nattsettu þar. þa uar Olafr konungr a uæitzslu j Lygru. voru honum þegar ord ger. uar þa stefnt ỏruarþing ok uar konungr a þinginu. hann hafde þangat stefnna latit þeim Færeyingunum af badum skipunum ok voru þeir til þings komnir. En er þingit uar sett þa stod konungr upp ok mællti. þau tidende er her eru ordin er þui betr at slik eru sialldheyrd. her er af lifui tekinn godr dreingr ok hyggiu ver at saklaus se edr er her nockurr sa madr a þinginu er þat kunni at segia huerr ualldr er uerks þessa. En þar gek æinge uit. þa mællti konungr. ecki er þui at leyna huerr minn ahugi er um uerk þetta at ek hygg a hendr þeim Færeyingum. þiki mer þann ueg hellzst at unnit sem Sigurdr Þorlaksson hafdi uegit manninn en Þordr lagi hafui manninn a kaf fært. en þat fylgir at ek get þess til at þat muni til vera fundit at þeir mundi æigi uilea at Þoralfr segdi eftir þeim þær odadir er hann mun hafa vitat at satt er en oss hefir verit grunr a um mord þau ok illuirke er sendimenn miner hafa þar myrdir verit. En er konungr hætti tali sinu þa stod opp Sigurdr Þorlaksson ok mællti. ecki hefui ek talat fyrr a þingum man ek þui ecki ordfærr vera miog en þo ætla ek nu ærnna naudsyn til bera at suara nockuru. uil ek þess til geta at ræda þessi er konungr hefir nu upp borit man uera komin undan tungurotum þeirra manna er myklu eru ouitrari en hann ok uerri. en þat er ecki leynt at þeir eru sanner vorir ouinir. er þat ok olikliga mællt at ek mundi vilia vera skadamadr Þoralfs þuiat hann var fostbrodir minn ok godr uin. en ef þar væri nockur ỏnnur efni j ok væri sakir mille ockar Þoralfs þa er ek suo viti borinn at ek mundi helldr til þessa uerks læita hæima j Færeyium en her undir handariadri ydrum konungr. nu uil ek þessa mals synia firir mig ok firir alla oss skipveria. uil ek þar bioda firir æida suo sem lỏg ydr liggia til. en ef ydr þikir hitt fullara þa uil ek bera jarnn ok uil ek at þer set sealfir vid skirsluna. En er Sigurdr hætti tali sinu þa urdu margir til flutnings vid konung at Sigurdr skyllde na undanfærslu. þotti Sigurdr hafa uel talat ok sogdu hann usannan mundu uera at þui er honum uar kent. Konungr suarar. um þenna mann man tuena skipta ok ef hann er loginn þessi sỏk þa man hann uera godr madr en at ỏdrum kosti man hann vera nockuru diarfari en dęmi munu finnazst til ok er þat æigi minnr mitt hugbod en þo get ek at hann sealfr beri ser uitni her um. En uit bæn manna þa tok konungr festu af Sigurdi til iarnnburdar. skyllde hann koma um morgininn eftir til Lygru skyllde byskup þar gera honum skirslu. ok slæit suo þinginu. for konungr aftr j Lygru en Sigurdr ok forunautar hans aftr til skips sins. Tok þa bratt at myrkua af nott. þa mællti Sigurdr til forunauta sinna. þat er satt at segia at ver hofum komit j mikit vandkuædi ok vordit firir mikille alygi ok er konungr sea brogdottr ok man audsærr vorr kostr ef hann skal rada. let hann fyst drepa Þoralf en nu uill hann gera oss at obotamonnum. er þeim litit firir at uilla jarnnburd firir oss. nu ætla ek þann uerr hafa er til þess hættir vid hann. nu legzst innan eftir sundinu fiallagol. ræd ok þat at ver uindum segl uort vid hunboru ok stefnum vt a haf. fari Þrandr sealfr annat sumar at selia ull sina ef hann uill. en ef ek komumzst j brott þa þiki mer þess von at ek koma alldri sidan til Noregs. Þeim Færeyingum þotti þetta sniallrædi. taka þeir at setia upp segl sitt ok lata ganga um nottina j haf vt sem mest mega þeir. letta þeir æigi fyrr en þeir koma til Færeyia. let Þrandr illa yfir þeirra ferd. Þeir suorudu æigi uel.

Karl hinn mærski kom til Olafs konungs

183. Bratt spurde Olafr konungr þat er þeir Sigurdr voru j brottu. þa lagdizst þung umbræda a ferd þeirra. voru þeir sumir at þa kolludu þess von at þeir Sigurdr mundu sỏnnu sagdir er adr hofdu syniat firir þa. Olafr konungr uar faordr um þetta mal en þottizst þo uita sannynde a þui er adr hafde hann grunat. for hann þa ferda sinna ok tok uæitzslur er honum voru bunar. Olafr konungr biozst vm vorit ór Nidarose ok drozst lid at honum mikit bæde þar ór Þrandheimi ok vidara annarstadar nordan or lande. en er hann uar buinn ferdar sinnar þa for hann at lide sinu fyst sudr a Mæri ok hæimti saman læidangurslid sitt ok for suo ór Raumsdal. sidan for hann a Sunnmæri | ok la hann j Hereyjum ok bæid lidsins. atti þa oftliga husþing kom þar mart til eyrnna honum þat er honum þotti þurfa. Þat uar a æinu þinge er hann atti at hann hafdi þat mal uppi. sagde fra mannskada þeim er hann hafdi fæingit j Færeyium. en skattr segir hann er þeir hafa mer hæitit þa kom æigi fram. nu ætla ek þangat menn at senda eftir skatt. Uæik hann þessu mali til ymisra manna at til þeirrar ferdar skylldu buazst. en þar komu þau suor a moti at menn tolduzst undan ferdinne. Þa stod madr opp a þinginu mikill ok uaskligr sa hafdi raudann kyrtil hialm a hofdi ok gyrdr snerdi ok hỏggspiot j hende. hann tok til mals þat er satt at segia quat hann at her er mikill munr manna er þer æigit konung godann en hann þræla illa. þer kuedit næi vid sendifỏr er hann vill senda ydr en þer hafit þegit af honum adr vingiafir ok margs sæmiliga hluti. en ek hefui verit her til æinge konungs vinr hefir hann verit ouin minn telr hann at sakar se til þess. nu uil ek bioda ydr konungr af fara ferd þessa ef ecki eru uilldare fỏng a. Konungr suarar. huerr er þessi madr hinn dræingiligi er suarar voru male ok hefir þu mikit firir adra menn þa er her eru. þu baudzst til ferdar en þeir tolduzst undan at ek hugda at uel mundu uit skipazst. en ek kann a þer æinge deili ok æigi uæit ek enn nafnn þitt. Hann suarar. nafnn mitt er ecki uant konungr. þess er mer uon at þer munut heyrt hafua mik nefndan ek er kalladr Karll hinn mærski. Konungr suarar. suo er Karll heyrt hefui ek þin getit ok er þat satt at segia at verit hafa þær stundir at ef fundi ockra bæri saman er þu mundir ecki kunna at segia fra tidendum. en nu skal ek æigi uerr hafa en þu at þu bydr mer lidsemd þina at ek skal leggia j moti aufusu ok skalltu Karl koma til min j dag ok uera þar j bode minu skulu vid þa tala um þetta mal. Karl suarar at suo skal vera. ok uar nu slitit þinginu.

Karl hinn mærski sættiz vid konung

184. Karl hinn mærski hafde verit vikingr mikill ok hinn mesti ransmadr ok hafde konungr miok oppt giorua menn til hans ok villde hann af lifi taka. enn Karl hinn mærski uar ættstor ok mikill jþrottamadr um margs hluti. En er Karl uar radinn til ferdar þessarrar þa tok konungr hann j sætt ok þar næst j kærleik vid sig let bua ferd hans sem bæzst. voru þar þa a skipi .xx. menn. konungr gerdi ordsennding til uina sinna j Færæyium sennde Karl til hallz vid sigh þar er var Leifr Ozaurarson ok Gilli lỏgmadr. sendi hann til þess iartæignir sinar. For Karll þegar hann uar buinn byriade þeim vel ok komu til Færeyia ok lagu j Þorshofnn j Straumsey. Sidan uar þar þing stefnnt ok kom þar fiolmenni. þar kom Þrandr ór Gỏtu med flok mikinn. en er þeir hofdu tialldat ok umbuizst þa geingu þeir til fundar vid Karll hinn mærska. voru þar kuediur godar. sidan bar Karll fram ord ok iartæigair Olafs konungs ok uinmæli (til) þeirra Læifs ok Gilla. þeir toku þui uel ok budu Karlli til sin ok at flytia eyrendi hans ok uæita honum sligt eyrendis traust sem þeir hefdi fỏng a. tok hann þui þaksamliga. Litlu sidar kom þar Þrandr ok fagnnadi uel Kalli. er ek segir hann feginn ordinn er slikr dreingr hefir hingath komit til landz med eyrendi konungs vors er ver erum allir skylldir undir at ganga. uil ek ecki annat en þu farir til uetruistar med mer ok þat allt med þer þins lids er þu uill ok þinn uegr er þa meiri en adr. Karll segir at hann uar radinn at fara til Læifs en ek munda elligar fusliga þetta bod þiggia. Þrandr suarar. þa mun Læifi audit verda uegsemdar af sliku. en eru nỏckurir adrir hlutir at ek mega suo gera at ydr se lidsemd at. Kall segir at honum þotti mikit uæitt j at Þrandr drægi saman skatt vm Austrey ok suo um allar Nordreyiar. Þrandr segir at þat var skyllt ok hæimillt at hann væitti þann bæina at ordsending konungs. gek Þrandr þa aftr til budar sinnar. uard a þui þinge ecki flæire tidende. For Karll til vistar med Læifi Ozorarsyne ok uar hann þar vm uetrinn. heimti Læifr skatt saman vm Straumsey ok um allar eyiar sudr þadan. Um uorit eftir fek Þrandr uanhæilsu mykla hann hafde augnauerk mikinn ok þo adrar kramar myclar en þo biozst hann til þings sem hann var uanr. en er hann kom a þing ok bud hans uar tiolldut þa let hann tiallda undir suortum tiolldum innan af til þess at þa væri sidr skirdræfth en adr. En er dagar nockurir uoru lidnir af þinginu þa ganga þeir Leifr ok Karll til budar Þrandar ok voru fiolmennir.

Karl sok feit af þeim frændum

185. Nu komu þeir at budinne Þrandar þa stodu þar vti nockurir menn. Leifr spurde huort Þrandr væri at bud. þeir kuodo hann þar vera. Leifr mællti at þeir. skylldu bidia hann vt ganga. æigu uill Kall eyrendi vid hann. En er þeir komu aftr segia þeir at Þrandr hefir þann augnnauerk at hann mætti ecki vt | ganga ok bad þa Leif at þeir skylldu inn ganga. Leifr mællti vid foruneyti sitt at þeir skylldu fara uarliga þa er þeir kæmi j budina. þraunguizst æigi ok gangi sa fystr vt er sidazst kemr inn. Leifr gek fyrst inn ok þar næst Kall ok hans forunautar ok foru med aluæpnni sem þa er þeir skylldu til bardaga buazst. Leifr gek inn at hinum suortum tiolldum ok spurde hann huar Þrandr væri. Þrandr suarar ok hæilsar Læifi. hann tok quediu hans. Leifr spurde huort hann hefde nockurnn skatt heimtan or Nordreyium eda huerr greidi a munde verda um silfr þat. Þrandr suarar at honum hafde þat ekki or hug geinngit er þeir Karl haufdu uid mællz ok sagde at greide munde at gerazst vm skattinn. her er siodr Leifr er þu skallt vid taka ok er silfr j. Leifr sazst vm j budinni ok sa fatt manna. þar lagu menn j pallinum en fair satu vpp. sidan gek Leifr til Þrandar ok tok uid siodnum ok bar utar j budina þar er liost var ok steypti silbrinu a skiolld sinn ok rotar j hende sinni ok mællti at Karl skillde sia feit. þeir litu a vm stund. þa spurde Karl huersu Leifi litizst feit. Hann suarade at huerr hygg ek at illr sa sem her er j af þeim peningum sem her (er) um at velia j Nordreyium. Þrandr heyrde þetta ok mællti. (þiki) þer eigi gott feit. Leifr suarar. suo er segir hann. Þrandr mællti. eigi eru þeir medalmannnidingar frændr minir er þeim ma til æinkis trua. hefui ek sent þa j uór at hæimta skatt um Nordreyiar þuiat ek hefui til æinkis færr verit j vor. en þeir hafua tekit mutur af bondum at taka falssilfr j skattinn þat er æigi þikir tækt. ok er næst Leifr at sea þat fe er golldit hefuir verit j landskylldir minar. Bar Leifr þa aftr silfrit tok vid siod odrum ok bar til Kalls ok ransokudu þeir þat fe. spurde Karl þa huersu Leifi litizst þat fe. Uont segir hann ok æigi suo at um þær skylldir er ouannliga er firir mællt at æigi uerdi sligt (tekit) en æigi uil ek þetta fe taka til handa Olafi konungi. Madrinn sa er la j pallinum kastade felldi af hofdi ser ok mællti. satt er þat hit fornnkuedna. suo ergizst huerr sem elldizst. suo ferr þer ok Þrandr at þu lætr Karll hinn mærska reka fe firir þer j allan dag. Þar var Gautr hinn raude. Þrandr hliop upp vit ord Gautz ok vard malode ok væitti storar stolur frændum sinum. en er hann hætti mællti hann at lyktum at Leifr skyllde selia honum þat fe. en tak her vid siod at landbuar minir hafa fært mer hæim j vór. en þo at ek se oskyggnn þa er þo sealfs hond huerium holluzst. Madr reis upp j pallinum (var) þar Þordr lagi ok mællti. æigi hliotum ver medalordaskuak af honum Karli hinum mærska ok væri launa firir vert. Leifr tok vid silfrinu ok bar þegar firir Karl. sa þeir fet. þa mællti Leifr. æigi þarf lengi at sea þetta silfr her er huerr peningr odrum betri ok vilium uer þetta fe hafa. fa þu til mann at sia er uegit er. Þrandr suarar at honum þætti þat bezst til fæingit at Leifr sæi firir hans hond. geingu þeir Læifr þa vt ok skamt fra budinne settuzst þar nidr ok uogu silfrit. Karll tok hialminn af hofdi ser ok hellti þar j silfrinu er uegit var. Þeir sa mann ganga hia ser ok hafdi refdi j hende hott sidan a hofde heklu græna ok berfættr ok knytt linbrok at bæine. hann setti nidr refdit j uollinn ok gengr fra ok mællti. se vid Mærakarll at þer verdi æigi mæin at refdi minu.

Drepin Karl

186. Litlu eftir þetta komu þar menn aluopnadir ok akafliga kallande at Læifr Ozorarson færi sem skiotazst til budar Gilla lỏgmannz. þar hliop inn vm tialldskarar Sigurdr Þorlaksson ok hefir særdan mann hans til olifis. Læifr hliop upp ok gek þegar j brott ok til fundar vid Gilla logmann. gek med honum allt budarlid hans en Karll sat eftir. þeir Austmennirnir stodu j hring um hann. Gautr hinn raudi hliop at ok hio med handexi yfir herdar monnum ok kom hỏgg þat j hofut honum Karlli ok vard sar þat ecki mikit. Þordr lagi greip upp refdi þat er stod j uellinum ok laust ofan a ỏxarhamarinn suo at ỏxin stod j hæila. þusti þa fiolde manna ór bud Þrandar. Karll var þadan daudr borinn. Þrandr let yfir þessu verki hit versta en baud fe til sætta firir frændr sina. Leifr ok Gilli geingu at eftirmali ok kom þar æigi febotum firir. uard Sigurdr utlægr firir auerka uit þann budarmann Gilla er hann hafdi a unnit en Þordr ok Gautr firir uig Karlls. Austmenn biuggu skip sitt þat er Karll hafdi þangat haft ok foru aftr a fund Olafs konungs. en þess uard æigi audit at hefnd kæmi fram firir vfride þeim er þa gerdizst j Noregi ok sidarr mun fra verda sagt. Ok er nu lokit at segia fra þeim tidendum er urdu af þui er Olafr konungr hæimti skatt af Færeyium. en þo gerduzst dæilur sidan j Færeyium eftir Karl mærska ok attu(zst) þa vid Þrandr or Gotu Leifr Ozsorarson ok Gilli logmadr. ok eru fra þui storar frasagnir sem enn man sagt verda.

Sætt þeirra Færeyingha ok Þrandar

187. Eftir uig Karll mærska ok auerka uid budarmann Gilla logmannz voru þeir brottreknir ok geruir ór Færeyium Sigurdr Þorlaksson Þordr lagi Gautr raude frændr Þrandar. Þrandr fek þeim skip haffæranda ok fe nockut ok þottuzst þeir litiliga af hondum leystir. hafa þeir atỏlur myclar vid Þrand sogdu at hann hafde | undir sig dregit fodurarf þeirra en midlade þeim ecki af. Þrandr sagdi þa myklu mæira hafa en þeir ætti. sagdizst hafa annazst þa lengi ok midlat þeim oft fiarhluti en illa j þok lagit. Nu lata þeir Sigurdr j haf ok eru .xij. menn saman a skipe ok er þat ord a at þeir ætli at hallda til Jslandz. ok er þeir hafa skamma stund j hafui verit þa rekr a storm mikinn ok hellz uedrit nærr uiku. þat vissu allir þeir er a landi voru at þetta uar þeim Sigurdi j moti sem mest ok sagdi monnum vuænt hugr um þeirra ferd. ok er aleid haustit funduzst rekar af skipi þeirra j Austrey ok er uetr kom gerduzst afturgaungur myklar j Gỏtu ok vida j Austrey ok synduzst þeir oft frændr Þrandar. ok uard monnum at þessu mikit mein sumir fengu bæinbrot edr ỏnnur meitzsl. þeir sottu Þrand suo miog at hann þordi huergi æinn at ganga vm uetrinn. var nu mikit ord a þessu. Nu er a læid uetrinn sendi Þrandr ord Leifi Ozsorarsyni at þeir skylldu finnazst. ok suo gera þeir. ok er þeir finnazst mællti Þrandr. ver hittum j fyrra sumar fostri j uandrædi mikil at vid þui uar buit at allr þingheimrinn mundi beriazst a. nu uillda ek fostri minn sagdi Þrandr at þat væri logtekit gert med ockru rade at menn hefdi alldri uopnn til þings þar er menn skulu lỏgskil sin tala ok spectarmal. Leifr quat þetta uel mællt. ok skulu vit her vid hafa rad Gilla lỏgmannz frænda mins. Þeir voru systrasynir Gilli ok Leifr. Nu finnazst þeir allir saman ok tala þetta med ser. Gilli suarar suo Leifi. brigt þiki mer at trua Þrandi ok munu vit þui iata at handgengnir menn allir hafui uopnn sin ok nockurir þeir er ockur fylgia en almenningr se uopnnlaus. Nu rada þeir þetta med ser til stadar. Lidr nu af uetrinn ok koma menn til þings vm sumarit j Straumsey. nu er þat einn dag at þeir Gilli ok Leifr ganga fra budum sinum a æina hæd er var a eyinnne ok talazst þar vid. ok nu sia þeir austr a eyna undir solina at a hofda þann er þar var ganga upp menn æigi allfair þar til er þeir sea .xxx. manna. þar blika vid solskininu skilldir fagrir ok hialmar skrautligir ỏxar ok spiot ok uar þat lid hit hardligsta. þeir sea at madr gek firir mikill ok uaskligr j raudum kyrtli ok hafde halflitann skiolld blan ok gulan hialm a hofdi ok hoggspiot mikid j hende. þeir þottuzst þar kenna Sigurd Þorlaksson. þar gek madr hid næsta honum þrekligr j raudum kyr(t)li ok hafdi raudan skiold. at visu þottuzst þeir þenna kenna at þar var Þordr lagi. hinn þride madr hafde raudan skiỏld ok dreginn a mannfae ok mikla auxi j hennde þar var Gautr raude. þeir Leifr geingu nu skiott heim til buda sinna. þa Sigurd ber bratt at ok eru þeir allir vel uapnadir. Þrandr geingr vr bud sinni moti þeim Sigurdi ok margt manna med honom ok hans menn med uapnum allir. þeir Leifr ok Gilli hofdu fatt manna hia þui sem þeir Þrandr ok var þess mestr munr er þeir hofdu fair æinn uop(n). Þeir Þrandr ok frændr hans geingu at flocki þeirra Leifs. þa mællti Þrandr. suo er hattat Leifr fostri. quat hann at her eru komnir frændr minir ok foru skyndiliga næst ór Færeyium. nu nenni ek æigi at ver frændr farim suo halloki firir yckr Gilla. eru her .ij. kostir firir hondum sa annar at ek dęma æinn yduarr a mille. en ef þer vilit þenna æigi þa man ek æigi hepta þa at þui er þeir vilia at hafazst. Þeir Leifr sia at þeir hafua ongan lidskost at sinne vid þeim Þrandi. taka nu þenna kost at handsala oll mal j dom Þrandar ok lykr hann þegar gerd opp segir at hann mun ecki sidarr uitrari. er su gerd min segir Þrandr at ek vil at þeir frændr minir se frialsir at vera þar j Færeyium sem þeim likar þo at þeir hafui adr verit brott geruir. en fe uil ek af huorigum gera. riki þau er her ero j Færeyinn vil ek þat skipti a gera at ek hafui þrid(i)ung annan Leifr þridea synir Sigmundar. hafua riki þessi leingi at ỏfund ordit ok bitbæinum. þer Læifr fostri segir Þrandr vil ek bioda barnnfostr ok fostra Sigmund son þinn. vil ek enn gera þat til gods vid þig. Leifr suarar. þat vil ek at barnnfostr þat se undir atkuædum Þoru huort hon uill at son hennar fari til þin edr se hann med ockr. Skilia vid suo buit. ok er Þora veit um fostrit þa suarar hon. suo ma vera at mer litizst þat enn annan veg. en æigi mun ek kiosa undan Sigmunde syne minum þat fostr ef ek skal rada þuiat mart þiki mer Þrandr hafa firir flesta menn. Sigmundr son Þoru ok Læifs for j Gỏtu til fostrs til Þrandar. hann var þa þreuætr at alldri ok hit vænligsta mannzefnni ok ox hann þar upp.

Þaattr þeirra konunganna Olafs ok Knutz

Sva er sagt at Knutr hinn riki er sumir menn kalla Knut hinn gamla væri j þenna tima konungr yfir Æinglandi ok yfir Danmorku. Knutr var son Sueins tiuguskeg(g)s Haralldzsonar. þeir langfedgar hỏfdu radit langa æfui firir Danmork. Haralldr Gormsson fỏdurfadir Knuts konungs hafde æignazst Noreg eftir fall Haralldz Gunnhilldarsonar ok tok skatta af. setti hann þa til landgætzslu Hakon jall hinn rika. Sueinn Danakonungr son Haralldz red ok firir Noregi ok setti yfirr til landgætzslu Æirek jall Hakonarson. redu þeir brædr þa landi ok Sueinn Hakonarson til þess at Æirekr jarll for til Æinglandz at ordsendingu Knutz hins rika mags sins en setti til rikis Hakon son sinn ok systurson Knutz hins rika. En sidan Olafr konungr Haralldzson kom j Noreg þa kom hann (til) Sigurdar syrs mags sins ok efldizst þadan. tok hann þa fyst hondum Hakon jall ok setti hann af riki suo sem fyrr er ritat. for Hakon jall þa til Knutz modurbrodur sins ok hafde verit met honum alla stund sidan til þess er her er komit sogunne. Knutr hinn riki hafde æignazst Æingland med orrostum ok barizst til ok hafde hann þar haft langt starf adr en landzfolkit væri hlydit ordit. en er hann þottizst fullkominn þar til landzstiornor þa minntizst hann huat er hann þottizst æiga þess rikis er hann hafde æigi sealfr varduæitzslu en þat var j Noregi. hann þottizst æiga at erfdum allan Noreg en Hakon systurson hans þottizst æiga suman ok þar med þottizst hann hafua latit virdingina. Sa var æinn hlutr til þess er þeir Knutr (ok) Hakon jarll hofdu kyrru halldit um tilkall j Noreg. þat fyst at Olafr konungr Haralldzson kom j land hliop upp allr mugr ok margmenni ok uilldu ecki heyra annat en Olafr væri einn konungr yfir ollu landi. en þa er menn þottuzst vera osialfradir firir riki konungs þa leitudu sumir or landi. foru margir rikismenn a fund Knutz konungs ok uilldu þar þydazst. þa fengu allir af honum fullar hendr fiar. matti þar ok sia tign myklu mæire en j ỏdrum stodum bæde af fiolmenni þui er þar var huersdagliga ok umbunade þeim odrum er þar var a þeim herbergium er hann atti ok hann var sealfr j. Knutr hinn riki tok skatt ok skylldur af þeim godlondum er audguzst voru a Nordrlondum. en þeim ollum mun er hann atti meire skylldur at taka en adrir konungar þa gaf hann ok meira en huerr annarra. j ollu riki hans var fridr suo godr at æinge þorde annan ueg at gera edr ganga en hann uillde en sialfir landzmenn hofdu frid ok fornan rett. af sliku for frægd mikil um oll lond. En þeir er komu af Noregi kærdu ofrelsi sitt. margir tiadu ok þat firir Hakoni jalli en sumir firir Knuti konungi at þiggia af þeim frelsi sitt. þessar rædur fellu jalli uel j skap ok kærde þat firir Knuti konungi ok badu hann læita eftir ef Olafr konungr uillde gefa upp rikit firir þeim edr midla med sattmali odru. ok voru margir flutningsmenn uit jall um þetta mal ok kom suo þui mali at hann ahlyddizst ok þotti þetta vænligt rad.

Ordsendingar Knutz til Olafs konungs

191. | Knutr hinn riki sendi menn vestan af Æinglandi til Noregs ok var þeirra ferd buin alluegliga. hofdu þeir med ser bref ok innsigle Knutz konungs. komu a fund Olafs konungs Haralldzsonar vm uorit j Tunsbergi. En er konungi var sagt at þar voru komnir menn Knutz konungs hins rika þa vard hann styggr vid. segir suo at Knutr munde ỏnga menn med þeim eyrendum þangat senda er honum edr hans monnum munde gagnn at vera. ok var þat nockura daga at sendimenn nadu æigi konungs fundi. En er þeir fengu lof til at mæla vid konung þa gengu þeir firir konung ok baru fram eyrende Knutz konungs med brefum ok sogdu at Knutr konungr kallar sina æign a Noregi ollum ok telr at hans forelldri hafi þar riki haft firir honum. en firir sokum þeim at Knutr konungr uill frid bioda til allra landa þa uill hann æigi herskillde fara til Noregs ef annars er af kostr. en (ef) Olafr konungr Haralldzson uill konungr vera at Noregi þa fari hann a fund Knutz konungs ok taki land af honum ok gerizst hans madr ok gialldi honum slikan skatt sem jarllar fyrr. sidan bera þeir fram bref ok sogdu þau sligt hit sama. Þa suarar Olafr konungr. þat hefui ek heyrt sagt j fornnum frasỏgnum at Gormr Danakonungr þotti vera gilldr þiodkonungr ok red hann firir Danmork æinne. en þessum Danakonungum er sidan hafa verit þikir þat ecki æinhlitt. er nu suo komit at Knutr rædr firir Æinglandi ok Danmorku ok hefir hann nu undir sig brotit mikinn hluta Skotlandz. nu kallar hann til ættlæifdar minnar j hendr mer. kunna skyllde hann hof at um agirnina. edr huort ætlar hann æinn at rada firir ollum Nordrlondum edr mun hann æinn eta ætla allt kal af Æinglandi. fyrr mun hann þui orka en ek færa honum hofut mitt edr uæita lotning ne eina. nu skulu þer segia honum þau min ord at ek mun veria oddi ok eggiu Noreg medan mer endazst lifdagar til en giallda æigi skatt nockurum manni af riki minu. Eftir þenna orskurd biugguzst a brott sendimenn Knutz konungs ok urdu æigi eyrendi fegnir. Sighuatr skalld hafde verit med Knuti konungi ok gaf hann honum gullhring þann er stod halfmork. þa var Þorarinn loftunga med Knuti konungi ok gaf Knutr konungr honum tuo hringa ok stod huorr halfmork ok þar med suerd buit. Suo quat Sighuatr.

Knutr hefir ockr hinn itri

alldadgofugr badum

hendr en hilmi fundum

hun skrautligazst bunar.

þar gaf hann mork edr meira

marguitr ok hior bitran

gullz rædr gerua ollu

gud sialfr en mer sealfa.

Sighuatr gerde at athuarfui menn Knutz konungs ok spurde tidenda. þeir sogdu honum sligt er hann spurde. Sighuatr spurde at vidtali þeirra konungs ok eyrendislokum. þeirr sogdu at konungr hafdi þungliga tekit þeirra malum ok vitum ver æigi af huerium hann hefir traust til sliks at næita þui at gerazst madr Knutz konungs ok fara a hans fund ok mundi sa hans kostr bezstr. þuiat hann er suo milldr ok miskunnsamr at alldri gera suo stort hofdingiar af vid hann at æigi gefui hann þegar upp þat allt er þeir koma a hans fund ok uæita honum lotning. uar þat firir skommu er til hans komu .ij. konungar nordan af Skotlandi af Fiui ok gaf hann þeim upp ræidi sina ok lond þau oll er þeir hofdu adr haft ok þar med storar vingiafar. Þa quat Sighuatr.

Hafa allframir iofrar

ut sinn hofut Knuti

færd or Fiui nordan

fridkaup uar þat midium.

selldi Olafr alldri

oft uo sigr hinn digri

hans j hæimi þuisa

hann ongum suo manni.

Sendimenn Knutz konungs foru aftr læid sina ok byriade þeim uel vm hafit. foru þeir sidan a fund Knutz konungs ok sogdu honum eyrendislok sin ok suo þau alyktarord Olafs konungs er hann mællti vit Knut konung. Æigi getr Olafr konungr þess rett ef hann ætlar at ek muna æinn eta kal allt af Æinglande. munda ek helldr vilia at hann fyndi þat at mer byrr fleira innan rifia en kal æitt þuiat hedan skulu honum koma kolld rad undan hueriu rifui. Þat sama sumar komu af Noregi til Knutz konungs Aslakr ok Skialgr son Erlings a Jadri ok fengu þeir þar godar vidtokur þuiat Aslakr atti Sigride dottur Suæins jalls Hakonarsonar voru þau brædrabornn ok Hakon Æireksson. þar fek Knutr konungr þeim frændum uæitzslur storar med ser.

Skipan Olafs konungs vm lidith

269. Olafr konungr hafde þa til sannz spurt at skamt mundi vera til þess er hann munde æiga orrostur vid bændr. en sidan er konungr hafde skodat lid sitt ok hafde hann þa mæirr en .xxx. hundrada manna ok þotti þat þa vera mæiri herr en menn hefdi þar fyrr set j jafnnfatæku lande. Sidan talade konungr firir lide sinu ok mællti suo. ver hofum mikit herfolk ok fritt lid. nu vil ek segia monnum hueria skipan ek vil hafua a lide voru. ek mun lata merki mitt fara fram j midiu lide ok skulu þar fylgia hirdmenn ok gestir ok þar med þat lid er til uor kom a Upplondum ok suo þat lid er her kom til uór j Þrandheimi en til hægri handar fra uoru merki skal vera Dagr Hringsson ok med honum þat lid allt er hann hafde til foruneytis vid oss ok skal hann hafa annat merki en til uinstri handar fra voru merki skal vera þat lid er Suiakonungr fek oss ok allt þat lid er til uór kom j Suiavellde ok skulu þeir hafa hit þridea merki. vil ek nu at menn skiptizst j suæitir ok hæimtizst saman frændr ok kunningiar þuiat þa mun huerr annars bezst gæta ok huerr annan kenna. ver skulum marka lid uort ok gera herkumbl a hialmum vorum ok skiolldum draga þar a med blæikiu. en er ver komum j orrostu þa skulum ver aller hafua eitt ordtæki fram fram Kristz menn krossmenn konungsmenn. ver munum hliota þunnar fylkingar er ver hofum litit lid þuiat ek vil æigi at þeir kringi um oss lide sinu. skipumzst ver nu j suæitir en sidan skal suæitum skipa j fylkingar en menn skulu vera med aluæpnni dag ok nott þar til er uær vitum huort fundr vorr mun verda ok bonda. Sidan er konungr hafde talat þa fylktu þeir lide sinu ok skipudu eftir þui sem konungr hafde fyrir sagt. en eftir þat atti konungr stefnur vit suæitarhofdingia. voru þa þar komnir þeir menn er konungr hafde sent j herat at krefia lids. þeir kunnu þau tidendi at segia ór bygdinne þar sem þeir komu at þar uar alæyda af uigum monnum ok uar þat folk allt farit j bonda safnnat. en þar er þeir hittu menn þa villdu fair þeim fylgia en flestir suorudu þij at firir þa sok satu hæima at þeir villdu huorigum fylgia ok uilldu æigi beriazst j mot Olafi konungi ok æigi j moti frændum sinum ok hofdu þeir fatt lid fæingit. Þa spurdu konungr menn rads edr huat þeim þætti tiltækiligazst. Finnr suarar mali konungs. segia mun ek huernn ueg gert mundi vera ef ek skal rada. þa mundi ver fara herskillde um allar bygdir ok ræna fe ollu en brenna suo uandliga bygd alla at alldri stædi kot eftir. giallda suo bondum drottins suik. hygg ek at margir munu lausir j flockinum ef þeir sea reyk ok loga hæim til husa sinna en vitu ogerlla huat tijtt er um bỏrnn konur ok gamalmenni fenat edr annat frændlit. vænti ek segir hann ef nockurir rada til at riufa safnnadinn at þa munu bratt raufaz fylkingar þuiat suo er bondum gefit at þat rad er þa er nyiazst þa er þat ỏllum kærazst. En er Finnr lauk male sinu þa gerdu menn þar at godann rom likade morgum þat vel at rada til fefanga en ollum þotti bęndr makligir til skada en likligt þat er Finnr sagde at bændr mundi margir lausir j safnnade honum(!). Þormodr Kolbrunarskalld samþykti mest þessu radi ok quat visu.

Brennum oll firir innann

innan þau er ver finnum

land skulum huer med hiorui

herbiorgum grams veria.

yss hafui allra husa

Jnnþrændr kol sinna

angr mun kuæigt j klungri

kalld ef ek ma uallda.

En er Olafr konungr heyrde akafa lydsins þa krafde hann ser hliods ok mællti. hafa bændr verdleika | til þess at suo veri gert sem þer bæidit ok ecki mundir þu þar litilvirkr ath þui Þormodr en annat mun ek rads taka en brenna land vort. Þat hafui þer þo gert herra at brenna land firir bondum. Satt er þat Þormodr at ek hefui þat gert at brenna bæi firir þeim ok uæitt þeim storar adrar refsinger. gerda ek þa þat at þeir gengu af tru sinne adr en toku upp blot ok villdu ecki lata at vorum ordum ok attu ver þa guds rettar at reka ok erv þessi drottins suik myklu minna verd þo at þeir halldi æigi tru sina vid oss ok munu þo þessi æigi þikia litils verd þeim er mandomsmenn vilea vera. nu á ek her nockura heimilld a at væita nockura fridun er þeir misgera vid mik en þa (eigi) er þeir hỏtuduzst vid gud. nu uil ek at menn fari spacliga ok geri æigi heruirke vil ek fara fyrst til fundar vit bændr sættumzst ver þa er þat vel en ef þeir hallda bardaga vid oss þa erv þar .ij. kostir firir hondum. en ef ver follum j orrostu þa er þui vel radit at fara þangat æigi med ransfe. en ef ver sigrumzst þa skulu ver vera arftokumenn þeirra er beriazst j moti oss þuiat þar munu sumir falla en sumir flyia ok hafua huorirtueggiu firir gert allri æigu sinne. er þa gotth at ganga til storra bua ok bæia vegligra en þess nytr æinge madr er brent er. er ok suo ransfe at þat ferr at spellum meire hlutr en þat er nytt er af. skulu ver nu fara dræift vt eftir dolunum ok hafa med oss alla viga menn þa er uer fám skulu ver ok hoggua bu edr taka adra hluti þa er menn þurfu til matar ser en menn geri ekki heruirke annat vel þiki mer at þer drepit niosnarmenn bonda ef þer takit þa. þa skal Dagr fara ok hans menn hit nedra fram eftir dỏlunum en uer munum fara vt þiodlæid ok hittazst at kuelldi ok hafa aller æinn nattstad.

Vin vard af vatni

270. Konungr ræid huitum hesti vm daginn en þa er minnzst var vón drap hestrinn fæti ok stok j sundr fotrinn j honum. huerr madr baud konungi sinn faraskiota en Olafr konungr quatzst annathuort ganga skylldu edr rida hinum sama hesti þuiat hann quat bysna skylldu til battnadar. Konungr batt þa fot a hestinum hofdu þeir þa duỏl nockura á sifanga ok uar hestum hagi fæinginn. ok er þeir kuomu aftr til hesta er þeirra gættu sa þeir þa at hestrinn var hæill uordinn sa er konungr hafde ridit. Konungi hafde varmt ordit um daginn bat hann þa færa ser uatnn j keri. hann bat byskup blezsa. hann gerdi suo. Konungr tok med ok læit a ok mællti æigi uil ek mungat drecka. ok bat sueininn taka uatnn j annat sinn. hann gerde suo. en er hann kom aftr þa blezade byskup fek sueinninn þa konungi kerit en er konungr sa þa mællti hann. sidr uil ek miod drecka en mungat a fostutidum. Kuaddi konungr þa til hirdprest sinn at taka uatnn. hann ferr ok tekr uatnnit. Sigurdr byskup blezsar þa enn ok færr konungi. Konungr mællti er hann hafde vid tekit. sidr uil ek vin drecka en miod edr mungat. Byskup mællti. þigg þu feginn dryk þenna. sa gefr þer er hæimillt a. Konungr dreckr þa af kerinu ok lofadu aller nærr uerandis menn gud sem verdukt var.

Tilskipan konungs vm folkit

271. Sva er sagt at Olafr konungr fylkti lide sinu þa skipade hann skialldborg þa er hallda skyllde firir honum j bardaga ok hina sterkuzstu menn valdi hann þar til ok þa er snarpazstir voru. þa kallade hann skalld sin til sin ok bat þa ganga j skialldborgina. skulu þer segir konungr her vera ok sia þau tidende er her georazst ok er ydr þa æigi segiannsaga til er þer skulut fra segia ok yrkia um sidan. þar uar þa Þormodr kolbrunarskalld. Gizsorr gullbrárfostri. Hofgarda Refr ok hinn fiorde Þorfinnr munnr. Þa mællti Þorfinnr til Gizorar gullbrarfostra. stỏndum æigi suo þrỏngt lagsmadr at æigi nai Sighuatr skalld rumi sinu þa er hann kemr hann mun vera vilia firir konungi ok æigi mun konungi annat lika. Konungr heyrde þetta ok suarar. ecki þarf Sighuati at snæida þo at hann se æigi her oft hefir hann oss vel fylgt. hann mun nu ok bidea firir oss ok munu ver þess miog þurfa. Þormodr suarar. vera ma þat konungr at ydr se bæna mest þorf en þunt mundi vera um merkisstỏngina af aller hirdmenn ydrir væri a sudruegh uar þat ok satt at ver toldum at þui þa er æinge fek rum firir Sighuati þo at mæla ætti vid ydr. Þa mælltu þeir sia a milla sỏgdu at þat væri vel fallit at yrkia þa aminningarvisur nockurar vm þau tidende er þa mundo bratt at hendi berazst. Þa quat Gizsỏrr.

Skulu ogladan ifa

ord fregnni þau borda

buuumzst vid þraung a þinge

þegns dottir megi fregnna.

þoat sigrrunnar suinner

segi uon Hedins kuonar

uerum j ala eli

austr bragnninge traustir.

Þa quat Þorfinnr munnar.

Rockr at regnni myklu

randa gardz hins harda

uill vid vise sniallan

| Uerdęla lid beriazst.

uerium alualld ỏruan

ỏlum tæitan ma suæita

fellum Þrænder j Þundar

þess eggia ek nu hreggi

Þa quat Þormodr kolbrunarskalld.

Ala þrỏng at eli

ỏr stiklanda myklu

skilldu æi skelknir haulldar

skalmolld uex nu falma.

buumzst vid sokn en slæknir

seggir skulu ord um fordazst

er at geirþinge gaungum

gunnreifir med Olæifi.

Visur þessar namu menn þa þegar ok hafua verit sidan at minnum hafdar.

Fra Olafi konungi

272. Þat hafdi verit æitt sinn er Olafr konungr var j Gardariki at Jngigerdr drotning for or lande læidar sinnar. sa Olafr konungr a for hennar ok quat visu.

Fagr stod er bar brude

blackr syndizst mer sprucki

oss let yndiss missa

augfỏgr kona a hauge.

keyrde gerdr ór Gaurdum

godlat uala slodar

æik en æin glỏp sækir

jall huernn konur allar.

Ok enn quat hann.

Ar stod ok enn dyra

jalla doms med blomi

hardla græn sem Haurdar

huatt missari vissu.

nu hefir beckiar tre bliknnat

bratt Mardallar grati

lind hefir laufui bundit

limnord j Gaurdum

Ma þat a þessum augsynazst at honum hefir vit Jngigerde verit betr en flestar konar adrar. er þat nu liost uordit at henni hefir þat verit hin mesta hofutgæfa ok huerium ỏdrum er uit hann hafua j vinattu verit.

Konungr let skriptaz fyrir

273. Sidan bio Olafr konungr ferd sina ok sotti vt eftir Dolum hann tok ser nattbol ok kom þar saman allt lid hans ok lagu undir berum himne ok vndir skiolldum sinum. en þegar at lysti bio konungr her sinn fluttuzst þa enn ut eftir dỏlunum er þeir voru bunir. þa komu til konungs bændr miog margir ok gengu flestir j lid med honum ok kunnu aller æitt at segia at lendir menn hefde saman dregit her vuigann ok ætla at hallda bardaga vid Olaf konung let hann þa huernn mann til skrifta ganga uit byskup ok lærda menn ok syngia Pater noster. sidan let hann syngia messo ok taka corpus domini en þa er menn geingu til skripta foru þeir Gaukaþorir ok Hafrafasti med flok sinn at sitia æinhuers stadar. Konungr spurde hui þeir gerde æigi sem adrir menn. Ecki hofum ver til at huisla vid byskup sagde Gaukaþorir. Ecki mun þat suo vera quat konungr en þat megi vera at þer berit þar ecki mikinn vana til. Let konungr þa verda sagt þeim til skriftargangs ok breyttu þeir ser sidan sem adrir menn. Þa tok konungr nockurar merkr silfrs ok fek j hendr æinum bonda. fe þetta skalltu varduæita ok skipta sidan leggia sumt til kirkna en sumt til kennimanna ok ỏlmosumanna ok gefa firir sal þeirra manna er falla j orrostu. Bondi spurde. skal fe þetta gefa firir saal yduarra manna. þa suarar konungr. þetta fe skalltu gefa firir sal þeirra manna er med bondum eru j orrostu ok falla firir uopnum vorra manna en þeir menn er oss fylgia j orrostu ok þar falla þa munu ver biargazst at aller saman.

Vidrtal konungs ok Þormodar

274. Þa natt er Olafr konungr la j safnadenum ok adr er fra sagth uakti hann longum ok bat til guds firir ser ok ỏdru lide sinu ok sofnnade litt ok rann hofge a hann j mot deginum. en er hann uaknnade þa rann dagr upp. Konungi þotti helldr snemt at uekia herinn. þa spurde hann huort Þormodr skalld uekti. hann uar þar nærr ok spurde huat hann uillde honum. Konungr sagde. tel þu oss kuæde nockut. Þormodr settizst upp ok quat suo hatt at miog suo heyrde um allann herinn en hann quat Biarkamal hinu fornnu. en adr en hann tok til spurde Þormodr hui Sighuatr skalld skyllde æigi skemta ok launa gullinhialltan er þu konungr gaft honum j jolagiof j fyrra uetr. Konungr mællti. uæitzstu æigi at Sighuatr er nu æigi her. æinge mun oss nu þarfari en hann er hann bidr firir oss a sudruegum. Þormodr suarar. þa mun þat nu gera huorr okkar sem tilfærr er ek mun drygia kallmenzsku ok skemtan j dag en hann spilar fingrum sinum at Romi. Þetta er upphaf at kuædinu.

Dagr er up kominn

dynia hana fiadrar

mal er uikingum at uaka

ok vinna erfuide.

uaki ok uaki

uina hỏfut

aller hinir æzstu

Adils ok Suia.

Harr hinn hardgræipe

Hrolfr skiotande

ættgodir menn

er ecki flyia.

uek ek ydr at vine

ne at uifls runnum

helldr uek ek ydr at hỏrdum

Hilldar læike.

Þa uaknnade lydrinn ok er lokit uar kuedinn þa þockudu menn honum ok fannzst monnum mikit vm ok þotti uel til fundit ok kolludu huskalla huỏt. Konungr þackade honum skemtan sina. sidan tok hann gullhring ok gaf honum. Þormodr þackade honum giofina ok mællti. godan æigu uær konunginn en uant er at sia huersu langlifr verdr en su er bæn min konungr at þer latit ockr huorki skilia lifs ne dauda þuiat ek uillda fara til æinnar gistingar ok þer j kuelld. Þat skal ok vera quat konungr ef vit fỏrum badir lifs af Stiklastodum. Ecki þiki mer þa iafnnmikit a liggea quat Þormodr en hitt er satt at ek uil ecki lifa eftir þig þuiat ek hefir rannsakat rad mitt ok synizst mer suo at sidan er ek uar .vij. uetrum ellri hafui sa æinn hlutr verit mer til healpar framlæidis er ek (hefi) fylgt þer ok þinu foruneyti ok þickiumzst ek þat ecki med odygd gert hafua. Væit ek at þu munt ecki hirda at lifa eftir mik quat konungr en æigi uæit ek huort vit erum iafnnbunir til at fara til æinnar gistingar. edr huersu gamall madr ertu edr huersu marga menn hefir þu drepit j æinuige. Þormodr suarar. ek er nu nockuru meirr en halffertỏgr en mer þiker uon at ek muna .xiij. monnum hafa at bana ordit. Ecki þiki mer þu miog gamall quat konungr en þo mun ek þui heita þer at þu komir til nockurrar huilldar eftir seond þina ok munt þu æigi mega minna vid koma en dægr komi firir huernn mann er þu hefir uegit. Hins bæidda ek þig herra at skilia alldri vid ydr. Konungr suarar. aller munu ver ok saman fara at ek ma rada medan þer uilit æigi uit mig skiliazst. Þa mællti Þormodr. þess uænti ek herra huort sem fridr er uerri edr betri at ek se nærr ydr staddr medan ek a þess kost huorir sem sigr kunna at hafa. Sidan quat Þormodr visu.

Þer mun ek enn unnz ỏdrum

alualldr náir skalldum

nær vettir þu þeirra

þingdiarfr vm kne huerfia.

braut komumzst ver þo væitinn

valtafnn frekum hrafnni

vist eigum þat uoga

uiggrudr edr þar liggium.

Syn Þorfinnz

290. Þorfinnr skalld ok Þordr brodir hans urdu sarir miog suo at þeir voru ouigir. nu er þeir lagu j ualnum sa þeir lios yfir liki konungsins. þetta undruduzst þeir miog. Þordr tok til orda ok mællti. hui mun lios þetta yfir konunginum æigi munu þau endimi sỏnn at konungrinn se hæilagr. Þorfinnr suarar. likligt er þat at hann se hæilagr ok eru þat æigi enndime. Nu uar orrosta hỏrd ok fellu margir menn j bardaganum. en er Dagr var ofrlide borinn þa mællti hann at Olafs menn skylldu fara j æinum flocki burt med honum. Þa uar Þormodr kolbrunarskalld ecki miog sárr en ouigr sakir mæde ok uillde hann þo standa hea suæitungum sinum. æigi uar hann þui ecki sarr edr litt at hann hefde ser hlift mæirr en adrir helldr hitt at monnum þotti annars stadar auduelldra til at sækia en þar sem hann uar. Æinn madr spurde Þormod. sattu nockut skiolld minn er ek kastade ádan. Huat skal þer rỏgum skiolldr quat Þormodr. geta munda ek mer slikann skiolld ef ek uillda en æigi giafuin þann er ek hefi mist. Dalr nockurr uard firir þeim. dræifdizst þa flockrinn tueggia uegnna j brott. voru margir miog sarir ok margir mæiddir suo at til æinskis voru fęrir. bændr raku skamt flottan þuiat hofdingiar sneru brott aftr ok þar til er ualrinn la þuiat margir attu þar at læita eftir frændum sinum. Þorir hundr gek þar til er la lik Olafs konungs ok uæitti þar umbunat lagde nidr ok retti ok bræiddi yfir klæde. en er hann þerdi blodit af andlitinu þa sagde hann suo sidan at andlitit konungs var suo fagrt ok rode j kinnum sem þa er hann suæfui en myklu biartara en edr þa er hann lifde. þa kom blod konungsins a hond Þori ok rann a greipina þar er hann hafde sár fæingit ok þurfti um þat ser æigi at binda þadan j fra. suo greri skiott. uottade Þorir þetta ok þenna atburd sealfr þa er helgi Olafs konungs kom upp firir alþydu. uard Þorir | hundr fystr til þess at hallda upp helgi Olafs konungs þeirra manna er þar hofdu j motstoduflocki hans verit.

Vidræda þeirra brædra eftir bardagann

291. Kalfr Arnnason læitade at brædrum sinum er þeir voru fallnir. þeir rędduzst vit j ualnum Finnr ok Þorbergr Arnnasynir en þar lagu hea þeim Arrne ok Kolbeornn daudir. Finnr mællti. hue oft hefir þu j ual verit Þorbergr brodir. Verit hefui ek nockurum sinnum segir hann ok hefir mer of allt illt þott. En huersu þiki þer nu quat Finnr. Gott segir Þorbergr þuiat her er miugt ok lint vni ek uel vid. Suo er mer ok quat Finnr at ek hefui ỏngann suida j sarum edr uæitzstu ef þau endima eru sỏnn at konungrinn se hæilagr hea ockr. Suo ertu skiotordr kuad Þorbergr at þu hyggr illa at huat þu mæler edr gair æigi ella uisser þu helgi hans firir laungu. Finnr suarar. heyrir þu huat nu er vm. Ek uæit æigi til huers þu taler segir Þorbergr. Ek þikiumz quat Finnr heyra malit hundzsins Kalfs brodur mins hann mun uilea lata græda ockr ok mun uel til gefa þuiat ek mun nu geta hofut Olafs konungs. Þorbergr mællti. uinn þu æigi a brodur þinum. Finnr suarar. hird ek æigi huers brodir hann er enda er æigi oft a þat at minnazst at ek hafa verit uitrari en konungr edr þu en geor vissa ek a fiallinu at æigi munde slik fadęmi hafua fram farit ef ek hefda þa radit at Kalfr hefde þa verit drepinn. Þorbergr mællti þa suo hatt at Kalfr matti heyra. gættu ok uinn æigi a Kalfi brodur þinum. Kalfr gek þa helldr tæpara. en þegar at Finnr sa hann þa kastade hann saxi til hans ok hliop j gegnum nidr ristina ok uard Kalfr sidan ualla ohalltr. Kalfr mællti þa. vm ser konungr nu med þer er hann unni þer æigi ohaps en visse at ek þurfti hegningar. Finnr suarar. dylstu ecki uit þat at ek uillda at þar hefde a þig komit at þig hefde sem fyst oll trỏll tekit sem þes mun skamt at bida. Kallade hann þa bæde gudniding ok drottins suikara. Kalfr mællti. sættumzst vid nu ok þigg þu at mer ytirbætr. ek hefui uerit kalladr mestr uór brædra her til en nu skal ek þikiazst minnzstr hedan fra. Finnr mællti. huerium manni muntu þikia minne ok verri ok æinge mun bætr þiggia at þer dugande manna muntu huerium manni læidr er þenna atburd spyrr. Annat uar ond Finnzs hardara en annat. Kalfr gaf ecki at þui gaum ok let Finn bera a brott ór ualnum ok suo Þorberg. uar þa hugsat um sár þeirra ok hofdu þeir æinge banuæn þuiat þeir hofdu fallit firir uopnnaburd ok mæde. Þa let Kalfr bera þa ofan til skips ok fór med þeim sealfr. en þegar er hann sneri a burt þa fór allt bondalidlt þat er þar atti hæima j nand nema þeir menn er þar storfudu at frændum sinum ok vinum þeim er sarir voru edr at likum þeirra er fallnir voru. voru menn þa fluttir heim a bæi suo at huert hus uar fullt af þeim en tialldat vti yfir mỏrgum. en suo undarliga mart folk sem þar hafde saman safnnazst j bondaherinn þa þotti þat æigi minnr fra likendum huersu skiott safnnadrinn raufzst þa er til þess tokzst ok bar þat miog til at hit mesta fiolmenni hafde þar safnnazst ór herudum ok voru þui heimfusir.

Vidrtal þeirra Þormods ok Dags

292. Svo er sagt þa er lokit var bardaganum at Þormodr gek þar at er Dagr ok hans menn hỏfdu stadar numit eftir bardagann þuiat þa var æigi uigliost firir nætr sakir. bændr satu um þa Dag at þeir skylldu æigi a burt komazst vm nottina ok ætludu þegar at þeim at ganga er lyst uar ordit. Dagr mællti. er nockurr sa madr j minu lide er rad kunni til þess at leggia at ver komimzst a burt suo at bændr æigi ỏngan kost a oss þuiat ek uæit at þeir munu þegar at oss leggia er lysir ef ver bidum her. Æinge madr uæitti suor male hans. ok er Þormodr sa at æinge fenguzst rad af þeirra hende þa mællti hann. hui munu æigi finnazst rad til þess segir hann. Dagr spurde. huerr er sa madr er suo talar vm ræistiliga. Hann suarar. sea hæitir Þormodr. Dagr mællti. ertu Þormodr kolbrunarskalld. Sa madr hinn sami segir Þormodr. Dagr mællti. huat rad er þat at þu ser til þess at ver komimzst j brott med lid uort. Þormodr suarar. þer skulut fella morkina ok gera ellda storr af hrisinu en færa stofnna sem flesta fram at eldinum ok skulu fiorir menn vera vid huernn elld en þrir menn skulu ganga um elldana jafnnan en æinn skal kynda huernn elld. en þa er þer hafuit suo gert nockuru hrid þa slockui þer alle senn elldana ok farit þa læid ydra ok gefuit huorke stad j dag ne a morgin. en bændum mun þikia sem kominn se at mugr mannz er þeir sea kuigt allt vid elldana. en er mornnar þa munu þeir sea þetta rad ok er mer þa von at þeir fari eftir ydr en þo mun þa suo mikill verda yduarr misfari at mik uæntir at ecki saki til. Dagr mællti. ertu nỏckut saarr Þormodr. Hann | suarar. fiarri ferr þat. Dagr mællti. fardu þa austr j Suiþiod med mer ok mun ek þa gera uel til þin en þu att her nu æinkis godz at bida. Þormodr suarar. ecki mun þess audit uerda at ek þiena ỏdrum konungi er Olafr konungr er fallinn. Snyr Þormodr þa j brott en þeir Dagr hỏfdu þetta rad ok komazst vid þat undan. Bændr þeir er hæima atte j Veradal gæingu til hỏfdingianna Hareks j Þiottu ok Þori(s) hundz ok kærdu firir þeim sin uandræde ok sogdu suo. flottamenn þessir er her hafua undan komizst munu fara upp vm Veradal ok munu bua oþarfliga at hæimilum vorum en oss er ecki fært heim medan þeir eru þar. nu gerit suo uel farit eftir þeim ok latit ecki mannzbarnn j brot komazst þuiat slikan kost mundu þeir oss ætla ef þeir hefde betr haft af vorum funde ok suo munu þeir enn gera ef ver hittumzst sidarr suo at þeir hefui mæira kost. en vera kann at þeim duelizst j dỏlunum ef þeir uita ser æinskis otta uonir munu þeir þegar fara ospakliga um bygdir uorar. Ræddu bændr um þetta morgum ordum med akafa myklum at hofdingiar skylldu fara ok drepa þat folk allt er undan hafde komizst. ok er hofdingiar tỏludu þetta sin a mille þa þottu þeim bændr mart hafua satt sagt j sinu tale. redu þa þat at Þorir hundr redzst til ferdar med Verdęlum ok hafde .vj. hundrat manna þat er hans lid uar. foru sidan. tok þa at natta. letti Þorir æigi fyrr ferd sinne en hann kom um nottina vpp a Sulu ok spurde hann þar þau tidende at vm kuelldit hafde þar komit Hringr Dagsson ok margar adrar suæitir af Olafs monnum hafua þeir þar haft nattuerdarduol en farit sidan a fioll upp. þa segir Þorir at hann mun ecki ellta þa vm fiỏll ok sneri hann þa ofan j dalina ok fengu mart annarra manna drepit. sidan foru bændr til hæimila sinna en Þorir for eftir um daginn til skipa sinna en konungsmenn þeir er sarir voru fordudu ser leynduzst j skogum en sumir fengu ser healp af monnum.

Haralldr Sigurdarson komz or bardaga

293. Haralldr Sigurdarson uar sarr miog j orrostu en Rognnualldr Brusason flutti hann til bonda æins um nattina eftir bardagann. tok þa bonde uit Haralldi ok hafde hann a laun ok let þar græda hann. sidan feck hann til son sinn at fylgia honum j brott foru þeir þa huldu hỏfde vm fioll ok eydimerkr ok komu fram a Jamtalande. Þa quat Haralldr þetta.

Nu verdeg skog af skogi

skreidazst litils hæidar

huerr uæit nema ek verda

uida frægr um ridir.

Nu er at segia fra Þormodi at honum fekzst mikils er hann var litt sárr ok hermade þat miog ok þottizst vita at hann munde æigi uerdr uera firir illra gerda sinna sakir at falla med konungi. nu bidr hann þa Olaf konung med godfyse at hann seai a med honum. hann mælltizst þa vid æinn saman ok talade. huort muntu nu hinn hæilagi Olafr konungr æigi ætla at enda vid mik þat sem þu hetzst mer at þu mundir mig æigi firir roda lata ef þin rad mætti standa. Ok þui næst heyrir hann at stræingr gellr ok er skotit ỏru ok kemr hon undir vinstri hond Þormodi ok þar a hol. uerdr hann þessu sare feginn hardla miog ok mællti. þat hygg ek at þessi madr (hafe) bezstu hæille boga upp dregit enda uæit ek at nu skall þeim er skyllde. Gengr Þormodr þangat at sem uar lik konungsins ok settizst þar nidr ok brytr skefti af ỏxinne. Þormodr heyrir mann kalla j ualnum af lide bonda. huat er þeirra manna j ual er tala megi keskimal edr gamanyrde. uar ek alldri þar staddr er aller menn væri iafnneliunarlausir ueit (ek) at margir menn munu mega mæla ser gaman þo at sarir se. Þa suarar honum madr. miog illa er ydr farit lagut a illu rade j dag en gaft æigi nu yduarr er liggit a heliar þremi. Huerr suarar mer segir hann. Heming mattu mig kalle en huerr ertu Hiarrande er mitt nafnn ok man ek at ek atti þann son er Hemingr het ok for hann til Jorsala. unna ek honum mikit. En nu mun æinge sinum fỏdur ofegnari en ek quat Hemingr hafui þer breytt of illa vid konung. Æigi hỏfum ver godu rade fylgt quat Hiarrande en þo uillda ek at þu færir hingat ok sættimzst vid. Hemingr mællti. æigi uerd ek j blode ydru bonda helldr far þu hingat ok vita ef þu nædir at deyia j blode konungsmanna ok uilldi þer þat nockur skirsla verda Hiarrandi suarar. uita uillda ek huat þer uæri at mæine. ek þikiumzst uita gerr huat manna þu mundir verda. Hann suarar. a kneam stend ek j ualnum þuiat suo er ualrinn fallinn at mer þykt at ek ma æigi falla nidr en idr eru j grase sum. edr huat er þer at meine fadir. Hiarrande mællti. spioti er ek lagdr geggnum. Þat uisse Þormodr at Hearrande skræid til Hemings ok do þar sidan en Þormodi ohægdizst miog sarit sem von var.

Daudi Þormodar kolbrunarskalldz

294. | Þormodr gengr þa heim til husanna ok at æinne bygghlỏdu er menn Olafs konungs hofdu inn verit færdir þeir er sarir voru. Þormodr hafde bert suerd j hende ok er hann gek inn þa kom madr j mot honum. Þormodr spurde hann at nafnni en hann kuetzst Kimbe hæita. Þormodr spurde. vartu j bardaganum. Var ek segir hann med bændum er betr var. Erin nockut sárr segir Þormodr. Litt segir Kimbe edr huort uartu nockut j bardaganum. Þormodr suarar. var ek med þeim er betr hofdu. Kimbi sa at Þormodr hafde gullhring a hende hann mællti. þu munt vera konungs madr fa þu mer gullhringinn en ek mun leyna þer. bændr munu launa þer ospekt ef þu uerdr a uegi þeirra edr ertu nockut sárr. Þormodr suarar. ecki er ek sárr suo at læknningar þurfui enda hafdu hringinn ef þu uill. latit hefui ek nu mæira þui at mer tekr nu at þikia minna gaman at gulli en uar. Kimbi retti fram hondina ok uillde taka hringinn. Þormodr suæiflade til suerdinu ok hio af Kimba hondina ok quat hann æigi þeirre mundu stela sidan. Kimbi þolde illa. Þormodr quat hann reyna skylldu huersu sarin væri at þola. sidan for Kimbi a brott en Þormodr stod eftir. Þa hleypr madr innan or hlodunne ok sæker uidarfang. kona æin vermde uatnn j katle til þess ath fægia sar manna. Þormodr gek at æinum uandbalk ok studdizst þar vid. þa mællti konan vid Þormod. huat manna ertu huort ertu konungs madr edr ertu af bonda lide. Þormodr suarar ok quat visu.

A ser at ver uorum

uigræifir med Olæifui

sár fek helldr at huoru

huit brudr ok frid litinn.

skinn a skillde minum

skalld fek hrid til kallda

nærr hafa æski askar

eyrendan mik geruan.

Konan mællti. hui lætr þu æigi binda sar þin ef þu ert miog sárr. Þormodr suarar. þau æin hefui ek sár at ecki þarf at binda. Konan mællti. þu munt þat kunna at segia mer er ver hofum lenge um rætt j kuelld huerr bezst hefir frem gæingit j bardaganum edr minnzst hlift ser. Þormodr quat þa visu.

Oft uar Olafs hiarta

ód fram konungr j blode

rekin bitu (stal a) Stikla

stodum kuaddi lid bauduar.

olþolla læit ek alla

almuedrs nema gram sealfan

reyndr uar um flest j fastri

flæindrifu ser hlifa.

Bonde æinn kom þa j kornnhlỏduna er þau tỏludu þetta hann fór at foruitnazst huat tijtt uæri um konungsmennina. þar voru margir menn miog sarir ok let hatt j holsarum manna edr hofutsarum sem natturu er til storsára. Bonde nam stadar j hlỏdunne ok hlyddizst þadan vm ok er hann heyrde at hatt læt j holsarum manna þa mællti hann. þat er von at konunginum hafui litt gengit bardagian vid bændr suo þrottlaust lid sem þetta er at honum hefir fylgt þuiat mer þikir suo mega at kueda at þeir þoli æigi oæpende sar sin ok eru þetta fylur en ecki dugandi menn. Þormodr suarar. synizst þer suo felagi sem þeir se æigi þrottmykler en her eru inne. Ja segir hann suo synizst mer sem her se flestir menn of þreklausazstir saman komnir. Þormodr suarar. vera kann þat at nockurr se sa her inne at æigi se þrekmikill ef til er reynt ok æigi mun þer mitt sár mikit þikia þott þu hygger at þui. Bondi suarar. ek ętla þa uæri betr at þu hefdir bæde morg ok stor. Snyrr bonde þa utar eftir hlỏdunne ok ætlade ut at ganga. j þui huggr Þormodr eftir honum. þat hỏgg kom a bakit ok hio hann af honum bada þionappana. Styn þu æigi nu quat Þormodr. Bondi quat uit hatt med myklum skræk ok þræif til þionappanna badum hondum. Þormodr mællti. þat vissa ek at vera munde her inne nockur madr sa er æi munde þrottigr reynazst. er þer illa saman farit er þu finnr at þrek annara manna þar er þu ert þrottlaus sealfr. eru her margir menn miogh sarir ok uelar æinge þeirra en þu bræktir sem gæit blæsma ok uæinar sem merr þo at þu hafir æina uỏduaskæinu litlu.

capitulum

295. Eftir þenna atburd kom j hlỏduna kona med miolkskiolur .ij. su er færa ætlade dryk sárum monnum. hon mællti vid Þormod. huerr er þessi madr er her stendr vid balkinn. Hann suarar. Þormodr heiti ek. Hon mællti. hefir þu nockut verit vit bardagann j dag. Þormodr suarar. þat uillda ek ætla at þat skyllde nockurir bændr æiga at segia hæim konum sinum j kuelld at Þormodr kolbrunarskalld hafui komit til bardagans j dag en þo uilnumzst ek hins at nockurir megi ecki fra segia. Konan mællti. huerir gengi bezst fram med konunginum. Þormodr quat visu.

Haralldr uar bitr at beriazst

baudræifr med Oleifui

þar gek hardra hiorua

Hringr ok Dagr a þinge.

redu þeir und raudar

randir prutt at standa

fek henþidurs blacki

bior dỏglingar | fiorir.

Konan mællti. þu munt vera sárr miog edr uilltu drecka miolk þat er sarum monnum gott til styrktar. Þormodr suarar. æigi þarf ek miolk at drecka þuiat ek er nu suo fullr sem ek hafui nysopit skyr ut a Jslande en ek er þo litt sarr. Konan mællti. hui ertu suo litlaus ef þu ert sarr þo litt. Þormodr quat þa visu.

Vndrazst ỏglis landa

æik hui ver sem blæikir

farr verdr fagur af sarum

fann ek ỏrua drif suanni.

mik flo malmr hin dỏckui

magni keyrdr j gegnum

huast bæit hiartat næsta

hetligt jarnn er ek ætla.

Konan mællti. þat þottumzst ek sea a þer at þa mundir miog sárr vera er þu uert suo litlaus ok lattu binda sár þin sem adrir menn ok lat mik sea. Sidan settizst hann nidr ok kastade klædum af ser. en er læknir sa sár hans þat er hann hafde a sidunne hon kendi þess at þar stod ỏr j en þat visse hon æigi uist huert jarnnit hafde snuit. hon hafde þar gert j stæinketli af lauk ok ỏnnur grỏs ok uellt þat saman ok gaf at eta þeim hinum sarum monnum ok reyndi suo huort þeir hỏfdu holsár þuiat þa kendi af laukinum or sarinu. hon bar þat at Þormodi ok bat hann eta. hann suarar. ber j brot ecki hefui ek grassott. Sidan tok hon spennitỏng ok uillde draga ut jarnnit en þat uar fast ok gek huergi. stod ok litit ut þuiat sarit uar sollit. Þa mællti Þormodr. sker þu til iarnnsins suo at uel megi ná med tỏnginne fa mer sidan ok let mik kippa. Hon gerde suo. þa tok Þormodr gullhring af hende ser ok gaf læknninum bat bana sligt af gera sem hon uillde. en godr er nautrinn segir hann Olafr konungr gaf mer hring þenna j morgin. Sidan tok Þormodr tỏngina ok kipte a burt ỏrinne. en a orinne voru krokar ok lagu þar a tágar af hiartanu sumar raudar en sumar huitar gular ok grænar. ok er þat sa Þormodr þa mællti hann. vel hefir konungrinn alit oss huitt er þessum kalli um hiartarætr. Þa quat Þormodr visu.

Emkad ek raudr en riodum

rædr gron skỏgul manni

haukasetrs hin huita

hugfár um mik saran.

hitt uelldr mer at melldrar

mordueniande feniu

diuft ok danskra uopnna

Dagshridar spor.

Ok er hann hafde þetta kuedit þa andadizst hann standande uit uandbalkinn ok fell æigi fyrr til iardar en hann uar daudr. Haralldr konungr Sigurdarson fyllde visuna er Þormodr hafde ort. Dagshridar spor suida sagde hann suo munde skalldit vilea kuedit hafua. Nu lykr þar æfui Þormodar med þessum atburdum sem nu voru sagdir.

Þaattr fra Þrandi ok frændum hans

J þann tima er Suæinn uar konungr j Noregi ok Alfifa modir hans var Þrandr heima j Gỏtu ok frændr hans Sigurdr Þordr ok Gautr hinn raude. ok er suo sagt at Þrandr væri ecki quongadr madr hann atti æinn dottur er Gudrun het. Ok er frændr Þrandar hofdu þar verit nockora hrid þa kemr hann at male vid þa ok sagde at hann uill æigi at þeir se þar lengr uit oþrifnnat sinn ok atferdarleyse. Sigurdr suarar illa quaz hann illz æins unna ollum frændum sinum ok segir hann sitia yfir fỏdurarfui sinum. attuzst þa hart vid j ordum. foru þeir þa j brott þrir frændr. þeir fara til Straumseyiar hon er fiolbygduzst Færeyia. Sa madr atti þar bu er Þorhallr het hinn audge. hann atti konu þa er Birnna het ok uar kollut Straumseyiar birnna hon uar suarre mikill ok sealig kona. Þorhallr var þa synt vit alldr. hafde Birnna verit gefin til fiar. Þorhallr atti nærr fe undir huerium manni ok gallzst honom vida litt. Þeir Sigurdr Þordr ok Gautr koma uit Stranmsey ok finna Þorhall bonda at (mali). Sigurdr bydr honum at hæimta fe hans til helmingar af skulldastỏdum þeim er orifligstir voru. en ef hann þyrfti at sækia til þa uillde hann hafua firir starf sitt þat er til soknar þyrfti en bonde j sinn hlut helming. Þorhalli þotti sa hardr en þo uard þat samkeypi þeirra. Sigurdr ferr nu vijda vm Færeyiar ok heimtir saman fe Þorhallz ok sækir til þegar honum þikir þess þurfa. færr hann af bratt mikit fe suo at hann setr af audgan bratt. Sigurdr er nu laungum ok þeir aller frændr med þeim Þorhalli. oft berr saman tal þeirra Sigurdar ok Birnnu ok er þat mal manna at þar mune vera fiflingar med þeim. eru þeir þar vm uetrinn. At vori segir Sigurdr at hann uill leggia bufelag vid Þorhall. en hann uar helldr fárr uit þat adr husfreyia atti hlut at. þa gerde bonde at ok let husfreyiu rada. taka þau nu frekt radinn. verdr Þorhallr nu firir bord borinn ok rada þau Sigurdr ollu þann ueg sem þau uilldu.

Draap Þorhallz

330. Ðat bar til tidenda vm sumarit at skip kom vit Færæyiar ok braut j spon vid Sudrey ok tyndizst miog feet ok voru .xij. menn a skipe ok tynduzst fim en .vij. komu lifs a land. het æinn Hafgrimr ok Biarnngrimr ok Hergrimr. þeir voro aller brædr ok voru styrimenn. þeim uard illt til uista ok annars þess er þeir þurftu. Sigurdr Þordr ok Gautr foru til fundar uit þa ok quat þa litt komna ok bydr þeim ollum til sin. Þorhallr kom þa at male uit Birnnu ok þotti þui bradradit gert. Sigurdr quat sitt skylldo vid brenna. eru þeir þar ok helldr uel uirdir ok betr en Þorhallr. Þorhallr bonde uar smakuæmr ok uard þeim oft at ordum ok Biarnngrime. Þat uar æitt kuelld er menn satu þar j stofu þa uard þeim at ordum Þorhalli bonda ok Biarnngrime. Þorhallr sat j bek ok hafde stafsprota æinn j hende hann uæifde honum er hann uar malodr ok uar oskygna ok kemr stafrinn a nasar Biarngrime. hann uard odr vit ok uill taka til oxar ok færa j hỏfut Þorhalli. Sigurdr hliop til skiott ok gripr Biarnngrim ok segir at hann uill gera þa satta. ok þetta ferr suo at þeir sættazat. eru þeir þar vm uetrinn ok æigazst fatt vid þadan fra. Lidr af uetrinn segir Sigurdr at hann man birgia þa med nockuru moti. hann færir þeim byrding færan er þeir Þorhallr attu badir saman. let Þorhallr ser þat enn illa lika þar til er husfreyia tok hann ordum. Sigurdr fek þeim vist ok foru til skips laga a skipum vm nætr en geingu hæim til bæiar (um daga). Ok er þeir voru bunir var þat æinn morgin at þeir geingu hæim til bæiar. Sigurdr uar æigi a bænum hæima ok gek um syslur ok gerde sligt er honum þotti þurfa. siden voru þeir þar om daginn. kom Sigurdr heim ok for til bordz. voru kaupmenn þa farnir ofan til skipa. Sigurdr spurde er hann kom undir bord huar Þorhallr bonde væri. honum uar sagt at hann mun sofa. Þat er onatturligr suefnn segir Sigurdr | edr huort er hann klæddr edr æigi ok vilium ver bida hans at mat. Nu uar geingit til skala ok la Þorhallr j reckiu sinne ok suaf. þat uar sagt Siqurde. hann sprettr upp ok gæingr fram ok at rumi Þorhallz ok verdr bratt þess viss at Þorhallr uar daudr. Sigurdr leggr af honum klæde ok serr at reckia hans er vida blodug ok finnr sár vndir vinstri hende honum ok hafde hann lagdr verit med miofu iarnne til hiartans. Sigudr mællti at þat væri hit versta verk ok þat man hinn armi Biarnagrimr vnnit hafa ok þikiazst nu hefnt hafa stafhỏggsins. skulu ver nu fara ofan til skips ok hefnna þeirra ef suo uill verda. Taka þeir frændr nu uopnn sin ok hefir Sigurdr mykla oxi j hende ok hlaupa ofan til skips ok uar Sigurdr malodr. hann hleypr þegar vt a skipit. j þessu spretta þeir brædr opp er þeir heyra blot ok bỏluan. Sigurdr hleypr at Biarnngrimi ok hỏggr .ij. hondum med ỏxi framan j fang honum suo at oxin stendr a kafui. uar þat þegar banasar. Þordr lagi hỏggr til Hafgrims med suerde a ỏxslina ok snidr ofan siduna alla ok fra hondina ok hefir hann þegar bana. Gautr raudi hỏggr med ỏxi j hofut Hergime ok klyfr hann j herdar nidr. ok er þeir eru aller daudir þa segir Sigurdr at hann mun ecki gera a hluta þeirra er eftir voru en fe kuetzst hann vilia hafua þat er þeir brædr attu eftir ok uar þat þo litit. Þeir Sigurdr fara hæim med fe þetta. þikizst hann nu vel hefnnt hafa Þorhallz bonda en æigi at sidr læikr illth ord a Sigurde ok ollum þeim frændum um liflat Þorhallz. Sigurdr færr nu Birnnu ok gæingr þar til bus med henni. þau Þorhallr ok Birnna attu mart barnna.

Draap Þorualldz ok prettiz Gautz rauda

331. Þorualldr het madr hann bio j Saudey. Þorbera het kona hans. hann uar audigr madr at fiarhlutom ok þa vit alldr er þetta uar. Gautr rauda kemr til Þorualldz ok bydzst til at hæimta fe hans þat er litt uar komit a skulldastodum. ok þat uar kaup þeirra miog a mynd ok med heim Þorhalli ok Sigurdi. Gautr er med þeim Þoruallde æigi skemrum en med Sigurde. bratt er þat talat at Gautr fifle konu Þorualldz. dregzst honum miog fe. Æitthuert sinn kom sa madr er Þorualldr atti fe ath. þat uar fiskimadr æinn ok vm kuelldit var myrkt j stofu ok satu menn þar þa hæimti Þorualldr fe sitt af fiskimanna. en hann suarar sæinliga ok helldr illa. Gautr ræikade a golfinu ok nockurir menn j myrkrinu. en er minnzst varir mællti Þorualldr. legg þu manna armazstr saxi firir briost gỏmlum manni ok saklausum. Hann hne opp at þilinu ok uar þegar daudr. ok er Gautr heyrde þetta hliop hann þegar at fiskimanninum ok hỏggr hannn þegar banahỏgg kuat hann æigi skylldu fleire ohaupp vinna. gengr Gautr þar j bu med eckiunne ok færr hennar.

Leifr kom til Færeyia

332. Leifr het madr hann uar son Þoris Bæinissonar. hann var j kaupferd mille Noregs ok Færeyja ok hafde uel fe. hann uar ymizst med Leifui Ozsorarsyne þa er hann uar j Færeyium edr Þuride megimeckiu ok sonum hennar. Nu er þat æitthuert sinn er Læifr Þorisson kom skipe sinu vid Færeyiar ok Sigurdr Þorlaksson bydr honum heim til sin j Straumsey ok þessu rada þeir. Læifr Ỏzỏrason kom til skips ok tekr a þessu æigi miog er nafne hans hefir radit sig til Sigurdar quat þat ecki sitt rad ok quat honum munda heimila vist verit hafa j Sudrey med ser. Læifr quat nu suo buit vera verda ok for hann til uistar med Sigurde ok setr Sigurdr hann hit næsta ser ok er uel til hans. er hann þar vm uetrinn j godu yfuirlæti.

Vitrun Sigmundar til Þuridar megineckiu

333. Um uorit eftir er þat sagt æinn dag at Sigurdr sagdizst fara skylldu ok hæimta fe sitt af nabua sinum er Biornn het. ok vil ek Leifr segir hann at þu farir med mer ok ser til samnings med ockr þuiat Beorn er miog skapuani en ek hefui leingi mist mins fian firi honum. Leifr quezat fara uilia sem hann uillde. ganga nu tuæir samt til Biarnar ok hæimtir Sigurdr fee sitt en Beornn suarar illa. þui næst eru þar upphlaup stor ok uill Beornn hoggua til Sigurdar en Læifr hliop a mille ok kom ỏx Biarnar j hofut honum suo at þat uard þegar at uige. Sigurdr hliop þa at Birnne ok hio hann banahỏgg. Þessi tidendi spyriazst nu. Sigurdr uar nu æinn her til frasagnar. riss þa enn illt ord a Sigurde. Þær Þuridr megineckia ok Þora dottir hennar fryia miog Leifi Ozsurarsyne at hann vile alldri hefia handa hueriar skammir sem þeim eru geruar. leggia a hann fæd ok fiandskap en hann hafde vid gott þol ok mikit. þær sogdu þol hans af bleyde ok framkuæmdarleyse. æirir þeim mædgum storilla lat Læifs Þorissonar. þikiazst vist vita at Sigurdr mun hann drepit hafa. Suo er sagt æinhueriu sinne at Þuride husfreyiu dreymde at Sigmundr Brestisson bonde hennar kæmi at henni er verit hafde. hann mællti til hennar. þat er sem þer synizst at ek er her kominn ok er mer þetta lofath af gude sealfum segir hann. en haf æigi hardan hug ne illan a Læifui magi þinum | þuiat honum mun audit verda at reka yduarra skamma. Eftir þat uaknar Þuridr ok segir Þoru dottur sinne drauminn ok þadan fra eru þær betr til Læifs en adr.

Vidreignir j eyium

334. Þat er nu næst þessu at segia at skip kom af hafui vit Færeyiar j Straumsey skamt fra bæ Sigurdar. þat voru norrænir menn het Arnnliotr styrimadr. þeir voru .xviij. menn a skipe. sa madr bio vit skipalægit er Skopti het hann uar j starfui med kaupmonnum ok þionade vel til þeirra. virdiast þeim ok vel til hans. Styrimadr kemr at male vit Skofta ok sagde suo. þer mun ek segia trunat minn segir hann at þeir voru synir minir Biarnngrimr ok brædr hans er þeir Sigurdr Þorlaksson drapu en ek villde at þu uærir j radum med mer at ek gæti nad þeim Sigurds ok hefnnt sona minna. Skopti kuezst ecki gott æiga at launa Sigurde ok het Arnnlioti at gera hann þegar uarann uit er þeim gæfizst færi a þeim Sigurde. Nu æitthuert sinn um sumarit fara þeir þrir frændr a skipe Sigurdr Þordr ok Gautr. þeir fara til æinnar eyiar at sækia slatrfe þuiat þat er sidr Færeyinga at hafa nytt kiot ollum missarum. Ok er þeir voru farnir þa gerir Skofti Arnnliot uaran vid. bregda þeir vid skiott kaupmennirnir ok voru .xv. saman a kaupskipsbatinum ok komu til þeirrar eyiar er þeir Sigurdr voru firir ok ganga upp a eyna .xij. saman en .iij. gættu skips. Þeir Sigurdr sa mennina er upp komu a eyna ok tala med ser huerir vera mune. þeir sa at menn voru j litklædum ok med uopnnum. ma vera sagde Sigurdr at her se komnir kaupmennirnir þeir er her hafua legit j sumar ok ma vera at annat se eyrende þeirra en at reka kaupstefnu æina saman ok man vid oss eyrende. suo muna uær æiga vid at buazst. nu skulu uær ganga j moti þeim ok hafa rad Sigmundar Brestissonar segir Sigurdr ok hlaupa sidan ser huerr uorr ok finnumzst at skipe voru aller. Nu gangazst þeir j moti. Arnnliotr eggiar þegar forunauta sina ok bidr þa hefnna sona sinna. þeir Sigurdr stockua undan ser huerr þeirra ok komazst aller j fioruna til skips sins. þa koma þeir Arnnliotr ok sækia at þeim. Sigurdr hỏggr til þess er at honum sotti ok rekr undan honum fætr bada firir ofan kne ok hafde sa bana. Þordr drepr mann annann en Gautr hinn þridea. þa hlaupa þeir a skip sitt ok roa fram med eyiunne ok finna kaupskipsbatinn ok þar a þrea menn. Sigurdr hleypr a batinn ok drepr æinn þeirra en rekr .ij. a kaf. taka batinn ok roa a burt badum skipum ok heim. Sigurdr safnar monnum at ser ok ferr vt til eyiarinnar ganga upp a eyna. austmenn hlaupa saman ok ætla at veria sig. Þordr lagi mællti. þat er rad Sigurdr frænde at gefa þessum monnum grid er ver æigum allz kosti vit en uær hofum adr unnit Arnlioti mikinn skada. Sigurdr suarar. þat er uel mællt en þo uil ek at þeir leggi allt a mitt ualld ef þeir skulu grid hafua. Þat for fram at þeir selldu Sigurde sealfdęmi en hann gerir a hendr Arnlioti þrenn manngiolld firir huernn þeirra. þat fe gallt Arnliotr allt ok uar hann sudreyskr madr ok hafde hann þat j bætr firir sonu sina ok for vid þat j burt af Færeyium. Sigurdr uard uarr vid suik Skofta ok sagdi at hann skal hafua lif sitt en fara j burt af Færeyium. ok for hann til Noregs ok uard utlagi af Færeyium.

Þordr leitadi at faa Þuridar megineckiu

335. Nu er at segia fra þui at Sigurdr Þorlaksson eggiar Þord brodur sinn at hann skyllde kuænazst. Þordr spyrr huar hann sæi honom konu. Æigi man ek hea þeim kosti snæida er mer þiker bezstr her j Færeyium þat er Þuridr megineckia. Ecki ætla ek mer suo hatt segir Þordr. Æigi mantu fa ef vit bidium æigi segir Sigurdr. Ecki man ek þessa læita segir hann ok man æigi nærr leggia at hon vili mer giptazst segir Þordr en þo mattu þessa læita ef þu uill. Sigurdr ferr nu annan dag til Skufeyiar ok berr þetta mal upp firir Þuride. hon tekr þessu ecki fliott en hann flytr malit ok þar kemr at hon kuezst mundu radazst vm vid uine sina ok sona ok letzst mundu gera honum ord um þat sem þa var at læika. Ferr Sigurdr heim ok sagde allr liklikt um suỏr hennar. undarliga væit þat vid segir Þordr ok grunar mig at þessu fylgi eigi alỏgi. Þuridr hitti Læif mag sinn ok Þoru dottur sina ok sagde þeim bonordit. Þora spyrr hueriu hon suarer. hon quazst hafua miog fra visst en þo minnr en henni uar at skape edr huat þiki þer rad dottir. Hon suarar. ælgi mantu fra visa ef ek ræd ef ydr er nockut þat j hug at roa þess a hefnnilæit er oss hefir til skamma geort rerit ok æigi se ek annat þat tæygeagnn er likare se til at þeir verde at dregnir en þetta. þarf ek æigi at leggia ord j munn modur minne þuiat marga uega ma hon þa a þat draga suo at þeir rade ecki j þat. Læifr uerdr samþyckr um þetta Þoru ok kuezst hug skylldu a leggia at þeir hefde vm sidir þat er þeir voru makligir. kuodu a dag med ser nærr þeir skylldu til koma þessa male at uitia. þa mællti Læifr. langt hefir Þrandr þa fram sed er han baud ockr barnnfostr ok kenni ek þer uolld um þat Þora segir hann ok er þat daude Sigmundar sonar ockars ef hann er þa med Þrandi er nockut skerst ór med oss | Sigurdi. Æigi ætla ek segir Þora at hann skuli þar lengi vera hedan fra ok er mal at vit farim til Austreyiar ok finner þu Þrand fostra þinn. Oll verda þau a þat satt.

Fra ferdum Leifs ok kona hans

336. Fara þau Læifr nu oll saman ok era þau .vij. menn a sk(i)pe ok koma vid Austrey ok hofdu innan uott um daginn ok voru þeir Læifr uotir miog en Þoru uar þurr. þau ganga upp til bæier j Gỏtu ok fagnar Þrandr þeim uel ok lætr drepa upp ellda firir þeim Leifi. en Þoru var fylgt til stofu ok uar suæinninn Sigmundr þar hea henni son hennar. hann var þa .ix. uetra gamall ok hinn skiotligzsti at sia. modir hans spurde huat Þrandr hefde kent honum. en hann kuezst numit hafua allar saksoknir at sækia ok rettarfar sitt ok annarra. la honum þat græitt firir. þa spyrr hon huat fostri hans hefde kent honum j helgum frædum. Sigmundr kuezst numit hafa pater noster ok kredduna. hon kuezst heyra villa ok hann gerde suo ok þotti henni hann syngia pater noster til nockurrar hlitar. en kredda Þrandar er a þessa læid.

Gangat ek æinn ut

fiorir mer fylgia

fim guds æinglar

ber ek bæn firir mer

bæn firir Kristi

syng ek salma .vij.

siai gud hluta minn

ok j þessu kemr Þrandr j stofuna ok spyrr huat þau tale. Þora suarar ok segir at Sigmundr son hennar hafui flutt firir henni fræde þau er hann hafde kent honum ok þiki mer æingi mynd a segir hon a kredo. Þui er suo hattat sem þu uæitzst segir Þrandr at Kristr atti .xij. lærisuæina edr flæire ok kunne sina kreddu huerr þeirra. nu hefi ek mina kreddu en þu þa er þu hefir numit ok erv margar kreddur ok er sligt segir hann æigi a æina lund rett. Skilia nu tal sitt. Um kuelldit er þeim allbæint ok uar druckit allfast ok uar Þrandr hinn katazsti ok segir Þrandr at þar skal bua um þau j stofunne ok gera flatsæng a golfuinu. Læifr segir at suo matti uel vera. Þoru segir at hun uillde at Sigmundr segihenni af frædum sinum ok lægi hia henni um nottina. þat ma æigi segir Þrandr þuiat þa ma ek alldri sofa j natt. Þetta verdr þu at uæita mer Þrandr minn segir hon. Ok þat vard at suæinninn liggr hea þeim. en Þrandr atti ser æina litla skemmu ok suaf hann þar iafnan ok sueinninn hea honum ok fatt manna hea honum ok gek Þrandr til skemmu sinnar ok var þa langt af nott. Læifr ætlar at sofa ok leggzst nidr ok snyrr fra konu sinne. hon rekr hendr j bak honum ok bat hann æigi sofa. standit opp segir hon ok farit vmhuerfum Austrey j nott ok mæidit huert skip suo at ecki se siofært. Ok suo gera þeir. var Læifi þar kunnikt j hueria uik. mæiddu þeir þar huert fliotanda far suo at ecki uar siofært. Þeir sofa ecki vm nattina standa opp snemma um morgininn. fara þau Þoru þegar ofan til skips en Læifr gek ofan til skemmu ok bidr Þrand uel lifa ok hafa þock firir godan fagnnat ok uill Þora at Sigmundr fari med henni. Þrandr hafde litit sofit um nattina ok sagdi at ecki matti suo vera at Sigmundr færi j brott. Læifr gengr skyndiliga til skips en Þrandr þottizst nu sia allt rad þeirra Læifs ok bidr huskalla sina taka skutu er hann atti. hlaupa þar a margir menn. þeir gera suo ok fellr þar inn kolblarr siar ok verda þeir fegnir er þeir komazst a land ok er ecki skip fært j eyinnum ok verdr Þrandr þar at vera huort er honum þikir gott edr illt. Læifr ferr þar til er hann kemr heim ok safnar þa monnum at ser ok er þat þann dag adr en þeir Sigurdr skulu finnazst eftir um daginn.

Leifr drap Sigurd ok frændr hans. capitulum.

337. Nv er at segia fra þeim Sigurde Þorlakssyne at þeir buazst hæiman vm daginn ok eggiar at þeir skylldu huata. Þordr segir at honum er litit vm at fara. ok ætla ek at þu ser fæigr segir hann er þu akafaz a þetta suo miog. Ger þig æigi at undri segir Sigurdr ok ver æigi suo hræddr at ỏngri mannraun ok skulu ver at visu eigi riufa þa stefnu er ver hofum sammælltzst a. Þu munt rada segir Þordr en æigi kemr mer a uuart at æigi komi ver aller heim heilir j kuelld. Þeir foru .xij. saman a æinu skipe ok uel uopnnadir. þeir hofdu stormuidri um daginn ok strauma hættliga ok baru uel af ok komu uit Skufey. þa sagde Þordr at hann mun æigi læingra fara. Sigurdr kuezst fara skylldu upp til bæiar þo at hann færi æinn. Þordr quat hann feigan mundu uera. Sigurdr gæingr opp a eyna. hann uar j raudum kyrtli ok hafde tuglamottul blan a herdum ser. hann uar gyrdr suerde ok hafde hialm a hỏfde. hann gæingr opp a eyna. ok er hann kemr miog upp at husunum þa ser hann at aftr voru hurdir. Kirkia stod j tuninu gegnnt dyrum su er Sigmundr hafde gera latit. ok er Sigurdr kom upp j mille heimahusa ok kirkia þa ser hann at kirkia er opin ok kona gæingr fra kirkiunne j raudum kyrtle ok blan | mottul a herdum. Sigurdr kende at þar var Þuridr husfreyia ok uikr at henni. hon hæilsar honum blidliga ok gæingr at tre æinu er la j tuninu. þar setiazst þau a tred ok uill hon horfa at kirkiunne en hann uillde horfa at heimadyrum ok fra kirkiunne. en hon red ok horfdu þau at kirkiunne. Sigurdr spurde huat manna væri komit. hon quat þar mannfatt. hann spurde huort Leifr væri þar. hon quat hann æigi þar vera. Eru synir þinir hæima segir hann. þat ma kalla segir hon. Huat hafa þeir talat om mal uor sidan segir Sigurdr. Þat hỏfum ver um talat segir hon at ollum oss konunum litzst bezst a þig ok munde litt sæinkat af minne hende ef þu vorir oklusadr. Mikill giptuskortr hefir mer þa ordit segir Sigurdr ok ma þat ok skiott skipazst at ek se lauss madr. Þat er sem uerda ma segir hon. Ok j þui uilldi hann suæigia hana at ser ok tok hondum um hana en hon las at ser tuglamottulinn. ok j þui uar lokit (upp) hurdunne ok hliop ut madr med brugdit suerd ok uar þat Heri Sigmundarson. ok er Sigurdr ser þat þa smygr hann nidr or mottlinum ok uard suo lauss en Þuridr helldr eftir mottlinum. nu koma vt flæire menn ok hleypr Sigurdr ofan eftir ueilinum. Heri þrifr upp spiot æith ok hleypr ofan a uollinn eftir honum ok uerdr hann skiotazstr. hann skytr spiotinu til Sigurdar. ok (er) Sigurdr ser at spiotit stefnir a herdar honum þa leggzst hann nidr uit uellinum ok flygr spiotit yfir hann fram ok nam stadar j uellinum. Sigurdr stendr upp skiott ok þrifr spiotit ok sendir aftr ok kemr þat a Hera midian ok hafde hann skiott bana. Sigurdr hleypr þa ofan j æinstigit. en Leifr kemr þar at er Heri liggr ok snyrr skiott þadan fra ok hleypr þadan fram a eyna ok þar firir ofan sem hann kom at. ok segia menn at þar ser .xv. fadma hatt j fioru nidr. Leifr kom standande nidr. hann hleypr til skips þeirra ok er Sigurdr þa kominn at skipinu ok ætlade at hlaupa vt aa skipit. en Leifr lagde þa suerdi til hans a siduna en hann snaradizst vid honum ok gek suerdit a hol at þui er Leifr hugda. Sigurdr hliop þa ut a skipit ok letu fra lande ok skilde þar med þeim. Læifr gengr upp (a) eyna til manna sinna ok bidr þa skiott fara til skipa. ok skulu uær hallda eftir þeim. Þeir spyria huort hann hefir spurt lat Hera edr fundit Sigurd. hann kuezst æigi mundu mart fra segia at sinne. þeir hlaupa a tuỏ skip ok hafde Leifr atta tige manna ok uard misfari þeirra æigi alllitill. Þeir Sigurdr koma at lande j Straumsey ok hafde Sigurdr styrt skipinu ok uar faordr vit þa. en er hann gæingr upp af skipinu Þordr spurde huort hann munde miỏg sarr vera. hann kuezst þat ogeorlla uita. Sigurdr gengr at naustuegginum er þar uar nærr sionum ok leggr þar hendr sinar a upp. en þeir rydia skipit ok ganga sidan upp til naustzsins ok sea at Sigurdr stendr þar ok uar þa stirdnadr ok daudr. þeir fluttu lik hans heim ok sogdu ecki þessi tidende. fara þeir til nattuerdar ok er þeir eru at mat þa koma þeir Læifr at bænum ok uæita þar atsoknn ok bera elld at. þeir ueriazst uel ok eru .xj. menn firir en .xxx. voru at komner. ok er elldr sotti husin þa hleypr Gautr raude vt ok þolir æigi inne lengr. Steingrimr Sigmundarson sotti at honum ok .ij. menn adrir en hann uardizst uel. Gautr hỏggr a kne Steingrime ok af kneskelina ok uar þat mikit sár suo at hann gek iafnan halltr sidan ok drap annan felaga hans. þa kemr at Læifr Ozsorarson ok æigazst þeir uit uopnnaskipte ok lykr suo at Læifr drepr Gaut. Þa hleypr ut Þordr lage ok j mot honum Brandr Sigmundarson ok .ij. menn adrir ok sottu at Þorde. en suo lauk med þeim at Þordr drepr Brand ok forunauta hans bade. þa kom at Læifr Ozsorarson ok leggr suerde þi hinu sama j gegnum Þord er adr hafde hann lagt med Sigurd brodur hans ok let Þordr skiott lif sitt.

Leifr rędr nu einn. daudi Þrandar.

338. Eftir þessi tidendi ferr Læifr hæim ok uerdr frægr af þessum verkum. en er Þrandr spurde þessi tidende þa fellu honum þau suo nærr at hann do af helstride. Læifr rædr nu æinn ollum Færeyium ok uar þat um daga Magnus konungs goda Olafssonar. Læifr for til Noregs a fund Magnus konungs ok tekr af honum len yfir Færeyium. kemr heim j Færeyiar. byrr þar til elle. Sigmundr son hans bio j Sudrey eftir fỏdur sinn Læif ok þotti mikilmenni. Þuridr husfreyia ok Læifr onduduzst a dogum Magnus konungs en Þora uar med Sigmunde syni sinum ok þotti alla stund hinn mesti kuenskorungr. son Sigmundar het Hafgrimr ok eru fra honum komnir Æinarr ok Skeggi synir hans er uerit hỏfdu firir skommu syslumenn j Færeyium. Stæingrimr hallti Sigmundarson bio j Skufey ok þotti godr bonde. Ok er her æigi getith at mæire afdrif hafa ordit Sigmundar Brestissonar edr afkuæmis hans.

Orkneyingha þaattr

| Olafr konungr Haralldzson fek ỏnga lydskylldu af Þorfinne jalli sidan er þeir skildu eftir sattmal þeim Brusa jalls allra saman. gerdizst Þorfinnr jall nu hofdinge mikill manna mestr a uoxst liotr yfuirsyndar suartr a hár skarplæitr ok nockut skolbrunn ok hinn hermannligsti. hann uar kapsmadr mikill ok agiarnn bæde til fear ok metnadar sigrsęll ok kænn j orrostum ok godr arædis. hann uar þa .v. uetra gamall er Melkolfr Skotakonungr modurfadir hans gaf honum jalls nafnn ok Katanes til yfirsoknar en þa uar hann .xiiij. uetra er hann hafde utgerdir firir lande sinu ok heriade a riki annarra hỏfdingia. Suo segir Arnorr jallaskalld.

Hilmir raud j hialma

hreggi skilfings eggiar

fór adr fimtan uæri

fetriodr hugins uetra.

georr letz grund at ueria

gedfræknn ok til sækia

errinn Æinars hlyri

æingr mann j skyranne.

Þorfinnr jall hafde styrk mikinn af Skotakonungi. dro þat miog riki hans fram j Orkneyium er sa styrkr uar honum suo nærr. Skotakonungr andadizst þa er þeir brædr voru sattir. tok þa riki j Skotlande Kall Hundason. hann þottizst æiga Katanes sem hinir fyrri konungar. uillde hann þar hafa skatta af sem annarsstadar en Þorfinnr jall þottizst æigi hafua ofmikinn arf eftir modurfỏdur sinn þo at hann hefde Katanes. þotti honum ser ok fyrri hafa gefit uerit ok uillde þui æinga skatta af giallda. geordizst nu af þessu fiandskapr mikill ok heriudu huorir a adra. Karl konungr uillde setia þann hofdingea a Katanes er Moddan het. hann uar systurson hans ok gaf honum jalls nafnn. ræid Moddan þa ofan af Skotlande ok efldizst at lide j Sudrlande. geingu þa niosnir til Þorfinnz jalls dro hann þa her saman um Katanes kom þa Þorkell fostri utan af Orknneyium med mikit lid til motz uid Þorfinn jall ok hỏfdu þeir þa synu mæira her. ok þegar er Skotar uissu þat at Þorfinnr jall hafde mæira lid þa uard þeim sæinna um arasina ok ridu sidan upp j Skotland. Þorfinnr jall lagde undir sig Sudrland ok Ros ok heriade uida um Skotland. snere þadan aftr a Katanes en Þorkell ut j eyiar. læidangrlid for heim. jall sat a Katanesi j Dungalsbæ ok hafde .v. langskip ok suo nokkut mart lid at þau voru uel skiput. Moddan kom a fund Karls konungs ok sagde honum sinar farar oslettar. Karl konungr uard ræidr miog er heriat uar a land hans. gek hann þegar a skip ok hafde .xi. langskip ok mikit lid ok hellt þa nordr firir Skotland. hann sende Moddan aftr a Katanes med lid mikit ok ræid hann id efra um Skotland. var suo stefnnth at hann skyllde þadan at koma ok skyllde Þorfinnr jall þa verda j klofanum. Nu er at segia fra Kalli konungi at hann letti æigi fyrr en hann kom a Katanes ok uar skamt a mille þeirra. Þorfinnr jall tok þat rad sidan at hann stæig a skip ok hellt vt a Petlandzfior(d) ok ætlade til Orknneyia ok uar suo skamt a mille þeirra. ok er þeir sa segl Karl konungr er þeir sigldu austan a fiordinn ok sigldu þegar eftir þeim. þeir Þorfinnr jall stefnndu austr med eyium ok ætludu til Sanduikr. hann lagde austan undir Dyrnes. gerde þegar ord Þorkatli at hann skyllde safnna lide. Þorfinnr jall la undir Dyrnese ok hafde sid komit. en um morguninn er liost uar finna þeir æigi fyrr en Karl konungr rærr þar at þeim a .xi. skæidum. voru þa .ij. kostir firir hondum. sa annarr at hlaupa a land en leyfa skipin ouinum sinum ok feet allt. hinn annarr at leggia til motz uid konung ok lata audnu rada. Þorfinnr jall heitr þa a sina menn ok bat þa briota upp uopn sin. kuezst æigi uilea a flotta leggia. bat þa roa at rỏskliga. tæingia þa huorirtueggiu skip sin. Þorfinnr jall eggiar lid sitt miog ok bat þa uera akafa ok gera harda hina fystu hrid. kallar Skota fa standazst munu. Þesse orrosta var bæde hord ok lỏng. Suo segir Arnorr jallaskalld.

Endr hyck Karli kendu

kyndum lofut bryniu

land uara lofdungs kindar

laust firir Dyrnes austan.

fim sneckium hellt framme

flugstyggr af hug dyggum

rausnar madr at ræsis

ræidr ellifu skæidum.

Ad lỏgdu skip skatnar

skilit fell herr a þiliur

suomu jarnn j aumu

od bord Skota blode.

stall drepa stræingir gullu

stal bæit en rann suæiti

broddr flo bifduzst oddar

biartir þeingils hiarta.

Þorfinnr jall eggiar nu akafliga lid sitt ok uard þar allhỏrd hrid. hellduzst þeir litt Skotarner firir framan siglu a konungsskipinu. þa hleypr Þorfinnr jall aftan ỏr lyptingunne ok fram a skipit ok bardizst allhraustliga. ok er hann sa at þyntizst skipanin konungs eggiade Þorfinnr jall sina menn til uppgaungu. ok er þat sa Karl konungr þa bat hann hoggua tæingslin ok leggia burt ollum skipaher sinum allbradliga taka til ara sinna ok leggia | fra. þa koma þeir Þorfinnr jall stafnliam a konungsskipit bat Þorfinnr jall þa upp bera merki sitt ok fylgde mikil suæit manna med honum. þa hliop Karl konungr af skipe sinu med þa menn er upp stódu en mestr hluti uar fallinn a þui skipe. Karl konungr hliop a annat skip ok bat þa taka til ara ok logdu þa Skotar a flotta en Þorfinnr ellti þa. Suo segir Arnorr.

Þruma uar þeyge skemri

þat uar skiott med spiotum

mætr uit minna neyti

minn drottinn rak flotta.

gall adr grams menn felli

gunnmárr und her sárum

hann uo sigr firir sunann

Sanduik rudu branda.

Þorkell fostri drap Moddan

340. Kall konungr hellt undan sudr til Breidafiardar ok safnnar þa lide af nyiu. Þorfinnr jall uæik aftr eftir bardagann. kom þa Þorkell fostri til motz uit hann ok hafde mikit lid. sigldu þeir þa sudr til Breidafiardar eftir þeim Kalli konungi. Ok þegar er þeir komu uit Skotland toku þeir at heria. þa uar þeim sagt at Moddan jall uar nordr a Katanesi j Þorsá ok hafde þar mikit lid. hann hafde ok sent til Jrlandz eftir lide þuiat þar atti hann marga frændr ok uine ok beid hann þess lids. Þa gera þeir þat rad at Þorkell fostri for nordr til Kataness med suman herinn en Þorfinnr jall la eftir uit Skotland ok heriade þar. Þorkell fór leyniliga þuiat honum uar allt landzfolk traust ok trutt a Katanesi. gek æinge niosnn firir honum þar til er hann kom a Þorsa a nattarþeli ok tok hus a Moddani jalli ok baru at elld. Moddan svaf j lofti einu. hann hliop ut ok j þui er hann hliop ofan firir loftsualarnar hio Þorkell suerde eftir honum ok kom a halsinn ok tok af hofudit. Eftir þat gafuzst menn upp en sumir komuzst a hlaupi undan. þar uar mart manna drepit en gefit grid sumum. Dualdizst Þorkell þar skamma hrid adr hann for til Breidafiardar. hafde hann þa her allan med ser þann er fekzst a Katanesi ok um Sudrland ok Ros. mætti hann þa Þorfinni jalli a Mærhæfui ok sagde honum sligt er gerst hafde j hans læikum. þackar Þorfinnr jall honum uel sitt starf. lagu þeir badir þar vm hrid.

Fra Orkneyinghum

341. Nv er at segia fra Kalli konungi af hann for upp a Skotland eftir orrostu þeirra Þorfinnz jalls ok efldizst at lide at nyiu. hann dro her saman sunnan af Skotlande hit uestra ok hit eystra ok allt sunnan af Satiri. þa kom ok til motz uit hann herr af Jrlande er Moddan jall hafde eftir sent. sende hann þa uida til hofdingia eftir lide ok stefnde her þeim ollum til motz vid Þorfinn jall ok uard fundr þeirra a Torfuese firir sunnan Bæfiord. þar uard orrosta hord ok hofdu Skotar her mykla meira. Þorfinnr jall uar j onduerdri fylkingu sinne. hann hafde gullrodinn healm a hofde ok gyrdr suerde spiot j hende ok hio ok lagde badum hondum. Suo er fra sagt at hann væri fremzstr allra sinna manna. hann gek þar at sem firir uar fylking þeirra Jranna. uar hann suo akafr j fystu med sina suæit at þeir hrucku þegar firir ok fengu sidan alldri uidrettu. let Kall konungr þa bera fram merki sitt til motz vid Þorfinn jall. uar þa hardr bardaga vm hrid ok lauk med þui at Kall konungr lagde a flotta en sumir segia hann fall(i)t hafa. Suo segir Arnnor(r) jallaskalld.

Ulfs tuggu raud eggiar

æitt þar er Torfnes heitir

ungr olli þui þengill

þat uar manadag framar.

sungu þar til þinga

þann firir Eckial sunnan

suerd er siklingr bardizst

snarr uit Skotlandz harra.

Hatt bar Heallta drottinn

healm at gæira salmi

ógnnstærir raud Jrum

odd j ferdar broddi.

minn drottinn hlaut mattar

milldr und bretzskum skillde

hende Hloduers frænde

hermennn en tok brenna.

Þorfinnr jall rak flottan allt upp a Skotland ok lagde undir sig landit huar er hann fór ok allt sudr a Fifi en sende Þorkel fostra fra ser med sumt lidit. En þa er Skotar vissu at jall hafde fra ser sent sumt lidit foru þeir þa at honum er adr hỏfdu undir hann gengit. ok þegar Þorfinnr jall uard uerr uit suik þeirra hendir hann saman menn sina ok for a moti þeim. uard Skotum þegar sæinna um arasina er þeir vissu jall vera vidbuinn. Þorfinnr jall red þeger til bardaga er hann mætti Skotum en þeir nentu æigi at ueria sig. sloguzst þegar a flotta a merkr ok skoga. ok þa er Þorfinnr jall hafde rekit flottann hæimti hann saman lid sitt ok sagde at þa uillde hann brenna lata allt herat þuiat hann uillde geallda Skotum suo suikin. foru menn þa um þorp ok bæi ok brendu huatuetnna suo at æigi stod kot eftir. drapu mennina þa er þeir fundu. en konur ok gamalmenni droguzst a merkr ok skoga med uælon ok uæinan. keyrdu sumt firir ser ok hertoku. Suo segir Arnorr jallaskalld.

Tynduzst bol þa er brende

brazst ath þat dægr haske

stỏk j reyr en roknnu

raudr elldr Skotauellde.

mordkenner gallt monnum

mein a sumri æinu

fengu þeir um þengil

þremr ainnum hlut minna.

Eftir þetta for Þorfinnr jall nordr eftir Skotlande til | skipa sinna ok lagde undir sig land huar sem hann fór. for þann þa nordr a Katanes ok sat þar um uetrinn. en huert sumar þadan fra hafde hann læidangr vti ok heriade um sumrum med lide sinu ỏllu.

Af framaverkum Þorfinnz jarls

342. Þorfinnr jall gerde þat framaverk j Orknneyium at hann uæitti allri hird sinne ok morgum odrum rikum monnum allan uetr j gegnum bæde mat ok mungat suo at æinge madr þurfti j skytning at ganga. suo sem ollum hofdingium er tijtt j odrum londum konungum ok jorlum at uæita um jol hird sinne ok gestum. J þenna tima andadizst Bruse jall ok tok Þorfinnr jall þa undir sig allar eyiar. En þat er sagt fra Rỏgnnuallde Brusasyne at hann uar j orrostu a Stiklastodum þa er Olafr konungr fell. komzst Rỏgnualldr j brott med ỏdrum flottamonnam. hann flutti ór orrostu Haralld Sigurdarson brodur Olafs konungs. uar Haralldr sárr miog. kom Rỏgnnualldr honum til lækningar at æins litils bonda en Rỏgnualldr fór austr um Kiol til Jamtalandz ok þadan til Suiþiodar a fund Onundar konungs. Haralldr uar med bondanum þar til er hann uar græddr. fek bonde honum þa son sinn til fylgdar vid hann ok fór hann þa austr til Jamtalandz ok til Suiþiodar huldu hỏfde. ok þa er þeir skildu j kiorr æinum þa quad Haralldr visu þessa.

Nu uerd ek skog af skogi

skreidazst litils heidar

huerr ueit nema ek verda

vida frægr um sidir.

Haralldr kom j Suiþiod ok for til fundar vid Rognualld jall. foru þeir badir austr j Gardariki ok mikit lid annat þat er verit hafde med Olafi konungi. þeir lettu æigi fyrr en þeir komu austr j Holmgard a fund Jarizlafs konungs. tok hann uit þeim forkunnar vel firir sakir hins hæilaga Olafs konungs. gerduzst þeir þa landuarnnarmenn hans firir Gardariki aller saman ok Erlingr jall sonr Rognualldz jalls.

Magnus Olafsson til konungs tekinn j Noregi

343. Rognnualldr Brusason var eftir j Gardariki þa er Haralldr Sigurdarson for j Myklagardz riki. hafde Rỏgnualldr þa landuỏrnn um sumrum en uar j Holmgarde um uetrum. konungr uirde hann mikils ok þar eftir ỏll alþyda. Rognualldr jall uar huerium manni mæire ok sterkare ok manna fridazstr synum atgeruimadr mikill suo at æige fannzst hans iafninge. Suo segir Arnorr jallaskald at Rogunalldr atti j Gaurdum .x. orrostur.

Dæilldizst af suo at alldri

ol grafninga þelar

gunnar niordr j Gordum

gunnbradr tiu hade.

Æinarr þambarskelfir ok Kalfr Arnaason sottu Magnus Olafsson austr j Gardariki. uar Rognnalldr firir þeim j Aldeigiuborg. var þa vit sealft buit at hann munde ganga at Kalfui adr en hann gerde hann varan vid huersu af stod um ferdir þeirra. segir Æinarr at Kalfr idradizst glęps þess er hann hafde fellt hinn hæilaga Olaf konung fra landi. uill hann þat nu bæta a Magnuse syni hans. segir hann Rỏgnualldi at Kalfr uill hefia Magnus til rikis ok efla hann j moti uikingum Knytlinga. ok eftir þat sefazst Rỏgnualldr. bæidir þa Æinarr þambarskelfir þess at Rỏgnualldr skuli radazst til ferdar med þeim upp j Holmgard ok finna þar Jarizleif konung ok flytia fram eyrendi sin ok segia at þeim uar suo læitt ordit riki Knytlinga ok mest Alfifu at þess geck ekki yfir þa at þeir uile þeim lengr þiona. bidia þa þess at Jarizleifr skuli fa þeim Magnus Olafsson til hofdingia. flytr Rognualldr þa þetta mal med þeim ok Jngigerdr drottning ok margir adrir gofgir menn. Jarizleifr konungr uar þess traudr at fa Magnus j hendr Nordmonnum suo sem þeir hofdu buit vit fodur hans. en þat tokzst þo at .xij. hinir gofguzstu menn soru æida at þetta uar allt trutt. Rognualldi jalli gaf Jarizleifr konungr upp æidinn firir trunadar sakir. Kalfr sor þann æid Magnusi konungi at hann skal fylgia honum utenlandz ok innan ok gera þa hluti alla er Magnusi þætti þa sitt riki meira edr frialsara en adr. Eftir þat toku Nordmenn Magnus til konungs ok gerduzst honum handgeingnir. duolduzat þeir Æinarr j Holmgarde þar til er læid jol. foru þa ofan til Aldæigiuborga(r) ok ofludu ser þar skipa. foru þegar austan er isa leysti um uorit. redzst Rognualldr Brusason til ferdar med Magnusi konungi. foru fyst til Suiþiodar ok hedan til Jamtalandz ok suo austan um Kiol til Ueradals. ok þegar at Magnus konungr kom j Þrandheim gek allt folk undir hann. for hann þa ut til Nidaross ok uar þa til konungs tekinn a Eyrarþinge yfir allt land. Eftir þetta voru skipti þeirra Magnuss konungs ok Sueins konungs.

Rognvalldr beiddi Magnus at fara til eyia

344. Þa er Rỏgnualldr jall Brusason kom j Noreg þa spurde hann andlat Brusa fỏdur sins. hann fretti þa at Þorfinnr jall hafde tekit undir sig allar eyiar. fystizst þa Rỏgnualldr jall at fara til odala sinna ok bat at Magnus konungr skyllde gefa honum orlof til þessarrar ferdar. Magnus konungr sa at þat uar naudsyn Rognualldz ok tok uel undir þetta mal. gaf Magnus konungr þa Rognualldi jallsnafnn ok þriu langskip ok uel skiput. fek honum þa j len þann þridiung eyia sem Olafr | konungr hafde attan ok hann hafde fæingit Bruse jalli fodur Rognualldz. hafde Magnus konungr Rognualld fostbrodur sinn j fullkominne vinattu sinne ok quad honum hæimilann skylldu sina styrk nærr sem hann þyrfti. skilduzst þeir med hinum mestum kærleikum.

Fra ferd Rogualldz

345. Rỏgnualldr jall Brusason siglde austr til Orknneyia ok for fyst til bua þeirra er fadir hans hafde att. gerde þa ordsending til Þorfinnz jalls frænda sins ok bæiddizst at hafa þann þridiung eyia sem fadir hans hafde att. hann let ok segia Þorfinne jalli at Magnus konungr hafde skipat honum j len þann þridiungh landa er Olafr konungr hafde att. bæiddizst hann nu at hafa .ij. hluti med uilld Þorfinnz jalls frænda sins. En j þenna tima atti Þorfinnr jall deilur myklar vid Jra ok Sudreyinga. þottizst hann þa miog þurfa lidsinnis manna ok uæitti hann þau andsuor sendimonnum Rognualldz at hann skal rikit taka j sitt ualld þann þridiung sem hann a at rettu. en þann þridiung sem Magnus kallar ser þa iattodu ver þui Olafi konungi hinum helga meirr af þui at þa voru uær komnir j greipr honum en hitt at oss þætti þat rettligt. mun þa ok samþycke ockart Rỏgnvalldz frænda bezst at vit innumzst litt til um þann þridiung landa. hefir hann leinge at deilldum farit. en ef Rognualldr uill vera mer hollr goduiliamadr þa þiki mer þat riki uel komit er hann hefir ser til skemtanar ok badum ockr til styrks. er mer bratt lidsinne hans vid mæira en skattar þeir er ek tek þar af. Eftir þat foru sendemenn aftr ok segia at Þorfinnr jall hafui iatat honum .ij. hlutum landa ef hann uill vera honum styrksmadr sem uera ætti firir frændsemis sokum. En Rognnvalldr letzst til þess æins kalla er hann þottizst æiga. en firir þui at Þorfinnr jall gaf suo auduelliga upp londin kuezst (hann) at visu vilea vera honum sinnadr ok fullkominn vin eftir þui sem frændsemi þeirra stod til. tok nu Rognualldr undir sig tuo hluti landa.

Bardagi þeirra brædra(!) Þorfinnz ok Rognualldz

346. Snemmendis vm uorit sendi Þorfinnr jall ord Rognualldi frænda sinum ok bæidir þa at hann færi j hernat med honum ok hafa fiolmenni sligt sem hann fengi. En þegar at Rognualldi kuomu þessi ord brazst hann uit þegar ok dro her saman ok safnnar at ser skipum ollum þeim er hann fek. ok er hann uar buinn for hann til fundar vid Þorfinn jall. hafde Þorfinnr jall þa buit her sinn ok tok hann þa alluel vid Rognualldi frænda sinum ok lỏgdu þa saman lag sitt. þeir frændr heriudu um sumarit vm Sudreyiar Jrland ok Skotlandzfiord. Þorfinnr jall lagde undir sig þar sem þeir foru. Vm sumarit attu þeir orrostu mykla þar sem Uatzfiordr hæitir. orrostan tokzst snemmendizst ok fengu þeir frændr sigr. Þess getr Arnnorr jarllaskalld.

Væit ek þar er Uatzfiordr hæitir

uásk j myklum haska

mins uit mannkyns reyne

merki drottins verka.

þiod bar skiott af skæidum

skialldborg fire morgum

georlla fra ek at ginde

grar ulfr um gua sarann.

Eftir orrostu þessa uendu þeir aftr til Orknneyia ok satu um kyrt þann uetr. For suo fram .viij. uetr at Rognualldr jall hafde tuo hluti eyia suo at Þorfinnr jall uandade ecki um. en huart sumar voru þeir j hernade stundum badir samt en stundum ser huorr þeirra sem Arnnorr segir.

Ymizst uann sa er unne

i(r)sk fell drott þa er sotti

balldra edr bretzskar alldir

bra elldr Skota uelldi.

Med þeim frændum uar ofallt uel er þeir funnduzst. en ef verri menn gengu a mille þeirra þa voru iafnnan græinir taladar. sat Þorfinnr jall lỏngum a Katanesi þar sem Gaddgedlar heita þar mætizst Skotland ok Eingland.

Af hernadi Þorfinnz jarls

347. Ðat er a æinu sumre er Þorfinnr jall heriade um Sudreyiar ok Skotland. hann hafde gert fra ser lid sudr a Æingland at strandhỏggi en undan honum uar rekit fee allt. En er Æinglismenn verda uarir uit ferd uikinga sofnnuduzst þeir saman ok foru at þeim ok toku af þeim fe allt en drapu af þeim menn alla þa er dugande voru en sende aftr ræningia nockura ok badu þa segia Þorfinni jalli huersu þeir leiddu uikingum ran ok hrifsan. hỏfdu þar um morg hadulig ord. foru siden a fund Þorfinnz jalls ok sỏgdu honum sinar ofarar. hann let illa yfir þui er menn hans hỏfdu tynnzst en kuezst þar ecki mega at hafua. en til þess kuezst hann alluel fallinn at giallda Æinglismonnum had ok spott þat er þeir drogu her at en skilia quaz hann mundu fyst at sinne med þeim. en ef hann veri heill at sumri sagde hann at þeir skylldu finnazst.

Her segir af hernadi Þorfinz jarls til Jrlands ok vidara

348. J þenna tima uar Hỏrdaknutr yfir Æinglande ok Danmork. eftir þat for Þorfinnr jall til Orknneyia ok sat þar um uetrinn. snemma um vorit hafde hann utbod um allt riki sitt. sende þa bod Rognuallde frænda sinum ok þui iatar Rognualldr. Rognualldr hafde utbod um allt sitt riki. Þorfinnr jall dro her saman um Orknneyiar ok Katanes hann hafde ok mikinn her af Skotlande ok Jrlande ok um allar Sudreyiar drozst honum lid. hellt hann her þeim ollum til Æinglandz suo sem hann hafde heitit þeim. | Hỏrdaknutr uar j Danmork er þetta uar tidenda. en þegar at jallar komu vid Eingland toku þeir at heria ok at ræna. en þeir hỏfdingiar er þar voru til landuarnnar settir foru a mot þeim med lide ok uar þar orrosta mikil ok hord ok fengu jallar sigr. Eftir þat foru þeir uida um Æingland ok heriudu drapu menn ok brendu bygdina huar sem þeir foru. þessa getr Arnnorr.

Ein uar su er Æingla minner

egghrid ne mun sidan

hatt vid helming mæira

hringdrifr komit þingat.

bitu suerd en þar þurde

þunngeor firir Maun sunnan

Rognnualldz kind und randir

ramligt folk hins gamla.

Stỏng bar jall a Æingla

ættgrund en raud stundum

ue bat uise knyia

uerþung ara tungu.

hyrr óx haler þurru

herdrott rak flotta

æimr hratt en laust lioma

limdolga nærr himnw.

Þorfinnr jall atti .ij. folkorrostur a Æinglande en morg slỏg ok manndrap uæitti hann j ỏdru lagi. hann la þar miog suo allt sumar j gegnum en um haustit for hann heim til Orknneyia um uetrinn.

Kalfr flydi til Orkneyia

349. J þenna tima uard Kalfr Arnnason landflotta firir Magnusi konungi. for hann uestr vm haf til Þorfinnz jalls mágs sins. Þorfinnr atti þa Jngibiorgu jallamodur dottur Finnz jalls Arnnasonar. uar Kalfr þa j myklum kærlæikum vid Þorfinn jall. hann hellt suæith mykla sinna manna. uard jalli þa kostnadarsamt. uoru þeir ok þa margir er þat mælltu firir honum at hann skyllde æigi Rỏgnualld hafua lata .ij. hluti eyia suo mikinn fekostnat sem hann hafde sealfr. ok eftir þat sendi Þorfinnr jall menn ut j eyiar ok bæidiz þess þridiungs af Rỏgnualldi jalli er att hafde Æinarr jall rangmudr. En er su ordsending kom þa bar jall þat firir uine sina. eftir þat kallar hann þangat sendemenn Þorfinnz jalls. Rỏgnvalldr segir at þann hlut eyia er þeir kalla til hefde hann tekit j len af Magnusi konungi ok konungr kallade þat sina fỏdrlæifd. nu quad hann Magnus konung ualld a æiga huerr þeirra þann hlut eyia skyllde hafa. en æigi kuetzst hann lata skylldu ef þat være konungs vile at hann hefde. Foru sendemenu uit þetta a burt ok segia Þorfinni jalli þessi ord. kolludu uisa uon at þetta munde æigi fazst þrautarlaust. En er Þorfinnr jall heyrde þetta uard hann ræidr miog ok quad þat osannligt at Magnus konungr ætti brodurarf hans. kallar þat mæirr uerit hafa firir þui iattat at þeir voru þa komnir j greipr Olafi konungi helldr en þat uæri rett arfskifti. nu þiki mer Rognualldr æigi uel launa mer er ek hefui hann nu latit hafa j frelse rikit um hrid ef ek skal nu æigi na brodurarfui minum nema ek beriumzst til. Uard Þorfinnr jall um þetta suo ræidr at æigi myklu sidar sendir hann menn j Sudreyiar ok upp a Skotland ok dro at ser lid. lysti hann þui at hann mun fara a hendr Rỏgnualldi jalli ok hæimta þa uægdarlaust þat er hann nade æigi þa er hann læitade med fride eftir. Ok nu er þetta sagt Rỏgnualldi jalli. þa stefnnde hann at ser vinum sinum ok kærir þetta firir þeim þat er Þorfinnr jall frænde hans ætlar at fara med her ok ofride a hendr honum. læitade hann þa eftir huernn styrk þeir uilea uæita honum kallazst æigi uilea lata sitt at ollu oreyndu. en er hann beiddi órskurdar um þetta mal þa lỏgdu menn her allmisiafnt til. sumir mælltu eftir Rỏgnualldi jalli ok tỏldu uorkunn at hann uillde æigi midla rikit. en hinir voru sumir er þat mælltu at uorkunn væri at Þorfinnr uillde hafa rikit um hrid er Rognualldr hafde adr haft þann hlut er Æinarr jall hafde att. toldu þat ok orad at Rỏgnualldr legde til bardaga uit Þorfinn uit þat lid sem hann fengi af .ij. hlutum eyia þar sem Þorfinnr hafde þridiung ok Katanes ok mikinn hluta af Skotlande ok allar Sudreyiar. þeir menn voru at þat mælltu at læitat munde um sættir. beida þess at Rỏgnvalldr jall byde Þorfinni jalli helming eyia ok mætti þann ueg enn semiazst frændemi þeirra. En er Rỏgnualldr fann þat at sitt lagde huerr til en aller lỏttu hann uppræistar þa birte hann uilea sinn. sagde at hann uill æigi midla riki sitt med næinu sattmale. letzst helldr mundu at sinne gefa upp rikit ok sækia a fund Magnus konungs fostbrodur sin ok læita eftir huernn styrk er konungr uill fa honum til at hallda riki sinu. Eftir þetta byrr hann ferd sina ok ferr austr til Noregs. lettir eigi fyrr en hann kemr a fund Magnuss konungs. ok er hann er þar kominn segir hann konungi allan malauoxst. Konungr fagnar uel Rỏgnualldi jalli ok baud honum med ser at vera suo lengi sem honum likade ok taka len af ser suo mikit at hann fengi uel halldit sig ok lid sitt. en Rỏgnualldr jall sagde konungi af hann uillde at hann fengi honum afla til at sækia riki sitt. Magnus konungr kuetzst at visu skylldu sinn styrk til leggia eftir þui sem hann beidde. Dualdizst Rỏgnvalldr skamma stund j Noregi adr en hann byriade ferd sina uestr til Orknneyia. hafde hann þa mikit lid ok fritt er Magnus konungr hafde uæitt honum. þat fylgde ok med at hann sende ord Kalfui Arnnasyne at hann skyllde hafa æignir sinar ok landzuist j Noregi ef hann uætti Rỏgnualldi jalli j skiftum þeirra Þorfinnz jalls.

Bardagi firir Raudabiorgum

360. Rognualldr jall siglde af Noregi uestr til Orknneyia ok kom af hafui uit Heatland ok dro at ser | lid ok for þadan sudr j Orknneyiar. stefnde til sin vinum sinum ok efldiz þadan at lide. Þorfinnr jall uar a Katanesi ok komu honum þegar niosnir um ferdir Rỏgnualldz jalls. dro hann at ser lid um Skotland ok Sudreyiar. Rỏgnualldr jall let þegar fara ordsending Magnuss konungs til Kalfs Arnnasonar ok tok Kalfr þui ollu likliga er konungr hafde mællt. Rỏgnualldr jall dro saman her sinn j Orknneyium ok ætlade yfir a Nes. en er hann kam a Petlandzfiord þa hafde hann .xxx. stórskipa. þar kom j moti honum Þorfinnr jall ok hafde .lx. skipa ok flest sma. uard fundr þeirra firir Raudabiorgum ok logdu þegar til bardaga. þar uar ok kominn Kalfr Arnnason ok hafde .vj. skip ok oll stór ok lagde ecki til bardaga. Ok nu tekzst hinn hardazsti bardagi. eggiade huortueggi jall lid sitt. en er suo hafde fram farit vm hrid snyrr mannfallinu a hendr Þorfinnr jalli. uar þat mest af þui at bordamunr (uar) mikill. Þorfinnr hafde mikit skip ok uel buit ok lagde hann þui fram alldiarfliga. en er rudduzst hin smæri skipin þa uar lagit at jallzskipinu a bæde bord. uoru þeir þa stadder allnaudugliga. fell þa fiolde mannz af skipe jalls en sumir urdu miog sarir. eggiade Rognualldr jall þa sina menn til uppgaungu. En er Þorfinnr sa j huert oefnni komit uar let hann hoggua skip sitt or tæingslum ok reri til landz. hann let leggia af skipi sinu .lx. lika. þar gengu af aller þeir er ouigir uóru firir sara sakir. þa baud Þorfinnr Arnori jallaskalldi at ganga af skipe. hann uar j jalls suæit ok j kerlæikum myklum. hann gek a land ok quat visu.

Dreing er j gegnn at ganga

gott er at fylgia drottni

olld leynig þui alldri

ofuss syne Brusa.

oss er ef jallar þessir

ógnbradir til radazst

hỏrd mun uin raun verda

uandligr kostr firir handum.

Þorfinnr jall skipar skip sitt af hinu bezsta lide er hann hafde til. eftir þat ferr hann til fundar vid Kalf ok bad hann lids. sagde suo at Kalfr munde ecki fa keyfta vinattu Magnuss konungs er hann uar ordinn adr landflotti. er þu fekth þa æigi til gætt er hann uar adr kominn j allmykla kærlæika. mattu suo ok ætla ef Rognualldr sigrazst a oss ok gangi riki þeirra Magnuss konungs her firir uestan hafit at þu munt þa ecki her uel kominn. en ef ver sigrumzst þa skal ydr ỏngan hlut skorta er ek a kost. eru uit firir ongum manna uppnæmir her firir uestan hafit ef vith erum badir a æinu rade. mantu ok æigi uilea uita þat a þig at liggia hea sem kattr j hreyse þar er ek beriumzst til frelsis huarumtueggium. eru þær ok teingdir med ockr at huorum samir þat betr at uæita lid ỏdrum sidan uennzslalausir menn era j moti. En er Kalfr heyrde eggian Þorfinnz het hann a sina menn ok bat þa leggia til bardaga med Þorfinni jalli. greiddu nu atrodrinn badir saman Þorfinnr jall ok Kalfr. ok er þeir komu til orrostu uar herr Þorfinnz buinn at flyia en fiolde fallinn. jall lagde fram skip sitt a mot skipe Rognualldz jalls ok uard þar hin hardazsta orrosta. Suo segir Arnorr.

Huornntueggia sa ek hoggua

hird a Petlandzfirde

uor þrifuzst mein ath meiri

min audgiafua sina.

siarr blerr en dræif dreyre

dỏckr a saumfỏr klocka

skaut a skialldrim suæita

skockr uar blode stockinn.

Kalfr lagde at hinum smærrum skipum Rỏgnvalldz ok hraut þau skiott þuiat þar uar bordamunr mikill. En er leidangrslid þat er ór Noregi uar komit sa rodin skip hea ser þa leystu þeir skip sitt ór tæingslum ok lỏgdu a flotta suo ath fa æin skip voru eftir med jallz skipe. tok þa orrostan at hallazst. Suo segir Arnorr jallaskalld.

Gramr munda sa gỏmlu

gunnbradr und sig lade

hann fek myklu minna

mannspioll koma ỏllu.

ef jlendra endils

ættstafr hafa knætti

uellti herr um hiallta

hialmþrotta lid drottins.

Ok nu er meginherrinn hafde flyit þa lỏgdu þeir Kalfr ok Þorfinnr jall badir at skipi Rỏgnvalldz jalls ok fellu þa miog menn Rognualldz jalls. Ok er Rỏgnvalldr jall sa j huert oefni komit uar ok hann matti æigi sigrazst a þeim Þorfinni ok Kalfi þa let hann hoggua tæingslin ok lagdizst a flotta. uar þa alidinn miog dagrinn ok tok at myrkua. Rognualldr jall siglde þegar a haf vm nattina ok suo austr til Noregs. letti æigi fyrr en hann kom a fund Magnuss konungs. hann tok vid honum vel sem fyrr ok baud honum med ser at vera. ok þar dualdizst Rognualldr jall um stund.

Þorfinnr jarl lagdi vndir sig eyiar

351. Nu er at segia fra Þorfinni jalli at um morgininn eftir orrostuna let hann roa um allar eyiar at læita flottamanna. voru margir drepnir en sumir gengu til grida. lagde Þorfinnr jall þa undir sig allar eyiar. let þa huernn mann ganga til handa ser iafnnuel þa er voru æidsuarar Rognualldz jalls. settizst Þorfinnr þa j Orknneyiar med fiolmenni en dro faung at ser af Katanesi. en Kalfr Arnnason sendi hann j Sudreyiar ok let hann þar sitia til styrks vid sig. En er Rỏgnvalldr jall hafde dualizst med Magnusi konungi um hrid segir hann konungi at hann uill læita aftr til eyia. en er konungr heyrde þat þa kalladi hann þat oradligt fyrr en uetri letti af | ok siarr tæki at þidna kallazst þa uilea fa honum lid sem hann þurfti ok gnogan skipakost. Rỏgnualldr suarar suo. kuetzst nu æigi uilea tyna lide Magnuss konungs kallar þat æigi mega radazst nema med storu mannspelle ef hann drægi her a hendr þeim Þorfinni jalli suo mikit riki sem þeir hafua uestr þar. ætla ek nu at fara uestr a æinu skipe ok skipa þat sem bezst. uæntir mig at þa se ecki borin niosn firir oss. mun þa annathuort uera ef ek kem j eyiar at ek mun koma a ouart ok megum uær þa skiott fa unnit þann sigr er uær sem trautt edr æigi unnit uit lidfiolda. en ef uart uerdr uit uora ferd þa latum uær enn hafit gæta uór. Magnus konungr bat hann fara sem honum likade en koma enn til sin þegar hann uillde. Ok eftir þetta byrr Rognualldr skip sitt ok vandar menn til. reduzst þar til ferdar med honum hirdmenn Magnuss konungs nockurir. hafde hann a skipe æinuala lid. ok er þeir voru bunir sigldu þeir j haf þat var onduerdan uetr ok fengu uel byre.

Rogualldr komz at eyium

352. Rognualldr kom af hafui vit Hiatland. spyrr hann þa at Þorfinnr jall var j Orknneyium ok hafde ecki fiolmennt. voru honum þa ongar vonir ofridar um hautri hellt Rognualldr þegar sudr j Orknneyiar. Þorfinnr jall uar j Hrossey ok ugde ecki at ser. en þegar at Rỏgnualldr kom j Orknneyiar hellt hann þangat er hann spurde til Þorfinnz jalls ok kom suo a ouart at æigi uard uart vid fyrr en þeir hỏfdu tekit allar dyrr a husum þeim er Þorfinnr jall ok hans menn voru inne. þat uar um nott ok voru flestir menn j suefni en jall sat þa enn ok drak. baru þeir Rognualldr elld at bænum. en er Þorfinnr jall uard uarr uit ofridinn sende hann menn til dyranna ok let eftir fretta huerir firir ofride rede. uar þa sagt at Rognualldr jall væri þar kominn. menn hlupu þa til uopnna ok matti þo ecki uỏrnn uit koma þuiat ollum uar uarit ut at ganga. tok(u) husin þa skiott at loga. rędde Þorfinnr þa vm at menn skyllde bæida vthgaungu þeir er gridum skylldu na ok þess uar læitat vid Rognualld jall. leyfde hann vtgaungu konum ollum ok ofrealsum kallmonnum en kallar þa hirdmann Þorfinnz flesta at honum munde æigi betri lifs en daudir. uoru þeir menn ut dregnir er grid uoru gefin. tok þa bærinn at brenna. Þorfinnr jall tok þat rad at hann braut undan husunum skialldþile æitt ok hliop þar ut. hann hafde Jngibiorgu konu sina j fadmi ser en nidmyrkr uar a. komzst hann burt med reyknum suo at jalls menn urdu æigi uarir uid. reri hann þegar um nottina til nes æinn a bati. Rỏgnualldr jall brende bæina allan ok þa menn alla er inne uoru ok æinge madr ętlade annat en Þorfinnr jall munde þar hafa latizat. Ok eftir þat for Rognualldr um allar eyiar ok lagde undir sig. sende þau ord yfir a nes ok suo til Sudreyia at hann ætlade ser þat riki sem Þorfinnr hafde haft. mællti þa æinge madr a mot honum. Þorfinnr jall uar þa a Katanesi a laun med vinum sinum ok for æinge frett af þui at hann hafde komizst ór brennu.

Rognvalldr jarl drepinn.

353. Rognnalldr jall sat j Kirkiuuoge ok dro þangat fỏng oll þau sem hann þurfti til uetrsetu. hann hafdi þa fiolmenni mikit ok rausnn mykla. Litlu firir jol for jall med suæit mykla j Papey hina litlu eftir mỏlltum er hæita skyllde til jola. Ok vm kuelldit er þeir voru j eyiunum satu þeir lenge uit bakstrellda ok ræddi sa um er elldinn kynde at elldiuidrinn tæki at fætkaz. þa mællti jall mismæli. þa eru uer ok fullgamler er þessir elldar eru brunner. en hann uillde suo mællt hafua at þeir uære þa fullbakadir. ok er hann fann tok hann til orda. mismæle mællta ek nu ok hefui ek æigi mællt mismæle fyrr suo at ek muna. kemr mer nu þat j hug er Olafr konungr fostri minn mællti a Stiklastỏdum þa er ek fann mismæle hans. ef suo bæri til at ek mællta mismæle at ek skyllda suo uit buazst at ek munda þa skamt æiga olifat. kann ok uera at Þorfinnr frænde minn se a lifui. Ok j þui heyrdu þeir at bęrrinn uar horfinn monnum. uar þar kominn Þorfinnr jall ok baru þegar elld at husunum ok hlodu kost mikinn firir dyrunum. Þorfinnr leyfde utgaungu ollum ỏdrum en jallsmonnum. ok er menn voru ut geingnir flestir gek madr j dyrnnar ut j linklædum æinum ok bat þa Þorfinn jall sæilazst j moti honum diaknanum. en sa studdi hondunum a balkinn ok stiklade ut yfir balkinn ok mannhringinn suo at hann kom huar fiarre nidr ok þegar j brott j nattmyrkrinu. Þorfinnr jall bat þa eftir hallda ok segir at þar fór jall ok er þetta hans færlæikr en æinskis mannz annars. Foru menn at læita hans ok skiptuzst j suæitir. for Þorkell fostri med sianum at leita ok heyrdu þeir at racki go j siofar urdinne. Rognualldr jall hafde haft skikkiuracka sinn med ser. Þorkell gerde hann handtekinn ok bat menn vinna at jalli ok bauth fee til. æinge uard til at helldr. þa uann Þorkell sealfr at honum firir þui ath | hann visse at annartueggia þeirra uard at luta firir ỏdrum. Þorfinnr jall kom þa at ok lastade ecki verkit. Duolduzst þa j eyiunum vm uetrinn ok uar drepin sueit su ỏll er Rỏgnuallde hafde þangat fylgt. En um morguninn eftir toku þeir byrding ok hlodu af mallti. gengu þar a sidan ok letu skiolldu þa vid stafna er þeir Rỏgnvalldr jall hỏfdu atta. letu ok æigi flæire menn a skipe en jalli hofdu fylgt. reru sidan til Kirkiuuogs. ok er þat sa suæitungar Rỏgnualldz þeir er firir voru hugdu þeir at Rognualldr jall munde þar fara ok hans menn. gæingu a mote þeim slypper aller. Þorfinnr jall let þar taka .xxx. manna ok drepa. voru þeir flestir hirdmenn Magnus konungs ok vinir hans. jall gaf grid æinum hirdmanne konungs ok bat þann fara austr til Noregs at segia Magnusi konungi tidendin.

Groftr Rognualldz jarls

354. Lik Rỏgnualldz jalls var flutt til Papeyiar hinnar meire ok uar þar iardat. ok er þat mal manna at hann hafui æinn verit bezst mannadr ok vinsælstr af ollum Orknneyinga jollum ok allri alþydu uar hann miog harmdaude. Eftir þat lagde Þorfinnr jall undir sig allar eyiar ok mællti þa æinge madr honum j moti. Snemma um uorit kuomu þessi tidende austr til Noregs firir Magnus konung ok þotti honom hinn mesti skade at Rognualldi fostbrodur sinum ok kuetzst þegar skylldu hefnna hans er honum gæfui tom til en hann hafde þa mikinn ofrid vid Suæin konung Ulfsson.

Þorfinnr jarl kom til Haralldz(!) konungs

355. J þenna tima kom til Noregs Haralldr konungr Sigurdarson fỏdurbrodir Magnus konungs ok gaf Magnus konungr honum halfann Noreg. voru þeir badir konungar yfir Noregi æinn uetr. þa budu þeir vt leidangri af ollum Noreg ok ætlỏdu sudr til Danmerkr. En er þeir lagu j Sęley reru .ij. langskip j hofnnina ok at skipe Magnus konungs ok gek madr af skipinu j huitum kufle ok aptr eftir skipinu ok suo upp j lyptinguna. konungr sat yfir mat. þessi madr kuaddi konung ok laut honom ok tok til braudhleifs eins ok braut af ok át. konungr tok quediu hans ok retti at honum kerit er hann sa at hann at braudit. konungr læit til hans ok mællti. huerr er þessi madr. Ek hæiti Þorfinnr segir hann. Ertu Þorfinnr jall segir konungr. Suo er (ek) kalladr uestr þar segir hann ok er ek her kominn med .ij. tuitoghsessur ok skipadar helldr uel at þui sem uer æigum kosti. nu uil ek roa þenna læidangr med ydr ef þer uilit þiggia at mer lid. en allt mitt lid ok ek sealfr skal a guds uallde ok ydru herra firir þau stormæla ok ek hefuig mot ydrum uilea brotit. Þa geingu menn til ok heyrdu tal þeirra. Satt er þat Þorfinnr jall ef fund ockarnn bæri saman at ek ætlade at þu skylldir æigi kunna at segia fra skilnade ockrum. en nu er þo suo uitlatit at æigi byriar minne tign at ek lata drepa þig. skaltu nu ok fara med mer en sætt ockra mun ek upp segia j betra tomi. Þorfinnr jall þackade konungi ok gek a skip sitt. Konungr laa miog lenge j Sęley drozst þa herr til hans ór Uikinne. hann ætlade þadan at sigla sudr undir Jotland þegar byr gæfui. Þorfinnr jali uar lỏngum a tale vid konung. var konungr uel til jallz ok hafde hann miog uid radagerdir sinar. Þat uar æinn dag at jall gek a konungsskipit ok aftr j lyptingina. konungr bat hann sitia hia ser. settizst jall nidr ok drucku badir saman ok voru katir. madr gek j lyftingina j raudum kyrtli mikill ok uaskligr. sa kuaddi konung. konungr tok blidliga quediu hans. var þat hirdmadr konungs æinn. þessi madr tok til orda ok mællti. þig er ek kominn at finna Þorfinnr jall. Huat uill þu mer segir jall. Ek uil uita hueriu þu uill bæta mer brodur minn er þu letz drepa uestr j Kirkiuuoge med odrum hirdmonnum Magnus konungs. Hefir þu æigi heyrt þat segir jall at ek er ecki uanr at bæta þa menn fe er ek læt drepa. finnzst þat j þui at mer þikir vidazst sakar til hafa verit er ek hefui mennina drepa latit. Ongu skiptir mig huersu þu hefir uit adra menn gert ef þu bætir þenna er ek a eftir at mæla. let ek ok þar fe nockut en ek uar læikinn sealfr haduliga. uerdr mer þat skylldazst at mæla eftir brodur minn ok mig. uil ek hafua þar sæmdir firir en konungr ma þat upp gefa er til hans er gert ef honum þiker þat æinskis uert er hirdmenn hans eru læiddir ut ok hỏggnir nidr sem saudir. Jall suarar. skil ek þat at þat mun minn kosti her fram draga er þu aatt ecki uolld aa mer. ertu æigi sa madr er ek gaf þar grid. At visu segir hann kosti attir þu at drepa mik þar sem adra menn. Þa suarar jall. þat er satt sem mællt er at marga hendir þat er minnzst uarir. ætlada ek þa at ek munda huerge þess koma at ok munde þess giallda at ek uæri of fridsamr vid ouine mina en nu gelld ek þess er ek hefui þer grid gefit. æigi mundir þu hropa mig firir hofdingium j dag ef ek hefda þig drepa latit sem adra lỏgunauta þina. Konungr læit vid jalli ok mællti. þar kemr þo enn Þorfinnr jall at þu þickiz of fa drepit hafua mina hirdmenn obætta. Uar konungr þa suo raudr sem dreyre. Jall spratt þa upp ok gek ofan ór lyptingunne ok a skip sitt. var þa kyrt um kuelldit. En vm morguninn er | menn voru uaknnadir uar kominn a byrr. reru menn þa þegar ór hofninne. siglde konungr þa sudr j Jotlandz haf med ollum flotanum. fór skip jallz nærr til hafs ỏnduerdan daginn. en er a tok at lida a daginn stefnde jall uestr j hafit. er fra honum ecki at segia fyrr en hann kom til Orknneyia ok settizst þar at riki sinu. Magnus konungr ok Haralldr sigldu til Danmerkr ok dualdizst þar um sumarit. uillde Suæinn konungr ecki hallda til motz vid þa. uar hann a Skaneyre med her sinn. A þui sumri tok Magnus konungr sott þa er hann læiddi til bana. lyst(i) hann þa firir alþydu at hann gaf Haralldi fodurbrodur sinum allt Noregs riki.

Ordsendingar jarls til konungs

356. Þorfinnr jall red nu Orkneyium ok ollu rike sinu. Kalfr Arnnason var ok longum med honom. stundum var hann j uestruiking ok heriade um Skotland ok Jrland. hann uar ok j Æinglande ok var um hrid firir Þingamanna lide. Þa er Þorfinnr jall spurde at Magnus konungs sende hann þa menn austr til Noregs a fund Haralldz konungs med uinmalum. segir suo at hann uill gerazst vin hans. en er ordsending kom til konungs tok hann þui uel ok het konungr honum sinne vinattu. Ok þa er þessi ordsending kom aftr til jalls bio hann ferd sina ok hafde uestan .ij. tuitỏgsessur ok mæirr en hundrat manna ok allfritt lid. for hann þa austr til Noregs ok fann konung a Hordalande. tok hann uit honum forkunnar uel ok at skilnnade þeirra uæitti konungr honom godar giafuar. for jall þadan sudr med lande ok suo til Danmerkr. for hann þar um land ok fann Suein konung j Alaborg. baut hann jalli til sin ok uæitte honum dyrdliga væitzslu. þa gerde jall þat bert at hann ætlade sudr til Roms. En er hann kom j Saxland fann hann þar Hæinrek kæisara ok tok hann forkunnar uel vit jalli ok gaf honom margar stórgiafar. hann fek honum hesta marga. ræid jall þa til sudrfarar. for hann þa til Roms ok fann þar pafann ok tok hann þar lausnn af honum allra sinna mala. Uendi jall þadan til heimfarar ok kom med hæilu aftr j riki sitt. let hann þa af herferdum lagde þa hug a stiornn lyds ok landz (ok) a lagasetning. Hann sat jafnan j Byrgisherade ok let þar gera Kristzkirkiu dyrligt musteri. þar var fyst settr byskupsstoll j Orknneyium. Þorfinnr jall atti Jngibiorgu jallamodur. þau attu .ij. sonu þa er ór barnnæsku komuzst het annarr Pall en annarr Erlendr. þeir voru mykler menn ok fridir ok mæirr j modurætt sina. menn uitrir ok hoguærir. jall unne þeim mikit ok þar med oll alþyda.

Fra andlaati Þorfin(n)z jarls rika

357. Þorfinnr jall hellt ollu riki sinu til daudadags. er þat sannliga sagth at hann hafui rikazstr uerit allra Orknneyinga jalla. hann æignnadizst .ix. jalldoma a Skotlande ok allar Sudreyiar ok mikit riki a Jrlande. Suo segir Arnnorr jallaskalld.

Hrafnsfæde uard hlyda

herr fra Þussaskerium

rett segig þiod hue þotti

Þorfinnr til Dyflinnar

Þorfinnr jall var þa .v. uetra gamall er Mæ(l)kolfr Skotakonungr modurfadir hans gaf honom jallz nafnn. en sidan uar hann jall .lxx. uetra. hann andadizst a ofanuerdum dỏgum Haralldz Sigurdarsonar. hann er iardadr at Kristzkirkiu j Byrgisherade þeirre er hann hafde gera latit. uar jall miog harmdaude j erfdalondum sinum en um þau lond er hann hafde lagt undir sig med hernade þa þotti morgum ofrelsi mikit at bua undir riki hans. hurfu þa a brottu mỏrg riki undan þau er jall hafde undir sig lagt ok læitỏdu menn ser traustz undir þa hofdingea er þar voru odalbornir til rikia. gerdizt þa bratt audsær misser at frafalle Þorfinnz jalls. Þessar visur voru kuednar um orrostu þeirra Rognualldz jalls Brusasonar ok Þorfinnz jalls.

Fragum Finnz hue magi

fylgdut Kalfr um dylgior

ok letz þu a sia sneckiur

snarla lagt at jalle.

aræda uartu eyda

ofuss syna Brusa

hlæde rudr en tedut

heiftminnigr Þorfinni.

Oskepnan uard uppi

endr þa er mỏrgum kende

halegt rog at hniga

hord þar er jallar bỏrduzst.

nærr reduzst astmenn orir

elldhrid en uard sidan

elld fek mæin hin millda

morg firir Raudabiorgum.

Biort uerdr sol at sortna

sỏckr folld j lỏg dỏckann

brestr erfuidi hit eystra

allr brunar siarr med fiollum.

adr at eyium fridum

inndrottar Þorfinni

þeim healpe gud geyme

gædingar uel tædu.

Upphaf rikis þeirra Paals ok Erlendz ok ættartolur

Nv toku synir Þorfinnz jalls riki eftir hann. uar Pall þeirra ellre. uar hann ok firir þeim j radum. ecki skiptu þeir londum med ser ok urdu þo lengstum uel sattir a sin skipte. Jngibiorg jallamodir giptizst Melkolfui Skotakonungi er langhals uar kalladr. þeirra son uar Dungadr Skotakonungr fadir Vilhialms hins agæta mannz. hans son het enn Vilhialmr ỏdlingr er aller Skotar uilldu til konungs taka. Pall jall Þorfinnzson fek dottur Hakonar jalls Juarssonar | ok attu þau morg bornn. son þeirra het Hakon. þau attu dottur þa er Þora het. hon uar gift j Noreg Halldore syne Bryniulfs ulfallda. Bryniulfr het son þeirra er atte Gyride Dagsdottur. ỏnnur dottir Pals het Jngiridr er atti Æinarr Uorsakrakr. Herbiorg het hin þridea dottir Pals hon uar modir Jngibiargar rognnu er atti Sigurdr a Uestnese ok voru þeirra synir Hakon pik ok Bryniulfr. Sigridr uar enn dottir Herbiargar modir Hakonar barnns ok Herborgar er Kolbæinn hruga atti. Ragnnhilldr het hin fiórda dottir Pals jalls. hon uar modir Bendikz fodur Jngibiargar modur Erlings erchidiakns. Bergliot het enn dottir Ragnnhilldar er atti Hauardr Gunnarsson. voru þeirra synir Magnus ok Hakon klo ok Dufniall ok Þorsteinn. Þetta eru allt jalla ættir ok gædinga j Orknneyium ok koma þessir menn aller vid sỏg(u)na sidar. Erlendr jall Þorfinnzson atti þa konu er Þora het ok uar Sumarlida dottir Ospakssonar. Modir Ospaks uar Þordis dottir Hallz a Sidu. Erlingr ok Magnus voru synir þeirra en dætr þeirra Gunnhilldr ok Cecilia er Jsakr atti ok uoru synir þeirra Endride ok Kolr. Jatuor het dottir Erlings laungetin Bergr het son hennar.

Her segir af Haralldz konungs falli ok dauda dottur hans

359. Þa er þeir brædr Pall ok Erlendr hofdu riki tekit j Orkneyium kom austan ór Noregi Haralldr Sigurdarson med her mikinn. hann kom fyst vid Hiatland. þadan for hann til Orkneyia. þar let hann eftir Ellisif drottningu ok dottur þeirra Mariu ok Jngigerde. Ór Orkneyium hafde hann lid mikit reduzst jallar badir til ferdar med konungi. for konungr þadan sudr til Æinglandz ok lende þar sem hæitir Klifland ok uann Skardaborg. sidan lagde hann at vit Hallarnes ok atti þar orrostu ok fek sigr. Miduikudag mesta firir Mathiasmessu atti hann orrostu j Joruik vid jalla Ualþiof ok Mỏrukara þar fell Mỏrukare. sunnudag eftir uar su borg gefin j ualld Haralldi konungi er stod uid Stafnnfurdubryggiu. gek hann a land at skipa stadinn. þar setti hann eftir Olaf son sinn ok jalla Pal ok Erlend ok Eystæin orra mag sinn. J þeirre landgaungu kom j moti Haralldi konungi Haralldr Gudinason med allmikinn her ok j þeim bardaga fell Haralldr Sigurdarson. Eftir fall konungs kom Eystæinn orri fra skipum ok jallar ok gerdu allharda hrid. þar fell Eystæinn orri ok miog suo allr Nordmanna herr. Eftir þa orrostu leyfde Haralldr konungr Olafi syne Haralldz ok jỏrlum brottfor af Æinglande ok her þeim ollum er æigi hafde flyit. siglde Olafr vt vm haustit af Hrafnnseyre ok suo til Orkneyia. ok þann dag ok a þeirre stundu er Haralldr fell vard Maria braddaud dottir hans ok er þat mal manna at þau hafui æins mannz fior haft. Olafr uar um uetrinn j Orkneyium ok uar hann hinn mesti vin jalla frænda sinna. þær voru bræd(r)adætr Þora modir Olafs konungs ok Jngibiorg modir jalla. Olafr for um uorit austr til Noregs ok uar þar til konungs tekinn med Magnusi brodur sinum. en er þeir brædr redu Orkneyium þa var samþycke þeirra mikit ok gott langa hrid. en er synir þeirra toku at megnnazst þa gerduzst þeir ofstopamenn mykler Hakon ok Erlingr. Magnus uar þeirra kyrrlatazstr. alle(r) voru þeir mykler ok sterkir ok uel mentir vm alla hluti. Hakon Palsson villde vera firirmadr þeirra brædra. þottizst hann vera mæire burdum en synir Erlendz þuiat hann uar dotturson Hakonar jalls Juarssonar ok Ragnnhilldar dottur Magnus konungs goda. villde Hakon at vinir hans hefdi ór skiptum mæira hlut þar en þeir at hnigu til sona Erlendz. en Erlendr uillde ecki at synir hans hefde lægra hlut þar j eyium. kom þa suo at þeir frændr mattu ecki asamt vera ok uar med þeim ecki ohætt. Þa attu fedr þeirra hlut at med (þeim). þeir skylldu semia malit. var þa fundr til lagdr ok fannzst þat bratt a at huorr þeirra hnæigde eftir sinum sonum ok urdu æigi asattir. gerdizst nu osamþycki med þeim brædrum ok skilduz osattir ok þotti þat morgum mikill skade.

Saattarfundr Magnus ok Hakonar

360. Eftir þetta foru godgiarnir menn j mille þeirra ok læita um sættir. var þa lagdr sattarfundr med þeim j Hrossey. a þeim funde geingu saman sættir þeirra med þui moti at þa uar skift eyium j helminga suo sem verit hafde med þeim Þorfinne ok Brusa. stod suo um hrid. Hakon uar þa iafnan j hernade sidan hann þroskadizst gerdizst hann þa ofstopamadr mikill. ok læitodu miog a þa menn er þionodu undir þa fedgana. kom þa enn suo at þeir urdu osattir ok foruzst at med fiolmenni. Hauardr Gunnason ok aller adrir gædingar jalla baru enn samann med ser ok baru sattmal a mille. villdu þeir Erlingr fedgar þa æigi sættazst suo at Hakon væri þar j eyium. en med þui at vinum þeirra þotti mikit j abyrgd um dæilur þeirra þa | felldu þeir bæn at Hakoni at hann leti þetta æigi firir sættum standa at hann færi burt ór eyium at sinne. gek þa enn sættin saman at godra manna rade. Eftir þetta for Hakon burt ór eyium fyst austr til Noregs ok fann þar Olaf konung kyrra. þetta var ofarliga a hans dỏgum. dualdizst Hakon þar nockura stund. sidan for hann austr til Suiþiodar a fund Jnga konungs Steinkelssonar ok tok hann vid honum uel. hann fann þar vine sina ok frændr. hlaut hann þar hina mesta heidr af vinsęldum Hakonar modurfỏdur sins. hann hafdi halldit riki af Stæinketli Suiakonungi sidan er hann uard landflotti firir Haralldi Sigurdarsyni. hafde hann þar ordit hinn vinsælsti bæde af konungi ok landzmonnum. Annarr dotturson Hakonar jalls Juarssonar uar Hakon er kalladr uar hinn norræni. hann uar fadir Æireks hins spaka er konungr uar j Danmorku eftir Eirek konung eymuna. Hakon dualdizst j Suiþiod vm hrid ok uar Jngi konungr uel til hans. en er suo hafde fram farit vm hrid þa leku honum lendmunir at sækia uestr til eyia. Þa uar j Suiþiod ungh kristni. voru þa margir menn þeir er foru med fornneskiu ok þottuzst af þui verda frodir ok uiser margra hluta þeirra er æigi voru framkomnir. Jnge konungr uar uel kristinn madr ok voru honum læidir aller fornneskiumenn. lagde hann mykla stund a at eyda ouenium þeim er leinge hofdu fylgt hæidninne. en landzhofdingiar ok storbændr kurrudu illa er um uar uandat osidu þeirra. kom þui suo at bęndr toku ser annan konung þann er þa hellt til blota Suæinn broder drottningar ok var kalladr Blotsuæian. firir honom uard Jnge konungr landflotta j uestra Gautland. en suo lauk þeirra skiptum at Jnge konungr tok hus a Suæine ok brende hann inne. eftir þat tok hann allt land undir sig. eyddi hann þa enn usidum morgum.

Fra ordum visindamanz

361. Þa er Hakon Palsson uar j Suiþiod hann hafde frett til at þar j lande var sa madr er for med visende ok spadom huort er hann hafde til þess fiolkynge edr adra hluti. honum gerdizst foruitni a mikil at finna þann mann ok vita huer(s) hann yrde viss um forlỏg sin. ok eftir þetta for hann til þess mannz ok fann hann at lyktum j siobygd nockurre. for hann þar at uæitzslum ok sagde hondum um arferd ok adra hluti. en er hann fann þenna mann þa fretti hann eftir huersu honum munde gangazst til rikis edr annarrar hamingiu. Visendamadr spurde huat manna hann uæri. hann sagde nafnn sitt ok ætt sina at hann uar dotturson Hakonar Juarssonar. þa sagde visendamadr. hui muntu uilea taka af mer visendi edr sagnir. væitzstu þat at hinir frændr þinir hafua litinn hug haft a þesshattar monnum sem ek er ok ma þer þorf vinna ath þu læitir eftir at vita forlỏg þin af Olafi hinum digra frænda þinum er þer hafuit allan trunat a. en grunr munde mer a uera at hann munde æigi litilæti til hafua at segia þer þat er þig foruitnar edr vera æigi suo mattugr ella sem þer kallit hann. Þa suarar Hakon. ecki uil ek honum amæla. ætla ek þat mæir at ek mun æigi uerdlæika til hafua at taka af honum visende en hitt at æigi muni hann vera suo uolldugr at ek mætta taka firir þat af honum visende. en þui hefui ek a þinn fund farit at mer hefir þat j hug komit at her mun huorgi þurfa at ỏfunda annan firir mannkosta saker edr trubragda. Sa madr suarar. uel likar mer þat at ek finn þat at þu þickizst þar æiga allt traust er ek er ok framar en trua su er þer hafit med farit ok adrir frændr þinir. er ok suo at þeir er a sligt stundu er undarliga farit. fara med fostur ok uỏkur ok ætla at þar af muni þeim uæitazst þeir hlutir er þeim er foruitnne a at vita. en þo at þeir stunde a sligt þa verda þeir þui sidr visir þess er þa foruitnar sem þa skiptir meira. en ver leggium oss j ỏngar meingerdir ok verdum ver þo iafnan viser þeirra hluta er vinum uorum þikir male skipta at þeir gengi oduldir. nu mun suo fara med ockr at þu munt þess niota fra mer er ek skil þat at (þu) þickizat helldr mega taka sannynnde af mer en kennimonnum Jnga konungs þeim er hann þickizst allt traust undir æiga. skaltu koma a þriggia natta fresti skulu vit þa freista at ek kunna at segia þer nockura hluti þa er þig foruitnar. Eftir þat skilia þeir ok duelzst Hakon þar j bygdinne. ok at lidnum þremr nottum for hann ath finna visendamann. var hann þa j huse nockuru æinn saman ok uarpade mædiliga ỏndinne er hann gek inn. strỏk hendinne vm ennit sagde at hann hafde mycklu til kostat adr hann yrde þeirra hluta viss er hann skyllde foruitnaz. Hakon quezst þa heyra vilia sin forlỏg. spamadrinn tok til orda. ef þu uil(l) forlỏg þin vita þa er þar langt um at tala firir þui at þau eru mikil ok af lifue þinu ok stundan munu mikil stortidende hliotazst ok er þat mitt hugbod at (þu) uerdir æinualldzhofdinge yfir Orknneyium at lyktum | en kann uera at þer þiki langt at bida. hygg ek ok þat at þar mune þitt afkuęmi rikia. en af uestrfỏr þinne þeirre er þu ferr næst til Orkneyia munu mikil stortidende af gerazst þa er þeir hlutir uerda framgæingnir er þar af mun leida. þu munt ok a þinum dỏgum lata gera glæp þann er þu munt annattueggia fa bætt edr æigi vid þann gud er þu truir a. en spor þin liggia lengra vt j heim en ek fæ set en þo hygg ek at þu munir her bera bæinin j nordrhalfunne. nu hefuig ek sagt þer þa hluti er ek mun at sinne. nu rædr þu huersu þu skallt vit una þitt eyrende. Hakon suarar. mykla sỏgnn segir þu ef sỏnn er en þat ætla ek at betr muni vera en þu segir vm minn hag. ma ok uera at þu munir þetta æigi med sannyndum set hafua. Spamadr bat hann þui af trua sem hann uillde en quad þetta mundu fram fara.

Af radagerdum Hakonar Paalssonar

362. Eftir þetta fór Hakon til fundar vid Jnga konung ok dualdizst med honum skamma stund. tok þa orlof af konungi til brautfarar. Hakon for fyst til Noregs a fund Magnus konungs frænda sins ok tok hann vel vid honum. þar frettir hann þau tidende af Orknneyium at Erlendr jall ok synir hans rede þar mestu ok voru alluinsælir en Pall fadir hans uar helldr afskipta litill vm rikit. þat þottiz hann ok spyria af þeim monnum er uestan komu ok hellzst mælltu trunat firir honum at Orkneyingar mundu litt langa til at hann kæmi uestr þangat ok hofdu þeir frid godan ok kyrrsæti en ugdu ef Hakon kæmi vestr at af honum mundi standa ofridr ok styriolld. En er Hakon hugsade þetta firir ser þa þotti honum eigi oruænt at þeir frændr munde hallda riki firir honum en lata honum æigi ohætt ef hann kæmi uestr þangat æigi med fiolmenni. tok hann þat rad at sækia at Magnus konung at hann kæmi honum til rikis j Orknneyium.

Rædur Hakonar fyrir Magnusi konungi

363. Þetta var eftir er Magnus konungr hafde latit af lifue taka Steigarþore ok Egil ok frelsade landit af ollum ofride. Hakon uar vitr madr ok þottizst hann skilia a rædum Magnus konungs er þeir rædduzst vid at konungr munde vera storrádr ok agiarnn a riki annarra hofdingia. Hakon tok þær rædur firir konungi af þat væri hofdingsbragd at hafa leidangr vti ok heria vestr vm haf ok leggia undir sig eyiar sem gerde Haralldr hinn harfagri. segir ok ef hann fenge riki j Sudreyium at þadan væri hægt at heria a Jrland ok Skotland ok ef hann kæmi undir sig Uestrlondum at þadan væri gott at eflazst med styrk Nordmanna a moti Æinglismonnum ok hefnna suo Haralldz Sigurdarsonar fỏdurfỏdur þins. En er þeir tỏludu þetta fannzst þat a at konungi fell þetta vel j skap. kallade at þetta væri vel talat ok hỏfdingliga ok nærr sinu skaplynda. en þat skalltu hugsa Hakon segir konungr ef ek geri þetta firir ord þin ok aeggian at fara med her uestr vm haf at þer skal ecki a uvart koma þott ek borag frekan atsug til rikis þeirra er liggia uestr þar ok gera ek at þui ỏngan manna mun. En er Hakon heyrde þenna orskurd let hann ser fatt vm finnazst ok grunade huar til mællt munde. let hann þa af at eggia konung a næinar ferdir. þurfti þa ok litils vid þuiat eftir þessa rædu sende konungr bod vm allt riki sitt at læidangr skyllde vti vera gerde hann þat bert firir alþydu at hann ætlade her þeim at hallda vestr vm haf huat sem sidarr gerizist til tidenda j hans ferdum. biugguzst menn þa til þessarar ferdar a ollu lande. Magnus konungr hafde med ser son sinn til þessarar ferdar .viij. vetra gamlan er Sigurdr het hann var uel mannadr.

Herferd Magnus berbeins vestr vm (haf)

364. Þa er þeir brædr Pall ok Erlendr rédu Orknneyium kom austan ór Noregi Magnus konungr. hann hafde her mikinn. honum fylgdu margir lendir menn Vidkunnr Jonsson Sigurdr Hranason Serkr ór Sogne Dagr Æililfsson Skopti ór Gizska Ỏgmundr Finnr ok Þordr Eyuindr ỏlbogi stallari konungs Kali af Ỏgdum Sæbiarnarson Þorleifssonar hins spake er Hallfredr mæidde ok Kolr son hans. Kali var spekingr mikill ok kærr konungi ok orti vel. Þa er Magnus konungr kom til Orkneyia þa tok hann jalla Pal ok Erlend ok sende þa austr til Noregs en setti Sigurd son sinn yfir eyiar ok fek honum raduneyti. Magnus konungr fór j Sudreyiar ok fylgdu honum synir jalla Magnus ok Erlingr synir Erlendz jalls ok Hakon Palsson. En er Magnus konungr kom j eyiar tok hann at heria fyst j Liodhusum ok uann þar (sigr). ok j þeirre ferd uann hann allar Sudreyiar ok toku hondum Logmann (son) Gudrodar Sudreyia konungs. þadan for hann sudr undir Brethland ok atti orrostu mykla j Ỏngulseyiar sunde vid jalla tuo bretzska Huga hinn digra ok Huga hinn pruda. ok er menn brutu upp uopnn sin ok biugguzst til orrostu settizst Magnus Erlingsson nidr aftr j firirruma ok uopnazst æigi. konungr spyrr hui hann sæti. hann letzst þar vit ongann mann sakir æiga. vil ek þui æigi beriazst. | (Konungr mællti). far þu undir þiliur nidr ok ligg æigi her firir fotum monnum ef þu þorir æigi at beriazst þuiat ek ætla þer æigi tru til ganga. Magnus tok salltara ok saung um bardagan en hlifde ser ecki. orrosta þessi uar bæde hord ok long ok uar bæde skotit ok hoggit. var þat læinge at æigi matti sea j millum huernn ueg hniga munde. Magnus konungr skaut af handboga ok annarr madr haleyskr hea honum. Hugi prude bardizst al(l)hraustliga. hann uar suo buinn ok bryniadr at ecki uar bert a honum nema augun. Magnus konungr bat hinn haleyska at þeir skyti badir senn til hans. gerdu þeir ok suo. kom onnur orin j nefbiorgina en ỏn(n)ur j augat ok uar su konungi kend.

Andlaat Kala

365. Eftir fall Huga flydu Bretar. Magnus konungr red þa sigri myklum. hafde hann þar ok latit goda menn marga en fiolde sárr. j orrostu þessi hafde Kali fengit sar mỏrg ok æinge allbanuæn. Eftir orrostu þessa uende Magnus konungr aftr hit sydra med Bretlande ok Skotlande. þa hafde hann unnit allar Sudreyiar ok Ongulsey þat er þridiungr Bretlandz. Magnus konungr hafde gert Magnus Erlendzson skutilsuæin sinn ok þionade hann iafnan at konungs borde. eftir bardagan j Ỏngulseyiar sunde lagde Magnus konungr a hann oþocka mikinn. hann hafde ecki sárr ordit þott hann hefde (ecki) hlift ser. leyndizst hann a brott um nott fra konungi ok leyndizst um hrid j skogum medan konungsmenn leitadu hans. Magnus kom fram j hird Melkolfs Skotakonungs ok dualdizst þar vm hrid en stundum uar hann j Bretlande (med) bvskupi nockurum. hann uar ok a Æinglande en ecki kom hann til Orkneyia medan Magnus konungr lifde. Magnus konungr hellt sunnan med Skotlande. þa komu j moti honum sendimenn Melkolfs Skotakonungs ok badu hann sætta. segia suo at Skotakonungr uill fa honum allar þær eyiar er liggia firir uestan Skothland ok hann fære stiornnfostu skipe mille ok meginlandz. Eftir þat lagde Magnus konungr sunnan at Satiri ok let draga skutu yfir Satiris hæid en hann hellt um hialmuỏl ok æignadizst suo allt Satiri. þat er betra en hin bezsta ey j Sudreyium nema Mỏn. hon gengr vestr af Skotlande ok æid miott firir ofan suo at þar eru iafnan dregin skip yfir. Magnus konungr hellt þadan j Sudreyiar en sendi menn sina j Skotlandzfiordu. roa med ỏdru lande vt en odru inn ok eignar ser suo allar eyiar firir uest(an) Skotland. Þa gerde konungr þat bert at hann munde sitia um uetrinn j Sudreyium en leyfdi þeim monnum er honum þotti mest naudsyn a uera heim at fara. en er lidsmenn vissu þat þa gerduzst þeir heimfusir ok kurrudu illa um brottuist sina. Konungr atti þa tal vit raduneyti sitt ok þa sa hann yfir sar manna. þa fann hann Kala ok fretti at sarum hans. hann quazst litt groa ok letzst æigi uita til huers draga munde. konungr læitade rada vit hann. Kali spurde. er æigi þat ath nu skiotiast vinir ydrir. Konungr letzst ætla at þat væri æigi. Kali bat hann æiga uopnatak ok kenna suo lid sitt. konungr gerde suo ok saknar þa margra manna ok segir til Kala. Þa quat Kali þetta.

Hue launa þer þinir

þingrikir hỏfdingiar

uestr bifazst reingr j rostum

reynþu oss konungr huossir.

Þa suarar konungr.

Aud hefuig minn þann er monnum

margtæitum red ek uæita

huf let ek klockuan klifa

kolgur illa folginn.

Eftir þetta hellt konungr uỏrd ef menn hlypizst fra honum. Þa er Magnus konungr uar j Sudreyium þa fek hann til handa Sigurde syni sinum Biadmonio dottur Myrkkiartans Jrakonungs Þialbasonar af Kunnaktum. þa var Sigurdr .ix. uetra en mærin .v. uetra. þenna vetr andadizst Kali or sarum. J Ỏngulseyiar sunde hafde fallit Sigurdr snæis lendr madr af Ỏgdum frænde Kala.

Fæddr Kali

366. Um uorit snemma for Magnus konungr ór Sudreyium ok fyst til Ỏrkneyia. þa fretti hann andlat jalla ok hafde Erlendr andazst j Nidarose hann var þar jardadr en Pall j Barguin. þa gifti Magnus konungr Gunnhilldi dottur Erlendz jalls Kol Kalasyne j fodurbætr ok fylgde henni heiman nockurar æignir j Orkneyium ok bu j Papule. Erlingr son Erlendz jalls segia sumir menn at fallit hafui j Ỏngulseyiar sunde en Snorre Stulluson segir hann fallit hafua a Ulazstiri med Magnusi konungi. At brudhlaupi Kols gerdizst Erlendr madr konungs ok for austr j Noreg med konungi ok hæim a Agdir med konu sina ok settizst at buum sinum. þau Kolr ok Gunnhilldr attu .ij. bỏrn het son þeirra Kali en dottir Jngirid będe voru þau hin mannuænstu ok fædd upp med ast mikille.

Sigurdr var til konungs tekinn

367. Þa er Magnus konungr hafde lande radit .ix. uetr for hann ór lande uestr um haf ok heriade a Jrland ok uar vm uetrinn a Kunnakto en um sumarit eftir fell hann a Vlazstiri Bartholomeus messodag. En er Sigurdr spurde fall fỏdur sins j Orkneyium for hann þegar austr til Noregs ok uar þar til konungs tekinn med brædrum sinum Eystæine ok Olafi. Sigurd(r) let eftir dottur Jrakonungs firir uestan hafit. Æinum uetri edr .ij. eftir | fall Magnus konungs komu uestan vm haf Hakon Palsson ok gafu konungar honum jalls nafnn ok riki sligt sem burdir hans stodu til. for hann þa uestr vm haf ok tok undir sig riki j Orknneyium. hann hafde iafnan fylgt Magnusi konungi medan hann lifde. hann uar med honum j hernade austr a Gautlande sem segir j drapu þeirri er ort er vm Hakon Palsson.

Magnus feck jarls nafn

368. Þa er Hakon jall hafde riki haft j Orkneyium kom ofan af Skotlande Magnus son Erlendz jalls ok bæiddizst at taka vit fodurlæifd sinne. þat likade bondum uel þuiat hann var alluinsęll hann atti þar marga frændr ok maga þa er giarnna villdu honum til rikis hallda. þa atti modur hans sa madr er Sigurdr het þeirra son uar Hakon karll þau attu bu j Papule. Þa er Hakon jall spurde at Magnus jall uar kominn j eyiarnar dro hann lid at ser ok uillde æigi upp gefa. Eftir þat foru vinir a mille ok leitỏdu um sættir. kom þui suo at þeir sættuzst at þui at Hakon gaf upp riki halft ef þat væri atkuæde Noregs konunga. Magnus for þegar austr til Noregs a fund Æystæins konungs þuiat Sigurdr uar þa vt farinn j Jorsalaheim. Eysteinn konungr tok uit honum forkunnar uel ok gaf honum upp fodurlæifd sina halfar Orkneyiar ok jalls nafnn. for Magnus jall uestr vm haf a uit rikis sins ok urdu þar fegnir frændr ok uiner ok oll alþydu. samdizst þa vel frændsemi þeirra Hakonar er vinir attu hlut j. uar þa ár ok fridr gódr j Orkneyium medan vinattu þeirra hellzst.

Fra Magnusi jarli

369. Hinn heilagi Magnus eyiajall uar hinn agætazsti madr mikill at uexsti dreingiligr ok skyrlegr at yfirlitum sidgodr j hattum sigrsæll j orrostum spekingr at vite malsniallr ok riklundadr ỏrr af fe ok storlyndr radsuinnr ok huerium manni uinsælli blidr ok godr uitmælis uit spaka menn ok goda en hardr ok oæirinn uit ránsmenn ok uikinga. let drepa miog þa menn er heriudu a bændr ok landzmenn. let hann taka mordingea ok þiofa ok refsade suo rikum sem orikum ran ok þyfskur ok ỏll oknytti. æigi uar hann vinhallr j domum. virde hann mæira gudligan rett en mannuirdingar mun. hann var storgiofull vid hỏfdingea ok rika menn en iafnan væitte hann þo mesta huggan fatækum monnum. j ollum hlutum hellt hann rikuliga guds bodord þiade sinn likama j mỏrgum hlutum þeim er j hans lofligu lifue voru birtir firir gude en leynt firir monnum. synde hann þa radagerd sina at hann bat ser æinnar meyiar hinnar dyrdligstu ættar af Skotlande ok drak brudhlaup til. bygde hann .x. uetr hia henne suo at hann spillti huorskis þeirra losta ok uar hræinn ok fleklaus allra saurlifis synda. ok er hann kende freistne a ser þa for hann j kallt uatnn ok bat ser fulltings af gude. margir voru þeir hlutir adrir ok dyrdligir mannkostir er hann synde sealfum gude en leynde mennina.

Fra Magnusi ok Hakoni

370. Ðeir frændr Magnus ok Hakon hofdu landuornn nỏckura hrid suo at þeir voru vel samþyckir. Suo er sagt j kuæde þui er ort er um þa at þeir hafui barizst vid þann hỏfdingia er Dufniall heti ok uar manna firnare en brædrungr jalla ok fell hann firir þeim. Þorbiornn het gỏfugr madr er þeir toku af lifue j Borgarfirde a Heatlande. fleire eru þau tidende er kuædit uisar a at þeir hafue badir samt at verit þo at her se æigi græiniliga fra sagt. En er þeir frændr hofdu nockura stund lande radit þa uar en sem oftarr ok iafnan kann uerda at margir illgiarnir menn urdu til um at spilla frændsemi þeirra. drozst Hakon þa ogiptumenn meirr a hendr þuiat hann uar miogh ỏfundsiukr um uinsældir ok hofdingskap Magnus frænda sins.

Fra Magnusi jarli

371. Tvæir menn eru þeir til nefnndir er voru med Hakoni jalli er æinna uest gengu a mille þeirra frænda Sigurdr ok Sighuatr socki. þui rógi kom suo med umtale uondra manna at þeir frændr drogu þa enn lid saman ok for huor j moti odrum jalla med myklu lide. þeir helldu þa badir til Hrosseyiar þar sem þingstod þeirra uar Orkneyinga. en er þeir komu þar þa fylktu huorirtueggiu lide sinu ok biugguzst til bardaga. þa voru þar jallar ok allt stormenni ok voru þar margir beggia uinir þeir er allan hlut attu j at sætta þa. gengu margir þa a mille med dreingskap ok goduilea. Þessi fundr var a langafỏstu. En vid þat er margir godgiarnir menn attu hlut at at skirra uandrædum med þeim en uæita huorigum til ohæfu uit annan þa bundu þeir sætt sina med æidum ok handsolum. ok er þadan lidu nockurar stundir þa eindagade Hakon jall med false ok fagrmælum stefnudag hinum sæla Magnusi jalli at æigi skyllde snuazst edr onytazst frændsemi þeirra ok stadfastlega nygeorr fridr. skyllde þessi fundr til stadfestu fridar ok sættargerda þeirra a mille j paskaviku vm uorit j Egilsey. þetta likade Magnusi jalli sem fullkominn hæilhuga fridr (an) allra grunsemda | suika ok agirndar ok skyllde huorr þeirra hafa .ij. skip ok iafnnmarga menn. suordu þess badir at hallda þær sættir er hinir vitrozstu menn redu upp at segia þeirra a mille. En er paschatidin gek af buazst huorirtueggiu til þessa fundar. stefnde Magnus jall til sin þeim monnum ollum er hann visse vera godgiarnnazsta ok likligsta til umbota med þeim frændum. Hann hafde .ij. skip ok iafnnmarga menn sem mællt var. ok er hann var buinn hellt hann til Egilseyiar. ok er þeir reru j logni ok sækyrru þa ræis bode a skipe þui er jall styrde ok fell yfir skipith þar er jall sat. Menn jalls undruduzst miog þenna atburd er bode fell j logni þar sem æinge madr uisse von til at fyrre hafde fallit ok diupt uar undir. þa sagde jall. æigi er þat kynligt at þer undrizst þetta en þat er hugsan min at þetta se firirbodan liflatz mins. kann vera at þat komi fram er firir er spad um Hakon jall. skulum vær suo hugsa uort mal at ek get at Hakon frænde minn mun bua æigi um heillt vit oss a þessum funde. Menn jalls urdu bryggir vit þessi ord er hann sagde suo bradar vonir sins liflatz ok badu hann gæta lifs sins ok fara æigi a trunat Hakonar jalls. Magnus jall suarar. fara skal nu at sinne ok verde allt at guds vilea um vorar ferdir.

Atferd Hakonar jarls at Magnusi jarli

372. Nv er at segia fra Hakoni jalli at hann stefnde at ser lide myklu ok hefir herskip morg ok oll skiput sem til bardag skyllde leggia. ok er lidit kom saman gerir jall þat bert firir monnum at hann ętlade at a þeim funde skyllde um skipta med þeim Magnusi jalli suo at þeir skylldu eigi badir firir Orkneyium. Margir hans menn letu uel yfir þessi radagerd ok logdu til mỏrg ord ferllig. voru þeir med uestum tillỏgum Sigurdr ok Sighuatr socki. toku menn þa rodr mikinn ok foru akafliga. Hauardr Gunnarsen uar a jallsskipe vinr ok radgiafui jarlla ok uar badum þeim iafnnhollr. Hakon hafde leynt hann þessu órade er Hauardr uillde vist æigi vid sæma. Ok er hann visse jall suo stadfastan j þessu orade þa hliop hann af iallzskipinu a sund ok suam j ey æina obygda. Magnus jall kom fyrr til Egilseyiar med lid sitt. ok er þeir sa ferd Hakonar jalls sa þeir at hann hafde .viij. herskip. þottizst hann þa vita at vm suik munde buit. sotti Magnus jall þa upp a eyna med lid sitt ok til kirkiu til bęnar ok uar þar um nottina en menn hans budu at veria hann. Jall suarar. leggia uil ek æigi lif yduart j hættu firir mik. ok ef æigi uerdr fridr settr med ockr frændum þa verde sem gud uill. Monnum hans þotti sannazst þat er hann hafde sagt. Nu af þui ath hann uisse firir um lifstunder sinar huort er þat uar helldr af hugspeki hans edr gudligri uitran þa uillde hann æigi flyia ok æigi fara langt fra funde ouina sinna. hann badst firir rækiliga ok let syngia ser messu.

Bod Magnus jarls

373. Hakon ok hans menn hlupu upp um morguninn ok runnu fyst til kirkiunnar ok rannsokudu hana ok fundu jall æige. hann hafde vid þridea mann gengit annan ueg a eyna j leyne nockut. ok er hin(n) helge Magnus jall sa at þeir læitỏdu hans þa kallar hann a þa ok segir huar hann var. bat hann þa æigi an(n)ars læita. ok er Hakon sa hann þa hliopu þeir þangat med ope ok uopnabrake. Magnus jall uar þa a bæn sinne er þeir komu til hans. ok er hann lauk bæn sinne þa signnde (hann) sig ok mællte til Hakonar jalls med stadfostum hug. æigi geordir þu vel frænde er þu gekt a æida þina ok mikil uon at þu gerir þetta mæirr af annarra illzsku en þinne. nu uil ek bioda þer .iij. kosti at þu gerir þenna nockurnn helldr en spiller æidum þinum ok latir drepa mik saklausann. Menn Hakonar spurdu huernn hann byde. Sa er hinn fysti at ek mun ganga sudr til Roms edr allt vt j Jorsalaheim ok sækia heim helga stade ok hafa .ij. skip ór lande med þui sem ver þurfum at hafa ok bæta huorstueggia ockars sal. þess mun ek sueria at koma alldri til Orkneyia. Þessu var skiott næitat. Þa mællti Magnus jall. nu med þui at lif mitt er a ydru uallde ok ek hefui j morgum hlutum til sekta gert uid almatkann gud þa sentu mik upp j Skotland til vina ockarra beggia ok se ek þar varduæittr ok .ij. menn med mer til skemtanar. sea þu suo firir at ek nai æigi or þeirri varduæitzslu at koma. Þessu uar skiott næitat. Magnus mællti. en(n) er eftir æinn kostrinn sa er ek mun bioda þer ok ueit gud at mæirr se ek firir yduarre sal en lifue minu. en betr samir þer þat þo en tyna lifue minu. lat mik aflima sem þer likar adr augum ræna ok set mik j myrkuastofu. Þa mællti Hakon jall. þa sætt tek ek ok æigi beidi ek framarr. Hofdingiar hlupu þa upp ok mælltu til Hakonar jalls. drepa munu uer nu annanhuỏrnn yckarnn ok æigi skulu þit badir fra þessum degi londum rada. þa suarar Hakon jall. drepit hann helldr þuiat fyrr uil ek rada riki ok londum en deyia suo bratt. Suo segir Holldbode rettordr bonde j Sudreyium fra vidrædu þeirra. hann uar þa met Magnusi annarr hans manna er þeir gerdu hann handtekinn.

Haalshaugg Magnus jarls

374. Sva var hinn virduligi Magnus jarl gladligr sem honum væri til veizlu bodit huarki | mællti hann med stygd ne reidiordum. ok eftir þessa rædu fell hann til bænar ok lau(t) j gaupnir ser ok hellt(i) vt morgum taarum j guds augliti. Þa er hinn helgi Magnus jarl var til dauda raadinn baud Hakon Ofeigi merkismanni sinum at drepa jarl. en hann neitti med hinni mestu reidi. þa neyddi hann Lifolf steikara sinn til at bana Magnusi enn hann tok at grata haastofum. ei skalltu grata þetta sagdi jarl þvi at frægd er i at vinna slikt. vertu med stadfostum hug þvi at þu skallt hafa klædi min sem sidr er til ok lỏg hinna fyrri manna ok eigi skalltu hrædaz þviat þu gerir naudigr ok sa er þer naudgar misgerir meira enn þu. Enn er jarl hafdi þetta mællt steypti hann af ser kyrtlinum ok gaf Lifolfi. siþan bat hann ser leyfis at bidiaz fyrir ok þat var honum veitt. hann fell til iardar ok gaf sik gudi ok færdi honum sialfann sik i forn. eigi at eins bad hann fyrir ser edr vinum sinum helldr ok þar med fyrir vuinum sinum ok banamonnum ok fyrirgaf þeim af ollum hug þat er þeir misgerdu med hann ok iatti gudi sinar misgerdir ok bad þær af ser þuaz i vthellingu blods sins ok fal ond sina gudi a hendi ok bad guds eingla koma i mot saal sinni ok færa hana i huilld paradisar. þat segia sumir menn at hann tæki corpus domini þa er honum var messan sungin. Þa er guds vinr var til hoggs leiddr mællti hann til Lifolfs. stattu fyrir mer ok hogg mik i hofud mikit saar þviat eigi samir at hogga hofdingia sem þiofa. styrkstu aumr þviat ek hefir bedit fyrir þer til guds at hann likne þer. Eftir þat signdi hann sik ok laut hann vndir hoggit ok leid ỏnd hans til himins.

Birtizst heilagleikr Magnus jarls

375. Sa stadr var aadr mosottr ok gryttr enn litlu sidarr birtuz verdleikar Magnus jarls vid gud sua at þar vard grænn vollr er hann var veginn. ok syndi gud þat at hann var fyrir rettlæti veginn ok hann odladiz fegurd ok grænleik paradisar er kallaz iord lifandi manna. Hakon jarl leyfdi eigi at iarl væri til kirkiu færdr. Andlaatzdagr Magnus jarls er tueim nattum eftir Tiburcius messo. þa hafdi hann iarl verit yfir Orkneyium .vij. vetr ok þeir Hakon baadir saman. þa var lidit fra falli Olafs konungs fiorir vetr hins aatta tigar. þa voru konungar yfir Noregi Sigurdr ok Eysteinn ok Olafr. þa var lidit fra burdi Cristz .m. ok niu tigir ok ein(n) vetr.

Færdr til kirkiu likami jarls

376. Eftir fundinn þa hafdi Þora modir Magnuss jarls bodit baadum iorlum til veizlu ok nu kom Hakon jarl til veizlun(n)ar eftir vig hins helga Magnuss jarls. Þora geck sialf vm beina ok bar jarli dryck ok hans monnum þeim er at viginu hofdu verit sonar hennar. ok er dryckr feck aa jarl þa geck Þora fyrir hann ok mællti. nu ertu einn kominn hingat herra enn ek vænta yckar beggia. muntu nu vilia gledia mik at guds vitni ok manna. ver mer nu i sunar stad enn ek mun þer j modur stad. þarf ek nu miok þin(n)ar miskunar ok at þu leyfir mer at sun minn se til kirkiu færdr. ver mer nu sva bæna sem þu vill at gud se þer a doms degi. Jarl þagnar ok hugsar maalit er hon bad sva miukliga gratandi at hon nædi sun sinn til kirkiu at færa. hann leit vid henni ok felldi taar ok mællti vid hana. graf þar son þinn senn þer likar. Siþan var jarl færdr til Hrosseyiar ok grafinn i Cristzkirkiu þeirri er Þorfinnr jarl leet gera.

Jarteinagerdir Magni martiris

377. Bratt eftir þetta syndiz optliga himneskt lios yfir grefti hans. siþan toku menn at heita aa hann ef i haaska voru komnir ok greiddiz þeirra maal sem þeir beiddu. Jafnan var kendr himneskr ilmr yfir grefti hans ok fengu þar siukir menn heilsu. Þvi næst gerdu menn ferd sina bædi af Orkneyium ok Hialltlandi er vanheilir voru ok voktu at leidi hans ok toku þat allra sinna meina. enn þo þordu menn eigi þersu miok vpp at hallda medan Hakon jarl lifdi. Sua er sagt vm þa menn er mest voru i sokum vm fiorraad vid hinn helga Magnus jarl at þeir do flestir illum dauda.

Jarteinagerd sæls guds vinar M(agnus)

378. J þenna tima var Vilhialmr byskup i Orkneyium hann var þar fystr byskup. þa var byskupsstoll at Cristzkirkiu i Byrgisheradi. Vilhialmr var byskup .vj. vetr ens seaunda tiger. hann tortrygdi leingi helgi Magnus jarls þar til er birtuz hans verdleikar sva framarliga at gud let hans heilagleik þeim mun hærra vaxa sem meirr var tilreynt ok segir i iarteinabok hans.

Sudrferd Hakonar jarls

379. Eftir vig Magnus jarls tok Hakon Paalsson riki allt vndir sik i Orkneyium. let hann þa alla menn ganga til eida vid sik ok trunadar þeir er aadr hofdu þionat Magnusi jarli. gerdiz hann þa hofdingi mikill ok hafdi alaug mikil vid vini Magnus jarls þa er honum þottu mest i moti ser verit hafa i þeirra vidrskiptum. Nockurum vetrum sidarr bio Hakon ferd sina or landi ok for sudr til Roma. j þeirri ferd for hann til Jorsala sem sidr er til palmara sotti þangat helga doma ok laugadiz i anni Jordan. eftir þat vendi hann aftr til odala sinna ok tok vndir sik riki i Orkneyium. hann gerdiz þa stiornsamr ok fridadi vel riki sitt. setti hann þa i Orkneyium ny lỏg þau er bondum hugnudu myklu betr enn þau er aadr hofdu verit. toku vid sligt at vaxa vinsældir hans | kom sva at Orkneyingar stundudu ecki annat enn hafa Hakon at hofdingia ok hans afspringi.

Ættartala. capitulum.

380. J þenna tima er Hakon jarl hafdi riki i Orkneyium bio sa madr i Dali a Katanesi er Maddan het gaufugr madr ok vel audigr. hans dætr voru þær Helga ok Frakaurk Þorleif. Helga Maddadar dottir var frilla Hakonar jarls ok var þeirra sun Haralldr er kalladr uar hinn slettmali enn Jngibiorg dottir þeirra er atti Olafr bitlingr Sudreyia konungr. Margret var enn dottir þeirra. Frakaurk Maddadardottir var gift þeim manni er het Liotr nidingr i Sudrlandi ok var þeirra dottir Steinuor hin digra er atti Þorliotr i Rekavik. þeirra son var Aulfir rosta ok Magnus Ormr ok Maddan Eindridi ok Audhilldr dottir. aunnur dottir Frakarkar var Gudrun er atti Þorsteinn haulldr fiaransmunnr. þeirra son var Þorbiorn klerkr. Hakon Palssun aatti sun er Paall het ok uar kalladr hinn vmaalgi hann var faalyndr ok vinsæll. med þeim brædrum var aavallt faatt er þeir voxu vpp. Hakon Paalssun var sottbitinn þar i eyiunum ok þotti þat mannskadi mikill þviat vm hans daga ofanverda var fridr godr en bondum var grunr a vm samþycki þeirra brædra.

Drap Þorkels fostra

381. Eftir andlaat Hakonar jarls toku synir hans riki ok voru þeir snemmendis vsamþyckir ok skiptu med ser riki i helminga. gerdiz þaa braatt greinir miklar med stormenne ok hurfu gædingar miok i tva stadi. Haralldr jarl hellt Katanesi af Skotakonungi ok var hann þar lỏngum enn stundum uppi i Skotlandi aatti hann þar marga fręndr ok vini. Þa er Haralldr jarl var staddr i Sudrlandi kom til hans sa madr er Sigurdr het ok var kalladr sun Adalbrikz prestr hann var kalladr slembir. hann kom ofan af Skotlandi ok hafdi verit med David Skotakonungi ok hafdi hann lagt a hann virdingar miklar. Haralldr jarl tok vid honum forkunar vel. for Sigurdr vt i eyiar med Haralldi jarli ok Frackaurk Moddansdottir þviat þa var endadr Liotr nidingr brodir(!) hennar. hofdu þær systr þa mikil landraad med Haralldi jarli. Sigurdr slembir var i miklum kærleikum vid aull þau. þa fylgdi honum Audhilldr dottir Þorleifar Moddansdottur er siþan aatti Hakon klo. Audhilldi hafdi aatta Eirikr stræta. þeirra sun het Eirekr slagbellir. þa er þau komu vt i eyiar Frakaurk ok Sigurdr geriz sueitardrattr mikill ok heimti huartueggi jarla at ser vini sina sem flesta. enn þeir voru kærazstir Pali jarli Sigurdr a Vestnesi er atti Jngibiorgu hina tignu frændkonu jarla ok Þorkell Sumarlidasun er iafnan var med Pali jarli ok var kalladr fostri hann var frændi Magnus jarls hins helga ok var manna vinsælazstr. virdu sva vinir jarls at Þorkell mundi þa sitst spara til deilu fyrir sakir harma þeirra sem hann hafdi bedit af Hakoni jarli faudur þeirra. Þessu kom sva at þeir Haralldr jarl ok Sigurdr slembir giordu til Þorkels fostra ok draapu hann. Enn er þat spurdi Paall jarl let hann ser allmiok mislika ok safnadi þegar lidi at ser. enn er þess vurdu uisir vinir þeirra beggia foru menn a millum ok leitudu vm sættir aattu þa allir hlut i at þeir skylldu sættaz. Pall jarl var sva reidr at hann vill eigi sættaz nema þeir menn allir væri brott gerfir er at viginu hofdu verit. enn med þvi at bondum þotti stor mein a deilum þeirra þa logdu allir ord til at þeir skylldu sattir verda. kom þvi sva at Sigurdr var brott gerr or Orkneyium ok þeir menn allir er Pali jarli þotti mest sakadir vm verk þetta. Haralldr jarl hellt vpp botum eptir vig Þorkels. þat var ok mællt i þersi sætt at batna skylldi frændsemi þeirra ok skylldu þeir vera baadir samt vm iul ok allar hinar stærstu haatidir. Sigurdr slembidiakn for brott or Orkneyium ok vpp i Skotland ok dualdiz þar vm hrid med Melkolmi Skotakonungi i godu yfirlæti. þotti hann þar hinn mesti afreksmadr i ollum karlmannligum iþrottum. dualdiz hann vm hrid i Skotlandi aadr hann for vt i Jorsalaheim.

Haralldr jarl drepin af galldri

382. Þat var vm daga þeirra brædra at þeir skylldu taka veizlu i Qrfioru at bui Haralldz jarls ok skylldi hann þa kostnadi vpp hallda þau iỏl af beggia þeirra hendi. var hann þar þa i vidbunadi miklum ok starfui. þær systr voru þar Frakaurk ok Helga med iarli ok saatu þær i litilli stofu at saumum sinum. Haralldr jarl geck i stofu þar er þær saatu systr a þuerum palli ok hann saa linklædi a millum þeirra nysaumat huitt sem drift. jarl tok vpp klædit ok sa at þat var vida gullsaumat. Jarl spyrr. huerr aa gersemi þersa. Frakaurk svaradi. þat er ætlat Pali brodur þinum. Hui vandi þer honum sua miok klædi. eigi leggi þer iafnmikla stund aa at sauma mer klædi. Hann var nystadinn vpp ok var i skyrtu ok linbrokum ok hafdi kastat motli aa herdar ser. hann kastadi af ser mỏtlinum ok rakti i sundr klædit. modir hans þreif til ok bad hann eigi aufunda þott brodir hans ætti god klædi. Jarl hnyckir af henni ok bioz til j at fara. þa hnyckti Frakaurk af ser falldinum ok reytti sik kuat þar vid liggia lif hans ef hann færi i klædit. þær greetu þa badar miok. Jarl for i ei at sidr ok leet falla ofan vm sik. enn iafnskiott sem klædit hrundi ofan vm hann kom hrollr i hỏrund honum ok bratt fylgdi þar verkr mikill ok af þvi lagdiz | (hann) j reckiu ok laa skamma rid aadr hann andadiz. þotti þat vinum hans skadi mikill. Þegar eftir hans andlaat tok Pall brodir hans riki allt med samþycki allra bænda. Paall jarl virdi sva sem þær hafdi honum ætlat gersemi þersa sem Haralldr jarl hafdi i farit ok fyrir þær sakir villdi jarl ecki vistir þeirra i Orkneyium. foru þær i brott or eyiunum med allt skulldalid sijtt ok fyst a Katanes ok þadan vpp i Skotland til bua þeirra er Frakork aatti þar. þar fæd(d)iz vpp med henni Erlendr son Haralldz medan hann var yngstr. þar fæddiz ok upp Aulfir rosta son Þorliotz vr Rekavik ok Steinny dottir Frakarkar. Aulfir var manna mestr rammr at afli ok vppivodslumadr mikill ok vigamadr en mesti. þar fæddiz vpp Þorbiorn klerkr son Þorsteins haulldz. þar fæddiz ok upp Margret dottir Hakonar jarls ok Helga Moddansdottir ok Eirekr slagbellir. þessir voru allir ættstorir menn ok miklir fyrir ser ok þottuz allir eiga mikit tilkarl til rikis i Orkneyium. þeir voru brædr Frakarkar Magnus hinn orfi ok Ottarr jarl i Þorsey. hann var gofugr madr.

Fra Paali jarli

383. Paall jarl red þa Orkneyium ok var allvinsæll hann var allfamalugr ecki taladr a þingum leet miok adra raada rikinu med ser. hann var hoguærr ok dæll i ollu vid folkit milldr af fee ok spardi einga hluti vid vini sina. hann var vherskaar ok sat miok i kyrsæti. þa var i Orkneyium mart gofugra manna þeirra er kom(n)ir voru af iarla ættum. Þa bio a Vestnesi i Hrolfsey gaufugr madr er Sigurdr heitir. hann aatti Jngibiorgu hina tignu. enn modir hennar var Herborg dottir Paals jarls Þorfinnzsunar. þeirra synir voru Bryniulfr ok Hakon pik. þeir voru allir gædingar Pals jarls. þa voru synir Hauardz Gunnasunar enn gædingar Pals jarls ok Hakon klo sua Þorsteinn ok Dufniall. modir þeirra var Bergliot enn hennar modir Ragnhilldr dottir Pals jarls. Erlingr het madr er bio a Katanesi. hann aatti fiora sonu ok alla vel menta. Olafr het madr er bio i Gareksey. annat bu aatti hann i Dungaalsbæ a Katanesi. Olafr var it mesta afarmenni ok hafdi miklar virdingar af Pali jarli. Aasleif het kona hans. hon var vitr ok ættstor ok hin mesta fyrir ser. Valþiofr het sun hennar annar Sueinn þridi Gunni allir voru þeir vel mentir. Jngigerdr het systir þeirra. Sigurdr jarlsmaagr aatti Þoru modur Magnus jarls þeirra son var Hakon karl. þeir fedgar voru hofdingiar miklir. J Rinarsey bio su kona er Ragna het Þorsteinn het sun hennar gilldr madr fyrir ser. Kugi het bondi er bio i Vestrey vitr madr ok audigr a Gefsisnesi. Helgi het bondi er bio i Vestrey i þorpi þvi er þar er. Þorkell fletta bio i Vestrey vdæll ok mikilhæfr. Þorsteinn ok Haflidi voru vvinsælir menn. J Suiney a Petlandzfirdi bio felitill madr hans synir voru þeir Aasbiorn ok Murgadr hinir vaxligzstu menn. J Fridarey bio saa madr er Dagfinnr het. Þorsteinn het madr er bio a Flugunesi i Hrossey hans synir voru þeir Þorsteinn krokauga ok Bliann þeir voru vdelir menn. Jatuor dottir Erlendz jarls bio a Knarrarstodum ok Borgar son hennar. þau voru helldr vuinsæl. Jonn vængr bio i Haaey a Vpplandi. Rikgardr bio a Breckum i Streaumsey. þeir voru vrikir menn ok frændr Olafs Hrolfssunar. Grimkell het madr er bio a Glettunesi. Þessir menn allir koma uid soguna sidarr.

Em ek sitz ytar hnektu

iarlla sætt er ek vætti

iofn fenguz hræ hrofnum

hægintrudr at sægia.

sleit fyrir eyiar vtan

allvalldr blaa tialldi

hafdi hrægsuol dufa

hrimi fast vm lima.

Fraagum Finz hue maagi

fylgdud Kaalfr vm dylgiur

ok leetz þu a sia sneckiur

snaarla lagt at jarli.

arædi vartu eyda

vfuss syni Brusa

hlædirudr enn redut

heiptminnigr Þorfinni.

Vskepnan vard uppi

endr þa er morgum kendi

haaligt rog at hniga

haurd þar er jarlar borduz.

nær reduz aastmenn orir

alldhrid er vard sidan

aull feck mein hin millda

mỏrg fyrir Raudabiorgum.

Biort verdr sol at suartri

saukkr folld i maar dỏckan

brestr erfidi et eystra

aallr brunar siaar med fiollum.

aadr at eyium fridum

inndrott Þorfinni

þeim hialp gud ok geymi

gædingr minni fædaz.

Fra Kala er siþan vard jarl. capitulum.

384. Kaali sat at buum sinum a Qgdum ok var allra manna vitrazstr. han for ecki til Orkneyia. Kolr var spekingr mikill. Kali son hans vox þar vpp ok var hinn efniligzsti madr medelmadr vexsti kominn vel a sik limadr manna bezst liosiarpr a haarslit manna litillatazstr ok vinsælazstr ok atgiorfismadr mikill. hann orti visu þessa.

Tafl em ek aurr at efla

iþrottir kann ek .ix.

tyni ek traulla runum

tijd er bok ok smidir.

skrida kann ek aa skidum

skyt ek ok ræ sua at nytir

huartueggia kann ek at hyggia

harpslaatt ok bragþaattu.

Kali var iafnan med Solmundi frænda sinum syni Sigurdar sneisar. han var gialldkeri i Tunsbergi ok aatti bu a Austrỏgdum. hann var hofdingi ok hafdi sueit mikla vm sik.

Af Kala ok Gillakrist

385. | Þa var Kali .xv. vetra er hann for med kaupmonnum vestr til Einglandz ok hafdi godann kaupeyri. þeir helldu til þess kaupstadar er Grimsbær heitir. kom þar mikit fiolmenni bædi af Noregi ok Orkneyium af Skotlandi ok Sudreyium. þar fann Kali þann mann er nefnndiz Gillakristr. hann spurdi marx af Noregi ok taladi flest vid Kala ok geriz þar felagsskapr. hann sagdi Kala i trunadi at hann het Haralldr ok var sun Magnus berbeins en modir hans var i Sudrey. frettir hann þa Kala huersu honum mundi fagnad i Noregi ef hann kæmi þar. Kali segir at honum þotti likligr Sigurdr konungr til at fagna honum vel ef eigi spillti adrir vm. Þeir Gillakristr ok Kali skiptuz giofum vid at skilnadi ok het huar odrum sinni vinattu fullkominne huar sem fundi þeirra bæri saman.

Fraa þeim Kala ok Joni

386. Eptir þat for Kali vestan a hinu sama skipi ok komu vtan at Ỏgdum ok helldu þadan til Biorgyniar. þa kuat hann visu.

Vær hofum vadnar leirur

uikur fimm megingrimmar

saurs er ei vant þar er vorum

vidr i Grimsbæ midium.

nu er þat er mas of myri

meginkatliga latum

branda elg a bylgiur

Biorgyniar til dynia.

En er þeir komu til beiarens var þar fiolmenne mikit bædi nordan or landi ok sunnan ok fiolmenne mikit af odrum londum er þangat hofdu flutt gæzsku mikla. gengu þeir skipueriar i skytninga at skemta ser. Kali var skartzmadr mikill ok (hafdi) sundrgerdir miklar er hann var nykominn af Einglandi. fanz honum þa mikit vm sik ok morgum odrum þviat hann var godrar ættar ok sialfr vel mentr. En i þeim skytningi er hann drack var einn madr er Jonn het ok var Petrsson Serkssonar or Sỏgni. hann var þa lendr madr. modir hans het Helga dottir Hareks af Sętrum. Jonn var aburdarmadr mikill. Vnnr het gofug husfreyia er gardinn atti þann er þeir drucku i. gerdiz þa med þeim Joni ok Kala felagsskapr ok skildu med kærleikum. for þa Jonn heim til bua sinna enn Kali for austr a Agdir til fodur sins. Kali var ok longum med Solmundi frænda sinum. geck sua fram nockur missare at Kali var a sumrum i kaupferdum en heima a vetrum edr med Solmundi.

Kali for i Dollzhelli. capitulum.

387. Þat var eitt sumar at Kali hafdi farit vestr til Þrỏndheims. hann laa vedrfastr i ey þeirri er Dollz heitir. J eyinne var hellir er kalladr var Dollzhellir. var þar kollut feevan. þeir kaupmenn gengu til ok gengu (i) hellinn ok hofdu þar hitt et mesta torfæri. komu at þar er vatn var vm þueran hellinn ok treystiz einginn yfir at leggiaz nema Kali ok madr er Haavardr het huskarl Solmundar ok logduz yfir vatnit ok hofdu snæri a medal sin. Kali lagdiz ok hafdi elldskid i hendi ok elldzvirki medal herda. komu a land. þar var hraunott ok odaunan mikit. fengu þeir varla tendrat liosit. þa ræddi Kali vm at þeir mundi eigi lengra fara. ok gerdi þar vordu til minnis. Þa quad Kali visu.

Her hefi ek hafann reistann

hardgediodum varda

Dollz i dockum helli

draug leita ek sua bauga.

eigi veit hue yta

vnnskida ferr siþan

langa braut ok liota

leid yfir vatnid breida.

Eftir þat hurfu þeir aftr ok komu heilir til manna sinna. ok er ecki getid vm ferdir þeirra at til tidenda yrdi annat. ok er þeir komu til Biorgyniar þa for Kali i sama skytni(n)g til Vnnar husfreyiu. þar var ok Jonn Petrsson ok heimamadr hans sa er Bryniolfr het. mart var þar annarra manna þott her se ei nefndir.

Fra Haauardi ok Bryniolfi

388. Þat var eitt kuelld er þeir Jonn ok Kali voru geingnir at sofa en margir saatu eftir ok drucku. var mart talat. menn voru druknir ok kom þar at rætt var vm manniofnut ok þat huerir gofgazstir þætti lendra manna i Noregi. flutti Bryniolfr þat at Jonn Petursson væri bezst mannadr ok ættborinn af hinum yngrum monnum fyrir sunna(n) Stad. enn Hauardr felagi Kala taladi til Solmundar ok segir hann at eingu verr mentann enn Jonn. kalladi at Vikueriar mundi hann meira virda enn Jonn. Her af geriz deila mikil. ok er eylit męllti med þeim þa vard eigi betr stillt enn sva at Hauardr hliop vpp ok feck tre eitt ok lystr þui i hofud Bryniolfi sua at hann fell i vvit ok toku menn til hans. enn Hauardi var i brott skotid ok a fund Kala ok sendi hann sudr til Aluidru til prestz þess er Rikgardr het. ok berr honum ord min til at hann taki vid þer þangat til er ek kem heim austr. Kali feck honum mann til fylgdar ok roa þeir sudr þar til er þeir koma til Græningiasundz. þa mællti Hauardr vid foronaut sinn. nu eru uit komnir vr hundahliodi ok munu vit nu hlifa ockur ok leggiaz nidr til suefns. Nu er þar til at taka er Bryniolfr vitkadiz ok var honum fylgt a fund Jons ok segir honum allann þenna atburd ok þat ath | manninum var i brott skotit. Jon gat sannz til Havardz ok let taka rodrarskutu ok voru þar aa tiu menn ok var Bryniolfr fyrir þeim. roa siþan sudr þar til er þeir koma til Gręningasundz. var þa liost af degi. þa sa þeir at skip laa fyrir þeim a fiorunni. ok ma vera segir Bryniolfr at þeir kunni nockut at segia fra þeim Hauardi. gengu þeir vpp ok fundu þa. voru þeir Hauardr þa nyvaknadir. Bryniolfr berr þegar vopn a þa ok voru þeir þar vegnir badir felagar. ok foru nu med þessi tidendi aftr til biarins ok segir til Joni. ok eftir þetta vissi allr bæiarlydrinn. Kali let ser miok misbodit i vigum þessum. ok er menn foru i milli þeirra Jons segir Jon at hann vill at Kali dæmi þat er honum þotti ser misbodit. þar skylldi fyrir vtan konungs rettr ok adilar maals. ok toku þeir Kali þenna kost enn þo voru engir kærleikar med þeim þadan i fra. For Kali heim eftir þenna atburd. ok er þeir fedgar finnaz ok segir Kali fra tidendum þessum ok maalalyktum þa segir Kolr. vndarliga þotti mer þer synaz er þu tokt nockura sætt fyrr enn Solmundr vissi. þicki mer þu vant vidkominn ok mega litinn lut i eiga nema leita vm sættir. ok eigi mundi Solmundr sua gera ef þinn huskarl hefdi verit drepinn. Kali suarar. þetta mun vera sannmæli fadir at ek mun hafa skiott a litid ok vartu fiarri at kenna mer radin. mun þat oft synaz at (ek) mun eigi iafndiupuitr sem þu. enn ek hugsada at Solmundr væri eigi sinum soma at nær þott ek neitta þeim at mer væri bodinn. kalla ek yckr Solmundi eigi suiuirding i at hafa einskopun fyrir yckarnn málalut ef hann bydr yckr enn ef er mer a huart til þarf at taka. en vandalaust kalla ek mer vid Bryniolf medan ek hefir eingum vmmælum upp lokit ok vid eingu fe tekit. Mart toludu þeir fedgar þar vm ok þotti sinn veg huorum þeirra. sendu þeir siþan menn at segia Solmundi þessi tidendi.

Fra Joni ok Solmundi

389. Eftir þat funduz þeir Solmundr ok þeir fedgar. villdi Kolr at menn væri sendir til Jons at leita vm sættir. enn Solmundr ok Halluardr brodir Hauardz villdu ecki annat enn mann(h)efndir ok kalla vfallit at bidea saatta. enn þo vard þat raada tekit sem Kolr villdi med þui moti at Kolr het at skiliaz eigi fyrr vid þessi maal enn Solmundr hafdi sinn soma. skylldi ok Kolr aull raad fyrir gera. Enn er sendimenn komu aptr segia þeir at þungliga var suarat þeirra maalum ok Jonn syniadi þuerliga at bæta þann mann er aadr hafdi til vhelgi ser verkat. Solmundr kuat þetta eigi fiarri fara getu sinni at þat mun eigi til sæmdar at bidia Jon til sætta. bad nu Kol til leggia þau raad er dygdi. Kolr suarar. vill Hallvardr sik i nockura hættu leggia til hefnda eftir brodur sinn ok kann vera at þo verdi litid framgeingt. Halluardr kuez sik ecki spara vilia til hefnda þott þat se nockur mannhætta. Þa skalltu fara leyniliga nordr i Sogn til þess mannz er Vni heitir. hann byrr skamt fra Joni. hann er vitr madr ok nockut fevani þviat Jonn hefir leingi þreyngt kosti hans hann er vin minn mikill ok nu hniginn nockut aa alldr. honum skalltu færa sex merkr vegnar er ek sendir honum til þess at hann leggi raad til at þu komir hefndum fram vid Bryniolf edr annan heimamann Jons þann er honum þicki eigi minna laat i. enn ef þetta verdr framgeingt þa skal Vni koma þer a Studlu til Kyrpingaorms frænda mins ok suna hans Ogmundar ok Erlings ok þicki mer þa sem þu ser heim kominn. bid Vna siþan selia iord sina ok radiz til min. Halluardr byz til ferdar ok er fra hans ferd edr naatstodum ecki at segia fyrr enn hann kemr einn dag at kuelldi til Vna ok nefndiz ecki sinu nafni. þeir Vni spurduz almælltra tidenda ok vm kuelldit er menn saatu vid ellda þa fretti gestrinn miok eftir tignum monnum i Sogni ok Hỏrdalandi. Vni sagdi at þar þætti engi lendr madr rikari enn Jonn bædi fyrir ættar sakir ok enn viafnadar ok spurdi ef þeir hafdi eingar raunir þess sudr i landit. hann gestrinn vard faarr vid er hann mællti sua. Ok eftir þat drifu menn fra elldinum sua at þeir vrdu tueir einir eftir. þa tok Vni til orda ok mællti. huart nefndiz þu adan Halluardr. Nei sagdi gestrinn ek nefndumz Saxi vm kuelldit. Vni mællti. af er þa minn vandi ok þat munda ek ætla ef ek heta Bryniolfr at þu hetir Halluardr. enn þo skulum vit nu ganga at sofa. Gestrinn tok til hans ok mællti. eigi skulu vit enn ganga. Selldi þa fram fesiodinn ok segir at Kolr sendi honum silfr þat med kuediu sinne til þess at þu legdir til med mer at ek kæma fram hefndum (vid) Bryniolf eftir brodur minn. ok segir honum allt raad Kols. Vni mællti. makligr væri Kolr gods fra mer enn eigi ma ek vita huers af verdr audit vm hefndina vid Bryniolf enn hingat er hans von aa | morgin eftir klædum frillu sinnar. Ok nu fylgir Vni honum ut til rossahus er stod fyrir dyrum vti ok fal i etustalli. þat var fyrr enn menn stodu vpp enn inne hafdi hann legit vm nottina. þa er Halluardr hafdi litla rid verit i rosshusinu þa saa hann at fraligr madr var kominn a stadinn ok kallar at konan skylldi bua sik. hon tekr klædi sin ok berr vt. þickiz Hallvardr þa vita huerr vera mun. gengr þa wt. Bryniolfr hafdi þa af ser lagit vỏpnin er hann batt klædin konunnar. ok þegar þeir finnaz hỏggr hann Bryniolf banahogg. geck Halluardr þa aftr i rossahusit ok fal sik þar. Medan vigit var vegit hafdi konan geingit inn at minnaz vid heimamenn ok er hon kom wt saa hon verks vmmerki ok hliop inn med kalli ok felmti sua miok at henni hellt vid vvit ok sagdi þo tidendin. Vni bondi hliop vt ok sagdi at gestrinn mundi verit hafa flugumadr. ok sendi þegar menn Joni at segia tidendin ok eggiar sem mest at leita eftir manninum. ok fyrir þat grunadi engi madr Vna vm þersi raad. Hallvardr var i rossahusinu þar til er af leid hin mesta leitin. enn eftir þat for hann med raadi Vna til þess er hann kom a Studlu til Orms ok suna hans. þeir fengu honum foruneyti heim austr. toku þeir Kolr ok Solmundr vel vid honum ok vndu þeir nu vel sinum lut. Nu spyriaz þesse tidendi vida. verda menn nu vissir ens sanna. likar nu Joni allþungt. Lida nu sua þau misseri ok annan vetr er at dro iolum bioz Jonn heiman med .xxx. manna ok bra aa þat at fara a kynnisleit til Olafs modurbrodur sins. ok sua gerdi hann ok feck þar godar vidtokur. segir Jonn at hann ætlar þadan austr a Agdir a fund Solmundar. Olafr latti þess sagdi at ecki laa hans lutr vndir þott þeir skilde sva bunir. Jonn letz þvi eigi vna at Bryniolfs væri vhefnt. Olafr letz ætla at lijtt mundi hans lutr batna vid þat þott hann leitadi eftir. enn þo hafdi hann þadan .xxx. manna ok for med haalfu hundradi lids austr it efra ok koma a vuart þeim Solmundi ok Kol. Enn er Jonn var nyfarinn heiman nordan braaz Vni vid skiott ok for sudr a Studlu til þeirra Orms ok fengu þeir honum foruneyti sudr til Kols ok kom hann þar at iolum ok sagdi at Jonn var i atfor vid þa. Kolr gerdi þegar niosnir alla uega þagat sem Jons var at vỏn. hann for þegar til motz vid Solmund ok saatu þeir frændr med fiolmenni. þeim kom niosn vm farar Jons ok gerdu þegar j mỏt honum. var fundr þeirra vid skỏg nockuru slær þar þegar i bardaga. voru þeir Kolr myklu lidfleiri ok hofdu sigr. enn Jon leet marga menn ok flydi siþan a skoginn. hann vard sarr a fæti ok grori þat saar sva illa at hann var iafnan halltr siþan ok kalladr Jon fótr. hann kom heim nordr a langafostu ok þotti hans ferd helldr hædilig. Nu leid vetr þessi enn vm sumarit eftir leet Jon drepa tva frændr Kols Gunnar ok Aaslak.

Sættir Orkneyia

390. Litlu sidar kom Sigurdr konungr til beiarens ok voru þa kærd fyrir honum þessi vandkuædi. Eftir þetta gerir konungr ord huorumtueggium ok stefndi til sin. komu þeir þa til konungs med frændr sina ok vini. var þa leitat vm sættir. kom þa sva at konungs domr skylldi vera a ollum maalum ok geingu huarir til festa vid adra. Sigurdr konungr gerdi þa sætt þeirra med raadi hinna vitruzstu manna. var þat bundit i sætt þeirra at Jon Petrsson skal fa Jngiridar Kolsdottur skylldi þa takaz vinatta med teingdum. vig felluz i fadma. atfor vid þa Kol ok saar Jons var likat vid mannalaat austr þar. enn saarum var saman iafnat enn bættr skacki. skylldu huorir odrum lid veita innanlandz ok vtan. þat fylgdi ok sætt þessi at Sigurdr konungr gaf Kala Kolssyni Orkneyiar haalfar vid Paal iarl Hakonarsun ok iarlsnafn medr. hann gaf honum ok nafn Rognualldz iarls Brusasunar þuiat Gunnhilldr modir hans sagdi Rognualld verit hafa giorfiligazstan allra iarla i Orkneyium ok þotti þat heillavænt. þenna lut Orkneyia hafdi aatt Magnus iarl modurbrodir Kala. Eftir sætt þessa skilduz þeir med kærleikum er aadr voru fiandmenn.

Andlaat Sigurdar konungs

391. Þenna vetr sat Sigurdr konungr austr i Oslo. enn vm vorit a langafostu tok hann sott ok andadiz einni nott eftir Mariu messu. þa var Magnus son hans þar i bænum ok atti þar þing ok var til konungs tekinn vm allt landit eftir þui sem menn hofdu suarit Sigurdi konungi. hann tok allar konungligar fehirdzlur i sitt valld. Haralldr gilli var þa i Tunsbergi er hann fretti laat Sigurdar konungs. þa hafdi hann stefnur vid vini sina. sendi hann þaa eftir þeim Rognvalldi fedgum. þuiat hann hafdi verit iafnan vin hans siþan þeir funduz i Englandi. þeir fedgar hofdu ok mest til leidar komit vm skirslu Haralldz vid Sigurd konung med fulltingi margra lendra manna Jngimars Sueinssunar ok Þiorstolfs Aslasunar. var þat raad þeirra Haralldz at eiga Haugaþing þar i Tunabergi. var þar Haralldr til konungs tekinn yfir haalft land. voru þat kalladir naudunga eidar er hann hafdi suarid fodurleifd sina ser af hendi aadr hann nædi skirslunni. drifu þa menn til hans ok gerduz honum handgeingnir ok vard hann allfiolmennr. þa foru ord a millum þeirra Magnus konungs ok stod sva fiora vetr aadr en sættum vyrdi aa komit med þui at haalft land skylldi hafa huarr vid annan. enn Magnus konungr hafdi langskip ok bordbunat ok fehirdzlur | allar ok vndi hann þo verr sinum lut. hann fiandskapadiz a alla vini Haralldz konungs. Magnus konungr villde eigi halldaz laata giof þa er Sigurdr konungr gaf Rognualldi Orkneyiar ok iarldom þuiat hann fylgdi fastaz maalum Haralldz konungs aadr lauk skiptum þeirra ollum. Þeir Magnus ok Haralldr voru þria vetr konungar yfir Noregi sua at hellz sætt þeirra at kalla enn hit fiorda sumar borduz þeir aa Fyrileif. þa hafdi Magnus konungr nær .lx. hundrad manna enn Haralldr .xv. hundrat manna. Þessir voru hofdingiar med Haralldi konungi Kristrodr brodir hans Rognualldr iarl Jngimar af Aski Þiostolfr Aalason ok Solmundr. Magnus konungr feck sigr en Haralldr flydi. þar fell Kristfrỏdr ok Jngimar. hann kuad visu þessa.

Flaugd hauttu mik

til Fyrileifar

æ var ek vfuss

til orrostu,

mik bitu orfar

af aalmboga

mun ek alldregi

a Ask koma.

Haralldr konungr flydi austr i Vik til skipa sinna ok for sudr til Danmarkar a fund Eiriks konungs eymuna. hann veitti honum Halland til yfirferdar ok langskip aatta reidalaus. Þiostolfr Aalasun selldi iardir sinar til skipa ok vopna ok sotti Haralld konung til Danmarkar vm haustid. Haralldr kom at iolum til Biorgyniar ok la i Floruvogum vm iolin. Eftir iolin leggia þeir til bearens. vard þar litil vidrtaka vard Magnus konungr handtekinn a skipi sinu ok meiddr enn Haralldr konungr tok vndir sik land allt. enn vm vorit eftir endrnyiadi Haralldr konungr giofina vid Rognualld vm eyiar ok iarlsnafn.

Af raadum Kols

392. Þat raad gerde Kolr at senda menn til Orkeyia ok beida Pal jarl at hann gæfi vpp halfar Orkneyiar sem Haralldr konungr hafdi gefit Rognualldi. skylldi þa ok takaz vinatta med þeim ok heil frændsemi. en ef Paall jarl varnadi þess þa skylldu þessir menn hinir somu fara a fund Frakarkar ok Aulfis rostu ok bioda þeim helming landa vid Rognualld jarl ef þau villdu sækia med her af Pali jarli. Enn er þersir komu til Orkneyia a fund Pals jarls ok baaru fram sin erendi þa segir Pall jarl. skil ek tilkarl þetta at þat er efnat med raadi ok langri vndirhyggiu. hafa þeir sỏtt at þessu Noregskonunga at hafa riki vndan mer. nu vil ek eigi þui launa þann vtrunat at gefa riki mitt þeim manni er eigi (er) nær kominn enn Rognualldr enn varna bro(d)orsyni minnum edr systursyni. þarf (h)er eigi langt vm at tala þuiat ek mun veria Orkneyiar med styrk vina minna ok frænda medan gud ann mer lifs. Saa þa sendimenn sijt erendi huert þangat mundi verda. fara þeir a brott ok sudr a Petlandzfiord til Katanes ok sua sudr i land a fund Frakarkar ok bera þar vpp erndi sin at þeir Kolr ok Rognnualldr jarl bioda þeim Aulfi halfar eyiar ef þau vilia vinna af Pali jarli. Frakaurk suarar. satt er þat at Kolr er spekingr mikill ok vitrliga er þetta seet at leita hingat afla þuiat ver hofum frændafla mikinn ok marga teingdamenn. ek hefir nu gifta Margretu Hakonardottur Moddadi jarli af Atioklum er gofgazstr er af ættum allra Skotahofdingia. Melkolmr fadir hans er brodir Melkolfs Skotakonungs fodur Dauids er nu er Skotakonungr. hofum ver ok morg sannlig tilkaurl rikis i Orkneyium enn erum sialf nocku(r)er raadamenn ok kollud nockut diupvitr. kemr oss ok eigi allt a vuart i vfridum. enn þo þicki mer gott at eiga felag vid þa fedga fyrir margra luta sakir. skolu þer þau min ord segia þeim fedgum at vit Olfir munum koma til Orkneyia annat sumar at midiu sumri med her a hendr Pali jarli. komi Rognualldr jarl þa til motz vid oss ok laati þa deila vm stafn vid Pal jarl. enn ek mun i vetr draga at mer lid af Skotlandi ok Sudreyium af frændum vinum ok maagum. Foru nu sendimenn austr til Noregs ok segia sua buit þeim fedgum. Þenna vetr eftir byz Rognualldr jarl til vestrfarar ok þessir hofdingiar med honum Solmundr ok Jonn. þeir foru vm sumarit eftir ok hofdu fritt lid ok ecki mikit .v. skip edr .vj. þeir komu til Hialltlandz at midiu summri ok frettu ecki til Frakarkar. þaa logduz aa anduidri stỏr. þa logdu þeir skipum sinum i Aalasund enn foru at veizslum vm landit ok fỏgnudu bændr þeim vel. Enn þat er at segia fra Frakaurk at hon ferr vm vỏrit i Sudrey ok eflaz þau Aulfir þadan at lidi ok skipum. þau fengi .xij. skip ok aull smaa ok helldr lijtt skipud. ok nær midiu sumri helldu þau til Ork(n)eyia ok ætla til motz vid Rỏgnualld jarl sem mællt var ok byriar þeim helldr seint. þar var Aulfir rỏsta hofdingi fyrir þui lidi ok var honom ætladr iarldomr i Orkneyium ef þau fengi. þar var Frakaurk i faur ok mart hennar skulldalid.

Bardagi Paals jarls ok Aulfuis

393. Þa var Paall jarl i Hrolfsey a Vestnesi at Sigurdar a veizslu. ok er hann spurdi at Rognualldr jarl var kominn til Hialltlandz þa var ok spurt at herr safnadiz or Sudrey a hendr honum. gerdi jarl þa ord Kuga i Vestrey ok Þorkatli fleetti þeir voru vitrir menn ok morgum odrum gædingum stefndi hann til sin. A þessi stefnu leitadi Paall jarl raada vid vini sina. enn þat syndiz eigi aullum einn veg. sumir villdu laata midla riki vid adrahuora ok hafa eigi huaratueggio i moti ser enn sumir reedu at jarl færi yfir a Nes til vina sinna ok vita huern afla hann | fengi þar. Pall jarl suarar. eigi vil ek nu bioda þeim riki mitt er ek syniada þa þuerliga þa er þeir leitadu vel eptir. þicki mer ok vhofdingligt at flyia land mitt at aullu vreyndu. vil ek þat raad taka at senda menn i nott ath safna lide vm allar eyiar. forum siþan i mot þeim Rognvalldi jarli ok laatum siþan suerfa til stals med oss aadr Sudreyingar komi. Var þat raad haft sem Pall jarl villdi. Sa madr var þa med Pali jarli er Sueinn het ok var kalladr briostreip. hann var hirdmadr jarls ok metinn mikils af honum. hann var iafnan i vikingu vm sumrum enn aa vetrum (med) jarli. Sueinn var mikill madr vexti ok sterkr suartr ok vhamingiusamligr hann var forn miok ok hafdi iafnan vti setid. hann var stafnbui jarls. Þessir hofdingiar komu þegar vm nottina til Pals jarls Eyuindr Melbrigdason ok hafdi skip alskipat. annat hafdi Olafr Rolfssun or Gareksey. þridia hafdi Þorkell flettir. fiorda Sigurdr. et fimta hafdi jarl. þessum .v. skipum helldu þeir til Hrolfseyiar ok komu þar vm aften vid solar setr. droz þaa lid til hans vm nottina enn skipin fenguz eigi fleiri. þeir ætludu vm daginn eftir at sigla til Hialltlandz i moti þeim Rỏgnvalldi jarli. Enn vm morgininn er sol var skamt farin komu þeir menn til Pals jarls er seet kuoduz hafa fara langskip sunnan af Petlandzfirdi. kuoduz eigi vita huart er voru .xij. edr .x. þeir jarl þottuz vita at þar mundi fara herr Frakarkar. bad jarl þa roa j mot þeim sem hardaz. þeir Olafr ok Sigurdr baadu at farit væri tomliga. sagdi at lid mundi til þeirra koma a huerri stundu. ok þa er þeir voru austr fra Tannskaarunesi sigldu þa langskipin austan fra Mula ok voru .xij. saman. þeir jarl teingdu þaa saman skip sin. Þa kom til hans Erlingr bondi af Tannskaarunesi ok synir hans ok budu honum lid sitt. þa hofdu þeir sva þraungt a skipunum at þeir þottuz eigi mega fle(i)rum monnum vid koma. bad jarl þa Erling flytia at þeim griot medan þeir mætti fyrir vfridi. ok þa er þeir hofdu vm buiz komu þau Aulfir ok greiddu þegar atrodr ok hofdu þau lid fleira enn skip smæri. Aulfir hafdi skip mikit ok lagdi hann þui at skipi jarls ok var þar hin hardazsta orrosta. Olafr Rolfssun lagdi fram sitt skip at hinum smærstum skipum Aulfars ok var þar bordamunr mikill ok hraud hann a skamri stundu .iij. skip Aulfis. Aulfir lagde sva fast at skipi jarls at frambyggiar allir hrukku aptr vm siglu. þa eggiar Aulfir fast menn sina til vppgaungu ok hleypr sialfr vr lyptingunni ok fram i skipit ok gengr sialfr fystr vpp. Sueinn briostreip var fremstr allra jarls manna ok bardiz allroskliga. Jarl ser nu at Aulfir er vpp kominn a skipit ok eggiar nu fast sina menn. hleypr nu or lyptingunni ok fram i skipit. ok þa er Aulfir ser þat þreif hann vpp flottiskeptu ok fleygir til jarls ok kom a skiolldinn ok fell hann þegar a þiliur nidr. þa var ỏp mikit. J þui bili tok Sueinn briostreip vpp stein mikinn ok fleygdi til Aulfis ok kom fyrir briost honom ok vard hoggit sva mikit at hann fell þegar wtbyrdiss ok i kaf. Hans menn gaatu tekit hann ok drogu vpp i skip ok vissu menn eigi huart hann var lifs edr daudr. þa hlupu sumir til ok hiuggu teingslin ok villdu flyia. þa voru ofan reknir allir Aulfis menn af skipi jarls. toku þeir þa at flyia. Aulfir raknadi vid ok bad þa eigi flyia enn þa leet eingi se heyrdi huat hann mællti. Jarl rak þa flottan austr vm Rossey ok sva fyrir austan Rossey ok Rognvalldzey ok sva a Petlandzfiord. dro þa i sundr med þeim. snyr jarl þa aftr. ok þar er þeir hofdu bariz laagu aud fimm skip Aulfis tok jarl þau ok skipadi þau sinum monnum. Fỏstudaginn var bariz en vm nattina leet jarl bua skipin. safnadiz þa til hans fioldi lids ok tva(u) langskip. vm morgininn hafdi hann tolf skip ok aull vel skipud. Laugardaginn sigldi hann til Hialltlandz ok kom a vuart þeim er gættu skipa Rognvalldz jarls. let Pall jarl drepa mennina enn tok til sin feit ok skipin. Vm morgininn kom þeim Rognvalldi jarli niosn. hlaupa þeir þa saman ok hafa bondasafnat mikinn. foru siþan ofan til strandar ok eggiar þa Pal jarl at ganga aa land ok beriaz vid sik. enn Pall jarl trudi eigi Hiolltum ok villdi eigi a land ganga en baud at þeir skylldu faa ser skip ok berdiz a skipum. Enn þeir Rognvalldr jarl saa at þeir fengu eigi skip a Hialltlandi sva at þeim væri þat færi ok skildu þeir vid sua buit. foru þeir Pall jarl til Orkneyia. en þeir Rognvalldr jarl voru a Hialltlandi vm sumarit enn fluttuz til Noregs vm haustid med ymsum kaupmonnum ok þotti þeirra ferd hin hædiligzsta. Enn er Rognvalldr jarl kom heim austr ok þeir funduz fedgar spurdi Kolr huart Rognvalldr yndi illa vid ferd sina. hann suarar ok leet sijtt erendi helldr vvirduligt. Kolr suaradi. eigi þicki mer sva. mer þickir mikit at gert et Hialltar eru vinir ydrir ok betra farit enn heima setid. Rognvalldr suaradi. ef þu | lofar þessa faur þa mun vera annathuart at þu munir vvandari at vorum lut enn ek hugda edr þu munt sia þa luti i vorri ferd er ver hugsum eigi eftir. vil ek nu giarna at þu siair raad fyrir oss ok verdir sialfr i ferd med oss. Kolr suarar. eigi skal nu bædi gera audaellda allt fyrir þer enn koma sialfr huergi nær. mun ek viliu miok minum raadum fram fara þess at ek halla eigi ydrum soma. Rognvalldr suarar. giarna vilium ver þinum raudum fram fara. Kolr suarar. þat er hitt fysta mitt raad at þu gerir ord til Haralldz konungs ok annarra vina þinna at þeir fai þer i vỏr lijd ok skip til vestrfarar enn ver drogum at oss allan afla þann er var faum i vetr ok raadum sua til i annat sinn at annathuart se at ver faam eyiarnar edr liggium þar eptir olla. Þat byr mer i skapi segir Rognvalldr jarl at fara ei margar slikar sem þessi er ver forum vm rijd. ætla ek þat flestum hug er nu forum.

Raadagiord þeirra Rognvalldz jarls

394. Paall jarl for til Orkneyia eftir þat er hann hafdi skip þeirra tekit Rỏgnvalldz jarls. hann aatti þa at hrosa miklum sigri. hann hafdi vinabod mikit ok baud til sin gædingum sinum. þat var raad tekit at hlada vita j Fridarey. skylldi þar elldi i sla ef herr veri seenn fara fra Hialltlandi. þa var annar viti a Rinarsey ok sua a fleirum eyium sua at sia mætti vm allar eyiar. skylldi Þorsteinn sun Hauarz Gunnasunar hafa Rinarsey enn Magnus brodir hans Sandey. enn Kugi Vestrey. Sigurdr a Vestnesi Hrolfsey. Olafr Hrolfssun for til Kataness i Dungalsbæ ok hafdi þar yfirsokn. Valþiofr sun hans bio þa i Strionsey. Pall jarl veitti þa giafir sinum monnum ok hetu þa allir honum sinni vinattu fullkominni. hann hafdi fiolment vm haustid þar til er hann spurdi at þeir Rognvalldr jarl voru i brottu af Hialltlandi. var þa i eyium tidendalaust ok leid sua fram at jolum. Pall jarl hafdi þa jolabod mikit ok efnadi til at bui sinu þui er var i Jorfioru ok baud þangat morgum monnum. þangat var bodit Valþiofi Olafssyni vr Straumsey. þeir foru .x. a teinæringi ok tynduz allir a Vestfirdi atfangadag jula ok þotti þat mikil tidendi þuiat Valþiolr var manna bezst mannadr. Olafr fadir hans hafdi sueit mikla a Katanesi. þar voru synir hans Sueinn ok Gunni ok synir Grims or Suiney Aasbiorn ok Margadr enir vaskligzstu menn. þeir fylgdu iafnan Sueini. Þat var þrim naattum fyrir iol at Sueinn Olafssun var roinn til fiska Aasbiorn ok Margadr. enn Aasleif husfreyiu ok Gunni sun þeirra Olafs voru farin til heimbods skamt i brott til vina sinna. enn vm nattina eftir kom Aulflr rosta i Dungalsbæ med sueit þa er hann hafdi haft vm sumarit i viking ok tok hus a Olafi Rolfssyni ok baaru þegar elld at ok brenndu hann inni vid setta mann en leyfdu odrum vtgongu. þeir toku allt lausafe ok foru vid suo buit i brott. Siþan er Sueinn kalladr Aasleifarsun. hann kom heim atfangadag fyrir iol ok for þegar nordr a Petlandzfiord komu vm midnætti i Suefney til Grims fodur þeirra Asbiarnar. steig Grimr a skip med þeim ok fluttu þeir Suein til Skaalpeids a Knarrarstadi. Arnkell het madr er þar bio ok synir hans Hanefr ok Sigurdr. Grimr ok þeir fedgar sneru þadan aftr ok gaf Sueinn Grimi fingrgull. þeir Hanefr ok Sigurdr fylgde Sueini i Jorfioru. þar var Sueini vel fagnat. fylgdu menn honum til Eyuindar Melbrigdasunar frænda sins en Eyuindr leiddi Suein fyrir Pal jarl ok fagnar Pall jarl honum vel ok fretti at tidendum. Sueinn sagdi laat fodur sins. Jarl leet illa yfir þi ok kuad miok af ser leitt hafa. baud hann Sueini med ser at vera. Sueinn þackadi jarli bỏd sitt.

Sueinn drap Suein

395. Eftir þat foru menn til aftansongs. þar var mikill husabærr ok stod i hallendi ok var brecka aa bak husum ok þa er a kom leitid var fyrir ofan Aurridafiordr. a honum liggr Damisey. þar var kastali j eyiinni ok gætti sa madr er Blaann het sun Þorsteins a Flydrunesi. Þar i Jorfioru var dryckiuskaali mikill ok voru dyrr vid eystra gaflad sunnan a hliduegg ok stod kirkia dyrdlig fyrir skaaladyrum ok nidr at ganga til kirkiunnar fra skaalanum. enn er inn geck i skaalann var a vinstri hond hella mikil en fyrir innan aulker bædi morg ok stór enn i gegn vtidyrum var stofa. Þa er menn komu fra aptansong var monnum skipad i sæti. leet jarl Suein Aasleifarsun sitia et næsta ser innar fra en vtar fra jarli sat Sueinn briostreip et næsta. enn þa Jon frændi Sueins briostreips. Þa er bord voru vpptekin komu menn þeir er sogdu druknun Valþiofs Olafssunar ok þotti jarli þat mikil tidendi. þa bad jarl at eingi skylldi segia Sueini Asleifarsyni vm iolin ok kuat honum þo ærit mart til ahyggiu. ok vm kuelldit er menn hofdu druckit geck jarl at sofa ok flestir menn. en Sueinn briostreip geck vt ok sat vti vm nottina eptir veniu sinni. ok vm nattina stodu menn vpp ok hlyddu tidum. ok eftir haamessu gengu menn til borda. Eyuindr Melbrigdasun hafdi mest forraat a veizlunni med jarli ok sat ecki vpp. skutilsueinar ok kertisueinar stodu fyrir bordi jarls en Eyuindr skeinkti þeim nofnum sitt ker huorum þeirra. þa þotti Sueini briostreip | Eyuindr skeinkia hærra i sijtt ker enn taka fyrr vid enn Sueinn Asleifarsun hafdi druckit af sinu keri ok kalladi Suein drecka sleituliga. þar hafdi lengi verit faatt med þeim Sueini briostreip ok Olafi Rolfssyni ok sua þeim nofnum siþan er Sueinn Aasleifarsun þroskadiz. Ok er druckit hafdi verit vm stund þa (var) farit til nonu. enn er menn komu inn þa var mællt fyrir minnum ok druckit af hornum. þa villdi Sueinn briostreip skipta hornum vid nafna sinn. þotti þat vera litid. Eyuindr vatt þaa miklu horni i hond Sueini Asleifarsyni. ok baud þat nafna sinum. þa reiddiz Sueinn briostreip ok mællti firir munni ser sua at nockurir menn heyrdu ok sua jarl. Sueinn mun Sueini at bana verda ok Sueinn skal Sueini at bana verda. þessu var a dreif drepit. var nu druckit allt framan til aptansỏngs. ok er jarl geck wt þa geck Sueinn Asleifarsun fyrir honum enn Sueinn briostreip sat eftir ok drack. Enn er þeir komu fram i aulstofuna kom Eyvindr eftir þeim ok bra Sueini aa einmæli. hann spurdi. heyrdir þu huat nafni þinn mællti þa er þu hafdir bodit honum hornit. Eigi sagdi hann. Eyvindr hermdi þa ordin ok sagdi at þat mundi fiandinn hafa mællt fyrir munn honum vm nottina. mun hann ætla þer dauda enn þu skalt verda fyrr at bragdi ok drepa hann. Feck Eyvindr honum auxi i hond ok bad hann þar standa hia hellunni j skugganum ok bad hann hoggua framan i moti Sueini ef Jonn gengi fyrir honum. enn ef Jonn gengi sidarr þa bad hann Suein hoggua eftir nafna sinum. Jarl gek til kirkiu ok gaf eingi gaum at þeim Eyuindi. en þeir Sueinn briostreip ok Jonn gengu vt litlu sidarr enn jarl. hafdi Sueinn briostreip suerd i hendi þuiat hann bar iafnan suerd þott adrir væri vopnlausir ok geck Jonn fyrri. lios bar at vtidyrunum enn vedr var þungt. ok er Sueinn briostreip kom at vtidyrunum hio Sueinn Asleifarsun framan i enni honum ok rasadi hann vid enn fell eigi. ok er hann retti vid þa sa hann mann standa i dyrunum ok hugdi at sa hafdi særdann hann. þa bra hann suerdinu ok hio i hofut honum ok klauf hann i herdar nidr. vard þar fyrir Jonn frændi hans ok fellu þeir þar badir. Eyuindr kom þa at ok leiddi Suein Asleifarsun i stofu þa er gegnt var vtidyrum ok var hann þar dreginn vt vm skiavindauga. þar hefir Magnus Eyuindarsun hest buinn til reidar ok fylgdi honum a brott a bak bænum ok sua i Aurridafiord. toku þeir þa skip ok flutti Magnus Suein i Damisey ok flutti hann þar i kastala enn Blaann fylgdi honom vm morgininn nordr til Eigilseyiar a fund Vilhialms byskups. þa var byskup at tidum er þeir koma þar. ok eptir messu var Sueini fylgt leyniliga til byskups ok segir Sueinn honum tidendin lat fodur sins ok Valþiofs ok vig þeirra Sueins ok het a byskup til traustz. byskup þackadi honum fyrir vig Sueins briostreips ok kuad þat landreinsun verit hafa. leet byskup Suein þar vera vm iolin enn eftir þat sendi byskup hann til Sudreyia i Tyruist til þess mannz er Holldbodi het ok var Hundasun. var hann þar hofdingi mikill ok tok allvel vid Sueini. dualdiz hann þar vm vetrinn ok var vel virdr af allri alþydu.

Fra Paali jarli

396. Nockuru sidar enn vigin hofdu verit i Jorfioru hlupu menn til fra kirkiunni ok var Sueinn borinn inn i hus þuiat hann var enn eigi erendr ok vissi þo ecki. andadiz hann vm nottina. þa let jarl skipa monnum i sæti ok vildi viss verda huerr valldit hefdi vigunum ok var þa saknat Sueins Asleifarsunar. þottuz menn þa vita at Sueinn hafdi vegit. þa kom Eyuindr at ok mællti. þat mega menn sia at Sueinn briostreip mun veitt hafa Joni liflaat. Jarl mællti at eingi madr skylldi blaasa haar af hofdi Sueins ok segir hann eigi þetta fyrir sakleysi gert hafa. enn ef hann fordaz minn fund segir hann þa mun hann ser illa geta i þui. Þotti monnum þat likligaz at Sueinn mundi farit hafa i Papule til Hakonar karls brodur hins helgu Magnus jarls. hann var hofdingi mikill spaakr ok hofsamr. Ecki spurdi jarl til Sueins a þeim vetri ok leet hann gera Suein vtlægann. Þa er vora tok for jarl vida vm Nordreyiar at landzskylldum sinum. hann vingadiz þa miok vid stormenne ok gaf nær a tuær hendr. Jarl kom i Straumsey ok gaf Þorkatli fletti bu þat er aatt hafdi Valþiofr Olafssun til þess at hann skylldi viss verda huar Sueinn væri nidr kominn. Þorkell mællti. eigi kemr nu at þui sem mællt er at morg eru konungs eyru. enn þott þu ser jarl þa þicki mer vndarligt at þu hefir ecki freett til Sueins enn ek vissa þegar at Vilhialmr byskup sendi hann til Sudreyia til Holldboda Hundasunar ok hefir hann þar verit i vetr. Jarl mællti. huat skal ek gera vid byskup er sliku hefir bellt. Þorkell suarar. eigi er at gefa byskupi sakir a þessu vid þat sem nu liggr aa. muntu þurfa allra vina þinna ef þeir Rognvalldr koma austann. Jarl segir at slikt er satt. Pall iarl for þadan til Rinarseyiar ok þa veizlu at Raugnu husfreyiu ok Þorsteini syni hennar. Ragna var vitr kona. þau aattu annat bu i Papey. þar sat jarl þriar nætr þuiat honum gaf eigi til Kuga j Ve(s)trey. þau jarl ok Ragna toludu mart. segir hon jarli at honum var litill skadi at vm Suein briostreip þott hann væri garpr mikill. hlautz þu af honum vvinsældir miklar. væri þat mitt raad vm þann vanda sem at ydr horfir | at þer gerdit ydr vini sem flesta ok væri vsakgiafir. viilda ek at þer gæfit ei sakir Vilhialmi byskupi edr odrum frændum Sueins Asleifarsunar helldr villda ek at þu gæfir vpp byskupi reidi þina ok þui framar at þu letir senda ord i Sudrey eptir Sueini ok gefa honum vpp reidi þina ok eignir sinar til þess at hann væri þer þuilikr sem fadir hans. hefir þat leingi verit sidr hinna gofguzstu manna at geri mikit fyrir sakir vina sinna ok afla ser sua traustz ok vinsælda. Jarl suarar. vitr kona ertu Ragna enn eigi hefir þu hlotid jarlsnafn i Orkneyium. eigi skalltu her landraadum styra. heyr a endemi at ek munda Sueini fee til sætta gefa ok ætla at þat mundi mer vega sigr til handa. Hann gerir sik her reidann vm ok mællti. gud skipti med ockur Rognvalldi jarli frænda ok laati sua ganga huorum sem gert hefir. ef ek hefi vid hann misgert þa er nu maal at bæta. enn af hann vill ganga a riki mitt þa þicki mer sa minn vinr mestr er mik eflir til þess at ek fa halldit riki minu. ek hefi Rỏgnvalld alldri seenan. hefir ek þui sidr at minni vitund honom misbodit at þat er frændr vorir hafa gera latid þa vita menn at ek aatti þar eingan lut at. Margir suorudu at miok væri vsyniu a hann leitat at beriaz til rikis vid hann enn eingi mællti i moti. Þa er aa tok lijda vorit leet Pall jarl hallda vita a Fridarey ok Rinarsey ok nær i ollum eyium sua at huern maatti sia fra odrum. Madr het Dagfinnr Lauduerssun er bu aatti i Fridarey vaskligr madr. hann skylldi gæta þess vitans ok sla elldi i ef herr væri seenn fara fra Hialltlandi. Rognvaldr jarl sat vm vetrinn heima aa Qgdum at buum þeirra fedga ok gerdi ord til frænda sinna ok vina enn suma fann hann ok beiddi at þeir mundi efla hann til vestrfarar at lidi ok skipum ok vikuz flestir vel vid naudsyn hans. enn vm gỏi sendi Kolr tua byrdinga or landi annan vestr til Englandz at kaupa vist ok vopn enn odrum hellt Solmundr sudr til Danmerkr at kaupa þar slikt sem Kolr sagde fyrir þuiat hann hefir nu alla ætlun a bunadi þeirra. sua var ætlat at þessir byrdingar skylldu komnir i land at paschum enn þeir ætla at bua ferdina eftir paschaviku. hafdi sitt langskip huarr þeirra fedga enn Solmundr hafdi hitt þridia. þeir Kolr hofdu ok vistabyrding. Enn er þeir komu til Biorgyniar var þar fyrir Haralldr konungr. hann feck Rognvalldi langskip alskipat. Jonn fotr hafdi ok langskip. et setta hafdi Aaslaakr sun Erlandz or Hernum. hann var dottursun Steigarþoriss hann hafdi ok vistabyrding. þeir hofdu .vj. storskip .v. skutur enn þria byrdinga. Þa er þeir laagu til byriar i Hernum kom skip vestan ok spurdu þeir tidendi af Orkneyium ok sua huern vidrbunat Pall jarl hafdi ef Rognvalldr jarl kæmi vestr þangat.

Raad Kols jarls(!)

397. Rognvalldr jarl leet blaasa til huspings er þeir laagu i Hernum ok taladi þa vm vidrbunat Pals jarls ok hue mikinn fiandskap Orkneyingar syndu vid hann er þeir ætludu at veria honum frændleifd sina þa er Noregs konungar hofdu honum gefit at reettu ok talar þar vm langt erendi ok sniallt ok ætladi sua at fara til Orkneyia at faa þær edr lataz ella. gerdu menn godan rom at maali hans ok hetu honum traustri fylgd. Þa stod Kolr vpp ok mællti. spurt hofum var af Orknayium at þar vilia allir mann aa mỏt ydr risa ok veria riki yduart med Pali jarli. vilia þeir seint af laata þeim fiandskap er þeir hafa vpp tekit vid ydr frændi. nu er þat mitt raad at leita þangat traustz er nogt er til at saa vnni ydr rikis er aa at rettu enn þat er inn helgi Magnus jarl modurbrodir yduarr. vil ek at þu heitir aa hann at hann vnni ydr frændleifdar þinnar ok sinnar erfdar. at þu latir gera steinmusteri i Orkneyium i Kirkiuvỏgi er þu fær þat riki þat er ecki se annat dyrdligra i þui landi ok latir Magnusi jarli helga frænda þinun ok leggir þar fee til sua at saa stadr maatti eflaz ok yrdi þangat komit hans helgum domi ok byskupsstolinum med. Þetta þotti ỏllum raadligt ok var þetta heit fest. Eftir þat leetu þeir i haf ok gaf þeim byr godann ok toku Hialltland ok wrdu þar huorir odrum fegnir. kunna Hialltar at segia þeim morg tiþendi af Orkneyium ok duolduz þeir þar nockar(a) rijd.

Af Kol ok Vna

398. Þat var eitt sinn at Kolr spyrr Vna er fyrr var getid. hann var þa er hann reez til þegar hniginn at alldri eftir er hann hafdi verit i fiorraadum vid Bryniolf. þa spyrr Kolr. huart villtu Vni gefa til raad at brugdit verdi vitanum i Fridarey edr annaz þat at eigi verdi annar kueiktr. kued ek þik at þessu fyrir þui at ek veit at þu ert vitrari enn þeir flestir adrir er her eru nu þott her se nu virdingamenn meiri. Vni suarar. eingi er ek raadamadr ennda vil (ek) eigi gera herhlaup med minum raadum. vil ek þi þat kiosa sem sidarr skal at gera at ek ætla þat helldr | af sialfum mer til at taka. Ok litlu sidarr leet Kolr bua morg sma skip ok sneri aa leid til Orkneyia. þar voru eingir hofdingiar i for nema Kolr. ok er þeir koma sua langt at þeir ætludu at sia mundi ferd þeirra fra Fridarey þa let Kolr draga segl vpp a ollum skipum enn skipadi til monnum at hamla sua at sem minz gengi skipin þott vindr legdiz eftir ok let hann eigi setia hærra enn i mitt tre enn draga sua vpp sem þeir hofdu leingr farit. segir Kolr at þa mun seen verda faur þeirra or Fridarey sem þangat naalgaz meirr skipin. kann þa vera at þeir slai elldi i vitann enn fari sialfir a fund Paals jarls ok segi honum. Enn þegar seenn var vitinn a Fridarey þa leet Þorsteinn Rỏgnusun kynda vita a Rinansey ok eftir þat var kueiktr huerr at odrum vm allar eyiar. enn bændr allir foru til jarls ok var þetta hitt mesta herlaup. Enn er Kolr saa at vitinn brann bad hann sina menn aftr fara. kuad vera mega at þetta yrdi nockurum at syndrþycki. ferr Kolr aftr til Hialtlandz vid saa buit ok segir at nu skal Vni taka til sinna raada. Vni kuedr til farar med ser þria menn hialtlenzka. þeir taka sexæring einn ok nockur fong onnur ok veidarfæri. þeir foru til Fridareyiar ok sagdiz Vni vera noręnn madr enn kuez hafa kuongaz i Hialltlandi ok aatt þar sunu. kuez hafa verit ræntr af monnum Rognvalldz jarls ok mælir hitt hardazsta til þeirra. hann tekr ser þar husavist ok roa synir hans til fiska enn hann er heima at gæta fanga þeirra. hann kemr ser i tal ok kunnleika vid þa menn er þar eru fyrir ok þockadiz hann vel.

Fra Orkneyingum

399. Eftir þat er Dagfinnr hafdi brennt vitann for hann a fund Pals jarls sem fyrr var getid ok þar komu allir gædingar jarls. var þa halldit til frettum vm ferdir þeirra Rognvalldz jarls ok þotti monnum vndarligt at þeir kuomu huergi fram en þo helldu þeir saman lidinu þria daga. þa toku bændr at kurra illa ok segia at þat var folska mikil at brenna vita þott fiskimenn sæiz fara med baatum sinum. var þa skellt a Þorstein Rỏgnuson at honum hefdi illa tekiz er hann hafdi kueikt vitann a Rinansey. Þorsteinn suarar ok kuez ei annat kunna enn ellda vitann er hann sa brendann a Fridarey ok kuad þetta af Dagfinni hlotiz hafa. Dagfinnr suarar. mykla oftar hliota menn illt af þer enn þu megir mer þat kenna. Þorsteinn bad hann þegia ok hliop vpp med auxi ok hio hann þegar banahaugg. þa hlupu menn til vopna ok vard þar bardagi. þetta var (i) Rossey skamt fra Kirkiuvaagi. Sigurdr af Vestnesi ok synir hans Hakon klo ok Bryniolfr veittu Hlodue fodur Dagfinnz enn Þorsteini veittu frændr hans. þa var sagt jarli ok for hann til ok var leingi aadr hann gæti skilit þa. Þa talar Kugi or Vestrey langt erendi ok sagdi sua. gerit eigi jarli skomm þessa at þer sialfir beriz sin a millum þuiat þurfa munu þer allra yduarra manna innan litils tima. gętum þess þa at ver seem eigi vfærir edr rangsaattir. enn þetta mun hafa geingit eftir vilia ok raadum vuina vorra ok verit prettr þeirra til þess at eyda sua uitunum. enn nu er vaan þeirra a hueriu dægri at þeir komi ok gerum sua uort raad. [Dagfinni mun her hafa einginn illulli til geingit enn verit nockuru bradari enn skylldi. Gat Kugi her allz til ens sanna ok for vm morgum ordum vitrligum. kom þa sua at huarirtueggiu villdu at iarl skipadi enn þo var þat raadit at þeir rufu samnadinn ok foru menn heim. enn sa madr var til feinginn at gæta vitans i Fridarey er Eirekr het. Ok þa er Vni hafdi litla hrid verit i Fridarey kom hann at Eireki ok mællti. villtu at ek gæta vitans siþan ek gerir ecki annat ok ma ek vel sitia eintomi vid. Eirekr þaa þat. Enn þegar er menn voru eigi nær þar bar Vni vatn i vitann ok gerdi sua votann at huergi festi elld aa.

Eytt vitum i Orkneyium

400. Þeir Rỏgnvalldr jarl mælltu at þeir mundi þers bida er a stædiz misganga straumanna ok austanvedr þuiat þa er varla fært a milli Vestreyiar ok Hrosseyiar. enn austanvedr maa sigla fra Hialltlandi til Vestreyiar. ok þess væntu þeir Rỏgnvalldr jarl ok komu friadagsaptan i Vestrey i Hofn til Helga er þar bio. þa vard eingum vita vpp skotid þuiat þa er seglin voru seen or Fridarey bioz Eirekr at fara til Paals jarls enn senndi menn til Vna at ellda vitann. ok er saa kom þar þa var Vni a brottu. enn er saa villdi ellda vitann þa var sua vỏtr at eigi maatti elld a festa. ok er Eirekr spyrr þetta þyckiz hann sia huersu farit hefir. ferr siþan a fund Pals jarls ok segir honum. Enn er Rognvalldr jarl var kominn til Vestreyiar hliopu þeir saman eyiarskeggiarnir ok gera þeir Kugi ok Helgi raad fyrir þeim. þat er hitt fysta at leita grida til jarls ok fara sua skipti þeirra at Vestreyingar ganga vndir Rỏgnvalld iarl ok sueria honum eida.

Rognvalldr red Orkneyium

401. Sunnudag hafdi Rognvalldr iarl tidir þar i þorpinu ok stoda þeir vti hia kirkiunni. þa sa þeir huar gengu xvj. menn slyppir ok kollottir. þeim þottu þeir vndarliga bunir. jarlsmenn ræddu vm huerir vera mundi. Þa kuat jarl visu.

Sextan hefir ek senar

senn ok topp i enne

iardar ellde firdar

ormvangs saman ganga.

þat baarum ver vitni

vestr at her see flestar

sia liggr vt vid Elon

ey kollottar meyiar.

Eftir helgina foru menn Rognvallda jarls þar vm hinar næstu bygdir ok gengu allir menn vndir iarl. Þat var einn nott i Vestrey at jarlsmenn hofdu niosn af at eyiarmenn mundu eiga launþing til suikrædu vid Rỏgnvalld jarl. enn er jarl feck niosn af þa stod hann vpp ok for til þingsins. enn þat var tidenda | at jarlsmenn hofdu barda marga eyiarskeggia enn tekit Kuga bonde ok settan i fiotra ok kuat hann verit hafa vpphafsmann at þessu raadi. flutti Kugi maal sijtt ordfærliga ok fluttu margir adr(ir) þat ok sonnudu med honum. Þa kuad jarl þetta.

Liggia se ek at leggium

lauss bannar þer raasir

kuelldfỏrlaustum karli

Kugi iarnin biugu.

ægit alldri Kugi

aftr muntu settr af prettum

naudr er at nyta eida

naattþing ok hallt saattum.

Jarl gaf þar ollum monnum grid. bundu þeir þa at nyiu felag sijtt.

Fra Rognvalldi jarli ok Pali

402. Þa er Rognvalldr jarl var kominn i Orkneyiar ok margir menn hofdu vndir hans valld geingit þa var Paall i Rossey ok hofdu þeir þar þing ok raadagiord vid sina menn. beiddi iarl vmraada hue med skal fara þessu vandmæli. enn menn toku þar misiafnt aa ok var þat sumra raad at skipta skylldi londum vid Rognvalld iarl. enn flestir rikismenn ok sua bændr villdu kaupa Raugnvalld a brott med fe ok budu þar sina kosti til. sumir fystu at beriaz skylldi ok kolludu þat fyrr hafa vel tekiz. Rognvalldr jarl hafdi haft niosnarmann a þinginu. ok er þeir koma til hans fretti jarl skaald eitt er þar hafdi verit. (hann kuad).

Heyre ek hitt at orir

hafa dolgar skap folgit

þeingill rikr af þingi

þann kuitt buandmanna.

at valldandar villdi

vargsediandi margir

at þu vigg a brim byggir

brandz enn Paal at landi.

Eftir þetta sende jarl Rognvalldr menn a fund byskups ok beiddi hann medalferda ok sendi eftir Þorsteini Rognosyni ok Þorsteini Hauardzsyni or Sandey ok bad þa leita vm sættir med þeim frændum. kom byskup þui a leid at seet voru halfs manadar grid til vmleitunar leingri sætta. vard þa skipt eyiunum huar huorir skylldu kostnat aa hafa þessa stund. for þa Rognvalldr jarl til Rosseyiar enn Pall iarl for i Rolfsey. Ok i þenna tima vrdu þau tidendi þar i eyiunum at þeir frændr Sueinn Asleifarsun ok Jonn vængr af Vpplandi or Haaey ok Rikgardr fra Breckum or Strionsey. foru at Þorkatli fletti til bwss þess er Valþiofr hafdi aatt ok brendu hann inni med .ix. mann. þeir foru eftir þat a fund Raugnvalldz jarls ok gerdu honum þann kost at þeir mundu fara til Pals iarls med frændabaalk sinn ef Rognvalldr jarl villde eigi vid þeim taka. Jarl veik þeim eigi af hendi. ok þa er þat spurdi Haflidi Þorkelssun for hann þegar a fund Paals iarls er hann spurdi brennu fodur sins ok tok Paall jarl vid honum. Eftir þetta bunduz þeir Jonn a hendi Rognvalldi jarli. giordiz hann þa braatt fiolmennr þar i eyiunum ok vinsæll. Raugnvalldr iarl leyfdi heimfor þeim Joni ok Solmundi ok Aaslaaki ok morgum odrum lidsmonnum sinum. enn þeir villdu bida vmskipta. þa sagdi Rognvalldr jarl. þat hygg ek ef gud vill at ek fai riki i Orkneyium at hann muni gefa mer styrk til ok hinn helgi Magnus jarl frændi minn at hallda þi þott þer farit heim til eigna yduarra. Eftir þat foru þeir heim til Noregs.

Suein(n) fangadi Paal jarl

403. Vm vorit snemma hafdi Sueinn Aasleifarsun farit or Sudreyium ok vpp aa Skotland at finna vini sina. hann dualdiz leingi (i) Atioklum med Moddadi iarli ok Margretu Hakonardottur ok toludu þau marga hluti leyniliga. þar fretti Sueinn ofrid or Orkneyium ok gerdiz hann þa fuss þangat at fara ok finna frændr sina. hann for fyst til Kataness i Þorsey ok med honum gỏfigr madr er Liotolfr het. med honum hafdi Sueinn verit leingi vm vorit. þeir komu til Ottars iarls i Þorsey brodur Frackakar ok leitadi Liotolfr vm sættir med þeim Ottari ok Sueini vm þat er Frackauk hafdi giora latid ok hellt Ottar(r) jarl þar botum vpp af sinni hendi. jarl het ok vinattu sinni Sueini. enn Sueinn het þi Ottari jarli at hann skylldi styrkia Erlend son Haralldz hins slettmaala til þess at hann fengi fodurleifd sina i Orkneyium þa er hann villdi til kalla. Sueinn skipti þar skipum ok hafdi Þorbiorn byrding ok aa .xxx. manna. tok hann þadan vtnyrding yfir Petlandzfiord ok sua fyrir vestan Hrossey ok sua til Efiusundz ok eftir sundinu til Rolfseyiar. A eyiarendanum var hofdi mikill ok vrd stor vndir nidri. þar laa oft otr i vrdinni. ok er þeir Sueinn reru eftir sundinu tok hann til orda. menn eru þar a hofdanum ok munu ver þar at leggia ok vita tidendi af þeim. vil ek at menn breyti nockut vmbuningi sinum. skulu ver rækia hudfỏt vor ok skulu þar nidr leggiaz .xx. menn enn .x. skulu roa. ver skulum fara hofsamliga. Enn er þeir dragaz at eyiunni kalla menn af hofdanum at þeir skylldi roa til Uestnes ok færa Pali iarli þat er þeir hofdu a skipinu. þeir þottuz mæla vid kaupmenn. Enn Paall jarl hafdi verit vm nattina a Vestnesi at Sigurdar a veizslu. jarl hafdi stadit vpp snimma ok hofdu þeir .xx. menn farit sudr a eyna at veida otr er laa i vrdinni vndir hofdanum. þeir ætludu heim til dagdryckiu. byrdingsmenn reru at landi ok spurduz þeir almæ(l)tra tidenda. spurdu byrdingsmenn huatan þeir væri at komnir. fretta þeir ok huar jarl væri. þeir segia at hann væri þar a vrdinni. þetta heyrdu þeir Sueinn þar er þeir laagu i hudfotunum. bad Sueinn þa þar at leggia er eigi mætti sia af hofdanum. þa mællti Sueinn at þeir skylldu vopnaz ok vinna þegar a jarlsmonnum er þeir fyndiz. ok sua gera þeir. þar drapu þeir .xix. menn enn sex fellu af Sueini. þeir toku Pal jarl med valldi ok leiddu a skip ok sneru stafnhafi ok foru aftr hina somu leid fyrir vestan Hrolfsey ok viku aa milli Haaeyiar Grimseyiar ok sua fyrir austan Suelg. þadan til Breidafiardar ok eftir honum til Eckialsbacka. þar let hann eftir skip sijtt ok .xx. menn. enn þeir foru þar til | er þeir komu til Atiokla a fund Maddadar jarls ok Margretar systur Paals jarls. var þeim þar vel fagnat ok setti Maddadr jarl Paal jarl i haasæti sijtt. ok er þeir hofdu nidr seetz kom Margret inn gangandi med mikla kuennasueit ok huarf til brodur sins. Eftir þat voru menn feingnir til skemtunar vid þa. var Pall jarl helldr faarr sem eigi var vndarligt at hann mundi hafa ahuggiur miklar. ecki er getid orda þeirra Paals jarls ok Sueins medan þeir foru badir saman. þau Maddadr jarl ok Margret ok Sueinn Asleifarsun gengu sa tal. enn vm kuelldit eftir dryckiu þa var þeim Sueini fylgt til suefnhus einum saman ok voru þar læstir ok for sua huert kuelld medan þeir voru þar.

Fra Sueini Asleifarsyni er hann for til Orkneyia

404. Þat var einn dag at Margret lysti þui at Sueinn Asleifarsun skal fara til Orkneyia a fund Rognvalldz jarls ok bioda honum kost aa huarn hann vill helldr til rikis med ser i Orkneyium Pal jarl edr Haralld sun þeirra Maddadar þreuetran at alldri. Ok er Pall jarl vard aheyrdsli suarar hann. þat er fra minu skapi at segia at ek er sua farinn fra riki minu at eigi munu menn til slikra ferda spurdaga haft hafa. vil ek ok alldri koma siþan til Orkneyia. se ek at þessi hefnd mun af gudi gefin fyrir þiofnat vorn frænda. enn ef gudi þickir þat mijtt riki þa vil ek gefa þat Haralldi ef hann maa niota. enn ek vil at mer see feingit fee at stadfesta mik j munklifi nockuru ok hafi þer vord aa sua at ek komumz eigi a brott þadan. enn ek vil Sueinn at þu farir i Orkneyiar ok segir at ek se blindadr ok þo at fleira meiddr þuiat vinir minir munu sækia mik ef ek er heill madr. kann þa vera at ek mega eigi synia at fara til rikis mins med þeim þuiat ek get at þeim mune þickia meiri skadi at skilnadi vorum enn þeim mun vera. Ecki er getid fleiri orda iarls enn þessa. Eftir þat for Sueinn Aaleifarsun til Orkneyia enn Pall iarl var eftir i Skotlandi. Ok er þetta frasỏgn Sueins vm þenna atburd. enn þat er sỏgn sumra manna er verr samir at Margret hafi radit til Suein Asleifarsun at blinda Pal iarl brodur sinn ok setia i myrkuastofu. enn siþan redi hon til mann annan at ueita honum þar lijflaat. enn eigi vitum ver huart sannara er. enn þat er monnum kunnigt at alldri siþan kom hann til Orkneyia ok ecki riki hafdi hann a Skotlandi.

Fra Rognvalldi jarli ok Sueini Asleifarsyni

405. Þat var tidenda a Vestnesi þa er seinkadiz heimkuoma jarls þa let Sigurdr bondi senda menn at leita þeirra. enn er þeir komu þar er vrdin var sa þeir mannfallit. þa hugdu þeir at jarl mundi þar fallit hafa. foru heim ok sogdu þessi tidenndi. Sigurdr for þegar til at kanna valinn ok fundu þar .xix. jarlsmenn enn þeir voru .vj. menn þar er þeir kendu eigi. eptir þat sendi Sigurdr menn til Eigilseyiar a fund byskups at segia honum þessi tidendi. ok for byskap þegar a fund Sigurdar ok toku tal vm þersi tidendi ok gat Sigurdr at þetta mundi vera af raadum Rognvalldz jarls. ann byskup suarar þi at aunnar raun mundi aa verda enn Rognvalldr jarl mundi suikit hafa Paal jarl frænda sinn. get ek segir byskup at adrir nockurir muni þetta vuerkan giort hafa. Borgar sun Jathuarar Erlendzdottur er bio at Geitabergi hann hafdi seet byrdinginn er sunnan fỏr ok sudr aftr. enn er þat spurdiz þa hugdu menn at vera mundi af raadum Frackakar ok Aulfis rostu. Enn er þessi tidendi spurduz vm eyiarnar at Pall jarl var a brottu ok einginn vissi huat af honum var vordit þa leitudu þeir ser raada ok voru þeir flestir er þa foru a fund Rognvalldz jarls ok suordu honum hlydni. enn Sigurdr a Vestnesi ok synir hans Bryniolfr ok Hakon klo kuodoz eingum manni mundu eida sueria medan þeir vissu ecki til Pals iarls huart hans væri vỏn til edr eigi. fleire menn voru þeir er neittu suardogum vid Rognvalld jarl. enn þeir voru summir er stund a kuoddu edr a dag nær þeir mundi til handa ganga ef þa spurdiz ecki til Paals jarls. Enn er Rognvalldr jarl saa at vit mart stormenne var at eiga þa tok hann a eingu þuerliga þui er bændr beiddu. ok lidu sua fram stundir at hann atti iafnan þing vid bændr ok gengu æ nockurir honom til handa aa hueriu þingi. Þat vard til tidenda einn dag j Kirkiuvági at Rognvalldr jarl aatti þing vid bændr. ok er menn voru a þinginu vard seet at .ix. menn vopnadir gengu fra Skaalpeidi til þingsins. ok er þeir komu a þingit kendu þeir þar Suein Asleifarsun ok var monnum foruitni aa huat hann segdi tidenda. Sueinn hafdi a skip(i) farit sunnan til Skaalpeids ok latid þar eftir skipit enn þeir gengu til Kirkiuvỏgs siþan. Ok er þeir komu a þingit þa hurfu at honum frændr hans ok vinir ok spurdu hann tidenda. enn hann suaradi faa ok bad kalla byskup til sijn. enn byskup fagnadi Sueini vel þuiat þar hafdi leingi verit vinaatta. gengu þeir aa tal .ij. ok (segir) Sueinn byskupi þa allt vm sinar ferdir þat er satt var ok bad hann nu vm raada med ser þenna vandalut. Byskup mællti. þetta eru mikil tidendi er þu segir Sueinn ok er meire vỏn at vit verdim ockur eigi einhlitir vm þetta maal ok vil ek at þu bidir min her enn ek mun flytia maal þijtt fyrir alþydu ok Rognvalldi jarli. Geingr þa byskup til þings ok kuedr ser hliods. ok er þat fiekz þa talar byskup vm maal Sueins ok sagdi fyrir huat hann hafdi farit or Orkneyium edr huert afelli Pall jarl hafdi veitt honom fyrir vijg Sveins briostreips hins vesta mannz. beiddi byskup þa Rognvalld jarl grida til handa Sueini ok alla alþydu. Þa suarar Rognvalldr jarl. heit ek Sueini gridum þriar nætr fyrir mik. enn sua þicki mer þu byskup vndir brun at lijta sem þit Sueinn munit kunna at segia fra nockurum þeim stortidendum | (er) enn eru eigi vpp borin. vil ek at þu takir Suein i valld þijtt ok abyrgiz hann enn ek vil eiga tal vid hann a morghin. Ja ia sagdi byskup giarne vill hann vid ydr tala ok sem fyrst ok þinn madr vill hann geraz ef þer vilit vid honum taka. Jarl suarar. ecki þickia mer ofmargir minir vinir i þessu landi enn þo munu ver fleira tala aadr enn ek iatta þui. Siþan ganga þeir a tal .iiij. Rognvalldr jarl Kolr fadir hans byskup ok Sueinn Aasleifarsun. segir Sueinn þa liuft ok leitt sem farit hafdi med þeim Pali iarli enn þeir gerdu þat raad at laata fara af þinginu hitt nesta fiolmenne. Jarl stendr vpp vm morgininn eftir ok gaf monnum þa heimfarar leyfui. enn er raufz fiolmenni a þinginu þa heimti hann serhuern mann til maals vid þa ok leet aadr alla menn heita Sueini gridum þa er vid voru medan hann segdi tidendin. enn vm morgininn eftir var til feingin Magnus(!) karl brodir hins heilaga Magnus jarls at segia Sigurdi a Vestnesi ok sonum hans vm farer jarls ok þat at hans var ecki vaan til rikis ok hann var meiddr. Sigurdr segir. mikil tidendi þicki mer vm fraferd jarls enn hitt þicki mer þo þyngz er hann er meiddr þuiat þers mundi hann huergi kominn at ek munda eigi fara a hans fund. Ok sua hefir hann sagt vinum sinum siþan at Hakon mundi eigi vmeiddr a brott hafa farit ef hann hafdi lidsafla til haft þa er hann sagdi honum þessa sogu. sua þotti honum mikils vm vert. Enn eftir þessi tidendi geingu allir menn i Orkneyium til handa Rognvalldi jarli ok gerdiz hann nu einn hofdingi yfir þessu riki er aatt hafdi Pall jarl. ok eigi myklu sidarr var markadr grunduollr til Magnuskirkiu ok aflat smida til ok for sua mikit fram verkinu aa þeim misserum at minna geck aa fiorum edr fimm þadan i fra. Kolr var þar mestr tilannadarmadr smidarinnar ok hafdi mest forsogn aa. Enn er fram tok at lijda smidinni vard jarli kostnadarsamt ok eydduz miok feen. þa leitadi jarl raada vid fodur sinn. enn Kolr lagde þat til at jarl skylldi færa lỏg a þui at jarlar hofdu tekit odul ỏll i erfd eftir menn. enn erfingiar leystu til sin ok þotti þat helldr hart. Þa leet Rognvalldr jarl kuedia þings ok baud bændum at kaupa odỏlin sua at eigi þurfti at leysa ok kom þat asamt med þeim sua at ollum likar vel. enn giallda skylldi jarli mork af hueriu plogslandi vm allar eyiar. en þadan i fra skorti eigi fe til kirkiusmidar ok er þat smidi allmiok vandat.

Jon byskup kom af Skotlandi

406. Þa er Rognvalldr jarl hafdi raadit .ij. vetr Orkneyium þa tok hann iolaveizlu at bui sinu þui er heitir a Knarrarstodum. þat var hinn setta dag iula at skip var seet fara sunnan af Petlandzfirdi. vedr var gott ok stod jarl vti ok mart manna hia honum ok hugdu at skipinu. þar var saa madr er Rolfr het ok var hirdprestr jarls. Ok er þessir menn toku land þa geingu þeir fra skipi ok hofdu jarlsmenn taul aa at vera mundo .xv. menn edr .xvj. enn i ỏnduerdu lidinu geck madr i blaarri kaapu ok haf(di) brugdit haari vndir hufu. hann hafdi rakat skegg vm hokuna framanverda en vrakada huaptana ok heck þar sijtt ofan. þessi madr þotti þeim nockut vndarligr. enn Rolfr segir at þat var Jon byskup ofan af Skotlandi af Atioklum. þa geck jarl a moti þeim ok fagnar vel byskupi. setti jarl byskup i haasæti sijtt enn þionar sialfr fyrir borde sem skutilsueinn. Vm morgininn eftir veitti byskap tidir snimma ok þa for hann nordr til Eigilseyiar a fund Vidialms byskups ok var þar til tiunda dags iola. þa foru þeir baadir byskuparnir a fund Rognvalldz jarls med virduligu foroneyti ok baaru vpp erendi sin. þeir segia fra einkamaalum Sueins Asleifarsunar ok Maddadar jarls þat at Haralldr sun þeirra skylldi bera jarlsnafn ok hafa Orkneyiar haalfar vid Rognvalld jarl enn Rognvalldr jarl skylldi raad hafa fyrir þeim ok sua þott Haralldr þroskadiz ok villdi sijtt huarr þeirra þa skylldi Rognvalldr jarl raada. var Sueinn ok þar med ok bar þetta med byskupi. Gerdu þeir Rognvalldr jarl þat raad at fundr var lagidr vm vorit a langafostu a Katanesi ok geck þa saman sættin med þessum skildaga ok var bundin eidum hinna bezstu manna af Orkneyium ok af Skotlandi. For þa Haralldr Maddadarsun vt i Orkneyiar med Rognvalldi jarli ok var honum þa gefit jarlsnafn. þa for i eyiarnar med Haralldi jarli Þorbiorn klerkr. hann var son Þorsteins haulldz ok Gudrunar dottur Frackakar. hann var vitr madr ok mikill fyrir ser. hann fostradi þa Haralld jarl ok reed miok fyrir honum. Þorbiorn kuongadiz i Orkneyium ok feck Jngiridar Olafsdottur systur Sueins Asleifarsunar. var Þorbiorn þa ymizat vt i Orkneyium edr vppi i Skotlandi ok var hinn fræknazsti madr ok hinn mesti viafnadarmadr vm flesta luti. Sueinn Asleifarsun tok vndir sik eignir þær allar er aatt hafdi Olafr fadir hans ok Valþiofr brodir hans. gerdiz hann þa hofdingi mikill ok hafdi iafnan fiolment med ser. hann var vitr madr ok forspaar vm marga luti. viafnadarmadr ok vfyrirleitinn. eigi voru j þann tima þeir .ij. menn fyrir vestan haf er meira haattar þætti vera enn þeir Sueinn ok Þorbiorn maagar. voru þa med þeim kærleikar miklir.

Brenna Frackakar

407. Ðat var eitt sinn at Sueinn Asleifarsun kom at maali vid Rognvalld jarl at hann skylldi faa honum manna afla ok skip til þess at hefna þeim Qlfui ok Frackỏk brennu Olafs fedr sins. Jarl mællti. ætlar þu eigi þat Sueinn at ockr mune nu ecki verda mein at Qlfui ok Frackỏk kerlingu þeirri er til einkia er fær. Sueinn suarar. iafnan munu mein at þeim medan þau lifda. enda ætlada ek þa til annars er ek giorda stærst fyrir þinar sakir (enn) at þu mundir eigi slikt veita. Jarl suarar. | huat legg ek þa til er þer likar. Sueinn suarar. tuau skip vel buin. Jarl kuad sua vera skylldu sem hann beiddi. Ok eftir þat byrr Sueinn faur sijna ok er hann var buinn sigldi hann sudr til Borgarfiardar ok tok wtnyrding til Dufeyra. þat er kaupstadr a Skotlandi. enn þadan for hann in fyrir Mærhæui ok til Eckialsbacka. þadan for hann til Atiokla til Maddadar jarls. þa feck hann Sueini leidtogha þa er leid kunnu vm fioll ok merkr þar sem hann villdi fara. for hann þadan hitt efra vm fiỏll ok skoga fyrir ofan allar bygdir ok kom fram i Hialmundal nær midiu Sudrlandi. Enn þau Aulfir hofdu hueruetna haft niosnir þar er þeim þotti vfridar vỏn or Orkneyium enn þessa leid var þeim eingi van hermanna. wrdu þau eigi fyrr vor vid herinn enn þeir Sueinn voru komnir i lid nockura a bak bænum Frackakar. þar kom i mot þeim Aulfir rosta med sextigum manna. slær þar þegar i bardaga ok verdr litil vidrtaka. hrauckua þeir Aulfir heim at bænum þuiat þeir naadu eigi skoginum. þar vard [mannfioldi mikill. Enn Aulfir hliop vpp til Hialmundalsaar ok sua vpp i fiallit ok for þadan til Skotlandzfiardar ok sua vt til Sudreyia ok er hann or sogunni. Enn er Aulfi dro vndan foru þeir Sueinn heim a bæinn ok ræntu þar huiuetna. en eptir þat brendu þeir bæinn ok alla þa menn er inni voru ok let Frackok þar lif sijtt. Þeir Sueinn gerda þar hitt mesta hervirki i Sudrlandi aadr þeir foru til skipa sinna. eftir þat laagu þeir vti vm sumarit ok heriudu vm Skotland. kom Sueinn at hausti til Orkneyia a fund Rỏgnvalldz jarls tok hann vel vid Sueini. for Sueinn þa yfir a Nes i Duggalsbæ ok sat þar vm vetrinn. J þenna tima kom til Sueins ordsending Holldboda or Sudreyium at Sueinn skylldi koma til lidueizlu vid hann þuiat þar hafdi komit Haulldr af Bretlandi ok hafdi elltan Holldboda or buum sinum ok rænt fee miklu. sa madr het Hrodbiartr er sendr var enskr at kyni. Sueinn braa skiott vid er honum voru send ordin ok kom vt i Orkneyiar til motz vid Rognvalld jarl ok bad Rognvalld jarl at hann skylldi faa honum lid ok skip. jarl spurdi huat Sueinn villdi þa at hafaz. hann kued þann mann hafa ser ord sent er sizst aatti hann nij vid at kueda ok honum hafdi þa bezst gefiz er hann þurfti mest vid er flestir foro a hendr honum. Jarl suarar. vel veri þa ef þit skildiz vinir enn vtruir eru flestir Sudreyingar enn geta maattu drengskapar þins. enn ek mun fa þer tuau skip alskipud. Þetta likar Sueini vel ok for þa til Sudreyia ok fann eigi Holldboda fyrr enn hann kom vestr i Maun þuiat hann hafdi þangat stockit. Enn er Sueinn kom i Maun þa vard Holldbodi honum feginn ok þar i Maun hafdi haulldrinn sa hinn bretzki gert heruirki mikit i raanum ok manndraapum ok vijda i Sudrriki. Fyrir honum hafdi fallit gaufughr madr er Andress het. hann aatti eftir konu er Jngirid het ok sun er het Sigmundr. Jngirid husfru atti fee mikit ok bw stor. Þat raad gerdi Holldbodi at hann bædi hennar. enn er þat var vakit vid hana þa mællti hon at S(ueinn) skylldi þat til raadahags vinna at hefna Andres bonda sins. Sueinn suarar at hann mætti gera Bretum skada nockuru. en eigi ma ek vita huers af verdr audit vm mannalaat. Ok eftir þat fara þeir Sueinn ok Holldbodi i hernat ok hofdu .v. skip. þeir heriudu vm Bretland ok geingu þar vpp er heitir J(arls)nes ok gera þar heruirki mikit. Þat var einn morgin at þeir geingu vpp i þorp nockurt ok var þar litil vidtaka. flydu bændr or þorpinu enn þeir Sueinn ræntu þar huiuetna ok brendu .vj. bæi fyrir daguerd sinn. þa var þar med Sueini islenzkr madr er Eirekr het ok kuat þetta.

Bæir eru brendir

en buendr ræntir

sua hefir Sueinn hagat

.vi. i morgin.

gerdi hann einum

ærinn þeirra

leigir þar kol

leigumanni.

Eptir þetta foru þeir til skips sins ok laagu vti vm sumarit ok fengu mikit herfang enn haulldrinn hliop i ey þa er Lund heitir. þar var vijgi gott. saatu þeir Sueinn þar vm nockura rijd ok fengu ecki at giort ok foru heim um haustit i Maun.

Af herferdum Sueins ok Hornboga

408. Þenna vetr gerdi Sueinn brudkaup til Jngiridar ok sat þa med sæmd mikilli. Vm vorit dro hann menn at ser ok for a fund Hornboda ok beiddi hann lids. enn hann taldiz vndan ok let at menn væri i athofnum margir enn sumir i kaupferdum ok feck Sueinn þar ecki af. enn þat var raunar at þeir haulldrinn hofdu sætz a laun ok bundit lag sijt med fegiofum. Enn Sueinn for eigi at sidr ok hafdi þa þriu skip ok vard litid til fiar aundvert sumar. enn er a leid foru þeir sudr undir Jrland ok toku þar kugg einn er munkar attu or Syllingum ok ræntu. hann heriadi ok vida a Jrlandi ok toko þar mikit fe ok foru vm haustid heim i Maun. Þa hafdi Sueinn Asleifarsun skamma stund heima setid at hann heyrdi þann kuitt at Hornbodi mundi honum eigi trur. enn Sueinn duldiz vid þat. Ok eina nott vm varit var þat tidenda at vardmenn Sueins kuomu ok sogdu at vfridr for at þeim. þeir Sueinn hlupu til vỏpna ok wt. þeir saa huar menn foru med elld at bænum ok hofdu lid mikit. þa lupu þeir Sueinn a hỏl einn ok vorduz þadan. þeir hofdu ludr ok blesu. enn þar er þyckbyllt ok drifu menn til lids vid þa Suein sua at þar kom at þeir letu fra er til voru komnir. sloguz þeir Sueinn eptir ok elltu þa. þar fell mart manna i flottanum enn fioldi var saart af huorumtueggium aadr þeir skildu. Enn fyrir þessu lidi red Hornbodi ok hafdi hann dregit vndan i flottanum. for hann þar til er hann kom i Lundey. tok haulldrinn vel vid honum ok hellduz þeir saman. Sueinn for heim ok hafdi fiolment ok vardholld mikil þuiat hann trudi illa Sudreyingum ok selldi iardir sinar er a leid vetrinn til lausafiar ok for snimma vm vỏrit sunnan til Liodhusa. hafdi hann gert mikit heruirki i þessarri ferd.

Fra Rognvalldi jarli ok Sueini

409. Þa er Sueinn var i Sudreyium hafdi Rognvalldr jarl farit a Katanes ok tok veizlu i Vik med þeim manni er Haralldr het. Sueinn het son hans ok var hinn vaskligzsti madr. Enn | er jarl var aa veizlu kuomu þeir Þorbiorn klerkr ofan af Skotlandi ok sagdi þau tiþendi at Þorsteinn haulldr fadir hans var drepinn ok hafdi jarl einn drepit hann. Enn þat hofdu menn aa maali hue tidrætt þeim Rognvalldi jarli var ok Þorbirni þuiat jarl gaadi varla at luka maalum sinum fyrir tali þeirra. For Þorbiorn þadan vt i eyiar med jarli enn Sueinn Hroallzsun gerdiz þa skutilsueinn jarls. Þorbiorn hafdi þa verit vm rijd a Skotlandi. hann hafdi drepa laatid tua menn þa er verit hofdu at brennu Frackakar med Sueini Asleifarsyni. Enn er Sueinn kom vr Sudrey þa for hann heim i Gareksey til buss sins enn ecki a fund Rognvalldz jarle sem hann var vanr er hann kom or hernadi. Enn er Sueinn kom or Sudrey vm sumarit ok jarl spurdi at hann var heim kominn spurdi hann Þorbiorn huat hann ætladi hui Sueinn mundi eigi finna hann. Þorbiorn suarar. þess get ek at Sueini misliki vid mik þuiat ek let drepa þa menn er verit hofdu med honum at brenna Frackakar. Jarl mællti. eigi vil ek at þit seet missaattir. Ok eftir þat for Rognvalldr jarl (i) Gareksey ok leitadi vm sættir med þeim ok var þat auduellt þuiat badir þeir villdu at jarl skipadi. siþan gerdi hann þa saatta at sinni ok hellz su sætt leingi siþan.

Fra keskiordum Rognnvalldz jarls

410. J þann tima kom til Orkneyia islenzkt far eitt. þar var a sa madr er Hallr het sun Þorarins breidmaga. hann for til vistar i Rinansey til þeirra Þorsteins ok Rognu. hann vndi þar illa ok bad Þorstein at hann kæmi honum til Rognvalldz jarls. þeir foru a hans fund ok villdi jarl eigi vid honum taka. Enn er þeir kuomu heim þa spyrr Ragna hue fariz hafdi. Hallr kuad þa visu.

Sennda ek son þinn Ragna

saunn koma maal fyrir bragna

hans var haalig idia

hirduistar mer bidia.

hafa kuez hodda ryrir

hinn er hæstum veg styrir

neitti hann gropana gran(n)a

gnott vigligri manna.

Litlu sidarr for Ragna a fund Rỏgnvalldz jarls at eredum sinum. hon var sua buin at hon hafdi gaddan rautt a hofdi gert af rossahaari. Ok er jarl sa þat kuad hann.

Alldri (h)ef ek freitt þar er felldu

framstallz konur allar

uerdr at menia myrdir

miukordr hofuddukum.

nu tær hlauck vm hnacka

hoddstrindar sem binda

skrydiz brudr vid brædi

bengagls merar tagli.

Ragna mællti. her kemr nu at þui sem mælt er at faarr er sua vitr at allt siai sem er. þuiat þetta er af hesti enn eigi af mere. Hon tok þa silkiduk ok falldadi ser med ok taladi eigi at sijdr maal sijtt. Jarl tok henni helldr seint i fystu enn myktiz rædan sua sem aa leid. ok feck hon þat erende sem hon villdi er hon feck hirduist Halli ok var hann leingi siþan med Rognvalldi jarli. Þeir ortu badir saman haattalykil hinn forna ok letu vera .v. visur med huerium hætti. enn þa þotti oflangt kuedit ok eru nu tuær kuednar med huerium hætti.

Fra Rognvalldi ok Suein Asleifarsyni

411. Þat er sagt at Sueinn Asleifarsun spurdi at Hornbogi var kominn i Sudrey. þa bad hann Rognvalld jarl fa ser lijd til at hefna sin. Jarl feck honum .v. skip ok styrdi einu Þorbiorn klerkr enn odru Haflidi sun Þorkels flettis. þridia Dufniall sun Hauardz Gunnasunar. fiorda Rikgardr Þorleifarsun. fimta Sueinn Asleifarson. Enn þegar er Holldbodi spurdi til Sueins þa flydi hann or Sudreyium. Þeir Sueinn draapu mart manna i Sudreyium enn ræntu vida ok brendu. þeir fengu mikit fee enn naadu eigi Hornboda ok alldri kom hann i Sudreyiar siþan. Sueinn villdi vera i Sudreyium vm vetrinn enn þeir Þorbiorn villdu heim ok foru þeir vm haustid sunnan til Kataness ok komu i Dungalsbæ. ok er þeir skylldu skipta herfangi sinu þa mællti Sueinn at allir skylldu iafnmikit hafa nema hann hafdi hofdingia lut þui hann kuez einn hafa fyrir verit ok sagdi jarl hafa fengit þa til lids vid sik. hann leetz ok einn hafa sakir aatt vid Sudreyinga enn þeir eingar. en Þorbiorn þottiz eingum mun sidr hafa til wnnit ok verit eigi sijdr fyrirmadr enn Sueinn. villdu þeir ok (at) allir skipstiornarmenn hefdi iafnan lut. enn sua vard at vera sem Sueinn villdi þui hann var myklu mannfleiri þar a nesinu. Enn Þorbiorn for vvt i Orkneyiar a fund Rognvalldz jarls ok sagdi hue farit hafdi med þeim Sueini ok likadi þeim illa er hann hafdi gert þa hlutręninga. Jarl kuad þat eigi mundu einu sinni finnaz a at Sueinn veri eingi iafnadarmadr. enn þar mun enn koma at hann mun taka giolld fyrir sitt ranglæti. enn eigi skỏlu þer vm þetta deila ek skal fa ydr iafnmikit af minu sem þer misset vid hann. vil ek ok ecki at þer kallit a hann vm þetta ok væri vel ef eigi leiddi stærri vandkuædi af honum. Þorbiorn suaradi. gud þacki ydr herra þann sỏma er þer gerit til vor ok eigi munu ver deila vid Suein vm þetta. enn alldri siþan skal ek vera vin hans ok gera skal ek honum nockura suiuirding her a moti. Ok eftir þetta segir Þorbiorn skilit vid Jngigerdi systur Sueins ok sendi hana yfir aa nes til Sueins. tok hann vid henni vel enn þotti ger til sijn suiuirding mikil. var þa med þeim fiandskapr. kom þar at þui sem mællt er at forudin siatzt bezt vid. þa er Sueinn var i Sudreyium þa hafdi hann sett Murgat Grimssun i Dungalsbæ til forraada ok feingit honum i hendr syslu þa er hann hellt af Rognvalldi jarli. enn Murgadr var sakgæfuinn ok aleitinn ok vard hann vuinsæll vid sinn viafnat. enn þeir er mest vurdu fyrir viafnadi hans stucku a fund Hroalldz ok helldu sik þar. af þui gerdiz fiandskapr med þeim Hroalldi ok Murgad. Litlu sidar for Murgadr sudr til Vikr vid tugtugta mann at erendum sinum. ok aadr hann kom sunnan veitti hann heimsokn Hroalldi bonda ok drap hann ok nockuru menn fleiri. foru sidan til Dungalsbæiar a fund Sueins. þa safnar Sueinn monnum ok ferr til Lambaborgar ok bydz þar vm. þar var vijgi gott ok sat hann þar med sextigi manna ok flutti at ser vistir ok onnur faung þau er þeir þurftu at hafa. Borgin stod a sæfuarhỏmrum nockurum enn steinveggr var fyrir ofuan vel smidadr. biorgin gengu langt med sianum annan veg. Þeir gerdu þa margar vspecktir a Katanesi i raanum ok fluttu þangat | til sin i borgina ok gerduz miok vuinsælir.

Af ferdum Sueins Astleifarsunar

412. Tidendi þersi koma til eyrna Rognvalldi jarli ok Sueini Hroalldzsyni. beiddi Suein(n) jarl fulltingis at hann leidretti þetta maal. fluttu þetta margir menn med Sueini. kom þui sua at Rognvalldr jarl braz vid ok for yfir til nes ok þessir hofdingiar med honum Þorbiorn Haflidi Þorkelssun Dufniall Hauarson ok voru þeir hinir tillagavestu a hendr Sueini. þeir foru til Dungalsbear ok var Sueinn þa i brottu. þeir spurdu at Sueinn var i Lambaborg. foru þeir jarl þaa þangat. ok er þeir kuomu til borgarinna(r) þa spyrr Sueinn huerr fyrir lidinu redi. honum var sagt at Rognvalldr jarl reed fyrir. Sueinn fretti jarl eftir erendum. Jarl suarar at hann vill at hann seli Murgard fram i valld þeirra. Sueinn spyrr huart hann skal grid hafa. Jarl letz þui eigi vilia heita. Þa mællti Sueinn. eigi nenni ek at selia Murgat fram i valld þeirra Sueins Hroalldzsunar edr annarra vuina minna þeirra sem med ydr eru enn giarna villda ek vera saattr vid ydr herra. Þa suarar Þorbiorn klerkr. heyr huat drottinssuikinn mælir at hann villdi giarna saattr vera enn hefir aadr rænt land hans ok lagiz vt sem þiofr. launar þu illa jarli margann soma er hann hefir til þin gort sem þu munt ollum þeim er þu maatt þui vid koma. Sueinn suarar. eigi þarftu Þorbiorn her sua mart til at leggia þuiat ecki mun fyrir þin ord gert. enn þat er hugbod mitt at þu munir honum verstu launa þann soma er hann hefir til þin gert aadr þit skilit fyrir þui at eingir munu gæfu af þer hliota þeir er nockut eigu vid þik. Þa mællti Rognvalldr jarl at menn skylldu ecki skatyrdaz. Eltir þat settuz þeir vm borgina ok bonnudu allar atflutningar ok geck sua miok leingi at ecki maatti atsokn vid koma. ok er eydduz vistir þeirra þa kalladi Sueinn saman sina menn ok leitadi raada vid þa. enn allir menn mæltu eins munni at hans forsia villdu hafa medan hennar væri kostr. Þa tok Sueinn til orda ok mællti. þat syniz mer vuirduligaz at suelta her enn ganga siþan a valld vuina sinna. hefir ok þetta sua farit sem likligt var at oss mun baadi skorta vid Rognvalld jarl vit ok gæfu. enn her hefir verit leitad vm sættir ok grid ok hefir huarki feingiz Murgardi felaga minum. enn veit ek at kostr mun her odrum monnum grida enn ek nenni eigi at selia hann fram vndir auxi. nu er þat eigi rett at her (gialldi) sua margir hans vandræda þott ek nenna eigi at skiliaz vid hann at sinni. Ok eftir þetta tok Sueinn þat raad at knyta saman snæri þau er þeir hofdu enn vm nattina letu þeir þa Suein ok Murgad siga ofan or borginni a siainn ok eftir þat toku þeir sund ok laugduz fram med biorgunum þar til er þraut hamrana. eftir þat stigu þeir fotum a land ok foru vpp i Sudrland ok sua til Mærhỏfi ok þadan til Dufeyra. þar fundu þeir orkn(eyska) menn a byrdingi het sa Halluardr er fyrir þeim var enn annarr Þorkell þeir voru .x. saman. þeir Sueinn gengu a skip med þeim ok foru .xij. saman a byrdingi sudr fyrir Skotland þar til er þeir koma i Maeyiar. þar var þa munklifi Ballduini het aboti sa er fyrir reed. þar voru þeir Sueinn ok hans menn .vij. nætr vedrfastir ok sogduz vera sendir a fund Skotakonungs af Rognvalldi jarli. Munkar grunudu sỏgn þeirra ok ætludu vera raansmenn ok sendu til landz eftir monnum. en þa er þeir Sueinn verda þess varir þa hlaupa þeir a skip ok ræntu stadinn fe miklu. þeir foru a brott ok inn eftir Myrkuafirde. þeir fundu i Eidinaborg David Skotakonung. tok hann vel vid Sueini ok baud þeim at vera med ser. Sueinn sagdi konungi allan maalavoxt þangatkuomu sinnar ok hue farit hafdi med þeim Rognvalldi jarli aadr þeir skilduz ok sua þat er þeir hofdu rænt i Maeyium. Voru þeir Sueinn vm hrid med Skotakonungi i godu yfirlæti. Dauid konungr sendi menn til þeirra manna er fiar hofdu mist fyrir Sueini i ferdinni ok leet þa sialfa virda skada sinn en bętti sinu fe huerium sinn misse. Dauid konungr baud Sueini at sækia konu hans i Orkneyiar enn faa honum slikar sæmdir i Skotlandi at hann mætti vel vid vna. Sueinn birti vilia sinn fyrir konungi ok sagdi sua at hann villdi at Murgadr væri þar eftir med konungi enn hann sendi ord til Rognvalldz jarls at hann tæki sættum vid hann enn Sueinn lezt vilia leggia allt sitt maal a valld Rognvalldz jarls. kuez þa iafnan vel vidr vna er þeir voru saattir enn þa illa er þeir voru vsaattir. Dauid konungr suarar. bædi er nu at jarl þersi mun vel vera enda þickir ydr þat eina vera er til hans veit. hættir þu nu a hans trunad enn fyrirlætr þat er ver biodum þer. Sueinn lezt hans vingan alldri laata vilia en sagdiz þo vilia bidia konung at hann veitti þetta. konungr quad sua vera skylldu. Dauid konungr sendi menn nordr i Orkneyiar med giofum ok þeirri ordsending at jarl skylldi taka sættum vid Suein. for þa ok Sueinn i eyiar nordr enn Murgadr var eftir med konungi. Sendimenn Davids konungs foru a fund Rognvalldz jarls. tok hann vel vid þeim ok sua giofum þeim er konungr sendi honum ok het sættum. tok hann siþan Suein i frid ok fulla vinaattu ok for hann þa til bua sinna.

Fall Valþiofs jarls

413. Þa er þeir Sueinn ok Murgadr voru a brottu or Lambaborg toku þeir er i borginni voru þat raad at gefa vpp stadinn i valld Rognvalldz jarls. spurdi hann huat þeir vissu til Sueins ok þeirra Murgadar sidazst enn þeir sogdu sem var. Ok er jarl heyrdi þat mællti hann. satt er þat at segia eingra manna iafningi er Sueinn þeirra er ver eigum kosti her med oss. eru slik brogd bædi dreingilig ok hardfeinglig. enn eigi vil ek nidaz aa ydr þott þer hafit vafiz i þesso vandkuædi med Sueini. skal huerr yduarr fara i fridi fyrir mer. For jarl þadan heim i Orkneyiar enn sendi Þorbiorn klerk med .xl. manna a skipe sudr til Breidafiardar at leita þeirra Sueins ok spurdiz ecki til hans. þa talar Þorbiorn fyrir þeim at þeir færi vndarliga. rekumz eftir Sueini a leid fram | en hofum spurt at Valþiofr jarl faudrbani minn er skamt hedan med litla sueit manna. ok ef þer vilit fara at honum med mer þa vil ek þui heita ydr at mer skal eigi fara sem Sueini at ek gera ydr hlutræninga ef oss berr herfang i hendr. þuiat fe þat er ver faum skolu þer hafa enn skipta mer þui einu til handa er þer vilit þuiat mer þickir betri frægd enn fe. Eftir þat foru þeir þar til er Valþiofr jarl var a veizlu ok toku hus a þeim ok baaru þegar elld at. þeir Valþiofr hlupu til dyranna ok spurdi huerr fyrir elldinum redi. Þorbiorn sagdi til sin. Valþiofr baud bætr fyrir vijg Þorsteins enn Þorbiorn kuat ecki þurfa vm sættir at leita. þeir Valþiofr vorduz vel vm rijd. enn er elldrinn sotti þa hlupu þeir vt ok vard þa skamt vm vorn þeirra þuiat þeir voru þrekadir miok af elldi. fell þar Valþiofr jarl ok .xxx. manna med honum. Þar fengu þeir Þorbiorn fe mikit ok hellt hann oll heit sin dreingiliga vid sina menn. foru þeir eftir þat vt i Orkneyiar a fund Rognvalldz jarls ok let hann vel yfir þeirra erendi. var þa kyrt i eyiunum ok fridr godr. J þann tima bio einn vngr madr i eyiunum er Kolbeinn hruga het ok var hitt mesta afarmenni. Þann let þar gera steinkastala godan var þat oruggt vigi. Kolbeinn aatti Herbiorgu systur Hakonar bæns en modir þeirra var dottir Herborgar Palsdottur. þessi voru born þeirra Kolbeinn karl Biarni skaalld Sumarlidi Aaslakr Frida. þau voru aull mikils haattar.

Fra Eindrida vnga

414. J þann tima redu synir Haralldz gilla i Noregi. var Eysteinn þeirra elldzstr enn Jngi var skilgetinn ok hofdu lendir menn aa honum mesta(r) virdingar. let hann þa raada ollu þui er þeir villdu. J þenna tima hofdu þessir lendir menn mest raad med honum Augmundr ok Erlingr synir Kyrpingaorms. þeir giordu þat raad med Jnga konungi at hann skylldi senda ord Rognvalldi jarli ok veitti honum sæmligt heimbod. sogdu sem satt var at jarl hafdi verit mikill vin fodur hans ok baadu hann gera ser uid jarl sem kærazst sua at væri hans vin meiri en brædra hans huat sem i kynni at geraz med þeim. jarl var frændi þeirra brædra ok hinn mesti vin þeirra. Enn er þessi ord komu til Rognvalldr jarls veikz hann vid skiott ok bio ferd sina þuiat hann var fwss at fara til Noregs at finna frændr sijna ok vini. Til þessar ferdar beiddiz Haralldr jarl fyrir foruitnis sakir ok skemtanar. hann var þa .xix. vetra gamall. Ok er iarlar voru bunir foru þeir vesten med kaupmonnum ok hofdu sæmiligt foruneyti ok komu vm vorit snemma til Noregs. fundu þeir Jnga konung i Biorgyn. tok Jngi konungr alluel vid þeim. fann Rognvalldr jarl þar marga vini sina ok frændr. dualdi hann þar vm sumarit miok leingi. Þat sumar kom vtan af Miklagardi Eindridi vngi. hann hafdi þar verit leingi a maala. kunni hann þeim þadan at segia morg tidendi ok þotti monnum skemtan at spyria hann vtan or heime. Jarl taladi iafnan vid hann. ok eitthuert sinn er þeir toludu þa mællti Eindridi. þat þicki mer vndarligt jarl er þu vill eigi fara vt i Jorsalaheim ok hafa eigi sagnir einar til þeirra tidenda er þadan eru at segia. er slikum monnum bezst hent þar sakir yduarra lista muntu þar bezst virdr sem þu kemr med tignum monnum. Ok er Eindridi hafdi þetta mællt fluttu þetta margir adrir med honum ok eggiudu at hann skylldi geraz fyrirmadr at ferd þessi. Erlingr lagdi her morg ord til ok sagdi at hann mundi raadaz i ferdina ef jarl villdi geraz fyrirmadr. Ok er þessa fystu sua gaufgir menn þa het jarl ferdinni. ok er þeir jarl ok Erlingr reedu þetta med ser þa volduz margir gaufgir menn til þessar ferdar. þessir lendir menn. Eindridi vngi skal leid segia Jonn Petrsson Aaslaakr Erlendzsun Gudormr maulr Kollr af Halllandi. sua var mællt at eingi þeirra skylldi meira skip hafa en þritugt at rumatali nema jarl ok eingi skylldi hafa buit skip nema hann. þui skyllde sua gera at eingi skylldi annann aufunda fyrir þat at sijt lid edr skip hafdi betr buit annar helldr enn annar. Jonn fotr skal gera laata jarli vtfararskip ok vanda sem mest. Rognvalldr jarl for heim vestr vm haustid ok ætladi ath sitia .ij. vetr i riki sinu. Jngi konungr gaf jarli langhskip .ij. helldr litil ok einkar fỏgur ok gerr mest til rodrar ok voru allra skipa skiotuz. Rognvalldr jarl gaf Haralldi jarli annat skipit þat het Fifua enn annat het Hialp. þessum skipum helldu jarlar vestr vm haf. Rognvalldr jarl hafdi ok þegit storgiafir af vinum sinum. Þat var þridiadags kuelld er jarlar letu i haf ok sigldu allgodann byr vm nattina. Miduikudag var stormr mikill enn vm nattina vrdu þeir vid land uarir. þa var myrkr mikit. þeir saa bodaslodir aullum megin hia ser. þeir hofdu aadr samfloti halldit. Þa var eingi kostr annar enn sigla til brottz baadum skipunum ok sua gerdu þeir. þar var vrd fyrir enn litid forlendi enn hamrar hitt efra. þar hellduz menn allir enn tyndu fe miklu. sumt rak vpp vm nattina. Rognvalldr jarl bargst þa enn allra manna bezst sem iafnan hann var sua kaatr at hann leek vid fingr sina ok orti nær vid huert ord. hann dro fingrgull af fingri ser ok kuat visu.

Heingi ek hamri kringdann

hanga riupu taugar

grimnis sylg a gaalga

ginunngs bruar linna.

sua hefir gloraddar gladdann

gagfellz mik þetta

lỏms at ek leik vid mina

lautir hellis gauta.

Ok er þeir hofdu vpp borit faungin foru þeir a land at leita bygda þuiat þeir þottuz vita at þeir munda vid Hialltland komnir. þeir fundu braatt bæi ok er þa skipt monnum i bygdir. þar wrdu menn jarli fegnir er hann kom ok spurdu menn at vm ferdir hans. Jarl kuad visu.

Brast þa er bædi lesti

baud hraunn skada monnum

suut feck vedrit vata

vinum Hialp | ok Fifu.

se ek at sia mun þickia

snarlyndra faur iarla

sueit gat vaas at visu

vinna hofd at minnum.

Husfruin bar skinnfelldar skickiu at jarlli. hann tok vid hlæiandi ok retti hendr a moti ok kuat.

Skek ek her skinnfelld hrockinn

skraut er mitt æfarlitid

stor er sa er stendr yfir aurum

stafnuaullr yfirhaufnum.

feingr er enn af vngum

alfangs mari gongum

brim rak hest vid hamra

huns skrautligir bunir.

Þa voru gerfir fyrir þeim elldar storir ok bokuduz þeir þar vid. gridkona kom inn ok skalf miok ok mællti i skia(l)ftanum ok skildu menn eigi huat hon mællti. Jarl kuez skilia tunga hennar.

Dwsi þer enn Aasa

atatata liggr i vatni

hutututu huar skal ek sitia

helldr er mer kallt vid elldinn.

Jarl senndi menn sina .xij. til Einars i Gullberuvik enn hann letz eigi munda vid þeim taka nema jarl kæmi sialfr. Ok er Rỏgnvalldr jarl spyrr þetta þa kuat hann.

Ala kuez Einarr vilia

eingan Rognvalldz drengia

mer fellr gautz a goma

gialfrs nema jarlinn sialfann.

veit ek at hraaz i heitum

hugþeckr firum ecki

inn geck yggs þar er brunnu

elldar sijd a kuelldi.

Jarl dualdiz miok leingi a Hialtlandi ok for vm haustid sudr til Orkneyia ok sat i riki sinu. Þat haust kuomu til hans hialltlenzkir menn .ij. het annarr Aarmódr ok var skaalld. annarr Oddi hinn litli Glumsson ok orti enn vel. jarl tok vid þeim baadum til hirduistar. Jarl hafdi julabod mikit ok baud monnum til ok gaf giafir. hann retti gullrekit spiot at Ármodi skaalldi ok skelfdi vid ok bad hann yrkia visu a moti.

Eigi metr hinn itri

alvalldr giafar skaalldi

ygga vid adra seggi

elstærir mer færa.

sniallr bar glæst med gulli

grundar uaurdr at mundum

budlungr nyzstr it bezsta

blodkerti Aarmodi.

Þat var einn dag vm iolin at menn hugdu at tiolldum. þa mællti jarl vid Odda hinn litla. gerdu visu vm athofn þess mannz er þar er aa tialldinu ok hafdu kuedna þina visu þa er ek hefi lokit minni visu. haf ok eingi þau ord i þinni visu er ek (hefi) i minni visu. Jarl kuat.

Lætr vm auxl sa er vtar

alldrenn stendr a tialldi

siglreyr saudins vaara

slidrvaund ofan rida.

eigi mun þo at ægir

aurbeidanda reidiz

blikrudr bỏduars iokla

beinrangr framar ganga.

Oddi quat.

Stendr ok hyggr at hauggua

herdilwtr med suerdi

bandaalfr beidir rindi

balldr vid dyrr a tialldi.

fyrr muna hann med hiorfui

hætt nu er maal at sættaz

hlædendr hleypiskida

hlunz adr geigir se wnninn.

Jarl hafdi ok Vilhialm byskup i bodi sinu vm iolin ok marga gædinga sina. þa gerdi hann bert vm raadagerd sina at hann ætladi wt i Jorsalaheim. bad hann byskup þa til ferdar med ser þuiat hann var Parisklerkr godr ok villdi jarl at hann væri tulkr þeirra. hann veitti jarli þetta ok het ferdinni. Þessir menn reduz til ferdar med Rognvalldi jarli Magnus sun Hauardz Gunnasunar Sueinn Hroalldzsun. þessir eru af hinum minnum Þorgeirr skotakollr Oddi hinn litli Þorbergr suarti Ármodr skaalld Þorkell krokauga Grimkell af Flettunesi Biarni sun hans. Ok er þessir .ij. uetr eru lidnir er þeir skylldu tilbunat hafa for Rognualldr jarl or Orkneyium snemma vm vorit austr til Noregs at vita huat þeim lidi hinum lendum monnum vm bunadinn ok er jarl kom til Biorgyniar voru þeir þar fyrir Erlingr ok Jonn jarlsmaagr. þar var ok Aaslakr kominn enn Guthormr kom litlu sidarr. þar kom ok skip þat fyrir Biorgyn er Jonn fotr hafdi laatit gera jarli ok vandat forkunnar miok at smid ok buit allt. þar voru gylldir allir ennispænir ok vedrvitar ok vida annarstadar buit. var þat skip hin mesta gersemi. Eindridi kom iafnan til biærens vm sumarid ok sagdi at hann mundi hina sidarri viku buinn enn þa var komin. Jarlsmenn kurruda illa er þeir þurftu sua leingi at bida. villdu sumir at eigi væri hans bedit ok sogdu at menn hofdu farit slikar ferdir þott Eindridi væri eigi i ferd. ok nockuru sidarr kom Eindridi til bærins ok kalladiz þa buinn. bad jarl þa sigla þegar er þeim þætti byrvænt. Ok er sa dagr kom er honum þotti leidi gefa lỏgdu þeir ỏr bænum vnndu a segl sin ok var helldr vedr litid. geck skipit jarls litid þuiat þat þurfti byr mikinn. adrir hofdingiar lægdu seglin ok villdu eigi sigla fra jarli. ok er þa bar vt vm eyiarnar tok at huessa vedrit. gerdiz þa sua huast vedrit at þeir þurftu at suipta a hinum smærum skipunum. enn jarlsskipit geck þa mikit. Þeir sa þa sigla eftir ser .ij. skip mikil ok gengu þegar eftir ok vm þa fram. þat skip var annat vandat miok. þat var dreki ok voru bædi hofud ok krokar fyrir miok gullbuin. þat var hlyrbiart ok steint allt fyrir ofan sio þar er bæta þotti. Jarlsmenn mælltu at þar mundi Eindridi fara ok hefir hann þat litt halldit er mælt var at eingi skylldi buit skip hafa nema þer herra. Jarl suarar. mikill er ofsi Eindrida ok er þat vorkunn at hann vili ecki iafnaz vid oss sua sem ver erum vanfærir vid hann. enn vant er þat at sia huart gæfan ferr honum fyrir edr eftir. skulum ver ecki skapa ferd vora eftir skefdum hans. Bar þa Eindrida skiott vm fram a hinu meira skipinu enn jarl hellt samflota a sinum skipum | ok forst þeim vel. kuomu þeir vm haustid til Orkneyia at heilu ok hỏlldnu.

Fra Rognvalldi jarli ok Orkneyingum

415. Þat var þaa raadit at þeir mundi þar sitia vm vetrinn. saatu sumir a sinum kostnadi enn sumir voru med bỏndum enn margir med jarli. J eyiunum var sueim mikit ok skildi þa aa Orkneyinga ok Austmenn vm kaup ok kuennamaal ok mart vard þeim til. bar jarl þar mikinn vanda at gæta til med þeim þuiat huorirtueggiu þottuz honum allt gott eiga at launa ok allz gods fra honum verdir. Fra Eindrida er þat at segia at þeir komu vid Hialltland ok braut þar hitt goda skipit i spỏn ok tyndi miklu fee enn hitt id minna skipid helltz. en Eindridi var vm vetrinn a Hialtlandi ok sendi menn til Noregs ok let gera ser austrfarar skip. Madr het Arni spytuleggr skipveri Erlendz hann for i Orkneyiar vm vetrinn ok þeir .x. saman. Aarni var viafnadarmadr mikill hraustr ok hardraadr. þeir felagar saatu a sinum kosti vm vetrinn. Arni keypti malt ok slaatr at landzseta Sueins Asleifarsunar. enn er hann heimti verdit dro Aarni vndan. enn i annat sinn er hann kom til voru honum golldin afaryrdi. enn aadr þeir skildi laust Arni hann auxarhamars haugg ok mællti. far ok seg kappanum Sueini er þu hætir iafnan ok laat hann retta lut þinn ei muntu meira vid þurfa. Hann bondinn for ok sagdi Sueini ok bad hann retta sinn lut. Sueinn suarar faa ok kuez eingu mundu vm heita. Einn dag vm vorit for Sueinn Aasleifarsun at landzskylldum sinum ok þeir .iiij. saman a teinæringi. leid þeirra laa hia ey þeirri er þeir Arni saatu i. ræddi Sueinn vm at þeir mundi þar at leggia. fiara var a mikil. Sueinn geck vpp einn ok hafdi auxi eina a laagu skapti ok ecki fleira vapna. hann bad þa geyma skips sua at eigi fiaradi vppi. þeir Arni spytuleggr saatu i skemmu einne skamt fra sio. geck Sueinn til skemmunnar ok inn. þeir Arni voru þar .v. fyrir ok heilsuda Sueini. hann tok kuediu þeirra ok taladi vm vid Arna at hann skylldi greida maal bondans. Arni kuat gott tom at þui vera. Sueinn bad hann gera fyrir sin ord ok greida maalit. Arni kuez þar ecki mundu fyrir gera. Sueinn kuez þa litils ok mundu vm beida ok i þui setti hann auxina i haufud Aarna sua at stod a hamri. honum vard laus auxin. Sueinn hliop vt (ok) fỏrunautar Arna eftir honum ofan a fioruna. lupu þeir hart leiruna ok vard einn skiotaztr ok var þar i hendingum med þeim Sueini. þaunglar storir laagu aa fiorunni i leirnum. Sueinn greip vpp einn þaungulinn ok rak i andlit þeim er næstr honum stod. þessi madr greip til augnanna baadum haundum ok þerdi or leirinn enn Suein dro vndan ok til skips sins ok for heim i Gaar(eks)ey. Litlu sidarr for Sueinn yfir a Katanes at erendum sinum ok sendi ord Rognvalldi jarli at hann skylldi sættaz a vig Arna spytuleggs. ok þegar at honum kuomu þau ord stefndi hann at ser þeim monnum er eftirmaal aattu vm vig Arna ok samdiz þat sua at þeim hugnadi ok hellt sialfr botum vpp. marga vspekt adra bætti hann af sinu þa er gior var vm vetrinn bædi af austmonnum ok Orkneyingum. Vm vorit snemma stefndi jarl þing i Rossey. komu þangat allir hofdingiar þeir er i hans riki voru. gerdi hann bert fyrir þeim at hann ætladi brott or Orkneyium ok vt i Jorsalaheim. sagdi ok þat at hann mundi rikit faa i hendr Haralldi jarli frænda sinum beiddi ok þers alla vini sina at veita honum hlydni ok fylgia honum vel huers sem kynni vid at þurfa medan hann þurfti brottu at vera. Haralldr jarl var þa nær .xx. at alldri. hann var mikill vexti ok sterkr liotr madr ok vel vitr þotti monnum hann vænligr til hofdingia. Rognvalldr jarl bioz vm sumarit or Orkneyium ok vard sidbuinn þuiat þeir wrdu leingi at bida Eindrida adr skip hans kom austan or Noregi. Ok er þeir voru bunir helldu þeir brott or Orkneyium fimtan storskipum. þessir voru skipstiornarmenn Rognvalldr jarl Erlingr skacki Vilhialmr byskup Aaslakr Erlendzsun Guthormr Magnus Hauardzsun Sueinn Hroalldzsun Eindridi vngi ok þeir er honum fylgdu. þeir sigldu or Orkneyium sudr vndir Skotland ok sua til Englandz. ok er þeir sigldu til Nordimbralandz fyrir Hueruminni þa kuat Armodr.

Hraunn fyrir Hueru minne

haaleit þar er vær beittum

sueigir lauk enn lægiaz

laund fyrir Veizlu saundum.

eigi drifr i augu

allda laudri falldin

dreingr ridr þraatt af þingi

þeim er nu sitr heima.

Þeir sigldu þadan sudr fyrir England ok sua til Vallandz. Ecki er sagt fra ferd þeirra fyrr enn þeir koma til sæborgar þeirrar er Nerbon heitir. Þat var þar tidenda at jarl sa var andadr er þar hafdi fyrir raadit stadnum er Geirbiorn het. hann aa eftir dottur einn vnga ok frida er Ermingerdr het. hon uardueitti faudurleifd sina at raadi hina gaufgzstu frænda sinna. þeir gerdu raad med drottningu at hon skylldi bioda Rognvalldi jarli til virduligrar veizlu sogdu ok at vida mundi hennar frægd vera ef hon fagnar sua vel gaufgum monnum sua langt sem þeir voru at komnir ok vida mundi hennar frægd beraz. drottning bad þa fyrir raada. Ok er þetta var radit voru menn sendir til jarls at segia at drottning bydr honum til veizlu med sua miklu fiolmenni sem hann villde sialfr. jarl tok þui vel ok þacksamliga valdi hann allt lid sijtt hitt bezsta til ferdar med ser. ok er þeir komu til veizlunnar var þar hinn bezste fagnadr ok eingi lutr sparadr sa er jarli þotti þa sinn somi meire enn aadr. Einn dag er jarl sat at veizlunne geck drottning i hallina ok margar konur med henne. hon hafde bordker a hende af gulli. hon var klædd hinum bezstum klædum hon hafdi laust haarit | sem meyium er titt ok hafdi lagt gullhlad at enni ser. hon skeinkti jarli enn meyiarnar leku fyrir þeim. Jarl tok haund hennar med kerinu ok setti hana hia ser ok tauludu þau vm daginn. þa kuad jarl.

Vist er at fra berr flestu

Froda melldrs at godu

velskufadra vifa

vỏxtr þinn konan suinna.

skord lætr haar a herdar

haukuallar ser falla

aatgiornum raud ek erni

ilka gull sem silki.

Jarl dualdiz þar miok leingi i allgodum fagnadi stadarmenn fystu jarl at stadfestaz þar ok toludu likliga vm at þeir mundi gifta honum fruna. Jarll kuez villdu fara ferd þa er hann hafdi ætlat enn quaz munda þar koma er hann færi aftr ok gera þa af slikt er þeim syndiz. Eftir þat for jarl a braut med fỏruneyti sinu. ok er þeir sigldu austr fyrir Þrasnes hofdu þeir byr godann. saatu þeir þa ok drucku ok voru allkatir. jarl kuat þa visu.

Ord skal Ermingerdar

itr dreingr muna leingi

brudr vill rauck at ridim

raanheim til Jordanar.

en er aftr fara runner

vnnviggs fyrir haf sunnan

rijrtum heim at hausti

hualfron til Nerbonar.

Þa quad Aarmodr.

Ek man Ermingerdi

vtan annnur skaup verdi

margr elr sorg vm suinna

sidan alldri finna.

væri ek sæll ef ek suæfa

syn væri þat gæfa

brudr hefir allfagrt enni

einn naatt hia henni.

Þa quad Oddi.

Trautt erum ver sem ek vætti

verdir Ermingerdar

veit ek at hosk maa heita

hladgrund konungr sprunda.

þat somir bil brima

baugastallz at aullu

hon lifui sæl vnd solar

setri myklu betri.

Þeir foru þar til er þeir komu vestr a Galiciuland .v. naattum fyrir iol ok ætludu þar at sitia vm iolin. þeir leitudu vid landzmenn at þeir mundu setia þar torg til matarkaupa. enn þat er illt matland ok þotti landzmonnum þungt at fæda sua mikinn her. Enn þat var tidenda at i landinu sat haufdingi sa er þar var vtlendr i kastalanum ok hafdi a landzmonnum miklar pyndingar. hann heriadi a þa ef þeir iattadu eigi aullu þui er hann beiddi. baud hann þeim hinn mesta vfrid ok kugan. ok nu er jarl leitdi eftir vid landzmenn vm matkaup gerdu þeir honum þar kost vm at þeir mundi setia þar torg framan til faustu enn villdu þo raada vid þa audrum lutum med nockuru moti ok skylldi Rognvalldr jarl briota straum fyrir at hafa fe allt þat er fengiz af þeim. þetta berr jarl vpp fyrir sina menn ok leitadi raads vid þa huern vpp skal taka. enn flestir voru fusir a kastalamenn ok þotti þat vænligt til fanga ok gengu þeir Rognvalldr jarl at þeim kosti vid landzmenn. Enn er a leid julin kallar jarl sina menn a tal ok mællti. nu hofum ver setid her vm rijd ok hofum ecki aatt vid kastalamenn enn landzmenn letiaz helldr a kaupum vid oss. þicki mer sem þeir hugsi at þat verde lokleysa sem ver hetum þeim. er þat þo ecki dreingiligt at leita ecki vid þat er ver hofum heitit. nu vil ek hafa raad vid ydr huern veg ver skulum vinna kastalann þuiat ek veit at þer erut her raadagerdarmenn mestir. enn þo vil ek þess bidia þa menn sem her eru at huerr leggi til þat er likligaz er at dugi. Erlingr suaradi rædu jarls. eigi vil ek þegia vid ydru bodi en engi er ek raadagerdamadr er ok helldr at kuedia at þersu þa menn er fleira hafa set ok vanari er(u) slikum ferdum sem er Eindridi vngi. enn her mun fara sem mællt er at skiota mun verda til fugls aadr faai. megum ver ok freista at gefa til nockut raad fyrir huat sem kemr. skulum ver i dag ef ydr syniz þat eigi vraadligt edr audrum skipstiornarmonnum ganga til skogar allir ok beri huerr þriar axlbyrdar a baki vndir kastalann. þuiat mer lidz sua sem limit muni eigi traust vera ef mikill elldr er at borinn. skulum ver sua laata ganga þria daga hina næstu ok sia huat at skipaz. Þeir giordu sem Erlingr baud. ok er þui starfi var lokit var komit fram at iolum. villdi byskup eigi laata þeim atgaungu veita medan iolahaatidin stædi yfir. Saa hofdingi het Gudifreyr er kastalann bygdi. hann var vitr madr ok hniginn nockut a alldr hann var klerkr godr ok hafdi farit vida ok kunni margar tungur. hann var madr agiarn ok viafnadarmadr mikill. hann kallar saman menn sina er hann saa tiltekiur þeirra ok mællti vid þa. þetta raad syniz mer vitrligt ok oss skadsamligt er Nordmenn hafa vpp tekit. mun oss sua gefaz ef elldr er at borinn at steinveggrinn mun vera vtraustr vm kastalann enn Nordmenn sterkir ok hraustir. munu ver eiga von af þeim snarprar orrostu ef þeir komaz i færi. vil ek nu raadaz vm vid ydr huern vpp skal taka i þersum vanda sem oss er fallinn. Enn hans menn allir baadu hann fyrir sia. þa tok hann til orda. þat er hitt fysta mitt raad at þer skulut knyta vm mik snæri ok lata mik sijga ofan fyrir kastalavegginn. skal ek hafa vỏnd klædi ok fara i herbudir Nordmanna ok vita huers ek verda viss. Þetta var raad tekit sem hann sagde fyrir. Ok er Gudifreyr kom til Rognvalldz jarls ok sagdiz vera stafkarl einn ok mællti a vaulsku. þat skildu þeir hellz. hann for vm allar budir ok bad ser mater. hann skildi at med Nordmonnum var aufund mikil ok sueitardraattr. var Eindridi fyrir annarri enn jarl fyrir annarri. Gudifreyr kom til Eindrida ok kom ser i tal vid hann kærdi hann fyrir honum at hofdingi sa er kastalann hellt hefdi sent hann þangat. vill hann eiga vid þik felagskap ok væntir þers at þu munir honum grid gefa ef kastalinn verdr wnninn. ann hann þer betr gersima sinna ef þu villt slikt aa mot leggia enn þeim er hann vilia hafa at daudamanni. Slikt tauludu þeir ok mart annat enn jarl var leyndr. for þetta allt af hliodi i fystu. Ok er Gudifreyr hafdi dualiz vm rijd med iarlsmonnuni þa sneri hann aftr til sinna manna. enn þi fluttu þeir or kastalanum ecki þat er þeir aattu at þeir vissu eigi huart atlagan mundi takaz. þeir maattu ok | ecki trua landzfolkinu.

Rognvalldr jarl vann borg eina

416. Þat var .x. dag jula er Rognvalldr jarl stod vpp. var vedr gott. bad hann þa menn sina vopnaz ok let blasa lidinu vpp (til) kastalans drogu þeir þa vidinn at ok hlodu baal vmhuerfis veggina. skipadi jarl monnum til atgaungu huar huerigir skylldu at ganga. jarl gengr at sunnan med Orkneyinga. Erlingr ok Aaslaakr vestan. Jonn ok Gudormr austan. Eindridi vngi nordan. Ok er þeir voru bunir til atsoknar hlodu þeir elldi i baalit. þa kuat jarl.

Vin bar huit in hreina

hladnipt skaugul drifta

syndiz faugr er fundumz

ferdum Ermingerdar.

nu tegaz aulld med elldi

eikum fremr at sækia

rida snorp or slidrum

suerd kastala ferdir.

Þeir taka nu at sækia fast at bædi med elldi ok vỏpnum. skutu þeir þaa hart i virkit þuiat eigi maatti annarri atsokn vid koma. kastalamenn stodu laust aa vegginum þuiat þeir wrdu at gæta sijn vid skotum. þeir steyptu ok vt brennanda biki ok brennusteini ok vard iarlsmonnum litid mein at þui. for þat sua sem Erlingr gat at kastalaveggrinn hrundi fyrir elldinum er limit þoldi eigi ok wrdu a stor hlid. Sigmundr aungull het madr stiupsun jarls. hann sotti einn manna fastaz at kastalanum ok geck iafnan fram fyrir iarlinn. hann var þa varla roskinn. ok er atsokn hafdi verit vm rijd þa rucku allir inn af kastalavegginum. vedr var aa af sudri ok lagdi reykinn at þeim Eindrida. Ok þa er elldrinn tok sem fastaz at sækia let jarl bera vatn i ok kæla griotid þat er brunnit var. ok var þa huilld a atsokninni. Rognvalldr jarl kuat þa visu.

Muna mun ek iol þau er olum

austr gialdkera hraustum

vllr at Egda fiollum

vndleygiar med Solmundi.

nu ger ek enn vm adra

iafnlengd sem ek var þeirra

suerdz at sunnanverdum

suarm kastala barmi.

Ok enn quat hann.

Unda ek vel þa er vandiz

vijneik tali minu

gefinn var ek volsku vifui

vỏnarlauat a hausti.

nu ger ek enn þar er vnnum

aattgodu vel fliodi

griot verdr laust at laata

limsett ara mettann.

Þa kuad Sigmundr aungull.

Þer berit aftr er vỏrar

ord þau skaugulborda

fiallrifs fægiþellu

fleyvangs til Orkneyia.

at aungr þar er slaug sungu

seggr vnd kastala vegginn

eir þott alldri væri

itr dreingr framar gengi.

Eftir þat reed jarl til vppgaungu ok Sigmundr aungull. vard þar litil vidrtaka ok komuz þeir i kastalann. var þar margt manna drepit enn þeir er lifit þaagu gafu sik vpp i valld jarls. þar toku þeir mikit fe enn ecki fundu þeir hofdingiann ok nær einga dyrgripi. var þa þegar mikil vmræda huersu Gudifreyr mundi hafa vndan komiz. hofdu þeir þa þegar hinn mesta grun a Eindrida vnga at hann mundi honum hafa vndan skotid ok mundi hann hafa farit brott med reyk til skoger. Eftir þetta duolduz þeir Rognvalldr jarl skamma stund a Galiciulandi ok helldu vestr fyrir Span. þeir heriudu vida vm Spanland hitt heidna ok fengu þar mikit fee. þeir runnu vpp i þorp eitt enn þeir er bygdu þorpit hlupu saman ok redu til bardaga. var þar hart vidrnaam ok flydu landzmenn at lyktum enn mart var drepit. Þa kuat jarl visu.

Vỏn ek vt a Spani

var skiott rekinn flotti

flydi margr af mædi

menlundr konu fundar.

þui erum vær at vorum

væn hliod kuedia þiodum

valr tok vỏll at hylia

verdir Ermingerdar.

Eftir þat sigldu þeir vestr fyrir Span ok fengu þar storm mikinn ok laagu þar þria daga vm akkeri sua at þeir hofdu allmikit vỏs ok lagdi nær at þeir mundi þbriota skipin. Þa kuat jarl.

Skal ek ei hryggr i hreggi

hlin medan streingr ok bua

sudr fyrir Suediu bardi

sualteigar brestr eigi.

beint nam ek huitri heita

baurskord er ek for nordan

vindr berr snart at sundi

sudmar konu prudri.

Eftir þat wndu þeir segl sin ok beittu wt at Niorfasundum allfagran byr. þa kuat Oddi.

Hafdi hollvinr lofda

hinn er miod dreckr inni

sundalauks med sueigi

siau dægr muni hægri.

enn riklundadr rendi

Raugnvalldr med lid skialldat

hesti halli glæstum

hlunz at Niorfasundum.

Ok er þeir beittu at sundinu kuat jarl visu.

Vindr hefir volsku sprundi

vetrar stund fra mundum

wt berum aas at beita

austrænn skotid flaustum.

verdum ver at gyrda

vaanar hart fyrir Spaani

vindr rekr snart at sundi

suidris vid raa midia.

Þeir sigldu i gegnum Niorfasund ok tok þa at hægiaz vedrit. ok þa er þa bar or sundunum þa skildiz Eindridi vngi fra foruneyti jarls med .vj. skipum sigldi hann yfir hafit til Marseliar. enn þeir Rognvalldr jarl laagu eftir vid sundin ok toludu menn mart vm at Eindridi hefdi nu sialfr skirslu til giort huart hann hefdi Gudifrey vndan komit. Jarl let þa vinda segl sin. sigldu þeir a haf ok stefndu hitt sydra med Serklandi. þa kuat Rognvalldr jarl.

Landi vikr enn lauka

laugr tær a vid fogrum

sijd mun seggr at hrodri

seina nordr at einu.

þenna rist ek med þunnu

þijtt iardar men bardi

einum vt fyrir Spaani

aufund krok i dag hroki.

Ecki er getid vm ferd þeirra jarls fyrr enn þeir koma sudr fyrir Serkland ok laagu i naand Sardinarey ok vissu ecki til landa. þann veg var vedri farit at a logduz logn mikil þokur ok sælęgiur ok sa þeir nær ecki fra skipum ok forst þeim þui seint. Þat var einn morgin at af lypti þokunni. stodu menn vpp ok lituduz vm ok saa þeir tuær eyiar ok er þeir sa til eyianna i annat sinn þa var horfin aunnur eyin. Þetta sogdu þeir jarli. hann tok til orda. þat munu eingar eyiar verit hafa. þat munu vera skip þau er menn hafa vt hingat i heim er þeir kalla dromunda. eru þau skip sua mikil sem holmar til at sia. enn þar er annar dromundrinn hefir | legit þar mun lagz hafa vindr aa hafit ok munu þeir hafa siglt a brott. enn þessir muno vera nockurs farandi menn. Eftir þat lætr jarl kalla til sijn byskup ok alla skipstiornarmenn. tok hann þa til orda. ydr kuet ek at þessu herra byskup ok Erling frænda minn. siai þer nockut raad edr efni var at ver megin nockurn sigr a þeim vinna er a dromundinum eru. Byskup suarar. torfuellt get ek ydr verda at leggia langskipin vndir dromundinn þuiat þer munet eigi geta betr enn krækt brandauxi a bordit. enn þeir munu hafa brennustein ok vellanda bik at (færa) vndir fætr ydr ok yfir haufud. megu þer sia jarl sua vitr sem þer erut at þat er hin mesta vfæra at leggia lid sitt ok sialfan sik i sua mikla hættu. Þa tok Erlingr til orda. herra byskup segir hann. likligt er þat at þer munit þetta giorst kunna at sia at osigrvænligt mun vera at leggia at þeim. enn þann veg hygz mer at þott ver freistim at leggia vndir dromundinn at mer þickir vera mega at hinn mesta vopnaburdinn beri vt af skipunum vỏrum ef ver sibyrdum vid. enn ef eigi er sua þa megum ver skiott fra leggia þuiat þeir munu ecki ellta oss a dromundinum. Jarl tok til orda. þetta er dreingiliga mællt ok nær minu skaplyndi. vil ek þat nu bert gera fyrir skipstiornarmonnum ok allri alþydu at huerr madr skal buaz i sinu rumi ok vopna sik med hinum beztum fỏngum. siþan skulum ver leggia at þeim. enn ef þeir eru kristner kaupmenn þa er kostr at gera frid vid þa. enn ef þeir eru heidingiar sem mik varir þa mun almattigr gud vilia veita oss þa miskunn at ver munum vinna sigr a þeim. enn af herfangi þui er ver faaum þar skulum ver faa fatækum monnum hinn fimmtuganda penning. Eftir þat brutu menn vpp vopn sijn ok vijggyrdludu skip sin ok biugguz vm eftir þeim efnum sem þeir hofdu til. skipar jarl til huar huerigir skylldu at leggia. greiddu þeir þa atrodr ok logdu at sem vaskligazst.

Rognualldr vann dromundinn

417. Enn er þeir saa þat er a dromundinum voru at skipin reru at þeim ok menn ætludu til atsoknar vid þa toku þeir pell ok dyrgripi ok baaru wt a bordin ok gerdu þa haareysti mikit ok þotti jarlsmonnum sem þeir eggiadi Nordmenn a hendr ser. Rognvalldr jarl lagdi sitt skip aftr med dromundinum a stiornborda enn Erlingr a bakborda aftr þar. þeir Jonn ok Aaslakr (logdu) fram a sijtt bord huorr enn adrir vm mitt skip a bædi bord ok sibyrdu vid ollum skipunum. ok er þeir kuomu vndir dromundinn var hann sua bordhaarr at þeir mattu ecki vopnum vid koma. enn þeir steyptu loganda brennusteini ok loganda biki yfir þa. ok var þat sem Erlingr gat til at mestan vopnaburdinn bar vt af skipunum ok þurftu þeir ecki at hlifa ser þannig. Ok er þeim ortiz ecki aa vm soknina lagdi byskup fra sijtt skip ok tua(u) onnur ok voldu þeir þangat bogmenn sina ok logdu þeir i skotmaal ok skutu þadan a dromundinn ok var su þa mest atsoknin. færdu þeir þa vid hlifarnar en hugsudu lijtt vm huat er þeir hofduz at er vndir dromundinn hofdu lagt. Rognvalldr jarl het þa a sina menn at þeir skylldu taka auxar sinar ok hoggua bordin a dromundinum þar er minz væri iarnafarit aa. enn er menn a odrum skipunum saa athofn jarlsmanna toku þeir ok slikt raad. Þar er þeir Erlingr hofdu at lagt heck ackeri mikit a dromundinum ok var krækt fleininum a bordit enn leggrinn vissi ofan at skipi Erlings. Audun hinn raudi het stafnbui Erlings. honum (var) lypt a ackeris stockinn enn siþan heimti hann ser fleiri menn sua at þeir stodu sem þeir maattu þreyngz a stockinum ok hiuggu þadan bordin sem þeir mattu ok var þat hauggit myklu efzst. ok er þeir hofdu hoggit sua storar dyrr at þeir maattu ganga inn i dromundinn redu þeir þa til vppgỏngu ok komu þeir jarl i hinu nedri rumin enn þeir Erlingr i hinu efri. ok er huorirtueggiu koma vpp i skipit verdr þar orrosta bædi mikil ok hỏrd. A dromundinum voru Saraceni þat kaullum ver Maumetz villumenn. þar var mart blamanna ok veittu þeir hina horduzstu mottoku. Erlingr feck þar saar mikit a haalsinn vid herdarnar er hann hliop vpp i dromundinn. þat greri sua illa at hann bar iafnan hallt hofudit sidan þi var hann skackr kalladr. Ok er þeir komu saman Rognvalldr jarl ok Erlingr hrucku Saraceni vndan fram i skipit. enn jarlsmenn gengu þa vpp huerr at odrum. vrdu þeir þa fleiri ok gengu at fast. þeir saa at a dromundinum var einn madr sa at bædi var meiri ok fridari en adrir. þat hofdu Nordmenn fyrir satt at sa mundi vera hofdingi þeirra. Rognvalldr jarl mællti at þeir skylldu eigi bera vopn a hann ef þeir mætti odruuisi faa hann. þa baaru þeir skiolldu at honum ok vard sua tekinn ok færdr sidan a skip byskups ok fair menn med honum. enn þeir draapu huert mannzbarn annat ok fengu mikit fe ok margar gersimar. Þa er þeir hofdu lokit hinu mesta starfi settuz þeir þa nidr ok huilldu sik. þa kuat jarl þetta.

Erlingr geck þar er ockur

ognsterkr ruduz merki

frægr med fremd ok sigri

fleinlundr at dromundi.

hlodu ver enn vida

var blod numit þiodum

suerd rudu sniallir fyrdar

snorp blamanna gorpum.

Ok enn kuat hann.

Nennum ver at vinna

valfall ma nu kalla

aar hefir dreingr i dreyra

dromund rodit skioma.

þat mun nordr ok nordan

naddregns konan fregna

þiod beid liott af lydum

liftion til Nerbonar.

Menn ræddu vm tidendin | þessi er þar hofdu gerzst. sagdi þa huerr þat er set þottiz hafa. ræddu menn ok vm huerr fystr hafdi vpp gengit ok vrdu eigi a þat saattir. þa mælltu sumir at þat væri vmerkiligt at þeir hefdi eigi allir eina sogn fra þeim stortidendum. ok þar kom at þeir wrdu a þat saattir at Rognvalldr jarl skylldi or skera. skylldu þeir þat sidan allir flytia. Þa kuad jarl.

Geck aa dromund dockuan

dreingr reed snart til feingiar

vpp med ærnu kappi

Audun fystr hinn raudi.

þar naadu ver þiodar

þui hefir alldar gud valldit

bolr fell blaar a þiliur

blodi vapn at rioda.

Þa er þeir hofdu ruddann dromundinn þa logdu þeir i hann elld ok brendu. Ok er þat saa madrinn sa hinn mikli er þeir hofdu hertekit bra honum vid miok ok gerdiz litverpr ok maatti sik eigi kyrran hafa. enn þo at þeir leitadi orda vid hann þa mællti hann ecki ok eingann veg bendi hann ok ecki bra hann ser vid huart er þeir hetu honum godu edr illu. Enn þa er dromundrinn tok at loga sa þeir at sua sem logandi siorr hlypi i sioinn. þat feck mikils hinum hertekna manni. þat hofdu þeir fyrir satt at þeir hefdi vvandliga leitat fiarins ok nu hefdi runnit maalmrinn i elldzganginum huart er verit hafdi gull edr silfr. Þeir Rognvalldr jarl sigldu þadan sudr vndir Serkland ok laagu vndir Serklandzborg einni ok gerdo þar .vij. naatta grid vid stadarmenn ok aattu vid þa kaup ok selldu þeim sijlfr ok annat fee. Einge madr villdi kaupa hinn mikla mann. ok eftir þat gaf jarl honum fararleyfui vid .v. mann. hann kom ofan vm morgininn eftir med sueit manna ok sagdi þeim at hann var ỏdlingr af Serklandi ok hafdi þadan verit leystr med dromundinum ok ỏllu þui fe er þar var aa. letz honum ok vest þickia at þeir brendu dromundinn ok foru þar sua illa myklu fe at eingi naut. enn nu aa ek mikit valld aa ydru maali. þer skulit nu fra mer þers mest niota er þer gaafud mer lijf ok leitudut mer slikrar sæmdar sem þer maattud. enn giarna villda ek at ver sæimz alldri siþan ok lifit nu heilir ok vel. Eftir þat reid hann aa land vpp en Rognvalldr jarl sigldi þadan sudr til Kritar ok laagu þar i ofuidri miklu. Þa kuat Aarmodr visu er hann hellt vỏrd vm nattina.

Eigu ver þar er vaagi

verpr inn vm þraum stinnan

þann hỏfum ver at vinna

vardhalld a ske barda.

medan i nott hia nytri

naamduks haurundmiukri

lỏkr sefr lind hinn veyki

lijt ek vm auxl til Kritar.

Þeir jarl laagu vndir Krit þar til er þeim gaf byr til Jorsala ok komu til Akrsborgar fỏstumorgin snemma ok gengu þa vpp med pris miklum ok fararbloma þeim er þar var sialldseenn. Þorbiorn snarti orti þa visu.

Vard ek vm hrijd med herdin

hiorþys i Orkneyium

reed folkstara fædir

fyrr vm nætr til styriar.

nu berum raund med reyndum

raunsnarliga iarli

ort a vrga uaurtu

Akrsborg friamorgin.

Þeir jarl duolduz i Akrsborg vm hrid. þar kom sott i lid þeirra ok aunduduz margir menn. þar andadiz Þorbiorn suarti. Oddi hinn litli kuat.

Baaru lyng

lendra manna

fyrir Þarsnes

Þorbiorn suarta.

trad hlynbiorn

vnd hofudskaalldi

ata iord

Akrsborgar til.

Þa sa ek hann

at hofudkirkiu

siklings vin

sandi ausinn.

au þrumir grund

grytt yfir haanum

sỏlu signud

a Sudrlaundum.

Þeir Rognvalldr jarl foru þa or Akrsborg ok sottu alla hina helguzstu stadi a Jorsalalandi. þeir foru allir til Jordanar ok lauguduz þar. þeir Rognvalldr jarl ok Sigmundr aungull logduz yfir anna ok gengu þar a land ok þangat til sem var hrijskiorr nockur ok ridu þar aa knuta stora. Þa kuad jarl.

Ek hefi lagda lyckiu

leidar þueings vm heidi

snotr minniz þers suanni

swt fyrir Jordan wtan.

en ek hyck at þo þicki

þangat langt at ganga

blod fellr varmt a vidann

vỏll heimdrogum ỏllum.

Þa kuat Sigmundr.

Kaut mun ek þombiþrioti

þeim er nu sitr heima

satt er at helldr hỏfum hættann

hans kind i dag binda.

Jarl kuat.

Knut ridum ver kauda

kem ek modr i stad godann

þann i þyckum runne

þessa Lafranz messo.

Ok þa er þeir foru vtan af Jorsalalandi þa kuat Rognvalldr jarl.

Kross hangir þul þessum

þiost skyli lægt fyrir briosti

flyckiz fram aa breckar

ferd enn paalmr medal herda.

Þeir Rognvalldr jarl foru vm aummarit af Jorsalalandi ok ætludu nordr til Miklagardz ok komu vm haustid til þess stadar er heitir Jmbolum. þeir duolduz þar miok leingi i stadnum. enn ef menn genguz a moti þa er þraung var ok þottiz annarr þurfa at saa vægde gongunne er aa moti honum geck þa segir hann sua midhæfui midhæfui. Þat var eitt kuelld er þeir geingu or bænum ok Erlingr skacki geck wt a bryggiuna skipsins gengu stadarmenn i moti þeim ok mæltu midhæfui midhæfui. Erlingr var druckinn miok ok let sem hann heyrdi eigi ok er þa bar saman stock Erlingr af bryggiunni ok ofan i leirinn er vndir var ok hlupu menn hans til at draga hann vpp ok wrdu at færa hann af hueriu klædi. Vm morgininn eftir er þeir iarl funduz ok honum var sagt brosti hann at ok kuat.

Vill eigi vinr minn kalla

vard hann allr i drit falla

nær uar i þui æren

vgæfa midhæfui.

lijt hyck ek at þa þætti

þeingils maagr er hann reingdiz

leirr fellr grar of geira

golegr i Jmbolum.

Þau tidendi wurdu nockuru sidar þar i stadnum er þeir gengu or stadnum miok druknir enn menn Jons fotz sỏknudu hans enn einkis mannz annars. þeir sendu þegar at leita hans a aunnur skip ok fanz hann eigi enn ecki maattu þeir leita hans a land vm nottina. enn þegar vm morgininn er liost var vordit fundu | þeir hann hia borgarvegg veginn. enn þess vard alldri vist huerr honum hefdi bana veitt. ueittu þeir þa virduligann grỏft liki hans at heilagri kirkiu. Eftir þat foru þeir a brott ok er þeir komu nordr til Ægissness. þeir laagu þar nockurar nætr ok bidu byriar þers er þeim þotti godr at sigla nordr eftir hafinu til Miklagardz. þeir vỏndudu þa miok siglingina ok sigldu þa vid pris miklum sua sem þeir vissu gert hafa Sigurd jorsalafara. ok er þeir sigldu nordr eftir hafinu kuat jarl visu.

Ridum ræfils vakri

rekum eigi plog af akri

erium vrgu bordi

wt at Miklagardi.

þiggium þengils maala

þokum fram i gny staala

riodum gyldis goma

gerum rikz konungs soma.

Af Rognualldi jarli

418. Þeir Rognualldr jarl komu til Miklagardz ok var þeim vel fagnat af stolkonunginum ok Veringium. Þa var Menelaus konungr fyrir Miklagardi er ver kollum Manula. hann veitti þeim mikit fee ok baud þeim maalagiof ef þeir villdi þar stadfestazst. þeir duolduz þar miok leingi vm vetrinn. þar var fyrir Eindridi jungi ok hafdi allmiklar virdingar af stolkonungi. hann aatti faatt vid þa jarl enn afþockadi helldr fyrir þeim fyrir odrum monnum. Rognualldr jarl byriar ferd sina vm vetrinn af Miklagardi ok for fyst vestr til Bolgaralandz til Dyraksborgar. þadan sigldu þeir vestr i hafit a Pul. þar gek Rognualldr jarl ok Erlingr af skipum sinum ok Vilhialmr ok allt hit gofgazsta lid þeirra ok ỏfludu ser þar hesta ok ridu þadan fyst til Romaborgar ok sua vtan Romaveg þar til er þeir koma til Danmerkr. foru þadan i Noreg ok wrdu menn þar fegnir. ok var þessi ferd hin frægazsta ok þottu þeir meira haattar menn allir siþan enn aadr er farit hofdu. Medan þeir hofdu verit i ferdinni andadiz Augmundr dreingr brodir Erlings skaacka hann þotti meira haattar þeirra brædra medan þeir lifdu baadir. Enn eftir fall Jnga konungs var til konungs tekinn yfir þann flock Magnus sun Erlings ok Kristinar dottur Sigurdar konungs jorsalafara. enn Erlingr hafdi þa einn landraad i Noregi. Valldamar Danakonungr gaf Erlingi jarls nafn gerdiz hann þa hinn mesti hofdingi. Eindridi kom vtan nockurum vetrum sidarr enn þeir Rognualldr ok redz hann þa til Eysteins konungs þuiat hann villdi ecki eiga vid Erling. Enn eftir fall Eysteins konungs efldu þeir Eindridi ok Sigurdr sun Hau(a)rdz haullz af Reyri flock ok toku til konungs Hakon herdibreid sun Sigurdar konungs Haralldzsunar gilla. þeir felldu Gregorium Dagssun ok Jnga konung. Þeir Eindridi ok Hakon borduz vid Erling vndir Seck. þa fell Hakon en Eindridi flydi. Erlingr jarl leet drepa Eindrida junga nockuru sidar i Vik austr. Rognualldr jarl dualdiz vm sumarit a Haurdalandi er hann kom i Noreg ok fretti þadan morg tidendi or Orkneyium. var þar vfridr mikill ok geingu gædingarnir miok i tua stadi. þeir voru fair er hia sæti sua at eingan lut ætti i. var Haralldr jarl odrum megin enn Erlendr jarl i odrum stad ok Sueinn Asleifarsun. Ok er Rognualldr jarl heyrdi þetta kuat hann visu.

Nu hafa gædingar geingit

gudfion er þat liona

vpp grafaz ill raad greppa

ærit morg aa særi.

þat mun þeygi siatna

þeim er suik vinnr heima

stigum litt a laagann

legg medan vpp heldr skeggi.

Jarl hafdi eingann skipakost enn þeir skylldu laata gera honum langskip nockut. ganga þeir vel vndir þat ok iatta þui ollu sem hann beiddi ok gerdu skipin.

Rognualldr jarl for til Orkneyia

419. Jarl bioz vm summarit at fara vestr til Orkneyia i riki sijtt ok vard hann sidbuinn fyrir þui at hann dualdi mart. for hann vestr a kaupskipi þui er aatti Þorhallr Asgrimssun hann var islendzkr madr ok kynstorr ok atti bu sudr i Byskupstungu. jarl hafdi sueit mikla a skipi ok gofugt foruneyti. toku þeir Skotland þa er var af vetri miok langt ok laagu vid Torfnes. kom jarl litlu fyrir jul i riki sijtt.

Eysteinn konungr fangadi Haralld jarl

420. Nv er at segia fra þui huat til tidenda vard i Orkneyium medan Rognualldr jarl var i vtforinni. Sumar þat er jarl var farinn or landi kom austan or Noregi Eysteinn konungr sun Haralldz gilla. hann hafdi her mikinn. þa hafdi hann lagt herinum til R(inans)eyiar. þa spurdi hann at Haralldr jarl Maddadarsun var farinn til Katanes med tuitugsessa ok hafdi .lxxx. manna. hann laa þa i Þorsaa. Enn er Eysteinn konungr spyrr til hans skipar hann þriar skutur ok for vestr yfir Petlandzfiord ok sua til Þorsaar. kom hann þar sua at þeir jarl vrdu eigi fyrr varir vid enn konungsmenn geingu vpp a skipit at þeim ok gerdu jarl handtekinn. hann var leiddr fyrir konung ok foru þeirra skipti sua at jarl leysti sik .iij. morkum gullz. enn hann gaf riki sijtt i hendr Eysteini konungi sua at hann skylldi af honum hallda rikit sidan. giordiz jarl þa madr Eysteins konungs ok batt þat med saardỏgum. þadan for Eysteinn konungr til Skotlandz ok heriadi þar vm sumarit. hann heriadi vida vm England i ferd þeirri ok þottiz þa hefna Haralldz sona.

Fra Eysteini konungi

421. Eftir þat for Eysteinn konungr aftr i riki sijtt til Noregs ok var allmisiafnt rætt vm hans ferd. Haralldr jarl var i riki sinu i Orkneyium ok var þockasæll af flestum monnum. þa var andadr Maddadr jarl fadir hans en Margret modir hans var komin i Orkneyiar hon var væn kona ok suarri mikill. J þann tima andadiz Dauid Skotakonungr. var þa til konungs tekinn Melkolmr son hans hann var barn at alldri er hann tok riki.

Fra Haralldi. capitulum.

422. Erlendr sun Haralldz hins slettmaala var leingzstum i Þorsaa enn stundum i Sudrey edr i hernadi siþan Ottar jarl andadiz. hann var hinn mannvænligzsti madr | ok giorr at ser vm flesta luti milldr af fe blidr ok raadþægr manna vinsælazstr af sinum monnum. hann hafdi sueit mikla. Anakol het madr hann var fostri Erlendz ok red mestu med honum. hann var ættstorr ok hardfeingr. hann var raadgiafi Erlendz jarls. Þa er Rognualldr jarl var farinn or riki sinu wt i Jorsalaheim for Erlendr a fund Melkolms Skotakonungs ok bad at hana gæfi honum jarls nafn ok Katanes til yfirferdar sua sem hafdi Haralldr jarl fadir hans. enn fyrir þui at Erlendr aatti marga vini enn Melkolmr var barn at alldri þa gekz þat vid at hann gaf Erlendi jarls nafn ok veitti honum Katanes halft vid Haralld frænda sinn. for Erlendr þa a Katanes ok hitti þar vini sina. Eftir þat dro hann lid at ser ok for wt til Orkneyia ok beiddi ser þar vidtoku. Haralldr jarl Maddadarsun dro lid at ser er hann spurdi ok gerdiz fiolmennr. foru þa menn i milli þeirra frænda at leita vm sættir. beiddiz Erlendr haalfra eyia vid Haralld jarl ok villdi Haralldr jarl eigi vpp gefa. kom þa sua at grid voru sett þau missari. enn þat var raadit at Erlendr skal fara austr a fund Noregs konungs ok beida helmings þess er Rognualldr jarl aatti ok lettz Haralldr jarl þann lut munda vpp gefa. For þa Erlendr austr i Noreg en Anakol ok sum sueitin var eftir. Gunni Olafssun brodir Sueins Asleifarsunar hafdi getid born vid Margretu modur Haralldz jarls enn Haralldr jarl hafdi gert hann utlægann. ok af þui tokz (u)vinatta med þeim Sueini ok Haralldi jarli ok sendi Sueinn Gunna brodur sijn sudr i Liodhus til Liotolfs vinar sins er Sueinn hafdi verit med fyrr. Fugl son Liotolfs var med Haralldi jarli ok var þui faatt med þeim Sueini. Þa er Erlendr jarl for austr i Noreg for Haralldr jarl yfir a Katanes ok sat i Vik vm vetrinn. Sueinn Asleifarsun var þa i Þrazvik a Katanesi ok vardueitti þar þa stiupsona sinna þuiat hann aatti fyrr Ragnhilldi Jngimundardottur. þau voru skamma rijd asamt Olafr var son þeirra. Siþan aatti hann Jngiridi Þorkelsdottur Andreas var sun þeirra. Þat var odinsdag i efzstu viku at Sueinn var geinginn vpp i Lambaborg med nockura menn. þeir sa at byrdingr for nordan af Petlandzfirdi. þottiz Sueinn vita at þat mundi vera menn Haralldz jarls þeir er hann hafdi sent eftir skatti a Hialltlandi. Sueinn bad sina menn ganga til skipa ok leggia at byrdinginum. ok sua gerdu þeir ok toku allt þat er a var enn skutu a land monnum Haralldz jarls ok geingu þeir til Vikr ok sogdu honum. Haralldr jarl suaradi faa vm ok sagdi at þeir Sueinn myndi ymsir fe hafa ok skipti hann monnum sinum a veizslur a paschana. Þat kalla Katnesingar at jarl veri . . .

Fra Sueini Astleifarsyni

423. Þegar eftir paschaviku for Sueinn a byrdingi ok rodrarskutu vt i Orkneyiar ok er þeir komu a Skalpeid toku þeir þar skip af Fugli Liotolfssyni. hann var kominn sunnan or Liodhusum fra faudur sins ok ættladi til Haralldz jarls. ok i þeirri ferd toku þeir .xij. aura gullz af Sigurdi klaufa huskarli Haralldz jarls. þat fe hafdi ver(i)t fært i bæ enn þeir voru i Kirkiuvogi er aattu. Siþan for Sueinn yfir a nes ok vpp a Skotland ok fann Melkolm Skotakonung i Ardion. hann var þa .ix. uetra gamall. þar var Sueinn manad ok i allgodu yfirlæti ok bad Skotakonungr hann hafa þau gædi oll a Katanesi sem hann hafdi aadr er hann var vsaattr vid Haralld jarl. Sueinn þackadi konungi.

Fra Sueini ok Anakol. capitulum.

424. Eftir þat bioz Sueinn a brottu ok skilduz þeir Skotakonungr i kærleikum miklum. for Sueinn þa til skipa sinna ok sigldu sunnan til Orkneyia. þa var Anakol a Dyrnesi er þeir Sueinn sigldu sunnan ok saa þeir sigling fyrir austan Mula. þeir senda til Sueins Gauta bonda af Skeggbiarnarstodum ok beiddi Anakol at Sueinn skylldi sættaz vid Fugl vm skiptokuna þuiat þar var frænsemi ok var Fugl þa med Anakol. Enn er Gauti fann þa Suein þa sendi hann ord til Anakols ok bad þa Suein at þeir færi til Sandeyiar ok fyndiz þar þuiat hann letz fara mundu. þar var sættarfundr ok geck saman sættin enn sua kom at Sueinn skylldi gera slikt er hann villdi. Eftir þat redz Anakol til lids med Sueini ok badz i þui at koma sætt þeirra saman Erlendz jarls ok Sueins er hann kæmi austann þuiat þar var fiandskapr mikill af brennu Frackakar. þeir Sueinn ok Anakol foru til Strionseyiar ok laagu vid hofn nockurar nætr. Þa bio i Strionsey Þorfinnr Bessason hann aatti þa Jngigerdi systr Sueins er Þorbiorn klerkr (hafdi) eina laatid.

Sætt Erlendz ok Sueins

425. Þa er þeir Sueinn laagu vid Hofsnes sigldi þar af hafi Erlendr jarl. þeir Anakol ok Þorfinnr leita nu vm sættir med þeim Sueini ok tok jarl þungliga a sættum kuat Suein iafnan andstreymann verit hafa þeim frændum enn halldit ecki þat er þeir Ottar jarl hofdu vid mæltz at styrkia sik (til) rikis. Sueinn baud þa iarli fylgd sina. var þar vm leitad dag allann ok geck eigi sættin fyrr saman enn þeir lystu þui baadir Anakol ok Þorfinnr at þeir mundu fylgia Sueini or Orkneyium ef jarl villdi eigi sættaz vid hann. Erlendr jarl sagdi þau ord Eysteins konungs at þeir skylldu hafa þann lut Orkneyia er adr hafdi Haralldr jarl. Sueinn gaf þat raad þa er þeir voru saattir at þeir skylldu fara aa fund Haralldz jarls aadr hann fretti þetta af odrum monnum ok bidia hann gefa vpp rikit. Sua var gert sem Sueinn mællti. þeir fundu Haralld jarl fyrir Kiareksstodum ok laa hann aa skipum. Þat var Michiaalsmesso aftan at þeir Haralldr jarl sa at langskip reri at þeim ok grunudu at vfridr mundi vera. hliopu af skipunum ok i kastalann. Aarni Rafnssun het madr er hliop af skipi Haralldz jarls ok til Kirkiuvags. hann var sua hræddr at hann fann eigi fyrr at hann hefdi skiolldinn a herdunum enn hann var fastr i dyrunum. þeir Erlendr jarl ok Sueinn hlupu af skipunum ok sottu eftir þeim Haralldi jarli til kastalans ok veittu þeim atsokn bædi med elldi ok vopnum. þeir | vorduz allskoruliga ok skildi nott med þeim. Þar wrdu margir menn sarir af huarumtueggium ok voru þeir Haralldr jarl miok vpp gefnir ef leingr hefdi verit atsoknin. Ok vm morgininn eftir komu bændr ok beggia vinir ok leitudu vm sættir. enn þeir Erlendr jarl ok Sueinn voru traudir til sættanna enn þo. for þat fram at þeir sættuz at þui at Haralldr sor þess eida at Erlendr jarl skylldi hafa hans lut eyianna. skylldi hann ok alldregi til rikis kalla i hendr hanum. foru þessir eidar fram at vitni hinna bezstu manna þar i eyiunum. Eftir þat for Haralldr jarl yfir a Nes ok sua i Skotland til vina sinna. for þa faatt manna or Orkneyium med honum. Erlendr jarl ok Sueinn stefndu þing vid bændr i Kirkiuvaagi ok sottu bændr til vm allar eyiar. flutti Erlendr fram sijtt maal ok sagdi þat at Eysteinn konungr hafdi gefit honum riki i Orkneyium þat er Haralldr jarl hafdi aadr at vardueita. beiddi hann þa bændr ser vidrtoku hafdi þar bref Eysteins konungs þau er þat saunnudu er hann sagdi. Sueinn flutti ok maal jarls ok margir adrir vinir Sueins ok frændr. kom þui sua at bændr iattudu Erlendi jarli hlydni. tok hann þa vndir sik allar eyiar ok gerdiz hofdingi yfir. enn sua var mællt med þeim Erlendi jarli ok bændum at hann skylldi eigi veria Rognualldi jarli þann luta eyianna er hann aatti ef honum yrdi audit aftr at koma. enn ef Rognnualldr jarl krefdi meirr enn haalfra eyia þa skylldu bændr veria þat med Erlendi jarli. Sueinn Asleifarsun var iafnan med Erlendi jarli ok bad hann vera varann ok trua eigi of vel Haralldi jarli edr Skotum. Þeir laagu leingstum vm vetrinn a skipum ok helldu niosnum fra ser. enn er at dro iolum tok vedraatta at hardna ok for Sueinn heim i Gareksey til buss sins ok bad jarl eigi vuarann vera vm sik þott þeir skildi. ok sua gerdi jarl ok laa a skipum enn efnadi huergi i eyium stad til iolaveizlu.

Haralldr jarl kom til Orkneyia aa vuart

426. Þat var til tidenda enn ellefta dag jula i Gareksey at Sueinn Asleifarsun sat vid dryck med huskorlum sinum. hann tok til orda ok gneri nefit. þat er ætlan min at nu (se) Haralldr jarl a ferd komenn til eyia. Þeir suarodo huskarlarnir at þat veri vlikligt fyrir sakir storra storma þeirra er aa lagu. hann kuez vita at þeim mundi sua þickia. mun ek nu ok eigi gera jarli niosn fyrir hugbod mitt eitt enn þo grunar mik at þers muni þurfa. Ok fell þa nidr þat tal ok drucku þeir sem aadr. Haralldr jarl byriadi ferd sina wt i Orkneyiar a iulum. hann hafdi .iiij. skip ok tiutigi manna. hann laa .ij. nætr vid Gareksey. þeir lendu i Hafnarvagi i Hrossey. þeir geingu hinn þrettanda dag iula i fiord. þeir voru i Orkahaugi medan iulahelgin stod ok ærduz þar .ij. menn fyrir þeim ok vard þeim þat farartalmi. Þa var af nott er þeir komu i fiord. var þat þar tidenda at Erlendr jarl var kominn a skip sijtt ok hafdi druckit vm daginn vppi aa husi. þeir Haralldr jarl draapu þar .ij. menn. het annarr Ketill en annarr er eigi nefndr. enn þeir toku hondum .iiij. menn Arnfinn brodur Anakols ok annarr het Liotolfr ok .ij. adra. Haralldr jarl for aftr i Þorsaa ok þeir Þorbiorn klerkr. þeir brædr foru til Lambaborgar Bendict ok Eirekr ok hofdu Arnfinn med ser. Þegar vm nottina er Erlendr jarl vard varr vid vfridinn þa senndi hann mann til Garekseyiar at segia Sueini ok let hann þegar rinda skipum a sio ok for til fundar vid Erlend jarl sem hann hafdi ord til sent ok voru þeir þa a skipum leingi vetran. Þeir brædr Bendict sendu þau ord at Arnfinnr mundi þui at eins lauss laatinn ef þeir Erlendr jarl leti þa hafa skip þat er þeir aattu er tekit hafdi verit fyrir Kiareksstodum. Jarl var þess fusari at laust væri laatid skipit enn Anakol latti þess ok sagdi at Arnfinnr mundi brott komaz þott eigi væri þetta til wnnit. Þat var midvikudaginn næsta fyrir faustu at þeir Anakol ok Þorsteinn Rognusun foru yfir a Nes medr .xx. menn a skutu vm nott. þeir drogu skutuna vndir biorg nockur i einn leynivog. þeir geingu vpp ok leynduz i kiorrum nockurum skamt fra Þrazvik. þeir biuggu sua vm at sua var sem madr lęgi i hueriu rumi. komid hofdu menn til skips vm morgininn ok grunudu þeir ecki vm. Þeir Anakol saa roa menn fyrir a skipi vtan fra borg ok lenda i aarós. þa sa þeir mann rida fra borg enn annan ganga ok kendu þar Eirek. þa skipto þeir lidi sinu ok geingu .x. til siofar med aanni ok gættu at þeir kæmi eigi til skipsins enn adrir .x. geingu til bæiar. Eirekr kom litlu fyrr a bæinn ok geck til skaalhuss. þa heyrdi hann til vopnadra manna ok hliop hann þa i skaalann ok vt adrar dyrnar ok villdi til skips sins. enn þar voru menn fyrir ok var hann þa handtekinn ok færdr vt i eyiar til Erlendz jarls. voru þa sendir menn til Haralldz jarls ok segia honum at Eirekr mundi eigi fyrr lauss verda laatinn enn þeir Arnfinnr kæmi heilir til handa Erlendi jarli. ok þetta geck eftir þui sem þeir beiddu.

Sættir þeirra Haralldz jarls ok Erlendz

427. Um vorit eftir bioz Haralldr jarl af Katanesi ok for nordr til Hialltlandz. hann ætladi at taka af lifi Erlend junga. Enn hann hafdi bedit Margretar modur hans enn jarl hafdi syniat. eftir þat feck Erlendr ser menn ok nam hana a brott or Orkneyium ok flutti hana nordr til Hialltlandz ok settiz i Moseyiarborg ok hafdi þar vidbunat mikinn. Enn er jarl kom i Hialltland settiz hann vm borgina ok bannadi allar tilflutningar. enn þar var vhægt atsokn vid at koma. foru menn til ok leitadu vm sættir med þeim. þa beiddi Erlendr at jarl skylldi gifta honum konuna enn baud sik til styrktar vid jarl ok sagdi at honum lægi meira vid at hann fengi halldit riki sinu en þotti þat vænz til at hann gerdi ser vuini(!) sem flesta. Þetta fluttu margir menn med Erlendi ok vrdu þær malalyktir at þeir sættaz ok | feck Erlendr Margretar ok redz sidan til felags med Haralldi jarli ok foru þeir vm sumarit austr i Noreg. Ok er þat spurdiz i Orkneyiar þa gerdu þeir Erlendr jarl raad sin ok fysti Sueinn at þeir mundi fara i hernat ok afla ser sua fiar. ok sua gera þeir ok foru sudr til Breidafiardar ok heriudu fyrir austan Skotland. þeir foru sudr til Beruuikr. Knutr hinn audgi het madr hann var kaupmadr ok sat iafnan i Beruuik. þeir Sueinn toku mikit skip ok gott er Knutr atti ok var a fe mikit. þar var ok aa kona hans. eftir þat sigldu þeir sudr vndir Blyholma. Knutr var þa i Beruvik er hann spurdi raanit. hann keypti at Beruvikrmonnum .c. marka silfrs (at þeir) sætti eftir fenu. þeir voru flestir kaupmenn er eftir leitadu. þeir foru a .xiiij. skipum at leita þeirra. Þa er Erlendr jarl ok Sueinn laagu vndir Blyholmum ræddi Sueinn vm kuelldit at menn skylldu liggia tialldlausir. kuat S(ueinn) þickia van at Beruvikr(menn) mundi koma fiolmennir til þeirra vm nottina. enn vedr var huast. Gaafu þeir ecki gaum at huat sem Sueinn mællti ok lagu vndir tialldum nema a skipi Sueins var ecki tialldat fyrir aftan sigla. Sueinn sat vpp i lodkaapu a kistu einni ok kuez munda buinn vera vm nottina. Einarr skeifr het skipveri Sueins. hann ræddi vm at sogur gangi fra vm roskleik Sueins. hann er kalladr karlmadr betri enn adrir menn enn nu þorir hann eigi at hafa tiolld a skipi sinu. Vardmenn voru vppi a holmanum. Sueinn heyrdi at þeir vrdu eigi a sattir huat þeir saa. hann geck vpp til þeirra ok spurdi vm huat þeir þrætti. þeir letuz eigi vita huat þeir saa. Sueinn var allra manna skygnstr ok er hann hugdi at saa hann at skip foru at þeim nordan .xiiij. hann geck a skip sitt ok bad vardmenn ganga a skipin ok segia huat vm var. Sueinn bad menn vaka ok reka af ser tiolldin. ok eftir þat gerdiz akall mikit ok æptu flestir a Suein ok spyria huat til raads skal taka. hann bad menn vera hlioda enn kuat þat vera sitt raad at leggia skipin a milli holmsins ok meginlandzins. ok freistum at þeir sigli vm oss. enn ef þeir sigla vm oss þa mun skilia med oss. enn ef þeir hallda at oss þa roum i moti þeim ok tokum vid sem hardaz ef fund vorn berr saman. Enn adrir raadmenn mælltu i moti ok kolludu þat eitt raad at sigla vndan. ok sua var gert. Sueinn mællti. ef þer vilit vndan sigla beitid þa a hafit wt. Sueinn vard seinst buinn enn Anakol beid hans. þa geck skipit Sueins meira ok let hann þa minka siglingina ok beid Anakols ok villdi eigi at hann væri einskipa eftir. Þa mællti Einarr skeifr er þeir Sueinn sigldu vid allt segl. er ei þat Sueinn at kyrt standi skipit vart. Sueinn suaradi eigi ætla ek þat enn þat ræd ek þer at þu leitir eigi oftar a hreysti mina er þu skyniar eigi fyrir rædslu sakir huart skipit skridr edr er þat kyrt. er þat þo allra skipa skiotaz vndir segli. Sneru þeir Sueinn þa inn vndir Mosey. þa sendi Sueinn menn til Eidinaborgar at segia Skotakonungi fra herfangi þeirra. Enn aadr þeir kæmi til borgarinnar þa ridu .xij. menn i moti þeim ok hofdu (vid) slagalar hosur fullar af silfri. ok er þeir funduz spurdu þeir at Sueini Asleifarsyni. þeir sogdu til hans ok spurdu huat þeir villdu honum. Skotar sogdu at þeim væri sagt at Sueinn væri handtekinn ok Skotakonungr hefdi sent þa at leysa hann ok sogdu fra erendum sinum. Konungr taldi lijt at felati Knutz enn sendi Sueini skiolld dyrann ok enn fleiri giafir. Þeir Erlendr jarl ok Sueinn komu heim vm haustid til Orkneyia ok komu helldr sid. Þetta sumar for Haralldr jarl austr i Noreg. þa kom ok vtan af Miklagardi i Noreg Rognvalldr jarl ok Erlingr skacki ok kom jarl litlu fyrir jul i Orkneyiar i riki sijtt.

Sætt Rognualldz jarls ok Erlendz jarls

428. Þa foru menn þegar i milli þeirra Rognvalldz jarls ok Erlendz jarl ok leitudu vm sættir ok kærdu bændr einkamaal þau er verit hofdu med þeim Erlendi jarli at hann skylldi eigi veria Rognnualldi jarli sinn lut eyia. Var þa komit a stefnulagi med þeim jorlum i Kirkiuvaagi ok a þeirri stefnu bundu þeir eidum sætt sina. þetta var .ij. nottum fyrir jul ok sættuz þeir vid þat at halfar skylldi hafa eyiar huarr þeirra ok veria baadir rikit fyrir Haralldi jarli edr odrum ef til kalladi. þa hafdi Rognualldr jarl eingann skipakost aadr enn skip hans komu austan vm summarit. Þenna vetr var allt kyrt enn vm vorit gerdu iallar raad sitt i moti Haralldi iarli ef hann kæmi austan ok for Erlendr jarl til Hialtlandz ok skylldi sæta honum ef hann kæmi þar vid. Rognualldr jarl for yfir til Þorsar þuiat þers var van at Haralldr iarl mundi þangat þegar leita ef hann kæmi austan þuiat hann aatti þar marga vini ok frændr. Þeir Erlendr jarl ok Sueinn voru a Hialtlandi vm sumarit ok duoldu skip aull sua at engi geingu til Noregs vm sumarit. Haralldr jarl for vm sumarit austan or Noregi ok hafdi .vij. skip ok tok Orkneyiar. en .iij. þeirra urdu sæ(ha)fa til Hialtlandz ok toku þeir Erlendr jarl þau. Þa er Haralldr jarl kom i Orkneyiar þa spurde hann þau tidendi at þeir hefdi sætz Rognualldr jarl ok Erlendr jarl ok þar skylldi haalfar eyiar huarr hafa vid annan. þottiz hann þa sia sinn kost ok mundi honum ætlat ecki af londum. tok hann þa þat raad at fara yfir a Nes a fund Rognualldz jarls aadr þeir Erlendr jarl kæmi austan. þeir Erlendr jarl ok Sueinn voru þa a Hialtlandi er þeir spurdu at Haralldr jarl var kominn i Orkneyiar a .v. langskipum. biugguz þeir þa þegar til Orkneyia ok fengu i Dynraust strauma ok stor vedr ok skildi þar med (þeim). Suein bar þa aftr at Fridarey a .xij. skipum ok hugdu jarl tyndann. helldu þadan sudr til Sandeyiar ok var þar fyrir Erlendr jarl med .iij. skipum ok vard þar fagnafundr mikill. foru þeir þadan til Hrosseyiar ok spurdu þar vm ferdir Haralldz jarls.

Talat vm sættir

429. Nv er at segia fra þui at Haralldr jarl kom i Þorsa ok hafdi .vj. skip. Rognualldr jarl var þa i Sudrlandi ok sat þar at brudkaupi þui er hann gipti dottur sina Jngiridi Eireki slagbrell. kom honum þegar niosn at Haralldr jarl var kominn i Þorsa. | reid jarl fiolmennr ofan fra Beruvik i Þorsaa. Eirekr var frændi Haralldz jarls ok aatti mikinn lut i at sætta þa ok margir adrir med honum. ok segia at þat var einsætt at lata sik eigi a skilia fyrir sakir frænsemi ok fostrs ok langs felagsskapar er verit hafdi med þeim. kom þui sua at stefnulagi var komit a med þeim ok gridum. skylldo þeir finnaz i kastala nockurum i Þorsaa ok tala .ij. einir. enn iafnmargir menn huars þeirra skylldu vera hia kastalanum. þeir toludu leingi ok lagdiz vel aa. þeir hofdu ecki fundiz sidan Rognualldr jarl kom i land. Ok er aa leid daginn var sagt Rognualldi jarli at lid Haralldz jarls droz þangat med vagnum. Haralldr jarl kuat þat ecki saka mundo. Þui næst heyrdu þeir vt til hauggva storra ok hlupu þeir þa vt. þar var kominn Þorbiorn klerkr med mikla sueit manna ok sætti þegar averkum vid menn Rognualldz jarls. enn þeir kolludu jarlar at þeir skylldu eigi beriaz. hliopu menn þa til or stadnum at skilia þa. þar fellu .xiij. huskarlar Rognualldz jarls en hann vard saar i andliti.

Raad Sueins

430. Eftir þat aattu vinir þeirra lut i at koma sættum a med þeim ok kom sua at þeir sættuz ok bundu med eidum sætt sina ok efnudu nyian felagskap med trygdum ok handsolum. ok var þetta raadit at þeir skylldu þegar vm nattina vt til Orkneyia a hendr Erlendi jarli. þeir helldu .x. skipum austan a Petlandzfiord ok helldu til Rinanseyiar ok lendu i Vidivagi ok geingu þar a land. Þeir Erlendr jarl laagu a skipum sinum i Bardvik ok sa þeir þadan fiolmennit a Rinansey ok gerdu þadan niosnir. enn er þeir vrdu vissir at jarlar hofdu sætz þa var þat ok sagt at þeir mundu Erlendi jarli eigi laata kost strandhauggva edr annarra vistafanga ok mundu ætla at sitia þeim mat þar i eyinni. Þa geingu þeir Erlendr jarl a tal ok leitadi raads vid lid sijt. kom þat asamt med þeim at Sueinn skylldi raada huert raad vpp skal taka. Sueinn veitti þau audsuor at þegar vm nottina skylldu þeir sigla yfir til Katanes ok sagdi at þeir hofdu eigi styrk til at deila vid þa baada i eyiunum. gerdi hann þat yfirbragd aa at þeir mundi fara til Sudreyia ok vera þar vm vetrinn. Þat var fyrir Michials messo vm aftaninn at þeir sigldu a fiordinn. enn þegar þeir koma yfir a Nes hlaupa þeir i bygdina ok reka ofan strandhogg mikil ok hoggua a skip sin. Straumar voru miklir ok vand vedraatta ok var fiordrinn iafnan vfærr. enn þegar er leidi gaf sendi Sueinn mann a baati handan af nesinu ok sagdi at Erlendr jarl hafdi hoggit strandhogg a Katanesi ok lagu bunir at sigla til Sudreyia þegar er gæfi. Ok er þessi tidendi komu til eyrna þeim Rognualldi jarli þa skaut hann aa husþingi ok taladi fyrir lidi sinu. bad menn vera vara vm sik ok gæta sin vel ok liggia hueria nott a skipum þui at nu er þeirra Sueins a eingri stund aurfænt i eyiarnar þui helldr sem hann gerir meirr ord aa at hann muni or landi fara. A aunduerdum vetri foru þeir Sueinn or Þorsaa ok vendu vestr fyrir Skotland. þeir hofdu .vj. langskip ok aull stor ok vel skipud. þeir toku rodrarleidi. enn er þeir voru a leid komnir af nesinu foru niosnarmenn Rognualldz vt i eyiar at segia honum tidendin. Jarlar lỏgdu þa skipum sinum til Skaalpeids ok villdi Rognualldr jarl at þeir lægi a skipum vm hrid. Þa er þeir Sueinn komu vestr af Stauri ræddi Sueinn vm at þeir mundi eigi kuelia sik lengr a rodri ok bad þa snua skipunum vinda a segl sijn ok snua vndan vedrinu. þersi raadagerd þotti monnum helldr vmerkilig enn þo var sua gert sem Sueinn villdi. Enn er þeir hofdu vm siglt toku sneckiur skiott at ganga þuiat byrr var godr ok er ecki getid vm ferd þeirra fyrr enn þeir koma til Orkneyia i Vaagaland. þar spurdu þeir at jarlar laagu vid Skaalpeid a .xiiij. skipum fyrir Knarrarstodum. þar var Erlendr jungi ok Eirekr slagbrellr ok mart annarra gofugra manna. Þorbiorn klerkr var farinn vt i Papuli til Hakonar karls maags sins. Þat var .iiij. nottum fyrir Sijmonsmesso at Sueinn Asleifarsun veitti orskurd at hann villdi eggia at jorlum vm nottina. enn þat þotti monnum helldr vraadligt vid þann lidsmun sem var. Sueinn villdi þo raada ok sua var gert þuiat jarl var þess fusari.

Bardagi med jorlum

431. Um nattina gerdi a drifuel blautt. geck Rognualldr jarl af skipi vid .vj. mann ok ætladi i Orfioru til buss sins ok vissi ser einkiss otta vỏnir. þeir Rognualldr jarl komu a Knarrarstadi i elinu. Þar bio Botolfr begla islendzkr madr hann var skaalld gott. hann bad Rognualld jarl med ser vera vm nattina ok lagdi morg ord til. gengu þeir jarl inn ok voru dregin af þeim klædi logduz þeir til suefns. enn Botolfr skylldi vaurd hallda. Þa nott hina somu lỏgdu þeir Erlendr jarl at þeim Haralldi jarli ok komu a vvart sua at þeir Haralldr jarl wrdu eigi fyrr varir vid enn þeir heyrdu heropit. hliopu þeir þa til vapna ok vorduz dreingiliga. Þar vard mikit mannfall ok lauk sua atsokninni at Haralldr jarl liop a land þa er .v. einir menn stodu vpp a skipinu. þar fell Biarni brodir Erlendz vnga gofugr madr ok tiu tigir annarra manna med honum enn fioldi var saart. Allir jarlsmenn hliopu af skipum ok flydu a land vpp. faatt fell af þeim Erlendi jarli enn þeir toku .xiiij. skip er jarlar aattu ok allt fe þat er aa var. ok sem lokit var hinu mesta starfi frettu þeir at Rognualldr jarl hafdi gengit af skipi sinu vm kuelldit ok fyst vpp a Knarrarstadi. ok þangat foru þeir. Botolfr bondi var vti fyrir dyrum er þeir kuomu ok fagnar hann þeim allvel. þeir spurdu huart Rognualldr jarl væri nockut þar. Botolfr kuat hann þar verit hafa vm nottina. enn þeir letu akafliga ok spurdu huar hann væri nu ok kuodu hann vita munda. hann retti hondina vpp vm | gardinn ok kuat þetta.

Ferr at fuglum harri

firar neyta vel skeyta

ván a heidar hæna

hnacka dyz vnd backa.

þar lætr aalmr er olmir

vnnlinz stafir finnaz

laund verr lofdungr braandi

lynghæns dregit kyngium.

Jarlsmenn toku skeid or tuninu ok þottiz sa bezst hafa er mest gat hlaupit ok fyst hefdi valld yfir Rognualldi jarli. Enn Botolfr geck inn ok vakti jarl ok sagdi honum þau tidendi er giordz hofdu vm nottina ok sua huat jarlsmenn hofduz at. Hlupu þeir þegar vpp ok klædduz foru sidan a brott ok i Orfioru til buss jarls. ok er þeir komu þar var þar fyrir Haralldr jarl a laun. far(a) þeir jarlar þegar yfir a Nes a sinum baati huarr. annarr vid þridia mann enn annar vid fiorda mann. allir menn jarla foru yfir a Nes huerr sem ser far feck. Þeir Erlendr jarl ok Sueinn toku aull skip jarla ok ofa fe annat. Sueinn Asleifarsun let skipta ser til handa ollum gersimum Rognualldz jarls þeim er tekin voru af skipi hans ok sendi honum allar yfir a Nes. Sueinn fysti at þeir Erlendr jarl legdi skipum sinum vt i Vaagaland ok skylldi þar liggia vid fiordinn ef þeir sæi skipafarar þegar er færi fra Nesinu. þotti þadan ok gott at sæta ahlaupum ef færi gæfuiz aa. Enn Erlendr jarl red fyrir sakir aeggianar lidsmanna sinna at þeir foru nordr til Daminseyiar ok drucku þar vm daga i kastala einum miklum enn logdu huern aptan skip i teingsl ok suafu a þeim vm nætr ok leid sua fram a iolafostu.

Fall Erlendz jarls

432. Þat var .v. nottum fyrir iol at Sueinn Asleifarsun for austr i Sandvik til Sigridar frændkonu sinnar. hann skylldi sætta hana vid nabua hennar er Biorn het. enn aadr en hann for ræddi hann vm (vid) Erlend jarl at hann skylldi sofa a skipum vm nottina ok vera þa ei vuarari þott Sueinn væri eigi vid. Sueinn var eina nott at Sigridar frænkonu sinnar. Gisl het landseti Sigridar ok kærr vinr. hann bad Suein at hann skylldi gista þar. hafdi hann heita laatid mungaat ok villdi veita þeim Sueini. Þa er þeir koma til Gils var þeim sagt at Erlendr jarl hefdi eigi geingit til skipa vm kuelldit. ok þegar er Sueinn spyrr þetta sendi hann Murgat Grimssun til jarls ok tua menn adra ok bad hann gefa gaum at raadum sinum þott hann gerdi eigi sua hina fyrri nattina. enn þat þicki mer vggligt at ek þurfa skamma stund at gera raad fyrir jarli þessum. Þeir Murgadr foru a fund Erlendz jarls ok sogdu honum ord Sueins. Menn jarls kuodu honum vndarliga farit Sueini sogdu at honum þætti adra stund ecki vfært enn stundum var hann sua hræddr at hann vissi eigi huar hann skylldi vardueita sik edr adra. sogduz þeir mundu sofa i naadum aa landi enn fara ecki til skipa. Jarl kuat sua vera skylldu sem Sueinn mællti. ok geck Erlendr jarl til skipa ok .iiij. menn ok .xx. enn allir adrir laagu at husi. þeir Murgadr logdu i vik adra skamt þadan. Þessa somu nott komu þeir Rognualldr ok Haralldr at (v)vorum Erlendi jarli sua at vardmenn þeir er voktu a eyiunni ok skipinu vrdu eigi varir vid fyrr enn þeir geingu vpp a skipit. Ormr het madr enn annarr Vfui. þeir voru a fyrirrumi a skipi jarls. Vfui hliop vpp ok villdi vekia jarl ok gat eigi vakt hann sua var hann dauddruckinn. Wfi þrifr vpp jarl i fang ser ok hliop vtbyrdiss med hann ok i eftirbaat er flaut vid skipit. enn Ormr liop (a) annat bord ok komz a land. þar fell Erlendr jarl ok flestir þeir menn er a skipinu voru. Þeir Murgadr vauknudu vid heropit vm nottina ok toku til aara ok reru fyrir nesit. nylysi var mikit ok saa þeir at jarlar logdu fra. þottuz þeir þa skilia at vm mundi hafa skiptz med þeim. reru þeir a brott ok fyst til Rennadals ok senda menn til Sueins Asleifarsunar at segia honum huat þeir hofdu seet. Haralldr jarl villdi grid gefa monnum Erlendz jarls enn Rognualldr jarl villdi bida fyst huart lik Erlendz jarls fyndiz edr eigi. Lik jarls fanz .ij. nottum fyrir iol ok var spiotskapt seet standa vpp i þarabruki. enn þat spiot stod i gegnum Erlend jarl. þa var lik hans fært til kirkiu enn grid voru gefin monnum jarls ok sua huskorlum Sueins .iiij. er teknir voru. Jonn het madr ok kalladr vængr hann var systurson Jons vængs er fyrr var getid. Jon hafdi verit med Hakoni karli ok hafdi gert sustur hans barn ok hafdi þa hlaupiz a brott i viking med Anakol. enn nu var hann med Erlendi jarli ok hafdi þo eigi verit i bardaganum. Menn Erlendz jarls sottu allir Kirkiuvag ok gættu sin i Magnus kirkiu. Jarlar foru þangat ok var lagdr sættarfundr i kirkiu. Jonn naadi eigi fyrr sættum af jorlum enn hann het at gera brudkaup til konu(n)ar. þar soru allir menn jorlum eida ok geriz Jon vængr aarmadr Haralldz jarls.

Sueinn drap Erlend.

433. Eftir fall Erlendz jarls for Sueinn Asleifarsun til Rennadals ok fann þar Murgat ok kunnu honum gloggliga at segia fra þeim tidendum er giordz hofdu i Daminsey. Siþan foru þeir Sueinn til Hrolfseyiar ok koma þar at flodi siofar. þeir baaru reida allann af skipum ok saa rad fyrir. Þeir skiptu monnum i bygdir enn helldu frettum til jarla ok annarra hinna fremstu manna huat huerigir hofduz at. Sueinn Asleifarsun geck i fiallit vid .v. mann ok odrum megin til siouar ok leynduz a bæinn i myrkrinu. þeir heyrdu þar inn mælgi mikla. þeir voru þar fedgar Þorfinnr Augmundr ok Erlendr maagr þeirra. hann Erlendr hældiz vm þat at hann hafdi veitt Erlendi jarli banasaar enn allir þeir þottuz þo vel gengit hafa. Ok er Sueinn hafdi þetta heyrt geck hann inn at þeim ok þeir forunautar. Sueinn vard skiotazstr ok hio Erlend þegar banahaugg. þeir toku Þorfinn hỏndum ok hofdu med ser enn Qgmundr var særdr nockut. Þeir Sueinn foru a Þingavoll til Helga fỏdurbrodur sins ok voru þar aundverd jolin a laun. Rognualldr jarl for til Daminseyiar at jolum enn Haralldr jarl var i Kirkiuvỏgi. Rognualldr jarl sendi mann a Þingavoll til Helga ok bad hann segia sua Sueini frænda sinum ef hann vissi nockut til huar hann var at Rognualldr jarl baud honum til sin vm iolin ok | kuez vilia eiga hlut i at sætta þa Haralld jarl. Ok er Sueini komu þessi ord þa for hann a fund Rognvalldz jarls ok var med honum ofanverd jolin i godu yfirlæti.

Fra Haralldi jarli ok Sueini Asleifarsyni

434. Eftir iolin var lagdr sætt(a)rfundr med iorlum ok Sueini ok skulu þeir luka þeim maalum er aadr var a sætz. ok er þeir funduz atti Rognvalldr jarl mikinn hlut i at sætta þa. enn menn nær allir voru þar vm helldr tillaga hardir þeir er eigi voru frændr edr vinir Sueins. sogdu iafnan vroa af honum standa. enn þat vard at sætt at Sueinn skylldi giallda huarum jarlanna mork gullz ok hafa halfar iardir sinar ok langskip gott. Sueinn suaradi gerdinni. þa muno vorar sættir bezst halldaz ef ek er vraktr. Ecki villdi Rognvalldr jarl hafa gialldit af Sueini kuez i engu vilia hrekia hann. kuez miklu meiri þickia slægr til trygdar ok vinattu hans enn i fe. Haralldr jarl for eftir sættina til Garekseyiar ok bio helldr osparliga kornum Sueins ok þui odru sem þar var. Enn er Sueinn spurdi þetta kærdi hann fyrir Rognvalldi jarli skada sinn ok kuat slikt sættabrigdi ok quez vilia fara heim ok sia vm fong sin. Rognvalldr jarl suaradi. verþu med mer Sueinn ok mun ek senda ord Haralldi jarli þuiat hann mun verda þer ofmadr vid at eiga i deilunum þott þu ser mikill fyrir þer ok madr vaskr Sueinn villdi eigi letiaz laata ok for med hinn .x. mann a skutu i Gareksey ok kom sid vm kuelldit. þeir foru aa bak husum. Sueinn villdi at þeir kueikti elld ok bæri at skaalanum ok brendi bæinn ok þar med jarl inni. Sueinn Blaakarasun het madr hann var mest haattar þeirra manna er þa voru med Sueini. hann latti þess miok ok kuad vera mega at jarl væri eigi a bænum enn þott hann væri þar sagdi hann at þeir mundu eigi laata naa wtgongu konu hans ne dottur. enn segir at þat veri vfært at brenna þær inni. Þeir Sueinn gengu at dyrunum ok inn i fordyrnar. hliopu menn þa vpp i skalanum ok komu aftr hurdinni. vrdu þeir Sueinn varir vid at jarl var eigi aa bænum. enn þeir er inni voru gafu vpp vỏrnina ok selldu þeir Sueini vapn sijn ok gengu vt slyppir allir ok gaf Sueinn grid aullum huskorlum Haralldz jarls. Sueinn steypti nidr ỏllu mungaati sinu ok hafdi brott med konu sina ok dottur. hann spyrr Jngiridi konu sina huar Haralldr jarl væri. enn hon villdi eigi segia. Sueinn mællti. þegi þu þa ok bænd mer. Eigi villdi hon ok þat þui hon var frændkona jarls. Af hondum selldi Sueinn vapnin summ er þeir koma a skip. Enn er þetta allt saman spurdiz var lokit sættum þeirra. Haralldr jarl hafdi farit til eyiar einnar at veida hera. Sueinn hellt til Helliseyiar hon er siobrott ok hellir mikill i biorgunum ok fell siorr fyrir hellismunnan at flodunum. Þa er huskarlar jarls fengu vopn sijn af þeim Sueini þa foru þeir a fund Haralldz jarls ok sogdu honum fra skiptum þeirra Sueins. Jarl let hrinda fram skipi sinu ok eggiadi at roa eftir þeim Sueini. ok laatum nu til staals suerfa med oss. Toku þeir þa rodr eftir þeim sua at saa huorir adra ok kenduz. ok er Sueinn ser at þeir jarl draga eftir þeim þa ræddi Sueinn vm. ver munum verda at leita oss raads nockurs þuiat mer er ecki vm at finna jarl þann veg sem til er hagat vm lidsmun þann er vera mun. manum ver taka þat raad at fara til hellissins ok vita huat þar skiptiz at voru maali. Þeir Sueinn koma til hellissins at vtfalli ok settu vpp skipit þuiat hellinum veik vpp i biorg. fell þa sior fyrir hellismunnann. Þeir Haralldr jarl foru at leita þeirra vm daginn vm eyna ok fundu þa eigi. þeir saa eingar skipafarir fra eyiunni. þetta vndruduz þeir miok þotti þeim vlikligt at Sueinn mundi hafa sockit nidr. Þeir reru vmhuerfis eyna at leita skipsins ok fundu eigi sem likligt var. gerdu þeir þat þa hellz af at þa mundi borit hafa at odrum eyium. foru þeir þangat þa sem þeim þotti likaz. var þat ok miok iafnskiott at þeir reru a brott ok siarrinn fell fra hellissmunnanum. Þeir Sueinn hofdu heyr(t) vidrædu jarls ok hans manna. Sueinn let þa eftir skipit i hellinum enn tok byrding einn er munkar aattu ok helldu til Sandeyiar gengu þar vpp ok brenndu byrdinginn. enn þeir Sueinn gengu vpp a eyna ok komu a bæ þann er heitir a Vỏlunesi. þar bio saa madr er Baardr het hann var frændi Sueins. Þeir kuoddu hann wt leyniliga ok sagdi Sueinn at hann villdi þar vera. Baardr kuat hann mundu sliku raada. enn ecki þori ek at þer seet eigi a laun. Þeir gengu enn ok voru einir i husi sua at vandbaalkr einn var i milli þeirra ok annarra manna. laundyrr voru a husinu þui er þeir Sueinn voru i ok var ladit i grioti lausliga. Þann aftan kom Jonn vængr aarmadr Haralldz jarls ok þeir .vij. saman. tok Baardr bondi vel vid þeim ok voru gerfir elldar storir fyrir þeim ok bokuduz þeir vid. Jonn var odmaalugr ok ræddi vm tidendi þau er giordz hofdu vm skifti þau er jarlar hofdu vid attz ok Sueinn. amællti hann miok Sueini ok kuat hann vera gridniding ok engum truann. hafdi hann nu sætz vid Haralld jarl ok villdi þegar fara at honum ok brenna hann inni. sagdi ok alldri mundu vera frid i landi fyrr enn Sueinn væri or landi rekinn. Baardr bondi ok forunautar Jons suaradu helldr fyrir Suein. Eftir þat tok Jonn at aamæla Erlendi jarli ok kuad þat eigi skada þott hann hafdi laatiz kalladi hann þann ofsamann at eingi maatti frialst hofud striuka fyrir honom. Ok er Sueinn heyrdi þetta þa maatti hann eigi standaz ok þreif til vopna sinna ok liop at laundyrum ok hratt or griotinu. Þa vard hark mikit. Sueinn ætladi at hlaupa fyrir skaaladyrnar. Jonn sat i skyrtu ok linbrokum ok er hann heyrdi til Sueins batt hann sko sina ok hliop vt fra elldinum ok þegar a brott af bænum enn nidmyrkr var aa ok frost mikit. hann kom vm nottina aa annan bæ ok var kalinn miok a fotum sua at af leysti sumar tærnar. Sueinn gaf | grid forunautum Jons fyrir ord Baardar bonda. Sueinn var þar vm nottina. enn eftir vm morgininn foru þeir brott þadan med skutu er Baardr aatti ok feck Sueini. foru þeir þa sudr i Bardzvik ok voru vid helli einn. Sueinn var stundum vm daginn at husi ok drack þar en suaf vid skip vm nætr ok gætti sin sua vid vuinum sinum.

Fra Rognvalldi jarli ok Sueini

435. Þa(t) var einn morgin snemma at þeir Sueinn sa langskip mikit fra Hrolfsey ok til R(inans)eyiar ok kendi Sueinn þegar at þat var skip Rỏgnvalldz jarls þat er hann var sialfr vanr at styra ok logdu til R(inans)eyiar ok þar at sem lá skúta þeirra Sueins ok gengu .v. menn vpp af skipi jarls. enn þeir Sueinn voru a hæd nockurri ok gryttu þadan a menn jarls. ok er þeir saa þat af skipinu brutu menn vpp vapn sin. enn er þeir Sueinn sa þat hlupu þeir af hædinni ok i fioruna ok hrundu vt skutunni ok hlupu þar aa. Langskipit hafdi rent vpp sua at þat var fast. Sueinn stod vpp i skutunni er þeir reru vt hia langskipinu ok hafdi spiot i hendi. Enn er Rognvalldr jarl sa þat þa tok hann skiolld ok setti fyrir sik enn Sueinn skaut eigi spiotinu. enn er jarl sa at skilia mundi med þeim let hann bregda vpp fridskilldi ok beiddi at þeir Sueinn skylldi at landi fara. Enn er Sueinn sa þat bad hann sina menn at landi leggia ok kuez enn vid þat bezst vna ef hann yrdi saattr vid Rognvalld jarl.

Fra Haralldi jarli ok Sueini

436. Eftir þat gengu þeir a land Rognvalldr jarl ok Sueinn ok toludu .ij. samt leingi ok lagdiz vel a med þeim. ok er þeir saatu a talinu þa sa þeir sigling Haralldz jarls er hann for fra Katanesi ok til Vagalandz. ok er skipit bar vndir þa spurdi Sueinn jarl huat til raada skylldi taka. jarl segir at Sueinn skylldi fara yfir a nes þa þegar. þetta var a langafostu. Þeir foru iafnsnemma or R(inansey). for jarl til Hrosseyiar en Sueinn for vestr i Straumey ok sa þeir Haralldr jarl skipit ok þottuz kenna at Sueinn aatti. helldu þeir þegar a fiordinn eftir þeim. ok er þeir Sueinn sa at jarl hellt eftir þeim þa gengu þeir fra skipinu ok leynduz. Enn er Haralldr jarl kom til Straumeyiar sa þeir skipit ok grunadi þa at manna vistir mundi vera nærri ok villdi þvi eigi a land ganga. Amundi het madr ok var Hnefasun hann var vinr Haralldz jarls enn faudurbrodir stiupbarna Sueins Asleifarsunar. hann for a milli þeirra ok gat þui vid komit at halldaz skylldi hin sama sætt sem giorr hafdi verit vm vetrinn. Þa hliop a stormr vedrs ok vrdu þeir þar at vera huarirtueggiu vm nattina ok skipadi Amundi þeim i eina reckiu baadum Haralldi jarli ok Sueini. j þui husi huilldu margir menn huars þeirra. Eftir sætt þessa for Sueinn yfir a nes enn Haralldr jarl yfir i Orkneyiar. Þat spurdi Sueinn til orda jarls at hann kalladi sætt þeirra helldr lausliga. litinn gaum gaf Sueinn at þui. hann for sudr i Dala ok var vm paschana med Sumarlida vin sinum. enn Haralldr jarl for nordr a Hialltland ok var þar miok leingi vm varit. Sueinn for sunnan ef(tir) paschana ok mætti a leidinni brædrum Jons vængs .ij. het annar Bunupetr enn annar Blaan. þeir Sueinn toku þa hondum ok toku af þeim feet allt enn fluttu þa til landz. var þeim þa hogginn gaalgi. ok er allt var til buit mællti Sueinn at þeir skylldi hlaupa a land vpp. kuat Joni brodur þeirra þat meiri skamm at þeir lifdi. þeir voru leingi wti ok kalnir miok er þeir komu til bæia. Sueinn for þadan i Sudreyiar til Liodhusa ok dualdiz þar vm rijd. Enn er Jonn vængr spurdi at Sueinn hafdi handtekit brædr hans enn vissi eigi huat er hann hafdi af þeim gert. þa for hann i eyna helgu ok tok þar Olaf sun Sueins Asleifarsunar fostra Kolbeins ragu ok for med i Vestrey. Þa fundu þeir Rognvalld jarl a Hreppisnesi. ok er jarl sa Olaf þa mællti (hann). hui ertu her Olafr. Hann suarar. Jonn vængr velldr þui. Jarl leit til Jons ok mællti. hui fluttir þu Olaf hingat. Hann suaradi. Sueinn tok brædr mina ok veit ek eigi nema hann hafi drepit þa. Jarl mællti. flyt þu hann aftr sem skiotaz ok dirf þik eigi at gera honum nockud til meins huat sem af brædrum þinum er vordit þuiat þer mun fyrir huorigum vært i eyium Sueini ne Kolbeini ef þu gerir honum nockut.

Fra Rognvalldi jarli

437. Eftir pascha vm vorit byriadi Sueinn ferd sina or Sudreyium ok hafdi .lx. manna. hann hellt til Orkneyia ok fyst til Rolfseyiar. þar toku þeir þann mann er Hakon karl het. hann hafdi verit med Haralldi jarli þa er Erlendr jarl fell. Hakon leystiz af .iij. morkum gullz ok frelsti sik sua vid Suein. Þar i Rolfsey fundu þeir Sueinn skip þat er jarlar hỏfdu gert af Sueini ok voru hoggin or bordin .ij. þat hafdi Rỏgnvalldr jarl gera laatid þuiat (Sueinn) hafdi (huorki) viliat kaupa ne þiggia skipit at jorlum. Sueinn hellt þadan til Hrosseyiar ok fann Rỏgnvalld jarl i Byrgisheradi. tok jarl honum þa vel ok var Sueinn med honum vm vorit. Rognvalldr jarl kuez þi hafa hoggit bord or skipinu at hann villdi eigi at hann gerdi skyndirædi þar i eyiunum þa er hann kæmi or Sudreyium. Haralldr jarl kom af Hialtlandi vm vorit a huitadogum. ok þegar hann kom i Orkneyiar sendi Rognvalldr jarl menn til hans ok segia at hann villdi at þeir Sueinn sættiz af nyiu. ok var þa lagidr saattarfundr fostudag i helgu viku i Magnus kirkiu ok gek Rognvalldr jarl med ỏxi breida til fundarins ok Sueinn med honum. geck þa saman sættin su hina sama sem efnut var vm vetrinn.

Fra Sueini Asleifarsyni

438. Þa gaf Rognvalldr jarl Haralldi jarli skip þat er aatt hafdi Sueinn enn gaf Sueini allt annat þat er giort var ok aa hans luta kom. Þeir Rognvalldr jarl ok Sueinn stodu hia kirkiudyrunum medan seglit var vtborit. þat hafdi verit vpplagit i Magnuskirkiu ok var Sueinn helldr vfrynligr er þeir baaru vt seglit. | Laugardaginn eftir þa er lokit var nontidum komu menn Haralldz jarls a fund Sueins Asleifarsunar ok sogdu at hann villdi at Sueinn kæmi til tals med hann. Þetta bar Sueinn fyrir Rognvalld iarl ok fysti hann Suein lijtt þessar ferdar. kuez eigi vita hueriu trua mætti. enn Sueinn for eigi at sidr ok þeir .vj. saman. Jarl sat j litilli stofu a þuerpalli ok Þorbiorn klerkr hia honum. faatt var manna annat hia jarli. saatu þeir vm hrid ok drucku. Eftir þat geck Þorbiorn ok sogdu þeir Sueinn sua at þa grunadi miok vm tiltekiur jarls. Þorbiorn kom aftr litlu (sidar) ok gaf Sueini skarlatz kyrtil ok skickiu kuaz eigi vita huart hann villdi giof kalla þuiat þessir gripir hofdu teknir verit fra Sueini vm vetrinn. Sueinn tok vid giofum þessum. Haralldr jarl gaf Sueini langskipit þat er hann hafdi aatt ok halfar eignir sinar ok iardir. hann baud Sueini at vera med ser ok kuat þeirra vingan alldri skilldo skilia. Vel tok Sueinn þessu ok for þegar vm nottina ok sagdi Rognvalldi jarli huersu farit hafdi med Haralldi jarli. Rognvalldr jarl let vel yfir þessu ok bad Suein til gæta at þeir yrdi eigi vsaattir.

Fra jorlunum

439. Nockuru sidarr reduz þeir til herferdar .iij. hofdingiar Sveinn Þorbiorn Eirekr. þeir foru fyst til Sudreyia. þeir foru allt vestr i Syllingar ok vunnu þar sigr mikinn i Mariuhofn Kolumba messu ok fengu ofamikit herfang. foru eftir þat til Orknneyia. Eftir sætt þeirra Rognvalldz jarls ok Haralldz jarls ok Sueins Asleifarsunar voru jarlar jafnan badir samt ok hafdi Rognvalldr jarl raad fyrir enn samþycki þeirra var gott. Þa er þeir komu heim or Syllingum for Þorbiornn klerkr til Haralldz jarls ok gerdiz raadgiafi hans. Sueinn for heim i Gareksey ok sat þar med fiolmenni a vetrum ok hafdi herfang sijtt til kostnadar ser med odrum fongum þeim er hann aatti þar i eyium. hann var mest hallr vndir Rognvalld jarl. huert sumar var hann i hernadi. Þat var mællt at Þorbiorn klerkr bætti ecki vm med þeim Rognvalldi jarli ok Haralldi jarli. Þorarinn kytlinef het hirdmadr Rognvalldz jarls ok vin hans. hann var iafnan med jarli. Þorkell het sueitungr Þorbiarnar klerks ok vin. þa Þorarin ok Þorkel skildi a vid dryck i Kirkiuvaagi ok vann Þorkell a Þorarni ok komz sidan a fund Þorbiarnar. Laugunautar Þorarins sottu eftir Þorkell enn þeir Þorbiornn vorduz or lopti einu. Þa var (sagt) jorlum ok koma þeir heim at skilia þa. Þorbiorn vildi eigi at Rognvalldr jarl dæmdi þetta maal ok gaf sok a eftirferdinni. Enn þa er Þorarinn var heill saara sinna þa drap hann Þorkel er hann gek til kirkiu. Þorarinn liop til kirkiu enn þeir Þorbiorn lupu eftir honum ok sueitungar hans. þa var sagt Rognvalldi jarli ok geck hann til fiolmennr ok spurdi huart Þorbiorn villdi briota vpp kirkiuna. Þorbiorn sagdi at kirkian ætti þeim ecki at hallda er inni var. Rognvalldr jarl kuat kirkiuna mundu vbrotna at sinni ok var Þorbirni þraungt fra kirkiunni. Ecki var sætz a þetta. for Þorbiornn yfir a nes ok var þar vm rid. þa vard mart til med þeim þuiat Þorbiorn gerdi margar vspektir bædi vm kuennamaal ok vm vigafaur. Þorbiorn for leyniliga vt i Orkneyiar a skutu med .xxx. manna ok lendi vid Skaalpeid hann geck til Kirkiuvaags med fiorda mann. hann liop einn saman inn i skytning vm kuelld þar er Þorarinn var inni ok drack. Þorbiorn hio hann þegar banahogg. siþan liop hann i myrkrit langt a brott. Fyrir þessa sok gerdi Rognvalldr jarl Þorbiorn klerk vtlægann fyrir allt sijtt riki. Þorbiorn for yfir a nes ok var med Hỏsui maagi sinum a laun. hann var kalladr hinn sterki hann aatti Ragnhilldi systur Þorbiarnar. þeirra sun var Stefann radgiafi fylgdarmadr Þorbiarnar. Litlu sidarr for Þorbiorn a fund Melkoms Skotakonungs ok var med honum i godu yfirlæti. Med Skotakonungi var sa madr er het Gilla Odran hann var ættstorr ok viafnadarmadr mikill. hann vard fyrir reidi Skotakonungs fyrir vspekt ok manndraap er hann gerdi i riki hans. Gilla Odran liop i Orkneyiar ok toku jarlar vid honum. Gilla Odran var a Katanesi ok hafdi aarmenning jarla. Helgi het gofugr bondi a Katanesi hann var vinr Rognvalldz jarls. þa Gilla Odran skildi aa vm aarmenningina ok for Gilla Odran at honum ok drap hann. enn eftir vigit for hann vestr i Skotlandzfiordu ok tok vid honum saa hofdingi er het Sumarlidi haulldr. hann hafdi riki i Dolum i Skotlandzfirdi. Sumarlidi aatti Ragnhilldi dottur Olafs Sudreyia konungs bitlings. þessi voru born þeirra Dufgaall konungr Rỏgnvalldr ok Engull. þat er kollut Dalueria ætt. Rognvalldr jarl stefndi til sin Sueini Asleifarsyni aadr hann færi i hernat. ok er þeir funduz bad Rognvalldr jarl hann hafa tilsiar vid Gilla Odran ef honum gæfi færi aa. Sueinn letz eigi vita huers af yrdi audit.

Sueinn drap Sumarlida

440. Eftir þat for Sueinn i viking ok hafdi .v. langskip. ok er hann kom vestr fyrir Skotlandzfiordu spurdi Sueinn at Sumarlidi haulldr var a skip kominn ok ætladi i viking. hann hafdi .vij. skip. þar styrdi Gilla Odran einu skipi ok var hann farinn inn i fiordu eftir lidi þui er ei var komit. þegar er Sueinn spurdi til Sumarlida lagdi hann til orrosto vid hann ok var þar bardagi hardr ok i þeirri orrostu fell Sumarlidi haulldr ok mikit lid med honum. Þar var Sueinn þess viss at Gilla Odran var eigi þar. for Sueinn þa at leita hans ok fann hann i Myrkuafirdi ok drap hann þar Gilla Odran ok .l. manna med honum. Eftir þat for Sueinn i viking ok heim at hausti sem hann var vanr. ok er (hann) kom heim vard skiott fundr þeirra Rognvalldz jarls ok let hann vel yfir þessum verkum.

Fra Rognvalldi jarli ok Haralldi jarli

441. Þat var sidr jarla nær huert sumar at fara yfir a Katanes ok þar vpp a merkr at veida rauddyri edr hreina. Þorbiorn klerkr var med Skotakonungi enn stundum for hann ofan aa nes ok var leyniliga med vinum sinum. Hann aatti þria vini | a Katanesi þa er hann hafdi mest traust af. einn var Hỏsuir maagr hans. annarr Lifolfr er bio i Þorsdal. þridi var Halluardr Dufason er bio i Kalfadal at Fornesi er geingr af Þorsdal. þessir voru einka vinir hans.

Draap Rognvalldz jarls

442. Þa er Rognvalldr hafdi jarl verit .ij. vetr ok .xx. siþan er Paall jarl var handtekinn þa foru þeir jarlar yfir a Katanes at alidnu sumri eftir vanda. ok er þeir komu i Þorsaa þa frettu þeir kuitt nockurn at Þorbiorn mundi vara vpp i Þorsaa a laun ok eigi allfaamennr ok mundi ætla þadan til aahlaupa ef færi gæfiz aa. Þa heimta jarlar menn at ser ok foru med hundrad lids ok ridu .xx. enn adrir gengu. þeir foru vm kuelldit vpp vm dalinn ok toku þar nockur gisting. Vm kuelldit er menn saatu vid ellda hnaus Rognvalldr jarl miok. Haralldr jarl mællti. huellr hnere frændi. Þeir foru vpp vm dalinn vm morgininn ok reid Rognvalldr jarl iafnan fyrir vm daginn ok sa madr er Aasolfr het. annarr het Jomarr frændi hans .v. ridu þeir saman fyrir vpp eftir Kalfadal. ok er (þeir) foru at bænum var Hauskulldr bondi vppi a kornamstri einu ok hlod enn heimamenn baaru at honum. þeir Haralldr jarl ridu nockura sidarr. enn er Hauskulldr kendi Rognvalld jarl heilsadi hann honum med nafni ok mællti akafa haatt ok spurdi at tidendum. ok maatti iafnvel heyra þott fiarri væri. Þetta var skamt fra stofu ok stodu husin a brecku nockuri haarri en geilar þreyngar at rida at bænum ok vidbrekt miok. A þessum bæ var Þorbiorn klerkr inni ok sat vid dryck. geilarnar gengu at husendanum vid gafhladit ok voru þa dyrr aa gafladinu ok hladit i grioti lausliga. þa er þeir Þorbiorn heyrdu ordtakit ok Hauskulldr heilsadi þeim Rognvalldi jarli hlupa þeir þegar til vapna sinna ok brutu griotid or laundyrunum ok hlupu þar vt. Þorbiorn hleypr fyrir gafhldit ok a geilagardinn voru þeir jarl þa komnir at dyronum. þa hio Þorbiorn þegar til jarls enn Aasolfr bra vid hendinni ok tok af hondina. siþan kom suerþit a hauku jarls ok var þat mikit saar. Aasolfr mællti er hann feck hauggit. fylgi þeir betr jarli er honum eiga fleiri giafir at launa. Hann var þa aatian vetra gamall ok var nykominn til jarls. Rognvalldr jarl villdi hlaupa af baki er (hann) sa Þorbiorn ok vard fotrinn fastr i stigreipinu. i þui kom Stefann at ok lagdi spioti a jarli. Þorbiorn veitti þa annat saar jarli. enn i þui lagdi Jomarr spioti i lær Þorbirni ok rendi lagit i smaþarmana. sneru þeir Þorbiorn þa aa bak husunum ok var þar at hlaupa fyrir brecku mikla ok a myri blauta. J þui komu þeir Haralldr jarl ok bar sua til leidinni at þeir koma moti þeim Þorbirni ok kendu þa huorir adra. þa mælltu menn jarls at þeir skylldi snua eftir þeim Þorbirni þeir er vissu huat fyrir var ætlat. enn Haralldr jarl latti þess ok kuez bida vilia atkuæda Rognvalldz jarls vm þetta maal þuiat Þorbiorn er vandamadr minn mikill sem þer vitid fyrir frændsemis sokum ok marga annarra vendzla er i milli eru. Enn þeir menn er hia Rognvalldi jarli voru styrmdu yfir honum daudum ok leid miok lỏng stund aadr þeir Haralldr jarl frettu tidendin. voru þeir þa komnir a myrina ok yfir fenit þat er geck eftir myrinni. enn af aeggian foruneytis jarla hliopu þeir Haralldr jarl ofan a myrina ok funduz vid fenit sua at sinum megin voru at huorir ok vordu þeir Þorbiorn dikisbackan. drifu þa til hans menn af bænum þeir sem honom hofdu fylgt ok vrdu þeir saman .l. manna. þeir vorduz þa dreingiliga ok hofdu vigi gott þuiat fenit var bædi diupt ok breitt enn myrin blaut at fram ok matti þeirri einni atsokninni vid koma er þeir skutuz a med spiotum. Þorbiorn mællti at þeir skylldi eingum aftr skiota. ok er skotin þurru þa hofduz þeir ord vid ok kalldi Þorbiorn a Haralld jarl ok mællti sua. þess vil ek bidia ydr frændi at þer gefit mer grid enn ek vil bioda þetta maal a yduart valld at þer dæmit einir. vil ek þar eingan lut vndan draga þann er ek maa at ydr sæmd se þa meiri enn aadr. væntir mik ok frændi at þu munir muna at þær deilur hafa verit at þu mundir eigi þann mun gera med ockur Rognvalldi jarli ok mer at þu mundir drepa mik þott ek hefdi þetta verk unnit þa er hann færdi þik mest vndir ỏlboga ok let þik eingu raada helldr enn suein sinn. enn ek gaf þer bezstar giafir ok leitada ek þer virdingar i ollu þui er ek maatta enn verk þetta er ek hefir vnnit er glæpr mikill ok liggr þat a mer enn rikit allt er fallit i yduart valld. megu þer ok þat vita at þenna kost ætladi Rognvalldr jarl mer sem nu hefi ek honum veitt. er ok þat mitt hughod frændi þott þann veg hefdi at boriz at ek væri laatinn enn Rognvalldr jarl lifdi at þer mundit gera hann at vidsæmingarmanni enn þer vilit gera mik at daudamanni. Þorbiorn for her vm morgum ordum aheyriligum. fluttu þetta ok margir menn med honum ok baadu honum grida. kom sua at jarl tok at hlyda a er margir fluttu. Þa tok til orda Magnus sun Havardz Gunnasunar gędingr jarla ok frændi. hann var þar gỏfgazstr madr i lidinu med Haralldi jarli. hann sagdi sua. eigi kunnum ver ydr raad at kenna jarl eftir þersi hinu miklu storvirki. enn segia mun ek huerr ordromr a mun leggiaz ef Þorbirne eru grid gefin eftir þetta verk ok þat annat at hann þorir at segia ydr i augu vpp nær i hueriu ordi at hann hafi þetta it illa verk fyrir þik gert edr þer til sæmdar wnnit er þer ok ollum frændum jarls man eilif skomm ok | vsæmd at vera ef hans er eigi hefnt. hygg ek þat vini Rognvalldz jarls fyrir satt hafa at þu munir fyrir lỏngu verit hafa raadbanamadr jarls enn nu hafi fram komit. edr hyggr þu at hann muni af þer bera vitundina þa er hann skal sik vndan sokum færa. enn eingi helldr suỏrum vpp fyrir ydr þar er hann segir ydr nu i augu vpp at hann hafi þetta vverkan fyrir ydr vnnit enn huersu maattu meirr sanna þat enn þu gefir honum nu grid. er ek ok raadinn i at alldri skal hann af mer grid hafa ef nockurir dugandismenn vilia mer fylgia huart sem ydr er þat liuft edr leitt. Slikt hit sama mællto brædr hans Þorsteinn ok Hakon ok Sueinn Hroalldzsun sneru þeir þa brott fra jarli ok vpp med dikinu ok leitudu huar þeir maattu yfir komaz. Ok er þeir Þorbiorn saa at þeir Magnus snua vpp med dikinu þa tok Þorbiorn til orda. nu mun þa aa hafa skilit vm raadagerdina. mun jarl vilia gefa mer grid en Magnus mun i moti mæla. Enn medan þeir toludu þetta hofuz þeir Þorbiorn fra dikinu. þeir Haralldr jarl stodu a dikisbackanum. Ok er hann saa at ecki mundi verda af gridagiofinni hliop hann yfir fenit med ollum vopnum sinum ok var .ix. aalna yfir dikit. forunautar hans lupu eftir honum ok gat eingi yfir laupit enn flestir gaatu feingit backann ok slodrudu sua at landi. Menn Þorbiarnar eggiudu at þeir skylldu snua a moti þeim Magnusi ok laata þar verda vmskipti med þeim. þa mællti Þorbiorn. þat þicki mer raad at þat taki huerr vpp sem likligaz þickir at dugi enn ek mun enn leita a fund Haralldz jarls. Flestir menn lỏttu þess ok beiddu hann helldr leita a skogs ok forda ser. Þorbiorn tok ecki vndir þat raad. ridloduz þeir forunautar hans fra honum ok leitudu ser ymsa vega hialpar. enn þeir Þorbiorn vrdu eftir .ix. saman. ok er hann ser at Haralldr jarl er kominn yfir dikit ferr hann a moti honom ok fell a kne fyrir honum ok kuez færa honum hofud sitt. Margir jarlsmenn baadu enn Þorbirni grida. þaa tok jarl til orda. forda þer Þorbiorn eigi nenni ek at drepa þik. Foru þeir þa ofan med Kalfadalsaa er þeir rædduz þetta vid. Þeir Magnus sottu eftir þeim. ok er jarl sa þat mællti hann. forda þer Þorbiorn eigi beriumz ek fyrir þik vid mina menn. Þa skilduz þeir Þorbiorn fra foruneyti jarls ok til audnaselia nockurra þeirra er heita Asgrims ærgin. þeir Magnus sottu eftir þeim Þorbirni ok baaru þegar elld at husinu. þeir Þorbiorn vorduz dreingiliga. ok er husit tok at falla ofan af bruna gengu þeir Þorbiorn wt ok voru þegar vopn borin a þa er þeim maatti vid koma. voru þeir aadr ok miok sottir af elldzgangi. letuz þeir þar allir felagar .ix. ok er leitat var til saarafars Þorbiarnar hofdu vt sigit idrin i þat saarit er Jomar hafdi veitt honum. Haralldr jarl for leid sina ofan eftir dalnum enn þeir Magnus vendu aftr til Fors ok veittu vmbunat liki Rognvalldz jarls ok fluttu ofan i Þorsaa.

Fluttr likami Rognvalldz jarls

443. Andlaazdagr Rognvalldz jarls Kala er .v. nottum eftir Mariu messo hina fyrri vm sumarit. Foru þeir Haralldr jarl þadan vt i Orkneyiar med likit med fogru foruneyti ok veittu groft at Magnuskirkiu ok huilldi hann þar til þess er gud birti hans verdleika med morgum ok storum iarteinum. enn Biarni byskup let vpp taka helgan dom hans at leyfui pafuans. Þar a steininum sem blod Rognvalldz jarls hafdi a komit þa er hann letz ma sia enn i dag sua fagrt sem nyblætt see. Rognvalldr jarl var miok harmdaudi þviat hann var allvinsæll þar i eyiunum ok vida annars stadar. hann hafdi verit hialparmadr mikill morgum monnum ỏrr af fe hỏgværr ok vinhollr jþrottamadr mikill ok skaalld gott. Dottur eina barna atti hann aa lifi Jngigerdi er atti Eirekr slagbrellr. þeirra bỏrn voru þau Haralldr iungi ok Magnus mangi Rognvalldr ok Jngibiorg Elin Ragnhilldr.

Fra Haralldi jarli ok Sueini

444. Eftir fall Rognvalldz jarls tok Haralldr jarl vndir sik allar eyiar ok gerdiz einn hofdingi yfir. Haralldr jarl var mikill hofdingi manna mestr ok sterkazstr. hann aatti Afreko þeirra bỏrn voru þau Heinrekr ok Hakon Helena ok Margret. Þa er Hakon var faarra vetra gamall baud Sueinn Asleifarsun honum til fostrs ok fæddiz hann þar vpp. ok þegar hann var sua færr at hann maatti fara med odrum monnum þa hafdi Sueinn hann i hernat med ser huert sumar ok leitadi honum i ỏllu virdingar. Þat var haattr Sueins i þann tima at hann sat um vetrum i Gareksey heima ok hellt þar iafnan attatigi karla a sinn kost. hann atti sua mikinn dryckiuskaala at eingi var annar iafnmikill i Orkneyium. Sueinn hafdi a vorum starfa mikinn ok let færa nidr ofua mikit saad ok geck þar miok sialfr at. enn er lokit var þeim starfa for hann huert vỏr i viking ok heriadi vm Sudreyiar ok Jrland ok kom heim eftir mitt sumar. þat kalladi hann vorviking. þa var hann heima til þess er akrar voru vppskornir ok seet var fyrir kornum. þa for hann i viking ok kom þa ecki fyrr heim enn manudr var af vetri ok kalladi hann þat haustviking.

Sueinn for til Jrlandz

445. Þat var til tidenda eitthuert sinn at Sueinn Asleifarsun for i vorviking. þa for med honum Hakon sun Haralldz jarls þeir hofdu fim rodrarskip ok ỏll stor. þeir heriudu vm Sudreyiar. þa var folk sua hrætt vid hann i Sudreyium at menn faalu allt lausafe sijtt i iordu edr urdum. Sueinn for allt sudr til Manar ok vard illt til fiar. þadan sigldu þeir vt vndir Jrland ok heriudu þar. enn er þeir komu nærr sudr vndir Dyflinn þa sigldu þar af hafi kiolar .ij. er komnir voru af Englandi ok ætludu til Dyflinnar. þeir voru hladnir enskum klædum ok var þar a gæzska mikil. þeir | Sueinn logdu at kiolunum ok budu þeim til bardaga. Litil vard vorn enskra manna. ok ræntu þar huerium penninghi þeim sem aa var kiolunum nema enakir menn hofdu igangsklædi sin ok nockurar vistir ok foru siþan med kiolana. Enn þeir Sueinn foru i Sudreyiar ok skiptu herfangi sinu. þeir sigldu vestan med pris miklum. Þeir gerdu til agætis ser er þeir laagu i hofnum at þeir tiolldudu enskum kledum yfir ser. enn er þeir sigldu i Orkneyiar saumudu þeir klædin framan a seglin sua at þannig var i at sia sem af skrudi einu væri gior seglin. þetta kolludu þeir skrudviking. Sueinn for heim i Gareksey til bws sins hann hafdi tekit af kiolunum vijn mikit ok miod enskann. Þa er Sueinn hafdi skamma stund heima verit baud hann til sin Haralldi jarli ok gerdi i mot honum virduliga veizlu. Þa er Haralldr jarl var at veizlunni vard þeim mart talat af risnu Sueins. jarl mællti. þat villda ek nu Sueinn at þu legdir af hernadinn. er nu gott heilum vagni heim at aka enn þu veiz þat at þu hefir lengi fæddann þik vid hernadin ok lid þitt. enn viafnadarmonnum ferr sua flestum at þeir laataz i hernadinum ef þeir taka sik eigi sialfir fra. Þa suaradi Sueinn ok leit til jarls ok mællti med brosu ok sagdi sua. vel er þetta mællt herra ok vingiarnliga mun ok gott at þiggia heilrædi af ydr. enn kæra þat sumir at þer seet litlir iafnadarmenn. Jarl suaradi. ek verd at abyrgiaz minn lut enn mælgi gengr mer til. Sueinn mællti. gott mun ydr til ganga herra. skal ok sua vera at af skal lata hernadinum þuiat ek finn at ek elldumz enn þuerr kraftrinn mikit i vasinu ok hernadinum. skal nu fara i haustviking ok villda ek at hon yrdi eigi med minnum afburdum enn varvikingin var. enn eftir þat skal af laata herforum. Jarl suarar. þat er ok vant at sia felagmadr huart fyrr kemr hel edr langframi. Eftir þetta fell nidr rædan. Haralldr jarl for a brott af veizlunni ok var vt leiddr med sæmiligum giofum. skilduz þeir Sueinn med miklum kærleikum.

Hernadr Sueins Asleifarsunar

446. Litlu sidarr bio Sueinn ferd sina i hernat. hann hafdi .vij. langskip ok oll stor. Hakon sun Haralldz jarls var med Sueini i faur. þeir helldu fyst til Sudreyia ok fengu þar litid herfang. foru þadan vt vndir Jrland ok heriudu þar vida. þeir foru allt sudr til Dyflinnar ok komu þar miok a vuart suo at stadarmenn vrdu eigi varir vid fyrr enn þeir voru komnir i stadinn. þeir toku þar mikit fe. þeir gerdu þar hertekna valldzmenn þa er þar voru i stadnum. foru þeirra skipti sua at þeir gaafu vpp stadinn i valld Sueins ok iattudu honum sua miklu gialldi sem hann villdi aa þa leggia. Sueinn skylldi ok skipa sinum monnum stadinn ok hafa valld yfir. Dyflinnarmenn sueria eid at þersu. Þeir foru til skipa vm kuelldit enn vm morgininn skylldi Sueinn koma i stadinn ok taka vid fegiolldum. skipa stadinn ok taka gisla af stadarmonnum. Nu er fra þui at segia huat titt var i stadnum vm nattina. rædismenn þeir er i stadnum voru hofdu stefnu sijn i milli ok kærdu vandrædi sijn þau er þeim voru fallin. þotti þeim þungt at laata koma stad sinn i valld Orkneyinga ok allra hellzst þeim manni er þeir vissu mestan viafnadarmann i Vestrlondum. kom þat asamt med þeim at þeir mundu suikia Suein ef þeir mætti. þeir toku þat raad at þeir grofu ser grafir storar fyrir borgarhlidum ok vida annarsstadar milli husanna þar er þeim Sueini var ætlat at ganga. enn menn leynduz þar i husunum hia med vapnum. þeir letu vid yfir grafirnar sua at nidr skulldi falla þegar er mannzþunginn kemr a. siþan breiddu þeir haalm a sua at ecki matti til sia grafanna ok bidu sua morgins.

Fall Sueins Asleifarsunar

447. Vm morgininn eftir stodu þeir Sueinn vpp ok vapunduz gengu sidan til stadarins. ok er þeir komu inn vm borgarhlidin gerdu Dyflinnarmenn kui fra borgarhlidinn allt at grofanum. þeir Sueinn sa ecki vid ok lupu i grafirnar. þeir stadarmennirnir hliopu þegar fyrir borgarhlidit enn sumir til grafanna ok baaru vapn aa þa Suein. þeim var vhægt vorn vid at koma ok letz Sueinn þar i grofinni ok allir þeir er inn hofdu gengit i stadinn. Sua er sagt at Sueinn letiz sidazst þeirra allra sinna felaga ok mællti aadr þessum ordum. viti þat allir menn huart sem ek laatumz i dag edr eigi at ek er hirdmadr hins helga Rognvalldz jarls ok ætla ek nu þar til traustz sem hann er med gudi. Menn Sueins foru þegar til skipa ok logdu a brott ok er ecki fra þeirra ferd at segia fyrr enn þeir koma i Orkneyiar. Nu er þar lokit fra Sueini at segia ok er þat maal manna at hann hafi mestr madr verit fyrir ser i Vestrlondum bædi at fornu ok nyiu þeirra manna er eigi hofdu meira tignarnafn enn hann. Eftir fall Sueins skipta synir hans arfi med ser Olafr ok Andress. þeir gerdu hitt næsta sumar eftir er Sueinn var laatinn gafhlod i dryckiuskaala þann hinn mikla er hann hafdi aattann i Gareksey. Andres son Sueins aatti Fridu dottur Kolbeins rugu systur Biarna Orkneyinga byskups.

Fra Haralldi jarli ok sonum hans

448. Haralldr jarl red nu Orkneyium ok var hinn mesti hofdingi. hann atti sidar Huarflodu dottur Melkolms jarls af Morhęfi. þeirra born voru þau Þorfinnr David ok Jonn Gunnhilldr Herborga ok Langlif. Þa er Vilhialmr byskup hinn sidarri var andadr var vigdr til byskups eftir hann Biarni sun Kolbeins rugu ok var hann hinn mesti hofdingi ok kærr vin Haralldz jarls. Biarni byskup hafdi frændbaa(l)k mikinn i eyiunum. Synir Eireks slagbrellz voru þeir Haralldr vngi ok Magnus mangi ok Rognvalldr. þeir brædr foru austr til Noregs | a fund Magnuss konungs Erlingssunar ok gaf hann Haralldi iarlsnafn ok halfar eyiar sua sem haft hafdi Rognvalldr jarl hinn helgi modurfadir hans. Haralldr jarl vngi for vestr yfir haf ok med honum Sigurdr murtr sun Juars galla. Modir Juars var dottir Hauardz Gunnasunar. sa Juarr fell a akrinum med Erlingi skacka. Sigurdr murtr var a vngum alldri ok manna vænligazstr ok hinn mesti aburdarmadr. Magnus mangi var eftir med konungi ok fell med honum i Sogni. Komu þeir fyrst vid Hialltland ok foru þadan til Katanes ok sua vpp i Skotland a fund Vilhialms Skotakonungs. beiddi Haralldr jarl at Vilhialmr skylldi fa honum Katanes halft sua sem haft hafdi Rognvalldr jarl. þetta veitti konungr honum. Þadan for Haralldr jarl ofan a Katanes ok efldiz þadan at lidi. þa kom til hans Lifolfr skalli maagr hans. hann aatti þar mart gofugra manna þeirra er frændr hans voru. Lifolfr aatti Ragnhilldi systr jarls. þersi var kalladr Haralldr jarl hinn iungi enn Haralldr Maddadarsun hinn gamli. Lifolfr hafdi mest raadagerd fyrir lidi jarls. þeir gerdu menn vt i Orkneyiar a fund Haralldz jarls hins gamla ok beiddu at hann mundi gefa vpp halfar eyiarnar sua sem konungr hafdi veitt Haralldi junga jarli. Enn er þessi ord komu fyrir jarl þa syniadi hann þess þuerliga at midla riki sijt med neinu saattmaali. Lifolfr skalli for þa ferd ok heitadiz jarl vid hann miok adr hann færi brott. Haralldr jarl gamli dro lid saman eftir þetta ok vard allfiolmennr. Þeir Haralldr jarl vngi voru a Katanesi ok hofdu þar safnat nockurn. þa er þeir spurdu at Haralldr jarl gamli dro lid saman þa sendu þeir (jarls) menn af nyiu Lifolf nordr yfir Petlandzfiord at skynia vm herinn. hann lagdi austan at R(inans)ey ok geck þar vpp a fiall ok fann þar .iij. vardhalldzmenn Haralldz jarls gamla ok drapu .ij. enn hỏfdu einn med ser til fretta. Lifolfr sa þa ok herinn jarls ok hafdi hann mart skipa ok flest stor. Sneri Lifolfr þa ofan af fiallinu ok til skips sins ok sagdi felỏgum sinum slik tidendi sem hann hafdi viss vordit. hann sagdi at Haralldr jarl hafdi sua mikinn her at þeim var vfæra at beriaz vid hann. er þat mitt raad segir Lifolfr at ver farim i dag nordr i Þorsaa ok mun oss þar safnaz lid mikit i dag. enn ef þer vilit leggia til orrostu vid Haralld jarl þa er þat hin mesta vfæra huersu sem tekz. Þa tok Sigurdr murtr til orda. illu heilli hefir maagr jarls farit yfir Petlandzfiord er hann hefir eftir laatid hiartad. ok kuat eigi uænt horfa ef allir skylldi hiartalausir þegar þeir sæi her Haralldz gamla. Lifolfr suaradi. vant er þat at sia Sigurdr huar huergi berr hiarta sijtt ef til þarf at taka. ætla ek þat mund er ek renn fra Haralldi junga at ydr afburdarmonnum muni avinnt þickia eftir at standa. Enn ecki vard af faurinni i Þorsaa. enn litlu sidarr sa þeir skipaflota Haralldz jarls fara vndan R(inan)sey. biugguz þeir þa til bardaga. Haralldr jarl geck a land vpp ok fylgdi lidi sinu. hafdi hann her mykla meira. þeir Sigurdr murtr ok Lifolfr fylgdu lidi vnga jarls. Sigurdr murtr var i raudum skarlatz kyrtli ok drap blodunum vndir bellti ser. sumir mællto at sua mundi hann ok gera a bakit. hann bad eigi vpp drepa. þuiat eigi mun ek ofugr at ganga i dag. J sinn fylkingararm var huerr þeirra. ok er þeir hofdu fylkt lidinu seig saman orrostan ok var akafa hord. J lidi Haralldz jarls gamla var mart hinna horduzstu manna þeirra er ofrkappsmenn voru miklir ok bunir forkunnar vel sem voru frændr byskups ok margir adrir sueitarhofdingiar jarls. Þa er stadit hafdi orrostan vm rid fell Sigurdr murtr ok hafdi vel bariz ok dreingiliga. Lifolfr geck annarra manna bezst fram. sua segia Katnesingar at hann gengi þrysuar i gegnum fylkingar Haralldz jarls gamla enn þo fell hann i þeirri orrostu med godan ordztir. Þa er þeir voru badir fallnir Lifolfr ok Sigurdr murtr brast flotti i lidi jarls hins vnga. Haralldr jarl vngi fell vid torfgrauir nockurar. var þa þegar vm nottina set lios mikit þar er blodit hafdi nidr komit. þeir kalla iarlinn sannhelgann ok er þar nu kirkia sem hann fell ok er hann þar iardadr a nesinu. ok geraz vtỏluligar iarteinir fyrir hans verdleik veittar af gudi ok vitrar þat iafnan at hann villdi yfir til Orkneyia til Magnus jarls ok Rognvalldz jarls frænda sinna. Eftir bardagann lagdi Haralldr jarl vndir sik allt Katanes ok for þegar vt i Orkneyiar ok hrosadi miklum sigri.

Fra Orkneyinghum. capitulum.

449. Uilhialmr Skotakonungr spurdi at Haralldr iarl var fallinn ok þat med at Haralldr jarl Maddadarsun hafdi vndir sik lagt allt Katanes ok hann ecki sik eftir spurt. vard Skotakonungr þessu reidr miok ok sendi menn i Sudreyiar til Rognvalldz Sudreyia konungs Gudrodar sunar. Modir Gudrodar var Jngibiorg dottir Hakonar jarls Paalssunar. Rognvalldr konungr var þa mestr hermadr i Vestrlondum. þat var .iij. vetr er hann laa vti a herskipum sua at hann kom eigi vndir sotkan raft. Þegar er Rognvalldi komu þessi ord dro hann her saman vm allt Sudreyia riki ok af Satiri. hann hafdi ok mikit lid af Jrlandi. hellt hann þa nordr til Katanes ok tok vndir sik allt landit ok dualdiz þar vm rijd. Haralldr jarl sat i Orkneyium ok gaf eingan gaum at ferd konungs. enn er leid at vetri bioz Rognvalldr konungr heim i riki sijt i Sudreyiar. hann setti eftir a Katanesi .iij. syslumenn var einn Mani Olafssun annarr Rafn logmadr. Hlifolfr hinn alli het hinn .iij. Nockuru sidar enn Rognvalldr konungr for i Sudreyiar sendi Haralldr jarl mann yfir aa nes ok sagdi at þa þætti honum gott hans erendi ef hann gæti drepit einn af syslumonnum edr alla tua. Þessi madr var fluttr yfir Petlandzfiord. for hann þar til er hann kom a fund Rafns logmannz. ok spurdi Rafn huert hann skylldi fara. hann vard faarr sua vm. Rafn tok til | orda. se ek a þer at Haralldr jarl hefir þik til nockurs illz sent hingat a nesit. enn ek nenni eigi at laata drepa þik þuiat þu ert frændi minn. Vid þetta skildu þeir ok for hann a brott þadan ok til Hlifolfs. ok foru þeirra skipti sua at hann veitti Hlifolfi liflaat. hliop hann þa i brott ok vt i Orkneyiar a fund Haralldz jarls ok sagdi honum huat er hann hafdi gert.

Haralldr pindi byskup

450. Haralldr jarl bioz nu or Orkneyium. ok er hann var albuinn for hann fyst nordr til Þorsaar ok geck þar af skipum sinum. Byskup var i borginni a Skarabolstad. ok er þeir sa her Haralldz jarls sa þeir Katnesingar at hann hafdi her sua mikinn at þeir hofdu einga vidstodu. þeim var ok sagt at jarl væri i sua illu fari at vsynt væri hueriu hann eirdi. byskup tok þa til orda ok mællti. ef ockur skipti fara vel þa mun hann gefa ydr grid. Sua var gert sem byskup mællti fyrir. Herr jarls þusti af skipunum ok til borgarinnar. byskup geck i moti jarli ok fagnadi honum med blidum ordum. enn þeirra skipti foru sua at Haralldr jarl let handtaka byskup ok skera or honum tunguna enn siþan let hann stinga knifi i augun ok blinda hann. Jonn byskup kalladi a meyna hina heilugu Traullhænu i meizlunum ok geck sidan a brecku nockura þegar þeir letu hann lausann. kona ein var a breckunni ok bad byskup hana hialpa ser. hon sa at blod fell or andliti hans ok mællti. vertu hliodr herra þuiat giarna vil ek hialpa ydr. Byskup var færdr til þess stadar er huilir hin helga Traullhæna. þar feck byskup heilsubot bædi maals ok synar. Haralldr jarl geck þa vpp at borginni ok gafu þeir hana þegar vpp i valld jarls. hann veitti monnum þegar storar refsinger ok lagdi a þa menn giolld stor er honum þotti mest verit hafa i landraadum vid sik. let hann þa enn alla Katnesinga ganga vndir sik med eidum huart er þeim var liuft edr leitt. siþan tok hann vndir sik eignir þær allar er aatt hofdu syslumenn þeir er til Skotakonungs voru farnir. sat Haralldr jarl þa a Katanesi med morgu folki.

Fra syslumonnum

451. Nu er at segia fra syslumonnum. þeir reduz .vi. saman vpp i Skotland ok fundu þar konung vm vetrinn a iolafostu. kunnu þeir gloggliga at segia fra þeim tidendum er giordz hofdu a Katanesi i ferdum Haralldz jarls. þessum tidendum vard konungr allreidr enn tuennum giolldum kuez hann þeim giallda skylldu er sijt hofdu laatid. Hinn fysta dag er þeir voru med Skotakonungi let hann gefa haalfan þridia tug aalna klædiss huerium þeirra ok enn mork enska til skotzsilfrs ser sina huerium þeirra. voru þeir med Skotakonungi fram vm iol i godu yfirlæti. Enn þegar aa bak iolum sendir Skotakonungr ord ollum hofdingium i riki sinu ok dro her saman ofua mikinn vm landit ok stefndi þeim her ofan a Kalsnes a hendr Haralldi jarli. hafdi Skotakonungr allmikinn her ok ferr hann þar til er hann kemr i Eysteinsdal. þar mætiz Katanes ok Sudrland. herbudir Skotakonungs stodu eftir endilongum dolunum ok er þat lỏng leid. Haralldr jarl var a Katanesi er hann spurdi þessi tidendi. dro hann þegar lid at ser ok er sua fra sagt at hann fengi .lx. hundrada manna ok hafdi þo allz einga vidstodu at beriaz vid Skotakonung. sendi hann þa menn a fund Skotakonungs at leita vm sættir med þeim. enn er þat var flutt fyrir konungi sagdi hann at ecki þurfti vm sættir at leita nema hann hafdi enn fiorda huern penning af Katanesi þann er a var landinu. Enn er þessi ordsending kom fyrir Haralld jarl kalladi hann a tal vid sik landzmenn ok adra hofdingia ok leitadi raada vid þa. enn vid þat at þeir saa eingin efni sin gengu þeir at þessi sætt at Katnesingar gulldu fiordung eigu sinnar Skotakonungi fyrir vtan þa menn er a konungs fund hofdu farit vm vetrinn. Haralldr jarl for vt i Orkneyiar ok skylldi hann hafa Katanes allt sem hann hafdi aadr haft enn Haralldr jarl vngi tæki af Skotakonungi. J vfridi þeim var blindadr Þorfinnr sun Haralldz jarls. hann hafdi verit gisladr af Skotakonungi. Eftir sætt þeirra for konungr vpp i Skotland. Haralldr jarl var nu einn hofdingi i Orkneyium. Þat var ofarliga a dogum Haralldz jarls er þeir Olafr maagr hans ok Jonn Hallkelssun eflda flock or Orkneyium ok austr i Noreg a hendr Suerri konungi. þeir toku til konungs Sigurd sun Magnus konungs Erlingssunar. J þann her reduz margir storættadir menn or Orkneyium. þat var hinn sterkazsti flockr. þeir voru kalladir Eyiarskeggiar ok Gullbeinar vm hrid. þeir bỏrduz i Floruvỏghum vid Suerri konung ok fengu vsigr. þar fellu þeir baadir Jonn ok Olafr ok sua konungr þeirra ok mestr luti hersins. Eftir þat lagdi Suerrir konungr a Haralld jarl fiandskap mikinn ok kendi honum volld vm er flockrinn hafdi hafiz. kom þi sua at Haralldr jarl for vesten ok Biarni byskup med honum. Jarl gaf sik i valld Suerris konungs ok let hann einn skera ok skapa i milli þeirra. Þa gerdi Suerrir konungr Hialltland allt af Haralldi jarli med skottum ok skylldum ok hafa Orkneyia iarlar ecki þat haft sidan. Haralldr jarl var þa .v. vetra gamall er honum var gefit iarls nafn. hann var .xx. vetr jarl sua at þeir Rognvalldr jarl hinn helgi voru badir saman yfir Orkneyium. eftir fall Rognvalldz jarls var Haralldr jarl i Orkneyium aatta vetr hins fimte tigar. hann andadiz a odru aari rikis Jnga konungs Baardarsunar. Eftir Haralld jarl toku synir hans riki Jonn ok Dauid. Heinrekr sun hans aa Ros a Skotlandi. Þessir hafa rikazstir verit Orkneyinga iarla at tali þeirra manna er frasagnir hafa þar vm gort. er þar til nefndr Sigurdr Eysteinssun Þorfinnr jarl Sigurdarson Haralldr jarl Maddadarsun. Þeir brædr Jonn ok Dauid redu badir londum eftir fỏdur sinn þar til er Dauid andadiz or sỏtt a þui aari sem Hakon galinn andadiz i Noregi. siþan tok Jonn jarls nafn yfir ollum Orkneyium.

Brenna Adams byskups

453. Þa er Jonn byskup anndadiz a Katanesi sa er Haralldr jarl leet meida var tekinn byskup j stad hans sa er Adam het ok vissi eingi madr ætt hans þuiat barnit hafdi fundiz vid kirkiudyrr nockurar. hann þotti Katnesingum helldr hardr j byskupsdominum ok kendu þat mest munk þeim er var med honum. Þat var forn sidr at byskup skylldi hafa spann smiors vndan tuttugu kuum. skylldi þetta huerr bondi giallda sa er var a Katanesi. sa meira er fleire kyr aatti enn hinn þui minna sem færi | hafdi ok skylldi huerr eftir þui giallda sem teldiz til. Enn Adam byskup villdi æxla gialldit ok hafa spann vndan .xv. kuum. ok er þat feckz beiddiz hann at hafa vndan .xij. kuum. ok er þat var vppi laatid villdi hann hafa vndan .x. kuum. enn þat þotti ollum vdæmi. Þa foru Katnesingar a fund Jons jarls hann var þa a Katanesi ok kærdu þeir þetta fyrir honum. Jarl leez her mundu ecki til leggia. kuez þat þickia ouandaz. kuat tua illa fyrir hondum. kuat þetta vera vþolanda enn leetz eigi mundu annan vpp kueda. Þa var Adam byskup at haakirkiu i Þorsdal enn Jonn jarl var skamt þadan. Katnesingar hofdu þa þing a fialli yfir bæ þeim er byskup var aa. Rafn laugmadr var þa med byskupi ok bad hann byskup vægia helldr monnum kuez ella reddr vm huersu færi. Byskup bad hann vera kaatann kuad bændr munu sialfa staudfa sik. Þa var sent til Jons jarls ok bedit at hann skylldi sætta þa byskup enn jarl villdi huergi nær koma. Þa runno bændr ofan af fiallinu ok foru akafliga geystir. ok er Ramn laugmadr sa þetta bad hann byskup gera nockut raad fyrir ser. þeir byskup drucku i lofti einu. ok er bændr komu at loptinu geck munkrinn wt j dyrnar ok var þegar hogguinn vm þuert andlitid ok fell daudr inn i loptid. Ok er byskupi var þetta sagt þa suaradi hann. þat kom eigi fyrr fram enn likligt var þuiat hann lagdi iafnan þungliga til vorra maala. þa bad byskup Rafn segia bỏndum at hann vill sættaz vid þa. ok er þat var sagt bændum wrdu þui fegnir allir þeir er vitrari uoru. geck byskup þa wt ok ættladi til sætta. enn er þat sa hinir verri menn þeir er odazstir voru toku þeir Adam byskup ok færdu hann i eitt litid hus ok slogu sidan i elldi. enn husit brann sua skiott at þeir er byskupi villdu biarga fengu ecki at gert. leez þar Adam byskup ok var likit lijtt brunnit er fanz. þa var likinu veittr sæmiligr grỏftr ok virduligr vmbunadr. enn þeir menn er hellz hofdu verit vinir byskups þa gerdu þeir menn a fund Skota konungs. Þa var Alexander Skota konungr son Vilhialms konungs hins helga. enn konungrinn vard vid þessi tidendi sua illa at menn hafa þær hrakningar at minnum er hann gerdi eftir brennuna byskups i manna meidingum ok manndraapum fiaarraanum ok brottrekstri manna af landinu. Kunnum ver nu eigi greiniligar at segia af þeim tidendu(m) er til heyra Orkneyinga iorllum enn sua sem ver hofum sagt.

---

Fotnoter: