Þáttr Þorsteins skelks
| Velg språk | Norrønt | Islandsk | Norsk | Dansk | Svensk | Færøysk |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Denne teksten finnes på følgende språk ► |  |
 |
||||
|
|
|||||
|
Eptir gömlum handritum
Þriðja bindi.
Útgefnar að tilhlutun hins
Kaupmannahöfn 1826
Þáttr Þorsteins skelks.
Þat er sagt um sumarit eptir at Ólafr konúngr fór at veizlum austr um Víkina ok víðar annarstaðar, tók hann veizlu á þeim bæ, er á Reinu heitir, hann var mjök fjölmennr; sá var maðr þá með konúngi, er Þorsteinn hét, Þorkelsson, Ásgeirssonar æðikolls, Auðunarsonar skökuls, íslenzkr maðr, ok hafði komit til konúngs um vetrinn áðr. Um kveldit er menn sátu yfir drykkjuborðum, talaði Ólafr konúngr, at engi maðr af hans mönnum skyldi einnsaman fara í salerni um náttina, þvíat hverr sem gánga beiddist, skyldi með sér kalla sinn rekkjufélaga, ella kvað hann eigi mundu hlýða. Drekka menn nú vel um kveldit, en er ofan voru drykkjuborð, gengu menn at sofa, ok er á leið náttina, vaknaði Þorsteinn íslendíngr, ok beiddi at gánga af sæng, en sá svaf fast, er hjá honum lá, svá at Þorsteinn vildi víst eigi vekja hann; slendr hann þá upp, ok kippir skóm á fætr sér, ok tekr yfir sik einn feld þykkvan, ok gengr til heimilishúss, þat var stórt hús, svá at ellifu menn máttu sitja hvorumegin; sezt hann á yztu setu, ok er hann hefir setit nokkura stund, sér hann at púki kemr uppá innstu setu, ok sat þar. Þorsteinn mælti þá: hverr er þar kominn? Dólgrinn svarar: hér er kominn Þorkell hinn þunni, er fell á hræ[1] með Haraldi konúngi hilditönn. Hvaðan kom þú nú at? kvað Þorsteinn. Hann sagðist nú nýkominn at or helvíti. Hrað kanntu þaðan at segja? spurði Þorsteinn. Hinn svarar: hvers viltu spyrja? Hverir þola bezt píslir í helvíti? Engi betr, kvað púki, enn Sigurðr Fáfnisbani. Hverja písl hefir hann? Hann kyndir ofn brennanda, sagði draugrinn. Ekki þiki mér þat svá mikil písl, segir Þorsteinn. Eigi er þat þó, kvað púki, þvíat hann er sjálfr kyndarinn. Mikit er þat þá, kvað Þorsteinn; eðr hverr þolir þar verst píslir? Draugrinn svarar: Starkaðr inn gamli þolir verst, þvíat hann æpir svá, at oss fjandunum er þat meiri pína, enn flest alt annat, svá at vér megum fyrir hans ópi aldri náðir hafa. Hvat pínu hefir hann þess, kvað Þorsteinn, er hann þolir svá illa, svá hraustr maðr sem hann hefir sagðr verit? Hann hefir öklaeld. Ekki þiki mér þat svá mikit, sagði Þorsteinn, slíkum kappa sem hann hefir verit. Ekki er þá rétt álitit, kvað draugrinn, þvíat iljarnar einar standa upp or eldinum. Mikit er þat, kvað Þorsteinn, ok æp þú eptir honum nökkut óp. Þat skal vera, kvað púki. Hann sló þá í sundr á sér hvoptonum, ok setti upp gaul mikit, en Þorsteinn brá feldar skautinu at höfði sér; honum varð mjök ósvift við óp þetta, ok mælti: æpir hann þetta ópit mest svá. Fjarri fer um þat, kvað draugrinn, þvíat þetta er óp várt drýsildjöflanna. Æp þú eptir Starkaði líttat, kvað Þorsteinn. Þat má vel, kvað púki. Tekr hann þá at æpa í annann tíma svá öskrliga, at Þorsteini þóttí firn í, hversu mikit sjá fjandi jafnlítill gat gaulat. Þorsteinn gerir þá sem fyrr, at hann vafði feldinum at höfði sér, ok brá honum þó svá við, at úmegin var á honum, svá at hann vissi ekki til sín. Þá spurði púki; hví þegir þú nú? Þorsteinn ansaði, er af honum leið: hví þegi ek, at ek undrumst hve mikil ógnarraust at liggr í þér, eigi meiri púki enn mér sýnist þú vera; eðr er þetta hit mesta óp Starkaðar? Eigi er nærri því, segir hann, þetta er heldr hit minsta óp hans. Drag þú eigi undan lengr, kvað Þorsteinn, ok lát mik heyra hit mesta ópit. Púki játtaði því. Þorsteinn bjóst þá við, ok braut saman feldinn ok snaraði hann svá at höfði sér, ok hélt at utan báðum höndum. Draugrinn hafði þokat at Þorsteini um þrjár setur við hvert óp, ok voru þá þrjár einar á milli þeirra. Púkinn belgði þá hræðiliga hvoptana, ok snéri um í sér augunum, ok tók at gaula svá hátt, at Þorsteini þótti or hófi keyra, ok í því kvað við klukkan í staðnum, en Þorsteinn féll í úvit fram á gólfit; en púkanum brá svá við klukkuhljóðit, at hann steyptist niðr í gólfit, ok mátti lengi heyra yminn niðr í jörðina. Þorsteinn raknaði skjótt við, ok stóð upp, ok gekk til sængr sinnar ok lagðist niðr; en er mornaði stóðu menn upp, gekk konúngr til kirkju, ok hlýddu tíðum; eptir þat var gengit til borða. Konúngr var ekki forráðsblíðr, hann tók til orða: hefir nokkur maðr farit einnsaman í nátt til heimilishúss. Þorsteinn stóð þá upp, ok féll fram fyrir konúng, ok sagðist af hafa brugðit hans boði. Konúngr svarar: ekki var mér þetta svá mikil meingerð, en sýnir þú þat, sem talat er til yðvar íslendínga at þér sét mjök einrænir; en varð þú vioð nokkut varr. Þorsteinn sagði þá alla sögu, sem farit hafði. Konúngr spurði: hví þótti þér gagn at hann æpti? Þat vil ek segja yðr, herra! ek þóttist þat vita, með því at þér höfðut varat alla menn við at fara þángat einir saman, en skelmirinn kom upp, at við mundi eigi klaklaust skilja, en ek ætlaði at þér mundit vakna við, herra! er hann æpti, ok þóttumst ek þá hólpinn, ef þér yrðit varir við. Svá var ok, sagði konúngr, at ek vaknaði við, ok svá vissa ek hvat framfór, ok því lét ek hríngja, at ek vissi at eigi mundi þér ella duga; en hræddist þú ekki þá, er púkinn tók at æpa? Þorsteinn svarar: ek veit ekki, hvat þat er, hræðslan, herra! Var engi ótti í brjósti þér? sagði konúngr. Eigi var þat, sagði Þorsteinn, þvíat við hit síðasta ópit skaut mér nærsta skelk í bríngu. Konúngr svarar: nú skal auka nafn þitt, ok kalla þik Þorstein skelk héðan af, ok er hér sverð, at ek vil gefa þér at nafnfesti. Þorsteinn þakkaði honum. Svá er sagt, at Þorsteinn gerðist hirðmaðr Ólafs konúngs, ok var með honum síðan, ok féll á Orminum lánga með öðrum köppum konúngs.
Athugasemdir:
- ↑ þannig í F.
