Þiðriks saga af Bern - Fra Hertnið konungi oc hans drottning Ostacia

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Fornsvensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Dansk.gif Original.gif
Original.gif


Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.


Þiðriks saga af Bern


Mb. (også kalt Hdskr.) er et norsk skinnpergament fra slutten av 1200-tallet, som er skrevet av 5 ulike skrivere. A og B er islandske papirhåndskrifter fra midten av 1600-tallet. U er Carl Richard Ungers 1853-utgave av Saga Þiðriks konungs af Bern.

3924 viser til at teksten i Mb. er utført av skriver nr. 4. Kapitteltallene i parentes henviser til Ungers utgave.


Fra hertnið konungi oc hans drottning Ostacia[1]

3924 (349). Hærtnið konungr [var rikr maðr i villcina lande[2] oc mikill hofdingi firir allra luta sakir. hann er[3] allra kappa mæstr hans kona var ostacia[4] dottir Runa konungs af austr riki hennar stiupmoðir var sua fiolkunnig at hon firir gerði henni i barneskio oc kastaði til hænnar sinni fiolkyngi sua at hon er nu [iamkunnig sem firir henne[5] var hænnar stiupmoðir. Ostacia[6] er æigi at siðr allra kuænna vænst oc vitrazt oc ærit er hon illgiorn. hærtnid[7] konungr ann hænni mikit.


|[8] Fra Jsungi konungi enum sterka oc hans sonum[9]

3934 (350). J þænna tima ræðr[10] bærtangalande Jsungr konungr hinn stærki med sinom sonom hann er mikill[11] vvinr hærtnið[12] konungs |[13] oc hæfir væitt mikit lið iamnan Attila konunge oc gert mart illt villcina[14] monnom. Hærtnið[15] konungr villdi þess giarna hæfna er drepinn var Osantrix konungr hans [faðor broðir[16] fyrst[17] Attila konungi eða Þiðreki konungi oc þar nest Jsungi konunge er hinn þriði var [hinn mesti hofuðs[18] maðr at drapi osantrix konungs. Nu samnar hærtnið konungr saman[19] [hær miclum oc fæʀ með hærinn til þæss er hann kemr i bærtanga land i riki Jsungs konungs þar brænnir hann oc drepr menn oc |[20] tækr mikit fe.[21] [Jsungr konungr oc hans synir sitia i bærtanga borg oc[22] værða æcki við varir huat hærtnit konungr hæfir gert. Oc þa er hærtnit konungr hæfir fængit sua mikit hærfang oc sua viða farit sem hann villdi i bærtangalandi fæʀ hann hæim aptr oc hæfir halldit ollom sinom monom. (351). Jsungr konungr oc hans synir spyria huat gort hæfir hærtnit konungr [af vilcinalandi[23] er þæira var [hinn mæsti[24] uvinr. þæir samna hær um alt sitt riki oc fæʀ[25] eptir hærtnit konungi oc vilia[26] hæfna sin. hann sendir orð sinom hinum[27] goða vin þetlæif dansca oc [aðrom manne[28] fasolld stollza. þæir [verðaz við væl ordsendingina[29] oc fara með sinom monnum til motz vid Jsung konung oc koma nu allir saman[30] i vilcinaland[31] [oc brænna þar morg heroð oc[32] stor oc drepa margan mann. firir þæim flyr allt þar sem þæir fara. engi maðr[33] er sua diarfr at þori at skiota æino spioti moti[34] gegn þæim.[35] allt flyr sumt a morkina sumt a skip oc |[36] sumt a hæiðar [obygðar. sumir flyia til[37] hærtnit konungs oc sægia[38] [honom at cominn er i hans riki[39] jsungr konungr [af bærtanga landi[40] med sina sono oc [þar er[41] með honom þetlæifr danski oc fasolld stollzi oc allz hafa þæir .v. þusundrat[42] hermanna[43] oc engi fylking stendr firir þæim oc ængi kappi þorir at biða þæira[44]. |[45] Við þessi tidindi verðr hærtnið konungr ræiðr miok oc sendir boð um allt sitt land at allir hærmenn[46] komi [saman vilcina[47] manna[48] oc væri land sitt. þessi tiðindi þickia ollom ogorlig at bæriaz igegn [sua miclum[49] kappum sem nu ero komnir i [vilcina land.[50]


orrosta Jsung konungs[51]

3944 (352). [Her eptir[52] samnaz saman með[53] hærtnið konungi mikill |[54] her. oc hans kona ostacia[55] fæʀ út oc rærði sinn gand[56] þat kollom ver at hon færi[57] at sæiða sua sem gort var i forneskio at fiolkungar konor þær er ver kollom volor[58] skylldo sæiða[59] honom sæið. Sua mikit gerði[60] hon af ser i fiolkyngi oc trollskap at hon sæiddi[61] til sin margskonar[62] dyr [leona or[63] biorno oc flugdræka stora[64] hon tamði þa alla þar til at þæir lyddo hænne oc hon matti visa þæim a hændr[65] sinom uvinom. Sua sægir i kvæðom þyðærskom at hænnar hæʀ væri likr fiandom[66] sialfom. hon siolf var ok sem æinn flugdreki. hærtnið konungr flytr sinn hær igegn[67] isungi konungi oc þar er þæir finnaz verðr[68] strong orrosta. Jsungr konungr oc hans |[69] synir [með sin[70] mærki ganga hart fram oc drepa margan mann hauggua a tvær hliðar ser hæsta oc menn oc firir þæim fællr hærrinn allt þar sem þæir [komo fram.[71] J aðrum stað riðr fram þetlæifr danski [með sina fylking hann væitir oc margum manne bana [oc firir honom standaz ækki vilcina menn. oc[72] hina þriðiu fylking hæfir fasolld stollzi hann bærsk þenna dag af miclu kappi oc skilr margan mann við sin hæst sua at alldri sa sik siðan.[73] Villcina[74] menn falla i þæiri orrosto sua sem þa er akr er skorinn.


Fall Jsungs[75]

3954 (353). J þæsso bili kemr til ostacia[76] með sina suæit þa er hon hæfir[77] saman dregit |[78] af[79] fiolkyngi. drekarnir flugo yfir hærinn oc væita[80] manom[81] bana með klom sinum oc með munni oc leonar bæriaz oc bita [oc slict sama birnir[82] oc siolf ostacia[83] flygr sem dreki yfir hærinom oc pinir til oll dyr oc alla[84] dreka at bæriaz. Jsungr konungr oc hans synir sia nu hverso þessi [micla oc[85] hin illa suæit[86] gerir þæim mikinn skaða. hann keyrir sporom sin hest oc spennir fast sit spiotskapt þat er hatt oc sua digrt at [i þriu er clofinn askrinn oc hans spiotskapt er æinn lutrinn af hinom digra aski[87] hann ser huar flygr hinn illi dreki sa er [mæiri oc[88] hræðilegre en allir aðrir. hann skytr spiotino at drekanom. drekinn ser hverso þætta micla spiot flygr [til hans bregðr[89] ser undan [flygr spiotið hia honom[90] enn drekinn steypir[91] ser ofan[92] at konunginom[93] oc tækr[94] með sinom [munni oc klonom[95] oc[96] glæypir hann. þætta ser [hans ællzti son sa er allra þæira var[97] sterkaztr. hann læggr drekann[98] með sino spioti [gognom fotinn |[99] uppi[100] við bukinn.[101] drækinn snaraz við lagino oc þrifr sinom[102] klom hann sva fast at gognom gengr [bryniuna oc[103] bukinn sua fær hann bana. oc aðr hæfir hann drepit leon oc |[104] biorn. [Nu i þesso bili[105] hæfir lorantin[106] hinn yngsti sonr konungs [drepin æinn[107] leon oc orðit sárr[108] oc æinn dræka særði hann til bana oc þæssi dreki væitir[109] honom bana sár með sinom klom. Sva læingi stendr þessi orrosta at drekarnir oc leonar hafa latið naliga allir sitt lif af storom hoggom [sona Jsungs konungs[110]. Oc Jsungr konungr [er nu dauðr með alla sina sono[111] firir dyronom oc drekom oc engi |[112] maðr[113] væitti þæim bana annars kostar en með fiolkyngi ostacie[114]. (354). Fasolld |[115] stollzi lætr bera sitt mærki fram i miðian hær vilcina[116] manna igegn hærtnið[117] konungi oc stendr[118] þar snorp[119] orrosta milli þæira [tvæggia hofðingia[120]. fasolld hæfir nu drepit annarri sinni hændi morg hundrat vilcina[121] manna hann er nu miok sáʀ oc moðr i vigino. Nu riðr at honom[122] sialfr hærtnið konungr oc læggr til hans sino [glaðel i[123] hans briost sua at ut geck um hærðarnar [fællr nu fasolld[124] dauðr af sinom hesti oc fallin er nu aðr mæstr lutr liðs hans. þætta ser þetlæifr danski þar er hann bærsk oc hæfir fællt vilcina[125] menn sua at æigi liggr lægra valkaustrinn en saðul hans bar[126] hann hæfir latið oc flæsta alla sina menn oc sialfr er hann nu[127] miok saʀ. æigi at siðr riðr hann nu diarflega fram i hær vilcina[128] manna oc vill hæfna fasolld sins hins[129] kera vinar. hann keyrir hæstinn[130] sporom oc [riðr at hærtnið konungi leggr sino spioti[131] i hans skiolld sua at sundr tækr skiolldinn oc bryniuna tvæfallda[132] oc vndir hondina oc snæið[133] isundr herðarnar allt a hol við herðar blaðit oc fællr konungr [þægar af hæstinom[134] til iarðar. Þetlæifr[135] drepr þar með sino sværði margan goðan dreng yfir hærtnið konungi oc margir flyia nu. en fair standa eptir[136]. Þa flygr æin[137] hinn værsti dræki yfir Þetlæif með gapanda munn[138] oc vill væita honom bana. þetlæifr læggr [sino glavel[139] vpp i gegn drekanom i hans munn sua at [ut geck[140] um halsinn. |[141] drekinn spennir hann með sinom clóm oc lystr með vængionom oc fællr allr yfir hann ofan[142] oc sua fǽr þetlæifr danski bana. oc hæstrinn undir honom. (355).[143] þa er fallner eru aller kappar af bertanga[144] skiliaz villcina[145] menn ei fyrr við en drepit er hvert manz barn [bertanga hers.[146] Villcina[147] menn hitta sinn herra hertnið konung mioc [sáran með[148] |[149] storum sarum flytia[150] hann með ser. oc koma til lœcnar[151] þeir er bezter eru i villcinalande[152] oc groða[153] hann. Þa er hertnið konungr er heim komen isina borg. þa er hans kona ostatia[154] siuc. oc þa verðr[155] hertnið konungr varr við huaðan af[156] hanom er komen liðveizla. su er drekarner eða dyren hava hanvm veit. oc hversv hans kona var fiolkunneg[157] oc þrim[158] dagum siðaʀ dœyr hvn með litlum orðstir[159]. Hertnið konungr verðr[160] |[161] enn[162] heill sinna sára. oc styrir sinv riki [villcina lande[163] sua sem [hœyrer enn[164] isagv hans. oc hann vinr morg storvirke meðan hann er konungr i villcina[165] lande. oc af hanvm er allmikil[166] saga. þo at þes uerðe nu eigi her[167] getet [i þessare frasogn.[168]



Noter:

  1. ↑ såvel overskrift som hele kap. 392 mgl. i A; Cap. CXCVIII. B
  2. ↑ [i Wilcina lande var madur rijkur B
  3. ↑ var B
  4. ↑ Ostancia B
  5. ↑ [iafnfiølkunnug sem firr B
  6. ↑ Ostancia B
  7. ↑ Hernid B
  8. ↑ U 303
  9. ↑ mgl. AB
  10. ↑ ried fyrer AB
  11. ↑ mgl. B
  12. ↑ Hernitz AB
  13. ↑ A 300
  14. ↑ Willtina A
  15. ↑ Hernit og Hernid, her og senere i AB
  16. ↑ [fader AB
  17. ↑ a tilf. B
  18. ↑ [mestur hofud A; hofudz B
  19. ↑ sier AB
  20. ↑ Mb4 224
  21. ↑ [lidi og fer i Bertangaland og A
  22. ↑ [mgl. A; Jsungur kongur og hanns syner B
  23. ↑ [mgl. A
  24. ↑ [mestur B
  25. ↑ fara AB
  26. ↑ will A
  27. ↑ mgl. A
  28. ↑ [mgl. AB
  29. ↑ [werda wal vid ordsendingina A; verpast vel vid ordsendingunne B
  30. ↑ samt AB
  31. ↑ Willtina land A
  32. ↑ [brendu nv borger og herud A
  33. ↑ mgl. B
  34. ↑ i AB
  35. ↑ honum A
  36. ↑ B 170
  37. ↑ [og obigder, sumt flyr a fund B
  38. ↑ segir B
  39. ↑ [þessi tiþinndi(!) A
  40. ↑ [mgl. A
  41. ↑ [mgl. A; þar B
  42. ↑ þusunnd A; þusunder B
  43. ↑ riddara A
  44. ↑ þar A
  45. ↑ A 301
  46. ↑ mgl. AB
  47. ↑ [til hans Willtina A
  48. ↑ menn AB
  49. ↑ [slikum AB
  50. ↑ [Willtina lanndi A
  51. ↑ mgl. AB
  52. ↑ [Nu A; her B
  53. ↑ j mote A; vid B
  54. ↑ U 304
  55. ↑ Ostantia A; Ostancia B
  56. ↑ sål. A; gauð Mb4; gaund B
  57. ↑ fare B
  58. ↑ wølvur A; vølfur B
  59. ↑ sida B
  60. ↑ giører B
  61. ↑ seider B
  62. ↑ allskonar A
  63. ↑ [og leona AB
  64. ↑ mgl. B
  65. ↑ hvørn aff B
  66. ↑ fiandanumm B
  67. ↑ a mote B
  68. ↑ ward AB
  69. ↑ Mb4 225
  70. ↑ [wid sin A; vid sitt B
  71. ↑ [rída A; fara framm B
  72. ↑ [ef fyrer honum standa B
  73. ↑ [for með sina . . . sik siðan har A og Fꜳsolld stollzi hann weiter morgumm manni bana.
  74. ↑ Willtina A; Vilcini B
  75. ↑ mgl. AB
  76. ↑ Ostantia A; orustunnar Osancia(!) B
  77. ↑ hafde B
  78. ↑ A 302
  79. ↑ af sinne A; med sinne B
  80. ↑ weittu A
  81. ↑ mørgum manne B
  82. ↑ [mgl. AB
  83. ↑ Ostantia A; Ostancia B
  84. ↑ mgl. A
  85. ↑ [mgl. AB
  86. ↑ og grimma tilf. B
  87. ↑ [j þriu er klofinn askurinn A; þo þad være j þrent klofed, þa er hvør partur nógu digur B
  88. ↑ [nu B
  89. ↑ [ath honum og bregdur A; ad sier, bregdur hann B - bregðr er rettet for breðr Mb4
  90. ↑ [og miste hans A
  91. ↑ varpar B
  92. ↑ nidur A
  93. ↑ rettet for konungnom Mb4
  94. ↑ grijpur hann A; tekur hann B
  95. ↑ [klom B
  96. ↑ drepur hann og tilf. A
  97. ↑ [hinn ellste kongsson. sa var þeirra A
  98. ↑ mgl. A
  99. ↑ U 305
  100. ↑ upp B
  101. ↑ [vpp j kvidinn j gegnum fotinn A
  102. ↑ bꜳdum tilf. A
  103. ↑ [mgl. A
  104. ↑ B 171
  105. ↑ [Nu A; Eigi myklu hier eftter B
  106. ↑ Borantin B
  107. ↑ [drepit einn A; drepit eitt B
  108. ↑ med tilf. A
  109. ↑ veitte B
  110. ↑ [Jsungssona A; mgl. B
  111. ↑ [og syner hanns eru dauder B
  112. ↑ A 303
  113. ↑ mgl. AB
  114. ↑ mgl. A; Ostanciæ B
  115. ↑ Mb4 226
  116. ↑ Willt A; Vilcini B
  117. ↑ her og oftere Hernit og Hernid AB
  118. ↑ er A
  119. ↑ hørd A; skørp B
  120. ↑ [mgl. B
  121. ↑ Willtinus A; Vilcini B
  122. ↑ Fꜳsold AB
  123. ↑ [gladjele fyrer B
  124. ↑ [fell hann nv AB
  125. ↑ Willtinus A; Vilcina B
  126. ↑ ber B
  127. ↑ mgl. AB
  128. ↑ Willtinus A; Vilcini B
  129. ↑ mgl. AB
  130. ↑ sinn hest AB
  131. ↑ [leggr sinu spiote til Hernitz kongs A
  132. ↑ ferfallda B
  133. ↑ skier A; snijdur B
  134. ↑ [af hesti AB
  135. ↑ Danski tilf. AB
  136. ↑ vppi A
  137. ↑ mgl. B
  138. ↑ munne AB
  139. ↑ [wid sínumm gladil A; med sijno gladjele B
  140. ↑ [upp geingur B
  141. ↑ A 304
  142. ↑ framm AB
  143. ↑ med honom ophører fjerde hånd i Mb (linie 22 på 113. blads bagside), og femte hånd fortsætter umiddelbart på samme linie med þa
  144. ↑ lidi tilf. A; lande tilf. B
  145. ↑ Willtinus A; Vilcinj B
  146. ↑ [af Bertanga her B
  147. ↑ Willtinus A; Vicini(!) B
  148. ↑ [særdann A
  149. ↑ U 306
  150. ↑ þeir tilf. AB
  151. ↑ læknarar AB
  152. ↑ Willtina lande A
  153. ↑ græda AB
  154. ↑ Ostantia A; Ostancia B
  155. ↑ var B
  156. ↑ mgl. AB
  157. ↑ rettet for fiokunneg Mb5
  158. ↑ fám B
  159. ↑ rettet for órðstir Mb5
  160. ↑ rettet for verð Mb5
  161. ↑ Mb5 227
  162. ↑ nu B
  163. ↑ [mgl. A; Vilcinj lande B
  164. ↑ [seiger A; heirist B
  165. ↑ Willtina A
  166. ↑ mikil A
  167. ↑ mgl. B
  168. ↑ [mgl. A; i þessare søgu B
Hentet fra «http://heimskringla.no/index.php?title=Þiðriks_saga_af_Bern_-_Fra_Hertnið_konungi_oc_hans_drottning_Ostacia&oldid=59702»