Anhang (Alexanders saga)
| Velg språk | Norrønt | Islandsk | Norsk | Dansk | Svensk | Færøysk |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Denne teksten finnes på følgende språk ► |  |
Anhang
Radandi kringlu allz heims ok mattugr herra. hinn mikli konungr Alexander. sendir Aristotile meistara sinum quedio ok fullkomliga heilsu. Jafnan minniz ek þín næst modur minni ok systrum. hinn kięrazti lærifadir. þvi at ek veit þik spektskylldan. þvi rita ek til þin vm riki konungs aa Indialandi. ok um otỏlulig kyn manna. ok orma. ok dyra. til þess at nockut mætti þat nalgaz idn þin. Enn þo at þu vissir verk vár. þau er ek veit at þer þickia god. þa ætla ek þo at rita til þin þa luti sem ek saa ok heyrda aa Indialandi ok minningar eru verdir. þviat þeir eru med margfỏlldum háttum teliandi. er ek sá. ok ỏngum manni munda ek trua. þott mer segdi at þar væri sva mikil undr. ok hve margra malma. dyra. ok alldina iordin er þar modir. ok enginn mann er sva vitr at þvi mundi trua utan hann hefdi sealfr sed. þat þackar ek rỏskleik ok stadfesti æskumanna Macedonium landa varra ok usigradum her varum er þeir varu i þeiri þolinmædi er konungr konunga kalladi þa. Enn af þvi bidr ek þik glediaz i minu lofi hinn kięrazti lærifadir. at ỏngum manni man ek kunnigt gỏra valld rikis mins. utan þer einum. ok Olimpiade modur minni. I fyrstu bok ritada ek þer um lios tungls. ok gang solar. um festing stiarnanna. ok birting loptzins. ok þa luti alla. senda ek þer skrifada. Enn nu sendir ek þer aull sannindi ferdar minnar ok frægdar.
At sigradum Dario Serklandz konungi i maio manadi vid aa þa er Ganges heitir þa skipada ek hofdingia yfir þat riki. Enn þa luti er þar gorduz til tidinda. teda ek þer i fyrra brefi. Enn at augusto manadi komum ver at Indialandi ok at sigradum Poro konungi. hlutum mer stor ꜹdæfi. ok sỏddumz þar af konungligri sælu. Enn at rita um hans otoluligan her. hafdi hann lxxx þusunda ok eina þusund. utan allt fotgỏngulid. ok var þat halfu meira. ok dccc. vagna. ok cccc fila. ok baru allir kastala. Ok er mer komum i hỏll Pori konungs. varu þar .cccc. stolpa gorvir af gulli einu. Enn veggirnir varu þaktir fingrar þyckum gullspỏngum. vintre sa ek þar miok undarliga gort af gulli einu. ok allt laufit var med gulli. Enn vinberin varu af þeim steini er solar taar heitir. enn sum or þeim steini er smaragdus heitir. hvilur allar varu af þeim steini er margarita heitir. ok med carbunculo. hurdirnar varu af filsbeini. enn gluggarnir af cipresso. ok þeim vidi er erpe heitir. Enn fyrir utan um husit varu skrifut utỏlulig fugla kyn. med ymissum hattum ok litum. sumir med gylltum klom ok nefi. Bordker varu þar af hinum dyruztum gimsteinum sett. Þadan for ek til þeirar hafnar. er Kaspias heitir. þa var oss sagt at ormar ok villidyr mundu at oss ganga. or dỏlum ok heidum. þar tok ek halft annat hundrad leidsogumanna. at fara eptir Poro konungi. er þa hafdi adr or bardaga komiz. ok fórum ver um brennandi sanda Indialandz er Bastacen heita med ollum herinum. Leidsogumenn hỏfdu engin onnur klædi enn vidar lauf ok skogar ull. þeir leiddu oss i margan haska orma ok dyra. vard ek þa varr at ek hafdi hafnad radi vina minna Kaspiorum. er oss badu varliga fara. sva at ver yrdim eigi sviknir. þa hofdum ver sva mikla gnott gullz ok gimsteina at ver gátum varla med komiz. ok syndiz allr várr herr af gulli gloa. þa for sem mællt er. at sialldan er engis vant. þa kom at mer þorsti sva mikill. at ek matta varla þola. Zepirus riddari minn fann litit vatn i iardholu nockurri. ok færdi mer i hialmi sinum. þviat hann villdi helldr forda minu lifi enn sinu. Ek tok hialminn. ok kallada ek til min riddara mina. ok hellti ek nidr vatninu. ok forum ver enn aframm. rennanda vatn sáám vęr skamt fra oss. ok xl. fadma fra landi saa ek reyr vaxinn miok hafan sem pinus. þetta var ok þar haft til timbrs. Enn af þessi syn. stỏdvadiz herrinn. ok gerdi herbudir sinar. Enn þetta vatn var beiskara enn þat vatn er oleborum heitir. þat matti hvarki nyta menn ne fenadr aan vada. Angrsamt var mer þa. þviat ek sa dumd kvikendi verr bera sinn þorsta en menn. Ek hafdi .m. storra fila. þeira er gull baru. ok cccc. vagna. ok m. karta. .xx. þusundir riddara lids. ok cccc. þusunda fotgỏngu lids. þa geck sva þorsti at lidinu at menn maattu varla lifa fyrir. Enn riddararnir sleiktu iarn sin. ok brugdu a oleo. ok villdu sva slỏckva þorsta sinn. þeir varu sumir er drucku gang sinn. ok varu naliga adr at bana komnir. ok meirr angradi mik þeira pinslir enn minar. þa bad ek at allir skylldu þar med vapnum ganga. þat undraduz þeir miok. þviat þeir vissu þar engis hers ván. þa fylgdum ver fram vatninu. ok komum at kastala einum er stod i midiu vatninu. ok gỏrr var af reyr þeim er fyrr sogdum ver fra. Þar sám ver indverska menn nockura. ok badum þa visa oss til vatz þess er dreckanda væri. Enn þeir faluz i husum sinum. þa lietum ver skiota ỏrum nỏckurum i kastalann. ok þa senda ek ccc. riddara med liettum vapnum. at svima yfir vatnit til kastalans. enn er þeir hỏfdu svimat fiordung af vatninu. komu upp at þeim nykrar sva storir sem filar ok gleyptu þa oss aaseandum. Þa liet ek kasta þeim i vatnit leidsogumonnunum hundrad. komu þau dyr med odrum smærum. ok veittu þeim verdugan dꜹda. þa vall allt vatnit med maurum. Ek sa at mer var engin frægd at beriaz. med sma vatndyr. ok liet ek blasa til brottferdar ollu lidinu. ok at midium degi sá ek menn fara á vatninu a kringlottu skipi or reyr gert. ok spurdum ver þa eptir dreckanda vatni. Enn þeir sogdu eina tiỏrn med godu vatni vera langt fra oss. þar tokum mer oss lx. leidsỏgumanna. ok forum ver þa natt alla med þorsta ok erfidi þreyttir. þa lỏgduz at oss vargar ok steingeitr. lepartar ok gaupur. alla vega. ok þotti þa ỏngum manni mein at sinum vapnum. alla nattina bỏrdumz ver med þessa flocka. ok mikinn luta annars dags. adr mer gatum þeim fyrirkomit. ok er nón kom. þa komum vęr til þers vatz er oss var til visat. miok þreyttir. um þat vatn var gort med storum ok fornum vidi. Ok er allr herrinn ok fenadr hafdi druckit sem villdi. þa varum ver hressir. ok settum herbudir varar xxv. milna hvern veg. Sidan baud ek at hỏggva skylldi skoginn. sva at fleiri mætti drecka senn ef villdi. filar varir ok hestar varu i midium herinum. þa letum ver gera ellda stora. enn um nattina er tungl kom upp. þa komu laupande dyr morg. þau scorpiones heita. hofud hefir þat sem geit. enn buk sem leo. hala sem ormr. ok gadd i aptan. Þetta kom sva mart. at varla matti tolu á koma. ok buit til illgerda. her eptir komu aa ormar þeir er cerastes heita. ok sva vatnormar med ymissligum litum. sumir raudir. en sumir hvitir. sumir svartir edr rỏndottir. ok alla vega matti heyra orma hvæsingar. þat gerdi morgum manni mikinn otta. þar drapum ver marga orma. þetta geck lengi um nattina. adr enn hinir smøri ormar hỏfdu druckit. foru hinir stærri ormar i brott. ok falu sik i hellum undir iordu. ok þvi fagnadum ver. Ok sem leid at þridiu tid nætr. þa hugdumz vær mundu nadir. hafa. þa komu framm indverskir ormar miklir ok rædiligir. faxadir sem hestar. enn digrir sem steinstolpar. holandi iordina med munni sinum. þeir réttu halsana med þrikvisladri tungu. ok eitrtỏndrudum augum. med þa bỏrdumz mer eina tid nætr ok letum þar .xx. riddara ok xxxii. þræla. Enn eptir brottfỏr þeira. komu krabbar sva storir sem yxn med mikilli mudlan. ok flokit men um halsinn. þeir liopu at oss. en ver drapum þa. þa tok herrinn at kveda. ok var þa hin myrkazta nátt. þa komu villigelltir einkar storir med freydanda munni. ok med þeim fleckottar steingeitr ok hrædiligar gaupur nybunar til orrostu. ok ledrblỏkur likar dufum at vexti. sva mart. at þær fellu a andlit ok augu ok aa hals monnum. þær hỏfdu tenn sva storar. at þær skemdu skotvapn manna. þa syndiz oss dyr eitt. meira enn fill. sva vaxit sem hestr. svart at lit. ok hafdi ij. horn i enni. þat kalla Indi tenderanum. ok er þetta dyr hafdi druckit. þa saa þat aa herbudir varar. ok skapadi skeid at oss. þat varadiz eigi elld. þa setta ek manngard i moti þi. ok drap þat ok lamdi .xxx. riddara minna fyrr enn þat yrdi drepit. Enn fyrir lysing kom stormr or himni. hvitr synum. ok þar med hagl sva vaxit sem frauka rigndi. þar komu med indverskar myss. er foru i herbudir varar. ok sva storar sem refar. ok bitu bufe vart til heliar. enn eigi med ollu til bana. Ok er komit var at degi. þa komu uglur þvilikar at vexti. gular at klom ok nefi. en svartar at lit. þęr þỏktu alla strỏndina. ok gerdu oss ecki mein. helldr drogu þær fiska or vatninu med klóm ser. ok atu sealfar. þa fugla lietum vęr þar sealfrada vera. ok sva i brott fara. En leidsỏgumenn er oss leiddu i þenna lifshaska. þa lietum vęr briota lærleggi þeira i sundr ok sva hendr. ok þar liggia. at þa er ormar kięmi þar. skylldu þeir þat hafa sem þeir hỏfdu oss ætlat. þa var margrætt um. hve harda menn ek hafda er þeir þreyttuz eigi i margfalldri raun. þadan let ek blasa til brottlỏgu ollu lidinu. ok stefnda ek rett imoti nordanvindi. þar samnaduz saman indverskir menn oss til motstỏdu. Enn riddarar minir varu enn sem fyrr rỏskir til arædis. ok hỏfdum ver enn sigr ok sæmd. þadan forum mer i Bactria. i þá stadi er audir varu af monnum. þar var gnott gullz ok orma. ok allra gimsteina. þar varu fyrir nockurir varir menn. þat var skamt fra Serklandi. þar komu sendimenn Pori konungs. ok sogdu at hann villdi giarna finna mik. sem sannr vin. þa tok ek riddara bunad. ok lagda nidr konungs skruda. ok for ek med fa menn i þa borg er hann sat. Enn med atburd. kalladi hann mik til sin. ok spurdi. Hvat gerir Alexandr konungr. edr hve gamall er hann. Enn ek svarada honum sva sem hædandi hann. gamall er hann. hỏfdingi varr. ok sitr inn vid elld ok bakar sik. Enn hann vard feginn er hann skylldi beriaz med mik. þviat hann var ungr sealfr. ok mællti. Hvi vill hann eigi lita aa alldr sinn. ok hvat hann má. ok feck hann mer eitt bref. ok bad mik færa Alexandro konungi. Enn ek sagdi at nỏckurn tima villdi hann mikit gefa til. at þetta bref hefdi eigi skrifat verit. Sidan for ek til lids mins. Enn af þvi sendir ek ydr þessi dæmi. at þer minniz hversu lægt var hans dramb. þviat litlu sidarr. bỏrdumz mit. ok feck ek þann sigr sem ek æskta. Enn þa er ek hafda yfir komit Porum konung. ok eignaz hann. ok hans riki. þa gaf ek honum aptr allt saman. lif ok goz. ok vard hann þvi sva feginn at hann gaf mer meira gull ok gimsteina enn ver gatum med komiz. ok sealfr hann for med mer i austanvert riki sitt. þagat sem fremzt hafdi komiz Hercules. ok Liber. þar liet ek gora likneski eptir þeim or brendu gulli sem adr hofdu verit skurdgod.
Þadan forum ver yfir audar heidar. þar varu nogir filar ok ormar. ok forum ver þadan til siofar. ok hafda ek ætlat at fara umhuerfiss heiminn. med skipaher. Enn þeir er þar varu. sogdu hafit þar vera bædi grunt ok myrkt. ok at ỏngir menn þordu at sigla. framm yfir fotspor þeira Hercules ok Liber. þviat þeir varu næstir gudunum. þadan for ek i eystra lut. ok sydra Indialandz. at rannsaka þar landzkost ok i einum stad. fann ek eyri eina þurra. ok reyrvaxna. ok þar or liop eitt dyr at oss. med baki sva hỏrdu sem iarnad vęri. tveggia feta var háárr kambrinn. a halsi hafdi þat hỏfud sem vargr. Enn annat hỏfud hafdi þat aa briosti sem nykr. enn klær sem a þvi dyri er ermedrelles heitir. þat er med storum tỏnnum. ok lỏngum halsi. þat red þegar a oss ok drap fyrir oss c. riddara. enn ver bỏrdum þat med hỏmrum ok sleggium. þviat hvarki bitu þat spiot ne gaflꜹk. Þadan forum ver i yztu Indialandz skoga. ok skipadum herbudir lx. milna langt ok breitt. þa var sagt at ver þyrftim at vakta oss fyrir filum. þa baud ek varum mỏnnum. at fara eptir þeim med vapnum. ok reiddu med ser reinanda svin. ok forum mer med spiotum ok skotum. at drepa þau dyr. þa sam mit Porus konungr mikinn fiolda fila. med ymissum litum. ok sagdi Porus konungr. at þau dyr væri temiandi. ok i orrostu hafandi. en sum vęri æigi ridandi. Sidan liet ek reína at þeim svinin. en filarnir urdu sva odir ok vitlausir at riddarar varir drápu af dcccc. Tokum ver þa i nog. tennr ok bein. ok sva horn. Enn er dagr kom. þa forum ver i onnur Indialandz herud. Ok aa einni heidi. sáám ver karla ok konur. lodin sem dyr med ymissum litum. níu feta hafa. án allra klæda. þat folk heita Indiani. ok lifir medr rán fisk ok vatn. ok eru i tiornum. af þeira nafni heitir Indialand. Enn þa er mer villdum tala med þau. steyptuz þau i vatnit. sem selar. Þar varu þeir menn er cenocephali heita. þeir hafa hundz hỏfud ok geyia. þeir foru at oss. ok villdu rada aa oss. Enn a litilli stundu urdu þeir sva ræddir med boga vára. at þeir vissu æigi hvar þeir skylldu hafa sik. þadan forum mer i þa hina miklu audn er liggr vid sioinn. ok þadan vendum mer aptr. þa liop aa hvass vindr. sva at ver urdum allir ræddir. ok bad ek herinn í brott fara. þvi at ek ætlada at guds reidi mundi yfir koma. ef ver værim þar lengr. þa komum mer i dal einn. þar kom frost mikit ok sniorr. sva storr sem ullarreyfi væri. ok lietum mer þa gora ellda stora. ok troda snioinn sem vidr komz. þa kom regn sva mikit at sa sniorr vard at ỏngu. Þar eptir komu elldingar storar sva at allar heidar þottu brenna. ok hafda ek þa yfir komit fotspor Hercules ok Liber. þa liet ek setia imoti elldingunum heilỏg klædi. ok badum þa fyrir oss. þvi næst fengum ver hæga nátt. þa skein sol eptir i heidi iij. daga. ok heck þo yfir oss svart sky. þa liet ek iarda d. riddara minna er dait hỏfdu i snionum. þadan forum mer vestr aa Blaland. i kastala þann er Hercules ok Liber hofdu i verit. er ỏngum lifanda manni dugdi sidan i at koma. reynda ek þat sva. at allir minir menn þeir er fornarlaust gengu inn. do þegar. þadan for ek til Piciaten. Enn þa er ek hafda ridit langa vegu. mætta ek tveimr gomlum monnum ok spurda ek ef þeir vissi nockur undr i þeiri bygd. Enn þeir sogdu mer at x. daga leid var til þess er þu munt sia þa luti er þer munu undarligir þickia. ok er sa vegr miok vatnlauss. ok þar mætta ek sea .ij. tre. tungls ok solar. þau er taladi aa indversku ok girzku. Solartre med karlligri raust. enn mánatre med kvensligri. ok er ek heyrda sva undarliga luti sagda. hugda ek at þeir mundu gabba mik. ok ætlada ek at lata pina þa til bana. Enn þeir varu stỏdugir i ser. ok redu þvi minir menn mer. at fara ok sia þersa luti. ok reid ek þa med xxx. þusunda riddara. Enn Porum konung senda ek med allan meginherinn til Piciacen. Mer fengum i þessarri varri ferd mikinn mannhaska af vatnleysi. ok þar med af morgum ormum. dyrum. ok mỏdkum. Ok þa komum mer i þa bygd er oss var til visat. þar varu bædi konur ok karlar. klætt gaupuskinnum. ok steingeitahudum. þeir toludu á indversku. þar var reykelsi sva nogt. at heck af hverium kvisti ok med þat lifdu þar bygdarmenn. Ok er ver komum i þann skog. er fyrrnefnd tre stodu i. þa sám ver svartan mann gamlan tentan sem hund. ok meirr enn x. fota háfan. hann hafdi gullhringa i eyrum. ok hengu nidr or gimsteinar. hann var byskup þess stadar. hann heilsar mer ok spurdi hvi ek var þar kominn. enn ek sagdi at ek villdi sea tre solar ok mána. hann baud oss nidr at leggia bellti. ok vapn vár. yfirklædi ok skoklædi. ok bad. þa inn ganga sem reinir vęri. ok fyrir utan kvenna ást ok losta. Næst honum geck ek inn med ccc. riddara. hann sagdi æigi lofat vera at koma til solartres fyrri enn sol kiemi upp. ok æigi til manatrés fyrri enn tungl kiemi upp. for ek þa vida um gardinn. ok var þar hinn sætazti ilmr. hvert tre bar þar noght balsamum. Enn er ek liet spretta berkinum til tressins. þa rann þar ut sva sætr dryckr. sem ek hefir sætaztan druckit. ok þar drack ek í nog. ok allir þeir er med mer varu. Enn i midium skoginum. stodu þau hin helguztu tre. lik cipresso c. feta haa. þersi tre kalla Indiar beblonas. þau eru lycklaus sem sef. Þetta undrada ek. ok sagda ek þar æigi mundu skorta regn sem þersi tre uxu. En kennimadrinn sagdi þar alldri koma regn innan gardz. ok engin dyr. æigi ormr ne fill. æigi ỏrn ne fugl. ok sva sagdi hann at þau tre gretu bædi. þa er sol ok tungl vendu aptr sinum rásum. Baud hann oss á kne at falla. ok stocka at kyssa. ok bidia til solar ok mána. at þau gięfi andsvỏr spurdum lutum. Þa spurda ek hvart þau mundu svỏr veita á indversku. edr girzku. Byskup svaradi hvartveggia svarar solartreit. enn mánatre hefr upp aa girzku. enn lykr aa indversku. Enn þa er mer tỏludum þetta saam ver at solargeisli kom á tretoppinn. Þa mællti byskup. Bidit nu. ok spyrit hvers þer vilit. þa spurda ek ok bad ek. at ek skyllda sigrat faa allan heiminn. ok koma heill heim til modur minnar ok systra minna. En treit svaradi þegar raustliga á indversku. þu Alexander usigradr. Einn skalltu drottinn vera allz heimsins. enn ecki skalltu til fostrlandz þins koma. Ok er tulkar sogdu hvat treit hafdi sagt. þa gretu allir. Ok at kvelldi þess dags fórum ver til manatressins ok med mer Perdicas. ok Diomedes. þa spurda ek treit hvar ek skylldi lifit láta. Enn þegar manaskin kom á treit. þa svaradi þat a girzku. þu hefir nu fullan þinn alldr. þviat aa odru aari i marcio manadi. muntu andaz i Babilon. ok man sa svikia þik sem þik varir sizt. þa gretu allir er vid varu staddir. Sidan forum mer i brott. ok til vatz þess er fellr i vestr. betr enn milu breitt. ok þadan forum ver til siofar. þar varu fyrir indverskar þiodir. klæddar dyrahudum. þær gafu oss blauta kyrtla af siodyrakalfa skinnum gerva. þar drogum ver madka digrari manz læri. hverium mat betri. þar varu fiskar undarliga storir. þar varu ok þeir fiskar er taka skylldi med kerulldum þeim er ger varu af filsbeini. til þess at æigi skylldu konur þær sem foru i vatninu. ok lifa med rá fiska. bita þau edr briota. þær varu vanar at taka ukunna karlmenn. þa er svima i þvi vatni. ok draga til grunnz. ok hallda þeim þar til þers er þeir hafa bana. edr draga þa upp i reyr. ok naudga þeim at eiga skipti med sik. ok at eitr þat sem af þeim kemr komi á limu karlmỏnnunum. til þers at þar af deyi þeir. Tvær tokum mer af þeim ungar meyiar ok einkar fagrar at aaliti. Ok i þvi vatni varu morg þau undr er ek vil ecki af segia. I vatnit fellr áá su sem heitir Boreum flumen. þar kemr upp or sealfum árbackanum. sva liggr hon til. vestanvindr. utnyrdingr. ok nordanvindr. Þadan forum mer aptr i Serkland til Babilonar. Enn hver svik ek feck þar. edr hvern dauda. þa hirtir ek ecki minum eptirkomendum at syna. Heilsa mædr mina. ok systr minar. kięrliga. væntir ek meistari. at þetta skrifa ek sidarst til ydvar a minum dogum. Valete.
