Gunnars saga Keldugnúpsfífls (1866)

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif


Íslendinga sögur

Gunnars saga Keldugnúpsfífls

Prentað á kostnað Páls Sveinssonar hjá Louis Klein

Kaupmannahöfn 1866.


Þorgrímr hét maðr; hann bjó, þar sem nú heitir á Hörgslandi; hann var kvángaðr maðr, ok átti tvá sonu við sinni konu; hét annarr Grímr, en annarr Þorsteinn; þeir voru údælir ok uppivöðslumiklir, ok újafnaðarmenn hinir mestu um allt þat, er þeir máttu. Helga hét systir þeirra, en dóttir Þorgríms; hún var væn kona ok kurteis, svá at eigi þótti þar í sveitum betri kvennkostr. Þorgrímr hafði goðorð milli Jökulsár og Lómagnúps. Hann fór illa með sínu goðorði; hann tók upp gótz fyrir bændum, bæði yxn ok hesta; varð hann af þessu öllu saman mjög úvinsæll. Enn verðr fleiri menn at nefna til sögunnar.

Gríss hét maðr í Hörgsdal; hann átti ok tvá sonu; hét annarr Hrafn, en annarr Jökull; þeir váru stórir menn ok sterkir, ágjarnir ok illir viðreignar; þeir váru miklir menn, ok vinir Þorgrímssona. Þorbjörn var bóndi nefndr, ok bjó at Keldugnúpi. Hann var kvángaðr maðr ok átti tvá sonu við konu sinni, er svá hétu, Helgi ok Gunnarr; var Helgi skartsmaðr mikill hæfilátr ok hversdagsgæfr. Bróðir hans var hánum úskaplíkr; hann lagðist í elda skála; unni faðir hans hánum lítið, því at hann gjörði slíkt mjök í móti hans vilja. Varð hann mjök úþokka sæll af alþýðu fyrir þetta sitt tiltæki; var hann nú kallaðr af þessu um allar sveitir Keldugnúpsfífl.

Geirr hét bóndi; hann bjó á Geirslandi; kvángaðr var hann ok hét Geirdís kona hans, en Ingibjörg dóttir. Geirr hafði 10 þræla til vinnu. Kolr hét sá maðr, er fyrir þeim var. Þat var hans iðn, at geyma fjár, vetr ok sumar; kom hann aldri inn undir sótugan rapt; en aðrir þrælar hans höfðu þat verk, at höggva stóra hella á bæ Geirs, at geyma þar í fénað ok fóðr. Kona hans er nefnd þórdís; hún bjó at Fossi, ok átti auð fjár. Þórdís var fjölkunung. Mikið vinfengi var í milli þeirra Þorgríms ok Þórdísar. Þótti hánum eigi ráð ráðit, nema hann réðist við hana um. — Örn hét maðr; hann bjó at Vatnsenda. Þau váru systkin Örn ok Þórdís; váru þau ok mjök lík at skapsmunum. Hann var löngum með þeim Þorgríms sonum ok bætti lítið um fyrir þeim. Leikar voru uppteknir á Hörgslandi; sótti þangat margt manna um héraðit. Urðu þeir Þorgrímssynir öllum ofsterkir, þeim sem at leikunum váru. Ekki fóru þangat Þorbjarnarsynir. Þorgrímr hafði þræl þann er Svartr hét; hann var með þeim bræðrum; flestum varð hann ofsterkr; meiddi hann margan mann, en deyddi suma. Urðu þeir af slíku óvinsælir Þorgrímssynir; fór nú svá fram nokkra stund. Einn dag var þat at Helgi stóð snemma upp; veðr var á hvasst á norðan með frosti. Þorbjörn spurði hann hvert hann ætlaði. Helgi sagði, at hann ætlaði til leiks. Þorbjörn svarar: „Eigi er þat mitt ráð, og vilda ek, frændi, at þú færir hvergi; því at þér er eigi hent við kappi þeirra ok uppivöðslu‟. Helgi sagði þó fara mundu. Þorbjörn mælti: „Bið þú Gunnar bróður þinn, at fara með þér‟. „Ekki kann ek at biðja hann fylgdar‟, sagði Helgi. Síðan fór Helgi til leiksins. En er hann kom, báðu þeir hann til leiks, en Helgi vildi eigi at vera. En er kveldaði, fór hann heim. Þorbjörn spurði hann at um leikinn, „eða vartu eigi at leiknum‟? „Nógir váru þar sterkari. Nú leið af nóttina, ok bjóst Helgi snemma til leiksins annan morgin, ok gekk þá til eldahúss. Gunnarr spurði, hverr þar færi. „Hér er kominn bróðir þinn, og vilda ek, Gunnarr frændi, at þú veittir mér brautargengi, ok færir til leiks með mér í dag‟. Gunnarr svaraði: „Ertu nú þá búinn?‟ „þat er satt‟, segir Helgi. Gunnarr stóð þá upp og var eigi sinniligr. Helgi mælti: „Far þú ok fá þér klæði‟, því at veðrit var kalt. Gunnarr kvaðst eigi mundu taka klæða skipti. Síðan fara þeir leið sína, þangat til er þeir koma á Hörgsland. Eigi var til leiks tekið; þeir bræðr Þorgrímssynir gengu í því fram í dyrrnar, ok heilsuðu þeim Þorbjarnarsonum, en þeir bræðr, Helgi og Gunnarr, gengu til stofu. Jökull mælti: „Ok er hér komit eldhússfíflið frá Keldugnúpi; eða hvat mun þat hingað vilja‟? ok gerðu þeir at Gunnari mikinn gys. Eptir þat var farit til leiks. Þá bað Grímr þá bræðr, at þeir skyldi at vera; en Helgi svaraði: „Ekki er okkr þat hent‟. Grímr sagði leikfall verða mundu, ef þeir væri eigi at. Helgi sagði þá ok eigi skyldu þat vera. Síðan var til leiks farit, og hyggja Þorgrímssynir gott til, ok skipa til glímna, og skyldi Gunnarr glíma við Svart, en Helgi við Jökul; var þessu næst til gleði farið, ok kom þar at, er þeir Helgi og Jökull stóðu upp og gengu á gólf. Var þar búkamunr mikill; því að Jökull var stórr vexti, en digr. Með mætti glímdu þeir lengi, svo að varla mátti í milli sjá, hvárr falla mundi; en þó varð þat um síðir, at Jökull féll. Þá varð óp mikið og hlátr; en Helgi gekk til bekkjar eptir þat. Þá stóðu þeir upp, Gunnarr og Svartr, og váru þar báðir sterkir, en þó ætluðu allir, at Gunnarr mundi eigi við hafa. Þeir tókust á sterkliga; varð þeirra atgangr bæði harðr og langr; þóttust menn eigi vita mega, hvárr þar mundi falla þá mælti Gunnarr við Svart: „Hefir þú fram lagt allt þat, er þú hefir til?‟ „Það er satt‟, sagði Svartr. Síðan tók Gunnarr hann upp á bringu sér, ok gekk með hann innar að pallinum, þar sem Þorgrímr sat, ok setti hann niðr á fótskörina, svá at í sundr gekk í hánum hryggrinn. Síðan gekk Gunnarr at bekknum og settist niðr, en Svartr var fram borinn; fóru menn nú til leiks sem áðr. Ekki bar fleira til nýlundu um daginn. Fóru þeir heim bræðr um kveldit. Þorbjörn spurði þá at, hversu leikrinn hafði framfarit um daginn. Þeir sögðu af hit ljósasta. Þorbjörn svarar: „þá fór, sem mik varði, at þit mundut eigi mega hjá sitja, og munuð þit þessa margan dag iðrast‟. Þá mælti Helgi: „Fleira þurfum vit nú með, en átalna einna. Þorbjörn mælti: „þat ætla ek, at margs manns blóði verði hér fyrir út hellt fyrir þessa ykkar tiltekt‟. „Fari þat, sem má„, sagði Helgi, og hræðumst vit þat eigi‟. Enn næsta morgun stóðu þeir bræðr upp snemma um morguninn. Þá mælti Þorbjörn: „Hvert skulut þit nú fara‟, sagði hann. Helgi svarar: „Hvat mun þik þat varða? Ekki muntu með okkr til leggja gott‟. Hann mælti: „farit hvergi í dag. því að eigi hlýðir þat fyrir þeim bræðrum Þorgrímssonum. Hafa þeir setið þeim eigi lengi, er þó hafa minna til gert við þá bræðr, en þit, og því vil ek þit farit hvergi í degi‟. Þá mælti Helgi: „Hvert ráð viltu þá leggja með okkr bræðrum?‟ Þorbjörn mælti: „þit skulut fara til þess manns, er Þorgeirr heitir; hann býr í Murutungu. Hann er mikill vin minn. Þar skulut þit í vetr vera með hánum‟.

Þeir bræðr fara leið sína, þar til þeir koma í Murutungu. Þat var síð um kveld. Þeir drápu á dyrr. Þá var til hurðar gengit, og spurt, hverr kominn væri, en bræðr sögðu til sín, og spurðu, hvárt Þorgrímr væri heima. Sá sagði þat satt vera. Helgi mælti: „Seg þú hánum, at vit vildum finna hann. Þessi gerði, sem hann bað. Síðan gekk Þorgeirr út, og bauð þeim þar vera um nóttina. Um morguninn eptir var Þorgeirr mjök snemma á ferli, og talaði til þeirra bræðra, að þeir skyldi upp standa. Þeir gerðu, sem hann bauð; ganga þá út og vestr um bæ allir, og svá ofan at á einni, og svá síðan eptir árgljúfrinu, og þar til þeir koma at einstigi nokkru. Þar gekk Þorgeirr upp, en þeir bræðr eptir, og komu þá upp í helli stóran. Þá mælti Þorgeirr: „Hér skulut þit bræðr vera í vetr, því at eigi má ek svá halda ykkr, at Þorgrímssynir viti eigi. En ek skal koma til ykkar hvern dag, ok segja tíðindin, þau er til kunna at bera. Eptir svá talat fór Þorgeirr heim, en þeir bræðr váru eptir í hellinum. En frá Þorgrímssonum[1] er þat at segja, at Þorsteinn talaði við bróður sinn: „Vit skulum fara til Keldugnúps ok drepa þá Helga og Gunnar fyrir sín illvirki‟. Svá gera þeir, fara til Keldugnúps með 12 menn ok báðu Þorbjörn selja fram sonu sína. „Eigi eru þeir hér‟, segir hann. En Grímr bað hann láta uppi rannsókn; „muntu vilja leyna þeim, því at þeir eru hér‟. Þá mælti Þorbjörn: „Gangi bræðr þá tveir inn ok kannið bæ minn, ok vildi ek þó engu spilla láta, því er ek á. En þeir bræðr gengu þá um ok könnuðu bæinn Þorbjarnar, ok fundu þeir eigi at heldr þá Þorbjarnarsyni, sem ván var at; ganga ,út síðan ok stíga á hesta sína ok ríða á burt síðan, ok svá heimleiðis. Líðr nú á vetrinn, ok fréttu þeir bræðr eigi til þeirra Þorbjarnarsona. Þat bar einn dag til, þá er þeir Þorbjarnarsynir váru í helli sínum, at þræll Geirs gekk at fé sínu þeim megin árinnar, sem hellir þeirra bræðra var í. Hann sá þá bræðr, því at þeir höfðu þá gengið frá hellisdyrunum, Síðan kom þrællinn heim um kveldit síð. Þá frétti Geirr hann tíðinda, en hann kvaðst eigi kunna at segja, „því at mér þykja þat engi tíðindi, sem ek sé‟. Hvat hefir þú nú sét í dag?‟ segir Geirr. Kolr sagði þá: „Sá ek þá bræðr, Helga og Gunnar, í helli einum norðr með ánni. „Varla þyki mér þeir þá langt í burtu‟, sagði Geirr, og skaltu, Kolr, fara á Hörgsland, og segja þeim bræðrum, hvat títt er‟. Síðan fór hann, sem Geirr skipaði, ok kom á Hörgsland, og sagði þeim bræðrum, hvat hann hafði sét til þeirra Þorbjarnarsona. Síðan fór þrællinn heim. Þeir bræðr safna liði, ok ætla at fara at þeim Þorbjarnarsonum með XXX manna.

Nú skal segja, hvat Þorgeirr hefst at. Hann stóð upp snemma þenna morgin, ok fór til þeirra bræðra, ok sagði þeim, hvat nú fór fram hjá þeim Þorgrímssonum. Þá spurði Helgi, hvat þeir skyldi til ráða taka. Gunnarr svarar: „Vit skulum berjast við þá‟; en Þorgeirr talaði við Helga. „Ekki skulut þit berjast við liðsfjölda, því at þit orkit þar eigi, að berjast við svá mikinn liðsmun, sem þeir hafa bræðr. Þá spurði Helgi, hvat þeir skyldi heldr en berjast; „ok skal margr rauðu sníta, áðr vér bræðr verbum handteknir‟. Þorgeirr sagði, at þeir skyldi fara í jarðhús þat, sem er undir sæng minni. Síðan fóru þeir með Þorgeiri, þar til er þeir komu til jarðhússins, ok gengu þeir þar niðr. Síðan fór Þorgeirr í burt frá þeim. En Þorgrímr ok synir hans riðu nú til Murutungu. Þá var Þorgeirr nýklæddr, og stóð í dyrum úti. Hann heilsaði þeim ok bauð þeim þar at vera; en Grímr kvað annat þeirra erindi, en eta þar eða drekka, ok er nú nærr, að selja þá fram Þorbjarnarsyni. Þorgeirr segir, at þeir eru eigi þar; en síðan ríða þeir ofan með ánni, stíga af baki hestum sínum, en gengu síðan upp með gilinu, þangat til er Kolr sagði, at hellirinn væri. Síðan stigu þeir upp einstigið, þar til er þeir komu í hellinn. Sáu þeir þar eigi þess líkt, at þar hefði menn verit. Líkaði Jökli mjög illa við Kol, og var því búit, at hann mundi standa á hánum. Snúa við þat aptr til hesta sinna ok riðu heim síðan, og þóttust þeir mikla sneypu fengit hafa. Leið svá af vetrinn. Þetta sumar kom skip í Skaptárós, ok var Bárðr nefndr stýrimaðr,[2] ok hafði aldrei komið hingat til lands fyrri. Þorgrímr reið til skips ok vildi leggja lag á varning kaupmanna, en Bárðr vildi þat eigi, ok kvaðst sjálfr vilja ráða verðlagi á varningi sínum, en Þorgrími líkaði þat illa ok bannaði hverjum manni at eiga við þá skipti eða kaup. Reið hann heim eptir þat, en stýrimaðr sat eptir við skip sitt; skildu þeir við þat, at sinn veg þótti hvárum, ok leið svá langt fram á sumar, at engi kom í sandinn at kaupa við þá. En þat sama samar fóru þeir bræðr heim til Keldugnúps, ok váru heima með feðr sínum; ok einn dag komu þeir at máli við Þorbjörn föður sinn. Helgi mælti: „Skal lengi svá fram fara, að engi bjóði stýrimanni heim‟. Þorbjörn svarar: „Hafit þit eigi frétt, hvat Þorgrímr hefir við lagt‟? Helgi kvað þá eigi mundu verða at því farit, ok skal ek fara í dag til skips, ok bjóða heim stýrimanni‟. „Þú munt þessu ráða‟, sagði Þorbjörn. Síðan ríða þeir Þorbjarnarsynir, þar til er þeir koma til skips, ok var stýrimaðr þá nýklæddr. Hann bauð þeim bræðrum þegar inn í búð at drekka. Stigu síðan af baki ok drukku þar um daginn. Helgi mælti til Bárðar: „Er þat satt, at engi þorir, at bjóða þér heim‟? „Satt er þat‟, segir Bárðr. „Þá vil ek bjóða þér heim til Keldugnúps‟. Bárðr kvaðst því gjarnan játa. En eptir þetta ríða þeir Þorbjarnarsynir heim. Þorbjörn spurði tíðinda, en þeir kváðust engi tíðindi kunna at segja, nema þat, „at vit buðum heim stýrimanni‟. Þorbjörn sagði þar margan mundu kulda af kenna. „Ekki verþr nú við öllu sét‟, segir Helgi. Síðan var stýrimaðr heim fluttr, ok fréttist það nú víða um byggðina, ok þótti öllum þeir hafa mikit í fang færzt. Þorgrími og sonum hans líkaði þetta stórum illa. Leið af sumarit ok langt fram á vetr, at hvárirtveggju sátu í kyrrðum.

Þat var einn dag, at Gunnarr gekk til hrossa sinna. Þeir bræðr úr Hörgsdal sáu, hvar Gunnarr fór, og stefndi upp á heiði frá Keldugnúpi. Þeir fóru til Hörgslands, ok sögðu þeim Þorgeirssonum, hvat þeir höfðu sét. Þeir brugðust ok þegar við, ok ætluðu at sitja fyrir hánum um kvöldit, þá er hann færi heim. Þeir váru 15 saman. Gunnarr fann seint hrossin um daginn, ok varð hánum síð beint. Hann hafði eigi fleira vápna, en öxi stóra er faðir hans hafði gefið honum. Ferr hann heimleiðis, þar til er hann kemr þar at, sem fyrirsátið var, ok þegar sem þeir finnast, þá mælti Jókull við Gunnar: „þat er vel, at vér höfum hér fundizt‟. En Gunnarr kvað þat eigi kunna at lasta, „er þú lofar svá; muntu vilja, að maðr mæti manni‟. Jökull svarar: „Ek skal ok nú þess njóta, at ek em nú liðfleiri‟. Síðan sóttu þeir at Gunnari með miklu kappi, en hann varðist vel ok drengilega; gekk svá lengi, þar til at hann hafði drepit 13. Nú er þar til at taka, at Þorbjörn var heima ok Helgi son hans. Þá mælti Helgi við föður sinn. „Frestast Gunnari, ok vil ek, at vit förum at leita hans‟. Síðan fóru þeir feðgar, þar til er þeir komu þar at, sem þeir Jökull og Grímr sóttu at Gunnari með miklu kappi. En þegar er þeir sáu þá feðga, þá lögðu þeir á flótta. Þá mælti Helgi til Gunnars: „Viltu, at vit förum eptir þeim?‟ Gunnarr kvaðst eigi vilja elta þá, „því at okkr mun gefast tómstund at finna þá‟. Gunnarr var þá mjök sárr, lagði Þorbjörn hann í vagn, ok óku þeir honum heim. Síðan váru sár hans þvegin ok greru þau skjótt. En er þeir bræðr komu heim, spurði Þorgrímr þá Jökul tíðinda. Jökull sagði hánum þá allt, sem farit hafði. Þá mælti Þorgrímr: „Lítt þykir mér upp hafa tekizt, og vilda ek, at þat legðist af, at eiga við þá bræðr‟. Jökull mælti: „Ekki dugir ófreistað, ok munum vit Gunnarr finnast aptr‟. Sár Gunnars greru skjótt. Leið nú á vetrinn. Fundust þeir eigi Bárðr stýrimaðr ok Þorgrímr. Bárðr tók at búa sik um várið. Þeir bræðr réðust til ferðar með hánum, Helgi ok Gunnarr; en er þeir váru búnir, beiðist Gunnarr at ganga á land. Stýrimaðr bað hann ráða, ok koma þó skjótt aptr. Gunnarr játar því. Hann tók þá vápn sín, ok gekk sem hvatast til Hörgslanda. Þat varð síð um kvöld. Hann barði á dyrr. Þræll einn gekk til dyra. Hann spurði, hver kominn væri, eða hví hann færi einn saman. Hann svarar: „Gríss er hér", segir hann. „Ek vilda finna Jökul sem skjótast‟. Þrællinn hljóp inn ok sagði Jökli. Hann tók vápn sín ok gekk út síðan. Gunnarr veik sér fram á hlaðit, en dimmt var úti, ok sá Jökull eigi manninn, ok gekk út úr dyrunum, ok spurði, hvar Gríss væri. Gunnarr svarar: „Hér em ek nú, ok gakk hingað. Jökull heyrði svör ok þóttist heilsa Grís. Gunnarr bað hann þá verja sik. Síðan börðust þeir í ákafa, ok féll Jökull skjótt fyrir Gunnari. Síðan gekk hann heim aptr at dyrunum, ok spurði, hvar Grímr væri, ok bað hann út ganga. Hann brá við skjótt, ok hljóp út þegar. Hann þekkti þegar manninn ok gekk at Gunnari með öxi störa, en hann brá fyrir skildinum, en annarri hendi hjó hann til Gríms á fótinn fyrir ofan knét, svá af tók; féll Grímr þá til jarðar. Lét Gunnarr þá skammt höggva í millum ok hjó á hálsinn, svá at af tók höfuðit. Gunnarr gekk heim at dyrunum ok lagði Grím þar niðr; en eptir þetta unnit gekk hann til dyngju Helgu. Hún sat á palli, ok hafði leyst hár sitt úr dreglum. Hún sópaði þá hárinu frá augunum, er hún sá Gunnar, og heilsaði hánum glaðliga. Hann tók vel kveðju hennar. Hún spurði hann tíðinda, eða hvaðan hann væri at kominn. En hann sagði slíkt, sem hún spurði, ok settist niðr hjá henni. Helga mælti þá: „Hvat ætlar þú nú fyrir þér?‟ Gunnarr segir: „í burt hafða ek ætlat‟, segir hann. „Hversu ætlar þú at halda orð okkar, þau sem við höfum talat‟? segir hún. Gunnarr segir: „Ek fór nú til þess á þinn fund, at ek vil þau enn framar binda, en áðr‟. Svá vil ek vit gjörum", sagði Heiga. Síðan bundu þau þat fastmælum sin á milli, at hann skyldi eigi aðra konu eiga, eða hún annan mann, ef þau mætti ráða. Skilja nú með þessu; minnist þá til Helgu með miklum elskuhuga; gekk út síðan, en Helga sat eptir, ok grét mjök sáran. Gunnarr létti eigi ferð sinni né farlengd, fyrri en hann kom til skips, ok fann bæði stýrimann ok bróður sinn Helga. Þeir spurðu tíðinda: en hann kvaðst eigi segja kunna, nema hann sagði slík sem váru.

Þorgrímr bóndi gekk út nokkru síðar; sér nú vegsummerki, at synir hans lágu báðir dauðir: brá hánum mjök við þessa sýn, ok lætr þá verða jarðaða eptir gömlum sið. Þetta spurðist víða um héruð, ok þótti mikil tíðindi, ok váru þeir þó fám harmdauðir; váru nú miklar getur á, hver þeim mundi at skaða hafa orðið; ok kann þat enginn öðrum at segja. Bar Þorgrímr mikinn harm eptir sonu sína, ok varð þó svá búit at hafa. í þenna tíma[3] létu þeir út, ok gaf þeim vel byri, til þess er þeir komu úr landssýn. Þá rak á fyrir þeim myrkva svá mikla, at þeir vissu eigi, hvat þeir fóru. Rak þá um sjóinn allan allt sumarit, ok sjá þeir hvergi land. Einn dag ræddu þeir um, hvat til mundi bera. Þá mælti Bárðr: „Vit skulum hluta mann í tré, ok svá var gert. Gunnarr hlaut at fara. Þá mælti hann: „þat ætla ek, at annat sé mér betr hent‟. Þá mælti Bárðr til Gunnars: „Viltu at ek fara? ok mun ek leysa þik af þessu‟. „Ek skal fara‟, segir Gunnarr. Gunnarr las sik bæði skjótt ok fimlega upp eptir höfuð bendum, til þess er hann kom upp í siglu topp. Hann settist niðr, ok í því létti af myrkri öllu, því sem hafði verit yfir skipi þeirra. Sá hann þá víða, ok land fyrir stafn fram; þat var ok mjök jöklum vaxit. Hann sá þar fram undan ganga nes löng, en skerast inn í landit fjörðu marga ok stóra, þeir er fullir váru af allra handa veiðiskap. Þeir lögðu í fjörð þann, er Skuggi heitir. Þá var komit at haustnóttum ok vetraði, en flestum þótti mál hvíldar af löngu sjóválki, ok var þat af ráðit, að skipa þar upp, ok ætluðu þar um at búast; efla nú upp skála smíð, ok gekk þeim þat bæði vel ok skjótt; var Gunnarr þar formeistari at; varð hún skjótt af hendi leyst. Settust þá um kyrrt; höfðu veiðiskap nógan, bæði sela, fiska ok hvali. Einn dag er þeir váru í skála sínum, mælti Bárðr til Gunnars: „Hversu lengi skulum ver hér svá vera, at vér höfumst eigi at?‟ Gunnarr segir: „Vér skulum skipta liði váru; skal Helgi ok Bárðr fara í annan stað við 12. mann, en ek skal fara við sétta mann‟. Svá gerðu þeir. Hlaut Gunnarr þá at fara á jökla. Fara þeir um morgin heiman allir Gunnarr og hans félagar; gengu um daginn lengi, ok verða við engan hlut varir. Þeir sækja nú langt fram á jöklana, þar til at þeir koma at gjá einni stórri. Þeir fara lengi með gjánni, ok komast hvergi yfir. Þá hljóp Gunnarr yfir gjána, en fylgdarmenn hans komust eigi yfir, ok skildi þar með þeim. Gunnarr gekk þá lengi einn samt, þar til er hann sá einn stóran björn. Gunnarr kallaði á hann ok bað hann bíða; þá leit þessi aptr, ok settist niðr ok beið mannsins. Gnnnar bar at skjótt; hann hafði stóra bjarnsviðu í hendi, ok lagði þegar til dýrsins undir bóginn svá at í hjartanu stóð, en dýrit dó þegar. Þá gerði myrkt af nótt, svá at hann sá þá eigi til gera dýrit. Gunnarr lagði þá bessa á bak sér, ok bar hann til þess, er hann kom at gjánni. Þá lagði hann niðr dýrit, ok vissi eigi, hversu hann skyldi yfir komast gjána með byrði sína. Hann tók á sik göngu; ok gekk með gjánni, til þess at hann kom þar at í einum stað, at mjórra var yfir, en annarstabar. Hann fór þar yfir með byrði sína. Hann gekk þá enn lengi, þar til er hann heyrði hlátr mikinn; hann nam þá staðar, ok lagði af sér byrðina. Þetta nálgaðist hann skjótt, ok gat hann at líta, hvar tvær flagðkonur[4] fóru; þær váru mjök svartar. Þá mælti önnur þeirra: „þá væri okkr vel farit, systir, að taka af Gunnari veiði sína, en draga hann heim, ok færa hann föður okkar‟. Gunnarr heyrði, hvat þær töluðu; hann gekk í móti þeim, ok spurði þær at heiti. Önnur nefndist þar Fála, en önnur Gála. Þá mælti Gála til Gunnars: „Legðu af veiði þína við okkr systr‟, en hann kvað eigi því nenna at óreyndu. Þær sóttu þá at Gunnari í ákafa, en hann varði sik vel ok drengilega. Hann hjó þá til Gálu, svá at af tók höndina; hann hjó þegar á hálsinn svá at af tók. Þá mælti Fála til Gunnars: „Gef þú mér líf, ok skal ek vera þér í liðsinni, ok ek skal gefa þér gull svá mikit, sem þú vilt þegit hafa. Þá mælti Gunnarr: „þigg þú líf af mér, enda vertu mér trú‟. Þá mælti hún: „Far þú, Gunnarr, heim með mér til hellis föður míns, ok skal hann gefa þér vápn góð‟. Ekki má ek þat", sagði Gunnarr, „því at ek verð heim að fara til skála míns; veit ek, at félagar mínir leita at mér. Skal ek í annan tíma svá gera, sem þú biðr‟. Gunnarr ferr nú, til þess er hann kom heim. Þeir Bárðr ok Helgi urðu hánum fegnir. Hann lagði þá af sér byrði sína. Þeir spurðu hann tíðinda, eðr hvat hann hefði dvalit. Hann sagði slík, sem orðit höfðu. Ok þótti þeim hann mikinn frama fengit hafa, af flagðkonum þeim; sátu þeir nú kyrrir í skála sínum ok leið nú mjök á vetrinn.

Þat bar til einn dag, at Gunnarr átti at ganga á jökla. Hann vildi þá fara einn saman. Hann tók vápn sín, ok gekk fram með firðinum, ok þar upp undir jökulinn, þar sem fjörðrinn þraut. Þar var lukt hömrum stórum, svá at þar sá eigi meira en í hálfrokknu húsi. Hann fór svá lengi, þar til er hann sá elda brenna. Hann hafði þar af ljós, ok gekk eptir því, þar til er hann kom at helli stórum. Þá nam hann staðar úti fyrir hellinnm; þar sátu tröll mörg um eldinn. Þá mælti eitt þeirra: „Betr kæmi hér Gunnarr‟. Þá svaraði annat þeirra: „Hvat væri oss þat bati, eðr vissir þú eigi, hversu hann fór með þær systr, Fálu og Gálu. Eitt[5] þeirra svaraði: „Þat vilda ek, at hann kæmi aldrei hér, því at ek ætla, at mér standi af hánum hin mesta ógæfa. Gunnarr gekk þá inn í hellinn öðru meginn undir bergið, ok stóð þar nokkra stund, þar til er þau karl ok kerling fóru at sofa. Þá var eptir sonr þeirra ok tvær dætr. Þá gekk Gunnarr fram at eldinum, ok hjó til eins þeirra, svá at af tók höfuðit. Þau hlupu þá upp systkin, ok sóttu at Gunnari með miklu kappi. Hann drap þau bæði skjótt. Síðan settist hann niðr ok lét renna af sér mæði; þá var dimmt orðit í hellinum, því at eldrinn var slokknaðr. Gunnar stóð þá upp, ok gekk innar eptir hellinum, ok vildi finna þau karl ok kerlíngu. Fór hann leitandi til þess, er hann fann þau, ok gekk þar at, er þau lágu, ok fletti af þeim klæðunum. Hánum sýndust þau mjök svört ok illileg. Hann lagði þá á hann, svá at í gegnum stóð; hann brá þá svá hart við, at hann féll fram úr rúminu; dó hann þá skjótt, en kerling vaknaði við þetta. Hún spratt upp, ok greip eitt sverð, er lá hjá henni, ok sótti at hánum í miklum ákafa. Gunnarr varði sik vel, en þóttist þó í enga raun meiri komit hafa. Hann fékk þá mörg sár ok stór. Gunnar sá þá, at eigi mundi svá búit duga. Hann kastaði þá öxinni, ok réð undir kerlingu; þau glímdu þá lengi ok gekk flest upp fyrir þeirra fótagangi. Sá Gunnarr þá, at eigi mundi svá búit hlýða; hann mælti þá fyrir munni sér: „Hvat mun mér í annat sinn meiri þörf Fálu vinkonu minnar en svá‟. Nokkru síðar sá hann, hvar hún fór. Ekki var hún þá frýnileg; snýr þar þegar at, sem þau áttust við. Hún hjó hart ok tíðum með saxi því, er hún helt á, er þrumr hét; veittu þau henni skjótt bana. Þá settust þau niðr. Hún mælti þá við Gunnar: „Nú vil ek, at þú farir með mér‟; hann gerði þá, sem hún bað. Síðan bjuggust þau þaðan í brott, ok báru með sér mikit silfr og gull, ok marga aðra dýrgripi; síðan fóru þau leiðar sinnar. Gekk hún fyrir, þar til er þau komu í helli stóran. Þau lögðu þar niðr byrðar sínar. Þar sá hann allt tjaldað, sem við veizlu væri búit. Hún mælti þá til Gunnars; „Mál er þér at hvílast, ok taka á þik náðir. Hún leiddi hann þá í afhelli. Þar var borð búit. Gunnarr settist undir borðit, át ok drakk sem hann lysti. Síðan fór hann at sofa; var hann þar um nóttina. Fála fór at finna föður sinn ok móður. Þau heilsa henni vel. Þá spurði karl; „Hvat hefir komit í kveld‟? sagði hann; en hún sagði sem var, ok bið ek, at þú takir vel við hánum, ok látir hann þess njóta, er hann gerði til mín‟. Karl svarar: „Láttu mik sjá hann, er þú fylgir hánum svá fast. Hún gekk þar at, er Gunnarr lá, ok bað hann upp standa, því at faðir minn vill sjá þik. Hann klæddist skjótt, ok gekk með henni, þangað sem faðir hennar var. Hann heilsaði hánum: Skrámr mælti: „Hversu gamall maðr ertu, Gunnarr?‟ Hann svarar: „Nú er ek 12 vetra‟. „Þú ert efniligr maðr‟, segir Skrámr, ok skaltu vera vel kominn með oss, ok svá vill dóttir mín‟. Þar var Gunnarr um hríð. Leið nú mjök á vetrinn. Þat var einn dag[6] at Gunnarr kom at máli við Fálu vinkonu sína. „Mál þykir mér, at vitja manna minna‟. Hún leysti hann burt með gjöfum, ok fylgdi hún hánum á leið, ok bað Fála vel fyrir hánum, áðr þau skildu. Gekk Gunnarr þá leið sína unz hann kom heim. Urðu hans menn hánum fegnir. Leið svá af vetrinn. En þegar er váraði, bjuggu þeir skip sitt; en þegar er þeir váru búnir, héldu þeir þegar burt. Gaf þeim vel byri, til þess er þeir komu skipi sínu við Noreg, þar sem Bárðr átti garð fyrir. Þá réð Hákon jarl Sigurðar son fyrir Noregi. Bárðr bauð þeim bræðrum heim til sín. Þeir þekktust það; fluttu þangað varning sinn. Bárðr bauð hverjum manni, sem á hans garði var, at allir skyldi þeim þjóna. Þetta fréttist skjótt víða um Noreg. Þetta kom ok fyrir jarlinn, ok bauð hann þegar Bárði til veizlu, en hann játaði at fara. Sendimenn fóru aptr ok sögðu jarli, at Bárðr hét at koma. Leið nú at þessari stundu, sem veizlan var sett; kom Bárðr at máli við Gunnarr: „þat vilda ek, at þú værir heima, meðan ek færi til veizlu þessarrar, sem jarl hefir mér boðit‟. Þá mælti Gunnarr: „Fara vil ek með þér; þat þykkir mér betra, en at vera heima‟. „Svá skal þá vera‟, sagði Bárðr. Þeir bjuggu þá ferð sína, ok váru 15 saman, allir vel vápnaðir. Þeir riðu, þar til er þeir komu til hallar jarls; stíga þá af baki hestum sínum, ok ganga fyrir jarl ok kvöddu hann vel; hann tók Bárði harðla vel, ok setti hann hit næsta sér. Þá spurði jarl Bárð, hvat manna þat væri, er hánum gekk næst. Bárðr segir, at þat væri íslenzkr maðr. Þá spurði jarl hann at nafni; en hann sagðist Gunnarr heita. „Hversu gamall maðr ertu?‟ segir jarl. Gunnarr segir: „Ek er nú 18 vetra‟, segir hann. Þá mælti jarl: „Þú ert stórr maðr, eðr eru svá margir á Íslandi?‟ „Satt er þat‟, segir Gunnarr, at þar eru margir miklu framar, en ek er‟. Féll niðr þessi ræða; leið af veizlan. En eptir veizluna bauð jarl Gunnari eptir at vera, en hann játaði því, ok þá boðit. Bárðr bjóst í burt ok spurði Gunnarr, hvárt jarl hefbi boðit hánum eptir at vera; hann sagði þat satt vera. „Ekki mun ek þess fýsa þik‟, sagði Bárðr; „því at jarl vill þik feigan, ok vil ek, at þú farir heim með mér‟. „Ekki skal þat vera‟, sagði Gunnarr, ok skal ek at vísu þiggja þat boð, sem jarl bauð. Þá mælti Bárðr: „þat vil ek, at þú vitir mín, ef þú þarft nokkurs með‟. Gunnarr kvað svá gjöra mundu. Síðan skildu þeir; fór Bárðr heim, en Gunnarr var eptir, ok Helgi bróðir hans með hirðinni, ok skjótt vel virðir af hverjum manni; leið svá á vetrinn.

Einn dag var þat, at jarl lét kalla þá til sín, þá bræðr; en er þeir komu, þá kvöddu þeir hann vel. Hann mælti til Gunnars: „Þú munt mikill íþróttamaðr‟, sagði jarl. „Eigi er þat‟, sagði Gunnarr. „Ek vil þó sjá‟, sagði jarl. „Helzt munda ek þá glíma‟, sagði Gunnarr, „ef mennskr maðr væri‟. „Þat berr vel til‟, sagði jarl, ok skalt þú glíma at hálfsmánaðarfresti‟. Þetta var nú statt gert; leið nú at þeirri stundu, sem glíman var sett; hugði jarl nú gott til glímunnar. Kom þar margr maðr; þar kom ok Bárðr, vin Gunnars, því at hann hafði heyrt, at glíman var lögb, ok vildi hann finna Gunnar, áðr sá dagr kæmi. En er þeir fundust, spurði Bárðr Gunnar hvárt hann hefði játat glímunni; hann sagði þat satt vera. „Þat vissa ek snemma‟, sagði Bárfer, „at jarl vildi þik feigan‟. Gunnarr svarar: „Svá verðr nú at vera‟. „Hér er einn hjúpr, er ek vil gefa þér‟, segir Bárðr;‟ í hánum skaltu vera, þá er þú glímir‟. Skilja þeir nú tal sitt at sinni. Nú var út borinn stóll jarls, ok hyggr nú margr gott til, at sjá þessa gleði. Var nú framleiddr blámaðr einn; sá hafði mörgum góðum dreng at bana orðit. Jarl spurði þá; hvárt Gunnarr væri þar kominn. Hann sagði þat satt vera. „Þá er nú upp at standa‟, sagði jarl, „ok glíma við þenna piltunginn, sem þér er nú ætlaðr‟. „Ekki á ek at glíma við tröll‟, sagði Gunnarr. „Við þenna skaltu nú glíma‟, sagði jarl. Síðan stóð Gunnarr upp, ok gekk fram á völlinn, þar sem þeir skyldi glíma. Jarl spurði þá, hví Gunnarr færi eigi af fötum. Í því var sleppt blámanninum. Þeir tókust þá á heldr sterkliga, en þó var þat öllum auðsét, at Gunnarr var ústerkari, ok bar blámaðrinn hann um völlinn; en svá var Gunnarr mjúkr, at aldrei kom hann hánum af fótunum; þar var ein hella stór á vellinum; þangat bárust þeir at, svá at fætr Gunnars námu helluna. Þá sleppti Gunnarr þeim tökum, sem hann hafði áðr haldit, en tók báðum höndum í axlir hánum, en hljóp sjálfr öfugr upp yfir helluna, ok í því kippti Gunnarr at sér blámanninum svá snöggt, at hann tók sundr í tvá hluti á hellunni. Þá varð óp mikit, ok þótti mörgum þetta hit mesta þrekvirki. Þá kallaði jarl á menn sína, ok bað at taka Gunnar höndum, en það fórst fyrir, því at Bárðr hafði fjölmenni mikit, ok veitti Gunnari lið, svá at jarl náði hánum eigi. Fór Gunnarr heim með Bárði, ok þeir bræðr báðir, ok váru með hánum, þat sem eptir var vetrarins. Þótti Gunnarr unnit hafa mörgum manni hið mesta frelsi í drápi blámannsins, en jarl þóttist fengit hafa hina mestu sneypu, er hann missti blámann sinn, en fékk eigi Gunnar. Einhvern tíma, sem þeir talast við Bárbr ok þeir bræðr, spurði hann, hvat þeir ætluðust fyrir. „Í hernað vilda ek‟, sagði Gunnarr, „í sumar, ok leita mér fjár ok frægðar‟. Bárðr sagði þat til reiðu vera; skal ek fá þér þrjú skip, ok menn, sem þú vilt hafa. Gunnarr þakkaði hánum þetta framlag; váru þessi skip skjótt búin, bæði at mönnum, ok vápnum. Bárðr fylgdi þeim til skips, ok bað þá bræðr þangað at halda at hausti, en þeir játuðu því. Siðan héldu þeir í burtu ok herjuðu víða um sumarit; varð þeim gott til fjár ok frægðar. Einn dag sigldu þeir at eyjum nokkurum. Þeir lögbu at landi, ok tjölduðu á landi ok sofa af nóttina, þeir sofnuðu skjótt, er menn váru drukknir ok móðir. Gunnarr stóð upp skyndilega, ok tók vápn sín, ok gekk upp á eyna einn samt. Þá sá hann mörg skip öðru megin eyjarinnar. Hann hafði tölu á þeim; þau váru 13, ok öll stór. Hann sá ok tjald á landi. Hann gekk þangat, sem búðir váru, ok hann sá at rauk. Hann vafðist í dyrunum. Þeir spurðu at, sem inni váru, hverr sá væri, er sik vildi kæfa. Hann kvaðst þar af landi ofan vera. Hann spurði þá, hverr skipum stýrði. Þeir sögðu: „Þú ert fávíss maðr. Hefir þú eigi spurt af þeim bræðrum, Svarti ok Jökli, er nú eru frægstir, ok hver þjóð er hrædd við? „Gunnarr fór aptr til manna sinna, ok vakti þá; bað þá at bera fé allt af skipum, en grjót í staðinn. Þeir höfðu þessu verki lokit, áðr en lýsti. Þeir sigldu þá þegar burt úr höfninni, ok fram fyrir nes. Sjá nú víkingar skipin róa at þeim í nálægð. Gunnarr spyrr þá, hverr fyrir skipunum réði. Þeir bræðr segja til sín‟, ok viljum vér bjóða yðr tvá kosti; er sá annarr, at ganga hér frá skipum, ok annarr sá, at berjast, ef þér þorit‟. „Þann skal upp taka‟, sagði Gunnarr; „þat þykkir oss betra‟, sagði Svartr. Síðan tókst þar bardagi hinn harðasti; fellu margir af hvárum tveggja, ok þó fleiri af víkingum. Gunnarr gekk hart fram, ok felldi margan með sverði því, er Fála hafði gefit hánum. Þá komust þeir bræðr upp á skip víkinga; ruddust þeir þá fast um, til þess at þeir komust fram at siglu. Þá kom Jökull í móti Gunnari; hann hafði mæki stóran í hendi sér. Jökull hjó þá til Gunnars með mækinum. Gunnarr bar af sér höggit ok kom þat í bitann, svá at fal báða eggteinana; hann laut þá eptir högginu. Gunnarr hjó[7] þá til Jökuls með sínu sverði; þat beit allt þat, sem því var boðit, ok tók af höndina, ok þar með síðuna, ok renndi ofan á mjöðmina, ok tók þar undan honum fótinn ok féll Jökull þar dauðr niðr. Gunnarr gekk þá fram um siglu ok kom þar at, sem Svartr ok Helgi börðust; var Helgi þá bæði sárr ok móðr. Gunnarr bað hann þá hvíla sik, en Helgi vildi þat eigi, ok sagði svá: „Ljá þú mér heldr sverð þitt‟. Gunnarr gjörði sem hann bað, því at þat beit allt þat, sem því var boðit. Sótti Helgi þá í ákafa; þá bárust sár á Svart. Helgi hjó þá eitt högg svá mikit í höfuð Svarti, at hann klauf þat, ok búkinn at endilöngu, svá at einn veg féll hvárr hlutrinn. Þá var æpt sigróp; gengu þá víkingar á hönd þeim bræðrum. Tóku þeir þar mikit herfang, en gáfu hverjum manni, sem lifði eptir, grið. Fór þá hverr sem vildi, en þeir bræðr héldu í burt, ok ætluðu heim um haustit; hvat eð þeim gekk eptir vilja sínum.

Sem Bárðr fregnar þetta, at þeir bræðr váru komnir, fór hann þá til fundar við þá bræðr, og fagnaði hann þeim vel, ok lét hann flytja heim þegar fjárhluta þeirra. Þeir gáfu Bárði góðar gjafir: sátu nú um kyrrt, þar til sem leið at jólum. Þá átti Bárðr at sækja at vanda veizlu til jarls; hann fór þá fjölmennr en þeir bræðr váru eptir báðir. Bárðr kom á veizluna; tók jarl hánum vel. Einn dag var þat, sem þeir sátu glaðir. Þá varð þeim margt talat; spurði jarl Bárð, hvárt hann hefði tekit þá bræðr; hann sagði þat satt vera. „Djarfr maðr ertu, Bárðr‟, sagði jarl, at þú heldr þá menn, sem þú veizt að mínir úvinir eru‟. „Ekki er þat þann veg, herra‟, segir Bárðr, ok vilja þeir sættast við yðr‟. Jarl bað Bárð þá láta koma til sín, ok megum vér þá bezt sættast‟. Bárðr játaði því; leið af veizlan, ok fór Bárðr heim, ok sagði þeim bræðrum, at jarl vill, at þeir komi til hans, ok mun ek fara rneð ykkr‟. Þeir bjuggust þegar á fund jarls, ok völdu hánum góðar gjafir, ok færðu jarli. Hann tók því öllu vel, gerði þá sína menn, ok váru þeir síðan með jarli, þat er eptir var vetrarins.

Einn dag var þat, at Gunnarr gekk fyrir jarl ok kvaddi hann. Jarl spurði þá at, hvat þeir vildi. Gunnarr bað orðlofs, at fara út til Íslands, at finna föður sinn ok vini. Jarl gjörði, sem hann bað. Síðan bjuggu þeir skip sitt, ok báru þar á fjárhlut sinn. Jarl gaf þeim góðar gjafir at skilnaði; en Bárði gáfu þeir öll þau skip, sem þeir höfðu fengit, ok þann fjárhlut, er þeir komust eigi með. Báðu hvárir vel fyrir öðrum, ok skiljast vinir; létu síðan í haf, ok gaf þeim vel byri, þar til er þeir komu skipi í Skaptárós. Frétti Þorbjörn þat skjótt, ok ríðr til skips, ok finnr sonu sína; varð þar fagnafundr mikill; þóttist hann þá ungr vordinn í annat sinn. Váru þeir skjótt heimfluttir; fréttist þetta um héruð, at þeir væri heim komnir. Gunnarr frétti þat, at Þorgrímr var dauðr; hafði hann sprungit af harmi eptir sonu sína. Gunnarr minntist þá orða þeirra, er þau Helga höfðu mælt; fór hann þá á Hörgsland; var hánum þar vel fagnat. Hann gekk þegar til fundar við Helgu. Hún varð hánum allfegin. Hann bað hennar þegar; því máli var vel svarat af móður hennar, því at hún hafði vitat öll ráð með þeim. Var þegar við boði búizt og mörgum manni tilboðit. Gekk sú veizla vel fram. Gaf Gunnarr öllum góðar gjafir, þeim sem þangat höfðu sótt. Fór þá hverr heim þangat, sem átti. Gunnarr reisti bú mikit á Hörgslandi, ok tók þar með goðorð, sem Þorgrímr hafði haft áðr, ok þótti öllum þat vel skipat. Helgi var heima með föður sínum.

Enn er þar til að víkja sögunnar, sem var frá horfit; at þau váru systkin Þórdís ok Örn, ok vildi hann þá enn minnast þess fjandskapar, er fyrr hafði verit þeirra á meðal. Þat var einn dag, at Gunnarr stóð upp snemma um morguninn, ok tók vápn sín. Helga spurði, hvert hann ætlaði hann gekk út snúdugt ok svaraði henni engu; steig á bak hesti sínum; reið til þess hann kom at Vatnsenda; hann steig þar af baki hesti sínum, ok harði at dyrum. Örn gekk út ok heilsaði Gunnari. Þá mælti Gunnarr: „Nú er at verja sik, Örn‟. Þeir börðust lengi, ok varð hvárríveggi sárr mjök, en Gunnarr mæddist seinna, af því at hann var maðr yngri, ok beiddi Örn hvíldar; þeir hvíldust, ok studdust fram á vápn sín. Gunnarr bað hann þá enn verja sik. Örn spratt upp, ok sótti at Gunnari, svá at hann mátti eigi annat, en at verja sig. Örn hjó þá til Gunnars svá mikit högg, at hann klauf af honum brynjuna, svá að hún fell öll af sem fis niðr um Gunnar. Í því hjó Guunarr í hjálm Arnar, svá at klauf höfuðit ok þar með búkinn at endilöngu, ok féll hann þar dauðr til jarðar. Gunnarr var þá bæði sárr ok móðr. Hann reið þá heim; varð Helga hánum allfegin. Hún batt um sár hans, ok greru þau allskjótt. Víg Arnar fréttist nú víða, ok varð hann engum manni harmdauði, nema systur hans; hún undi illa við sinn hlut, ok vildi hún hefna hans með göldrum sínum. Henni varð þat eigi lagit, en þó bar hún sik at því löngum.

Þat er af Helga at segja, at hann fékk fæð mikla, hann reið þá einn dag at finna bróður sinn, ok sagði hánum, at hann vildi biðja Ingibjargar dóttur Geirs bónda. Síðan ríða þeir báðir bræðr á fund Geirs við 12 mann. Geirr bauð þeim þar at þiggja beina[8] ok náðir. Þeir stigu nú af baki, ok ganga til stofu, ok váru þar um nóttina í góðum beina. Þeir höfðu uppi bónorðit við Ingibjörgu fyrir hönd Helga, en Geirr bóndi veik þeim svörum til dóttur sinnar; en hún kvað vilja hér hlíta föður síns ráði. Var þessu nú keypt; skyldi þat boð vera um haustit á Geirslandi um vetrnætr. Þeir riðu heim bræðr báðir til búa sinna; leið nú á sumarit, ok kom sá tími, sem á kveðit var at brullaupit skyldi vera; kom þar þá margr ok var engi óboðinn. Stóð veizla sú sjö daga ok sjö nætr; en að endaðri veizlunni fór hverr heim til sinna heimkynna; váru allir meiri háttarmenn með gjöfum útleiddir. En Helgi fór heim til Keldugnúps með konu sína ok sat nú í kyrrð.

Þórdísi þótti mikit fráfall bróður síns, ok tók at efla seið mikinn at Gunnari, svá at hann mátti eigi um kyrrt sitja, hvárki heima né annarstaðar. Hann lét þá einn dag söðla hest sinn, ok reið til Keldugnúps; var hánum þar vel fagnat. Hann sagði föður sínum þat vandræði, sem hánum var til handa komit, ok bað hann til leggja með sér eitthvert ráð, at hánum þætti vænst, at duga mundi. Þorbjörn kvað þat varla kunna til at leggja, „en þó mun eigi duga at svo standi. Þú skalt ríða til Foss, ok bjóða Þórdísi fé fyrir bróður sinn, svá sem hún vill sjálf gjört hafa; en ef hún vill þat eigi, kann ek ekki til að leggja með þér‟. Gunnarr reið þá heim fyrst, en þegar næsta morgun reið hann til Foss. Þórdís var þá úti ok þekkti Gunnarr. Hún gekk þegar inn. Gunnarr sté niðr af hesti sínum, ok gekk heim at dyrunum ok þegar inn í bæinn, ok snýr til stofu; Þórdís sat á palli. Engi heilsaði Gunnari, er hann kom inn. Hann mælti til Þórdísar: „því em ek hér kominn, at ek vil bjóða þér bætr fyrir bróður þinn, svá sem þú vilt sjálf mestar hafa‟. Þórdís svaraði: „þetta kom þér seint í hug; munda ek þær fyrir löngu þegit hafa, ef þú hefðir mér þær fyrr boðit‟. „Taktu nú‟, segir Gunnarr, „sem ek býð þér‟. „Svá skal vera‟, segir Þórdís, ok gjöri ek eptir bróður minn þrenn manngjöld‟. Þau sættust at því. Gunnarr lauk þá þegar fé þat allt, sem Þórdís gjörði, ok reið heim síðan, ok váru þau jafnan síðan vinir. Sátu nú hvárirtveggi í sínum búum um kyrrt. Þeir bræðr þóttu hinir mestu menn, enda var þat bæði, at engir urðu til at leita á þá þaðan af, enda ýfðu þeir engan. Er frá þeim komin mikil ætt. Þóttu það allt vera miklir menn fyrir sér; ok lýkr þar þessarri sögu.




Athugasemdir:

  1. Leiðrétt eftir bls. 76. Misprentanir: Á bls. 45. 11. línu Þorgeissonum fyrir Þorgrímssonum.
  2. Í handritinu ritað stýrimann, og kemur sú mynd fyrir á stundum, í handritum, sem rituð eru seint á 14 öld, eða eptir það.
  3. Þessu orði er bætt inn í, því að eitthvert þess kyns orð vantar i handritið.
  4. Eptir getgátu, í handritinu stendur fl konur, og er bil i milli.
  5. Þessu orði er bætt inn í eptir getgátu.
  6. bætt inn.
  7. Leiðrétt eftir bls. 76. Misprentanir: Á bls. 59. 2. línu leit fyrir hjó.
  8. bætt inn; í hdr. er eyða.