Maríu jartegnir - Af brodur Kristianus

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif


Noen spesialtegn vises ikke på iPhone/iPad.


Maríu jartegnir


Af brodur Kristianus



f (Varianter fra a og E)

Af brodur Kristianus

Nockurr brodir Kristianus at nafni var i einshueriu[1] kanokaklaustri [i Franz, er til heyrir erchibyskups stolinum i Turon[2]. Þessi brodir var mikill meinlætamaðr, hitnandi sua miog til gudligrar astar dag fra degi, at vm sidir firirlætr hann greindan lifnat ok gengr i[3] stridari reglu til profanar. Ok sem hann hefir stadit vel reyndr in probatione, reisaz dioflar moti honum med sua mikilli aufund ok illzku, at varla ma hann nockurn tima nadir hafa. I svefni birtaz þeir honum med harki ok hareysti, ognandi at þeir skuli[4] reka hann tuifalldan vt af þui husi, segiandi honum hegomligt [i faz[5] þuiliku vmfangi, sakir þess at hann muni niðr lykna vndir reglunni [ok hafa eigi[6] karlmenzku at hallda henni[7]. En brodir Kristianus flyr iafnan til bænar fulltings, at gud almattigr styrki hann ok stydi karlmannliga striða moti agangi sinna vuina, huar firir varr herra gefr honum huggan med þeima hætti, at einn tima sem Kristianus stridir vid dioflana, hliodar gudlig rodd sva mælandi einkar sætliga: „Brodir Kristiane, ver minnigr þess salltaravers, er sua hliodar: Deus in nomine tuo saluum me fac et in uirtute tua iudica me etc.“ Ok þegar i stað kann hann versit, gerandi ser af þessu styrkasta[8] skiolld moti ollum diofulsins freistanum, þuiat æ sem hann skildi sik a striddan[9], las hann þetta sama vers, gerandi sik med ollu vskelfdan[10] ok auruggan. En er dioflar sia þat, at hann hefir sva mikit traust i[11], þui versi, vilia þeir giarna skiolldinn lemia firir honum med prettuisligum brogdum. Þui[12] tala þeir sua til hans einn tima, sem her ma heyra: „Þat er þo sannindi, segia þeir, at varla man til vera heimskari broðir en þu. Ver kompanar lærdum þik eitt litid vers, ok er þer þat nu þegar sva kært, sem þu kunnir engan lut annan, klifandi þat [iafnan æ fram i heiminn[13]. En þo ferr oss[14] nv eigi merkiliga, er ver snubbum[15] þik vm þenna lut, þuiat til þess kendum ver þer versit, at þu veifdir þui, þa er þer likadi.“ Þessi fiandanna kyndugskapr gerir brodur Kristianum miog efanligan, huart hann skal [med fara versit eda nidr leggia[16], þuiat engum fiandans vilia vill hann fram fylgia, helldr alla fottroda [ok firirsma[17], en veit sik sua [einfalldan ok[18] litt lærdan, at honum er eigi kunnigt, huadan þessi ritning er tiltekin. Þui spyrr hann eptir sannorda klerka [þessu efni[19]. Er honum sagt skiluisliga, at þetta vers se vpphaf at einum psalmi or David[20] salltara. Verdr brodirinn storliga gladr vid þetta, oruggar[21] nu annan tima skiolldinn ok festir vtan bækr allan psalminn.

A sama ari sem þessir lutir gerduz, ser brodir Kristianus ottanliga syn, a þann hatt at hrædiligr fioldi suartra diofla slær [alla vega[22] hring vm þenna sama stad med sua mikilli ogn ok dimmu, at loptit fylliz þaðan af sua sem þyckastu[23] þoku. Ok er hann brodirinn ser sua marga illgiarna anda med ymisligum [þialmum sinna flærda[24], ottaz hann storliga miog, litandi vpp til himinsins[25] sua segiandi: „Drottinn minn, herra Jesus Kristr! huerr megi fordaz þessar snorur allar.“ Ok[26] rodd af himni suarar [hans eptirleitan[27] sua segiandi: „Sa [maðr fordaz þessar allar flærdir ok gilldrur[28], er vardueitir litillæti i sinu hugskoti[29].“ Eptir [þessa luti sena ok heyrda, litr brodir til austrs[30], at vpp rennr gudlig birti, sua at engi matti annur þuilik skina ifir iardriki. Þessi geislandi syn nalægiz[31] klaustrann[32] rennandi fram eptir loptinu, flyr vndan [hennar asionu[33] su hin dimma þoka, [sem fyrr vt geck af samkundu heluitzkra anda[34]. I þessi fegrstu birti ser brodirinn vara fru sanctam Mariam sitiandi med mikilli virding sua sem hæstu himinrikis drotning, hennar foruneyti skin allt med einu liosi hatidliga pryðt [himnesku skrudi[35]. Ok er brodir Kristianus ser þessa luti, kallar hann til himins [annan tima[36] sua segiandi: „Herra minn Jesus! huert ætlar [modir þin at gera sinn veg[37]? huert man fulltingiari varr ferdaz ætla? [huat man drotning heimsins sua mikil i sinu valldi gera hugsa[38]?“ Þessum ordum [eda hugrenningum[39] suarar drotning [allra meyia[40] virdulig guds modir sancta Maria: „Þat er mitt erendi, brodir, segir hon, at vitia stad minn, er þenna tima þarf einkannliga minnar asia, þuiat hann er fatækr ok vppgefinn[41] firir sinum vuinum, ef ek styrkir[42] hann eigi minum bænum. Sua ok i huerium stad sem minir uinir ok þionustumenn eru saman lesnir[43], skal ek þeim fullting veita i sinum naudsynium bædi til andar ok likama.“ I hliodi sua blezadra orda gledz brodir Kristianus hiartaliga, lofandi þa signadu drotning med allu sinu viti firir miskunn ok milldi, er hon veitir ollum heimi, skylandi sinar olmosur firir fiandans skeytum, styrandi þeira salur til sællar huilldar brott af heiminum, [veitandi þann fagnað i himnum, er saman stendr i[44] gudi sialfum, huers nafn er blezat per omnia secula seculorum. Amen.


D

Vor fru vitradizt brodur

A þeim sama tima[45] var einn vngr madr fæddr i Cenomannia, er Kristianus het, hann geck i þat klaustr i erkibyskupsdæmi Turonar byskups, sem Gastinetum heitir. Hann lifdi þar nockura stund pinandi miok sinn likam i fostum ok vỏkum, bænahalldi ok odru hardlifi, ok þoldi dagliga mikla freistni ꜳ sinum likam. Enn sem hann heyrdi sagt af gramunka lifnadi, girntizt hann at fara i þeira klaustr. Ok er hann feck til þess orlof, ok hann hafdi verit þar vm eitt ꜳr til profs, toku honum at synazt ohreinir andar ognandi honum, at þeir skylldi hann brott reka af þui husi, ok sỏgdu, at hann starfadi at þarflausu, þuiat þeir skylldi hann brott reka or þeim lifnadi. Enn hann tok iafnan vopn heilagrar bænar. Ok sem hann hafdi leingi stadit i þessum bardaga mot dioflinum, heyrdi hann einn dag rodd talandi til sin vid hofdagerd sinnar sængr, suo mælandi: „Minztu at lesa optliga þenna versum or psalltaranum: Deus in nomine tuo saluum me fac et in uirtute tua iudica me.“ Sem hann heyrir þenna versum sunginn, nemr hann hann. Huern tima sidan, er hann verdr fyrir freistni, verndar hann sik med lesning þessa vers sem med einum skilldi. Ok er dioflarnir skilia hann hafa mikit traust ꜳ þessum verso, sogdu þeir til hans: „Heyr, heimski madr! þetta hỏfum ver þier kent, viliandi at þu segir þenna versum optliga.“ Hann verdr nu efandi, huort hann skal segia þenna versum eda eigi. Enn þuiat hann kunni eigi ꜳ bok, spyrr hann eptir klerka, huat þessi ord merkia, ok sem hann heyrir þetta vera upphaf ꜳ einum psalmi i psalltara, nemr hann allan þann psalm, hafandi hann sier fyrir hlif wid allri fianda freistni. A einni nott vm vetrar tima, sem brædr voktu eptir ottusong i capitulo ok lasu ꜳ sinar bækr, enn hann var einn i klaustrinu bidiandi til guds, heyrir hann rodd af himni suo mælandi: „Þessir godu menn, er þu ser i capitulo, ero pislarvottar guds.“

A þessu sama ꜳri sa þessi brodir Kristian, sem allt klostrid vtan ok innan væri fullt af dioflum, ok honum synduzt þeir suo margir, at þeir mundi mega fylla oll loptin milli himins ok iardar. Sem hann sa þetta, sagdi hann: „Drottinn gud minn, huersu ma þetta vera, ok huerr megi fordazt þenna haska?“ Hann heyrir rodd talandi til sin: „Sa er hefir satt litillæti mun frelsazt af ollum þessum snorum.“ Litlu sidar kemr mikil birti af austri, ok er illgiarnir andar sia þat, huerfa þeir allir brott. Enn sem þeir helgu andar, er i þui liosi voru, nalguduzt til þess stadar, er þessir menn voru i, fylldu þeir hann med liosi solu biartara, ok i þessi birti vitrazt drottning einglanna Maria. Enn er brodirinn sa hana, sagdi hann i sinu hiarta: „Minn godi herra, huert ferr uor drottning, su er vorra vegna stendr oss at afsaka i guds augliti, fyrir hueria heimrinn er holpinn?“ Hin heilaga Maria suarar honum: „Ek kom at hialpa þessum stad, er miog þarf mitt traust. Ek skal ueita fullting ok hialp þessu abotadæmi ok odrum stodum fatækra manna, þeira sem traust hafa ꜳ mer.“



Fotnoter:

  1. ↑ einhueriu a.
  2. ↑ [mgl. E.
  3. ↑ undir E.
  4. ↑ saal. a, E; skili f.
  5. ↑ [at fazt i E.
  6. ↑ tilf. a.
  7. ↑ [mgl. E.
  8. ↑ sterkazta a, E.
  9. ↑ saal. E, a; stiddan f.
  10. ↑ skiolld tilf. a.
  11. ↑ a a.
  12. ↑ þa E.
  13. ↑ [æ iafnan i heiminn fram a.
  14. ↑ mgl. E.
  15. ↑ suiuirdum a.
  16. ↑ [fara med uersit ega eigi E.
  17. ↑ [mgl. E.
  18. ↑ [mgl. E.
  19. ↑ [mgl. E.
  20. ↑ Dauids E.
  21. ↑ hann tilf. a.
  22. ↑ [mgl. E.
  23. ↑ þyckuaztri a; hinne þyckuztu E.
  24. ↑ [flærdum E.
  25. ↑ himnanna a.
  26. ↑ Enn E.
  27. ↑ [honum E.
  28. ↑ [mgl. E.
  29. ↑ hiarta E.
  30. ↑ [þetta litr hann i austr E.
  31. ↑ nalgaz a.
  32. ↑ klaustrans herbergi E.
  33. ↑ [þessi birti E.
  34. ↑ [mgl. E.
  35. ↑ [himneskum skruda a.
  36. ↑ [i annat sinn E.
  37. ↑ [signada modir at fara E.
  38. ↑ [mgl. E.
  39. ↑ [mgl. E.
  40. ↑ [himins ok iardar a.
  41. ↑ uppgior E.
  42. ↑ styrki E.
  43. ↑ komnir E.
  44. ↑ [leidandi med E.
  45. ↑ Denne Legende følger i D umiddelbart efter No. XIX nedenfor S. 1162.
Hentet fra «http://heimskringla.no/index.php?title=Maríu_jartegnir_-_Af_brodur_Kristianus&oldid=68952»