Sigrdrífumál
Velg språk | Norrønt | Islandsk | Norsk | Dansk | Svensk | Færøysk |
---|---|---|---|---|---|---|
Denne teksten finnes i flere utgaver på følgende språk ► | ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
||
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
|||
![]() |
![]() |
|||||
![]() |
![]() |
|||||
![]() |
||||||
![]() |
||||||
![]() |
Sæmundar-Edda
GUÐNI JÓNSSON
bjó til prentunar
Sigurðr reið upp á Hindarfjall ok stefndi suðr til Frakklands. Á fjallinu sá hann ljós mikit, svá sem eldr brynni, ok ljómaði af til himins. En er hann kom at, þá stóð þar skjaldborg ok upp ór merki. Sigurðr gekk í skjaldborgina ok sá , at þar lá maðr ok svaf með öllum hervápnum. Hann tók fyrst hjálminn af höfði hánum. Þá sá hann, at þat var kona. Brynjan var föst sem hon væri holdgróin. Þá reist hann með Gram frá höfuðsmátt brynjuna í gögnum niðr ok svá út í gögnum báðar ermar. Þá tók hann brynju af henni, en hon vaknaði, ok settist hon upp ok sá Sigurð ok mælti:
- 1.
- "Hvat beit brynju?
- Hví brá ek svefni?
- Hverr felldi af mér
- fölvar nauðir?"
Hann svaraði:
- "Sigmundar burr,
- - sleit fyr skömmu
- hrafn hrælundir, -
- hjörr Sigurðar!"
Hon kvað:
- 2.
- "Lengi ek svaf,
- lengi ek sofnuð var,
- löng eru lýða læ;
- Óðinn því veldr,
- er ek eigi máttak
- bregða blundstöfum."
Sigurðr settist niðr ok spyrr hana nafns. Hon tók þá horn fullt mjaðar ok gaf honum minnisveig:
- 3.
- "Heill dagr!
- Heilir dags synir!
- Heil nótt ok nift!
- Óreiðum augum
- lítið okkr þinig
- ok gefið sitjöndum sigr!
- 4.
- Heilir æsir!
- Heilar ásynjur!
- Heil sjá in fjölnýta fold!
- Mál ok mannvit
- gefið okkr mærum tveim
- ok læknishendr, meðan lifum."
Hon nefndist Sigrdrífa ok var valkyrja. Hon sagði, at tveir konungar börðust. Hét annarr Hjálmgunnarr. Hann var þá gamall ok inn mesti hermaðr, ok hafði Óðinn hánum sigri heitit en
- "annarr hét Agnarr,
- Auðu bróðir,
- er vætr engi
- vildi þiggja."
Sigrdrífa felldi Hjálmgunnarr í orrustunni, en Óðinn stakk hana svefnþorni í hefnd þess ok kvað hana aldri skyldu síðan sigr vega í orrustu ok kvað hana giftast skyldu - "en ek sagðak hánum, at ek strengðak heit þar í mót at giftast engum þeim manni, er hræðast kynni." Hann segir ok biðr hana kenna sér speki, ef hon vissi tíðindi ór öllum heimum. Sigrdrífa kvað:
- 5.
- "Bjór færi ek þér,
- brynþings apaldr,
- magni blandinn
- ok megintíri;
- fullr er hann ljóða
- ok líknstafa,
- góðra galdra
- ok gamanrúna.
- 6.
- Sigrúnar skaltu kunna,
- ef þú vilt sigr hafa,
- ok rísta á hjalti hjörs,
- sumar á véttrimum,
- sumar á valböstum,
- ok nefna tysvar Tý.
- 7.
- Ölrúnar skaltu kunna,
- ef þú vill annars kvæn
- véli-t þik í tryggð, ef þú trúir;
- á horni skal þær rísta
- ok á handar baki
- ok merkja á nagli Nauð.
- 8.
- Full skal signa
- ok við fári sjá
- ok verpa lauki í lög;
- þá ek þat veit,
- at þér verðr aldri
- meinblandinn mjöðr.
- 9.
- Bjargrúnar skaltu kunna,
- ef þú bjarga vilt
- ok leysa kind frá konum;
- á lófum þær skal rísta
- ok of liðu spenna
- ok biðja þá dísir duga.
- 10.
- Brimrúnar skaltu rísta,
- ef þú vilt borgit hafa
- á sundi seglmörum;
- á stafni skal rísta
- ok á stjórnarblaði
- ok leggja eld í ár,
- er-a svá brattr breki
- né svá bláar unnir,
- þó kemstu heill af hafi.
- 11.
- Limrúnar skaltu kunna,
- af þú vilt læknir vera,
- ok kunna sár at sjá;
- á berki skal þær rísta
- ok á baðmi viðar,
- þeim er lúta austr limar.
- 12.
- Málrúnar skaltu kunna,
- ef þú vilt, at manngi þér
- heiftum gjaldi harm:
- þær of vindr,
- þær of vefr,
- þær of setr allar saman
- á því þingi,
- er þjóðir skulu
- í fulla dóma fara.
- 13.
- Hugrúnar skaltu kunna,
- ef þú vilt hverjum vera
- geðsvinnari guma;
- þær of réð,
- þær of reist,
- þær of hugði Hroftr
- af þeim legi,
- er lekit hafði
- ór hausi Heiðdraupnis
- ok ór horni Hoddrofnis.
- 14.
- Á bjargi stóð
- með Brimis eggjar,
- hafði sér á höfði hjalm;
- þá mælti Mímis höfuð
- fróðligt it fyrsta orð
- ok sagði sanna stafi.
- 15.
- Á skildi kvað ristnar,
- þeim er stendr fyr skínandi goði,
- á eyra Árvakrs
- ok á Alsvinns hófi,
- á því hvéli, er snýsk
- undir reið Hrungnis,
- á Sleipnis tönnum
- ok á sleða fjötrum.
- 16.
- Á bjarnar hrammi
- ok á Braga tungu,
- á ulfs klóum
- ok á arnar nefi,
- á blóðgum vængjum
- ok á brúar sporði,
- á lausnar lófa
- ok á líknar spori.
- 17.
- Á gleri ok á gulli
- ok á gumna heillum,
- í víni ok í virtri
- ok vilisessi,
- á Gugnis oddi
- ok á Grana brjósti,
- á nornar nagli
- ok á nefi uglu.
- 18.
- Allar váru af skafnar,
- þær er váru á ristnar,
- ok hverfðar við inn helga mjöð
- ok sendar á víða vega;
- þær ro með ásum,
- þær ro með alfum,
- sumar með vísum vönum
- sumar hafa mennskir menn.
- 19.
- Þat eru bókrúnar,
- þat eru bjargrúnar
- ok allar ölrúnar
- ok mætar meginrúnar,
- hveim er þær kná óvilltar
- ok óspilltar
- sér at heillum hafa;
- njóttu, ef þú namst,
- unz rjúfask regin.
- 20.
- Nú skaltu kjósa,
- alls þér er kostr of boðinn,
- hvassa vápna hlynr;
- sögn eða þögn
- hafðu þér sjalfr í hug;
- öll eru mein of metin."
Sigurðr kvað:
- 21.
- "Munk-a ek flæja,
- þótt mik feigan vitir,
- emk-a ek með bleyði borinn;
- ástráð þín
- ek vil öll hafa;
- svá lengi sem ek lifi."
Sigrdrífa kvað:
- 22.
- "Þat ræð ek þér it fyrsta,
- at þú við frændr þína
- vammalaust verir;
- síðr þú hefnir,
- þótt þeir sakar geri;
- þat kveða dauðum duga.
- 23.
- Þat ræð ek þér annat,
- at þú eið né sverir,
- nema þann er saðr sé;
- grimmar limar
- ganga at tryggðrofi;
- armr er vára vargr.
- 24.
- Þat ræð ek þér þriðja,
- at þú þingi á
- deili-t við heimska hali,
- því að ósviðr maðr
- lætur oft kveðin
- verri orð en viti.
- 25.
- Allt er vant,
- ef þú við þegir,
- þá þykkir þú með bleyði borinn
- eða sönnu sagðr;
- hættr er heimis kviðr,
- nema sér góðan geti; -
- annars dags
- láttu hans öndu farit,
- ok launa svá lýðum lygi.
- 26.
- Þat ræð ek þér it fjórða,
- ef býr fordæða
- vammafull á vegi,
- ganga er betra
- en giska sé,
- þótt þik nótt of nemi.
- 27.
- Fornjósnar augu
- þurfu fira synir,
- hvars skulu vreiðir vega;
- oft bölvísar konur
- sitja brautu nær,
- þær er deyfa sverð ok sefa.
- 28.
- Þat ræð ek þér it fimmta,
- þóttú fagrar séir
- brúðir bekkjum á,
- sifja silfr
- lát-a-ðu þínum svefni ráða;
- teygj-at-tu þér at kossi konur.
- 29.
- Þat ræð ek þér it sétta,
- þótt með seggjum fari
- ölðrmál til öfug,
- drukkin deila
- skal-at-tu við dolgviðu;
- margan stelr vín viti.
- 30.
- Söngr ok öl
- hefr seggjum verit
- mörgum at móðtrega,
- sumum at bana,
- sumum at bölstöfum;
- fjölð er, þat er fira tregr.
- 31.
- Þat ræð ek þér it sjaunda,
- ef þú sakar deilir
- við hugfulla hali,
- berjask er betra
- en brenna sé
- inni auðstöfum.
- 32.
- Þat ræð ek þér it átta,
- at þú skalt við illu sjá
- ok firrask flærðarstafi;
- mey þú teygj-at
- né manns konu
- né eggja ofgamans.
- 33.
- Þat ræð ek þér it níunda,
- at þú náum bjargir,
- hvars þú á foldu finnr,
- hvárts eru sóttdauðir
- eða eru sædauðir
- eða eru vápndauðir verar.
- 34.
- Laug skal gera,
- þeim er liðnir eru,
- þváa hendr ok höfuð,
- kemba ok þerra,
- áðr í kistu fari,
- ok biðja sælan sofa.
- 35.
- Þat ræð ek þér it tíunda,
- at þú trúir aldregi
- várum vargdropa,
- hvárstu ert bróður bani
- eða hafir þú felldan föður;
- ulfr er í ungum syni,
- þó sé hann gulli gladdr.
- 36.
- Sakar ok heiftir
- hyggja-t svefngar vera
- né harm in heldr;
- vits ok vápna
- vant er jöfri at fá
- þeim er skal fremstr með firum.
- 37.
- Þat ræð ek þér it ellifta,
- at þú við illu séir
- hvern veg at vini;
- langt líf þykkjumk-a-k
- lofðungs vita;
- römm eru róg of risin."