Forskjell mellom versjoner av «Ólafs saga Tryggvasonar (Den store saga)»

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
(Utvidet med kap. 118-122.)
(Utvidet med Þorsteins þáttr uxafóts)
Linje 1 695: Linje 1 695:
 
   
 
   
 
'''200.''' Jngolfr het norrænn madr en annarr Leifr ok var kalladr Hiorleifr. Jngolfr uar Arnnarson Beornnolfssonar en Hiorleifr var Hrodmarsson Hroa(l)dssonar. Hroa(l)ddr ok þeir Beornnolfr voru brædr synir Hromundar Gripssonar. Læifr ok Jngolfr heyrdu sagt at Floki hefdi fundit land þat er hann kendi vid jokla þa er hann hafdi þar set ok kallade Jsland. þeir fostbrædr læitudu landz þessa ok fundu. þeim uirdizst þat uel ok uilldu þar byggia. en sakir þess at þeir hỏfdu æingi kuikfe edr annat þat er til bunader þurfti sigldu þeir aftr j Noreg ok ỏfludu ser þar naudsynligra hluta. Þat var a .vj. ari rikis Haralldz konungs hins harfagra er þeir Jngolfr ok Hiorleifr fundu Jsland en .vij. vetrum sidar foru þeir at byggia landit sem nu var sagt. þat var a þrettanda ari rikis Haralldz konungs. þa hafde hann verit .ij. uetr æinualldzkonungr yfir Noregi sidan Hafsfiardar orrosta uar. þat uar fiorum uetrum eftir fall hins helga Jathmundar konungs j Æinglande. þa var lidit fra hæims upphafui .vj. .m. .lx. ok .iij. uetr en fra holldgan uars herra Jesu Cristi .viij. hundrat .lx. ok .iiij. ár.
 
'''200.''' Jngolfr het norrænn madr en annarr Leifr ok var kalladr Hiorleifr. Jngolfr uar Arnnarson Beornnolfssonar en Hiorleifr var Hrodmarsson Hroa(l)dssonar. Hroa(l)ddr ok þeir Beornnolfr voru brædr synir Hromundar Gripssonar. Læifr ok Jngolfr heyrdu sagt at Floki hefdi fundit land þat er hann kendi vid jokla þa er hann hafdi þar set ok kallade Jsland. þeir fostbrædr læitudu landz þessa ok fundu. þeim uirdizst þat uel ok uilldu þar byggia. en sakir þess at þeir hỏfdu æingi kuikfe edr annat þat er til bunader þurfti sigldu þeir aftr j Noreg ok ỏfludu ser þar naudsynligra hluta. Þat var a .vj. ari rikis Haralldz konungs hins harfagra er þeir Jngolfr ok Hiorleifr fundu Jsland en .vij. vetrum sidar foru þeir at byggia landit sem nu var sagt. þat var a þrettanda ari rikis Haralldz konungs. þa hafde hann verit .ij. uetr æinualldzkonungr yfir Noregi sidan Hafsfiardar orrosta uar. þat uar fiorum uetrum eftir fall hins helga Jathmundar konungs j Æinglande. þa var lidit fra hæims upphafui .vj. .m. .lx. ok .iij. uetr en fra holldgan uars herra Jesu Cristi .viij. hundrat .lx. ok .iiij. ár.
 +
 +
 +
===Þaattr Þorsteins vxafotz===
 +
 +
 +
Þordr skeggi het madr hann nam lỏnd ỏll j Loni firir nordan Jokulsa millum ok Lonshæidar ok bio j Bę tiu uetr. en er hann fra til ỏnduegissulna sinna j Læiruuogi firir nedan hæidi þa sellde hann lỏnd sin Ulflioti lỏgmanni er þar kom vt j Loni. Ulfliotr uar son Þoru dottur Ketils Haurdakara Aslakssonar Bifrukara Unarssonar Arnnar hyrnnu. En er Ulfliotr var nærr .lx. at alldri þa for hann til Noregs ok var þar .iij. vetr. þa settu þeir Þorlæifr spaki modurbrodir hans lỏg þau er sidan voru kollut Ulfliotz lỏg. En er hann kom ut þa var alþingi sett ok hỏfdu allir menn æin lỏg sidan her a landi. Þat var upphaf enna hæidnu laga at menn skylldu æigi hafua hỏfudskip j haf. en ef menn hafdi þa skylldu þeir af taka hofud adr þeir kæmi j landz syn ok sigla æigi at landi med gapande hỏfdum ne ginandi trionu sua at landuættir fældizst vid. Baugr tuieyringr edr meire skyllde liggia j hueriu haufuthofui a stalli. þann haug skylldi huerr godi hafua a hendi ser til logþinga þeirra allra er hann skylldi sialfr heyia ok rioda hann þar j rodru blotnautz þess er hann blotade þar sialfr. Huerr sa madr er þar þurfti logskil af hendi at leysa at domi skillde adr æid uinna at þeim bauge ok nefnna ser uotta .ij. edr flæire. ykkr nefnnig j þat uætti skyllde hann segia at ek vinn æid at baugi lỏgæid. healpi mer suo nu Freyr ok Niordr ok hinn almatki as sem ek mun sua sok þessa sækia eda ueria edr uitni bera edr kuidu edr doma dęma sem ek væit rettazst ok sannazst ok hellzst at lỏgum ok ỏll lỏgmæt skil af hendi leysa þau er undir mig koma medan ek er a þessu þinge. Þa var landinu skift j fiordunga ok skylldu vera .iij. þing j fiordungi huerium en þriu hỏfuthof j þingsoknn huerri. þar uoru menn uandadir til at vardueita hofin at hyggendi ok rettlæti. þeir skylldu domnefnnur eiga a þingum ok styra sakferlli. þui voru þeir godar kalladir. huerr skyllde ok giallda toll til hofs sua sem nu er kirkiutiund. Bauduarr hinn huiti af Uỏs ór Noregi bygde fystr at Hofui ok ræisti þar hof ok gerdizst hofgode. hann var fadir Þorstæins fỏdur Hallz a Sidu. Þorir hinn hafui nam land j Krossavik firir nordan Reydarfiord. þadan eru Krossuikingar komnir.
 +
 +
 +
'''Af Freysteini'''
 +
 +
'''202.''' Þorkell het madr er bio j Krossavik hann var Gæitisson. hann uar hit mesta afarmenni ok hardfæingr ok kalladr ofrhugi. hann uar þa oku&#281;ntr er þessi saga gerdizst. systir hans óx upp med honum er Ornny het allra kuenna uænst huerri konu hagari. þo var mikill mallaki á rade hennar hon hafde ekki mal ok uar med þui alin. þau unnuzst mikit syskin. Þorkell atti þræl æinn utlendan at ollu kyni er Freystæinn het. hann uar huorki liotr ne illr uidræignar sem adrir þrælar helldr uar hann gæfr ok godr uidrskiptis ok naliga huerium manni uænni. þui var hann kalladr Freysteinn hinn fagri. Krummr het madr. hann bio j Krumshollti sa bærr er nu eyddr. hann uar Uemundarson Asbiarnarsonar Krumssonar hins gamla. Krumr hinn gamli for af U&#7887;s bufelli til Jslandz. hann nam land a Hafranese inn til Þernnunes ok allt hit ytra bæde Skrud ok adrar vteyiar ok inn &#7887;dru megin at Þernnunese. Krummr hinn yngri atti þa konu er Þorgunna het ok var Þorsteins dottir Uetrlidasonar Asbiarnarsonar g&#7887;fugs mannz af Bæitzst&#7887;dum Olafssonar langhals Bearnnarsonar reydarsidu. Þorgunna var uitr kona ok medallagi uinsæl miog margkunnande. ekki frid en forn |<ref>127</ref> j skapi helldr hardlynd ok þo órskiftamadr. Krumr var orikr madr. miselldri mikit var med þeim þionum. var Þorgunn þa roskin kona er þetta æfuintyr gerdizst. þau attu ekki barn sua at s&#7887;gur gangi af.
 +
 +
 +
'''Jvar liomi kom til Jslandz'''
 +
 +
'''203.''' Styrkarr het madr Endridason Hræidarssonar. þeir voru brædr Hræidarr ok Asbeornn fadir Jarnnskeggia af Yrium en systir þeirra var Olof er atti Klyppr hessir er drap Sigurd konung slefu. þeirra brodir uar Erlingr rikr hessir af H&#7887;rdalandi. Erlingr atti þann son (er) Juarr het allra manna uænstr þeirra (er) upp u&#7887;xu a Hordalandi. þui uar hann kalladr Juarr liome. hann var huerium manni betr at jþrottum buinn ofmetnadarmadr sua mikill at naliga mattu &#7887;ngir menn mæla ne gera til jafnna vid hann. hann uar vkuæntr langa tima ok þui at honum þotti ser nærr huergi fullkosta. hann sat laungum hia Styrkari frænda sinum a Gimsum j Þrandheimi. Þessi Styrkarr var fadir Æinars þambaskelfis. segia þat ok sumir menn at þeir hafui brædr (verit) Enndride fadir Styrkars ok Asbiornn fadir Endrida ilbræids. astudigt var læingi med þeim frændum Styrkari ok Jvari. Juarr hafdizst l&#7887;ngum vid j kaupferdum. bade til Æinglandz ok Danmerkr. eitt sumar for hann til Jslandz kaupferd. hann kom skipi sinu j Gautavik j Austfiordum. Þorkell Gæitisson ræid til skips ok baud styrimanni heim til sin vid sua marga menn sem hann uillde med ser haft hafua. Juarr þakkade bonda ok kuetzst þat þiggia mundu. Juarr for hæim j Krossavik vid fimta mann ok sat þar vm uetrinn. Juarr (uar) gledimadr mikill ok orr af fe. Þat var æinn dag at Þorkell gek til tala vid Ornnyiu systur sina ok sagde henni at styrimadrinn var heim kominn. villda ek frænde segir hann at þu þionadir honum j vetr þuiat her eru flestir adrir menn j starfui. Ornny ræist runar a kefli þuiat hon matti æigi mæla. en Þorkell tok vid ok læit aa keflit. sagde sua. ekki er mer vm at leggia mig til þionustu vid styrimann þuiat mer segir suo hugr vm ef ek geri þat at þiona Juari at þar mune mikit uont af standa. Þorkell ræiddizst fast er Ornny taldizst undan. en er hon sa þat stod hon upp ok gek inn ok tok til þionustu (vid) Juar ok hellt þui vm vetrinn. en er a leid sa menn at Ornny mundi fara æigi kona æin saman. ok er Þorkell fann þat spurde hann Ornnyiu huersu hattat væri vm hagi hennar edr huort hon uæri med barnni edr huerr þat ætti med henni. Ornny ræist þa enn runar ok s&#7887;gdu þær sua. æigi hefuir Juarr betr launat þer uetruistina en sua at barnn þat er ek gæing med a hann vid mer. Setti þa grat mikinn at Ornnyiu en Þorkell gek j burt. Lidr vt uetrinn ok er uorar lætr Juarr bua skip sitt j Gautavik. ok er þat var buit byzst Juarr brutt or Krossavik ok hans menn. Þorkell ridr j ueg med Juari ok er þeir hofdu ridit nokkura stund uæik hann til vid styrimann. huert rad gerir þu Juarr firir barnne þui er þu att vid Ornnyiu systur minne edr uilltu gera uel ok ganga at æiga hana. en ek mun gæda hana sua peningum at þu ser sæmdr af. Juar brazst vit ræidr miog ok suarade. til illz eyrendis hefda ek farit þa til Jslandz ef ek skyllda eiga systur þina mallausa. hefir mer kostr verit ædri kuenna ok kynst&#281;ri hæima a H&#7887;rdalande edr þo uidara j Noregi. en þu þarft æigi at kenna mer barnn systur þinnar þo at hon æigi vid þrælum þinum. hefir þu talat vid mig mykla suiuirding. Þorkell suarar. vilir þu æigi ganga vid barnni Ornnyiar ok sma bædi mig ok hana j ordum skaltu sialfan þig firir finna. hefui ek æigi þolat monnum fyrr meirr þuilika sman. Juar hio þa til Þorkels. þat h&#7887;gg kom a fotinn ok vard mikit saar. Þorkell bra þa suerde ok hio til Juars en hann ræid undan. en h&#7887;ggit kom a hestfotinn sua at af tok. stok Juar þa af baki ok rann eftir fel&#7887;gum sinum en Þorkell reid heim j Krossauik. Annan dag eftir safnnar Þorkell monnum ok ræid j Gutauik med .xxx. manna. en er hann kom þar hafde Juar kift bryggium. en vindr stod af lande ok sigldu sua til hafs ok linti æigi fyrr en hann kom til Noregs ok for sua hæim a H&#7887;rdaland ok settizst vm kyrt. Þorkell ræid hæim j Krossavik ok vndi litt vid sinn hag þuiat hann hafde æigi mæiri sman fæingit en þessa alla saman.
 +
 +
 +
'''Fæddr Þorsteinn vxafotr'''
 +
 +
'''204.''' At midiu sumre edr litlu sidarr fæddi Ornny barnn. þat uar suæinbarnn sua mikit at menn þottuzst ekki barnn mæira nyfætt set hafua. Þorkatli var sagt at systir hans var lettari ordin at þui barnne er ætti vid henni Juar liomi. en er Þorkell heyrde þat vard hann æsiliga ræidr ok sagde at vt skyllde bera. en þat var þa l&#7887;g j þann tima at vt skyllde bera vrikra manna bornn ef uillde ok þotti þo æigi uel gert. Þorkell let kalla Freystein þræl ok bad hann tortima suæininum en hann taldizst undan þar til er Þorkell sagde a ræide sina. Þa var Gæitir fadir Þorkels vistum med Þorkatli |<ref>128</ref> syni sinum. hann talade vm at sueininn skyllde æigi vt bera sagde ser sua hug um segia at sa sueinn munde ekki litill firir ser verda ef hann næde lifui at hallda. Þorkell var suo æfr at hann uillde ekki a þat heyra ok kuat æigi annat skylldu en pilltrinn v&#281;ri vtborinn. Nu gek Freystæinn þo naudigr færi til Ornnyiar ok tok upp sueininn ok gek vt med ok til skogar. hann uafdi pilltinn j æinum duk ok lagde flikkis sneid j munninn. hann gerde skiol undir uidarrotum ok let þar koma j barnnit ok bio uel um ok gek sua fra. for heim sidan ok sagde bonda at hann hefde firir set barnninu. bondi let uel yfir ok var nu kyrt vm hrid.
 +
 +
 +
'''Þorsteinn vox upp hia Krum'''
 +
 +
'''205.''' Bradliga eftir þetta er þat at segia at Krummr bondi for j skog sinn at sækia vid. hann heyrde barnns grat ok for þangat til ok fann suæinbarn bæde mikit ok vænligt. þar la hia flesksneid er hann þottizst vita at fallit munde hafua ór munne barnsins ok þui munde þat æpt hafua. spurt hafde Krumr at barnn hafde verit vt borit j Krossavik ok huersu Þorkell hefde hart vm mællt. þottizst vita at þetta sama munde vera. en med þui at þeir Þorkell voru mikler vinir ok hins annars at hann sa at þat var bæde glæpska ok skade at þar d&#281;i sua manligt barnn ok likligt til storra afdrifa þa tok hann þat upp ok hafdi heim med ser ok gerdi ekki ord a. Þat var a fiorda d&#281;gri er barnnit fannzst fra þui er þat var vt borit. Krumr gaf nafnn pilltinum ok kallade Þorstein ok sagde sinn son vera. vm þetta urdu þau Þorgunn samrada. Uex Þorsteinn nu þar upp ok leggr Þorgunna vid hann astfostr ok kennir honum mart j frædum. Þorsteinn gerdizst bade mikill ok sterkr ok vidlæitinn vm allar jþrottir. hann uar suo sterkr at þa er hann var .vij. vetra gamall sambaud hann at afle rosknum monnum þott færir væri. Þat var æinn dag sem oftar at Þorsteinn kom til Krossauikr. hann gek til stofu. þa sat Gæitir fadir bonda a palli ok þuldi j felld sinn. en er pilltrinn kom j stofuna þa fór hann miog geystr sem bornnum er tijtt. fellr hann a stofugolfinu. ok (er) Gæitir ser þetta skellir hann upp ok hlærr. en er Ornny ser pilltinn setr at henni grát mikinn. Pilltrinn gengr innar at Gæiti ok mællti. huort þotti þer þetta allbrosligt er ek fell adan. Gæitir suarar. þat er satt þuiat ek sa þat er þu satt æigi. Huat var þat sagde Þorsteinn. Þat ma ek segia þer. þa er þu komt j stofuna fylgde þer æinn huitabiarnnar hunn ok rann firir innar a golfit. en er hann sa mik nam hann stadar en þu fort helldr geystr ok fellt þu vm huninn. ok þat er ætlan min at þu ser æigi son Krums ne Þorgunnar helldr mantu stærri ættar. Pilltrinn settizst nidr hea Gæiti ok skrumudu þeir. en er kuelldade sagdizst Þorsteinn heim skylldu. Gæitir bad hann koma þar oft þuiat mer þikir sem þu munir eiga her kynne. En er pilltrinn var vt geinginn kom Ornny þar ok færde Þorsteini klæde nyskorin. for hann sidan hæim. uandi hann nu kuomur sinar til Krossavikr. Þorkell gaf ser fatt at pilltinum en þotti hann þo fragerdamadr at uexsti ok afli. Gæitir sagdi Þorkatli syne sinum at þat væri hans ætlan at þessi Þorsteinn væri son Ornnyiar ok Juars lioma ok mundi verda mikill madr firir ser. Þorkell kuetz æigi kunna at synia. skulum ver her fa sannar frettir af. Ok um morgininn sendir Þorkell eftir Krum ok Þorgunnu ok Þorsteini. ok er þau kuomu spurde Þorkell gloggliga at huersu Þorsteinn væri til kominn. En þau hion sogdu allt huersu til komit var. sagde Freysteinn ok sina s&#7887;gu ok bar allt saman. þotti Þorkatli nu uel um gengit ok kunni Freysteini þak firir. Uaknar Þorsteinn nu vid ætt sina ok for hann nu uistafari til Krossavikr ok gerir Þorkell vid hann raun vel.
 +
 +
 +
'''Draumr Þorsteins'''
 +
 +
'''206.''' Þat er sagt æitt haust er menn skylldu a fiall ganga bæidde Þorkell Þorstein frænda sinn fara med þeim. hann jattade þui. hann var tiu uetra gamall þa. Freysteinn kuedr hann til ferdar med ser. þeir fara sem þeim liggia læidir finna mart fiar. ok er þeir fara hæim a leid koma þeir j einn dal diupan eru þa .ij. saman Þorsteinn ok Freysteinn. þa kuelldadi miog. þeir sa þar æinn haug storan. her ætlag j natt at vera segir Þorsteinn ok skaltu uaka j natt Freysteinn ok uekia mik æigi huersu sem ek læt j suefni þuiat þar þiki mer a liggia. Freysteinn jattade þui. Sidan sofnade Þorsteinn ok er a læid nattina let hann illa j suefui þuiat hann brautzst um a hnakki ok hæli. þui gek allt til dags. Freysteinn efadizst j huart hann skylldi uekia Þorstein edr æigi. myklu uoru hans læti erfuidligre. En er lysti af degi uaknade Þorsteinn ok var þa suæittr miog ok mællti. dyggiliga hefir þu enn uakat Freysteinn. hefir þu nu gert þa .ij. hluti at huortueggi uæri launa verdr. j fystan tima er þu fort med mig ok nu. skal ek nu þui launa þer at ek skal fa firir þig frelsi af Þorkatli frænda minum ok her er .xij. merkr silfurs at ek uil gefua her. en nu uil ek segia þer draum minn. mer þotti haugr sia opnazst ok gek þar vt ór madr raudklæddr. |<ref>129</ref> hann var mikill madr uexsti ok ekki adaliga illiligr. hann gek at Þorsteini ok heilsade upp a hann. Þorsteinn tok honum uel ok spurde hann at nafni edr huar hann ætti heima. hann letz Bryniarr hæita ok æiga hæima j hauge þeim er þu ser standa her j dalnum. en væit ek huat þu hæitir ok sua huers kyns at þu ert ok sua þat at þu mant mikill madr uerda firir þer edr uilltu fara med mer ok sia hybyle min. Þorsteinn jattade þui ok stod upp ok tok &#7887;xi sina er Þorkell hafde gefit honum. ganga jnn j hauginn. En er Þorsteinn kom þar syndizst honum þar uel firirbuit. hann sa þar til hægri handar sitia .xj. menn a bek. þeir uoru allir raudklæddir ok helldr faligir. &#7887;dru megin j hauginum sa hann sitia .xij. menn. þeir voru allir blaklæddir. sa var þeirra mestr ok miog illiligr. Bryniarr laut at Þorsteini ok mællti. sa er brodir minn hinn mykli madr ok erum vit þo ekki skaplikir. hann hæitir Oddr ok uill flestum illt hann uæitir mer þungar busifiar en hann er þui ollu sterkare en ek sem hann er meire u&#7887;xstum. en ek hefuir ordit at jatta þui ok minir menn at fa honum hueria natt m&#7887;rk gullz edr .ij. merkr silfrs edr æinnhuernn grip jafnnan þessu. hefir nu sua fram farit hinn næste manut ok gerumzst uer nu farnir at lausafe. Oddr hefir at uarduæita gull þat er su nattura fylgir at huerr madr sem mailaus er ok leggr þat undir tungurætr ser þa tekr þegar mal sitt. ok af þui gulle ma modir þin mal fa. en Oddr geymir þat sua rikt at þat geingr alldri af honum huarki natt ne dag. Nu setzst Bryniarr nidr hia sinum kumpanum en Þorsteinn sitr þeirra yzstr. en er þeir hafua setit um hrid stod Bryniarr upp ok gek yfir at Oddi brodur sinum ok afhendi honum æinn hring digran. Oddr tok vid þegiande en Bryniar gek aftr til sætis sins. sua stod upp huerr at &#7887;drum ok færdu Oddi allir nokkurn grip. en hann gaf &#7887;ngum þok j moti. En er þeir hofdu þetta allir (gert) þa mællti Bryniarr. þat mun þer rad Þorsteinn at gera sem adrir ok færa Oddi nokkut gialld æigi mun annat duga med þui a þu sitr a uornn bek. Oddr var ygldr miog ok sat upp miog gnæpr ok helldr ufrynligr. Þorsteinn stod þa upp ok hellt a &#7887;xi sinne. hann gek yfir at Oddi ok mællti. ekki er ek plaggamargr til Oddr at luka þer gialld þetta muntu ok ekki mikilþægr at vid mig þuiat ek er vrikr. Oddr anzsade ok helldr stutt. ekki er mer um kuomu þina hingat. en muntu æigi frami lata þat er þer likar. Ek hefir ekki til nema &#7887;xi mina ef þu uillt hana taka. Oddr retti h&#7887;ndina j mote en Þorsteinn hoggr til hans. kemr þat a hondina (firir) ofan &#7887;lnnboga ok tekr af. Oddr sprettr þa upp ok allir þeir er (j) hauginum voru. vopnn þeirra hengu uppi yfir þeim. gripa þeir þau. slær nu med þeim j bardaga. Þat ser Þorsteinn at nu er ekki fiarri vm met þeim Þorsteini ok Oddi er Oddr uar æinhendr. allir litazst honum hinir blaklæddu menn hardfæingari. þat ser hann ok þo at þeir h&#7887;ggizst af hendr edr fætr edr særizst odrum storsarum þa eru þeir a annarre stundu hæilir. en þat er Þorsteinn hio þa var þat eftir edli. æigi linti Þorsteinn fyrr ok þeir brædr allir saman en Oddr var drepinn ok þeir allir kumpanar. Þorsteinn uar þa miog modr en ekki sarr þuiat Bryniarr ok hans felagar h&#7887;fdu hlift Þorsteini uid h&#7887;ggum &#7887;llum. Bryniarr tok nu gullit af Oddi daudum ok fek Þorsteini ok bat hann færa modur sinni. hann gaf honum .xij. merkr silfrs j siode ok mællti. mikit frelsi hefir þu unnit mer Þorsteinn þuiat nu ræd ek her haugi ok æignum. mun þetta upphaf þinna þrekvirkia er þu munt vinna vtanlendis. þu munt ok taka sidaskifti ok er sa sidr myklu betri þeir sem hann mega hliota. en hinum er erfbidra vm sem æigi eru til þess skapadir ok slikir eru sem ek þuiat vit brædr vorum jar(d)buar. nu þætti mer myklu mali skipta at þu kæmir nafni minu undir skirn ef þer yrde þat audit at æiga son. Sidan læidde hann mig vt ór hauginum ok adr vit skildum mællti hann. ef min ord mega nokkut þa snuizst þer þin uerk &#7887;ll til hæidrs ok hamingiu. Eptir þat sneri Bryniarr jnn j hauginn en ek uaknnade ok þat til marks vm at her er nu hade hia mer si(o)drinn ok gullit. Sidan foru þeir ok raku hæim fenat þann er þeir h&#7887;fdu fundit ok hæimtu menn uel. Sagde Þorsteinn þenna atburd allan ok færde modur sinne gullit ok tok hon þegar mal sitt er þat kom undir tungurætr henni. Stendr þessi haugr j J&#7887;kulsdal ok er kalladr Bryniarshaugr ok ser enn j dag merki.
 +
 +
 +
'''Freysteinn feck Odnyiar(!)'''
 +
 +
'''207.''' Freysteinn fek frelsi bratt af ordum Þorsteins ok gerde Þorkell þat uel ok lidugliga þuiat honum uar uel j gede til Freysteins þuiat hann visse at hann uar godrar ættar ok g&#7887;fgra manna fram j kyn. Grimkell fadir Freystæins bio a Uos ok atti Olofu Brunnolfs dottr Þorgeirssonar Uestarssonar. en Sokki uikingr brende inne Grimkell f&#7887;dur hans en tok pilltinn ok sellde mansali. hafdi Gæitir hann vt hingat. Þat segia sumir menn at Þorsteinn gifti Freysteini Ornnyiu modur sina. Freysteinn hinn fagri bio j Sanduik a Bardznesi ok atti Vidfiord ok Hellisfiord ok var kalladr |<ref>130</ref> landnamsmadr. fra honum eru komnir Sanduikingar ok Vidfirdingar ok Hellisfirdingar.
 +
 +
 +
'''Þorsteinn (ferr vtan)'''
 +
 +
'''208.''' Asbiornn kastanrazsi atti skip uppi standanda j Gautavik. Þar tok Þorsteinn ser fari med honum. þa var hann .xij. uetra gamall. Þorkell fek honum fararefni sua at honum nægdi. ok adr Þorsteinn ræid til skips toluduzst þau vid ok modir hans. hon mællti. nu muntu frændi finna f&#7887;dur þinn Juar lioma ok ef hann gengr sæint vid faderni þinu þa er her æinn hringr er þu skalt færa honum ok seg honum at þenna hring gaf hann mer j fysta sinne ok ma hann þa æigi dyliazst vid. Sidan skildu þau mædgin ok ræid Þorsteinn til skips ok for vtan vm sumarit. komu þeir nordarliga vid Noreg um haustit. for Þorsteinn vistafari til Styrkars a Gimsar ok var þar vm uetrinn. fell uel a med þeim Styrkari þuiat hann sa at Þorsteinn var hinn mesti atgeruimadr þuiat hann jafnnuægde þa hinum sterkaustum monnum j ollum læikum. Vm uetrinn n&#7887;kkuru firir jol komu þar sendimenn Juars lioma þess eyrendiss at Juarr hafde bodit honum Styrkare til jolaueitzslu. sa het Beornn er firir þeim uar. Styrker het ferdinne ok for med .xxx. manna. þar var Þorsteinn j ferd. þeir koma til væitzslunnar. var Styrkari þar uel fagnat. sat hann hit næsta Juare um ueitzsluna. for ueitzslan uel fram ok affaradag ueitzslunnar adr menn skylldu burt fara gek Þorsteinn firir Juar ok mællti. þat er eyrendi mitt vid þig Juar at vita huort þu uillt n&#7887;kkut ganga vid faderni at mer. Juar suarar. huert er nafnn þitt edr huadan ertu at kominn. Þorsteinn er nafnn mitt. Ornny heitir modir min ok er Gæitis dottir vt a Jslandi ok her er hringr er hon bad mig færa þer til jartæignna ok kuat at þu mundir kenna at þu hafdir gefit henni. Juar rodnadi fast ok mællti. þu munt æiga allt verra faderni. eru nogir þrælar vt a Jslandi til þess at modir þin kenni þig. er þat ok mala sannazst at mer þætti æiga at læida dræingium ok herians sonum þat at huerr putuson kallade mig fodur at ser. Þorsteinn ræiddizst þa akafliga miog ok stillti þo uel ordum ok sagde. illa hefir þu suarat ok odreingiliga. en sua kem ek annat sinn at þu gengr vid mer elligar er þat bani þinn. Þorsteinn snyrr þa j brottu. Juarr talade til Styrkars. þat villda ek frænde at þu banadir foli þessu þuiat mer þikir æinskizs illz oru&#281;nt firir hann. Æigi uil ek þat segir Styrkar þuiat ek ætla hann hafua rettara at mæla en þu þuiat ek hygg at hann se kynstorra manna. Skildu þeir Juar ok Styrkarr þa j styttinge. for Styrker heim a Gimsar ok Þorsteinn med honum. Styrkar atti ser sytur er Herdis het kuenna uænst. godr þokki var a med þeim Þorsteini. Þar var hann .ij. vetr. þa for Þorsteinn vt til Jslandz ok heim til Krossavikr ok hafde mikit framizst j vtanferd sinne. ok er hann hafde verit .iij. uetr a Jslande for hann vtan med Kolbirnne sneypi til Noregs. for hann þa enn til Styrkars a Gimsar ok tok hann vid honum fegins hendi.
 +
 +
 +
'''Troll a Heidarskogi'''
 +
 +
'''209.''' Gloggliga er þat sagt at þetta sumar yrde h&#7887;fdingia skipti j Noregi. felli fra Hakon blotjall en j stadinn kom Olafr Trygguason. hann bodadi ollum monnum retta tru. Þat kom firir Olaf konung at fl&#7887;gd lægi a Hæidarskog sua at þar tæki af uega alla. Konungr skytr a husþinge a spyrr huerir fara vilea at frealsa Hæidarskog. Madr stod upp mikill ok uorpuligr er Bryniulfr het lendr madr j Þrandheimi ok mællti. ek uil fara herra ef þer vilit. Konungi kuetzst þat vel lika. Biozst Bryniulfr þa vid .lx. manna. Þorkell het (madr). þangat rida þeir Bryniulfr til gistingar. tok Þorkell vid þeim uel. voru þeir þar vm nottina en vm morgininn fylgde hann þeim j ueg ok kuat þat skada mikinn er konungr skylldi æigi slikra manna læinge niota mega. Sidan ridu þeir ueg sinn ok allt þar til er þeir sa standa skala mikinn. þadan sa þeir hlaupa þrear trollkonur .ij. ungligar ok æin stærst hon uar lodin &#7887;ll vtan sem grabeornn. þær hofdu allar suerd j hondum. þeir sa ok ganga mikinn mann ef mann skyllde kalla ok .ij. pillta med honum. hann hafde brugdit suerd j hende. þat var sua biart at sindra þotti af. &#7887;ll uoru trollin illilig at sia. þar sl&#281;r þegar j bardaga. uard hinn mykkli madr miog storhoggr ok sua hin lodna skessa. Lykr med þui at þar fellr Bryniulfr ok allt hans foruneyti nema .iiij. menn kuomuzst a skog ok foru sidan a fund konungs ok sogdu honum þessi tidendi ok spurdizst þetta vida.
 +
 +
 +
'''Þorsteinn vann trollin'''
 +
 +
'''210.''' Þat er at segia at Styrkar talade vid Þorstein ok spurde huart hann uillde fara med honum a Hæidarskog. Þorsteinn letzst buinn þeirrar ferdar. biugguzst þeir æinn morgin snemma ok foru a skidum upp a fiall ok lintu æigi fyrr en þeir kuomu at kuelldi dags til æins sæluhus ok ætla þar at uera um nottina. skiptu þeir þa verkum skyllde Þorsteinn uatnn sækia en Styrkar elld kuæikia. Þorsteinn geingr þa vt ok tok up spiot er Styrkar hafde gefuit honum ok vatzf&#7887;tur j adra hond. ok er hann kemr miog til uatzsins sa hann stulku ganga med uatzfotur. hon uar ekki forads ha en ognar digr. ok er hon ser Þorstein kastar hon nidr f&#7887;tunum ok |<ref>131</ref> bregdr vit hart ok hleypr aftr a ueg. Þorsteinn lætr ok eftir sinar uatzf&#7887;tur ok hleypr eftir. En er stulkan ser þat rykkir hon hart undan. hleypr þa huort sem getr ok dregr þa huarke sundr ne saman med þeim. gengr þessu þar til er Þorsteinn ser skala standa miog storan ok ramgeruan. þar hleypr þessi stulka inn j ok skellir aftr hurdu. en er Þorsteinn ser þat skytr hann eftir henni spiotinu ok kemr j skalahurdina ok flygr j gegnum hurdina. Þorsteinn gengr þa at skalanum ok inn j finnr spiot sitt a golfuinu en ekki ser hann til stulku sinnar. honum uerdr gengit innan um skalann ok þar til er hann kemr at æinne lokrekkiu þar brann lios a kertistiku. Þorsteinn ser at kona liggr j sænginne ef konu skylldi kalla. hon uar bæde ha ok digr ok at &#7887;llu trollzlig. hon uar storskorin miog j andliti en alitz bæde suort ok bla. hon la j æinum silkiserk. hann uar þui likazstr sem hann uæri þueginn j manne blode. flagdit uar þa j suefni ok hraut ogurliga hatt. skiolldr. ok suerd hek uppi yfir henni. Þorsteinn steig upp a rekkiustokkinn ok tok ofan suerdit ok bra. hann fletti þa klædum af flagdinu. sa hann þa at hon uar oll allodin nema æinn dili vndir hinne uinstri hendi sa hann at sn&#7887;ggr var. þat þottizs hann vita at annathuort munde hana þar jarn bita edr huergi annarstadar. hann leggr suerdinu a þessum sama flek ok fellr a hiolltin. suerdit bitr sua at oddrinn stod j dynunni. Kelling uaknnade þa ok æigi vid godan draum ok falmade hondunum ok spratt upp. Þorsteinn hefir allan æinn rykkinn at hann sl&#7887;kkuir liosit ok st&#7887;kkr upp yfir flagdit j sængina. en hon hle(y)pr fram a golfit ok ætlar at vegandinn muni til dyranna leitat hafua. en er hon kemr þar sæfuizst hon a suerdinu ok deyrr. Þorsteinn gengr þa at henni ok kippir burt brandinum ok hefir med ser. hann gengr þa þar til er hann kemr at hurdu. hon uar greyft j stokk ok hnigin æigi allt j klofa. hann sa mikinn mann a palli sitia ok miog storskorinn ok hengu yfir honum oll herklæde. a adra hond honum sat mikil skessa ok illilig ok ekki allelldilig. Pilltar .ij. leku a golfinu. þeim var sprottit har ór kolli. Skessan tok til orda. huort sifiar þig Jarnnskiolldr fadir. Æigi er Skialldijs dottir. liggia a mer hugir storre manna. Hann nefnnde þa pilltana annan Hák en annan Haka ok bad þa fram ganga til Skiallduarar modur sinnar ok vita huort hon uekti edr suæfui. Skialldis suarade. vradligt er fadir at senda ungmenni j myrkri þuiat ek uil segia þer at ek sa j kuelld hlaupa .ij. menn ofan af fialli. þeir eru suo fothuatir at ek hygg at þat se fatt af uorum monnum at þeim standiz. Æigi þiki mer a þui liggia segir Jarnnskiolldr. þuiat þa æina menn sendir konungr hingat at ek ottumzst þa ekki. þuiat þat er æinn madr at ek hrædumz en sa hæitir Þorsteinn ok er Ornnyiar son vtan af Jslandi. en suo er sem mer hangi blad firir auga um &#7887;ll min forlaug huat sem þui uelldr. Ulikligt er þat fadir segir hon at sa Þorsteinn komi n&#7887;kkurnn tima a Hæidarskog. Pilltarnir geingu nu fram en Þorsteinn uæik ser fra. þeir hlaupa fram ok vt. En er n&#7887;kkur stund var lidin tok Skialldijs til orda. fram fysir mig at ganga. Nu hleypr hon fram a hurdina hart ok hæimsliga. Þorsteinn snyrr þa undan. en er hon kemr at utidyrum þa fellr hon vm modr sina dauda. henni verdr þa kallt ok kynligt vid. hon hleypr þa vt ór skalanum. j þui kemr Þorsteinn at ok h&#7887;ggr af henni h&#7887;ndina med suerdinu Skiallduararnaut. hon uill þa jnn aftr j skalann en Þorsteinn uerr henni dyrnar. hon hafde skalm j hendi. þau sækiazst vm hrid en sua lykr med þeim at Skialldijs fellr daud. J þui kom Jarnnskiolldr vt hann hafde brugdit suerdit j hende bæde biart ok bitrligt sua at Þorsteinn þottizst ekki sligt set hafua. hann h&#7887;ggr þegar til Þorsteins. hann væik ser vid h&#7887;ggit ok vard þo sarr a lære. suerdit rendi nidr j uollinn allt upp at hiolltum. laut Jarnnskiolldr þa vid en Þorsteinn ræidde upp suerdit Skiallduararnaut bede hart ok tijtt ok h&#7887;ggr til Jarnnskialldar. þat h&#7887;gg kom a &#7887;xlina tok af h&#7887;ndina ok fotinn. fell Jarnnskiolldr þa vid. Þorsteinn lætr þa skamt storra h&#7887;ggua j mille ok h&#7887;ggr þa af honum h&#7887;fudit. Eftir þat gengr Þorsteinn inn j skalann. en er hann gengr jnn uard hann æigi fyrr uarr vid en hann var gripinn upp ok færdr nidr. Þorsteinn finnr þa at þar var komin Skialldu&#7887;r kelling ok var þa synu uerre uidræignar en fyr. hon greyfizst þa nidr at Þorsteini ok ætlar at bita sundr j honum barkann. Þorsteini kemr þa j hug at sa mun mikill vera er skapat hefir himin ok jord. hafde hann ok heyrt margar saugur ok merkiligar fra Olafui konungi ok þeirre tru er hann bodade. hæitr nu af hreinu hiarta ok hæilum huga at taka vid þeirre tru ok þiona Olafi medan hann lifde ef hann kæmizst heill ok lifs j brott |<ref>132</ref> af allra kunnattu. ok er hon ætlade t&#7887;nnum at uikia at barka Þorsteins en hann hafde stadfest heitit kemr gæisli jnn j skalann ogurliga biartr ok stendr þuert framan j &#7887;gun kellingar. vid þa syn uard henni sua illt at dro ur henni matt ok magnn allt. hon tok þa at gæispa nid&#7887;rkliga. hleypr þa ór henni spyia ok ofan j andlit Þorsteini sua at naliga hellt honum vid bana af illzsku ok oþef þeim er af stod. þikir monnum ok æigi &#7887;ruænt at j briost Þorsteini muni af komit hafua nokkurr partr. sakir þess at monnum þikir sem hann hafui æigi sidan dyggliga einhamr verit huort er þui uelldr mæirr spyia Skialluarar edr þat at hann var vtborinn. liggr nu huortueggia þeirra j mille heims ok heliar sua at þa matti huorki upp standa.
 +
 +
 +
'''Fra Þorsteini'''
 +
 +
'''211.''' Hitt er at segia at Styrkarr er nu j sæluhusinu ok þikir Þorsteini dueliazst. kastar hann ser þa upp j setit ok er hann (hafdi) legit nokkura stund hlaupa þar inn pilltar .ij. miog illsuipligir ok hafde sitt sax huorr j hendi sækia þegar at Styrkare. en hann gripr fra stokkinn fra setinu ok lemr þa med þar til er hann drepr þa bada. siden gengr hann vt ór skalanum. grunar þa huat Þorstein mun duelia. geingr nu þar til er hann kemr at skalanum. ser nu uex ummerki at þar liggia tuo fl&#7887;gd drepin en Þorstein ser hann huergi. þikir nu vggligt at hann mune j nokkurum naudum staddr vera. hæitr nu a skapara himins ok jardar at taka vid þeirri tru sem Olafr konungr bodar ef hann fynde a þeirri natt Þorstein felaga sinn lijfs ok hæilann. geingr sidan jnn j skalann ok kemr þar at sem þau Skialldu&#7887;r ok Þorsteinn liggia. spyrr þa huort Þorsteinn megi nokkut mæla. en hann segir þat æigi trauda. bidr hann hialpa þa til. Styrkarr tekr þa til Skiallduarar ok dregr hana af ofan. Þorsteinn stendr upp bratt ok er stirdnadr miog af ollu saman vmfangi þui er hann hafde att vid flogdin ok fadml&#7887;gum Skillduarar. briota þeir þa Skialldu&#7887;r kellingu a hals. ok gek þeim þat hit tregligzsta þuiat hon var hardla halsdigr. segir Þorsteinn nu Skyrkari allt fra ferdum sinum. Styrkar anzsade. mikill afreksmadr ertu sua at þat er likazst at þessa þinna afreksuerka se getit medan Nordrl&#7887;nd eru bygd. Take þeir nu ok draga saman &#7887;ll fl&#7887;gdin ok kynda at bal ok brenna upp at k&#7887;lldum kolum. sidan kanna þeir skalann ok finna þeir ekki femætt. fara j burt sidan ok hæim a Gimsar. Spyriazst nu þessi tijdendi ok þikia mikil vera.
 +
 +
 +
'''Juarr kendiz faderni Þorsteins'''
 +
 +
'''212.''' Olafr konungr sat a ueitzslu a H&#7887;rdalandi. þangat fara þeir Styrkarr ok Þorsteinn ok ganga firir konung ok kuedia hann. þar var Jvarr liomi þa med konungi j suo mikille virdingu at .ij. menn satu þa upp j mille þeirra konungs. Þorsteinn snyrr þa firir Jvar med brugdit suerdit Sk(ialld)vararnaut ok stak blodreflinum firir briost honum ok mællti. geor þu annathuort at ek þrystir otæpt blodreflinum ella gak þu vit faderni at mer. Jvar suarar. mer þikir sæmd j at æiga þig at syne attu ok suo goda modur at ek væit at hon mundi þat æigi sagt hafua nema satt væri. vil ek at visu vid þer ganga. Konungr telr þa tru firir þeim sem &#7887;llum &#7887;drum er a hans fund kuomu. þeir letu þat audsott af sinne hendi. segia þa konungi gl&#7887;ggliga allan atburd sinnar þarkuomu ok fra þeim tidendum er georduzst a Heidarskogi. Konungr gelldr þa margfallt lof gude firir þær jartæignir er hann uæitti syndugum monnum her j heimi. uoru þeir sidan skirder bader. fór Styrkar hæim a Gimsar ok hellt &#7887;llum þeim uæizslum er hann hafde fyr haft. en Þorsteinn gerdizst madr Olafs konungs ok fylgde honum til daudadags ok Juarr fadir hans ok þottu vera hinir v&#7887;skuzstu menn.
 +
 +
 +
'''Þorsteinn vann blotnaut'''
 +
 +
'''213.''' Harekr het madr hann bio a Reinu j Þrandheimi lendr madr ok ekki miog vinsæll. hann hafde tekit vid kristni en þo var konungi sagt at eftir myndi nokkut af fyrnnsku j fari hans. þui tok konungr þar veizslu ok uillde reyna huat satt var j. þar var uæizsla f&#7887;gr. Harekr uar &#7887;fundsamr ok illgiarnn honum lek &#7887;fund a uirdingu Þorsteins. Þat var einn dag at Harekr talade vid Þorstein ok spurde hann af sinum afreksverkum en Þorsteinn sagde slikt er hann spurde. Etlar þu n&#7887;kkurnn mann sterkara j Noregi en þig segir Harekr. Æigi væit ek þat suo vist segir Þorsteinn. Huorr ykkar konungs ætlar þu at sterkare se segir Harekr. Allt mun mig annat mæira skorta uid konung en afl segir Þorsteinn ok mun ek þo æigi komazst til jafnns |<ref>133</ref> uit hann vm þat. Þeir skilia nu tal sitt. ok um daginn eftir sagde Harekr konungi af Þorsteinn hefdi jafnnazst til vid hann vm allar jþrottir. konungr gaf ser fatt vm þat. N&#7887;kkuru sidarr talade konungr um at þeim væri þat rad er til hefde jafnnaz vid hann at reyna þa jþrottir sinar eda er þat satt Þorsteinn at þu hefir þat talat at þu værir jafnn mer at jþrottum edr framarr. Æigi hefir ek sua talat herra segir Þorsteinn edr huerr sagde ydr þat. Harekr sagde konungr. Hui sagde hann ydr sidr af blotnauti þui er hann blotar a laun þuiat þat mun þo sannara. en þat sagda ek herra ath mig munde allt mæira skorta vid ydr en afl ok munda ek þo æigi komaz til jafnns vid ydr um þat. Er nokkut þat satt Harekr sagdi konungr. Litit mun þar til haft herra segir Harekr. Lat oss sia naut þat er þu hefir sua mikil mæti aa segir konungr. Þat skal j ydru uallde herra segir Harekr ok skulu ver þa fara fram a skoginn. Þeir gerdu sua. ok er þeir koma þar sea þeir nautaflokk mikinn. þar var med uxi ogurliga storr ok illiligr suat konungr þottizst slikan vsenann hafua. hann oskrada ogurliga ok let miog illiliga. Harekr mællti. her er nu nautit herra ok hefui ek þui mætur a uxa þessum at hann er miog elskr at mer. Se ek uist sagde konungr ok litzst mer illa a. edr huat er nu Þorsteinn uilltu reyna afl þitt ok taka naut þetta þuiat mer þikir sem æigi muni gagnn j at hann lifui læingr. Þorsteinn hleypr þa fram j nautaflokkinn ok þar at sem uxinn var. nautit snyrr undan en Þorsteinn gripr j fotinn hinn eftra ok sua hart at bæde rifnade hud ok holld sua at fotrinn gek af med &#7887;llu þioinu ok hellt a eftir ok gek sua firir konung en blotnautit datt nidr dautt. en sua hafde nautit vid spyrnnt ramliga at þat var sokkit hinum fyrrum fotum nidr j jordina upp at kniam. Konungr mællti þa. sterkr madr ertu Þorsteinn ok ekki mun þer aflafaatt verda ef þu att vid menzska menn vm. mun ek nu auka nafnn þitt ok kalla þig Þorstein vxafót ok her er æinn hringr at ek uil gefua þer at nafnnfesti. Þorsteinn tok vid hringnum ok þakkade konungi þuiat þat var godr gripr. Konungr fór nu heim a bæinn ok kastade sinne æigu þar a allt en rak Harek ór landi firir vhlydni sina ok blotskap.
 +
 +
 +
'''Þorsteinn drap troll'''
 +
 +
'''214.''' Jnnan litils tima spurdizst enn af Hæidarskogi at þar lagu fl&#7887;gd a sua at menn mattu þar æigi frem komazst. Styrkar sendi þa ord Þorsteini at þeir skylldi enn fara a Heidarskog. Þorsteinn bra vid skiott ok for med konungs lofui ok hitti Styrkar. fara nu .ij. samt ok koma j þat sæluhus sem þeir voru fyrr ok voru þar vm nottina. Vm daginn eftir er þeir voru vti staddir sa þeir .xiij. menn a skoginum ok var æitt kona j. þeir snua þagat til. Þorsteinn kennir þar stulku sina ok hafde helldr uaxit þuiat hon uar nu hit mesta flagd. Hon kastade ordum a Þorstein ok mællti. þar ertu kominn Þorsteinn uxafotr ok komtu her suo næst at ek matti minne til reka. drapt fodur minn modur ok systur en Styrkar brædr mina .ij. en þu elltir mig. vard ek hrædd miog sem æigi var olikligt vm .ix. uetra gamla meystulku en nu er ek .xij. uetra. ek for j jardhus æitt er vid skildum. en medan þit borduzst þit fadir minn tinda ek saman alla godgripi þa er j skalanum voru nidr j jardhusit vndir sæng modur minnar. n&#7887;kkuru sidar giptumzst ek þessum manni Skelkinge ok skilda ek þat til vid hann at hann skyllde drepa huornntueggia ykkarnn Styrkars. nu er hann her kominn ok brædr hans .xi. ok muntu nu þurfua at syna karllmannliga uornn ef duga skal. Slær nu sidan j bardaga med þeim sækir Skialldgerdr þar at er Þorsteinn var firir sua hart at Þorsteinn þikizst varlla j mæire raun komit hafua. en suo lykr þo med þeim at Þorsteinn kemr a Skialldgerde h&#7887;ggi firir ofan miadmirnar med suerdinu Skiallduararnaut ok tekr j sundr j midiu. þa hafde Styrkarr drepit Skelking. vinna þeir nu skiott vm vid hina .xj. ok drepa þa alla. Sidan fara þeir j skalann. briota upp jardhusit ok bera þadan j brott marga godgripe. foru sidan heim a Gimsar ok skiptu fe med ser sidan. Bad Þorsteinn þa Herdisar systur Styrkars ok fek hennar. segia menn ok at þau ætti son er Bryniarr het. For Þorsteinn nu til Olafs konungs ok uar med honum sidan ok fell a Orminum langa.
  
  

Revisjonen fra 4. jul. 2020 kl. 10:08

Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes i flere utgaver på følgende språk ► Original.gif Dansk.gif


Flateyjarbók


Ólafs Saga Tryggvasonar



Her hefr vpp sogu Olafs Tryggvasunar

Haralldr hinn harfagre red firir Noreghe leinge æfui en ádr styrdu þij riki konungar margir. sumir hỏfdu eitt fylke til forrada en sumir nokkuru meirr. alla þa tok Haralldr konungr af lifui. sumir fellu sumir flydu land en sumir letu af konungdomi ok nade eingi þar at bera konungs nafnn vtan hann einn. jarll sette hann j hueriu fylke lande at stiornna ok log at dema. Haralldr konungr var son Halfdanar suarta Upplendinga konungs. fadir Halfdanar var Gudrỏdr ueidekonungr son Halfdanar er kalladr var hinn millde ok hinn matarille. þuiat hann gaf j mala monnum sinum gull iafnnmikit sem adrir konungar gafu silfr en hann suellti menn at mat. Modir Halfdanar suarta var Asa dottir Haralldz granrauda konungs af Augdum. Modir Haralldz harfagra var Ragnnhilldr dottir Sigurdar hiartar. hans modir var Astlaug dottir Sigurdar orms j auga Ragnars sonar lodbrokar. Modir Sigurdar orms j auga var Astlaug dottir Sigurdar Fafnisbana. Sigurdr hiortr atte Þyri dottur Klakharalldz af Jotlande sustur(!) Þyri Danmarkar botar er atte Gormr hinn gamle Dana konungr.


Af heitstreinging Haralldz konungs

2. Haralldr tok konungdom eftir fodur sinn þa (er hann) var .x. uetra gamall. hann var |[1] allra manna mestr ok sterkazstr ok fridazstr synum vitr madr ok skorunngr mikill. Guthormr son Sigurdar hiartar modur brodir hans giordizst forstiore firir hirdinne ok firir aullum landradum. hann var hertoge. J fyrstu vann Haralldr konungr Upplỏnd ok tok af lifui alla hofdingia sem þar gengu a rikin. þui næst sende hann menn sina eftir mey einne er Gyda het. dottir Æireks konungs af Hỏrdalande. er hann villde taka til fridlu ser þuiat hon var allfrid mær ok allstorlát. hon var a fostri a Valldrese med rikum bonda. En er sendimenn kuomu þar ok baru fram eyrende sin vid meyna. hon suarar. þui sidr uil ek vera fridla hans at ek vil æigi spilla meydomi minu(m) til þess at eiga þann konung er æigi hefir mæirr en eitt fylki til forrada. en þat þiki mer undarligt sagde hon at einge er sa konungr er ser vile æignna Noreg allan ok vera æinualldr yfir sem Gormr konungr yfir Danmỏrk ok Eirekr konungr af Uppsolum. Sendemonnum þotte hon helldr storliga suara ok spyria hana mals vm huar til þesse suor skulu koma. segia at Haralldr er sua rikr konungr at henni uæri fullkosta. En þoat hon suaradi annan ueg þeirra eyrendum en þeir munde vilia. þa sa þeir ỏnguan sinn kost til þess at sinne at hafa hana burtu nema hennar uile se til. buazst þeir sidan til ferdar. ok sem þeir eru bunir leida menn þa vt. þa mællti Gyda til sendemanna. berit þau min ord Haralldi konungi af ek mun þui at eins iata at georaz hans eiginkona[2] ef hann uill þat adr geora firir mina skylld at leggia undir sig allan Noreg ok rada þij riki jafnfrialsliga sem Æirekr konungr Suiauellde edr Gormr konungr Danmork. þuiat þa þiki mer hann þiodkonungr mega heita. Sendimenn foru aftr til konungs ok segia honum oll þesse ord meyiarinnar ok telia hana fullmiog diarfa ok vuitra. kalla þat makligt at konungi tæke hana med vsæmd. Haralldr konungr sagde at þesse mær hefde æigi illa mællt edr giort sua at hefnnda uæri uert. helldr hafui hon mykla þokk firir sin ord þuiat hon hefir mint mig a þa hlute er mer þikir vndarligt er ek hefuir æigi hugleitt. Nu stræingi ek þess heit ok þui skyt ek til guds þess er mig skop ok ỏllu rædr at alldri skal skera har mitt ne kemba fyrr en ek hefir vnnit Noreg allan med skauttum ok skylldum ok forræde. ella skal ek deyia. Þessa heitstreingin(g) þakkede honum Guthormr hertoge ok kallade þat konungligt at efnna uel ord sin. Þadan af vann Haralldr konungr ok lagde undir sig allan Noreg sem segir j sỏgu hans. Nu sem hann er ordinn einualldzkonungr yfir ollu lande þa minntizst hann þess er mærin su hin mikilata hafde mællt til hans. sendi hann menn sina eftir henni ok let hana til sin fara ok lagde hana j sæng hia ser.


Fra sonum Haralldz konungs harfagra

3. Haralldr konungr atte margar konur ok morg bỏrnn. hann atte .xx. syne edr fleire ok uoru allir gioruiligir. gỏfug moderni attu þeir ok fædduzst þeir margir upp med modurfręndum sinum. Haralldr konungr fek þeirrar konu er Ragnhilldr het. hon var dottir Æireks konungs af Jotlande hon var kollut Ragnnhilldr rika. þeirra son var Æirekr blodex hann var uppfæddr j Fiordum med Þore hesse Hroallzsyne. Guthormr Harekr Gudredr er sumir nefnna Gudrỏd þeirra modir var Gyda Eireks dottir af Hordalande sem fyrr var getit. voru þeir þar allir uppfæddir j barnnæsku. Halfdan suarte ok Halfdan huite voru tuiburar synir Asu dottur Hakonar Hladaiarlls Griotgardz sonar Sigurdr het hinn þride. þeir fædduz upp j Þrandhæime. Halfdan suarti var firir þeim brædrum. Olafr Beornn Sigtryggr. er sumir kalla Tryggua. Frodi Þorgils modir þeirra var Hilldr edr Suanhilldr dottir Eystæins ialls af Heidmork. Haralldr konungr sette Eystein iall yfir Uestfolld ok sellde honum sonu sina til fostrs. Sigurdr hrise Halfdan haleggr Geirrodr Raugnnvalldr rettilbæine þeirra modir Snæfridr finnzska. Dagr Hringr Ragnar rykkill þeirra modir het Alfhilldr dottir Hrings Dagssonar af Hringariki. þeir fædduzst a Upplondum. Jngigerdr ok Olof árbot voru dętr Haralldz konungs. Jngibiorg het dottir Haralldz konungs er atte Halfdan iall. þeirra dottir var Gunnhilldr er atte Finnr hinn skialge. þeirra bornn voru Eyuindr skalldaspillir Niall Sigurdr Þora. dottir Nials var Astridr modir Steinkels Suiakonungs. Enn voru fleire dætr Haralldz konungs. Alofu dottur hans atte Þorir þegiande. þeirra dottir uar Bergliot modir Hakonar rika. Haralldr konungr gipte dætr sinar jnnanlandz iaullum sinum. Þa er Haralldr konungr fridade landit |[3] ok atte margar orrostur eignadizst hann vandliga allt land ok oll odul bæde bygdir ok odul[4] sætr ok vteyiar ok allar merkr ok audn landzsins. voru allir bændr ok landbuar hans leigumenn. Haralldr konungr hárfagri tok konungdom tiu vetra gamall sem ádr var sagt ok red landi þria vetr hins atta tigar. ok er konungr var .lxx. at alldri voru margir synir hans alrosknir en margir daudir. Þeir gerduzst þa margir ofstopamenn innanlandz ok voru sealfir vsattir sin a mille. toku þeir af eignum jalla konungs en drapu suma. Stefnnde konungr þa þing fiolment austr j landi. þa skipade hann lỏgum ok gaf sonum sinum ollum konunga nỏfnn. ok sette þat j lỏgum at hans ættmenn skilldi huerr taka konungdom eftir annan en ialldom sa er ór kuenlegg væri af hans ætt kominn. Konungr skifte landi med sonum sinum. Vingulmork Raumariki Uestfolld Þelamork gaf hann Olafui Birnne Sigtrygg Froda Þorgilse. Heidmork ok Gudbrannzdale gaf hann Dag Ring ok Ragnnare. Snæfridar sonum gaf hann Hringariki Hadeland Þotnn ok þat er þar la til. Guthorm son sinn setti hann til landuarnar uid landzenda austr ok gaf honum yfirsoknn vm Raumariki fra Elfui til Suinasunnz. Haralldr konungr var oftazst vm mitt land. Hrærekr ok Gudrỏdr uoru iafnan innan hirdar med konungi ok hỏfdu ueizslur storar vm Sognn ok Hordaland. Eirekr var laungum med fedr sinum. honum vnne konungr mest ok virde hann framazst allra sona sinna þuiat hann var rikbornnazstr ad moderni. hann var son Ragnhilldar drottningar af Danmork sem fyrr er sagt. segia menn at Haralldr konungr leti af .ix. konum sinum þa er hann fek Ragnhilldar riku. Þessa getr Þorbeornn hornnklofui.


Hafnnade hunnmỏrgum
Haralldr meyium
huerre hinn hæuersku
hilmir norræne
konungr hinn kynstore
tok konu danska.


Rag(n)hilldr hin rike drottning lifde þria vetr sidan hon kom j Noreg. Eireke syne sinum gaf Haralldr konungr Halogaland Nordmære ok Raumsdale. J Þrandheime gaf hann riki Halfdani suarta ok Halfdani huita ok Sigrode. Haralldr konungr gaf sonum sinum j hueria þessu fylki halfar tekiur vid sig ok þat med at þeir skylldu sitia j hasæte skỏr hærra en iallar en skỏr lęgra en sealfr hann. en þat seti ętlade ser huerr sona hans eftir hans dag. en konungr sialfr ætlade þat Æireki. en Þręndir æthlỏdu þat Halfdani suarta. en Vikueriar ok Upplendingar vnnu þeim bezst rikis er þeir attu at þiona. af þessu vard mikit sundrþykke enn af nyiu milli þeirra brædra. En med þui at þeir þottuzst hafua litit riki til forrada þa foru þeir i hernat. sua sem sỏgr eru til at Guthormr fell i Elfarkuislum firir Soluaklofa. tok þa Olafr vid þi riki sem hann hafdi haft. Halfdan hviti fell a Eis(t)landi en Halfdan haleggr j Orknneyium. Þeim Þorgisle ok Froda gaf hann herskip ok foru þeir j uestruiking ok heriudu þeir vm Skotland Brethland ok Jrland. þeir eignnuduzst fyrst Nordmanna Dyflinn a Jrlandi. þat er sagt at Froda uere gefinn daudadrykr. en Þorgils var leingi konungr yfir Dyflinne ok var vm sidir suikinn af Jrum ok fell þar.


Eirekr feck Gunnhilldar

4. Eirekr konungr ætlade at vera yfirkonungr allra bredra sinna ok sua uillde Haralldr konungr fadir hans uera lata. Æirekr var snemendis hinn mesti hermadr. þa var hann kalladr Æirekr blodęx. Þa var hann .xij. vetra gamall er Haralldr konungr gaf honum fim langskip ok for hann fyst j Austrueg ok sidan sudr vm Danmark vm Frisland ok Saxland ok dualdizst[5] honum j þeirra ferd fiora uetr. þadan for hann uestr vm haf ok heriade um Skotland ok Bretland Jrland Ualland ok dualdizst þar adra fiora uetr. eftir þat for hann nordr a Finnmork ok allt til Biarmalandz þar bardizst hann ok fek sigr. En er hann kom aftr a Finnmork fundu menn hans j gamma einum konu harla uæna hon nefnndizst Gunnhilldr. en fadir minn sagde hon byrr a Halogalande er heitir Ozsurr toti. hetir ek her uerit at nema kunnostu at Finnum þessum sem frodazstir eru her a morkkinne. Nu eru þeir farnnir a ueidar badir. Þeir uilea æiga mig. þeir rekia spor sem hundar bæde a þá ok hiarnne. þeir eru sua uel skidfærir at ekki dyr færr þa fordazst. þeir hafa huatuetnna þat er þeir skiota til. sua hafa þeir firirkomit huerium manni þeim sem her hafa farit j nandir. en ef þeir reidazst þa springr jordin. ok ef þa uerdr nokkut kuikt firir sionum þeim deyr þat skiott. Nu megu[6] þer firir aungan mun uerda a ueg þeirra. ek mun fela ydr i gamma minum. skulu uer þa freista at ver faim drepit þa. Þeir þekkiazst þetta. ok sem hon hafde folgit þa tok hon linsek einn. ok hugdu þeir at aska ueri j. ok sade þui vm gamman vtan ok jnnan. Litlu sidarr komu Finner heim spurdu þegar huat þar uære komit. hon sagde ekki hafa komit. Finunm þotte þat vndarligt |[7] þuiat þeir hỏfdu[8] rakit sporin allt at gammanum ok fundu ekki. geordu þeir þa elld ok matbiuggu ser. en er þeir voru mettir biuggu þeir rekkiu sina. En er sua hafde farit þriar nætr at þa er Gunnhilldr suaf uakti huorr þeirra yfir odrum sakir ræktar þeirrar er þeir hofdu a henni. þa mællti Gunnhilldr. farit hingat ok liggit til sinnar handar mer huorr ykkarr. Þeir urdu þui fegnir ok georde sua. hon hellt sinne hende um hals huorum þeirra. Þeir sofnundu þegar en hon uekr þa. en þeir eru sofnadir sua fast at hon getr ualla uakit þa. ok sua for j annat sinn. hit þridea sinn sofa þeir sua fast at hon færr med aungu mote uakit þa þo at hon fræiste. Hon tok þa upp selbelge .ij. ok steypte yfir hofud þeim ok batt at uanliga firir nedan. Gunnhilldr gerde þa bending konungsmonnum. hlupu þeir þa fram ok drapu Finnana ok drogu þa ut or gammanum. Uedrit gerde þa sua stort ok strauma mykla at þeir mattu huergi fara. fylgdu þar med sua storar ræidarþrumur at þeir þordu sig ekki vti at hafua. en nokkura sidarr foru þeir til skipa ok fluttu med ser Gunnhilldi ok færdu hana Eireki konungi. siglde hann þa til Halogalandz ok fann Ozsur tota ok bad þa Gunnhilldar ok fek hana ok flutte med ser heim j land.


Eirekr blodaux brendi inni Rỏgnvalld rettilbeina

5. Rognualldr rettilbeine atte Hadeland. hann nam fiolkynge ok gerdizst seidmadr. Haralldi konungi þottu illir allir seidmenn. Sa madr bio a Hordalande er Uitgæir het. konungr bad hann hetta seid. Vitgeirr suarar ok kuat visu.


Þat er uo litil
þott ver seidim
karlla bornn
ok kerllinga.
er Rỏgnnualldr sæidir
rettilbeini
hrodmỏgr Harallda
a Hadalande.


En er Haralldr konungr heyrde þetta. þa for Eirekr blodex med hans rede til Upplanda. ok er hann kom a Hadaland brende hann inne Rognnualld ok lxxx. seidmanna. ok var þat verk miog lofat. Gudrỏdr lioma druknade firir Jadre.


Fall Biarnar kaupmannz

6. Beornn son Haralldz konungs red firir Uestfolld ok sat optaz j Tunsberge en var litt j hernade. Beornn konungr atte skip i kaupferdum til annarra landa ok aflede ser sue dyrra gripa edr annarra fanga þeirra sem hann þottizst þurfa. þui kolludu brædr hans hann Beornn kaupmenn. Beornn var vitr madr ok vel stilltr ok þotte vænn til hỏfdingia hann fek gott kuanfang ok makligt ok gat son vid sinne hustru(!) þann er Gudrỏdr het. hann var fadir Harelldz hins grænska fodur hins helga Olafs konungs. Eitt huert sin(n) kom Eirekr blodex ór Austrueg med herskip. þa beiddizst hann af Birnne brodr sinum skatta ok skullda þeirra er Haralldr konungr atte a Uestrfolld. en Beornn var vanr at færa heim fỏdur sinum sealfr edr senda menn med ok þui villde hann eigi greida þa. Þeir Æirekr brædr þre(y)ttu þetta med kappe ok fek Eirekr ei at helldr skattana. for hann þa brott ór bęnum. Beornn reid um kuelldit upp a Sęheim en Æirekr huarf aftr vm nottina ok for þangat eftir honum. kom hann þar sua at Beornn ok hans menn satu vid drykkiu. geingu þeir Beornn vt ok borduzst hraustliga. þar fell Beornn ok margir menn med honum. Æirekr tok þar herfang mikit ok for nordr j land. þetta verk likade Vikuerium allilla ok var Eirekr þar miỏg vþokkadr. for þat ord vm at Olafr munde hefnna brodur sins ef honum gæfui fære a. Beornn konungr liggr j Farmannz hauge a Sæheime. Eftir þetta for Æirekr sudr a Męra ok tok ueizslu j Þaus[9]. þetta spurde Halfdan suarti. hann for þangat med her mikinn ok tok hann hus a honum. Eirekr suaf i vteskemmu. hann komzst j burt ok for j skog vid fimta mann. en þeir Halfdan brendu bęinn ok folk allt þat er inne var. Eirekr kom til Haralldz konunga med þeim tijdendum. konungr vard þessu miog reidr. safnade hann her þegar ok for nordr a hendr Þręndum[10]. en er þat spurde Halfdan suarte baud hann vt leidangr ok skipum ok vard allfiolmennr ok lagde vt til Stada firir innan Þorsbiorg. Haralldr konungr lagde lide sinu vt vid Reinslettu. foru kennemenn[11] sidan j medal þeirra. Guthormr sindre het madr gỏfugr ok ættstorr hann var þa j lide Halfdanar suarta en fyrr hafde hann verit med Haralldi konungi. hann var hinn meste vin beggia þeirra. Guthormr var skalld mikit hann hafde ort kuęde um huornn þeirra. þeir hỏfdu bodit honum laun en hann næitte ok beidde at þeir skylldu veita honum eine bæn ok hỏfdu þeir þui heitit. hann for þa a fund Haralldz konungs ok bar sęttarbod a mille þeirra ok bad þa huornntueggia þeirrar bęnar at þeir skylldu sættazst. konungar gerdu sua mikinn metnad hans at þar af sættuzst þeir[12]. Vard þat at sętt at Halfdan konungr skyllde hallda riki sinn ollu. hann skyllde ok late vhætt Æireki brodr sinum. Eptir þessi sỏgu orti Jorunn skialldmærr[13] visu þessa.


Haralld fra ok Halfdan spyria
hreystibrỏgd er sỏgduzst
synizst suartleitr reyne
sia bragr hins harfagra.


Andlaat Hakonar jarls hins fyrra. hofz riki Sigurdar sunar hans.

7. |[14] Hakon Griotgardzson Hladaiall hafde yfirsoknn i Þrandheime þa er Haralldr konungr var annars stadar j lande. hafde Hakon mestan metnat j Þrendalỏgum af konungi. Eftir hann tok Sigurdr son hans ialldom j Þrandheimi sat hann at Hlodum. hea honum fædduzst upp synir Haralldz konungs þeir sem adr hofdu verit vndir hendi fodur hans Halfdan suarte ok Sigrỏdr. uoru þeir miog jafnnalldrar konungs synir ok Sigurdr. Sigurdr iall var vitrazstr manna hann fek Bergliotar dottur Þoris ialls þegianda. modir Bergliotar var Olof arbot dottir Haralldz konungs harfagra.


Fæddr Hakon Adalsteinsfostri

8. Þa er Haralldr konungr tok at elldazst sat hann oftliga at storbuum er hann atte a Hordalande a Alrekstodum edr Fitium edr Sęheime. stundum a Rogalande at Vtsteine edr Augualldznese. Þa er Haralldr konungr var nærr .lxx. at alldri gat hann son vid þeirre konu er nefnnd er Þora mostrstaung ok uel ęttborin hon var j frændsemi vid Hỏrdakara. en þo var hon kollut konungs ambatt. voru þa margir konungi hlydskylldir(!) þo at vel væri ættbornir bæde kallar ok konur. [15]þat var þa miog sidr vid rikra manna bornn at vanda miog til menn at ausa vatnne ok gefa nafnn. En er at þeirre stundu kom er Þoru var uon at hon munde barnn ala þa villde hon fara a fund Haralldz konungs. hann var þa nordr a Sęheimi en hon var j Mostr. for hon þa a skipe nordr med Sigurde ialle. þa lagu þau vid land vm nottina. þar fęddi Þora barnn vid bryggiuspordinn. þat var sueinbarnn. Sigurdr iall ios sueininn uatnne ok kallade Hakon eftir Hakone Hladaialli fodur sinum. Sa sueinn var snemma mikill ok fridr synum miog likr fỏdr sinum. konungr let sueininn fylgia modur sinne medan hann var sem yngstr. hædeligt þotte audrum sonum Haralldz konungs vm Hakon ok kolludu hann Mostrstangar son. Þann tima hafdi tekit a Einglande konungdom Adalstæinn er kalladr var hinn trufaste ok hinn sigrsæli. hann sendi menn til Noregs med þeim eyrendum at sendimadr sa er firir þeim var gek firir Haralld konung ok sagde at hann færde honum suerd med gulligum hiolltum ok medalkafla ok ol(l) vmgiordin var buin gulle ok silfre ok sett agætum gimstæinum. Sendimadrinn sneri hiolltum suerdzsins at konungi ok mællti. her er suerd þat at Adalsteinn konungr mællti at þu skylldir vidtaka. Konungr tok um medalkaflan ok þegar mællti þessi madr. nu tok þu sua vid sem uorr konungr uillde. skaltu nu uera þegnn hans þuiat þu tokt vid suerde hans at hiolltunum. Haralldr konungr reiddizst en þo minntiz hann þess er hattr hans uar j huert sinn er fliot reide hliop a hann at hann stillti sig j fyrstu ok let sua renna ser reide. leit sidan a sakir vræidr. gerde hann enn sua. ok bar þetta firir vine sina ok syndizst þeim ollum samt at lata rad radi mæta. let Haralldr konungr menn Adalsteins konungs fara brott med bezstu orlofui.


Haukr haabrok færdi Hakon Adalsteini konungi

9. Sa madr var med Haralldi konungi er het Haukr habrok. hann var framkuęmdarmadr mikill j sendifỏrum þo at toruelldar væri ok hinn kærazste konungi. ok næste sumar eftir þetta sem nu var getit fek Haralldr konungr Hakon son sinn Hauki i hendr ok sende hann uestr til Einglandz a fund Adalsteins konungs. Fann Haukr hann i Lundunum. þar var firir ueizla uirdulig. Haukr gek til konungs hallar med .xxx. manna. Haukr mællti til sinna manna. sua skulu uer haga inngaungu uorre at sa skal fystr vt ganga sem sidazstr geingr inn. ok stande allir iafnnfram firir konungs bordinu. huerr uorr skal hafa suerd a uinstri hlid ok festa sua yfirhofnina at æigi siai suerdin. Haukr tok þa Hakon ok sette a hond ser. geingu sidan inn. Haukr hæilsade konungi. konungr bad hann uera uel kominn. Haukr setti sueininn a kne Adalsteini konungi. konungr sa (a) sueininn ok spurde Hauk hui hann fære sua. Haukr suarar. Haralldr Noregs konungr bad þig fostre ser ambattarbarnn þette. Adalsteinn konungr vard reidr miog ok greip til suerdz er stod hea honum ok bra sem hann uillde drepa sueininn. Haukr suarar. knesett hefir þu nu sueininn konungr ok mattu myrda hann ef þu uill. en ekki mant þu med suerde eyda ollum sonum Haralldz konungs. Gek Haukr ut ok allir hans menn. for sidan leid sina til skipa. letu a haf þa er þeir voru bunir ok komu aftr til Noregs a fund Haralldz konungs. let hann uel yfir. þi at þat er mællt at sa er utignare er odrum fostrar barnn. J slikum skiptum fannzst þat a at huarr þeirra uilde uera odrum meire. en þo vard ekki gert missdeile tignar þeirra at helldr þuiat hvorrtveggi þeirra var yfirkonungr sins rikis allt til davdadags.


Fra Hakoni

10. Adalsteinn konungr let skira Hakon ok kenna retta tru ok goda sidu ok allz hattar kurteise. konungr elskede Hakon mæirr en nokkurnn mann |[16] annan skylldan edr vskyllden ok þar vt j fra vnne honum huert barnn er hann kunni. var hann sidan kalladr Adalsteins fostri. hann var huerium manni meire ok sterkara ok fridare synum ok hinn meste jþrottamadr. vitr ok ordsniallr ok uel kristinn. Adelsteinn konungr gaf Hakoni suerd þat er hiolltin voru af gulle ok medalkaflinn en brandrinn þo betri. med þui suerde hio Hakon kuernnstein til augans þui var þat sidan kallet kuernnbitr. þat suerd hefir bezst komit til Noregs.


Eirekr blodaux tok konungdom

11. Eftir fall Biarnar kaupmannz tok Olafr brodir hans riki vm Uestfolld ok tok til fostrs Gudrod son Biarnar. Tryggui het son Olafs voru þeir Gudrỏdr fostbrædr ok nærr iafnnalldrar ok badir hinir efniligzstu ok atgerfuismenn myklir. Tryggui var hverium manni meire ok sterkare. Þa var Haralldr konungr attrędr at alldri ok gerdizst hann þungfærr sua at hann þottizst æigi færr at fara yfir rikit edr stiornna konungsmalum. ok læidde hann Æirek son sinn j hasæti sitt ok gaf honum ualld yfir ollu landi. En er þat spurdu adrir synir Haralldz konungs þa settizst Halfdan suarti j konungs hasęti tok hann þa til forrada allan Þrandheim. urdu at þvi rade allir Þrændir med honum. en er Vikueriar frettu þetta þa toku þeir Olaf til yfirkonungs vm Vikina ok hellt hann þui riki. þetta likade Æireki storilla. Tueim uetrum sidar uard Halfdan suarte braddaudr inn j Þrandheime at ueizslu nokkurre ok var þat mal manna at Gunndilldr konungamodir hefde keyft at fiolkunnigre konu at gefa honum banadryk. ettir þat toku Þrendir Sigrod til konungs.


Andlaat Haralldz konungs haarfagra

12. Haralldr konungr lifde þria uetr sidan er hann hafdi gefit Æiriki einualld rikis sins. var hann þa a Hordalande edr Rogalande at storbuum sinum er hann atte þar. Æirekr konungr ok Gunnhilldr gatu son er Haralldr konungr ios uattnne ok gaf nafnn sitt. sagde hann sua at sa skyllde konungr uera eftir Æirek fodur sinn. Haralldr konungr vard sottdaudr a Rogalande tueim uetrum sidar en Halfdan suarte vard braddaudr sem adr var sagt. Haralldr konungr var heygdr a Haugum vid Karmsund.


Bardagi Eireks konungs vid brædr sina

13. Eirekr konungr tok allar konungstekiur ok landskylldir vm mitt landit hinn nęsta uetr eftir andlat Haralldz konungs. en Olafr konungr austr vm Vikina. en Sigrỏdr konungr brodir þeirra hafdi allt vm Þręndalỏg. Æireki konungi eirde þetta storilla. ok foru þau ord um at hann munde med styrk eftir leita vid brædr sina at hann mætte fa æinualldzriki yfir ollu landi sem fadir hans hafde getit honum. En er Olafr ok Sigrỏdr spyria þetta þa fara sendimenn milli þeirra. sidan gera þeir stefnulag sitt. for Sigrỏdr konungr vm uorit landueg austr til Uikr ok finnazst þeir Olafr konungr j Tunsberge. duolduzst þeir þar um hrid. þat sama uorr bydr Eirekr konungr vt lide myklu ok skipum ok snyrr austr til Uikr ok fek sua mikit hradbyre at hann siglde nott ok dag ok for einge niosnn firir honum. ok er hann kom til Tunsbergs þa[17] geingu þeir Olafr ok Sigrỏdr med sitt lid austr ór bænum a brekkuna ok fylktu þar. Æirekr hafde lid meire ok fek sigr. en þeir Olafr ok Sigrỏdr fellu þar badir ok er þar haugr huorstueggia þeirra a brekkunne sem þeir lagu fallnir. for Eirekr þa vm Vikina alla ok lagde undir sig. dualdizst þar leingi sumers. Tryggvi ok Gudrỏdr flydu til Upplanda. Æirekr var mikill madr uexsti ok fridr sterkr at afle hreystimadr mikill ok hermadr sigrsęll j orrostum hardlyndr j skape grimmr ok oþydr ok famalỏgr huersdagliga. Gunnhilldr kona hans var kuenna friduzst frod ok fiolkunnig ok full af undirhyggiu gladmællt ok grimmhugut. Þesse voru þeirra bỏrnn Gamli Guthormr Gudrỏdr Haralldr Erllingr Sigurdr slefa Rognnualldr Ragnnhilldr. oll voru þau uæn ok uel ment.


Her er vpphaf rikisstiornar Hakonar Adalsteinsfostra

14. Hakon Adalsteinsfostri var vestr a Einglande þa er hann spurdi andlat Haralldz konungs fỏdur sins. biozst hann þa þegar til ferdar. fek Adalsteinn konungr honum lid ok godan skipakost ok bio hans ferd alluegliga. kom hann vm haustit til Noregs. þa spyrr hann fall brædra sinna ok at Æirekr var þa j Uikinne. Siglde Hakon þa nordr til Þrandheims ok for a fund Sigurdar Hladaialls er allra spekinga var mestr i Noregi. fek hann þar godar vidtokur. bundu þeir iall lag sitt saman. Hakon het honum at auka virding hans ef hann yrde konungr. þa letu þeir stefna fiolment þing. A þinginu talade Sigurdr iarll af hende Hakonar ok baud bondum hann til konungs. Eftir þat stod hann upp ok talade. Mælltu þat sumir menn sin j mille at þar væri komin(n) Haralldr konungr hinn harfagri ok ordin(n) ungr j annat sinn. Hakon hafde þat upphaf sins mals at hann beidde bændr gefa ser konungs nafnn ok þat med at ueita ser fylgd ok styrk at hallda konungdominum. þar j mot baud hann þeim at gera alla bændr odalbornna ok gefa þeim odul sin er a biug(g)u. At þessu eyrendi var romr mikil(l) sua at |[18] bondamugrinn ępti ok kallade at þeir uilldu hann til konungs taka. ok var sua gert at Þręndir toku hann til konungs um allan Þrandheim. þa var Hakon .xv. vetra gamall. tok hann ser hird ok for yfir landit. Þesse tidende spurduzst a Upplond at Þręndir hefdi tekit ser til konungs slikan at ollu sem Haralldr var hinn harfagri. vtan þat skilde at Haralldr hafde allan lyd j landi þiat ok þrelkat en þesse Hakon uillde huerium manni gott. Vid þesse ord urdu allir gladir ok sagde huerr odrum. flaug þetta sem sinuelldr allt austr til landzenda. foru þa margir menn af Upplondum at hitta Hakon konung. sumir sendu menn sumir ordsendinger edr jarteignir ok allt til þess at þeir uilldu gerazst hans menn. Hakon tok þui paksamliga.


Hakon til konungs tekinn

15. Hakon konungr var onduerdan vetr a Upplondum. hann stefnde þar þing ok dreif allt folk a hans honnd þeir er komazst mattu. var hann til konungs tekinn a ollum þingum. ferr hann sua austr til Vikr. þar komu til hans Tryggui ok Gudrỏdr brędrasynir hans ok margir adrir þeir sem tỏldu harma sina er hlotit hỏfdu af Æireki brodur hans. Æireki ox vuinsęlld þui meirr sem adrir geordu sig(!) kærra vid Hakon ok helldr hofdu ser traust at mæla sinn þott. Hakon gaf konungs nafnn Tryggua ok Gudrỏde (ok) riki þat sem Haralldr konungr hafde gefit fedrum þeirra. Tryggua gaf hann Ranriki ok Vingulmork. Gudrỏde Uestfolld. en firir þui at þeir uoru ungir ok bernnskir þa setti hann til gofga menn ok vitra at rada rikinu med þeim. gaf hann þeim land med þeim skildaga sem fyrr hafde verit at þeir skylldu hafa helming skylldna ok skatta vid hann.


Eirekr konungr blodaux stauck or landi

16. Þa er uorade for Hakon konungr nordr til Þrandheims id efre vm Upplỏnd ok baud vt her myklum ór Þrandheimi ok reid(!) til skipa. Vikueriar hofdu ok her mikinn vte ok ætludu til motz vid Hakon konung. Æirekr dro her saman vm mitt landit. vard honum illt til lids þui at rikismenn skutuzst honum ok foru til Hakonar. en er hann sa eingi efni sin til vidtoku mote her Hakonar þa siglde hann vestr vm haf med þui lide sem honum villde fylgia. for hann fyst til Orknneyia ok hafde þadan lid mikit med ser. þa siglde hann sudr til Einglandz ok heriade þar. En er þat spurde Adalradr[19] konungr. þa sendi hann menn til Æireks ok baud honum at taka þar af lande. letz þar uilea sina koste til leggia at þeir Hakon konungr deillde ỏnguar uhęfur. Æirekr konungr þektizst þann kost. foru þa menn mille konunganne ok samdizst þat med einkamálum at Æirekr skyllde hallda Nordimbraland af Adelrade konungi ok veria landit firir Dỏnum edr ỏdrum vikingum. Æirekr skyllde skirazst lata ok kona hans ok bornn ok allt hans lid er med honum hafde farit. var Æirekr þa skirdr ok (tok) vid tru ok allt lid hans. sidan tok hann skatta ok skylldr af Nordimbralande ok settizst þar vm kyrt. er þat kallat þridiungr af Einglande. Æirekr sat j Jorvik þar er menn segia at fyrr hafui setit Lodbrokar synir. Nordimbraland er kallad af Nordmonnum sidan þeir bygdu þat. en sidan Lodbrokar synir heriudu þar ok vnnu landit. sua eigi sidr heriudu þar Nordmenn ok Danir optliga. þuiat ualld landzsins hafde þa vndan þeim geingit. Morg heite lendzsins eru þar gefin a norræna tungu sem Grimsbærr ok Haugsfliot ok enn fleire. En þui at Æirekr konungr hafde land litit en hellt þar fiollda Nordmanna er austan hofdu farit med honum ok nordan kuomu margir vinir hans af Noregi ok for hann jafnan j hernad a sumrum. hann heriade vm Skotland Sudreyiar ok Jrland ok Bretlend ok aflade ser sua fiar. Adalsteinn konungr vard sottdaudr. þa hafde hann konungr verit .xiiij. ár atta uikur ok þria daga. Tok þa riki eftir hann Jathmundr konungr brodir hans. hann var ekki vinr Nordmanna. ekki var Æirekr konungr j kærleikum vid hann. foru þau ord vm at Jatmundr konungr munde annen hỏfdingia setia yfir Nordimbraland. ok er þat spurde Æirekr konungr þa for hann j uestruiking. hann kom þa j Orknneyiar ok hafde þadan med ser Arnnkel ok Erlend syne Torfueinars. For hann þadan til Sudreyia. voru þar margir vikingar ok herkonungar er reduzst (til) lids med Eireki. hellt hann þa ollu lidinu til Jrlandz ok hafdi þadan slikt sem hann fek. sidan for hann til Bretlendz ok heriade þar sem j odrum stodum. en allt manfolk flyde undan þar sem hann for. ok med þui at Æirekr var hreystimadr mikil(l) ok hafdi her mikinn þa treyste hann (sua) uel lide sinu at hann gek a land ok heriade. En Olafr het konungr sa er Jatmundr konungr hafdi sett til landuarnar. hann dro samen her vuigan ok for j moti Æireki konungi. vard þar mikil orrosta er þeir funnduzst. fellu miog j fystu enskir menn. en æ þar sem æinn fell komu þrir j stadinn af lande ofan. ok hinn efra lut dagsins snera mannfallinu a Nordmenn ok at lyktum fell þar Æirekr konungr ok .v. konungar med honum ok synir Torfuæiners Arnnkell ok Erlendr. vard þar allmikit mannfall af Nordmonnum en þeir sem vndan kvomuzst foru til Nordimbralandz ok sogdu Gunnhilldi ok sonum hennar þesse tidendi. En er þau spurdu at Æirekr konungr var fallinn ok |[20] hafde adr heriat a land Jathmundar konungs. þa þikiazst þau vita at þar mun ekki fridsamligt. biugguz þau þa þegar brott af Nordimbralande ok hofdu oll skip þau er Eirekr konungr hafde att. hỏfdu ok allt lid þat er þau fengu ok þeim uillde fylgia ok ỏf(!) lausafear er þar hefde dregizst a Einglande j skottum ok skyltdum en sumt hafde hann feingit j hernade. helldu þau sidan til Orknneyia ok stadfestuzst þar vm hrid. þar var ok yfir eyiunum Þorfinnr hausakliufr son Torfuæiners. toku þa vndir sig Orknneyiar Æireks synir ok Hiatland ok hofdu[21] skatta af. satu þeir a vetrum en foru a sumrum j uestruiking. heriudu a Skotland ok Jrland. Þess getr Glumr Geirsson j Grafelldar drapu.


Hafde fỏr til feriu
frodr Skaneyiar goda
blakkridanda bakka
barnnuigr þadan farnna.
rogreisir var ręsir
randullr a Skotlande
sende seggia kindar
suerdbautinn her Gauta.


Dolgeisu rak disar
drott kom morg a flotta
gumna vinr at gamne
giodum iskrar þiodar.
folldar raud ok fellde
freyrr j manna dreyra
suerd var sigr of vordinn
segg j mækis eggiu.


Fra Hakoni

17. Hakon Adalsteinsfostri lagde vndir sig Noreg allan þa er Æirekr konungr brodir hans hafde brott flyit. sat hann hinn fysta vetr ettir nordr j Þrandheime. en firir þui at ekki þotti fridsamligt af Æireki konungi. [leitede hann vestr[22] vm haf med her sinn. þa set Hakon konungr læingzstum med lid sitt vm mitt landit j Fiardafylke edr Sognne Haurdalande edr Rogalande. hann sette Sigurd Hladaiall yfir oll Þręndalỏg sem hann hafde fyrr haft ok Hakon fadir hans af Haralldi harfagra. en er Hakon spurde fall Eireks brodr sins ok þat at synir hans hỏfdu ekki traust j Einglande. þa þotte honum litil ognn af þeim standa. for hann þa med lid sitt at sumre austr j Uik. J þann tima heriadu Danir miog i Vikina ok gerdu þar óf(t) mikinn skada. en er Danir spurdu at Hakon konungr var þar komin(n) med mikinn her þa flydu þeir vndan med mikinn her sumir sudr til Hallandz[23] en þeir er nærre voru Hakoni konungi stefnndu vt (a) haf ok sua sudr til Jotlandz. en er Hakon konungr vard þess varr þa siglde hann eftir þeim med her sinn allan. ok þegar hann kom til Jotlandz heriade hann þar. en er landzmenn urdu vid varir þa drogu þeir her saman ok villdu veria landit. redu þeir til bardaga vid Hakon konung ok var þar mikit orrosta. Hakon konungr bardizst sua diarfliga at hann var firir framan merki ok hafde huorke hialm ne bryniu. Hakon konungr hafde sigr ok rak flottan langt a land upp. Sua segir Guthormr sindre.


Bifroknnum trad bekkiar
blaraust konungr arum
mętr hlod milldingr Jotum
mistar vijfs i drifu.
suan brædir rak sidan
sott almvedrs flotta
hrot geliadar hyliar
hrafnn vins af mun sinum.


Sidan hellt Hakon konungr her sinum til Sælanda ok læitade vikinga. hann reri med tuær snekkiur fram j Eyrarsund. þar hitte hann .xj. vikinga snekkiur ok lagde þegar til orrostu vid þa ok lauk sua at hann hafde sigr ok hraud oll vikinga skipin. Sua segir Guthormr sindri.

Almdrosar for eisu
elrunnr moins sunnan
trionu tragls a græna
tueim einum selmeina.
þa er ellifu allar
alreidr Dana skreidar
valsendir raud vondar
vijdfręgr at þar sidan.


Eftir þat heriade Hakon vida vm Sælond rænte folk en drap sumt. sumt hertok hann. hann tok strandhogg stor af sumum ok fek þa aungua motstodu. Sua segir Guthormr sindri.


Sælỏnd nadir þu sidan
soknnheggr vndir þig leggia
vals ok Vinda frelse
vijd Skaneyiar sijda.


Þui næst for Hakon konungr austr firir Skaneyiar sidu ok heriade allt ok tok skatta ok skylldur af landinu en drap vikinga huar sem hann fann Dani ok Vinde. ok for allt austr firir Gautland ok heriade. fek hann þar stor giolld af landinu. Sua segir Guthormr.


Skattgillda vann skylldir
skaut jalfadar Gaute
gullskylfir fann gioflazstr
geirvedr j for þeirra.


Hakon konungr for aftr vm haustit lagde lide sinu j Vikina. hann hafde fæingit vgrynne fear. sat hann þann vetr j Vikinne vid ahlaupum ef Danir gerde edr Gautar. Þat sama haust kom Tryggui konungr Olafs son ór vestrviking. hafde hann adr heriat vm Skotland ok Jrland. Vm varit for Hakon konungr nordr j land en sette Tryggua konung brodurson sinn yfir Vikina at veria firir vfride ok eignaz slikt sem hann matte af þeim lỏndum j Danmork er Hakon konungr hafde skattgild hit fyrra sumarit. Sua segir Guthormr.


Ok soknnhattar sette
suolriodr af þui fliode
Onars ekki grænum
austrs gedbætis hraustan.
þann er adr fra Jrum
iduandr er kom skidum
salbrigdande sueigdizat
suanfangs lide þangat.


Gunnhilldr for til Danmerkr

18. Þenna tima red firir Danmork Haralldr Gormsson. hann frette at Hakon konungr hafdi heriat a land hans ok riki ok foru þau ord vm at hann munde þess hefnna. en þat vard æigi skiott. Gunnhilldr ok synir hennar spurdu til Orknneyia at vfridr var mille Noregs ok Danmerkr ok foru þau austan[24] þadan ok giftu þar adr |[25] Ragnhillde dottur Æireks ok Gunnhilldar Arnnfinne ialle syne Þorfinnz[26] hausakliufs. settizst Þorfinnr iall þa at Orknneyium er Æireks synir foru brott. Gamli var ellzstr Æireks sona ok þo æigi fulltijda. Gunnhilldr kom med sonu sina til Danmerkr. foru þau skiott a fund Haralldz konungs. þau fengu þar godar vidrtỏkur. konungr fek þeim ueizslur myklar sua at þau fengu uel halldit sig ok menn sina. en Haralldr konungr tok til fostrs Haralld Æireksson ok knesetti hann. fæddizst hann upp j hird Danakonungs. Æireks synir voru j hernade þegar þeir hỏfdu alldr til ok ofludu sua fiar. þeir heriudu vm Austrueg. Þess getr Glumr Gæirason j Grafelldar drapu.


Austrlondum forst vndar
alualldr sa er gaf skalldum
hann fek gagnn at gunne
gunnhorda slog mỏrgum.
sidþungr let syngia
suerdleiks reginferdar
sende gramr at grundu
gulluarpadar snarpar.


Sem Æireks synir letu af at heria j Austrueg sneru þeir med her sinn j Vikina ok heriudu þar. en Tryggui konungr hafde her vti ok hellt til motz vid þa. þeir attu margar orrostur ok hỏfdu yfmsir(!) sigr. Æireks synir heriudu j Vikina stundum en Tryggui konungr heriade stundum vm Halland ok Siolond.


Fæddr Hakon iall

19. Hakon konungr var j Noregi. var þar fridr godr med bondum ok kaupmonnum sua at einge grandade ỏdrum ne annars fe. þa var ár mikit będe a sio ok lande. Hakon konungr var allra manna gladazstr ok malsniallazstr litilatr ok manna vitrazstr ok lagdi miog hug a lagasetning. hann setti Gulaþingslỏg med rade Þorlleifs spaka. hann sette ok Frostaþingslỏg med rade Sigurdar jarlls ok annara Þręnda þeirra er uitrazstir uoru. en Heidsæuislog hafde sett Halfdan suarte. Hakon konungr þa jolaueizslu j Þrandheimi er Sigurdr jarll hafde buit honum a Hlodum. hina fyrstu jolanott fæddi Bergliot kona hans barnn. en eftir um daginn jos Hakon konungr suein þann uatnne ok gaf nafnn sitt. sa suæinn uox upp ok vard sidan rikr madr ok audigr. hann tok iarlldom ok riki eftir fỏdur sinn. Sigurdr iarll var hinn kærazste vin Hakonar konungs.


Fra hattum Hakonar konungs[27]

20. Þa er Hakon konungr kom til Noregs var hann uel kristinn. en firir þi at þar var land allt heidit ok blotskapr mikill stormenni mart. en hann þottizst lids þurfa ok alþydu vingan. þa tok hann þat rad at fara leyniliga med kristninne. hann hellt hæilagt drottinsdaga en fastade fostudaga ok georde minning hinna stærstu hatida. Hann skipade þat j lỏgum at hefia jolahalld þann tima sem kristnir menn ok skylldar þa huernn mann ath eiga mælis ỏl en giallda fe ella ok hallda heilagt medan ỏlit vinz. en adr var jolahalld haft midsvetrar nott ok voru þa halldin þriggia natta jol. ętlade konungr ef hann festizst i landinu ok hann hefde frialst ualld yfir ollum Norege at hafa fram kristnebod vm allt sitt riki. fek hann ok sua firir monnum talit at margir letu skiraz. þo at heidnir veri þa hỏfnudu blotum. Hakon konungr sat leingstum j Þrandheimi þuiat þar var mestr styrkr landzsins. ok sua sem hann þottizst hafa styrk af nokkurum rikismonnum til at hallda upp kristninne þa sende hann til Einglandz eftir byskupe ok odrum kennemonnum. ok er þeir kuomu j Noreg gerde konungr bert at hann uill bioda kristne vm allt þat land. en Mærir ok Raumdęlir skutu þangat sinu male sem Þręndir voru. Konungr let þa kirkiur uigea ok sette kennemenn yfir. En er hann kom nordr j Þrandheim baud hann bondum kristnne. þeir suorudu at þeir uilldu þessa til Frostaþings skiota. vilium ver þa sỏgdu þeir at her komi menn af ollum fylkium þeim er j Þrændalỏgum eru. munu ver þa allir samt suara þessu uandmæli.


Vidtal Hakonar konungs ok bænda

21. Hakon konungr kom til Frostaþings ok var þar allfiolment a þinginu. talade konungr sialfr ok byriade sua sitt mal. þat er bæn min vid ydr rika menn ok vrika sæla ok uesala þegna ok þręla ok alla alþydu vnga menn ok gamla ok konur. at þer latit kristnaz ok truit allir a æinn gud Mariu son ok hafnit blotum ok heidnum godum. halldit hæilagt huernn hinn .vij. dag ok fastit huernn hinn .vi. dag. En er konungr hafde upp borit þetta mal. kurrudu bændr vm þat at hann uillde vinnu aftaka. sogdu at vid þat mætti ekki landit byggiazst. en vinnumenn kærdu at þeir mætte æigi vinna ef þeir skyllde missa matar. sogdu þat vera skaplỏst Halfdanar konungs ok Haralldz fỏdr hans at þeir være illir af mat þo at þeir være milldir af gulle.


Vidtal konungs ok Sigurdar jarls

22. Asbiornn het rikr madr hann bio at Midhusum[28] j Gaulardal. nefnndr Asbiornn stod upp ok suarade sua konungs male. þat hugdum ver konungr þa er þu attir hit fyrsta þing j Þrandheime þa ver settum þig konung yfir oss ok þagum af þer odul vor at ver hafdim þa hỏndum himin tekit. en nu uitum ver æigi huort helldr er at ver hafim þa frelsi af þer þegit ok munt þu nu vilea þręlka oss at nyiu. ok þo |[29] med undarligum hætte er þu uillt at ver hafnim þeim atrunade er uorir fedr ok forelldrar hofdu firir oss alla tima. fyrst vm bruna olld en nu vm hauga ỏlld. ok voru þeir margir myklu gofgari en ver. hefir oss þui þesse atrunadr alla stund uel dugat. ver hofum ok til þin lagt æinkannligan astarhug sua at þu hefir æinn vid oss aullu radit lỏgum ok landzrett. Nu er sa vile uorr bondanna at hafa ok hallda þau lỏg er þu skipadir oss her fyrr a Frostaþinge ok ver iattudum þer. vilium ver allir þer fylgia ok þig einn konung hafa medan þitt lif er. ef þu konungr hefir nokkut hof vid at bæida (þess) eins er oss er uel geranda. En ef þu vill þetta mal med sua mykkille heimsku fram hafa at dæila afle ok ofriki vid oss ok alþyduna. þa hofum ver gert uort rad at skiliazst aller vid þig ok taka yfir oss annan hofdingia þann er oss (halldi) til þess at hafa med frelse atrunat huernn er ver vilium. skaltu nu konungr kiosa vm þessa koste adr þinginu se slitit. At þessu gerdu bændr mikinn rom ok sogdu at þeir uilldu þetta allt sua hafa sem Asbiornn hafdi talat. geordu þa hark ok hareysti. en er hliod fękzst þa mællti Sigurdr jall. þat er vile Hakonar konungs af samþykkia allt vid ydr bęndr ok lata alldri skilia ydra vinattu. Bændr segia at þeir vilea at konungr blote til árs þeim ok fridar sua sem fadir hans gerde. setnnade þa kurrinn ok slitu vid þat þingit. Sidan talade Sigurdr vid konung ok bad hann æigi næita med ollu at gera sem bændr uilldu. þuiat æi mun annat hlyda sagde hann. er þetta sem þer megit heyra sialfir konungr uili[30] ok akafui hofdingia ok þar med allz folks. skulum vit finna gott rad. Samdizst þetta med þeim konungi ok Sigurdi iarlli. Vm haustit at vetri var blotuilla[31] mikil at Hlỏdum ok sotte þangat konungr. hann hafde jafnan verit uanr. ef hans menn voru þar staddir med honum sem blot voru. at matazst j litlu huse vid fa menn. en bændr toldu at þui at hann sat æigi j hasęti sinu þa er mestir voru mannfundir ok fagnadr. sagde Sigurdr jall at hann skyllde æigi sua gera. ok sua var at konungr sat j hasęti sinu. En er hit fysta ỏl var fram borit tok Sigurdr iall vid ok signndi Odni ok mællti firir at uanda ok drak sidan til konungs. þa tok konungr vid hornninu ok georde yfir krossmark. þa mællte madr sa er Kari het ok bio at Grytinge. hui ferr konungrinn nu sua. uill hann enn æigi blota. Sigurdr iall suarade. konungr gerir sem allir menn þeir sem trua a matt sinn ok meginn at þeir signa [firir sig[32] ok þui gerde hann hamar yfir dryknnum adr hann drak. [Var] þar kyrt vm kuelldit. Eftir vm daginn þusta bęndr at konungi ok beiddu hann eta rossakiot. konungr villdi þat æigi. þa badu þeir hann drekka sodit. hann syniade þess. sidan badu þeir hann eta blodit[33]. konungr næittade þvi. var þa buit vid atgaungu. Sigurdr iall gek ok uillde sętta þa. bad hann bęnndr letta storminum. mællti hann þa at konungr munde gina yfir ketilhỏdduna. at sodreykinn hafde a lagt af hrossakiotinu ok var haddan ordin heit. Konungr gek ok bra linduk vm hodduna ok gein yfir. gek hann sidan til sætis sins. likade huorigum vel. Vm vetrinn eftir var til jolaveizslu buit konungi jnn a Męrinne. en er at leid jolunum þa logdu stefnnu med ser atta hofdingiar þeir er mest redu firir blotum j Þrendalogum. þessir voru fiorir[34] vtan af Þrandheime Kari[35] af Grytinge Asbiornn af Midhusum(!) Þorbergr af Vargnese Ormr af Lauxsu. en (þessir af Jnnþręndum) Botolfr af Oluishauge Narfui af Stad j Veradal Þrandr[36] haka af Eggiu Þorir skegg af Hroarsbæ. Þessir atta menn bunduzst j þui at þeir fiorir af Vtþręndum skylldu eyda kristne en hinir fiorir af Jnnþręndum skylldu neyda konung til blota. foru þa Vtþręndir a skipum sudr a Męre ok drapu þar þria presta ok brendu þriar kirkinr. foru aftr sidan. En er Hakon konungr ok Sigurdr jall kuomu jnn a Mære med hirdsueitir sinar þa voru þar bændr komnir allfiolmennir. Enn fyrsta dag ueizslunnar væittu þeir konungi afgaungu ok badu hann blota en hetu honum ella afarkostum. Sigurdr jall bar sattmal milla þeirra. kom þa sua vm sidir at konungr át nokkura bita af hrossakioti ok drak ỏll minne krossalaust þau er bęndr skeinktu honum. En er ueizslu þeirre var lokit for konungr ok jall þegar vt j Þrandheim. konungr var allokatr ok biozst þegar j brott ór Þrandheime med ollu lide sinu ok sagde sua at hann skyllde fiolmennare þar koma annat (sinn) ok giallda þa Þręndum þenna fiandskap er þeir hofdu honum gort. Sigurdr iall bad konung æigi gefa Þręndum þetta at sok. sagde jall at konungi mundi æigi duga at hardna edr heria a innlenzskt folk ok þar æinna sizst sem mestr var styrkr landzsins sem j Þrandheimi. konungr var sua ræidr at ekki matte ordum vid hann koma. Konungr for þa vt eftir firde ok sudr a Męre ok dualdizst þar vm vetrinn. ok vm varit eftir þegar sumrade dro hann at ser lid ok var þat ord a at hann munde fara med her a hendr Þręndum.


Bardagi Hakonar konungs ok Gunnhilldar sona

23. Hakon konungr var nu kominn a skip sin. þa komu þau tidende honum sunnan or lande at Æireks synir uoru komnir af Danmork j Uikina ok hofdu ellt af skipum [Tryggua Olafsson[37] austr til Sotaness. hofdu þa heriat vida vm Vikina ok hafde fiolde folks gengit vndir þa. En er Hakon konungr spurde þetta |[38] þa þottizst hann lids þurfa. sende hann þa ord Sigurde ialle ok audrum hỏfdingium þeim er honum var lids af von. Sigurdr iall kom til Hakonar konungs med allmikit lid. var þar þa med honum Þręndir þeir er vm uetrinn hofdu mest gengit at konungi at neyda hann til blota. voru þeir þa allir j sæt(t) teknir af fortaulum Sigurdar ialls. for Hakon konungr þa sudr med landi. En er hann kom sudr vm Stad spurde hann at Æireks synir voru komnir a Nordragdir. foru þa huorir j mote ỏdrum. vard fundr þeirra j Kaurmt. Gengu þa huorirtueggiu af skipum ok borduzst a Augualldzuesi. hỏfdu huorirtueggiu allmikinn her. þa vard orrosta allsnỏrp. Hakon konungr sotte fast fram þar sem firir var Guthormr konungr ok sueit hans. attu þeir hoggua vidskipti konungarnir. þar fell Guthormr konungr ok var merki hans nidr hoggit. fell þar mart lid hans. þui næst kom flotti j lid Eireks sona. flydu konungar til skipa ok reru j brott. Þessa getr Guthormr j [Grafelldar drapu[39].


Valþegnar let vegnum
uignestr saman bresta
hridar varps ok hỏfdum
hlytr milldingr gillde.
þar gek Niordr af nirde
naddrs hamana raddar
ualbraut uidra landa
uopnundum let sunda.


Hakon konungr ferr ok hellt austr eptir Eireks sonum. foru þa huorir sem mest mattu þar til er þeir kuomu austr a Agdir. sigldu þa vt a haf til Jotlandz. Sidan for Hakon konungr aftr nordr j Noreg. Æireks synir duolduzst þa en(n) j Danmork nokkura hrid.


Bardagi vid Gamla

24. Þa er Hakon konungr hafde konungr verit j Noregi .xx. vetr þa var hann staddr a Nordmęri j ey þeirri er Froda[40] er kollud þar sem hæitir a Birkestrond at bui sinu. hann hafde med ser ekki meira lid en hird sina ok bęndr þa er voru j bode hans. komu honum þa niosnir at Gunnhilldar synir voru komnir nordr vm Stad med allmikinn her. hellt Hakon konungr þa til motz vid þa med slikt lid sem hann fek til. hann hafde .ix. skip. en Æireks synir meirr en .xx. skip. þeir funduzst vid Freyiarsund[41] vid Freyiarborg[42]. gengu huorirtueggiu a land ok borduzst. Hakon konungr gek sua hart fram j orrostu at[43] hann hio til beggia handa en hlifde ser ekki. Sua segir Guthormr sindri.


Hræddr for hiorua raddar
herr firir malma þuerri
rogæisu gek ræsir
radsterkr framar merkium.
gerra gramr j snerru
geirima ser hlifa
hinn er yfir gat iofra
oskuænan byr mana.


Þar fell Gamli Eireksson. Hakon fek sigr flydu Gunnhilldar synir med lid sitt þat er vndan komzst sudr til Danmerkr.


Ferd þeirra brædra at Hakoni konungi

25. Þa er Hakon Adalsteinsfostri hafdi verit konungr at Noregi .vi. vetr ok .xx. sidan Æirekr brodir hans for or lande. tok konungr veizlu a Hordalande a Stord a Fitium. hafde hann þa hird sina ok bændr marga j bode sinu. Þar var þa med honum Eyvindr fręndi hans son Finnz skialga er kalladr var skalldaspillir. Þa er Hakon konungr sat at daguerdar borde þa vndraudu menn þeir er vti voru at skip mỏrg sigldu ok attu æigi langt til eyiarinnar. þa mællti huerr vid annan at segia (skylldi) konungi af þeir hygde at fære at þeim herr. ỏngum þotte dęllt at segia konungi hersỏgu. þuiat hann hafde mikit vid lagt huerr sem þat gerde ef æi uisse vist. gek þa æinn þeirra jnn j stofuna ok mællti til Eyuindar. Gak vt skiott þuiat hin mesta naudsyn er a. Eyuindr gek ok þegar sem hann matte sea sigling manna kendi hann at herskip voru. hann sneri þegar aptr j stofuna gek firir konung ok mællti. litil er lidande stund en laung er matmals stund. Konungr leit j mot honum ok mællti. huat er Eyuindr skalld. hann kuat þa visu.


Blodauxar tru ek beida
brynþings fetils stinga
oss gera hneft hin huossu
hefnendr setu efni.
helldr er uant en uilldum
ueg þinn konungr segia
fara til fornnra uopna
fliott hersogu drottnne.


Konungr suarar. ertu sua godr dreingr Eyvindr at ei munt þu hersogu segia nema sonn se. þa suarade margr at su hersaga væri sonn. Let þa konungr taka upp bordin gek hann vt ok sa til skipanna. kende hann þegar at þat voru herskip. Konungr mællti þa til sinna manna. huort skal nu rad hafa. at beriazst med þat lid er ver hofum edr skal ganga til skipa ok sigla nordr vndan. er oss þat audsętt ef ver beriumzst at ver hofum lidsmun mikinn ok meira en nokkurt sinn fy(rr). ok hefir oss þo þott opt misiafnnt lid uort þa er ver hofum orrostu att vid Gunnhilldar sonu. Her gerdu menn ekki skiotan orskurd. þa suarar Eyuindr ok kvad visu.


Samirat nordr þa er nordan
naddregns huotum þegnni
ver gerum bils at bolua
bordmęra skỏr færa
nu er þar er rykr vm Rakna
rymleid flota breidan
gripum ver j greipar
gunnbradr Haralldr sunnan.


Konungr suarar helldr stilliliga. uel er þetta mællt Eyuindr ok nærr minu skape. en þo uil ek heyra flæire manna orskurd vm þetta mal. En er menn þottuzst skilia konungs vilea sogdu margir at helldr villdu falla med dreingskap en flyia firir Donum at oreyndu. sỏgdu sua at þeir hofdu oft sigrazst þa er þeir hỏfdu barizst vid minna lid en nu hofdu þeir. Konungr þakkade þeim ord sin ok bad menn uopnaz ok |[44] var sua gert. hann hafde hringabryniu ok var gyrdr suerdinu Kuernnbit. hann hafdi hialm gullrodinn a hofde kesiu j hende skiolld a hlid. sidan fylkti hann hird sinne ok bondum ok sette hann upp merke sitt.


Ferd þeirra brædra at Hakoni

26. Haralldr Eireksson var hofdinge firir lidi þeirra brædra eftir fall Gamla. þeir brædr hofdu nu mikinn her. var þar j lide med þeim modurbrędr þeirra Eyuindr skre(y)ia ok Alfr askmadr. þeir voru menn sterkir ok hinir mestu illgerdamenn. Eireks synir helldu skipum sinum til eyiarinnar gengu a land ok fylktu lide. ok er sua kallat at æigi munde minne lidsmunr en .vi. munde vera þeirra menn vm einn Hakonar mann.


Bardagi j Stord þar fell Hakon konungr ok vann adr morg storvirki

27. Hakon konungr hafde fylgt(!) lide sinu ok segia menn at hann steyfte af ser bryninune adr orrostan tekizt. Hakon konungr ualdi menn med ser miog at afli ok hreyste sua sem geort hafde Haralldr konungr fadir hans. þar var þa med konungi Þoralfr hinn sterki Skolpsson[45]. hann gek a adra hlid konungi. hann hafdi hialm ok skiolld ok kesiu ok suerd þat er kallat var Fetbreidr. þar var mællt at þeir Hakon konungr være menn iafnnsterkir. Þessa getr Þordr Siareksson j drapu þeirre er hann orte vm Þoralf.


Þar er baudhardir borduzst
bannz iodraugar landa
lystr gek herr til hiorua
hnitz j Stord a Fitium.
ok gimslỏngum ganga
gifr j malma drifu
nausta blaks hit næsta
Nordmanna gram þorde.


En er fylkingar gengu saman var fyst skotit uopnum þui næst logdu menn suerdum. geordizst þa orrostan hord ok mannskæd. Hakon konungr ok Þoralfr gengu þa fram vm merkin ok hoggua til beg(g)ia handa. Hakon konungr var audkendr meire en adrir menn lysti ok miog af hialme hans er solin skæin a. af þui var uopnaburdr mikill at honum. tok þa Eyuindr Finnzson hỏtt sin(n) ok sette yfir hialm konungsins. þa kallade hátt Eyuindr skreyia. leynizst nu Nordmanne konungrinn edr hefir hann flyit þuiat horfinn er nu gullhialmrinn. Eyuindr ok Alfr brodir hans gengu þa hart fram sem odir ok galnir vært hiuggu til beggia handa. þa mællti Hakon konungr hatt til Eyuindar. halltu fram stefnunne ef þu uillt finna Nordmanna konunginn. Var þa skamt at bida at Eyuindr kom þar reiddi upp sudrdit ok hio til konungs. Þoralfr skaut vid honum skilldinum sua at hann stakade vid. Konungr tok þa tueim hondum suerdit Kuernnbit ok hio til Eyuindar ok klauf hialminn ok hỏfudit j herdar nidr. ok j þui bile drap Þoralfr Alf askmann. Sua segir Eyuindr skalldaspillir.


Sa ek at bæit hinn bitre
hygging medaldygguan
balka skids or badum
benuondr konungs hỏndum.
ofeilinn klauf Ala
eldraugr af skaur hauga
gullhiolltudum galltar
grandadr Dana brande.


Eftir fall þeirra brędra gek Hakon konungr sua fast fram at allt folk hrauk firir honum. slo þa felmt ok flotta a lid Eireks konungs sona. en Hakon konungr var j ỏnduerdre fylking ok fylgde fast flottamonnum ok hio ott ok hart. þa flo ỏr ein er fleinn var kalladr ok kom j hond Hakoni konungi upp j musina[46] firir nedan ỏxlina. ok er þat margra manna sognn at skosueinn Gunnhilldar sa er Kisprigr er nefnndr hliop fram j þysinn ok kallade. gefui rum konungs bananum. ok skaut þa fleinum(!) til konungs. en sumir segia at æinge uisse huerr skaut. ma þat ok uel vera firir þui at ỏruar ok skot ok allzskonar uopnn flugu sua þygt sem drifa. fiolde manz fell þar af Æireks sonum. ok konungar allir kuomuzst vnda(n) stigu a skip ok rern a burt en Hakonar menn reru eftir þeim. Sua segir Þordr Siareksson.


Varde uiga myrdar
uijtt sua skal frid slita
adr uilldi þann elldaz
ỏnduert folk at lỏndum.
starf óf upp þa er arfui
otta vanr a flotta
en fell gramr at gunni
Gunnhilldar kom sunnan.


Andlaat Hakonar Adalste(i)nsfostra

28. Þa gek Hakon konungr vt a skeid sina ok let binda sar sitt. ok er a leid daginn omætte konunginn af blodras. ok er hann rette vid bad hann sig flytia nordr a Alreksstade til buss sins. en er þeir kuomu nordr a Hakonar hellu lỏgdu þeir at lande. var konungrinn nærr liflate. let hann þa kalla til sin vine sina ok sagde þeim hueria skipan hann uillde a geora rikinu. segit sua Eireks sonum at þeir skulu riki hafa. en þo bid ek þa virkta vinum minum ok frændum. en ef mer verdr lifs audit lysi ek þui firir ydr at ek skal or lande fara til kristinna manna ok styrkia tru mina ok betra ok bæta huat ek hefir misgort mote gude. en ef ek dey her i heidni yduarri uæitit mer slikan grauftr sem yd(r) synizst. Litlu sidar saladizst Hakon konungr a hellunne þar sem hann hafde fæddr uerit. hann var sua hermadr at allir gretu dauda hans vinir ok vvinir ok kỏlludu at alldri sidan munde iafnngodr konungr koma til Noregs. Vinir hans fluttu lik hans nordr i Sæheim ok heygdu hann. þar lỏgdu þeir i haug med honum aluæpni en ekki fe annat. mælltu sua yfir greftri hans sem hæidinna manna sidr var til.


Gunnhilldar synir toku riki

29. Eftir dauda Hakonar konungs gengu Gunnhilldar synir til rikis j Noregi. var Haralldr ellztr |[47] þeirra brędra ok mest uirdr. Gunnhilldr modir þeirra hafdi mest landrad med þeim. þa voru hofdingiar j Noregi Tryggui konungr Olafsson austr j landit. en Gudrỏdr Biarnarson a Uestfolld. Sigurdr Hladaiall nordr j Þrandheimi. Gunnhilldar synir hofdu mitt landit hinn fysta uetr. Foru þa ord ok sendimenn milli Gunnhilldar sona ok þeirra Tryggua ok Gudrỏdar[48] ok var þar mællt til sætta at þeir skylldu hallda þuilikan hlut rikis af Gunnhilldar sonum sem þeir hofdu adr haft af Hakoni konungi.


Bodin sætt i milli Gunnhilldar sona ok Sigurdar iarls

30. Synir Gunnhilldar satu mest vm mitt land. þuiat þeim þotti huorki truligt at sitea vndir hende Þręnda ne Vikveria er mest hofdu lid væitt Hakoni konungi ok verit vinir hans alla tima en stormenni morg j huorumtueggia stad. foru þa menn at bera sættarbod mille Gunnhilldar sona ok Sigurdar ialls þuiat Æireks synir fengu adr aunguar skylldur or Þrandheimi. uard þat at lyktum at þeir geordu sætt sina konungar ok iarll med suardogum. Sigurdr jarll skyllde hafa slikt riki af þeim j Þrandheimi sem hann hafde fyrr haft af Hakoni konungi. voru þeir þa sattir kalladir.


Fra Gunnhilldar sonum er þeir komu j Noreg

31. Gunnhilldar synir toku tru a Einglandi sem fyrr var ritat. en er þeir kuomu til rikis j Noregi fengu þeir aungu til uegar komit at kristna folkit. hafa menn þat ok firir satt at þeir hafui æigi miog uerit a þat uiliadir. en þo er sua sagt at þeir bryte vida hof ok nidrade blotum. fengu þeir þar firir fiandskap ok vuinsęlld af alþydu. spilltizst þa miog arferd manna. Konungar voru margir ok hafdi huerr þeirra mykla hird. þui þurftu þeir mikinn kost. allir voru þeir uiafnadarmenn myklir ok miog fegiarnnir. ekki helldu þeir log þau er Hakon konungr setti. helldr eftir þi sem þeim likade.


Vidrtal þeirra Gunnhilldar ok suna hennar

32. A einne stefnnu sat Gunnhilldr ok synir hennar ok redu landradum. eitt sinn spurde Gunnhilldr sonu sina huat þeir ætlade vm rikisstiornn j Þrandheime. þer berit konunga nofnn sem ydrir forfedr en hafit land litit en erut margir til skiptiz. Vikina austr hafa þeir Tryggui ok Gudrỏdr. eiga þeir þar nokkura tiltỏlu firir ættar sakir. en Sigurdr iall rædr firir Þrendalỏgum ok ueit ek æigi huer skyllda ydr berr til at lata hann hafa sua mikit riki. þiki mer ok miog vndarligt at þer farit med hernat j onnur lond ok briotit undir ydr annarligar þiodir en latit her innan landz menn taka af ydr fỏdurleifd ydra med fullum rangyndum. litils munde Harallde konungi harfagra fỏdrfỏdr ydrum uert þikia at rada einn jarll fra riki er hann eydde ok undir sig braut marga konunga Noregs uelldis ok red þui æinn til elli. Haralldr konungr suarar. þat er æi sua auduellt sem drepa kid edr lamb at taka Sigurd jall af life. þuiat hann er ættstorr ok fręndmargr uitr ok uinsæll. uæit ek ef hann spyr med sonnu at hann a vfridar uon af oss ath allir Þrændir standa med honum. æigum uær þa ekki eyrendi nema illt eina. lizst mer sua sem aungum uorum brędra þiki truligt at sitea vndir hende Þrænda. Gunnhilldr mællti. ver skulum fara annan veg med þessu rade. ver Haralldr konungr ok Erllendr skulum sitea j uetr a Nordmære ok freista þa huat j gerizst. ok sua geordu þau.


Brendr inn(i) Sigurdr iarl af Gunnhilldar sunum

33. Brodir Sigurdar ialls het Griotgardr. hann var myklu yngri ok virdr minna. hafde hann ekki tignnarnafnn. hann hellt þo sueit manna ok var a sumarit j uiking. Haralldr konungr sendi menn j Þrandheim a fund Sigurdar iarlls med vinmælum ok vingiofum. sagdizst Haralldr vilea leggia vid hann slika vinattu sem verit hafde med þeim Hakoni ok iarllinum. þat fylgde ordsendingu at iarll skyllde koma a fund Haralldz konungs. skylldu þeir þa at fullu binda vinattu sina. Sigurdr iarll sendi menn ok vinattumal til konungs ok sagde sig þo eigi mega fara sakir sinnar fiolskylldu. sendi jarll konungi vingiafir ok gaf honum god ord moti vinattu hans. Sendimenn foru sidan til Griotgardz ok fluttu honum vinattugiafir ok heimbod Haralldz konungs med sama hætte ok Sigurdi jarlle brodur hans. skildu[49] þeir at þui at Griotgardr het ferd sinne til Haralldz konungs ok Gunnhilldar. Hann kom at akuednum degi a konungs fund ok Gunnhilldar. toku þau þa blidliga uel vid honum ok hỏfdu hann j kærleikum vit trunat ok sin leyndarmal. þau tỏludu firir honum huersu iall hefde hann leinge litinn mann gert. en ef hann uillde uera j radum med þeim hetu þau honum iarlldomi ok þui riki sem Sigurdr iall hefde adr haft. somdu þau þat sin j milli med einkamalum at Griotgardr skyllde hallda niosnum til nærr likazst uera at ueita jarlle atfor ok geora sidan greidlig ord Gunnhilldi ok sonum hennar. For Griotgardr heim med giofum ok glæsiligum ordum. ok iarll for vm haustit inn j Stioradal ok þa þar ueizslu. þadan for hann vt a Ỏglu ok skyllde þar ueizslur taka. Jarll hafde |[50] iafnan mikit fiolmenni þuiat hann trude illa Haralldi konungi. en med þui at þa hỏfdu vinattumal medal farit hans ok Haralldz konungs hafde hann þa litla sueit manna. Griotgardr georde þa niosnir kongngi at æigi mundi i annat sinn vænna at fara at iarlinum. ok a somu nott foru konungar Haralldr ok Erllendr inn eftir Þrandheimi ok hofdu fiogur skip ok lid mikit. sigldu þeir vm nottina vid stiornnulios. þa kom Griotgardr til motz uid þa. komu þeir sidan allir samt a Ỏglu. uar þar Sigurdr iarll a ueitzslu. logdu þeir elld i hus ok brendu beinn. brann þar inne iarll ok allir hans menn. konungar foru þegar ardegis vt eftir firde ok sua sudr a Męre ok duolduzst þar um hrid. Þetta var tueim uetrum eftir fall Hakonar Adalsteinsfostra at sognn Ara prestz hins froda Þorgilssonar. Þessa getr Eyuindr j Haleygiadrapu.


Ok sigrom hinn
er suonum ueitte
hauka bior
Haddingia ual.
frama tyr
fiorui nęmdu
jardradendr
a Ỏgloe.


Ok enn kuad hann.


Ok odlingr
jolum iardar
alnar orms
ofalinn var.
lifs af lattr
er landrekar
Tyra attung
j trygd suiku.


Sætt Hakonar jarls vid Gunnhilldar sonu

34. Hakon son Sigurdar var j Þrandheimi þa er hann spurde brennu fodurs sins. Hakon var ættstorr ok frændmargr. Sigurdr fadir hans uar vinsæll ok astudigr ollu folki. Hakoni vard sua gott til lids at allir Þręndir sneruzst til hans. uard þa þegar sua mikit herlaup vm allan Þrandheim at huert skip var a vatnn dregit þat sem sæfært var. En er herrinn kom saman toku þeir Hakon son Sigurdar til iarlls yfir lid þat. þa var hann nærr tuitugum at alldri. hellt hann ollu lide sinu vt eftir firde. En er þat spurdu[51] Gunnhilldar synir foru þeir sudr j Raumsdal ok a Sunnmęre helldu huorirtueggiu niosnum til annara. Hellt Hakon iarll þa Þrandheim med styrk fręnda sinna þria uetr sua at Gunnhilldar synir fengu aunguar tekiur ok einge þeirra nade at koma inn vm Þrandheims minne. Hakon iarll atte margar orrostur vid Gunnhilldar sonu ok attu þeir ymsir sigr. Eftir þetta foru beggia vinir ok baru sættarbod j mille Gunnhilldar sona ok Hakonar iarlls. kom sua med fortaulum godra manna at þeir sættuzst sua. at Hakon skyllde hafa slikt rikt i Þrandheimi sem haft hafde Sigurdr fadir hans en konungar slikt (er) hafde Haralldr[52] konungr. var þetta satmal bundit fullum trunade. Þa geordizst kærleikr mikil(l) med þeim Hakoni ok Gunnhilldi en stundum beittuzst þau ueilrędum. leid sua fram þria uetr at Hakon iarll sat vm kyrt j riki sinu.


Fæddr Eirekr Hakonarson

35. Hakon iarll for[53] einn uetr til Upplanda. A einne gisting uard sa atburdr at hann lagdizst med konu hon var litillar ættar. en er þadan lidu stundir gek su kona med barnne ok er barnnit var fætt var þat suæinn ok het Æirekr. modir(in) flutte sueininn til Hakonar jarlls ok sagde at hann uar fadir at. jarll let sueininn upp fæda med manni þeim er Þorllæifr hinn spake uar kalladr. hann bio upp i Medaldal ok var rikr madr ok vinr Haralldz konungs. Eirekr var skiott mannvænn ok mikill uexste. fadir hans gerde ser fatt vm vid hann. Hakon jarll var hermadr mikill uel at jþrottum buinn hinn fridazste synum ok spekingr at vite.


Tryggui konungr Olafsson fær Aastridar

36. Eirekr het lendr madr i Noregi hann bio þar sem hæitir a Offrustodum hann var son Vikingakara. brỏdr Æireks uoru þeir Bauduar fadir Olofar modr Gizsorar hvita ok Uigfuss herssir a Uỏrs. hann var fadir Astridar modr Uigaglums. fyrrnefnndr Eirekr fek gỏfugt kuonfang hann gat uid sinne husfreyiu tuỏ bornn er bæde koma vid þessa sỏgu. Sigurdr het son Æireks mikill[54] madr ok mannuęnligr vitr ok godgiarnn. Æirekr atti ok dottur er Astridr het hon var kuenna friduzst vitr ok vinsæl ok uel j skape skyr j ordum ok skorungr mikil. þessarrar meyiar bidr Tryggui konungr Olafsson ser til handa. Æirekr suarar þessu mali uel ok giftir meyna. drak Tryggui konungr brudkaup til Astridar fek hann þadan goda peninga ok flut(t)e heim med ser. þau gatu tuær dætr Jngibiorgu er atte Rognnualldr iarll adra Astride er Erllingr Skialgsson atte sem sidar mun sagt verda.


Suikrædi Gunnhilldar vid Tryggua

37. A einu hauste for Hakon jarll til Upplanda. en er hann var a Hæidmork komu til hans konungar Tryggui Olafsson ok Gudrỏdr Bearnarson ok Dalagudbrandr. þeir attu stefnulag med ser satu þeir leingi a einmæle. en þat kom upp at huerr þeirra skyllde vera vin annars ok skildu vid sua buit. for þa huerr hæim til sins rikis. Tryggui konungr Olafsson var rikr madr ok gỏfugr hann þotte Uikuerium bezst til konungs fallinn at rada lande ollu. Gudrỏdr konungr Biarnarson var astuinr Tryggua konungs. Þetta spurde Gunnhilldr ok synir hennar at þessir hỏfdingiar hofdu talat til |[55] vinattu med ser ok er þeim grunr a at þeir munde hafa gert landrad vid konungana. tala þau nu oftliga ok hafa (rada)gerd sin a mille. en er uorade lystu þeir Haralldr konungr ok Gudrỏdr brodir hans at þeir munu fara j viking austr vm haf edr j Austrveg sem þeir voru vanir ok drogu þa lid at ser ok hrundu skipum a vatnn ok biugguzst. en er þeir drukku brottfarar ỏl sitt voru þar drykkiur myklar ok var mart talat. þar kom at j manniofnnut var farit ok þui næst var rætt vm konunga sialfa. mællti þa einn madr at Haralldr konungr væri framazstr þeirra brędra. Þessu ræiddizst miog Gudrỏdr konungr sagdi sua at hann skyllde i ỏngu bera lægra hlut en Haralldr brodir hans. segizst vera buinn at þeir reyne þat. kom sua vm sidir at huorrtueggi syndizst ræid(r) ok þreyttu þetta med sua myklum kappmælum at huerr þeirra baud ỏdrum til vigs ok hlupu til uopna. en þeir sem vitrari voru ok minnr druknir gengu j mille ok stoduỏdu. foru þa huorir til skipa sinna. en æingi uon var þa at þeir mætte fara allir samt at þui er monnum syndizst. en reyndar var þetta ekki vtan prettr[56] þeirra brędra ok flęrdsamlig radageord er Gunnhilldr modir þeirra hafdi sett sem sidarr profadizst. at þeir uære sidr grunadir vm þau suik er þau hỏfdu saman bruggat ok sidarr kom fram ef þeir syndizst vsattir sin a mille. Siglde þa Gudrỏdr konungr austr med landi. en Haralldr stefnnde vt a haf ok sagde(z) hann mundu sigla uestr vm haf. en er hann kom vt vm eyiar stefnnde hann hafleid austr med lande. Gudrỏdr konungr siglde þiodleid austr til Vikr ok sidan austr vm Folldina. sendi hann þa menn til Tryggua konungs med þeim eyrendum at hann skyllde koma til motz vid Gudrỏd konung. voru þeir forradsmenn Þordr Jngilæifarson ok Þordr Egile(i)farson. ok er þeir komu a fund Tryggua ok sogdu honum ord Gudrỏdar ok vinmæle ok felagsgerd þa mællti Tryggui konungr. æigi synizst mer sligt vænliga stefnt ok godr kostr ma þetta heita ef æigi fylgia suik. en þat er miog kent sonum Gunnhilldar. en þit erut reyndir at godum monnum ok rettordum. þeir kuoduzst ætla at þeir mundi med sonnu fara. þa mællti Astridr kona Tryggua konungs. herra sagde hon ekki uel segir mer hugr vm þina ferd. mig dreymde at ek hefde mikinn gullhring a hende ok sidan sa ek hringinn brottnna (j) tuo hlute j sundr ok dreyrde or hlutunum. nu hygg ek at þetta se þin forynia ok ser þu suikinn. Konungr mællti. ekki gef ek at þessu gaum. mundu þeir Þordarnir æigi þessi bod bera nema sỏnn væri. ok byrr ferd sina at vitea þeirra æinkamala sem Þordarnir hỏfdu borit honum af Gudrỏdi konungi af þeir skylldu fara badir samt j Austrveg at heria. hafdi Tryggui konungr æina skutu þuiat hann spurde at Gudrỏdr hafde litit lid. Þeir funduzst vid Veggina firir sunnan Sotanes. en er (þeir) gengu a malstefnnu hlupu at menn Gudrỏdar konungs ok drapu Tryggua konung ok .xij. menn med honum. ok liggr hann þar sem sidan er kalladr Tryggua reyrr. En er Þordarnir urdu varir vid suik þessi mælltu þeir. illa er ydr saman farit sonum Gunnhilldar. drepit med suikum frendr ydra ok munu þui fair godir menn ydr þiona ok skulu vit j brott radazst ok koma alldri ydr til lids. ok sua gerdu þeir. lagde Gudrodr oþokka a þa bada.


Draap Gudraudar af Haralldi konungi

38. Haralldr konungr sigllde miog vtleid. hann stefnde[57] inn j Uikina ok kom þar vid vm nott er heitir Tunberg. spurde hann þa at Gudrỏdr konungr Biarnnarson var þar skamt a land upp a væizslu. for Haralldr konungr med lid sitt þegar hina somu natt upp þangat ok tok hus a honum. Gudrodr konungr gek þa vt med hird sina. var þa skom vidtaka adr Gudrodr konungr Biarnarson fell ok margir menn med honum. Haralldr konungr for þegar j burt. hellt hann þa til fundar vid Gudrỏd brodur sinn ok lỏgdu þeir vndir sig alla Vikina.


Haralldr grænski flydi landit firir Gunnhilldar sonum

39. Gudrỏdr konungr Biarnnarson hafde ser fæingit gott kuonfang ok makligt. Þau attu son er Haralldr het hann var sendr til fostrs upp (a) G(r)ænland til Hroa eins lendz manns. son Hroa var Hrani hinn vidfỏrlli voru þeir Haralldr miog iafnnalldra ok fostbrædr. Eftir fall Gudrỏdar konungs Biarnnarsonar flyde Haralldr son hans upp a Grenland ok fylgde honum Hrani fostbrodir hans ok fair menn adrir. duolduzst þeir þar vm hrid med frændum sinum. Gunnhilldar synir leitudu eftir þeim monnum er þeim þottu sekir vid sig einkanliga þeim er þeir hugdu ser mote risa. redu þat Haralldi grænska fręndr hans at hann fære ór lande. hann for þa austr til Suiþiodar kom ser þar j sueit med hermonnum ok aflade ser þar f(r)ægdar.


Haralldr ok Tosti voru badir saman i vikingum

40. Tosti het madr j Suiþiod. hann var einn rikazstr madr j þui lande. vitr ok hardradr ok hermadr mikill. þui var hann kalladr Skỏglartosti. Haralldr grenski kom ser i suæit med honum voru þeir j viking badir samt .v. sumur en a vetrum hỏfdu þeir kyrrsetu. Haralldr virdizst huerium manni vel. Sigrid |[58] het dottir Skỏglartosta vng ok frid. hennar bad Haralldr grænski en hon brendi hann inne ok enn fleire konunga[59] er hennar hofdu bedit. þui var hon kollut Sigrid hin storrada. hon var sidan gift Eireki Suiakonungi er sidan var kalladr hinn sigrsæli ok var son þeirra Olafr Suiakonungr. Æirekr konungr vard sottdaudr j Suiþiod tiu uetrum eftir fall Styrbiarnar brodur sins. en þau mædgin Olafr konungr ok Sigrid drottning koma bæde sidan vid þessa sỏgu. Haralldr grænski atte dottur Gudbranz kulu gỏfugs mannz j Noregi. þeirra son var Olafr hinn helgi Noregs konungr ok pislarvottr uors herra Jesu Cristi.


Af atgiorfui Hakonar jarls

41. Nu er fra þui at segia at Gunnhilldar synir budu vt lide myklu ór Vikinno ok foru sua nordr med lande at þeir hofdu skip ór hueriu fylke. geordu þeir þa bert at þeir munde stefnna her þeim at Hakoni jarlli. hann var þa j Þrandheimi er hann spurde þesse tidende. dro hann þa her saman ok red til skipa. en er hann vard varr huersu mikinn her Gunnhilldar synir hofdu hellt hann þa leidina sudr a Mære ok heriade huar er hann for. drap hann menn allzstadar þar er hann nade rika ok vrika. hann sende aftr bonda her Þręnda en hann for herskillde vm Mære[60] huoratueggiu ok Raumsdal. hann hafdi niosun af her konunganna allt firir sunnan Stade. þa siglde hann sudr vm Stade sua hafhallt at æigi matti sia seglin af lande. fek hann byrlæide gott ok kom vid Danmork siglde hann þadan j id Eystra sallt. tok hann þa at heria ok gerdizst utilegu uikingr. heriade a Suiauellde Gautland Vindland Kurland ok austr vm Eysyslu ok sua aftr til Danmerkr. Hakon var allra manna fegrstr asyndar ok a allan uoxst huortueggia limadr fagrt med hofde ok fotum(!) atgeruismadr mikill vm flesta hluti. medalmadr a hęd stinnleggiadr hardarmadr gult hár ok skegg. fell hárit med lokkum. hann var radageordamadr mikill diupsærr mælskumadr fagrordr ok gladmælltr spakall þolinmodr grimmr vvinum bæde med orrostum ok uelrędum langrækr milldr af fe. Gunnhilldar synir helldu her sinum nordr til Þrandheims duolduzst þar miog leingi. toku skatta ok skylldr af bęndum. en er a leid sumarit setti Haralldr þar eftir Sigurd slefu ok Gudrỏd konunga yfir Þrandheim. en Haralldr konungr ok adrir þeir brędr foru austr j land med þat leidangrslid sem adr hafde þeim fylgt.


Draap Sigurdar konungs slefuu

42. Hakon jarll siglde austr vm haustit til Helsingialandz. sette hann þar upp skip sin ok for sidan landueg ok sua vm Jamtaland ok kom ofan j Þrandheim. drifu þa til hans fioldi folks red jarll þa til skipa. þat spurdu Gunnhilldar synir stigu þeir a skip sin helldu þeir vt eftir firde en Hakon jarll for ut a Hladir ok sat þar vm uetrinn. en konungar satu a Mære ok uæittu huorir ỏdrum ahlaup. Hakon jarll hellt riki sinu j Þrandheimi ok sat þar oft a uetrum en vm sumrum heriade hann j Austrueg. stundum sat hann j Þrandheimi ok hafde her vte. hellduzst Gunnhilldar synir þa ekki vid firir nordan Stade. Klyppr het æinn kynstorr madr ok rikr a Hordalandi hann var son Þordar Hordakarasonar. kona hans het Olof hon var Asbiarnar dottir systir Jarnnskeggia nordan af Yrium. brodir Asbiarnar var Hreidarr fadir Styrkars fỏdr Einars þambaskelfis. Sigurdr slefa kom til buss Klyps hessis. hann var æigi heima en Olof kona hans tok vel vid konungi ok voru þar drykkiur myklar ok veizsla god. Sigurdr konungr gek vm nattina j rekkiu til Olofar ok la þar at vvilea hennar. sidan for konungr burt. Eftir vm haustit foru þeir brędr Haralldr konungr ok Sigrỏdr upp a Vaurs ok stefnndu þar þing vid bęndr. a þui þinge ueittu þeir konunginum atfor ok ætludu at drepa hann. þeir kuomuzst vndan med flotta. foru þeir Æirekr konungr nordr j Hardangr ok settuzst þar. En er Klyppr hessir spurde þat heimte hann saman fręndr sina ok vine ok veittu konungi atfỏr. hofdinge firir ferdinne var sa madr er Vermundr het uỏlubriotr. en er þeir koma a bæinn veittu þeir konungi atfỏr. Klyppr lagdi suerdi j gegnum konung[61] ok var þat hans bani. ok þegar j stad var Klyppr drepinn.


Bardagi Hakonar iarls

43. Haralldr konungr grafelldr ok Gudrỏdr brodir hans drogu saman her mikinn austan ór landi ok helldu lide sinu nordr til Þrandheims. en er þat spurde Hakon jarll safnnade hann lide at ser hellt sudr a Mære ok heriade þar. þar var firir Griotgardr (fodur)brodir hans ok skylldi hafa landuornn af Gunnhilldar |[62] sonum. hann baud her vt sem konungarnir hofdu ord til sent. Hakon jarll for til fundar vid hann ok attu þeir bardaga. þar fell Griotgardr ok tueir jarlls synir med honum ok mart annat lid. sidan siglde Hakon jarll vt vm eyiar ok sua hafhallt sudr med lande ok kom fram j Danmork. for þa a fund Haralldz Gormssonar Danakonungs fek þar godar vidtokur. dualdizst þar vm vetrinn. Þa var ok med Danakonungi madr sa er Haralldr het hann var son Knutz Gormssonar brodur son Haralldz konungs. hann var kominn or viking hann hafde leingi heriat ok fengit ỏf lausafiar. þui var (hann) kalladr Gullharalldr. hann þotte uel til kominn at vera konungr j Danmork.


Fra riki Gunnhilldar suna

44. Haralldr konungr grafelldr ok þeir brædr helldu lide sinu nordr til Þrandheims ok fengu þar ỏngua motstỏdu þuiat Hakon jarll var j burtu. toku þeir þa skatta ok skylldr ok allar konungs tekiur ok þar vmfram letu þeir bændr giallda stor giolld. þuiat konungarnir hỏfdu þa langa hrid litit fe fengit or Þrandheimi er Hakon hafde þar setit med fiolmenni ok at(t) vfrid vid konunga. Vm haustit for Haralldr konungr sudr j land med þat lid flest er þar atti heimile. en Erllendr konungr sat þar eftir med sinu lide. hann hafde þa en(n) myklar krafir vid bændr ok georde hardan rett þeirra. en bændr kurrudu illa ok geordu rad sin sidan. Vm uetrinn sỏfnnuduzst bændr saman ok fengu lid mikit stefnndu sidan at Erllendi konungi þar sem hann var a væizslu ok heldu vid hann orrostu. þar fell Erllingr ok mikil sueit manna med honum. Þat segia menn at su ỏlld væri ein horduzst er Gunnhilldar synir styrþu riki. af þui at vetrnir spilltuzst en kornarit brast sildin huarf j brott. ok hofdu menn slika kaupferd. toku j mote sullt ok seyru ok þui næst manntapa. j annan stad ran ok vtlegdir þeirra manna er æigi letu yfir drifazst. Mikit starf hafde Haralldr konungr j riki sinu ok litt med nytsemd landzmanna. hans menn vnnu honum þo mikit þuiat hann var þeim godr þo at hann væri bændunum hardr.


Fæddr Olafr Trygguason(!)

45. Astridr het kona su er att hafde Tryggui konungr Olafsson sem fyrr segir. hon var dottir Æireks biodaskalla riks mannz er bio a Offrustodum. en eftir fall Tryggua konungs flyde Astridr drottning af eignum sinum med leynd ok hafde med ser nokkut lausafe. þuiat hon hugde at vvinir hennar munde vndir sig draga allar æignir þær er þau Tryggui konungr hofdu att ok at þeir mundu þar koma ræna hana riki ok suipta hana allri sæmd ef hon hafdizst þar vid heima. henni fylgde j brot fostrfadir hennar ok tryggr trunad(a)rmadr er Þorolfr het ok var kalladr lusarskegg. hann skilde alldri vid hana medan þau mattu saman vera. en adra trunadarmenn sina hafde hon a niosnn at vita huat vvinir hennar hofduzst at. þuiat hon hræddizst hardla miog ef þeir yrde vid varir huersu henni var tilfarit at þeir munde hana hart taka ok færa Gunnhilldi konungamodur. en hon villdi þat varazst. en su var hin hæsta sok til hennar brottferdar ok flotta fra sinu riki at j þenna tima var Astridr med barnne þeirra Tryggua konungs ok þui uillde hon fordazst fund þeirra Gunnhilldar ok sona hennar. let hon flytia sig vt a eitt vatnn. j vatninu var æinn holmi þar leyndizst Astridr ok Þorolfr med henni. Þorgils son hans .vi. vetra gamall var þa hia þeim ok nokkurir menn adrir.


Her er feddr Olafr konungr Trygguasun i holminum

46. A þvi ari er lidit var fra hegatburd vars herra Jesu Cristi niu hundrat ok sextigir ok niu er ok a audru are hins fiorda tigar Ottonis hins mykla keisara ok a fyrsta are rikis Jatvardar Eingla konungs fædde Astridr fagran suæin j holmanum a vatne þui er Rond hæitir. Þann suæin jos Þorolfr uattnne at þeim sid at þa gek yfir. Þorolfr gaf sueininum nafnn ok kallade hann Olaf eftir fodurfaudur sinum. af þui vard drottningu modur sueinsins hin(n) mesti fagnadr ok ollum þeim er þar voru vid staddir. Huildizst Astridr þar j holmanum sua leinge sem sængarkonum hæfir huilu at byggia eftir barnnburd. en er nott dimmadizst en dagr skemdizst byriadi Astridr brottferd sina þadan ok Þorolfr en fatt annara manna. foru þa at eins |[63] med bygdum er þau leynduzst vm daga ok mattu ỏngua menn finna. þau komu æinn dag at kuellde til Eireks a Offrustodum faudr Astridar. sende hon þa menn heim j bæinn at segia fodur sinum þeirra þarkuomu. en hann let fylgia þeim j eina skemmu ok setia þeim bord med hinum bezstum fỏngum. var Astridr þar litla hrid adr foruneyti þeirra for brott en hon var eftir ok .ij. þionostukonur med henni ok son hennar Olafr Þorolfr lusaskegg ok Þorgils son hans. voru þau þar vm uetrinn uel halldin.


Af raadagiordum Gunnhilldar vid Aastridi ok Olaf

47. Haralldr konungr ok Gudrỏdr brodir hans eptir drap Tryggua konungs Olafssonar foru til bua þeirra er hann hafde att. en þa var Astridr j brottu þadan ok spurdu ekki til hennar. sa kuittr kom firir þa at hon munde vera med barnne Tryg(g)va konungs. Þeir foru vm haustit nordr j land sua sem fyrr er ritat. en er þeir fundu Gunnhilldi modr sina sỏgdu þeir henni alla atburde vm þau tidendi er þa hỏfdu georzst j for þeirra. hon spurde vendiliga at þui at þar sem Astridr var. þeir sogdu af þui slikan kuitt sem þeir hỏfdu heyrt. Gunnhilldr suarar. þat mun vera satt at hon mun fæda upp son Tryggva ef ỏngra rada er j leitat. En firir þa sỏk at þat sama haust attu Gunnhilldar synir deilu vid Hakon jarl ok sua vm uetrinn eftir sem fyrr er ritad. þa vard einge eftirleitan hỏfd um Astridi ok son hennar a þeim uetri en eftir vm uarit sendi Gunnhilldr menn til Upplanda ok allt j Uikina at niosna huat hennar haga munde vera. en er þeir niosnarmenn kuomu aftr til Gunnhilldar kunnu þeir þat hellzst at segia til Astridar at hon mun vera a Offrustodum med fodur sinum ok þess meire uon at hon fædde þar upp son Tryggva konungs en sogdu sig huorki þeirra set hafa.


Fer(d) Hakonar sendimanz Gun(n)hilldar eftir Olafi

48. Hakon het æinn rikr madr hinn kærazste vin Gunnhilldar. sagde hon Hakoni at hann skyllde fara a Offrustadi til Æireks ok hafa þadan son Tryggua konungs ok færa ser. fek hon Hakoni til fylgdar .xxx. manna alla uel buna at uopnum ok hestum. Hakon for ueg sinn ok fyrst þar til er þeir komu at Offrustodum. verda þa menn Æireks varir uid ferd þeirra ok eyrende ok bera honum n(i)osnn vm sendimenn Gunnhilldar. þat var sid dags. en þegar vm nottina bio Eirekr brottferd Astridar dottur sinnar. fek hann henni goda leidtoga. foru þau brott er mikit lifde nætr. Æirekr leidde þau ór garde ok mællti til Astridar. þui fari þit sua fliotliga j burt hedan[64] at ek ma æigi leingr hallda ykkr her. þuiat Gunnhilldr leitar (at) Olafui syne [þinum ok[65] uill taka hann af lifue. en ek uil senda ydr austr til Suiþiodar a fund eins hins kærsta vinar mins er nu er kalladr Hakon gamli. vit uorum badir samt langa æfui j uiking ok uar med okkr hinn kærazste felagskapr. uænte ek at (firir) mina skylld mun hann ydr uel hallda þuiat ek hefir hann reyndan hinn dygdugazsta dreing j ỏllum hlutum. Sidan minnizst hann vid dottur sina ok vid sueininn Olaf ok skildu med hrygd ok harm. sidan foru þau ueginn en Æirekr huarf aftr til bæiarins. Þau komu at kuellde dags j þat herat er Skaun het þau sa þar bæ mikinn ok foru þangat ok badu ser þar nætrvistar. þau dualduzst þar ok hofdu fatækligan bunat. sa madr er þar bio het Beornn eitrkuæisa. hann var audigr madr ok illr buþegnn hann rak þau burt. foru þau vm kuelldit j annat þorp skamt þadan er het j Vittlum. þar bio sa madr er Þorsteinn het hann herbergde þau vm nottina ok veitte þeim godan beina. þa nott suofu þau j godum vmbunade. Hakon ok sendimenn Gunnhilldar kuomu a Offrustadi snemma vm morgininn þa er þau hofdu brott farit vm nottina. hann spurde at Astride ok syni hennar. Æirekr sagde at hon væri ekki þar. Hakon trude ekki sognn hans ok ransakade bæinn læitade inne ok vte. duolduzst þar leinge vm daginn ok fengu nokkura niosn af ferd Astridar. toku þa hesta sina ok ridu j brott þa somu leid sem þau hofdu adr farit. kuomu þar vm kuelldit til Bearnar æitrkueisu j Skaun. toku þar gisting ok spurde Hakon Beorn ef hann kynne honum nokkut at segia til Astridar. Beorn suarar. kom(u) her j dag nokkurir menn j uondum klędum er ek hugda fatæka vera ok badu mig nætrvistar en ek rak þa j burt þuiat mer eru allir stafkallar leidir. en þo kemr mer nu j hug at j þeirra lide var ein kona forkunnar væn þo at fatækliga være buin med jungu suæinbarne miog fridu ok æinn alldradr madr ok pilltr nokkurra uetra gamall. nu munu þau herbergiut her nokkur j þorpunum. A þui sama kuellde for verkmadr Þorstæins ór skogi ok kom til bæiar Biarnar þuiat þat var a leid hans. hann vard varr vid at þar voru gestir margir ok suo huert eyrende þeirra var. sagde hann þetta allt Þorsteine bonda þa er (hann) kom heim. en er þridiungr lifde nætr vakte Þorsteinn upp gesti sina ok bad |[66] þau skiott brott fara ok mællti vid þau hardliga ok leit til þeirra vfrynliga. en er þau kuomu af gardinum vt a veginn hæilsar Þorsteinn þeim blidliga. þat vil ek at þu vitir Astridr at ek hefir þetta æigi firir grimdar sakir geort at kuedia þig ok þitt foruneyte sua hardliga hedan j brott af minum herbergium. helldr firir þa sauk at sendimenn Gunnhilldar konungamodr eru komnir til bua mins Bearnar æitrkueisu ok ætla med ser at hafa son Tryggua konungs ef þeir mega nokkurs kostar na honum. ek vænti at sa se mikils hattar er sueininn uill hefia huerr edr huerrar tignar hann er sua at med hans forsio ok fulltinge fai Gunnhilldr ok hennar menn æigi fullgort sitt eyrende. nu skulu þer fara eftir visan minne þar til sem vatnn er firir ydr. j vatninu er æinn holmr reyruaxinn. þangat megu þer fara ok þar felazst j reyrinum ok bida sua minner tilkuomu. en ek verd nu fystr at fara huatliga heim aftr þuiat mig varir at sendimenn Gunnhilldar komi her skiotliga ok leita yduar. ok ef ek fer j leitina med þeim sem ek trui at þeir vile skal ek þa allan hug a leggia sua firir at sea at þer finnizst æigi þuiat ek hygg þann betr hafa er ydr healpar vid. Þau gengu þa fram a skoginn sem hann hafde firir mællt ok kuomu at vatninu. Sua er sagt at Þorolfr bar bada suæinana a baki ser Olaf ok Þorgils. en þuiat honum vard byrdrin þung signade hon nidr a bakit þa er hann od yfir uatnnit sua at nidr j toku fætr Olafs. hann gret þo æigi. Þorolfr vard þa varr vid ok letti hann upp a sig læingra byrdinne. foru þau vt j holmann ok faluzst þar. Snemma vm daginn reid Hakon fra Bearnar j bygdina ok huar sem Hakon kom spurde hann at Astride ok syne hennar. en er hann fann Þorstein spurde hann ef þau hefde þar komit. Þorsteinn suarar. voru her nokkurir fatækir menn j nott ok mote degi foru þau hedan fram a skoginn. Hann mællti vid Þorstein. þu munt vilea fara med oss at leita þeirra þuiat ek vil finna þau en þu munt uel kunna uegu ok fylsne ỏll a skoginum. Þorsteinn iattade ferdinne ok bio sig fliotliga. en er þeir kuomu a skoginn þa mællti Þorsteinn. foru uær dreift. vid er læitin. geymit uel til ef þer verdit vid nokkut uarir þuiat æigi er ulikligt ef þau heyra manna malit þuiat þau vitu ser otta uon at þau fele barnnit en fordi sealfum ser. rannsaki þer ok æinuirduliga aull fylsne þau er ek visa ydr til. Hann visade nu aullum þeim þuert fra þui sem þau eru folgin ok þa er þeir mattu (eigi) sia hann[67] rann hann j þorp æitt ok fek þar ambattar barnn bar hann þat a skoginn þar sem þykkuazstr var ok fal þat sidan j fylsnne nokkuru. en bratt eftir þat tok barnnit at grata. En er þeir heyrdu þat er j leitinne voru runnu þeir allir þangat til ok vard Þorsteinn sæinazstr. en er þeir litu þetta barnn ok hugdu at vandliga þa kom Þorsteinn þar ok sagde sua. brỏgdum eru ver nu bæittir þuiat þat megu ver allir sia at þetta er æigi kurtæisligt konungs barnn er ver hỏfum med hondum helldr synizst mer sem þetta se illiligt ok vræstiligt ambattar barnn. ok hefir sa madr miog grimliga gabbat er þat hefir her folgit. ok þess varir mik ef Gunnhilldr visse þessa suivirding er hann hefir hennar sendimonnum[68] geort at hon munde uilia at honum væri grimu golldit. Eftir þat foru sendimenn Gunnhilldar aftr ok sogdu henni sitt eyrendi. Astridr ok hennar foruneyti voru j holmanum þenna dag er þeir leitudu hennar vm skoginn. en vm nottina eftir kom Þorsteinn þar sem (hann) hafde heitit. fek hann þeim uistir nogar ok adra þa hlute er þau þurftu at hafa sua ok mann til fylgdar þann er uel kunne uegu alla austr j Suiþiod. skilduzst þau Astridr ok Þorsteinn godir vinir. lette Astridr eigi ferd sinne fyrr en hon kom med sinu foruneyti a fund Hakonar gamla. dualdizst hon þar ok son hennar langa hrid j godum fagnade.


Hakon hinn norræni for til Suiþiodar at leita Olafs

49. Nv helldr Gunnhilldr konungamodir frettum til Astridar ok Olafs sonar hennar. en er hon spurde at þau voru j Suiþiod þa sendir hon hinn sama mann Hakon vin sinn med godu foruneyte til Æireks Suiakonungs med vinmælum ok fegiofum. Æirekr Suiakonungr tok uel vid sendemonnum Gunnhilldar. voru þeir med honum j godu yfirlæti. litlu sidarr bar Hakon upp sitt eyrendi vid Æirek konung sagde at Gunnhilldr hafde honum til þess ord sent at hann fengi honum styrk til at na[69] sueininum Olafui Trygguasyni ok færa henni. Æirikr konungr suarar. þat ma ek geora at fa þer lid slikt er þu þikizst þurfa en þo ueit ek at þu hefir þat æitt eyrende til Hakonar gamla sem honum er vel uiliat. Hakon gamle atte son er Rognnualldr het hann var þa med Æireki konungi j myklum kærleikum. Rognnualldr |[70] var vid tal þeirra konungs ok Hakonar noręna. bio hann sig sem skiotazst ok reid med nokkura menn til fodrs sins. sagde Rognualldr honum at þeir munde skiott koma sendemenn Gunnhilldar konungamodr med myklu lide. suo huert eyrende þeir hofdu. Hakon gamli suarar. uel gerdir þu frende. en æigi er ek uppgefinn firir Hakoni þott mer kæmi eingi niosn ok hefda ek at æins mina huskalla. Litlu sidar kom þar Hakon norręni med mykla sueit manna er Æirekr konungr hafdi fæingit honum. Hakon gamli fagnar honum uel. þa segir Hakon norræni. Gunnhilldr drottning allz Noregs uelldis sendi mig hingat þess eyrendis at bioda med goduilia fostr Olafui Trygguasyne. þikizst hon sua hellzst mega bæta suæininum ok frendum hans ok sletta sua yfir skiotręde sona sinna. þat er þeir drapu Tryggua konung frenda sinn. at fæda upp sueininn[71] med sæmd ok hallda hann til rikis þess er hann var borinn til þegar hann hefir alldr til. Hakon gamli suarar. diarfliga ok aheyriliga hefir þu framflutt þitt eyrendi. en þuiat Gunnhilldr er reynd at þui at hon er full af flærdum ok suiksamligum vndirhyggium þa truir modir sueinsins æigi hennar glæsiligum ordum edr fagrmælum ok þui þikir henni æigi likligt þar til uppreistar sinum syne er Gunnhilldr er ok ualla uill hon þui trua at þat se astudar bod ok ekki þotti mer sem þau fære hingat fyrr en þrotin væri su hialpar uon. ok grunr er modr sueinsins at hon muni gera uid hann sem fodr hans. ok ætlar ek at ekki verdi þitt eyrende þar vm þuiat huorke truum vær Gunnhillde ne þer. ok þui þarf ekki þetta mal at leingia firir þer at Olafr ferr alldri hedan burt at vvilea Astridar modr sinnar ok æigi fæzst hann med þui hedan at hann komi a ualld Gunnhilldar medan þau uilea her dueliazst hia mer. Skildu þeir sua sina rædu foru sendi(menn) burt ok sogdu Æireki konungi allt sem farit hafde med þeim nỏfnnum. Konungr suarar. sliks er þar at von þuiat þat er satt at Hakon gamli hefir æigi latit sinn hlut her j Suiauellde þo at nokkuru rikare menn hafui hlut j att en þu ert. þuiat ek fek uarlla halldit firir honum minne sæmd þa er vit attum mal saman. Þui næst biugguz sendimenn Gunnhilldar heim at fara hæim aftr nordr i Noreg. beiddu þa enn konung fa ser styrk til at hafua sueininn burt or Suiauellde huort Hakon villde edr æigi. Konungr gerde sua ok fek þeim þa .ccc. manna ok kemr a vvart nafna sinum. ok þa er hann kemr til bæiar hans kom Hakon gamli j mot honum med myklu lide ok var at ỏngu vanbuin(n). ok er þeir funduzst krafde Hakon norræni at suæinninn fære med honum. Hakon gamli tok þui seinliga ok segir. sua sagda ek þer nafnni fyrr sua sem enn skal ganga at Astridr skal rada będe ser ok sinum ferdum ok sua Olafui syni sinum. ok sua er hon komin a mitt ualld at þau skulu j ỏngu þinir naudungarmenn vera. Hakon hinn norræni reiddiz miog ordum nafna sins hafde hann þa fram heitan ok hardyrde ok het honum afarkostum ef hann fengi æigi sligt eyrende sem hann uillde. Hakon gamli suarar. æigi þarftu nafni at uera sua styggr ok storordr þuiat satt segi ek þer þat at ekki skortir mig afla til at hallda æinord minni firir rikara manni en þu ert þo at þu hafir nu mikinn styrk fiolmennis. Hakon gamli atti þræl æinn er Busti het. hann var mikill ok sterkr vdęll ok akaflyndr ok æfr j skapi. þo var hann tryggr ok trur sinum lanardrottni ok miog motstadligr ollum hans vvinum. en er hann heyrde ordalag þeirra nafna ok fann at Hakoni gamla mislikade hliop hann fram hart ok akafliga med mykla mykikuisl ok miog saurga ræidande hana hatt at Hakoni hinum norræna ok mællti til hans miog ræiduliga. huerr ertu sua diarfr ok dularfullr kækinn ok kyndugr sem æingin vard fyrr sa er her kom at þu þorir at beriazst vid hofdingia varnn. nu skaltu kiosa vm .ij. koste ok er þer huorrtueggi hellzti godr. at þu hinn drambuise dragzst j burt þegar j stad med þina menn alla. ella skal ek sla þig sua mikit hỏgg med þesse saurkuisl. ok bidr þu af þui hỏggi botlausa skam sua at þar firir strykr þu alldri frialst hofud medan þu lifir. Sa þa Hakon ok hans menn sinn kost þann uenstan at fara burt sem skiotaz. sidan var þrællinn sua odr a þeirra skada at þeir kuomuzst æigi obardir[72] vndan honum. foru þeir þa fyrst til Æireks konungs ok sidan nordr j Noreg ok sogdu Gunnhilldi æigi sinar (farar) slettar ok þat med at þeir hofdu set Olaf |[73] Trygguason. Gunnhilldr let illa yfir þeirra ferd.


Spaamæli modur Gardakonungs

50. J þann tima er Gunnhilldar synir gengu til rikis j Noregi red firir Holmgarde. þat kollum ver Gardariki. einn agætr konungr sa het Ualldimar. hann atti dyra drottning er Arllogia het. hon var vitr ok vinsæl ok uel skapi farin miog godgiaurnn ok godrar natturu þo at hon uæri þa heidin. Sua er sagt at þa uære enn heidit allt Gardariki. konungrinn sialfr blotade skurgod en drottningu mislikade þat miog er hon fek honum æigi fra þui komit. Valldimar konungr atti modr miog gamla ok af elli ỏruasa ok matti æigi or rekkiu risa. þessi kelling var miog mikillar natturu ok framsyn af fitons anda sem heidnir menn margir þeir er synduzst segia firir ouordna hluti ok ouisa. En firir þui at konungs modr malsemdum var miog a loft halldit ok haft firir speki ok spadom flest þat er hon fram sagde af fornnum rokum. var sa sidr med Valldimar konungi at jafnan jolakuelldit hit fyrsta þa er adrir menn voru j sess komnir var kelling konungs modir firir hans hasæti borin ok skyllde hon þa segia ef hon sæi edr visse at nokkurr nalægr haski nalgadizst hans riki edr at komanda vfridar være uon. sagde hon þa sligt ok annat þat er hon var spurd. Sua bar enn til a æinum uetre jolakuelld þa er kelling var komin inn j hollina firir konunginn son sinn fagnade hann modr sinne miog blidliga ok bad hana segia ser ef hon sæi edr uisse af sinum spakligum spadoma nokkura vtlenda hermenn edr hofdingia a ganga edr girnazst hans riki. Kelling suarar. æigi væit ek son minn nokkurnn skadsamligan hernad ne hamingiuleyse þig nalgazst edr þitt riki. en þo se ek merkiliga syn ok mikils uerda. at nu er fæddr nordr j Noregi firir skommu æinn kynstorr konungsson sa er her mun agætliga upp fædazst ok fostradr vera j Gardariki þar til sem hann verdr agætr hofdinge. æiga mun hann uera agangssamr ne vfridarmadr edr nokkurnn skada gera þinu riki helldr mun hann þat stydia ok styrkia frida ok frelsa ok margfalliga mun hann efla ok auka þina sæmd. hann mun koma aftr um sidir þa er hann er j bloma alldrs sins ok eignazst þat riki sem hun er borinn til þo at hann se nu þadan vtlægdr. hann mun ok skỏruliga skina med mikille tign ok margfolldum sigri ok verda morgum þiodum halæitr hialpare j nord(r)halfu hæimsins. þo mun þesse hinn agæti konungr æigi leingi riki rada j Noregi. beri þer mig j burt sagde hon þo hefui ek nu hellzsti mart talat vm þenna mann. Var hon þa j brott borin.


Er menn stucku brott or Noregi firir ofriki

Margir ungir menn ok rikra manna synir flydu or Noregi firir ofriki ok vfride Gunnhilldar sona. lỏgduzst sumir j hernat til ymissra landa en sumir læitudu ser sęmdar til utlendra hofdingia. sem adr er sagt at Haralldr grenski var j Suiþiod med Skỏglartosta.


Astridr ok Olafr brutu skip sitt vid Eistland ok sellduz þar

51. Sigurdr het son Æireks biodaskalla a Offrustodum brod(i)r Astridar er att hafde Tryggui konungr Olafsson sem fyrr er sagt. enn voru þrir adrir brædr Astridar þeir er suo hetu Jostæinn ok Kallhỏfud ok Þorkell dyrdill. þeir voru all(ir) atgioruimenn ok koma sidar vid soguna. þat er æigi uisliga uitat huort þeir hafa uerit oftnefnndri Astride sambornir j badar ættir edr æigi. Sigurdr Æireksson stok or Noregi undan vfride austr j Gardariki ok var þar leinge med Ualldimar konungi j myklu(m) metnade. en er þat frette Astridr sy(s)tir hans fystizst hon at fara austr þangat til motz vid hann. þa hafde hon verit tuo vetr j Suiauellde med Hakoni gamla. var Olafr son hennar þa þreuetr at alldri. Hakon gamli fek Astridi foruneyti med kaupmonnum nỏkkurum ok gaf henni nogliga ok hennar monnum uist ok klæde ok alla þa hlute er þau þurftu naudsynliga at hafa. en er þau helldu austr j haf komu at þeim Eistir. toku uikingar þar at herfange bæde fe ok menn drapu þeir suma en sumum skiptu þeir med ser til anaudar. þar skilde Olafr Trygguason vid Astridi modr sina. Tok þa sa madr vid Olafi ok Þorolfui fostra hans ok Þorgilsi syne hans er Klerkon het. Klerkoni þotti Þorolfr of gamall ok ekki til þionustu fallinn ok þui drap hann Þorolf en hafde sueinana med ser til Eis(t)landz. þa sellde hann þa þeim manni er Klerkr het ok tok firir hafr æinn godan. hinn þride madr keypte sueinana litlu sidarr ok tok firir þa uesl gott ok slagning. sa madr er þa key(p)ti sueinana het Reas en kona hans Rekon en son þeim Rekoni. var Olafr med þessum husbonda leingi sidan ok vel halldinn þuiat Reas vnne honum ỏngum mun minna en sinum syne Rekoni. Reas bondi þiade ok þręlkade Þorgils til vinnu sem adra þræla sina. Olafr var .vj. vetr j vtlegd a Eistlandi. A einu are hans þarvistar var konunga skipte j Einglande fell þar fra riki Ethuardr konungr en eptir tok konungdom |[74] Adalradr brodir hans. hann rikti þrea tigi ara ok atta ár ok vard hinn mesti astuinr Olafs konungs Trygguasonar.


Sigurdr Eireksson keypti Olaf Trygguason

52. Þa uillde gud lata synazst firir monnum þat er adr var leynt hans afreksuerka er sua miog uoru ætlut a loft at koma sem tiad mun verda j þesse frasognn. Sigurdr Æireksson modrbrod(i)r Olafs konungs var j þann tima sendr af Valldimar Gardakonungi til Eistlandz at heimta þadan honum til handa skatta ok skylldr. for Sigurdr rikmannliga med myklu fiolmenni. Sua bar at æinn dag þa er Sigurdr reid fram at garde Reas bonda at suæinninn Olafr var vti a leiki med odrum vngmennum. þuiat Reas uillde firir astar sakir ekki þia hann helldr hafa hann vid hæuersku ok jþrottir ok hallda hann kurtæisliga at klædum sua sem sinn eigin son. en Olafr er hann sa menn rida j gardinn for hann mote flokkinum ok heilsade hofdingia kustæisliga ok alla þa kuadde hann hæuerskliga. Sigurdr tok uel kuediu suæinsins ok mællti. þat se ek a þer godr sueinn at þu munt vera af godu kyne ok her vtlendr þuiat tal þitt ok yfirbragd þitt er ekki likt herlenzsku folki. seg mer nafnn þitt ok sua kyn þitt ok a hueriu landi þu hefir fæddr verit. Olafr suarar. nafnn mitt er vuant ek hæitir Olafr. ætt min er j Noregi ok þat er mitt fostrland fadir minn het Tryggui. j Noregi var ek fæddr en modr mina nefni ek Astridi Æireks dottur af Offrustodum. Sigurdr kendizst þa vid at þessi sueinn var systrson hans. hann mællti. huersu komtu her edr huat er nu hags þins. Olafr sagde honum þa fra ferdum sinum allt þat er yfir hann hafdi gengit sua framt sem hann visse ok munde. Sigurdr spurde. uilltu nu uera leystr or anaud þesse er þu ert j kominn. Olafs suarar. myklu er ek nu betr kominn ok frialsligar en fyr þuiat Reas fostri minn ueitir mer flest þat er ek kann bidia. en þo uillde ek giarnna verda j burtu hedan ef Þorgils fostbrodir minn være frelstr af þręldomi ok færi hann med mer. Sigurdr bad hann fylgia ser til Reas husbonda sins ok sua gerde hann. Reas fagnade uel Sigurde ok foruneyti hans. en er þeir toku tal med ser þa mællti Sigurdr. sueina tua vtlenda sa ek her j dag. en ef þeir eru j þinu uallde uit firir vist at ek uil hafa þa. Reas suarar. kostr skal þer at hafua hinn ellra sueininn med sliku verde sem vit verdum vel asattir. en hinn yngri suæinninn er mykla vitrari ok at ollu fridari ok fegri en hinn. en þess get ek at þer þiki mikit kosta at kaupa þann. ok þat er þer sannazst fra at segia at su(a) mikit ann ek sueini þeim at hann skal ek alldri j þrældom selia ok þui er mer hann allz ekki falr. en med þui at þu ert reyndr at godum dreing þa ma vera at þu nair at leysa hann hedan med hardla myklum peningum ok þo þui at æins at þu hæitir þui upp a þina dygd ok dreingskap at selia hann alldri vid verde ok at gefa honum fullt frelsi ok fari lidugr huert hann uilldi edr uera hea þer uel haldinn ok at ỏngu uframarr virdr eda minna metinn en hann hefir adr her verit. Sigurdr suarar. ger hann sua dyran sem þu uill ek skal kaupa hann med ollum þeim skilmala sem þu sagdir firir. er mer nu ok eingi hugr a at selia hann fra þui er hann kemr j mitt ualld þuiat hann er minn frændsuæinn. En huort er þeir tỏludu her til fleira edr færra ok keypte hann Þorgils firir mork gullz en Olaf firir .xj. merkr gullz. flutte Sigurdr sueinana brott med ser til Holmgardz ok gerde ekki uppuist huerrar ættar hann var en þo hellt hann þa sua sæmiliga sem hinn bezsta mann at ollum hlutum. þa var oftnefnndr Olafr .ix. uetra gamall.


Olafr Trygguason drap Klerkon

53. Sva bar at æinn dag at Olafr Trygguason var a torge staddr. þar kende hann Klerkon þann mann er drepit hafdi Þorolf lusskegg fostrfodur[75] hans. Olafr hafde litla ỏxe j hende hann gek at Klerkon ok keyrde ỏxina j hỏfut honum sua at hon stod j hæila. tok hann þegar hlaup heim til herbergis ok sagde Sigurde frenda sinum sua gert. en Sigurdr kemr sueininum til drottningar j hennar herberge ok sagde henni tidendin ok bad hana firir huernn mun healpa suei(ni)num. hon[76] sagdi þa ok læit a sueininn. æigi hæfir at drepa sua fagran suein. bad hon þa alla sina menn uopnnaz. J Holmgarde var sua mikil vardhelge at drepa skyllde huernn mann er udęmdan uo. nu þusti fram allr lydr eftir sid þeirra ok lỏgum at leita eftir Olafi huar hann væri nidr kominn. uilldu þeir hann af life taka sem lỏg budu. þa var sagt at hann væri a garde drottningar ok þar her manna med aluæpni bunir til at veria hann. þui næst kom þetta firir konung. gek hann þa til skiott med hird sina þuiat hann uillde æigi at þeir berdizst. konungr sætti menn ok dęmdi febætr firir uig Klerkons en drottning hellt giolldum upp. sidan var Olafr med drottningu. hann var henni hardla elskuligr ok miog astudligr ollu folki. Þau uoru laug j Gardariki at þar skillde ỏngir konungbornir menn upp fædazst edr languistum uera vtan konungs leyfni þess er |[77] þar rede riki. Þa sagde Sigurdr drottningu huerrar ættar Olafr var edr firir hueria sok hann kom þar. þviat hann matti æigi vera j sinu landi firir vfridi ok vmsatum sinna vvina. bad Sigurdr hana segia þetta konungi. hon gerdi sua. ok bad konunginn healpa vid med sinum herradome konungs syne þessum sua hardliga sem hann var þa vid kominn. kom hon suo vid sinum fortolum at konungrinn jattade ollu þui er hon bæiddi þar vm. tok hann þa Olaf a sinn faurnnud ok hellt hann sua uegliga sem burdugu konungs barnni hæfde at vera hia hæuerskum hofdingia halldinn. Dualdizst Olafr þar j Gardariki .ix. uetr med Valldimar konungi uel virdr af honum ok allri alþydu. þokkadizst hann ollum uitrum monnum ok godgiornnum þui betr sem hann hafde þar leingr verit. Olafr var allra manna fridazstr synum mestr ok sterkazstr ok bezst buinn at jþrottum vmfram alla norrena menn þa sem j þann tima lifdu.


Drepinn Erlendr konungr

54. Hakon jarll Sigurdarson var med Haralldi Gormssyni Danakonungi vm uetrinn er hann hafdi stokkit ór Noregi firir Gunnhilldar sonum. hann hafdi sua myklar ahyggiur um uetrinn at hann lagdizst j rekkiu. hann hafdi anduokur myklar ok drak æigi mæira en hann matti hallda vid styrk sinum. hann sende menn vm haustit leyniliga nordr j Þrandheim til vina sinna ok lagdi þat rad firir þa at þeir skyllde drepa Erllend konung ef þeir mætti. hann sagde sig mundu aftr huerfa til rikis sins þa er sumrade. Þann uetr drapu Þrændir Erllend konung sem fyrr er ritat. Med þeim Hakoni ok Gullharalldi var vingott. bar Gullharalldr firir Hakon radagerdir sinar. sagde Gullharalldr at hann uillde þa setiazst at landi ok letta hernade. hann spurde Hakon huat hann ætlade huort Haralldr konungr mundi vilea skipta riki vid hann ef hann krefde. Hakon suarar. þat hygg ek at Danakonungr mune ỏngra skipta vnna þer. en þo ueiz þu giorr þetta mal ef þu rædir vid konunginn. en uæit ek ef þu krefr æigi þa færr þu æigi rikit.


Gullharalldr[78] beiddi skiptis a Danmork

55. Litlu sidarr talade Gullharalldr vid Haralld konung fręnda sinn sua at nærr uoru margir rikir menn beggia vinir. krafde þa Gullharalldr konunginn at skipta riki vid sig j helminga sua sem [brodir hans hafdi att[79] j Dana uelldi. Vid þetta akall vard Haralldr konungr ræidr miog ok suarar sua. eingi madr dirfdizst at krefia þess Gorm konung fỏdr minn at hann skyllde gerazst halfr konungr yfir Dana uellde. æigi helldr hans fadir Hỏrdaknutr ne Sigurdr ormr j auga edr Ragnar lodbrok. Hann georde sig þa sua reidan ok odan at ekki matti ordum vid hann koma.


Vidrtal Gullharalldz ok Hakonar iarls. capitulum.

56. Gullharalldr vndi þa illa vid sig hafdi nu ræidi konungs en riki ekki helldr en fyrr. kom hann þa til Hakonar vinar sins ok kærde firir honum vandręde sin ok bad hann heilla rada ef til uære þau er hann mætti na rikinu. sagdi at hann hefde þat hellzst hugsat at hann mundi sækia rikit med styrk ok uopnnum. Hakon suarar. þetta skaltu firir ongum manni mæla sua at konungr spyri þat. liggr uid lif þitt. hugsa þat med sialfum þer til huers þu munt færr uerda. þarf til slikra storreda at madr se diarfr ok ỏruggr. spari huarki til goda hlute ne illa at fram megi ganga þat er upp er tekit. en hitt er ufært at hefia upp storrędi ok leggia sidan nidr med vsęmd. Gullharalldr suarar. sua hefi ek þetta upptekit at ek skal æigi minar hendr til spara at drepa sialfan konunginn ef hann uill synia mer þess rikis er ek a at hafa at rettu. Skilia þeir þa rædu sina. Litlu sidarr gek Haralldr konungr til fundar vid Hakon ok toku þeir tal sitt. sagdi konungr Hakoni huat skall Gullharalldr hafdi haft til rikis vid hann ok suor þau er hann uæitte. segir hann sua at hann uillde firir onguann mun[80] minka riki sitt. en ef Gullharalldr uillde nokkut hallda a þessu tilkalle þa er mer litit firir at lata drepa hann þuiat ek trui honum illa ef hann uill æigi af þessu lata. (Jarl suarar. þat hygg ek at Gullharalldr hafi þetta sua fremi upp hafit at hann muni þetta eigi nidrfalla lata.) er mer þat uon ef hann ræisir her ufrid j lande at honum verde gott til lids mest firir uinsælda sakir fỏdr hans. en þat er ydr hin mesta uhæfa at drepa frenda yduarnn þuiat allir munu (kalla) hann saklausan at sua bunu. æigi uil ek ok þat mitt rad kalla at þu georir þig minna mann en fadir þinn var Gormr konungr. iok hann mikit sitt riki en minkadi j ỏnguan stad. Þa spurde konungr. huert er þa þitt rad Hakon. skal ek æigi midla rikit ok rada af hendi mer þenna ugg. Jarll suarar. kom til min nokkurum dỏgum sidar þuiat ek vil hugsa |[81] þetta uandamal ok mun ek þa væita nokkurn orskurd. Gek þa konungr burt ok hans menn.


Raadagerdir Hakonar jarls

57. Hakon jarl hafde nu hinar mestu ahyggiur ok radagerdir. let hann fa menn vera j husinu hea ser. fam doghum sidar kom Hakon til tals vid hann. spurde konungr ef jarl hefde hugsat þa rędu er (þeir) kuomu a hinn fysta dag. Jarl suarar. þar hefi ek uakat vm nott ok dag sidan ok finnzst mer þat rad hellzst til at þu hafir ok halldir riki þat allt er þinn fadir atti ok þu tokt eftir hann. en þu faer Haralldi frenda þinum j hendr annat konungs riki þat er hann megi sæmdarmadr af vera. Huar er þat riki sagdi konungr er ek ma hæimoliga fa Haralldi ef ek hefui uskipt Dana uelldi. Þat er Noregr herra. konungar þeir er þar eru eru læidir ollu landzfolki. uill huerr madr þeim illt sem vert er. Konungr suarar. Noregr er sua land mikit ok illt ok folk hardfeingt at sækia med vtlendan her. gafz oss ok sua þa er Hakon Adalstæinsfostri vardi landit. letum lid mikit en vard æingi sigr unninn. en Haralldr Æireksson er fostrson minn ok knesetningr. Jarl suarar. lỏngu uissa ek þat at þer hafit oft uæitt gnogan styrk Gunnhilldar sonum en þeir hafua ydr ỏngu launat nema illu. nu skulum uær myklu letligar komazst at Noregi en beriazst med allan Danaher. sentu bod Haralldi fostrsyni þinum. biod honum at taka af þer land j len þar er þeir brædr hofdu fyrr her j Danmork. stefnn honum a þinn fund. ma Gullharalldr þa a litille stundu afla rikis j Noregi af Haralldi grafelld. Konungr mællti. þetta mun mer allillt verk vera at suikia fostrson minn. Hakon suarar. þat munu Danir kalla betra skipte at drepa helldr uiking norrænan en brodurson sinn dansken. Tala þeir konungr ok jarl her langa hrid vm med ser þar til er þetta semz med þeim. Gullharalldr kom enn til Hakonar jarls ok tala þeir. segir jarl at hann hefir nu fylgt hans malum sua at mæire uon er at rikit j Noregi liggi laust firir honum. skulu vit þa hallda felagsskap okkarnn. mun ek mega ueita þer mikit traust j Noregi. haf þu fyst þat riki (en sidan þat) er Haralldr konungr frendi þinn a. þui hann er gamall en a þann einn son er hann ann litit ok þo ekki arfborinn. Talar Hakon firir Gullharalldi þar til hann lætr ser þetta lika. Sidan tala þeir oftliga allir samt konungr ok jarl ok Gullharalldr. Litlu sidar sendi Danakonungr menn sina nordr til Noregs a fund Haralldz grafelldz. var su ferd buin alluegliga. tok Haralldr grafelldr alluel vid sendimonnum. segia þeir þau tidendi at Hakon jarl var j Danmork ok liggr banuænn ok nærr oruite. þar med segia þeir at Haralldr Danakonungr baut til sin Haralldi grafelld fostrsyni sinum at taka af ser ueizslur sua sem þeir brędr hofdu adr haft þar i Danmork ok bad hann finna sig a Jotlandi. Haralldr grafelldr bar þetta mal firir Gunnhilldi ok adra vine sina. logdu menn þar allmisiafnnt til. sumum þotte þeirra ferd ekki trulig sua sem þar var monnum skipat. en fleire fystu at fara skyllde þuiat þa var sulltr mikill j Noregi at konungar fengu lid sitt trautt fætt edr æigi. af þui fek fiordrinn þat nafnn þar sem konungarnir satu oftazst at hann het Hardangr. arferd var þa j Danmork til nokkurrar hlitar. hugduzst menn þadan mundu faung fa er Haralldr hafdi þar len ok yfirsoknn. Var þat radit adr sendimenn foru brott at Haralldr Gunnhilldar son mundi koma til Danmerkr vm sumarit a fund Danakonungs ok taka af honum þenna kost sem hann baud.


Hakon jarl bioz til bardaga

58. Haralldr grafelldr for vm sumarit til Danmerkr ok hafde med ser .vj. langskip ok styrde einu Arnnbiornn hersir or Fiordum. Haralldr konungr siglde vt ór Uikinne upp til Limafiardar ok lagdizst þar at Halse. var honum sagt at Danakonungr munde þar skiott koma. Enn er þetta spurde Gullharalldr hellt hann þangat .ix. skipum. Haralldr hafdi adr buit lid þat at fara j uiking. Hakon jarl hafde buit ok sitt lid ok ætlade j hernat. hafde hann .xij. skip ok oll stor. En er Gullharalldr var j brottu farinn þa kom Hakon jarll til konungs ok sagde sua. nu uæit ek æigi nema ver roim læidina ok gialldim leidvitit. mun Gullharalldr drepa Haralld grafelld. sidan mun hann taka konungdom j Noregi. ætlar þu konungr þer hann þa trygguan er þu færr honum sua mikinn styrk. en hann mællti þat j uetr firir mer at hann munde drepa þig ef hann kemizst j færi vm. Nu mun ek vinna firir þig allan Noreg ok drepa Gullharalld ef þu uill hæita mer at ek skuli auduelliga na sættum vid ydr. þa uil ek ok gerazst yduar jarl ok binda þat med suardogum at vinna Noreg undir ydr med styrk. hallda sidan rikinu undir yduart riki ok giallda ydr skatta. ertu þa meire konungr en þinn fadir er þu rædr tueimr þiodlỏndum. Þetta semzst med þeim konungi ok jarli. ferr þa Hakon med lide sinu at læita Gullharalldz.


Drapp Gullharalldz

59. Þa er Gullharalldr kom til Hals j Limafiord baud hann þegar Haralldi til orrostu. |[82] en þo at hann hafui lid minna en Gullharalldr þa gek hann þegar a land ok biozst til orrostu ok fylkte lide sinu. en adr fylkingar gengu saman eggiade Haralldr grafelldr miog lid sitt bad þa bregda suerdunum ok beriazst uaskliga. gek hann þegar fram j onduerda fylking ok hio til beggia handa. Ok er Haralldr grafelldr var j þessum mannhaska ok hann sa at æigi var suikalaust þa þottizst hann sia huersu fara mundi bardaginn. þa mællti Haralldr. þat hlegir mig nu segir hann at ek se nu nafni at sigr þinn mun uera skammr þott þu fellir mig. firir þui at ek uæit at þetta munu vera rad Hakonar frenda mins er her fara fram. ok kemr hann a hendr þer þegar ek er fallinn ok drepr þig a fætr oss ok hefnir vor sua. Ok nu er sua sagt at Haralldr berzst nu frækliga ok gengr uel fram. Sua segir Glumr Geirason j Grafelldar drapu.


Mællti motra hiallta
malmodinn sa blodi
þrottar ord en þordi
þiodum uoll at rioda.
vidlendr of bad uinda
verdung Haralldr suerdum
frekt þotti þat flotnum
fylkis ord at mordi.


Þar fell Haralldr konungr grafelldr. Sua segir Glumr.


Vard a breidu borde
uiggium hollr at liggia
gætir gamla sota
gard Eilimafiardar.
sendir fell a sandi
sæuar bals at Halsi
olli iofra spialli
ordheppinn þui mordi.


Þar fell lid Haralldz. þar fell Arnnbiornn hessir. þa voru fra falli Hakonar Adalsteinsfostra .xij.[83] uetr at sognn Ara prestz Þorgilssonar en fra falli Sigurdar Hladaiarls .xiij. ar. þa var Olafr Trygguason atta uetra ok hafde hann þa verit j vtlegd a Eistlandi fiora uetr en tua j Suiþiod med Hakoni gamla. Sua segir Ari prestr Þorgilsson. at Hakon Sigurdarson væri .xiij. uetr jarl yfir Þrandheimi adr hann var felldr. en .vj. hina sidazstu er Haralldr grafelldr lifde segir Ari prestr at Gunnhilldar synir ok Hakon jarl borduzst vm Noreg ok stukku ymsir ór lande.


Landaskipti j Noregi

60. Hakon jarl ok Gullharalldr funduzst litlu sidarr en Haralldr grafelldr fell. lagde Hakon jarl þegar til orrostu vid Gullharalld. fek Hakon jarl sigr en Gullharalldr var handtekinn ok let Hakon hann festa (a) galga. Sidan for Hakon a fund Haralldz Gormssonar ok sættizst vid hann auduelliga vm drap Gullharalldz frænda hans. Þui næst baud Haralldr konungr her vt vm allt sitt riki. þar var þa med konungi Hakon jarl. ok þa var til hans kominn Haralldr grenski son Gudrỏdar konungs Biarnnarsonar. for hann med Danakonungi ok mart annarra rikra manna þeirra er flyit hỏfdu odul sin or Noregi firir Gunnhilldar sonum. hellt Danakonungr þeim her sunnan j Vikina. hann hafde .vj. hundrut skipa. gek þa landzfolkit allt vndir hann. En er Haralldr kom til Tunsbergs dreif til hans mikit fiolmenni. fek hann lid þat allt Hakoni jarli j hendr er til hans hafdi komit j Noregi. Gaf Haralldr Hakoni til forrada Rogaland Hordaland Sognn Firdafylki Sunnmære Raumsdali Nordmære. þessi .vij. fylki gaf Haralldr konungr jarli oll til forrada med þuilikum formala sem Haralldr konungr harfagri gaf sonum sinum nema þat skilde at Hakon skyllde eignazst oll konungs bu ok landskylldir j Þrandheimi. hann skyllde ok hafa konungs fe sem hann þyrfti ef herr væri j landi. Haralldr konungr gaf Haralldi grænska Vingulmork ok Vestfolld ok Agdir til Lidandisnes ok konungs nafnn ok let hann hafa sidan slikt riki sem at fornnu hỏfdu haft frænndr hans ok Haralldr hinn harfagri gaf sonum sinum. Haralldr grenski var þa atian uetra gamall. For þa Haralldr Gormsson hæim til Danmerkr med sinn her.


Gunnhilldr ok synir hennar stucku or landi

61. Nu er Gunnhilldr ok synir hennar spurdu þat sỏfundu þau her ok vard illt til lids. toku þau enn þat hit sama rad sem fyrr at þau sigldu sudr vm haf med þat lid er þeim uillde fylgia. foru þau fyrst til Orknneyia ok duỏlduzst þar vm hrid. þar uoru adr iallar synir Þorfinnz hausakliufs Hloduerr Arnnfinnr Liotr ok Skule. Hakon jarl lagde þa land allt undir sig ok sat j Þrandheimi þann uetr. Þess getr Æinar skalaglam j Vellheklu.


Sio fylkium kom silkis
suarr madr var þat barma
geymir grundar sima
granduarr undir sig landi.
Nu liggr allt vndir ialli
imon bordz firir nordan
uordr gędis stendr uida
Uik Hakonar riki.


Hakon jarl for sunnan med land(i) vm sumarit en landzfolkit gek vndir hann allt. baud hann vm allt sitt riki at menn skylldu hallda upp hỏfum(!) ok efla blot. ok sua var geort.


Bardagi Hakonar jarls ok Ragnfredar konungs

62. Þa voru tueir einir eptir Gunnhilldar synir a lifue ok Æireks konungs Ragnnfredr ok Gudrỏdr. Sua segir Glumr Geirason j Grafelldar drapu.


Fellu hialms þa er hilmis
hiordrifua bra lifue
verdugt oss til audar
auduan Haralldz dauda.
en ek ueit hefir heitit
hans brodir mer godu
sia getr ser |[84] til sælu
seggfiold huortueggi.


Ragnnfredr konungr Gunnhilldar son byriade ferd sina uestan vm haf þa hafde hann uerit æinn uetr j Orknneyium. hann hafdi fritt lid ok skip stor. en er hann kom nordr spurde hann at Hakon jall var nordr j Þrandheimi. hellt Ragnnfredr konungr nordr med lande ok heriade vm sumarit. þa gek mart folk undir hann sem oft kann verda þa er herflokkar fara yfir herut at þeir er firir eru læita ser hialpar þangat huerr sem vænst þiker. Hakon jall spurde þesse tidende at vfridr være sudr vm Mære. skar hann þa vpp heror ok skynde til skipa. biozst hann sem huatligazst ok hellt vt eftir firde. honum vard gott til lids. fundr þeirra Ragnnfredar konungs uard a Sunnmære nordarliga. Hakon hellt þegar til orrostu hann hafde lid mæira ok skip smærre. Þar uard hardr bardagi ueitte Hakoni þyngra. þeir borduzst vm stafnna sem þa var sidr til. straumr uar j sundinu ok hof skipin oll saman jnn at landi. Hakon jarl let þa hamla at landinu þa(r) sem honum þotti bezst til uppgongu. en er skipin kendu nidr drogu jalls menn þau opp suo langt at þeir hugdu sina (v)vine þar æigi mega upp[85] draga. sidan fylkte jarl a uelle einum ok eggiade Ragnnfred til uppgongu. Þeir skutuzst a langa hrid uillde Ragnnfredr ekki a land ganga. skildu þeir vid þat. hellt Hakon[86] þa sudr um Stad þuiat hann ottadizst at landherrinn munde dragazst til Ragnnfredar[87]. Hakon lagde æigi optar til orrostu vid Ragnnfred þuiat Hakon visse at lidsmunr var mikill. for hann þui vm haustit sudr[88] til Þrandheims ok sat þar vm uetrinn. en Ragnnfredr konungr hafde allt firir sunnan Stad Firdafylke Sognn Havrdaland Rogaland. hann hafde fiolmenni vm vetrinn ok er uorade baud hann vt leidangri ok fek lid mikit. for hann þa vm oll þau riki at afla lids ok skipa ok annara fanga þeirra er hann þurfte.


Hakon jarl bardizst i Noregi ok haf(d)i sigr

63. Hakon jarll baud lide vt nordan ór lande. hann hafde mikit (lid) nordan af Halogalande ok ór Naumudal ok sua fra Byrdu ok allt til Stadar. honum droz herr or aullum Þrendalogum ok Raumsdal. suo er ok sagt at hann hefde lid af fiorum folklondum. honum fylgdu .vij. jallar ok hỏfdu allir ogrynne hers. Sua segir Æinar.


Hitt var mæirr at Mæra
mordrikinn let nordan
folkueriande fiorua
fỏr til Sogns um georua.
veit ek at freyr af fiorum
folklondum sa brỏndum
ullr stod af þui allri
yrþiod Hedins byriar.


Hakon jarl hellt her þeim ollum nordan firir Stad. hann fretti at Ragnnfredr var firir j Sognne. sneri hann þa þangat lide sinu. var þar þa fundr þeirra Ragnnfredar. Hakon jarll lagde at lande ok gek upp þui hann hafde Ragnnfrede uoll haslat ok orrostu stad. Þar var allhardr bardage. Hakon hafde myklo meira lid ok fek hann þvi sigr. Þesse fundr var þar er hæitir Dinganes. þar mætizst Sognn ok Hỏrdaland. Ragnnfredr konungr flyde til skipa sinna fellu af lide hans .ccc. manna. Eptir orrostu þesse flyde Ragnnfredr or Noregi. en Hakon jarl fridade land ok let fara aftr her þann er hann hafde nordan haft. hann dualdizst sudr j landi vm haustit ok vetrinn eftir. A þessu sumre for Olafr Trygguason austr j Gardariki. þa var hann .ix. vetra gamall.

Þesse frasognn er nu hefuir fram gengit vm hrid af hernade ok hardrędum Hakonar jarls afsannar þat er sumir menn segia at hann hafui sendr verit af Gunnhilldi konungamodr til Suiþiodar a fund Hakonar gamla at leita sueinsis Olafs Tryggvasonar. helldr var hitt at Gunnhilldr sentti(!) vndir sama nafni sem fyrr segir Hakon norręna. en Hakon jarl hafdizst þa vid j Danmork ok Noregi ok framdi þar mikinn hernat. Ok eitt sumar for Hakon til Suiþiodar ok for med honum dottir hans er Audr het ok var allra kuenna uænst. Hakon kom a fund Æireks konungs at Uppsolum ok tok hann uel vid honum ok dottur hans. en þa hafde skilit vid Æirek konung samfarar Sigridr hin storrada. ok var þat ord a af alþydu at hann þęttizst æigi mega sęma vid skap hennar. en þat var þo raunar at þat voru log Suia ef konungs miste vid at drottningu skylde setia j haug hea honum. en hon visse at konungr hafde heitizst Odne til sigrs þa er hann bardizst vid Styrbiornn frenda sinn ok atte fa uetr olifat. En er Hakon kom austr syndizst Æireki konungi hon Audr fỏgr ok bad hennar ok fek hennar med soma. ok sat Hakon þar med sęmd nokkura stund ok for sidan aftr til Danmerkr ok var þar sem fyrr segir.


Spaasogur þeirra j Gardariki vm Olaf Trygguason

64. J þann tima er Olafr Trygguason kom j Gardariki voru þar þeir menn er spadu firir ouordna hluti. sogdu allir af sinum visdome at fylgiur æins vtlendz manna vkvnnigs harrar ættar (se komnar j landit) ok væri sua myklar ok hamingiusamligar at þeir hofdu onguar slikar seth. en æigi vissu þeir huerr hann var. en þat sonnudu þeir med morgum ordum ok frodum |[89] forspam at þat hit biarta lios er yfir honum kein mundi dyrliga dreifazst yfir allt Gardariki ok vida annarsstadar vm heiminn. En sem þessi hin agęta drottning Arllogia er allra kuenna var vitrỏzst j þui lande leit Olaf j fysta sinn skilde hon at hann var þeirrar gỏfugrar giftu sem frædemenn visudu til at hann munde vinna mikinn sigr ok soma Gardariki. þar firir fek hann hit fegursta yfirlæti af konungi ok drottningu ok hinu mestu virding ok vinsęld af ollum hinum uitrazstum monnum ok hæstum hofdingium. Ox Olafr upp j Gardariki med gofugligum metordum. var hann fyrr algiorr at vite ok afle ok ollum þroska en aratale. Ualldimar Gardakonungr elskade Olaf sem sinn eigin son ok lęrde hann at list ok kurteise ok herskrude uopnnaburd ok uigfime ok allz hattar jþrott med hofdingligre hęuersku. Olafr fek skiotare skilning a allzkonar atgeorui en flestir menn adrir. en einn var sa hlutr at konungi misþokkadizst miog vid hann at hann uillde alldri j hof koma heidnum godum luta ne þeim nokkura virding at væita. helldr setti hann mikilliga hug sinn mote ollum blotskap ok aullum illum atrunade. jafnan for Olafr til hofs med konungi en alldri gek hann inn. helldr stod hann vti firir hofsdyrum ok horfdi fra a medan konungrinn fórnfærde godunum. Konungr talade oft vid Olaf ok bad hann æigi a sig fella grimma reide godanna sua at hann tynde þar firir þeirra trunade ok uegsamligre vinattu ok hinum biartazsta bloma sinnar essku. helldr at hann mykti sinn hug med hinu mesta litilæte til þeirra þionustu. ella er ek hardla hręddr um sagde konungr ef þu setr þig sua margfalliga mote gudunum at þau steypi yfir þig hrædiligri grimd ogurligrar reide. ok þo uggi ek at þu glatir þinne gæfu ok gofugligre hialp þeirre er þau megi þer veita ok ollum odrum þeim er a þau trua. en er þann ueg berr til þiki mer harmanda vm þinn hag sua mikit sem þu hefir j hęttu. Olafr suarar ordum konungsins. alldri hrædumzst ek þau god er þu gofgar þuiat þeirra mattr er allz eingi. huorke heyra þau ne sia ok ekki mega þau mela. ongua skynsemd ne skilningar græin kunna þau. ok af þui þikiumzst ek hellzst mega skilia huerrar natturu þau munu vera. at mer synizst minn herra jafnan þin konunglig asiona med blidu ok biortu yfirbragde vtan þa er þu gengr j hofit ok færir fornn godunum þa synizst mer þu med dỏkku yfirbragde ok ohamingiusamligu. ok þadan af væit ek at þesse gud er þu þionar mune eiga myrkrum at styra. ok þui skal ek þau alldri tignua. en ek giori þeim firir þat ongua vsęmd at ek uil æigi þig styggia. en þo virdizst mer at þau se þess verd at vera suiuirdiliga sneypande helldr en sæmiliga styrkiande. En eftir þessa þeirra vidrædu fann Olafr at konungr var færre vid hann en fyrr en þo med godu stille. gat hann þat j lag fært sua at aftr kom astud ok jofnn vinattu ok aluara af konungi til hans sem adr hafdi haft. (kom) honum j hug at herraligt mundi uera at ỏmbuna godu sua mikinn soma sem konungr ueitti honum.


Herferd Olafs konungs hin fysta. capitulum.

65. Sva er sagt þa er Olafr Trygguason var .xij. uetra bad hann konung Ualldimar fa ser herskip ok lidsmenn. konungr let þat til ræidu. uoru þa skiotliga skip buin. Sidan spurde Olafr ef nỏkkurar borgir edr herut væri þau er at fornnu hefdi undir legit Gardariki ok þa hefdi vndan gengit hans riki. Konungr sagde þat satt vera at þau uoru morg herut ok riki borgir ok bygdir at fyrr hỏfdu frialsliga farit med riki Gardakonungs en nu hofdu adrir konungar til sin tekit ok med ofriki ok viafnade undir sig dregit ok kolludu sidan sina eignn. þui næst sem konungr hafdi þetta sagt Olafui hellt hann herskipum fysta sinn brott af Gardariki. hann hafde fritt lid ok ekki mikit. Þat var sidr uikinga at þeir hofdingiar er lide styrdu ok uoru konunga synir ok menn kolludu þa konunga þo at þeir redi æigi lỏndum ok firir þui gafu lidsmenn Olafui konungs nafnn. syndizst þa ok þegar huersu goda stilling hann kunne a herstiorninne þo at hann være ungr at alldri. þuiat hann drap ok deydde suma hershofdingia en sumum stỏkte hann ster(k)liga a burt þeim er med uallde ok uikingskap hafdi setz j skattlond Ualldimars konungs ok ræntan hann ramliga riki sinu. atte hann þa a þui sumre margar orrostur ok storar ok hafdi jafnan sigr aftr vinnandi oll þau riki skylldur ok skatta er adr hofdu undan geingit Ualldimar Gardakonungi. kom aftr til Holmgardz vm haustit ok hafde margar |[90] orrostur ok storar ok hafde jafnnan sigr aftr uinnande oll þau riki skylldur ok skatta er adr hỏfdu undan gengit riki konungs. kom hann aftr j[91] haustit ok hafdi margar fagrar ok fagætar gessimar j gulle ok gimsteinum ok godum klędum ok allzkonar godum gripum at færa konungi ok drottningu. tok konungr ok drottning ok aull alþydu med glede ok godum fagnnade. Leid þa sua fram langa hrid at Olafr var j hernade ok varde Gardariki uel firir uikingum med hreyste ok hardfeinge. þeim er þar hỏfdu med ofsa ok viafnade adr a gengit. en vann vndir Valdimar konung uid herut borgir ok bygdir þær sem fyrr hỏfdu undan honum gengit j Austruegi. Var hann a uetrum j Holmgarde ok sat vm kyrt med sęmd ok godu yfirlæti af sealfum konungi en j myklum ok mætum kærlæikum drottningar. hellt hann nu hardliga mykla hermanna sueit med sæmiligum kosti þeim er konungr væitti honum. Olafr var orr af fe uit sina menn þui vard hann vinsæll. Þa vard þat þar sem vida annars stadar kann til at bera at þar er hỏfdingiar vtlendir hefiaz miog til rikis edr sua mikillar fregdar at þat uerde umfram jnnlenzska at morgum uex ỏfund a þi þeim er æigi eru godgiarnnir. ok sua for þar at margir menn osannordir ofundudu þat huersu Olafr var kærr konungi ok æigi sidr dyrt metinn af drottningu. mælltu þui þat menn firir konungi at hann skyllde varazst at geora Olaf æigi of storan. firir þui sỏgdu þeir at slikir menn eru þer hættazstir ok skiotazstir til skada ok hardręda sem Olafr er ef hann uill þer mæin geora ok þinu riki er hann er vmfram adra menn buinn at iþrottum uinsælld ok atgerui. vitum uer ok æigi huat þau drottning tala sin a millum. Þat var mikill sidr hinna riku konunga at drottning skyllde eiga hird ok hallda med sinum kostnade ok hafua þar til skatta ok skylldur sem þurfti. nu var þar suo med þeim Ualldimar konungi at drottning hafde æigi minne hird en konungr ok keptuzst þau miog vm agæta menn. huort uillde til sin hafua. Nu gerdizst sua at konungr festi trunad a þeirra manna rædum er ręgdu Olaf. geordizst konungr nỏkkut farr ok styggr til Olafs. en er hann fann þat sagde hann drottningu at hann fysizst at fara [j Nordrlond[92] sagde at frendr hans hefde þar riki haft. þiki mer þat likazst at þar verde þroski minn mestr. Drottning bad hann uel fara. sagde at hann munde þar þikia gỏfugr sem hann væri. Þessa getr j Rekstefiu er ort er vm Olaf konung Trygguason at hann fæddizst upp j Gordum.


Vegmilldr uigdrar felldar
uỏrdr þa fostr j Gordum
uellbiodr uisar dadir
uann sa er hæst gek manna.
blikraudr brigda myklum
bratt red fiogur ok atta
allrigt ela þrotta
Olafr skipa stoli.


Sidan bio Olafr skip sin ok lid ok hellt austan or Gaurdum. skipin uoru ỏrskreid ok toldu uel firir vindinum skorut skiolldum a bæde bord. En er Olafr kom austan siglde hann at Borgundarholmi ok uæitti þar uppras ok heriade. Sua segir Hallfredr Uandrædaskalld j drapu þeirre er hann orte vm Olaf konung.


Hilmir let at Holmi
herskod rodin blode
huatt vm dylde þess hỏlda
haurd ok austr j Gaurdum.


Eftir orrostuna la Olafr konungr med lidi sinu vid Borgundarholm. fengu þeir þar storm uedrs ok storan sia sua at þeir mattu æigi uid halldazst. sigldu þeir þa sudr vndir Uindland fengu þeir hofnn goda foru allt fride ok duolduzst þar um hrid. Burizlafr het konungr j Vindlande hann atte þriar dætr het æin Geira aunnur Gunnhilldr þridia Astridr. Geira konungsdottir hafdi verit gift hon hafdi mist bonda sinn. Geira var kuenna friduzst ok hinn mesti kuenskorungr. Geira red þar firir med drottningar nafne eftir bonda sinn sem Olafr hafde hofnn tekit. hennar rædismadr het Dixin hann var uitr ok vinsæll hofdinge mikill. hỏfudborg su er Geira sat j var skamt a land upp fra herbudum Olafs.


Vetrvist Olafs konungs hia Geiru

66. Þat var æinn dag at Dixin rædismadr kom j herberge til drottningar. hon fretti tidende en hann suarar. ek kann eingi tidende at segia nema þau sem þu hefir spurt at vkunnir menn med morgum skipum eru her vid land komnir. rædr þar firir lide æinn agætr madr będe at ætt ok asyndum er nefnnizst Olafr girzski ok kuetzst vera æinn kaupmadr. en ek segi þat med skynsemd at mer synizst hann hraustligr herkonungr þuiat jafnnfridan mann sa ek alldri at asionu ok yfirbragde. hann hefuir fỏgur augu ok snarlig. mikill er hann uexte ok allr hans likami er[93] sua fagr ok natturuliga skapadr sem huerr kall(m)adr mætti sig kiosa. Drottning tok þui aullu uel sem Dixin sagde. sendir hon hann þa til skipa med sinum eyrendum. Dixin kom til skipa en er hann fann Olaf sagde hann sua. þat mun þer vera kunnigt at her sem þer erut vid land komnir rædr riki æin agæt drottning er hæitir Geira dottir Buritzlafs konungs. nu firir þui at þer farit her med fride sem hon hefir spurt ok georit ỏngar |[94] vnadir hennar riki þa er þat hennar ordsendinger at hon bydr þer ok ollu lide þinu til uetrvistar j þa hofudborg sins rikis sem hon sealf sitr j med sinum hỏfdingium ok hirdsueitum. þuiat nu er alidit miog ok vedratta hỏrd ok straumar myklir. Olafr þa þetta bod gladliga. setr þa upp skip sin ok bua vm uel en skipræida ok annan varnnat fa þeir til varduæizslu Dixin radzmanni. foru sidan til borgarinnar. tok drottning med þeim med hinum mesta blidskap ok georde ueizslu. satu þeir þar vm vetrinn med mikille sæmd ok virding. attu þau laungum tal saman ok þokkadizst huort ỏdru uel. ok a þeim uetri bad Olafr konungr Geiru drottningar ser til eiginkonu. hon bar þetta mal firir rædismann sinn ok adra frendr sina ok vine. allir ræddu æitt vm at henni væri þetta hit bezsta rad. sagdi Dixin ok[95] oll hennar rad at[96] þat mundi verda henni til hins mesta styrks ef sua agætr konungr sem Olafr uar uillde þar stadfestazst ok nema ynde. Var þat þa bratt ad radum geort at Olafr fek Geiru drottningar ok var su ueitzsla hin virduligsta. tok hann þa rad ok rikisstiornn med henni. Vard honum bratt heyrinnkunnikt at margar borgir ok herut þar a Uindlande hofdu legit vndir riki Geiru drottningar er þa hofdu undan horfit ollum skattgiolldum vid hana. for Olafr konungr um vetrinn med her sinn til þeirra borga. hann settizst vm æina borg rika ok fiolmenna. hann baud borgarmonnum grid ef þeir uillde giallda skatt sem þeir voru skylldir. borgarmenn eptu j mot honum ok sogduzst alldri upp gefazst ne honum skatt giallda. sidan bardizst hann vid borgarmenn ok georde til morg uiguel ok gat unnit vm sidir þa borg sua at þeir æiner þagu lifit er med miuklæti badu ser grida. fengu þeir ser þar mikit herfang.


Olafr konungr vann borgir med sinni hreysti. capitulum.

67. Olafr konungr settizst nu um adra borg fiolmenna ok miog sterka. borgarmenn gengu vt a ueggina sỏgdu sua til konungs. spurt hofum ver huersu mikinn styrk þer hafit ok sua huersu herfiliga þeim hefir tekizst er med ofrkappi ok illzsku risu j mot ydr. ok vilium ver taka annat rad þat er oss synizst sniallara ok vitrligra at gefazst upp sialfir a yduart ualld ok miskunn helldr en strida med fauitzsku mote yduarre haleitre hamingiu er ydr stydr ok styrkir alla uega. þuit þat georir oss samuitzskan at skilia at þoat eftir bodi natturunnar hafui farsælan oss fylgiusỏm verit þa er med ỏngu mote treystanda a hennar huerfanda huel þuiat þat kann oft vndan uellta þa er minnzst varir. ok til marks at syna uornn goduilia gefum uer upp uornn stad lukum upp hlidum ok leyfum ydr inngaungu. Olafr konungr vard gladr vid þeim rędu ok het þeim makligri ok mikille ỏmbun. ok eftir gridin bidr hann nu lid sitt jnn ganga j borgina. En er konungr var inn kominn med fa menn þa var hleyft firir hlidit morgum ok sterkum jarnnhurdum ok slam ramligum. þustu þa borgarmenn huadan æfua at þeim med aluepni or husum ok herbergium ok eggiudu at eingi konungs manna skyllde med fiorui vndan komaz. Konungr ok hans menn toku vid uel ok uorduzst med dreingskap. þeir stodu allir samt vid murinn. konungr sa at æigi mundi sua buit hlyda. hann mællti til sinna manna. gera þer allir sem ek geore. Hann hliop þa upp a murinn þuiat lagt var jnnan at. hliop hann þa vt af murinum. var þat furdu hatt hlaup en þo sakade hann ekki þuiat blautt var vndir. sidan hlupu hans menn til hans. tok hann vid þeim sua at allir kuomnzst heilir a jord. Þui næst uæitte hann borginne sua harda atsoknn at a skamre stundu brutu þeir stor hlid a uegginum borgarinnar. gengu þeir þa upp en borgarmenn væittu vidnam. tokzst þar hinn hardazsti bardagi ok lauk sua at huert manzbarnn var drepit þat er j borginne hafde verit. þeir toku þar at herfangi þat er femętt var en brendu borgina at ỏsku. Lette Olafr konungr æigi fyrr en hann hafdi allar borgir ok herut lagt vndir sig þau sem vndan hỏfdu gengit ualldi Geiru drottningar. Sidan for hann aftr til sinnar borger ok sat þar vm vetrinn þat er eftir var. Þessa hernadar getr j Rekstefiu.


Olafr allra iofra
alfliott ok red briota
varghollr Vinda borgar
vestr hernat rak mestan.
hręnadrs hueriu sinne
hliom uottande matte
sannfrodr sigri rada
Suolnis doms j romu.


Her segir at Olafr konungr rak mæira hernat a Vindlande en nokkurr konungr annarrr fyrre ok hafde j huerre orrostu sigr.


Kris(t)ni logtekin i Danmork

68. Nv er at segia huersu Danmarkar lydr var kristinn ok huern lut Olafr Trygguason atte þar at j sinum radum þeim er hann lagde til med Ottoni vnga. Margir Dana konungar urdu kristnir af keisaranna ualldi ok kỏstudu sidan truune. en med þui at keisarar letu alldri |[97] af at koma þeim til kristni þoat konungar være oauduelldir þa vard þo sua vm sidir med guds miskunn ok oruggre astundan Ottonis kæisara med framkuęmd ok forsia ok fullkomnum goduilia Olafs konungs Trygguasonar. at kristni gekzst vid ok vard lỏgtekin yfir alla Danmỏrk a þeim dỏgum er Haralldr konungr Gormsson atti þar riki at rada sem sidar mun sagt verda.


Ættartỏlur konunga ok keisara

69. Þat er upphaf þessarra frasagna at Arnulfus het madr heilagr ok agætr. hann var j Saxlandi en sidan erkibyskup j Motzconcioborg. hans son het Argisel hertogi a Fraklandi. hann atti Begam Pippins dottur þeirra son var Pippin fadir Kalls fỏdur Pippins fỏdr Kallamagnns keisara. Karllamagnus var konungr yfir Fraklandi fiortan ár ok .xx. sidan var hann kæisare yfir Romuerium .xij. (ar). a hans dogum voru þessir stolkonungar j Myklagarde Michael Niciforius ok Leo. Karlamagnus hann atti Hilldegardis drottning þeirra son var Hlaudverr. hann tok kæisaradom eftir fỏdur sinn ok rikti .xij. ar ok .xx. hann sa menn huorke hlęia ne hrækia[98]. A þeim tima er Kallamagnns var konungr red sa konungr Jotlande er Gudefridus het. hann drap Hrærek Frisa hỏfdingia ok skattgillde Frise. sidan for Kallamagnus konungr med mikinn her mote Guthefrido. þa var Gudefridus drepinn af sinum monnum en Hemingr brodurson hans tekinn til konungs. hann for med her mote Kallamagnusi konungi. þeir funduzst vid a þa er Egdrera heitir. þar settuzst þeir. Uetri sidarr andadizst Hemingr konungr. þa georduzst konungar yfir Jotlandi Sigfrode frendi Gutefridi en annar het Hergeirr[99] anulli. þeir deilldu vm rikit ok attu margar orrostu(r). lauk þui sua at huorrtueggi fell. j þeim bardaga fellu tiu þusundir ok niu hundrut ok .lx. manna. þa tok konungdom sa madr er Herdr het. hann var fim uetr konungr ad(r) hann bardizst vid Renfridum son Gudefridi. j þeirre orrostu het Herdr til sigrs ser ef hann kæmizst hæill þadan at take retta tru ok lata skirazst med ollum sinum rikismonnum. en j þeim bardaga fek hann sigr ok for sidan med konu sina ok brodrson sinn er Harekr het til fundar vid Laud(uer) son Kallamagnus. hann var þa kæisare. Hann var þa skirdr j Meginzsoborg ok hans menn a dogum Paskalis pafa hins fysta med þui nafni j postuligu sæti. for Herdr þa heim j Danmork ok med honum byskup sa er Ansgarius het ok skirde hann þar mart folk. Herdr var sottdaudr. litlu sidar tok konungdom Harekr brodurson hans a Jotlandi þar til er Gutthormr brodir hans bardizst vid hann. j þeirre soknn fellu þeir badir ok allt konungakyn Jota nema æinn smasueinn er Harekr het. hann vard sidan konungr. þa var lidit fra hegatburd vors herra Jesu Cristi niu hundrut ok .lx. ara ok eitt ár. Ansgarius byskup for þa en(n) til fundar vid Harek ok skirde hann. Harekr let kirkiu geora j Ripum[100] en Herdr hafde geora latit j Heidebę. Ansgarius byskup andadizst þremr uetrum eftir bardagann þeirra Hareks ok Guthorms. þa er sagt at Harekr kastade kristnne ok do litlu sidarr. Eftir þat voru konungar heidnir Sigrfrode ok Halfdan. Rimbertus uar erkibyskup eftir An(s)garium. a .xij. áre hans byskupsdoms andadizst Hlauduerr keisari son Karllamagnus. hann atte fiora sonu er sua hetu Lotarius[101] ok Hlauduerr[102] ok Karll ok Pippin. þeir skiptu riki med ser sua at Lotarius hafde Romariki Borgun(d)iam ok Lotuingnam(!) en Hlauduerr hafdi Frakland ok keisara nafnn. Karll Valland [son Pippins konungs[103]. Þa er Rimbertus hafde verit byskup .xij. ar heriudu Danir ok Nordmenn a land þat er Nordmenn kalla Borgund. en a mote[104] þeim georde Hlauduer for sina hann drap af herinum .iiij. þusundir. en vetri sidarr andadizst Hlauduerr. A þui are leitudu Danir ok Nordmenn at hefnaz. ok foru þeir med myklu lide vt eftir Rin ok brendu þar allar borgir ok kirkiur ok hỏfdu hinu ezstu kirkiur firir hrosshus j borg þeirre er Aquisgranum hæitir. Þeir brendu Kolni[105] ok allar borgir upp med Rin. Þa georde Kall brodir Hlauduers lid a mote þeim. þeir funduzst vid a þa er Mosa heitir. j Dana lide voru þeir konungar Sigfrode ok Gudfrode ok synir Ragnnars lodbrokar. þeir sættuzst vid kæisarann ok letu skirazst. Ok litlu sidarr rufu þeir allt sattmalit ok heriudu uestr a Frakland allt til Parisborgar ok brendu hana. þa kom j mot þeim med mikinn her Arnnaldr er þa var kæisare ok drap af þeim .viij. hundrut manna. eftir þat stoduadizst Danaherr. Þa var lidit fra hingatburd vors herra Jesu Cristi niu hundrut are edr nærr þui. en .xvij. uetrum sidar var vigdr Humo[106] byskup j Brimum a Saxlande. A .xij. are þadan fra for Heinrekr er fyrstr var keisera med þui naffnne til Danmerkr ok færde Dane þa j kristne bæde med blidmælum ỏgnum(!) ok orrostu ok leitti(!) æigi fyrr en þeir hetu at taka tru retta. |[107] Sidan for Humo byskup til fundar vid konunginn Froda er þa red j Jotlandi ok skirde hann ok alþydu. þa voru georuar upp kirkiur þær sem eydzst hỏfdu j Heidabæ ok Ripum[108]. þa var ok kirkia geor j Arose. Eftir þat sende Frode menn til Romaborgar ok let uigea þrea byskupa til Jotlandz at rade Aganippus[109] pafa. var Heridus byskup uigdr til Heidabęiar en Libidagr til Ripa[110] en Rimbertus til Áros. ok uar þat niu hundradum .xl. ok viij. arum eftir holldgan vors herra Jesu Cristi a .xij. are konungdoms Ottonis hins mykla.


Her hefr vpp Jomsvikinga þaatt

70. Þar var fra horfit konunga tali er þeir redu firir Danmork Sigrfrode ok Halfdan. eftir þa red sa konungr firir Danmork er Helgi het. hann atti bardaga vid Olaf Suiakonung ok fell Helgi þar en Olafr red leinge sidan firir Danmork ok Suiþiod ok vard sottdaudr. eftir hann tok riki j Danmork Gyrdr ok Knutr. en eftir þa Siggæirr. en eftir hann tok Olafr Kynriksson. sa var brodurson Moalldar digru modur Juars vidfamna(!) hann var læinge konungr yfir Jotlande. hann var kalladr Olafr enski. hans son var Grimr gaue er konungdom tok eftir fỏdur sinn. Grimr gaue var fadir Audulfs audga er skattkonungr var a Jotlande Ragnars sona lodbrokar. son Audulfs var Gormr er enn var skattkonungr a Jotlande hann var kalladr Gorms hinn barnnlause. hann var rikr konungr ok vinsæll vid sina menn. hann hafdi þa leingi firir landinu radit er þetta var tidinda. tuæir menn eru nefnndir þeir er voru j hird konungsins het annarr Hallvardr en annarr Hauardr.


Capitulum

Arnnfinnr het jarll er þa var j Saxlande ok riki hellt af Karllamagnusi konungi. þeir uoru godir vinir ok Gormr konungr. hofdu verit fyrr j vikingu badir samt. jallinn atti systur frida. ok sua berr til at hann lagde a hana þydu meire en skyllde. sidan gek hon med barne en þat var þo miog leynt. Hann sende hana j burt med trunadarmonnum ok bat þa æigi fyrr vid skiliazst en þeir uisse huat af yrde barnnenu. sua gera þeir. koma fram þar sem konungrinn Gormr red firir nema stad vid skog þann er Myrkvidr hæitir ok letu barnnit koma vndir vidar rætr. en þeir fordudu ser j skoginn ok duolduzst þar. Þess er vid getit at þat berr samen þetta sama haust at Gormr konungr for a skog ok hird hans oll j allgodu uedri ok foru at dyrum alldine ok fuglum allan þann dag ok skemtu ser sua. en vm kuelldit þa ferr konungr hæim ok oll hirdin nema þeir tueir brædr Hallvardr ok Hauardr þeir duolduzst eftir a skoginum ok gengu sidan uida vm merkr at skemta ser. en firir myrkurs sakir þa fatu þæir æigi heim ok sneru þa leid sinne til siofar ok þottuzst vita at þeir mundu feta heim ef þeir fylgde siofarstraundu þuiat borg konungsins var skamt fra sio er mỏrkin gek fram allt at sio. Ok þa er þeir gengu vm siouar sanda ok at melum nokkurum þa heyra þeir barnns grat ok gengu þagat ok uissu æigi hui sæta mundi. þeir fundu þar sueinbarnn. þat var lagt vndir uidar rætr ok knyttr knutr mykill j enninu a silkidregli er þat hafde vm hofudit. þar var j ỏrtugar gull. barnnit var uafit j guduefiar pelle. þeir taka upp barnit ok hafa hæim med ser ok koma sua hæim er konungr sat yfir drykkiubordum ok hirdin ok saka sig vm þat er þeir hofdu æigi gad at fylgia konungi heim. en konungr kuazst æigi firir þetta mundu ræidr uera. ok nu sogdu þeir konunginum huat georzst hafde j forum þeirra. en hann beiddizst at sia suæininn ok let ser færa ok læitzst uel a sueininn ok mællti. sueinn sia mun vera storra manna ok betri fundinn en æigi. ok let sidan vatnne ausa ok nafnn gefa ok kallade Knut. en þat var firir þa sok at fingrgull hafde knytt verit j enne sueininum þa er hann fanzst. ok tok hann þar nafnn af þat er hann let sueininn hafa. hann fek honum fostr gott ok kallade sinn son ok vnne mikit ok georde uel vid. Knutr fæddizst þar upp var hann vitr ok uel at jþrottum buinn. En er a leid æfui Gorms konungs ok hann var gamall þa tok hann sott þa er honum vann at fullu. ok adr hann anndadizst þa baud hann til sin mỏrgum vinum sinum ok frændum er hann þottizst sia huersu fara munde. hann bæidde þa þess at hann munde rada huerium hann munde sueria land ok þegnna eftir hans dag ok uillde til þess fa þeirra leyfui. en kuezst Knuti gefua vilea allt sitt riki ok alla þa hluti er hann uæri þa mæire madr en adr eftir sinn dag. ok nu firir sakir vinsælda konungs at hann var monnum astfolginn þa jattudu þeir honum þessu at hann skyllde rada ok for þetta fram. ok eftir þat lætr hann lif sitt.


Knutr hinn fundni reed landi

71. Nu tekr Knutr vid lande ok þegnnum ok ỏllu riki þui sem Gormr konungr hafde adr haft. ok er hann vinsæll vid menn ok rædr æigi læingi firir lende adr hann a ser son þann er Gormr |[111] het. hann var heitinn eftir Gorm hinum barnnlausa. Þesse Knutr var ymizst kalladr Þrælaknutr edr Knutr hinn fundni. þui var hann Þrælaknutr (kalladr) at hann gaf frelsi huorumtueggium þrælum þeim er hann hỏfdu folgit ok fundit ok jalldoma. Þrælaknutr var skamma stund konungr ok þo hardla fręgr. eftir hann uar til konungs tekinn Gormr son hans. hann var kalladr j æsku sinne Gormr hinn heimski. en er alldr færdizst yfir hann var hann kalladr Gormr hinn riki. hann hellt riki af Ragnars sonum lodbrokar ok var mest j kærleikum vid Sigurd orm j auga. Sigurdr atti Helunu dottur Ella konungs. ok þa er Ragnars synir raku hernat vm þesse lỏnd Eingland Ualland Frakland Saxland ok allt vt vm Lungbardi Suiþiod Danmỏrk Vindland ok er þeir kuomu heim skiptu þeir med ser þeim londum er þeir hỏfdu unnit. Beornn jarnnsida hlaut Suiþiod Gautland huorttueggia. Sigurdr ormr j auge Eygotaland Halland ok Skaney. Huitserkr hafde Ræidgotaland ok Uindland. Ok er Sigurdr ormr j auga sat j Danmork fædde kona hans son sa het Knutr. hann var fæddr a Hỏrd a Jotlande ok þadan af kalladr Hỏrdaknutr. hann fostrade Gormr konungr. Gormr vard sottdaudr en Haurdaknutr var konungr j Danmorku yfir Eygotalande ok Skaney [ok Hallande þuiat[112] þat var hlutskipte Sigurdar orms j auga fỏdr hans. Knutr konungr kuæntizst ok gat son. þann let hann hæita eftir Gorm fostra sinum syne Knutz hins fundna. hann var konungr eftir fỏdur sinn manna mestr ok fridazstr. hann var kalladr Gormr hinn gamli þa er hann elldiz.


Fra Klacharalldi jarli

72. Haralldr er nefnndr jarll æinn er red firir Hollsetulande hann var kalladr Klakharalldr. hann var vitr madr. hann atti ser dottur æina er Þyry er nefnnd ok var allra kuenna vitruzst ok red drauma betr en adrir menn. hon var ok frid synum. þar þottizst jall eiga ỏll landrad er dottir hans var. let hann hana ollum hlutum rada med ser ok vnni henni mikit. Ok nu er Gormr var frumuaxsta ordinn ok hann hafde tekit vid konungdomi þa for hann or landi ok ętlade þat rad firir ser at bidea dottur Haralldz jalls. en ef hann uillde æigi gipta honum konuna þa hugde hann at jarll munde þola her. Ok nu er[113] þau Haralldr jarll ok dottir hans spyria til fara Gorms konungs ok hans firirætlanar þa senda þau menn j moti honum ok bioda honum heim til hinnar bezstu ueizslu. ok þektizst hann þat ok sitr þar at uæizslu med sæmd ok allri ỏlud. sidan berr hann upp sin eyrende[114] firir jalli. en hann uæitir þau suỏr at hon skyllde sealf firir rada. firir þui segir hann at hon er myklu uitrari en ek. Ok nu er þetta mal borit firir hana sialfa. hon segir þa. eigi mun þetta radazst þessu sinne ok skaltu heim fara at sinne med godum giofum ok uirduligum. En ef þer er mikit um radahag vid mig þa skaltu er þu kemr heim lata geora bradliga hus sua mikit at þer se skapligt at huila j. þar skal husit setia er æigi hefir fyrr hus stadit. en þar skaltu æinn sofa j uetra(r)nott hina fyrstu ok þriar nætr j samt ok mun þu glỏgt ef þig dreymir nokkut. ok sent sidan menn a minn fund at segia mer drauma þina ef nokkurir eru ok mun ek þa upp kueda firir þeim huort þu skalt fa þetta rad edr æigi. en æigi þarftu þa at senda menn at vitea þessa radahags ef þig dreymir ekki. Eftir þetta uidrtal þa er Gormr konungr skamma stund at þesse ueitzslu ok byzst heim ok er ant til at reyna þessa hennar vitru ok tilskipun ok ferr nu hæim med mikille sæmd ok virduligum giofum. Ok er hann er hæim kominn þa ferr hann sua med þessu ỏllu sem hon hafde honum rad til kent. let nu geora husit ok gengu sidan j þetta hus sua sem firir var mællt. hann let vera hea husinu vti .ccc. manna aluopnnadra ok bad þa uaka ok hallda uord. ok kom þat j hug at vera mune suik. ok legzst hann nidr j rekkiu þa er þar var geor j husinu ok sofnnar ok eptir þat dreymir hann. ok þar sefr hann þriar netr j þui huse. ok nu eftir þetta georir hann rit ok sendemenn til Hollsetulandz til jalls.


Sagdir draumar Gorms konungs

73. Nv fara sendimenn ok koma a fund Haralldz jarlls ok Þyry dottur hans ok segia þeim drauma Gorms konungs ok bera upp sin eyrendi firir Þyry. Ok er hon hafde heyrt draumana þa mællti hon. nu skulu þer her vera suo leinge sem þer vilit en þer megit sua segia konungi ydrum at ek mun ganga med honum. Ok er þeir koma heim þa segia þeir konungi þesse tidendi ok verdr hann gladr[115] vid þessa sỏgu.


Sagdir draumar Haralldz(!) jarls(!)

Konungr byr nu ferd sina med myklu lide ok skrautligu at uitea þessa radahags. ok ferst honum uel þar til sem hann kemr til Hollsetulandz. Haralldr jarll frettir til ferda hans ok lætr geora dyrdliga ueitzslu ok mikinn fognut j mote honum. ok tekzst nu radahagr þeirra a millum ok myklar astir. en þat var haft at skemtan at ueitzslunne at Gormr |[116] konungr segir drauma sina. en hon rædr þa eftir. Konungr segir sua at hann dreymde vetranott hina fyrstu ok þrear nætr er hann suaf j husinu. at hann þottizst vti staddr uera ok sea yfir allt riki sitt. hann sa at siorrinn fell af lande ok sua langt at hann matti huergi auga yfir reka. sua vard mikil fiaran at þurr uoru oll eyiasund[117] ok firdir. en eftir þau tidende þa sa hann at yxnn þriu gengu ór sionum ok runnu a land upp þar nær sem hann var ok bitu þar af allt gras at snỏggu er þeir kuomu at. ok eftir þat gengu þeir a brott. Sa var annar draumr er þessum er miog aþekkr. at honum þykir enn sem þriu yxnn gengi upp ór sionum ok rynne allir a land upp. þeir uoru allir raudir at lit ok hyrnndir miog. þeir bitu enn gras af jỏrdunne jafnnt sem hinir fyrre. ok er þeir hỏfdu verit nỏkkura hrid þa gengu þau enn aftr j sioinn. Hinn þride draumr var enn þessum likr. þa þottizst Gormr konungr enn sia þriu yxnn ganga upp ór sionum. þeir voru alsuartir at lit ok myklu mest hyrnndir ok voru enn nokkura hrid ok foru hina somu leid a brott at þeir gengu j sioinn. ok eftir þat þottizst hann heyra brest sua mikinn at hann hugde at heyra munde vm alla Danmork. ok sa hann at þat vard af siofar ganginum er hann gek at landinu. En nu uil ek segir hann at þu drottning radir draumana til skemtanar monnum ok lysir sua yfir þinum vitrleik. Hon mællti sig æigi vndan þessu ok red draumana ok skipade þeim fyst sem fyrst var sagdr ok dreymdr ok sagde sua. at þar (er) yxnn gengu ór sio a land upp huitir at lit at þat mune vera uetr þrir myklir ok munde falla sniorr sua mykill at ár munde af taka j Danmỏrku. en þar er þer syndizst ganga or sionum aunnur þriu yxnn ok voru þeir raudir. þar munu koma adrir þrir vetr sniolausir ok þo æigi godir. firir þui at þer þotte þeir bita gras af jordunne. en þar sem hinir þridiu yxnn gengu upp þar munu koma hinir þridiu þrir uetr. þeir munu vera sua illir at þat munu allir menn tala at ỏngua mune þeir slika. ok þat suarta uaran man koma ok naud yfir landit at trautt munu dęmi til finnazst. en þar er þer þotti yxnin vera miog hyrnd þar munu margir verda hornnungar allz þess er eigu. en þar er þau gengu aftr j sæinn þar kuad hon varan mundu huerfa af landinu ok aftr j sæinn sem at komu uxarnir. ok þa heyrþir þu brest mikinn er siorrinn fell at landi. þat mun vera firir ofride storeflismanna. ok finnazst her j Danmork ok eiga her bardaga ok orrostur storar. þess er mer ok uon at þeir mann sumir se þer nanir at frendsemi er vid uerda staddir vid nokkurnn vfridinn. ok ef þig hefde þetta fyrr dreymt er nu var sidarr j drauminum þa munde vfridrinn verda a þinum dogum. en nv mun þetta ekki saka. ok æigi hefda ek þa med þer gengit ef þig hefde sua dreymt sem adr gat ek. en vid mun ek geort geta ỏllum draumum þessum er þig hefir dreymt firir hallærinu. Ok eftir þessa veitzslu foru þau Gormr konungr ok Þyry drottning heim til Danmerkr ok letu hlada mỏrg skip af kornne ok annare gæzsku. ok flutti sua ár j Danmỏrk. ok a huerium missarum þadan j fra allt til þess hallæris er hon hafde firir sagt. ok þa er hallærit kemr þa sakar þau allz ekki firir vidbuninge sinum ok þa menn er j nand voru j Danmork þuiat þau midludu þadan mikil gæde ỏllum landzmonnum sinum. ok þotti Þyry uitrỏzst kona komit hafua j Danmỏrk ok var kollut Þyry Danmarkar bot.


Send(ir) menn til jarls

74. Þau Gormr ok Þyry attu sonu tuo ok het Knutr hinn ellri en Haralldr enn yngri. þeir voru badir efnniligir menn ok þotti Knutr enn vitrari j æsku þeirra. hann var firir flestum monnum vm vænleik ok alla atgerui þeim er þa voru j Danmorku. hann er huitr a hárs lit ok huerium manni vænni. konungr vnni honum vm alla menn fram ok þar med ỏll alþyda þui var hann kalladr Knutr Dana ast. Haralldr var likr modrfręndum sinum. Þyry vnne honum æigi minna en Knuti. Knutr var fostradr med Klakharalldi afa sinum ok fostrade hann Knut ok honum vnni hann mikit enda var hann hinn vinsælsti j sinum uppruna. en Haralldr var fæddr hæima med hird fỏdur sins. hann var þeirra brædra miog myklu yngri ok var snemmendis æfr ok udęll uidrskiptis ok vard hann firir þui ouinsæll j sinum uppruna. Þat er sagt eitthuert sinn at Gormr konungr sendi menn til fundar vit Haralld jall mag sinn (þeirra) eyrenda at bioda honum til iolauæitzslu med ser. en hann tok þui uel ok het at fara vm uetrinn til bodsins. Nu foru þeir aftr konungs menn ok sogdu sua at jallsins var uon til jolaueitzslunnar. Ok er at þui kom at jall skyllde heimen buazst þa ualdi hann ser foruneyti sligt sem hann uilldi hafa til bodsins. Knutr for med honum en æigi er þat sagt huersu fiolmennr hann for. Þeir fara nu ferdar sinnar þar til er þeir koma at Limafirde. ok er þeir voru þar komnir ok ætludu yfir fiordinn þa sa þeir þar standa æik æina þa er þeim þotti nỏkkut |[118] med kynligu mote. þar voru uaxin a epli helldr sma en þau voru gręn ok blomgut. en undir æikinne lagu ỏnnur epli þau voru będe fornn ok stor. þeir vndraz þat miog ok segir jall at honum þikir þetta vera vndr mikil er græn uoru eplin j þann tima arsins sem þa var. þuiat þau eplin lagu hia æikinne er vm sumarit hỏfdu uaxit. ok munu ver huerfa aftr sagde jarll ok fara æigi leingra. Huerfr hann nu aftr ok fara vnz þeir koma heim. sat jall heima þau missare med hird sinne. Konungi þotti kynligt er jall kom æigi ok ætlade þo at nokkurar naudsyniar munde firir standa. Nu er kyrt þetta sumar. ok er vetr kemr sendir konungr menn til jalls at bioda honum til jolaueizslu sem j fyrra sinn. jarll heitr forinne ok fara aftr ok segia sua konungi. Ok nu kemr þar missarum at jall for heiman med sinu foruneyti ok fara nu unnz þeir koma at Limafirde. ok voru nu a skip komnir ok ætludu yfir fiordinn. En þat er sagt at j fỏr voru med þeim hundar blaudir ok lagu huelpar j hundunum. en er þeir voru a skip komnir þa þotti jallinum sem gæi huelparnir j greyhundunum en hundarnir sealfir þogdu. þetta þotti jallinum hin mestu bysnn ok ollum þeim. ok hurfu aftr þadan ok voru heima þau jol. Nu ferr sua fram unz kemr hinn þride vetr. sendir konungr menn sina at bioda jalle ok hæitr jarll forinne. fara sendimenn aftr ok segia konungi. En jall byzst heiman þa er at þui kemr med foruneyti sitt ok fara vnnz þeir koma at Limafirde ok ætludu at vera þar vid fiordinn vm nattina. Sidan bar syn firir þa þa er þeim þotti mikils vm vert. þeir sa boda risa a jnnanverdum firdinum en annan j utanverdum. ok gek huorr j mote audrum. en bodarnir voru myklir ok georde af okyrlæik mikinn er þeir fellu saman ok mættuzst. ok þat fylgde þui at þeim þotte at blode gera sioinn af. Þa mællti jallinn. þetta eru stor bysn segir hann ok skulu ver aftr huerfa ok uil ek æigi fara til bodsins. Nu gera þeir sua fara heim ok sat jallinn heima þau jol.


Haralldr jarl kom til konungs ok reed synir

75. Konungrinn Gormr vard ræidr miog er jallinn hafde ỏngu sinne þekzst heimbod at honum. en hann uisse æigi huat til hafde halldit er hann kom æigi. Ok nu vm uetrinn eftir jol þa ætlade Gormr konungr at heria a hendr jallinum Haralldi magi sinum. ok þotti hann hafua drambat miog vid bodum sinum er[119] hann hafde ekki sinn komit þa er a var kuedit ok þotti jall hafa suiuirt sig j þessu. ok þessarrar firirætlanar konungs vard Þyry drottning uỏr ok taldi ofallit þetta rad firir konungi. samir þer æigi segir hon at geora jallinum vfrid firir ỏngar[120] sakir ok liggia her til morg betri rad vm þetta mal. ok af fortỏlum hennar sæfadizst konungr nokkut sua ad eyddizst herforin. var þat rads tekit at konungr sendi menn sina eftir jallinum ok uillde uita hueriu sætti. ok hafdi drottning þetta rad til gefit at þeir skyllde finnazst fyst magarnnir ok talazst vid ok sea þa huat vid sig væri. Ok nu koma sendimenn konungs a fund jallsins ok segia honum eyrendin. ok bregz hann nu uit skiott ok ferr a fund konungs med fỏgru foruneyti. Konungr tekr at hofui vid mage sinum. ok er sua sagt at konungr gengr a malstefnnu uonu bradara ok lætr jall þangat kalla. ok er þeir voru þar komnir þa spurde konungrinn. hui sętti þat sagdi hann at þu komt ỏngu sinne er ek baud þer til min ok suiuirdir sua mig ok mitt bod. Jallinn suarar ok letzst æigi til suiuirdingar þat gort hafa vid hann þo at hann kæmi ekki sinn til uæitzslunnar helldr kuat hann þar adra hlute til hallda. segir nu þau bysnn er þeir hofdu set ok adr var sagt. kuezst jall skyra mundu firir konunginum ef hann villde vita huat hann ætlade at taknna mundi huert vndrit. en konungrinn jattade þui. Jarll mællti þa. þar mun ek þa til taka er ver sam æikina med grænum eplum ok smam en fornn epli ok stor lagu nidre hea. en þat hygg ek vera munv firir sidaskipte þui er koma mun a þesse lond. ok man sa sidrinn uera med mæira bloma ok jartæignna þau eplin hinu foghru. en sa sem nu er mun merkia þau hinu fornnu eplin er þa lagu a jordu ok munu þau funa ok verda at dupte einu. mun sea sidr ok nidr leggiazst þa er hinn gengr yfir ok er þa sem sia verdi at ỏngv. Annet vndr uar þat er ver heyrdum huelpana geyia j greyhundunum. þat hygg ek firir þui uera munu at þeir menn er ungir eru at alldri munu taka mal firir munn hinum ellru(m) monnum ok georazst sua huatuiser at mikil von er at þeir hafui æigi minna hlut radanna þo at hinir ellri se optar radgari. ok hygg ek at þeir muni enn æigi vera komnir j heiminn er ek mæli þetta til. þuiat huelparnir go er æigi voru lagdir en greyhundarnir sialfir þogdu. Hit þridia undrit er ver sam bodana gangazst a mote. annar j jnnanverdum firde enn |[121] annarr (j) vtanverdum ok mættuzst midfirdis ok fell huorr j kuerk audrum en siorinn vard af blodugr af okyrlæik þeim er þar geordizst af. þat hygg ek vera munu firir missætti nokkurra storeflismanna her innanlandz ok munu þar georazst af bardagar ok mikil styriolld. ok er mikil von at þar verde nỏkkut afspringe af þessum ofride a Limafirde sem þesse bysn bar firir oss er nu hefui ek sagt. Gormi konungi skilduzst uel ord jallsins ok þotte spaklig vera ok gaf honum þa frid ok rann af konungi þa ræide su er hann hafdi haft a jallinum. en suo er sagt ad adr þeir gengi j malstofuna þa hafde konungr setta menn til at bera uopnn a jallinn ef honum þotti sem vrækt ein hefde til gengit ok ofmetnadr er hann hafde æigi farit til bodsins næinu sinne er hann baud honum. ok þotti konungi nu sakir til þo at hann hafdi æigi farit. gengu þeir nu burt af malstefnu þesse ok var jall þar med konungi nokkura stund. Sidan skildu þeir magar sattir ok þa jall af konungi godar giafir adr hann for j burt. ok ferr hann nu med foruneyti sitt ok ferst uel vnnz hann kemr heim. Nu lida skammar stundir adr Haralldr gefr fostra sinum Knuti ok frænda allt riki sitt. ok tok nu Knutr vid Hollsetulandi ok ollu þui riki er att hafde Klakharalldr jall. en hann sialfr redst j fra ok byriade hann nu ferd sina sudr j Ualland ok tok þar vid kristne ok kom alldri sidan j Danmork.


Drepinn Knutr Dana aast af Haralldi brodur sinum

76. Sva er sagt at þeir Gormr konungr ok Haralldr son hans urdu osamþykkir þegar er Haralldr hafde styrk alldrs sins. tok Gormr konungr þat rad at fa honum skip nỏkkur ok leysti hann sua a burt. ok ferr hann uida ok leggzst j viking huert sumar en a uetrum er hann j Danmork ok hafde þar fridland. Ok er þui hafde fram farit vm hrid þa er þat sagt at Haralldr beiddi fỏdur sinn at hann skyllde fa honum þuilikar æ(i)gnir sem Klakharalldr jall hafde gefit Knuti. en hann fek þat æigi af fỏdr sinum. Þat er sagt at eftir þetta geordizst vþokki mikill medal þeirra brędra Knutz ok Haralldz. ok þotti Haralldi uera mikill munr georr þeirra brędranna j huiuettnna ok grunade at æigi mundi sidarr minne. Þess (er) vid getit at æitt haust kemr Haralldr til Danmerkr sem hann atti vanda til at hafua þar vetrsetu. hann hafdi heriat vm sumarit j Austrueg. en j annan stad er þat at segia at Gormr konungr sendi menn til Holltzsetulandz at bioda Knuti syne sinum til jolaueitzslu. ok er at þui kom ferr Knutr heiman med foruneyti sinu ok hafde þriu skip. ok sua hafde hann til ætlat at hann kom j Limafiord atfangadag jola sid dags. ok þat sama kuelld kemr Haralldr brodir hans j Limafiord ok hefir niu skip edr tiu. hann var kominn ór Eystrasalti ok hafdi þar heriat vm sumarit. Nu verdr Haralldr þess varr at Knutr brodir hans er þar firir med þrem skipum. minnizst nu a oþokka þann allan er georzst hafdi mille þeirra brędra ok bidr menn sina briota upp uopnn sin. buazst nu til atgaungu vid Knut. Þessa verdr Knutr varr ok uill veria sig ok þui æigi upp gefaz þott hann hefde lid minna. en Haralldr kuedr nu skulu skrida til skarar med þeim brędrum ok leggr at skip sin ỏllu megin ok slærr þa þegar j bardaga þann sama jola aftan. en þar lykr sua at þar fell Knutr Dana ast ok allt lid hans edr þui nærr. þuiat Haralldr neytti þess at hann hafde lid meira.


Vidtal konungs ok drottningar

77. Eftir þetta fara þeir Haralldr þar til er þeir koma firir bæ Gorms konungs sid vm aptaninn ok gengu þar a land upp aluopnadir til bæiarins. ok er þat sumra manna sognn þeirra er frodir eru at Haralldr leitade ser rads ok þottizst æigi uita algeorlla huersu hann skyllde segia fỏdr sinum. en þat var firir þa skylld at Gormr hafde þess heit stræingt at hann skyllde deyia ef hann spyrde frafall Knutz sonar sins ok sua sa er honum segde dauda hans. Haralldr sendi fostbrodur sinn er Haukr het a fund Þyry drottningar modr sinnar ok bar henni ord til at hon fengi rad til at segia tidendin. en hon gaf þau rad til at hann fære sialfr a fund faudr sins ok segde. at haukar tueir hefde barizst ok være annar alhuitr en annarr grarr ok uære badir godir. en suo lyki med þeim at hinn huite haukrinn hefde bana ok þetti þat almikill skade. sidan for Haukr til Haralldz ok sagde huat modir hans hafdi til rads gefit. For Haralldr þa til hallar þar er Gormr konungr drak jnne med hird sina. Haralldr gek nu j hallina firir fodur sinn ok segir honum fra haukunum sua sem modir hans hafdi rad til kent ok lauk sua sinu mali at nu er daudr hinn huite haukrinn. ok er hann hafde þetta mællt þa kuad hann annat ord uti. Æigi er þess getit huar Haralldr hafdi herbergi þa nott edr lid hans. en Gormr konungr rædr ekki j þetta sua at menn fyndi. drekka menn vm nattina sem likade ok foru sidan at sofa. En vm nattina er menn voru gengnir or hollinne þa ferr |[122] Þyry drottning til ok let ofan taka hallarbuninginn ok sidan let hon tiallda j stadinn suortum tiolldum ok gram uefium þar til sem altialldat er. firir þui let hon sua gera at þat var þa hygginna manna rad j þann tima ef harmtidende kuomu til eyrna monnum at geora þann ueg sem drottning georde.


Konungr fretti fall sunar sins

78. Gormr konungr hinn gamli ræis upp þann morginn ok gek j hasęti sitt ok ætlade at taka til drykkiu. þa leit hann a hallarueggina. Þyry drottning sat j hasæti hea konungi. Nu tok konungr til orda. þu munt hafa þessu radit Þyry drottning sagdi konungr er hỏllin er þann ueg buinn. Firir hui þikir þer a þui likende segir hon. Þui sagde konungr at þu uill sua segia mer fall Knutz sonar mins. Þu segir mer nu sagdi drottning. Gormr konungr hafde stadit upp firir hasætinu er þau ręddu vm þetta. en nu settizst hann nidr hart ok suarade ỏngu ok hneig þa upp at hallaruegginum ok gek þa ór honum ondin. Sidan var konungrinn j brott borinn andadr ok til graftrar færdr ok var haugr orpinn eftir hann at rade Þyry drottningar. Ok nu sendir hon eftir Haralldi syni sinum at hann skylldi heim koma med ollu lide sinu ok drekka erfui eftir faudr sinn. ok sua gerde hann ok var þat hit virduligzsta erfui. Eftir þat tekr Haralldr vid landi ok þegnum ok ỏllu þui riki er fadir hans hafde att ok hafde þing vid landzmenn ok toku Danir hann til konungs a þinginu vm allt Danariki. ok sitr hann nu nỏkkura uetr j fride eftir þetta ok styrir riki sinu med uegsemd ok myklum soma.


Fra Jvari beinlausa

79. Jvarr hinn beinlause var konungr j Æinglande langa ęfui. hann atti ekki barnn þuiat þat segizst at hann hefde aungua girnnd. en æigi skorti hann spekt ne grimd. hann vard ellidaudr a Æinglande ok heygdr þar. þa voru daudir allir Lodbrokar synir. Eftir þat tok konungdom j Einglande Adalmundr Jatgeirsson brodurson Jatmundar hins helga ok kristnade hann vida Eingland ok tok skatt af Nordimbralande er heidit var. Eftir hann var konungr Adalbrikt hann var godr konungr ok vard gamall. a hans dỏgum ofarliga[123] kom Danaherr ok voru þeir brędr firir lidinu synir Gorms hins gamla Knutr ok Haralldr. ok þat er sumra manna sỏgnn at sua bærizst at vm liflat Knutz Dana astar at Gorms synir fengi mikit ualld a Einglandi ok Nordimbralande ok þa er þeir ugdu ekki at ser æinn dag er skin var heitt at þeir færa a sund milli skipanna. en er Knutr var a sundinu kom af landi ofridr. þa var Knutr lostinn ỏru til bana ok væri sua fluttr hæim til Danmerkr.


Hakon jarl lukti skattinn

80. Hlỏduerr konungr sonarson Kallamagnus rikti med brędrum sinum. sem fyrr var ritat .xxx. ok .vi. ar. ok eftir þat rikti Karll brodir hans .xij. ar med brędrum sinum. het annar Kallamagnus en annar Hlỏduerr. J þann tima bygdizst landit. þa red firir Danmork Gormr hinn gamli en Haralldr hinn harfagri firir Noregi. Eftir Kall Hlauduersson rikti Arnnmolldus son hans .xij. ar. þa Hlỏduerr son Arnnmolldi .xij. ar. þa Konrad .vij. ar hann var fystr keisare þeirra manna er [eigi voru[124] af langfedga tolu fra Kallamagnusi komnir. Eptir þat rikti Heinrekr .xvij. ar. þa Otto hinn mykli .xxx. ok atta ar. þa Otto hinn raude son hans .ix. ár. þa [Otto hinn[125] ungi son Ottonis rauda .x. ar. Ok var j þann tima Haralldr konungr Gormsson konungr af Danmork ok Noregi en Hakon Hladajarll hellt af honum riki sem fyrr er sagt. var þa vinatta þeirra god. sendir Hakon jarll Haralldi konungi a einu sumri fimtige hauka. engan skatt gallt hann annan firir þui at Danakonungr væitte honum skatta alla þa er hann atti j Noregi til starfs ok kostnadar er jall hafdi til at veria landit firir Gunnhilldar sonum. en þat hafde verit sattmal þeirra Haralldz konungs Gormssonar ok Hakonar jarls eftir drap Gullharalldz. at jarl skyllde fara til Danmerkr vm sinn ok bioda vt leidangri vm allan Noreg til lids vid Haralld konung Gormsson þa er honum er mest lids þaurf en fara ofuallt sialfr er konungr sende honum ord ok hann uill hans raduneyti hafua. hann skylldi giallda skatta þa alla er fyrr uar sagt. en þat var hundrat marka gullz ok .lx. hauka. Eptir þat tok Hakon jarl gull þat allt er att hafde Gullharalldr ok hann hafde nafnn af tekit. þat gull hafde hann haft af sudrlỏndum. þat var sua mikit fe at tuær kistur voru fullar af gulle sua at æigi mattu tueir karllar meira lyfta af golfui. tok Hakon fe þat allt at ser at herfangi ok gelldr nu Haralldi þriggia uetra skatt firir fram ok kuetzst æigi mundu j annat sinn betr vidlatinn. Haralldr konungr tok þat ok skilduzst at þui.


Þaattr Otto keisara ok Gorms(!) konungs

81. Otto keisari er hinn vngi var kalladr streingdi þess heit at hann skylldi snua Dỏnum til rettrar truer ef hann mætti. ella skylldi hann med ollum sinum styrk heria a Dani .vj. sumur j samt ef hann fengi æigi fyrr kristnat þa. Eftir þa heitstreinging sendir keisarinn |[126] bod Haralldi Danakonungi med þeim ordum at hann skyllde trua a sannan gud ok allt þat folk er hann atte at rada edr at (odrum) koste sagde kæisarinn at hann munde fara med her a hendr honum. En er Danakonungi kuomu þesse bod lætr konungr bua landuarnir sinar ok hallda uel upp Danavirke. hann sende bod nordr j Noreg Hakoni jarli at hann skyllde koma til hans snemma vm vorit med allan sinn her þann er hann fengi. baud Hakon jarl her vt vm uorit af ollu riki sinu ok vard allfiolmennr. helt hann lide þui ỏllu til Danmerkr ok for til fundar vid Haralld Danakonung. tok konungr allþaksamliga vid honum. margir adrir hỏfdingiar voru þa med konungi þeir sem honum veittu lid. georir konungr þat bert at hann ætlar at hallda her þeim ollum til motz vid Ottonem keisara.


Bardagi Otto keisara vid Dani

82. Otto keisari dro her saman vm vorit a Saxlande. hann hafde mikit lid ok fritt hellt hann þui til Danmerkr. Vm sumarit funduzst þeir Haralldr konungr. þeir lỏgdu þegar til orrostu ok bỏrduzst allan daginn til nætr. þar fell fioldi lids af huorumtueggium en þo fleira af keisaranum. en er natta tok settu þeir med ser .iij. natta grid til radagerdar ok vidrbunadar huorumtueggium. En er .iij. nætr voru lidnar gengu a land huorirtueggiu ok biugguzst til bardaga. gengu sidan saman fylkingar ok vard hin hardazsta atsoknn. ueitte keisara þa allþungt ok fell myklu fleira hans lid. ok er a læid daginn brast flotte j lide hans ok flyde sidan til skipa sinna. Sua er sagt at Otto keisari sat a hesti vm daginn ok bardizst frækiliga. ok er meginherrinn tok at flyia ræid hann vndan til skipanna. hann hafde j hende mikit spiot gullrekit ok var alblodugt upp at hỏndum. hann setti spiotit j sioinn firir sig ok mællti hatt. þui skyt ek til allzualldanda guds at annan tima er ek kemr til Danmerkr skal ek geta kristnat landit edr lata lifit ok liggia her daudr j Danauelldi. Otto keisari steig þa a skip sin med lid sitt ok for heim til Saxlandz ok sat þar vm vetrinn. en Hakon jarl var eftir med Danakonungi ok hofdu þeir myklar radagerdir ok letu þa af nyiu ræisa Danavirke er vidfręgt er ordit. þat var geort mille Ægisdyra ok Slessmunna allt vm þuert landit j mille siofua. sidan for Hakon hæim til Noregs.


Vidrtal konungs ok Hakonar jarls

83. Vm vorit eftir dro Otto keisari her saman ovigan. hann hafde her af Saxlande ok Fraklande Frislande ok Vindlande. fylgde honum Burizlafr konungr med mikit lid. hann hafde ok mikit lid af Hollsetulande. flutti keisari allan þann her til Danmerkr. Ok þegar er Haralldr konungi spyrr þesse tidendi þa sendi hann menn a fund Hakonar jarls at hann skyllde koma a hans fund ok hann þikizst alldri mæirr þurft hafua[127] hans lidueitzslu ok fiolmennis en þa. Hakon jarl skipaz skiott vid ordsendingar konungs ok þikir naudsynia mal ok ferr þegar hann er buinn ok hefir hundrat skipa ok kom vid Danmork ok ferr þegar vit .xij. mann a fund konungs. konungr verdr honum feginn ok segir hann uel hafua undir vikizst sina naudsyn. ok skal nu fara j mote lide þinu ỏllu ok kann ek huerium manni þỏk er hingat kemr. Vit skulum rædazst vid nokkut adr sagdi jarl. mig attu til radagerdar ok þessa .xij. menn til fulltings en æigi meira lid nema ek vile. þuiat ek hefir komit adr vm sinn at væita þer lid sua sem vit hỏfum mællt med okkr firir ỏnduerdu. Satt er þat segir konungr en þess vænta (ek) at þer at þu mundir mer at lide verda firir sakir vinattu okkarrar. Jarl suarar. þess er ek æigi radande vid menn mina segir hann. þeir þikiaz skylldir at veria land mitt ok riki en æigi þikiazst þeir skylldir at veria annarra konunga riki eda Danmork firir þer ok leggia sidur sinar vid spiotzodda ok taka ekki j mot j gędum edr virdingum. Huat skal ek til vinna segir konungr vid þig ok þina menn at þer komit mer at lide þuiat ek hefu(i) þat sannspurt at ek mun uid ofrefli eiga at skipta firir sakir fiolmennis konungs. Jarl suarar. einn hlutr er sa er skoradr er til þessa at þui sem ver verdum asattir ek ok minir menn. ef þu uill gefa upp skattana alla af Noregi þa er vgolldnir eru. ok sua skal vandliga upp gefna at alldregi sidan skal Noregr skattgilldr vndir Danmork. en ef þu uill æigi þenna kost er ek hefir nu bodit þa mun lid þetta fara heim allt til Noregs er mer hefir hingat fylgt nema ek sialfr skal her vera med þessa .xij. menn ok væita þer sligt lid sem vit verdum asattir. Þat er satt segir konungr at alla menn byrgir þu vti firir uitzmuna sakir ok rada. ok eru mer nu georuir tueir kostir ok er huorrtueggi hinn vesti ok vandreda leitar þu mer nu. Hygg þu nu at segir jarl. en sua synizst mer segir hann sem þer muni at litlu hallde koma skattarnir [or Noregi[128] ef þu lætr lifuit her j Danmork. Skiott skal ok kiosa segir konungr at þui sem nu er komit. at þu ueit mer med allt lid þitt sem þu færr ofl til ok munt þu þa ỏdlazst þat er þu beidir. |[129] Ok eftir þat sendir konungr j mote ollu lide Hakonar at þangat koma a eina stefnu. ok eiga þeir at þessu handsal ok binda þeir sua fast sina maldaga. ok nu taka þeir þar dyrdliga væizslu at konungs ok fara sidan mote keisara med allann her sinn þann er þeir fengu til. Konungr ferr med skipalid sitt til Ægisdyra. en Hakon jarl til Slessmunna odrum megin landzsins. En þa er keisarinn spurde at Hakon jarl var j Danmork ok ætlar at beriaz vid hann med Haralldi konungi sendir hann fra ser jalla sina tua. het annarr Urguþriotr en annarr Brimilskærr. þeir skulldu(!) fara j Noreg ok kristna þar land medan jall væri j brottu.


Bardagi keisara vid Hakon jarl

84. Nv sendir Haralldr konungr Hakon jarl med Nordmanna her allan þann sem honum hafde fylgt sudr j Danavirke at veria þar landit. en Haralldr konungr sialfr dro saman her sinn a Jotlande. þess er getit at Hakon jall for med her sinn til Danavirkis at veria þat at Otto keisari kom med her sinn sunnan at Danavirke. Danavirke er sua hattat at firdir .ij. ganga jnn j landit sinum megin landzsins huorr. en j mille fiardarbottnanna hofdu Danir gert borgaruegg będe hafan ok sterkan af grioti ok torfui ok uidum en grafit diki breitt ok diuft firir utan. borgarhlid var a hueriu hundrat(!) fadma ok var þar kastale til varnar a dikinu. voru þriar bruar firir hueriu borgarhlide. Otto keisari sotti med her sinn sunnan at Danavirke en Hakon jarl varde borgarueggina med sinu lide. Hakon jarl setti fylkingar yfir ỏll borgarhlid. en hitt var þo fleira lid hans er hann let fara med borgarueggiunum ok veria þar sem mest var at sott. fell þa mart af kæisarans monnum en þeir fengu ekki at geort at vinna borgina. sneri þa kæisarinn fra at sinne ok for med her sinn til skipa sinna. Eptir orrostu þessa for Hakon jarl aftr til skipa sinna ok ætlade þa at sigla nordr til Noregs. en honum gaf ekki byr ok la hann læinge vt j Limafirde.


Wnnit Danavirke af raadum Olafs

85. Olafr konungr Trygguason hafde verit æinn vetr a Vindlande sem adr er ritat þa er þessir hlutir foru fram med kæisara Ottoni ok Daunum sem nu hefuir tiad verit vm hrid. Olafr bio skip sin snemma vm uorit ok siglde a haf. hann siglde skipum sinum yfir undir Skaney uæitte hann þar uppgỏngu. en landzmenn sỏfnuduzst saman ok helldu til orrostu vid hann. þar hafde Olafr sigr ok fek herfang mikit. sidan siglde hann austr til Gotlandz. þar tok hann kaupskip er Jamtar attu. þeir uæittu uornn mykla af skipinu. en sua lauk at Olafr uann skipit ok drap mart manna en tok fe allt. þridiu orrostu atti hann a Gotlandi sialfu. hafdi hann þar sigr ok fek þar herfang mikit. Sua segir Hallfredr Uandrædaskalld.


Endr til Jamta kindir
alluandliga falla
vandiz hann at vinnda
ueggrimmr a þat snimma.


hęltr var hessa drottinn
hiordiarfr Gota fiorui
gullskeyde fra ek geordu
gæir þey a Skaneyre.


Eptir þat hellt Olafr konungr skipum sinum sudr til Danmerkr ok allt sudr til Sless. þuiat hann spurde at þar var firir Otto keisari ok med honum Burizlafr Vindakonungr magr Olafs ok þat med at þeir þurftu lids vid. En er Olafr fann kæisara baud hann at uæita honum lid med alla sina suæit. kæisari læit vid honum ok spurde huerr hann væri. hann suarar. ouant er nafnn mitt herra ek hæiti Olafr. Kæisari mællti. þu ert madr mikill ok hamingiusamligr ok allir þinir menn synazst mer fræknnligir ok uil ek sannliga ydra liduæitzslu þiggia. Kæisarinn atti þa husþing vid radgiafa sina ok hofdingia sina. hann sagde sua. litit a vitrir hỏfdingiar ok gefit rad til hueriar framferdir uer skulum hafa þuiat oss er mikill vande at hỏndum kominn. þuiat allr þessi herr hinn mykli er her er saman kominn er vistalauss. en Danir hafua kuikfe sitt ok annat godz þat er þeir eiga flutt undan oss þangat j landit sem þeir þikiazst ỏruggir vm vera firir uorum hernade. sua at þessum megin Danauirkis ma ekki finnaz þeirra godz þat er til mannfædis megi hafa. ver hofum att her nỏkkurar orrostur ok uæitir oss erfuitt at vinna land þetta. nu gefit til rad huersu ver skulum med fara sua at ver halldim sęmd uorri. En er kæisarinn hætti at tala þỏgdu flestir. en þeir sem suorudu sogdu at .ij. voru kostir til annarr sa at leita fra ok fara heim j riki sitt eda drepe faraskiota sina til matar ser ok uidrlifnadar folkinu. Kæisarinn suarar. a þeim radum liggia stormæinbugir. þuiat þat er næsta kristnispell skirdum monnum at eta hross þeim er odruvisu megu leingia lif sitt. en ef ver gefum upp styrk uornn ok forum heim j riki uort þa kann ek þat sia at alldri fam ver annan tima mæira lid edr fridara at vinna Danauelldi. en mer sialfum þo hin mesta vhæfa ok vsæmd at nidaz a tru minne. þuiat ek skal annathuort þessu |[130] sinne fa kristnat Danmork edr deyia her ella. en heyra vilium ver huat hinn nykomni hofdinge Oli leggr til med oss. Oli suarar kæisaranum. herra þat ferr saman um hagi mina sem æigi er hentazst at ek er litill radagerdamadr. en ek hefui þo sua mikinn mettnnat a minum radum at ek uil her med ỏngu moti til leggia nema þer herra ok allir ydr(ir) hofdingiar heiti mer þui at hafa (þat) ok hallda sem ek segi her um. en þat er mer þo æigi heyriligt at tala sua mikiliga af minne personu upp a yduarnn herradom sakir þess at ek er æinn sem allir adrir[131] skylldr at tala ok geora huat er þer uilit. Kæisari þakkade Ola ord sin ok iattade honum firir sig ok sina hỏfdingia at hafa þau god rad er hann gæfui honum. ok allir þeir hetu sua at geora sem kæisari mællti. Þa mællti Oli. þat er min hitt fyrsta rad at þer læitit þangat hialpar sem nog er til. at þer hæitit a þann gud er þer truit a. þuiat þat heyri ek sagt vera ok sua hygg ek ok satt vera at hann hafui alla hlute j sinu uallde ok se mestr ok mattugazstr allra konunga ok gefui ỏmbun huerium manni firir huert gott uerk er geort er honum til uegs ok uirdingar. ok þat at ek hefui heyrt at hann uill bedinn uera miskunnar med marghattadre bindende matar ok drykkiar ok margra annarra likamligra girnn(d)a. ok þui er su ein min tillaga enn med ydr at þer ok allr herrinn vatnnfasti .vj. dęgr til þess at sa hinn sami gud er alla hluti skapade gefui oss at vinna sigr a Dỏnum ok lata ydr fram koma sinu eyrendi ser til dyrdar þui at þer farit med. þui næst vil ek at allr herrinn fari j skog þann er næstr er Danauirke. ok skal huerr madr hỏggua ser limbyrde ok bera vndir virkit ok sia sidan huat tiltækiligazst þikir. Nu er godr romr georr at þui sem Oli mællti ok lofade allr herrinn þessa radageord. ok vm morgininn snemma foru þeir j skog ok baru sidan vidinn at virkinu sid vm kelldit. Hinn næste dag eftir georde Oli þau rad at þeir toku uatzkerolld ỏll þau er þeir fengu ok fylldu upp af sponum ok baru j teoru ok geordu ualslỏngur. en huat er þeir hỏfduzst annat at þa let Oli suman herinn sækia at virkinu med skotum ok griote. en þeir mattu æigi ganga at virkinu vm daga þuiat Hakon jarl hafde fiolde manna sett j alla kastale ad veria virkit adr hann for fra ef enn kynne herr at at koma. Vm kuelldit sid slogu kæisara menn elldi j uatzkerolldin ok eptir tilskipan Ola ok slỏngdu at virkinu. lek elldrinn skiott teorgada sponu jnnan j kerỏlldunum. en er loganum slo upp or kerulldunum festi bratt j liminu er þeir hỏfdu breitt undir virkit. vedrit hafdi verit kyrt ok biart vm daginn. en vm kuelldit geordi sunnanvind huassan ok þurran ok tok at styrma sua sem nattade. ok sem limit tok at loga en stormrinn stod at virkinu þa festi elldinn skiott j kastulunum er af tre voru georuir ok sua var ok uida virkissueggrinn af uidum. var þa elldz gangr sua mikill at huat logade af ỏdru sua at morguninn eptir sa einge likendi Danauirkiss utan griotit. Sua er sagt þa er huortueggia var brunnit lægde storminn en geordi regnn sua mikit at varlla matti vte vera. sloknnade elldrinn a einne stundu ok jordin blottnade. sua (at) þar sem loginn hafdi mest gengit matti(!) menn yfir ganga sem þar er alldri hafde adr komit. þotti monnum vm þetta mikils vert allt saman. Sneri kæisari med allt sitt folk til Slessmunna til skipa sinna ok fluttizst þar med her sinn yfir fiordinn til Jotlandz. uar herinum þa æigi leinge vistaskortr þuiat þar var nỏkkut bufe Dana til strandhỏggua. En er Haralldr konungr spurde at Danauirke var brent ok Otto kæisari kominn a Jotland med her mikinn þa for hann j mot med her sinn. vard þar er þeir funduzst allmikil orrosta ok lỏng. ok lyktadizst med þui at kæisari hafdi sigr en Haralldr konungr flyde undan til Limafiardar fek ser þar skip ok for vt j Marey. foru þa menn j mille þeirra kæisara ok vard komit a stefnulagi. funduzst þeir þa sealfir Haralldr konungr ok Otto keisera ok sættuzst.


Hakon Hladajarl var skirdr naudigr

86. Sva segir saga Jomsvikinga at Poppo het byskup sa er for med Ottoni keisara til Danmerkr. ok sa var þar þa er þessir hlutir georduzst er nu voru tiadir. en Cronica Bremensium[132] uiser sua til at j þann tima hefde Atþalgagus[133] af Brimum uigt þrea byskupa j Danmork. en þo þikir þat ulikara at þat hafi sua verit þa er þesse Otto kæisari kristnade Dane. en þat er sannliga sagt at sa byskup er þar var þa med honum væri hæilagr ok miog |[134] malsniallr. hann tald(i) tru firir Haralldi konungi ok sagdi morg stortaknn almattigs guds. en er byskup hafde talat guds eyrende bæde langt ok sniallt. þa suarar Haralldr konungr sua. traudr er ek at firirlata þann atrunat er ek hefui haft ok halldit alle æfui ok minir frendr ok forelldrar firir mer. ok ekki læt ek hann firir ord ydr ein saman þo at þer talit fagurt ok miukliga vtan þer synit þat med opinberum teknum at æigi megi vid dyliazst at ydr trua se betri ok rettari en vor trua. Poppo byskup let leggia gloande jarnnsla j hỏnd ser ok bar niu fet sua at allr lydr sa. sidan synde hann Haralldi konungi hỏnd sina obrunna. En Haralldi konungi þotti mikils vm vert ok ollum ỏdrum þeim er sa. lofudu gud sem verdugt var firir þetta hit halæita taknn. tok Haralldr konungr þa tru ok var skirdr ok allr hans herr. Haralldr konungr hafdi sent ord Hakoni jarli þa er hann sat j Marey adr en þeir kæisari funduzst at jall skyllde koma til liduæizslu vid konung. var jall þa kominn til eyiarinnar er konungr hafde skirazst latit. Sende konungr þa ord at hann skal koma a hans fund. ok er þeir hittuzst þa naudgade hann jalli til at taka tru ok lata skirazst. var Hakon jall þa skirdr ok allir þeir er med honum uoru. fek konungr þa jalli (j) hendr presta ok adra lærde menn ok sagde at jall skyllde lata skira allt folk j Noregi. skilduzst þeir at þui. for jall vt til Hals j Limafiord ok bæid þar byriar. Kæisara þotti uel hafa gefiz radin Ole ok spurde enn Ola huar hann væri fæddr edr huar. ætt hans væri. Oli suarar. ekki skal nu herra læingr ydr dylia. ek hæiti Olafr. er ek norrænn at ętt Tryggui konungr het fadir minn Olafsson. Kæisari suarar. heyrt hefui ek getit fỏdur þins en þin minnr. nu uil ek at þu farir med mer til Saxlandz ok skal ek geora þig mikinn hofdingia j minu riki. Olafr suarar. hafui þer þokk firir bod yduart. en ek hefir rike nokkut j Vindlande ok verd ek þess at geyma en giarnna uil ek vera vin yduarr. Kæisari segir at sua skyllde vera. Eftir þetta for Otto kæisari hæim til Saxlandz j riki sitt ok skilduzst þeir Haralldr konungr vinir. Haralldr konungr hellt uel kristne til daudadags. Burizlafr konungr for til Uindlandz ok med honum Olafr konungr Trygguason magr hans. Þessa strids er þeir attu j Danmork getr Hallfredr vandrædaskalld j Olafsdrapu.


Baudserkiar let birki
barklauat til Danmarkar
hleypimæidr firir Heida
hlunnuiggia bæ sunnan.


Hakon jarl kastadi tru sinni ok niddiz a gudi

87. Nv er þar til mals at taka at Hakon jall bæid byriar a Halse j Limafirde þar til at uedr þat kom er honum þotti sem hann munde j haf bera. þa skaut hann a land hinum uigdum monnum en hann siglde þa vt a haf. vedrit gek til vtsudurs ok þadan til vestrs. siglde jall þa j gegnnum Eyrarsund ok heriade a huortueggia land. sidan siglde hann austr firir Skaneyiar sidu ok heriade huar sem hann kom vid land. Þa er Hakon jall for austan vm Gautland herskillde spurdu þeir Urguþriotr ok Brimilskerr til ferda hans ok allar tiltekiur. þeir uoru j Uikinne ok hofdu kristnat alla Vikina nordr til Lidandisness. þeim þotti ekki friduænligt at bida. flydu þeir þa burt med ỏll skip sin þau er þeir hofdu þangat haft ok .ix. onnur. Þa er Hakon jall kom j Vikina vard hann bratt viss huat jallar hỏfdu at geort at þeir hỏfdu brotit hof en kristnat folk allt þat er þeir mattu vid komazst. let Hakon jall þa gera upp hof ỏll þau er nidr voru brotin ok sende bod vm alla Vikina. at ỏngum manni skyllde hlyda at hallda þeim atrunade sem jallar hỏfdu bodit. þa for hann til Þrandheims landueg. sitr hann þa fyst vm kyrt. Red Hakon nu ollum Noregi ok gallt alldregi sidan skatt Danakonungi. var hann þa at ỏllu verri ok hæidnare en adr en hann var skirdr.


Olafr Trygguason þa skiolld af Þangbrandi

88. Sua er sagt at Olafr Trygguason hafde alldri blotat skurgod ok allr þeirra atrunadr var honum miog læidr. en allt þat er hann heyrde sagt af himna gude ok hans stormerkium fell honum hardla vel j skap. en þo stadfesti hann firir ser at æinna mest þær jartæignir guds er hann hafdi seth j Danmork. ok hinn næsta uetr eftir þat er þeir Otto keisari skildu sat Olafr Trygguason j Uindlande. ok um uorit bio hann skip sin ok for j hernat. heriadi[135] hann fyst vm Frisland þar næst vm Frakland[136] ok allt (j) Flæmingialand. Sua segir Hallfredr.


Tidhogguit let tiggi
Trygguasonr firir skryggian
leikuar hest a lesti
liotuaxin hram uaxa.
vinhrodigr gaf uida
uise margan Frisa
blỏkku bratt at drekka
blod kuelldridu stodi.


Rogs |[137] bra rekka lægir
rikr valskeriar riki
herstefnir let hrỏfnum
holld Flęmingia golldit.


J þann tima var Albertus byskup j Brimum a Saxlande. hans læresuæinn var Þangbrandr son Vilballdi greifua af Brimaborg. hann var þa roskinn at alldri er Hugbertus af Kanterabyrge baud Adalbert brodur sinum til sin ok gaf honum godar giafir ok forunautum hans ollum. At þessu heimbode var Þangbrandr med byskupi. ok þa er giafirnar voru fram greiddar mællti Hugbertus byskup til Þangbranz. med þui at þu ert lytzskadr sem riddarar þo at þu ser klerkr þui gef ek þer skiolld. þar er markadr a kross med likneskiu drottins uors þat merkir lærdom þinn. Þangbrandr tok vid giofinne. Sidan for Albertus þadan fra uæizslunne. en er hann kom hæim fra uæitzslunne j Saxland þa var Olafr Trygguason þar firir. funduzst þeir Þangbrandr þar. hann bar þa skiolld þann er Hugbertus hafde gefit honum. en er Olafr sa skiolldinn hugde hann vandliga at honum huat þar var a markat ok fannz mikit um hann. mællti þa til Þangbrandz. huern dyrki þer kristnir menn a krossi pindan. Þangbrandr suarade. drottin Jesum Cristum dyrkum ver. Konungr suarar. huat hafde hann misgort er hann var a krosse pindr. Þangbrandr sagde honum þa innelega fra pijsl drottins ok taknum krossins. þa falade Olafr konungr skiolldinn. en Þangbrandr gaf honum. Konungr mællti. þesse giof likar mer uel. en ef þer berr þat til handa at þu þikizst af nokkurum manni þurfa lids ok traustz kom þu til min ok mun ek þa launa þer skiolldinn. en þo uil ek at þu þiggir at mer litit silfr. Þangbrandr jattade þui. þa let konungr græida honum verd skialldarins ok skildu þeir med vinattu. Sidan siglde Olafr hæim at hauste til Vindlandz ok sat þar vm vetrinn.


Olafr konungr merkti sik med krossi

89. Þa er Olafr Trygguason hafde þria vetr verit a Vindlande georduzst þau tidende at honum ok morgum ỏdrum þar j landi fengu mikillar hrygdar ok hormungar at Gæira drottning kona hans tok sott þa er hana læidde til bana. Olafi konungi þotti þat sua mikill skadi at hann festi ekki yndi a Vindlande sidan. reid hann til skipa ok siglde fyst til Danmerkr ok ætlade þadan austr j Gardariki. ma þat ok likligt þikkia at vid sua storann harm sem hann hafdi þa bedit mundi hann þa þangat venda fyst sem hann hafdi adr læingzst verit ok sinu rade bezst vnat. En er þeir lagu til byriar vid Danmork gek Olafr konungr vid nỏkkura menn a land upp nỏkkurnn dag ok toku þeir strandhỏgg sem hermanna sidr er til. vid þat urdu landzmenn uarir. sofnuduzst þeir þa saman ok foru eftir þeim med myklu lide. Konungr ok hans menn fundu æigi fyrr en fiolmenni dreif at þeim huadan æfua. þeir uilldu þa forda ser ok hittu æigi skiotan ueg til undankuomu. þuiat þar var skogr smarr ok þykkr sem þeir uoru staddir en æinge ỏnnur fylsnne. Olafr rædde þa til sinna manna med myklu trausti guds miskunnar. ek væit sagdi hann at sa gud (er mattigr) er firir himnum rædr ok allrar skepnu er skapari ok hefui ek þat heyrt at hann a þat sigrmark er mikill kraftr fylgir. þat er kross sa er hann var pindr a. bidium nu aller litilatliga þann sama gud at hann skyle oss firir sitt krossmark. leggiumzst nu nidr a jordina ok tỏkum .ij. kuistu ok leggium a oss j mynnd krossins. Geordu allir sem hann baud. Sidan kuomu at þeim ouinir þeirra med myklum gny ok uopnnabraki. þeir ætludu at gripa skiotliga til þeirra þuiat þeir hofdu firir litlu seth þa skamt fra ser en þeir mistu þeirra. hlupu þa her ok huar vm skoginn þuiat þeir fundu þa æigi þoat þeir lægi vnndir þeim. ok hlifde þeim sua hinn helgi kross med guds fulltinge. Menn gafu upp leitina. en Olafr ok hans forunautar stodu þa upp ok foru alæidiss til skipa sinna. hinir sa þat ok sottu hart eftir þeim. uard þa ekki vnndanbragd konungsins ok hans manna annat en leggiazst nidr þar sem þeir uoru komnir. uænti Olafr ser guds miskunnar. en Danir fundu þa æigi helldr en fyrr þar sem þeir lagu a slettum uelli. Eftir þenna atburd hellt konungr skipum sinum austr (j) Gardariki. fek hann þar godar vidtokur af Valldamar konungi ok Arllogia drottningu. hann var j Holmgarde vm uetrinn med sina menn. Æina nott bar firir hann j suefni mykla syn ok merkiliga. honum syndizst æinn mikill steinstolpi j loft upp hatt sua at hann matte sia. þesse steinn var vtan sem klappadr næri grofum[138] edr pỏllum. hann þottizst ganga upp eftir stæininum sua langt at hann var kominn upp yfir sky. þar kendi hann sua sætan ilm at hann hafde |[139] alldri adr slikann kennt. hann litadizst þa vm ok sa ollu megin hia ser fagra stade blomgada med allri unadsemd. þar sa hann biarta menn skrydda huitum klædum ok prydda allri skinandi dyrd fullra fagnada mæiri en fra megi segia. þui næst heyrde hann raudd upp yfir sig sua segiande. heyr þu Olafr efni gods mannz. margfalldazst munu verk þin til godra hluta ok agætliga auaxstazst gude til dyrdar en þer til sæmdar bæde j brad ok leingdar. þuiat þu tignadir alldri skurgod bỏluỏd ok uæittir þeim ỏngua heidingliga þionkan þu(i) man nafnn þitt uidfrægiazst vm verolldina. en þo skortir þig enn mikit at þu ser algeorr guds þionostumadr. þuiat þu hefir enn æigi fulla uissu af gudligum hlutum ok þu ert æigi hræinsadr j hæilagre skirnn. Þa hręddizst Olafr ok mællti med mikille ahyggiu. huerr ertu drottinn at ek megi a þig trua. Drottinn suarar honum. far þu til Griklandz þar mun þer kunnikt geort nafnn ok dyrd drottins guds þins. ok ef þu truir a hann retliga ok varduæitir dyrdliga hans bodord þa munt þu morgum audrum uisa af uilluuegum heidins atrunadar a biartar gỏtur rettrar truar. þuiat gud hefir þig til ualit at leida margan lyd honum til handa ok þar fyrir muntu ỏdlazst eilifua sælu ok meire dyrd en nu hefir (þu) set.


Fra Olafvi konungi

90. Sidan sem hann hafde þessa hluti heyrt ok set ætlade hann at stiga nidr af stæininum. þa sa hann nidr firir sig marga hrædiliga stade fulla af loga ok kuolum. þar heyrde hann ylyngar(!) ok aumligan grat uesęlla salna þeirra er þar uoru kualdir. þar þottizst hann kenna marga hofdingia ok vine þeirra þa er truad hofdu a god. þar sa hann ogurliga kuol firir buna Valldamar konungi ok Arllogie drottningu. Vit þessa syn alla saman vard hann miog ottafullur. ok sua fek honum mikils at hans augu voru aull full af tarum er hann uaknnade. ok þeghar hinn sama morgin er hann var klæddr bad hann lid sitt buazst þadan a brott. hellt hann sem skiotazst skipum sinum til Griklandz. þar fann hann marga agæta kennimenn ad honum geordi kunnikt nafnn drottins. ok segizst at þa væri Olafr primsignadr. Sidan bad (hann) byskup þann er Pall het at hann færa j Gardariki. ef hann fære firir ok tulkade hans eyrende sua at hofdingiar stæde æigi j mote at hann mætte grundualla þar gud(s) kristnne. For Olafr konungr þa aftr til Gardarikis ok bodade þar tru fyrst einkanliga konungi ok drottningu. ok stod konungr fyst fast j moti en drottning var aftakaminne. en þo kom sua vm sidir med eggian drottningar at konungr let stefna þing fiolment. En er þar var samankomit mart stormenni ok þing var sett. þa stod Olafr konungr upp ok segir sua. ek uænti herra konungr at þer munit skilia med vitru yduarre at ydr ok ollum ỏdrum rikum sem vrikum sem ek hefi adr nokkut orde akomit (er) morgum hlutum betra at trua a æinn sannan gud þann (er) georde himin ok iord ok alla hlute syniliga ok usyniliga ok ollum gefr eilifua sælu vtan enda a sig truandum ok rettliga þionandum helldr en uillazst j sua myklum afallzdomi at trua a skurgod þau at þui sidr megu nokkura hialp odrum (uæita) at þau sealf mega huergi or stad hrærazst nema þau se af odrum borin edr dregin. sem ek sagde ydr fyrre þa er ek visse ekki til guds at mer syndizst allt at æinu vuitrligt þeim at þiona. en þar skal ek allan minn starfa a leggia ok alldri af leggia at boda ydr guds nafnn fyrr en ek hefui ydr konungr ok allan þenna lyd sett af þeim dimma uillustig sem þer hafit allz of leinge geingit a biartar vonar gautur eilifrar hialpar. Valldimar konungr suarar rædu hans ok sagde sua. af þeim gæislum er skina af þinum fagrligum fortaulum hyggzst mer sua at sidferde kristinna manna se betra en uort. en langr vani fornns atrunadar helldr mig aftr sua at ek hugfesti litt þat er þar til heyrir. ok þat annat at mitt hugskot segir ualla hæfua minne fauitzsku at kasta þeim atrunade er minir frendr ok langfedgar hafua halldit æfuinliga alla sina daga huerr eftir annan. þui uil ek um þetta mal heyra tillỏgur Arlogie drottningar er myklu er vitrare en ek. sidan allra annarra uorra hofdingia ok radgiafua. Var þa mikill romr at mali konungs. en er hliod fekz þa tok drottning til orda. þessi madr kom til þin konungr þa er hann var barnn at alldri nykominn ór vtlegd ok mikille vtlegd[140]. toku þer hann vtlendan ok vkunnan a þinar nadir sua at þu fęddir hann ok fostradir sua elskuliga sem þinn eiginn son. kunne hann ser þat sua j nyt at færa at hann efldi ok styrkti yduart riki med fullum goduilia þegar hann matti nokkut at færazst firir alldrs sakir ok þroska. þadan af vard hann hu(g)þekkr ỏllum godum monnum. nu var hann a brott vm hrid ok geordizst hollr |[141] ok hæilradr þeim hofdingium er hann atti æigi sua mikit upp at giallda sem ydr. synizst mer hann ok ahyggiusamliga fram flytia þat eyrendi sem hann ferr med er ollum vitrum monnum mun synazst heilsamligt. firir þui gefr mer min samuitzska uel at skilia at modir ydr konungr mun þenna mann hafua firir set fordum daga. ok margir adrir spekingar ok visendamenn þessa rikis firir sogdu at æinn vtlendr madr mundi her upp fædazst sa er æigi at æins munde þetta riki (pryda) med biortu liose sinnar vitzsku ok visdoms helldr ok vida annarstadar munde hans godleikr fagurliga blomgazst. sa ek þetta firir lỏngu a hans yfirbragde ok fannzst mer þa þegar ok sua enn sidann fleira til hans en annarra jungra manna. nu er þetta sannarra en þat er uondir menn bruggudu at vdygd munde undir bua okkrum kærlæikum. Lauk drottning sua sinne tolu at allir lofudu hennar snilld ok uitrlæik. lyktadizst med þui þingit at med guds miskunn ok eggian drottningar hetu allir at taka skirnn. J þann tima kom Pall byskup af Griklande j trauste Olafs konungs ok [skirdi Ualldemar konung ok Arllogiam[142] drottning ok allan þeirra lyd ok styrkte þau j heilagre tru ok kende þeim heilog fræde med trulynde. Færde sua þionustumadr himnakonungsins hinn fysta auoxt sins erfuidis sinum herra at eptirdęmi hins heilaga Basilij. sem skrifuat er af honum at hann predikade opinberliga hæilaga tru fyrr en hann væri skirdr. Er þat ok æigi undarligt at allzualldanda gud blæss sinum helgum anda j briost þeim manni primsigndum undir læring heilagrar truar at hann mætte þar firir niota eilifliga guds uelgeorda ok firirheitz. huernn hann hafde til þess ualdan at predika sitt eyrende firir heidnum þiodum. sa er med sinne forsio ualdi til erchibyskups yfir sina kristne Ambrosium þa enn æigi skirdan. ok hann sende sinn æingil audsyniliga at snua Cornelio hundradshofdingia fra heidni a hialpar gỏtu til eilifrar truar at hann mætti þar firir niota eilifliga godgeorninga er hann hafde adr geort. Sa hinn sami herra Jesus Cristus birtizst optliga heidnum Placido riddarahofdingia ok kallade til sinnar miskunnar sem hann uisse ekki adr til gudligra hluta þo at hann georde marga goda hluti.


Her er getid at Olafr konungr færi med Otto keisara

Þessir hlutir sem nu voru sagdir vm kristnibod Olafs j Gardariki eru æigi otruanligir. þuiat agætar frędebækr af æfui kæisara skrifadar segia sua. at þessar þiodir er sua heita Rucii Polamii Vngarii kristnoduzst vm daga Ottonis kæisara þess er hinn þride var med þi nafnne. sumar bækr segia at Otto keisari hafui farit j Austrueg med her sinn ok bryte þat folk uida til kristne ok med honum Olafr Trygguason.


Vm hernat Olafs konungs Trygguasvnar

91. Ðessu næst bio Olafr skip sin ok lid austan or Gardariki. hann siglde fyst til Danmerkr ok þadan uestr vm haf. Sua segir Markuss logmadr Skeggiason j Rekstefiu.


Senn ỏll sidan runnu
snekkiu baurd or Gaurdum
hergin hala urgut
hilldings vm gram milldum.
uestrlond uirda kindir
verfakum red heriat
aldyggr arfui Tryggua
Olafr klauf stalum.


Olafr hellt fyst til Æinglandz ok heriade vm landit vida. Sua segir Markus.


Blodugr bragnings þiodar
brandr gall a Æinglande
od medal enskra lyda
alldr spelle fra ek uallda.


Hann for ok allt nordr til Nordimbralandz ok bardizst þar. þa hellt hann nordr til Skotlandz ok heriade þar vida. Þess getr Markus.


Skothland skommum brande
skiotfrodr nam rioda
oddr bæit ulfar saudduzst
odæigr Skota fæiga.


Fra Skotlande siglde Olafr Trygguason til Sudreyia ok atte þar margar orrostur. sidan hellt hann sudr til Manar ok heriade þar. hann heriade vm Jrland ok brenda þar vida bygdina. Sua segir Markus.


Ugglaust Jra bygdir
okuidinn red vida
elþreyrr ullar kiola
endr rikula brendir.


Þa heriade hann til Bretlandz ok eydde uida landit. þadan siglde hann væstr til Uallandz ok heriade þar. Vm þenna hernat allan saman kuat Hallfredr uandrædaskalld.


Georde ungr vid Æingla
ofuægr konungr bægia
naddskarr hlod nærre
Nordimbra þar timbre.
eydde ulfa bræddir
ognnblidr skipum uida
georde sæims med suerde
sundleik muna grundar.


Fra vidrtali Olafs konungs ok visendamannz

92. Olafr Trygguason siglde uestan af Æinglande ok ætlade til Jrlandz. honum hægde vedr ok bar hann til eyia þeirra er Sylingar hæita. þær liggia uestr j haf fra Æinglande. hann lagde til hafnar ok la þar vm hrid. þa voru lidnir fiorir uetr fra þui er Olafr konungr siglde af Vindlande. Þa er Olafr konungr la j Sylyngum |[143] spurde hann at þar j eyiunum var spamadr nỏkkurr sa er sagde vuordna hluti firir ok þotti mỏrgum þat eptir ganga. konungi geordizst foruitnne a at reyna spadom þessa mannz. hann sende þangat af monnum sinum þann er mestr var uexsti ok fridazstr synum ok bio hann sem uegligazst ok bad hann fara til æinsetumannz ok segia sig uer konung. en Olafr var þa frægr ordinn at þui (um) ỏll lond at hann var fridari ok meire en adrir menn. ekki hafde hann meira af nafni sinu fra þui er hann siglde ór Gardariki j fyrra sinn en hann kallade sig Ola ok sagdizst vera girzskr. Sendemadr kom til spamannz ok sagdizst uera konungr. Spamadrinn [suarar. ekki[144] ertu konungr. en þat er ætlan min at þu ser trur konungi[145]. Ekki sagde hann honum flæira. For hann aftr til konungs ok sagde honum allt sem farit hafde med þeim. en þa tok ef allt af Olafui at hann uæri æigi sannliga spamadr. fystizst konungr þa mæirr en fyrr at finna hann. For Olafr þa a fund hans ok atti tal vid hann. spurde konungr eftir huat madrinn sagde til huersu honum munde ganga til rikis edr annarrar hamingiu. Einsetumadrinn suarar med helgum spadoms anda. þu munt verda agætr konungr ok vinna morg frægdarverk. þu munt morgum manni koma til rettrar truar ok sannrar idranar. muntu bæde þer ok mỏrgum ỏdrum hialpa. en til þess at þu vitir min ansuor sonn mattu þat til marks hafua. er þu kemr til skipa þa munt þu þar hermonnum mæta ok vvina flokkum. muntu þar eiga bardaga ok tyna nỏkkuru lide þinu en sialfr þu fa mikit sar sua at (af) þui sare munt þu banuænn verda ok a skillde til skips borinn. en þo munt þu af þesso sare hæill verda jnnan .vi. natta ok sidan vid skirnn taka. En eftir þetta for Olafr til skipa sinna. þar mætti hann vfridarmonnum þeim sem hann uilldu drepa ok lid hans. for allt vm þeirra vidskipte sem æinsetumadrinn sagde. at konungr var sarr borinn vt a skip ok var groinn a .vi. natta fresti. þottizst hann þa vita fullkomliga at þesse madr munde sanna hluti honum sagt hafa ok þat at hann var sannr spamadr huadan sem hann hefde þann spadom. For Olafr konungr þa j annan tima til spamanzsins. talade hann mart vid hann spurde þa vandliga huadan honum kom su speki er hann sagde firir ouordna hluti. Æinsetumadr suarar. sialfr gud kristinna manna lætr mig vita þat er mig fo(r)uitnar. Þa sagde hann Olafi morg stormerki guds ok af hans fortaulum het Olafr konungr at lata skirazst. for hann vit þat til skipa sinna.


Olafr Trygguason skirdr. capitulum.

93. Einn aboti red firir æinu klaustri þar j eyiunum hardla agætr. hellt Olafr konungr skipum sinum ok ollu lide þangat til klaustursins. en sa guds madr sem þar red firir visse af spalæiks anda þangatkuomu konungs. hann kallade þa saman alla brædr þa er hann atti at stiornna ok bat þa skrydazst sem uirduligazst. þuiat ver skulum gera processionem til strandar ok taka sem sęmiligazst vid skipalyd þeim er koma mun til uor. En er aboti var buinn ok allir voru skryddir gek aboti til strandar med alla brædr sina ok marga klerka ok þionustumenn hæilagrar kirkiu þeir er hann ualld yfir hafdi. þat var snemma dags. Olafr konungr var a land kominn med alla sina menn. þeir sa þa langt fram firir sig birtu mykla sua at þeir uissu ner uarlla j fyrstu huat vera munde. þuiat vida liomade af er morginsolin skæin a þau hinu agætu klæde er abote var skryddr med ok hans klerka folk. en er þeir funduzst læidde aboti hann til klausturs sins. ok er þeir hỏfdu sungit fỏgnudu huarir ỏdrum med blidskaupum. Olafr konungr knefallade firir honum med ollu litilæte. aboti ræiste hann upp ok kysti ok talade sua til hans. firir skommu var mer sagt ok synt huerr þu vart edr huerr þu munt verda. þuiat drottinn Jesus Cristus sende þig firir þui hingat til eyianna at oss hæfir at boda ydr heilsamliga kenning ok væita þer ok þinu lide hæilagt skirnar embætti er þu ok allir adrir þeir er taka med rettri tru munu eilifa hialp ok hæilsu af hliota. Slikum ok morgum ỏdrum fỏgrum fortỏlum talade aboti firir þeim miog fagurligum langt eyrende ok sniallt. en þui næst met guds lofui skirde hann Olaf konung ok alla hans suæit. Dualldizst Olafr þar læingi ok hans suæit ok þa nam hann hæilug fræde ok goda sidu at þeim guds manne ok klaustra brædrum. aboti sagde Olafi at hann munde verda konungr yfir Noregi ok til þess ualdr af gude at lysa mỏrgum salum rettan veg til sins skapara. Þa var Olafr konungr halfþritỏgr at alldri er hann var skirdr. þa voru lidnir fra holldgan vors herra Jesu Cristi fim[146] hundrat vetra ok fiorir[147] tigir ok þriu ar. þat var a tiunda ari rikis Ottonis keisara hins unga en a fysta are ok .xx. rikis Adalsteins Eingla |[148] konungs er fostrade Hakon.


Þaattr Þraandar ok Sigmundar

94. Madr er nefnndr Grimr kamban hann bygde fystr Færeyiar a dỏgum Haralldz hins harfagra. þa flydu firir hans ofriki fiolde manna. settuzst sumir j Færeyium ok bygdu þar en sumir leitudu til annarra eydelanda. Audr hin diupaudga for til Jslandz ok kom vid Færeyiar ok gipti þar Olofu dottur Þorstæins rauds. ok er þadan kominn hinn mesti kynþattr Færeyinga er þeir kalla Gỏtuskeggia er bygdu j Austrey.


Þraandr for til Danmerkr

95. Ðorbeornn het madr hann var kalladr Gỏtuskegg. hann bio j Austrey j Færeyium. Gudrun het kona hans. þau attu .ij. sonu het Þorlakr hinn ellri en Þrandr hinn yngri. þeir uoru efnniliger menn. Þorlakr uar będi mikill ok sterkr. Þrandr var ok med þui mote þa er hann þroskadizst en miselldri[149] þeirra brędra var mikit. Þrandr var raudr a hár ok freknnottr j andlite fridr synum. Þorbeornn var audigr madr ok var þa gamall er þetta var tidende. Þorlakr kuændizst þar j eyiunum ok var þo heima med fodr sinum j Gỏtu. ok bradliga er Þorlakr uar kuęntr andadizst Þorbiornn gautuskegg ok var hann heygdr ok vtborinn at fornnum sid. þuiat þa voru heidnar allar Færeyiar. Syner hans skiptu arfui med ser ok uillde huorrtueggi hafua hæimabolit j Gautu þuiat þat var hin mesta gessime. þeir logdu hluti a ok hlaut Þrandr. Þorlakr bæidde Þrand eftir skiptit at hann munde hafua heimabolit en hann lausafe meira. en Þrandr uillde þat æigi. for Þorlakr þa j burt ok fek ser annan bustad þar j eyiunum. Þrandr sellde a læigu landit j Gỏtu mỏrgum monnum ok tok læigu sem mesta. en hann redst til skips vm sumarit ok hafde litinn kaupeyre ok for til Noregs ok hafdi bæiarsetu um uetrinn ok þotte jafnna(n) myrkr j skapi. þa red firir Noregi Haralldr grafelldr. Um sumarit eftir for Þrandr med byrdingsmonnum sudr til Danmerkr ok kom a Haleyre vm sumarit. þar var þa fiolmenni sem mest. ok sua er sagt at þar kemr mest fiolmenni hingat a Nordrlỏnd medan stendr markadrinn. þa red firir Danmork Haralldr konungr Gormsson er kalladr var blatỏnn. Haralldr konungr var a Haleyri vm sumarit ok fiolmenni mikit med honum. .ij. hirdmenn konungsins eru nefnndir er þar voru þa med honum het annarr Sigurdr en annar Harekr. þessir brędr gengu vm kaupstadinn jafnan ok uillde(!) kaupa ser gullhring þann er bezstan fengu þeir ok mestan. þeir kuomu j eina bud þar er hardla vel var vmbuizst. þar sat madr firir ok fagnade þeim vel ok spurde huat þeir uillde kaupa. þeir sỏgduzst uilea kaupa gullhring mikinn ok godan. hann kuat ok gott ual mundu a uera. Þeir spyria hann at nafnne. en hann nefnndizst Holmgeirr audgi. brytr hann nu upp gessimar sinar ok synir þeim einn digrann gullhring ok var þat gessima sem mest ok mat sua dyrt at þeir þottuzst æigi sia huort þeir munu allt þat silfr fa er hann mællti firir þegar j stad ok bæiddu hann fresta til morgins. en hann jattade þui. Nu gengu þeir j burt vid sua buit ok læid af su nott. En vm morguninn gengr Sigurdr j brott ór budinne en Harekr var eftir. ok litlu sidar kemr Sigurdr vtan at tialldskỏrum ok mællti. Harekr frenda sagde hann selldu mer siodinn skiott þann er silfrit er j þat er vit ætlỏdum til hrings kaupsins þuiat nu er samit kaupit. en þu bid her medan ok gęt her budarinnar. Nu færr hann honum silfrit vt j gegnum tialldskarinnar(!).


Radagiord Þrandar

96. Nv litlu sidar kemr Sigurdr j budina til brodur sins ok mællti. tak þu nu silfrit nu er samit kaupit. Hann suarar. ek fek þer silfrit skommu. Nei segir Sigurdr ek hefui ekki a þui tekit. Nu þræta þeir vm þetta. eftir þat segia þeir konungi til. konungr skilr nu ok adrir menn at þeir eru stolnir fenu. Nu leggr konungr farbann sua at æingi skip skulu sigla burt sua buit. þetta þotti morgum manni vanhagr mikill sem var at sitia vm þat fram er markadrinn stod. Þa attu Nordmenn stefnnu sin a mille vm radageordir. Þrandr var a þeirre stefnnu ok mællti sua. her eru menn miog radlausir. Þeir spyria hann. kantu her rad til. Sua er vist segir hann. Lat fram þa þina radageord sogdu þeir. Æigi mun þat kauplaust segir hann. Þeir spyria huat er hann mælir til. Hann suarar. huerr yduarr skal fa mer eyre silfrs segir hann. Þeir kuodu þat mikit. en þat uard kaup þeirra at huerr madr fek honum halfan eyre þa j hond en |[150] annan halfan eyre ef þetta yrde framgeingt. Ok hinn næsta dag eftir atte konungr þing ok talade sua. at menn skylldu alldri þadan lausir medan æigi yrde uist vm toku þessu. Þa tekr til orda æinn ungr madr uaxit har af kolli raudr a hars lit ok freknottr ok helldr greppligr j asionu ok mællti sua. her eru menn helldr radlausir miog segir hann. Radgiafar konungsins spyria huert rad hann sæi til. Hann suarar. þat er mitt rad at huerr madr sa er her er kominn leggi fram silfr sligt sem konungr kuedr a. ok er þat fe kemr saman j æinn stad þa bęti þeim er firir skadanum er ordinn en konungr hafui þat ser til sæmdar er af fram geingr. væit ek at hann mun uel firir sia þui er hann hlytr. en menn liggi her æigi uedrfastir mugr mannz sem her er saman komit til sua mikils vanhags. Her var skiott vndir tekit af alþydu ok sogduzst giarnna uilea fe fram leggia konungi til sæmdar helldr en sitia þar ser j vanhag. Ok þetta var rads tekit ok var þessu fe saman komit var þat of fiar. ok þegar eptir þetta siglde j brottu mikill fiolde skipa. Konungr atte þa þing ok var þa litit a hit mykla fe ok var þa brędrum bættr skade sinn af þessu fe. Þa talade konungr vm vid menn sina huat af skyllde geora þessu hinu mykla fe. þa tekr til orda æinn madr ok mællti. herra minn sagde hann. huers þikir ydr sa verdr er þetta rad gaf til segir hann. Þeir sia nu at sia hinn vngi madr hafde þetta rad til gefit er þa var þar firir konungi. Þa mællti Haralldr konungr. þessu fe skal ollu skipta j helmingu. skulu minir menn hafa helming annan. en þa skal enn skipta ỏdrum helminge j tua stade. ok skal þesse vngi madr hafa annan hlut þesse helmings en ek skal enn sia firir ỏdrum. Þrandr þakkade þetta konunginum med fỏgrum ordum ok blidum. vard þat sua mikit ofa fe er Þrandr hl(a)ut er trautt kom marka tale a. Siglde Haralldr konungr j brott ok allr saman mugr er þar hafde verit. Þrandr for til Noregs med kaupmonnum þeim hinum norrænum er hann hafde þangat med farit ok greiddu þeir honum þat fe er hann hafde mællt. ok keypti hann ser þar æinn byrding mikinn ok godann. leggr þar a hit mykla fe er hann hafde feingit j þessi[151] ferd. helldr nu þessu skipe til Færeyia kemr þar med hæilu ok hỏlldnu aullu fe sinu ok setr nu bu saman j Gautu vm uorit ok skortir nu æigi fe. Þrandr var mikill madr uexsti raudr a har ok raudskeggiadr freknottr grepligr j asionu myrkr j skape slægr ok radugr til allra uela udæll ok illgiarnn vid alþydu blidmælltr vid hina meire menn en hugde jafnan flatt.


Fæddr Sigmundr Brestisson ok Þorir

97. Hafgrimr[152] het madr hann bio j Sudrey j Færeyium. hann var rikr madr ok hardfeingr audigr at fe. Gudridr het kona hans ok var Snæulfs dottir. Hafgrimr[153] var hỏfdinge yfir helming eyianna ok hellt þeim helminge j len af Haralldi konungi grafelld er þa red firir Noregi. Hafgrimr var akafamadr mikill j skaplynde ok ekki kalladr vitr madr. Æinar het hæimamadr hans ok var kalladr sudreyingr. annarr madr het Elldiarnn kambhauttr er þar var enn med Hafgrimi. hann var margordr ok illordr heimskr ok illgiarnn dadlaus ok tillæitinn lyginn ok rogsamr. brædr tuæir eru nefundir til sỏgunnar ok biuggu j Sudrey[154]. het annar Brestir en annarr Bæinir þeir voru Sigmundar synir. Sigmundr fadir þeirra ok Þorbeornn gautuskeggr fadir Þrandar voru brædr. þeir Brestir ok Bæinir voru agætir menn ok voru hofdingiar yfir helminge eyianna ok helldu þann j len af Hakoni jarlli Sigurdarsyni er þa hafde riki nokkut jnn j Þrandheimi ok voru þeir Brestir hirdmenn Hakonar jarls ok hinir kærstu vinir. Brestir var allra manna mestr ok sterkazstr ok huerium manni betr uigr er þa var yfir eyiunum. hann var sialigr madr fimr vid alla læika. Bæinir var ok likr brodur sinum vm marga hlute ok komzst þo æigi til jafnns vid hann. fatt var med þeim Þrandi þoat frendsemi væri mikil. æigi voru þeir kuongadir brædr. fridlur attu þeir Cecilia het fridla Brestis en hin het Þora er fylgde Bæine. Sigmundr het son Brestis ok var snemma mannuęnligr. Þorir het son Bæinis ok var tueim uetrum ellri en Sigmundr. annat bu attu þeir brædr j Dimun ok var þat minna buit. synir þeirra brędra voru þa ungir miog er þetta var. Snæulfr magr Hafgrims bio j Sandey ok var sudreyskr madr at ætt ok flyde ór Sudreyium firir uiga sakir ok vdęlldar ok til Færeyiar(!). hann hafde verit j uikingu hinn fyrra hluta ęfui sinnar. hann var þa enn vdęll ok hardr uidræignar.


Auerkar j Færeyium

98. Bearne het madr er bio j Suiney ok var kalladr Suineyiar Bearnne. hann var æinn gilldr bonde ok hafde mikit fe undirhyggiumadr mikill hann var modurbrodir Þrandar ór Gautu. Þingstaud þeirra Færeyinga var j Straumsey ok þar er hofnn su er þeir kalla Þorshỏfnn. Hafgrimr er bio j |[155] Sudrey enn a þeim bę er hæitir at Hofui hann var blotmadr mikill þuiat þa voru heidnar allar Færeyiar. Þat var æitt haust at Hafgrims bonda j Sudrey at þeir satu vid suidellda Æinar sudreyingr ok Elldiarnn kambhỏttur. þeir foru j mannjofnnut. fylgde Æinar þeim fręndum sinum Bresti ok Bæine en Elldiarnn fylgde Hafgrime ok kallade Hafgrim framar. þessu kom sua at Elldiarnn hliop upp ok laust til Æinars med tre þui er hann hellt a. kom þat a auxl Æinare ok vard honum illt vid. Æinarr fek æina ỏxe ok laust j hofut Kambhỏtt sua at hann la j vvite ok sprak firir. en er Hafgrimr uard þessa varr rak hann Æinar a brott ok bad hann nu fara til Skufeyinga frenda sinna er þo hafde hann þeim fylgt. ok suo mun fara segir Hafgrimr huart sem er fyrr edr sidarr at ver munum til krækiazst ok þeir Skufeyingar. Æinar for j brott ok kom til þeirra brædra ok segir þeim til huersu farit hafde. þeir toku vid honum uel ok var hann þar vm vetrinn uel halldinn. Æinar bidr Bresti frenda sinn taka vid mali sinu ok sua georir hann. Brestir var vitr madr ok lỏgkęnn. Ok vm uetrinn ferr Hafgrimr a skipe til Skufeyiar ok finnr þa brædr ok spurde hueriu þeir villde vm suara vansa þann er Æinar hafde veitt Elldiarnne kambhỏtt. Brestir suarar at þeir skulu leggia þat mal j hinna bezstu manna dom sua at þat se jafnsætti. Hafgrimr suarar. ekki mun af sættum uorum verda nema ek rada einn. Brestir suarar. ekki er þat jafnsętti ok mun ekki af þui verda. Þa stefndi Hafgrimr Æinari til Straumseyiar þings ok skildu vid sua buit. Brestir hafdi lyst þegar frumhlaupi þui er Kambhỏttr hafde ueitt Æinare þa er nyuordit var. Nu koma huorirtueggiu til þings ok fiolmenna. en er Hafgrimr gek at domum ok ætlade at hafa fram malit a hendr Æinare þa gengu þeir brædr at ỏdrum megin Brestir ok Bæinir med myklum flokki ok vnytti Brestir malit firir Hafgrimi ok ohelgade Kambhỏtt at fornnum landzlỏgum er hann barde saklausann mann ok hleypti upp dominum firir Hafgrimi en þeir sottu Elldiarnn til vtlegdar ok fullra sekta. Hafgrimr sagde at þessa munde hefnt uerda. Brestir kuetzst þess mundu buinn bida ok kuida ekki hotum hans. skildu nu vid sua buit.


Raad Þraandar vid Bresti ok Beini

99. Litlu eftir þetta ferr Hafgrimr heiman ok sex menn med honum[156] ok Gudridr kona hans med honum ok hafa æitt skip foru til Sandeyiar.[157] þar bio Snæulfr magr hans fadir Gudridar konu hans. ok er þeir kuomu at eyiunne sa þeir ekki manna vte a bęnum ok ekki vti a eyinune. ganga nu upp til bęiarins ok inn j husin ok verda ekki vid menn varir. til stofu ganga þau ok er þar sett upp bord ok bæde a matr ok drykkr en vid menn uerda þau ekki uaur. þetta þotti þeim undarligt ok eru þar vm nottina. En vm morgininn eptir buazst þeir j brott ok foru med eyiunne. þa reri skip j mote þeim annan ueg med eyiunne hladit af monnum ok kendu þar Snæulf bonda ok hion hans ỏll. Hafgrimr reri þa firir þa ok hæilsade Snæulfui magi sinum en hann þagde vid. Þa spurde Hafgrimr huer rad hann legde til med honum vm mal þeirra Brestis at hann mætti fa sęmd sina. Snæulfr suarar. illa er þer farit segir hann. læitar a þer betri menn vm sakleysi en berr þo ofuallt lægra hlut. Annars þottumz ek meirr þurfui en auita af þer segir hann ok uil ek æigi heyra þig. Snæulfr þreif upp spiot ok skaut til Hafgrims. Hafgrimr kom firir sig skillde ok stod þar fast j spiotit en hann vard ekki sarr. skilia þeir vid sua buit ok ferr Hafgrimr heim j Sudrey ok vnir illa sinum hluta. Þau Hafgrimr ok Gudridr kona hans attu son er Ỏzsorr het. hann var þa .ix. uetra er þetta var tijdenda ok hinn efnniligste madr. Ok nu lida stundir. ferr Hafgrimr heiman ok j Austrey til Þrandar ok fagnar Þrandr honum uel. ok nu leitar Hafgrimr rada vid Þrand huat hann legde til med honum um mal þeirra Skufeyinga Brestis ok Beinis. kuat hann mann vitrazstan j eyiunum ok kuetzt gearnna uilea vid hann nokkut til vinna. Þrandr kuat sliks undarliga leitat at hann munde vilea uera j nokkurum ueilrędum vit frendr sina. enda mun þer æigi aluara uera. skil ek ok at þer er sua hattat at þu uilldir adra menn hafa j radum med þer en timir ekki til at uinna at þu fair nokkura[158] framkuæmd. Sua er æigi sagdi Hafgrimr ok uil ek þar mikit til uinna at þu ser j radum med mer at ek næda lifui þeirra brędra. Þrandr suarar. koma man ek þer j fære uid þa brędr sagdi hann. en þu kallt þat til vinna uid mig at fa mer tuau kugillde huert uor ok tuan hundrat huert haust. ok skal sia skylld vera efinlig ok sua æigi sidr eptir þinn dag. ok er ek þo æigi þessa buinn nema fleire bindizst j. vil (ek) |[159] at þu finnir Bearnna modurbrodur minn j Suiney ok haf hann j radum med þer. Hafgrimr jattar þessu ok ferr þadan til Suineyiar ok finnr Biarnna ok beidir hann þessa hins sama sem Þrandr hafde tillagt med honum. Biarnne suarar sua. at hann mun ekki j þat ganga nema hann hafui nokkur gæde j adra hỏnd. Hafgrimr bat hann segia ser sitt skaplynde. Biarni mællti. þu skallt fa mer huert uor .iij. kugillde ok huert haust .iij. hundrat j slatrum. Hafgrimr jattar þessu ok ferr nu heim vid sua buit.


Bardagi

100. Nu er at segia fra þeim brædrum Bresti ok Bæine. þeir attu tuau bu annat j Skufey en annat (j) Dimun. Brestir atti konu þa er Cecilia het hon var norræn (at) ætt. son attu þau er Sigmundr het ok var þa .ix. uetra gamall er þetta var ok var bæde mikill ok skỏruligr. Beinir atti fridllu er Þora het ok son vid henni er Þorir het. hann var þa .xj. uetra gamall ok hinn efniligzste. Þat er at segia æitthuert sinn þa er þeir brædr voru at bui sinu Brestir ok Bæinir j Dimun at þeir foru j eyna Dimun hina litlu. hon er ubygd. þar letu þeir ganga saudfe sitt ok naut þau er þeir ætludu til slatrs. suæinarnir bæiddu at fara med þeim Sigmundr (ok) Þorir. þeir brædr letu þat eftir þeim ok fara nu til eyiarinnar. þeir brædr hofdu nu ỏll uopnn sin. Sua er fra Bresti sagt at hann var bæde mikill ok sterkr ok huerium manne hetr uopnnfærr vitr madr ok vinsæll vid alla sina vine. Bæinir brodir hans var ok vel at ser georr ok komzst þo æigi til jafnns vid brodr sinn. Nu forn þeir fra eyiunne Dimun hinne litlu ok er þeir sottu miog at eyiunne Dimun hinne bygdu þa sa þeir .iij. skip fara j mot ser hladin af monnum ok uopnum ok voru .xij. menn a hueriu skipe. þeir kendu þessa menn ok var þar Hafgrimr ór Sudrey en Þrandr ór Gautu aa odru skipe. Biarnne ór Suiney a hinu þridia skipe. þeir kuomuzst a mille þeirra brædra ok eyiarinnar ok nadu þeir æigi lendingu sinne ok kuomu upp skipe sinu j fioruna æinshuers stadar. en þar var hamarklettr æinn upp fra þeim brædrum ok hlupu þeir upp a med uopnum sinum ok suæinana settu þeir þar nidr hea ser a klettinn. klettrinn var vidr ofan ok vige gott. Nu koma þeir Hafgrimr at ok þesse þriu skip ok hlaupa þegar af skipunum ok upp j fioruna at klettinum. ok uæita þeir Hafgrimr ok Suineyiar Biarnne þegar atsoknn at þeim brædrum en þeir veriazst vel ok dreingiliga. Þrandr reikade eftir fiorunne ok skipveriar hans ok uoru æigi j atsoknn. Brestir varde þar klettinn er hægra var til atsoknar en verra til uarnar. Nu attuzst þeir vid vm stund ok vanzst æigi skiott med þeim. þa mællti Hafgrimr. þat atta ek skilit vid þig Þrandr at þu uæittir mer lid ok til þess gaf ek þer fe mitt sagde hann. Þrandr suarar. þu ert skaud at meire at þu getr æigi sott .ij. menn vid tuennar tylftir manna. ok er þat hattr þinn at hafua jafnan adra a skotspæni firir þer ok þorir litt j nand at koma þegar nokkur er mannraun j. væri þat rad. ef nokkur dad er j þer. at radazst fystr upp at Bresti en adrir fylgde þer eftir. ella se ek þat at þu ert ỏngu nytr. Ok eggiar nu sem akafligazst. Ok eftir þetta hleypr Hafgrimr upp j klettinn at Bresti ok leggr til hans med spioti ok rekr a honum midium ok j gegnum hann. ok er Brestir skilr at þetta er hans banasar þa gengr hann a lagit ok at honum Hafgrimi ok hoggr til hans med suerde ok kemr hỏggit a vinstri ỏxl Hafgrimi ok klauf ofan ỏxllina ok siduna sua at hondin fell fra j burt. ok fell Hafgrimr daudr ofan firir klettinn ok þar Brestir a hann ofan. ok let þar huortueggi lif sitt. Nu sækia þeir at Bæine j annan stad ok verst hann uel ok lauk sua at Bæinir let þar lif sitt. Sua segia menn at Brestir yrde .iij. manna bani adr hann drap Hafgrim en Bæinir .ij. manna bani. Ok eftir þessi tidendi þa mællti Þrandr at drepa skyllde suæinana Sigmund ok Þori. Biarni suarar. æigi skal þa drepa sagdi (hann). Þrandr suarar. þui er at skipta þo sagdi hann at þeir verda banar þeirra manna flestra er her eru ef þeir ganga undan. Biarnni suarar. æigi skal þa helldr drepa en mig sagde hann. Æigi uar mer ok þetta aluara sagde Þrandr. uillda ek geora tilraun uid ydr huersu þer tækit vndir þetta. skal ek nu bæta þetta suæinunum er ek hefui uerit staddr a funde þessum ok bioda þeim til fostrs. Suæinarnir satu a klettinum ok sa upp a þessi tidende ok gret Þorir en Sigmundr mællti. gratum æigi frændi en munum læingr. Ok eftir þat foru þeir j burt ok let Þrandr sueinana fara þæim j Gỏtu. en lik Hafgrims var flutt til Sudreyiar ok þar jardat at fornum sid. en vinir þeirra Brestis ok Bæinis fluttu lik þeirra hæim til Skufeyiar ok grofu þar enn at fornnum sid. Nu spurduz þessi tidendi vm allar Færeyiar ok harmade huerr madr þa bredur.


|[160] Rafn tok vid Sigmundi ok (Þori)

101. Ðetta sumar kom skip af Noregi til Færeyia ok het Rafnn styrimadr uikueskr at ætt ok atti gard j Tunsbergi. hann siglde jafnan til Holmgardz ok var hann kalladr Holmgardzfare. skip þat kom j Þorshỏfnn. En er þeir voru bunir kaupmennirnir þa er þat at segia einn morgin at þar kemr Þrandr or Gautu a skutu æinne ok leidir Rafnn styremann a æintal ok kuetzst hafua at selia honum þręlaefni tuau. hann kuetzst æigi kaupa vilia fyrr en hann sęi. Þrandr leidir þar fram sueina tua kollotta j huitum kuflum. þeir voru fridir sionum en þrutnir j andlite af harmi. Hrafnn mællti þa er hann sa sueinana. er æigi þat Þrandr at suæinar þessir se synir þeirra Brestis ok Bæinis er þer draput firir skommu. Ek hygg uist sua uera sagdi Þrandr. Æigi koma þeir j mitt ualld sagde Hrafnn. sua at ek gefa fe firir þa. Uit skulum þa sueigia til sua sagdi Þrandr. ok eig her .ij. merkr silfurs er ek uil gefa þer til at þu flytir þa j brott med þer sua at alldri komi þeir sidan til Færeyia. Hellir nu silfrinu j kne honum styrimanninum telr nu ok tiar firir honum. litzst Rafnni fagurt silfrit ok verdr þetta af at hann tekr vid sueinunum. Ok siglir hann nu a haf þegar honum gefr byr ok kemr þar at Noregi sem hann mundi kiosa austr vid Tunsberg. ok er hann þar vm vetrinn ok suæinarnir med honum ok eru uel halldnir.


Fra Sigmundi ok Rafni ok Þraandi

102. Um uorit bio hann skip sitt til austrferdar ok spyrr þa suæinina hversu þeir þættizst þa komnir. Sigmundr suarar. vel hia þui sem þa er vit uorum j ualldi Þrandar. Rafnn spyrr. vite þer sammæle okkur Þrandar sagdi hann. Vitu vit vist sagde hann. Ek ætla þat rad sagde Rafnn at þit farit huert er þit uilit firir mer. ok sua silfr þat er Þrandr fek mer j hendr med ykkr þa ętla ek sua bezst komit at þit hafit þat til atuinnu ykkr ok eru þit þo hellzsti faradir j vkunnu lande. Sigmundr þakkade honum ok kuat honum uel fara þar sem þa var komit þeirra mali. Nu er at segia fra Þrandi at hann tekr undir sig riki allt j Færeyium ok allt fe þat ok eignir er þeir hafua att brędr[161] Bæinir ok Brestir frendr hans ok hann tekr til sin suæininn Ozsỏr Hafgrimsson ok fostrade hann. Ozsorr var þa tiu uetra gamall. Red nu Þrandr einn ỏllu j Færeyium ok treystizst æingi honum þa j moti at mæla.


Fra Sigmundi

103. Þat sumar er þeir brædr Brestir ok Bæinir voru drepnir vard hofdingiaskipti j Noregi. uar felldr fra landi Haralldr grafelldr en Hakon jarll kom j stadinn ok var þa fyst skattjall Haralldz konungs Gormssonar ok hellt rike af honum. var þa eytt ollu riki þeirra Gunnhilldar sona sumir voru drepnir en sumir flydu ór landi. Nu er at segia fra þeim Sigmundi ok Þori at þeir eru tuo uetr sidan j Uikinne er Rafnn let þa lausa ok er þa upp gengit fet þat er Rafnn fek þeim. ok er Sigmundr þa .xij. uetra gamall en Þorir .xiiij. vetra. spyria til rikis Hakonar jalls ok gera nu þat rad firir ser at vitea hans ef þeir mætti þui vid koma. þikia(!) þeim ser þat likligazst til nokkurs gods er fedr þeirra hofdu honum þionat. ganga nu or Uikinne til Upplanda ok þann ueg austr eftir Heidmork ok nordr til Dofrafiallz. ok koma þar vid uetr sialfan ok sniofar þa a firir þeim ok uetrar. rada þeir þo a fiallit med litlu rade. fara uillt ok liggia vti sua at morgum dęgrum skipti matarlausir. ok þa lagdizst Þorir firir ok bidr Sigmund þa hialpa ser ok læita af fiallinu. hann kuat at þeir skylldu badir af koma edr huorgi þeirra ella. en sa var munr krafta þeirra at Sigmundr leggr Þori a bak ser ok væit þa helldr firir ofan. dasadizst(!) nu miog badir finna nu eitt kuelld daluerpi nokkut a fiallinu ok foru nu eftir þui ok vm sidir kenna þeir reykiarþef ok þui næst finna þeir bæ ok ganga jnn ok finna stofu. þar satu konur .ij. ỏnnur uid alldr en (ỏnnnr) vng stulka. badar uoru þær fridar sionum. þær hæilsudu uel sueinum þessum ok drogu af þeim klędin en fa þeim þurr kledi j stadinn ok bratt gefa þær þeim mat at eta. ok sidan fylgia þær þeim til svefnns ok bva vm þa uel ok segia at þær uilia at þeir yrde æigi firir bonda er hann kemr heim. kuat hann vera stygglyndan. Nu uaknar Sigmundr vid þat at madr kemr jnn mikill uexsti ok j hreinbialba ok hafde hreindyre a baki. hann hafde uppi nasarnar ok var yggldr ok spurde hua(t) komi(t) væri. Husfreyia sagde at þar uoru komnir sueinar .ij. ueslingar kalnir ok mattdregnir miog sua at komnir eru at bana. Hann suarar. sua mattu oss |[162] skiotazst uppe hafa at þit tekit mennina j uor hus. ok hefui ek þat oft sagt þer. Æiga nenta ek sagde husfreyia at sua vænligir menn dęi her hia husum vorum. Bondi let þa vera kyrt ok foru þau til matar ok sidan til suefns. .ij. uoru rekkiur j suefnhuse lagu þau bonde ok husfreyia j ỏdru(!) en dottir bonda j annare huilu en buit var vm sueinana þar j husinu. En vm morgininn var bonde snemma a fotum ok mællti til sueinanna. þat þiki mer sem þær vile konunnar(!) at þit huiliz her j dag ef ykkr þikir sua henta. þeir kuoduzst þat giarnna vilia.


Sigmundr var med Vlfe

104. Nu var bondi j brott vm daginn ok kom heim at kuellde ok var uel katr uid þa Sigmund. En annan morgin kom bondi til suæinanna ok mællti. audit vard þess at ykkr bæri hingat at husum minum. nu þiki mer þat rad at þit duelizst her j uetr ef ykkr þikir sua betr gegnna. uirdizst þeim konum uel til ykkar. en þit hafit farit þuert af uegnum ok er langt til bygda alla uega hedan. Þeir Sigmundr þakka bonda bod sitt ok sỏgduzst þat gearnna vilea at vera þar. bondi mællti at þeir skyllde þiggia vel at þeim husfreyiu ok taka hỏndum til þess er þær pyrfti. en ek mun j brottu vera huernn dag at læita oss at fỏngum ef sua vill verda. Nu eru þeir þar sueinarnir ok er þeim uel uæitt ok eru þær uel uid þa ok þikir þeim þar gott. en bondi er a burtu huern dag. Þar uoru hus god ok ramlig ok buizst vm vel. Bondi nefnndizst Ulfr en Ragnnhilldr kona hans en Þurid dottir þeirra. hon var hin fridazsta kona synum ok mikiludlig. godr þokki var med Sigmundi ok Þuride ok tỏludu oftliga ok lagdi bondi ok husfreyia ekki ord j þat. Lidr nu uetr ok kemr sumarmaladagrinn hinn fyste. Þa kemr Ulfr bonde at mali vid Sigmund ok mællti. sua er hattat sagde hann at þit hafuit her verit j uetr med mer. nu ef ykkr þikir æigi annat synna firirliggia en vera her þa skal ykkr þat heimillt ok vita at þit þroskizst her. ma vera at oss se nokkurir fleire hlutir saman ætladir. en æinn er sa hlutr at ek vil vara ykkr vid. at þit farit æigi j skog þann er nordr er fra bænum. Þeir jattudu þessu ok þokkudu Vlfui bonda bod sitt ok þektuzst þetta bod giarna.


Sigmundr vann dyrit. capitulum.

105. Tiornn[163] æin var þadan skamt fra bænum ok for bondi þangat til ok vandi þa vid sund. þa foru þeir j skotbakka ok vaunduzst vit skot ok vard Sigmundr skiott askynia allra jþrotta Vlfs. sua at hann vard hinn mesti jþrottamadr ok badir þeir Þorir ok komzst hann þo æigi til jafns vid Sigmund. Ulfr var mikill madr ok sterkr ok þat skildu þeir brædr at hann var hinn mesti jþrottamadr. Þeir voru þar nu þria uetr ok var Sigmundr þa .xv. uetra en Þorir .xvij. uetra. Sigmundr var þa gilldr madr firir þroska sakir ok badir þeir. ok var Sigmundr þo ollum hlutum fremri þoat hann væri .ij. uetrum yngri. Ok nu er þat æitthuert sinn vm sumarit at Sigmundr mællti til Þoris. huat mun verda þoat vit farim j skog þenna er her er nordr fra garde. Þorir suarar. a þui er mer æingi forvitne segir hann. Ekki er mer sua gefit segir Sigmundr ok þangat skal ek fara. Þu munt rada hliota segir Þorir en briotum vit þa bodord fostra mins. Nu foru þeir ok hafde Sigmundr vidaroxi eina j hendi ser. koma j skoginn ok j riodr eitt fagurt. ok er þeir hafa þar æigi læingi verit þa heyra þeir brak j skoginn ok bratt sa þeir beornn mikinn hardla ok grimligan. þat var vidbeornn mikill ulfgrar at lit. Þeir hlaupa nu aftr a stiginn þann er þeir hỏfdu þangat farit. stigrinn var miorr ok þraungr ok hleypr Þorir firir en Sigmundr sidarr. dyrit hleypr nu eftir þeim a stiginn ok verdr þui þraungr stigrinn ok brotna æikrnar firir þui. Sigmundr snyr þa skiott ut af stignum millum treanna ok bidr þar til er dyrit kemr jafnnfram honum. þa hỏggr hann jafnnt medal hlusta a dyrinu med tueim hondum sua at exin sokkr en dyrit fellr afram ok er dautt þuiat þat hefir æinge fiorbrot. Þorir vard nu þessa uarr ok mællti sua. þer uard þessa þrekuirkis audit frendi sagde Þorir en æigi mer. ok er þat ok likligazst at ek se um mart þinn eftirbatr. Sigmundr mællti. nu skulu vid freista at vid getim ræist upp dyrit. Sua gera þeir ok geta upp ræist. suæigia sua at tren at eigi ma falla. reka kefli j munninn ok þikir dyrit þa gapa munninum. fara nu heim eftir þetta. Ok er þeir koma heim þa er Ulfr fostri þeirra heima j tune firir ok var þa a ferd kominn at leita þeirra. hann er þa vfrynligr ok spurde huert þeir hefde farit. Sigmundr suarar. nu er illa ordit fostri minn sagde hann. vit hỏfum nu brugdit af radum þinum ok hefir beorninn ellt okkr. Vlfr suarar. sliks var at von at sua munde fara. en þat munda ek vilea at hann ellti ykkr æigi oftar. en þo er þetta dyr sua at ek hefir æigi traust a borit at glettazst vid en þo skulum nu freista sagdi hann. Snyrr Ulfr |[164] nu jnn ok tekr æitt spiot j hond ser ok hleypr nu til skogarins ok þeir Sigmundr med honum. Ulfr ser nu biornninn ok hleypr at þegar ok rekr a spiotit ok fellr biorninn vid. Ulfr ser at dyrit er dautt adr ok mællti. hædi þit nu at mer edr huorr ykkar hefir drepit dyrit. Þorir suarar. ekki er (mer) at æigna af þessu fostri segir hann ok hefir Sigmundr drepit dyrit. Þetta er hit mesta þrekuirke segir hann ok munu her morg eftir fara þin afreksverk Sigmundr sagdi hann. Nu fara þeir heim eftir þetta ok hefir Ulfr en meire mæti a Sigmundi þadan fra en adr.


Brottferd þeirra brædra fra Vlfue

106. Nv eru þeir brædr med Ulfui þar til at Sigmundr er .xviij. uetra en Þorir .xx. Sigmundr var þa fragiordamadr a uỏxt ok afl ok alla atgeorui. þa er þat skiotazst af honum at segia at hann hefir næst gengit Olafui Trygguasyne vm allar jþrottir. Ok nu er suo er komit þa segir Sigmundr Ulfui fostra sinum at hann uill a brott læita. ok þikir mer litil okkr afdrif verda munu ef uit foruitnumzst æigi til annarra manna. Þat skal ok vera sem þit uilit segir Ulfr. En þat hỏfdu þeir fundit at huert haust ok huert vor medan þeir voru þar at Vlfr var j brottu .vij. nætr edr þui nærr ok hafde þa heim mart j birgdum lereft ok klæde edr þa hluti adra er þau þurftu at hafa. Nu lætr Ulfr gera þeim klæde ok byr þa vel j brott. þat finnzst a konunum at þeim þikir mikit firir skilnadinum ok þo meira hinne yngri. Skilia nu ok fara þeir brott ok ferr Ulfr a leid med ok fylgir þeim vm Dofrafiall þar til er þeir sia nordr af til Orkadals. þa setz Ulfr nidr ok segir at hann uill huilazst. nu setiaz þeir nidr allir. Þa mællti Ulfr. nu foruitnar mik at vita hueria ek hefir her fostrat edr huerrar ættar þit eru(t) edr huar ykkart fostrland er. Þeir segia nu allt fra sinne ęfui þat er lidit var. Ulfr harmar þa miog. þa mællti Sigmundr. nu vil ek fostri segir hann at þu segir okkr fra ęfui þinne huat þar hefir vm lidit. Sua skal nu ok vera segir Ulfr.


Þorkell segir æfuisogu sina þeim brædrum

107. Þar tek ek þa til sỏgu minner at Þoralfr het bonde er bio a Heidmork a Upplỏndum. hann var rikr madr ok syslumadr Upplendinga konunga. hann var kuongadr madr ok het Jdunn kona hans en Ragnnhilldr dottir hans ok uar nærr allra kuenna friduzst synum. Sa bonde bio æigi langt þadan er Stæingrimr het godr bonde ok uel fieræigande. Þora het kona hans. son attu þau er Þorkell het. hann var efnniligr madr mikill ok sterkr. þat var idn Þor(k)els er hann var heima med fedr sinum. at huert haust er frosta tok ok isa lagde a uỏtnn þa lagdizst hann vt a merkr ok nokkurir felagar hans med honum ok ueidde dyr ok var hinn mesti bogmadr. var þessi hans idnn þa er þurrafrost tekr til ok af þessu var hann kalladr þurrafrost. Eitthuert sinn kom Þorkell at mali vid fỏdr sinn ok sagdi at hann vill at hann fai honum kuonfang ok bide til handa honum Ragnnhilldar dottur Þoralfs bonda. Fadir hans suarar at hann uill hatt stokka. en þetta verdr þo at þeir fedgar fara til Þoralfs bonda ok bera upp eyrendi sin vm bonord Þorkels vid dottur hans Ragnnhilldi. Þoralfr suarar seinliga ok kuetzst hafa hærra hugat henni en þar er Þorkell er. en kuezst ollu uilldu uel suara firir vingan þeirra Stæingrims. en kuat þo ekki mundu af þessu verda. Skilia vid sua buit ok fara heim.


Fra Þorkeli ok Sigmundi

Litlu eftir þetta ferr Þorkell heimen vid annan mann vm nott þa er hann frettir at Þoralfr er æigi hæima ok farinn j syslu sina. þeir Þorkell ganga jnn vm nottina ok at huilu Ragnnhilldar ok tekr hana upp j fang ser ok berr hana vt ok flytr hana heim med ser. Fadir hans vard illa vid þetta ok kuat hann taka stein vm megnn ser ok bad hann flytia hana heim skiott. Hann suarar. æigi mun ek þat geora. Steingrimr fadir hans bad hann þa j brottu verda. Þo(r)kell gerde þa sua. for j burt med Ragnnhilldi ok lagdizst a skoga vt. þar voru j ferd med honum .xij. menn þeir voru felagar hans ok læikbrædr. Nu kemr Þoralfr bondi heim ok verdr varr þessarra tidende ok safnar þegar monnum at ser ok hafde hundrat manna ok ferr til Steingrims bonda ok bidr hann selia fram son (sinn) ok fa honum j hendr dottur sina. Steingrimr kuat þau æigi þar vera. þeir Þoralfr rannsokudu þar ok fundu æigi þat er þeir uilldu. Eftir þat foru þeir a skoginn ok læitudu þeirra ok skiptu med ser leitinne ok voru þa .xxx. manna med Þoralfui. Nu er þat æinn dag at Þoralfr ser .xij. menn j skoginum ok konu hit .xiij. ok þikiazst nu vita ok hallda þangat til. Nu tala forunautar Þorkels til at menn drifui at þeim. spyria nu Þorkel huat rads skal taka. Hann suarar. holl einn er her skamt fra oss ok munu ver þangat fara allir. er þat vigi gott. skulu ver briota þar vpp griot ok uæita kallmannliga uỏrnn. Ok nu fara þeir a holinn ok buazst þar |[165] vid. Bratt koma þeir Þoralfr at ok lata þegar drifa vopnn a þa. en þeir Þorkell ueriazst uel ok dreingiliga. sua lykr þeirre fundi at .xij. menn falla af Þoralfui en .vij. af Þorkeli. en sarir .v. þeir er eftir voru. Þoralfr bondi var sarr til olifuis. Nu flyrr Þorkell j skoginn ok felagar hans med honum ok skilr þar med þeim. ok er Ragnnhilldr nu þar eftir ok er hon flutt til bygda med fỏdr sinum. Ok er Þoralfr kemr j bygd deyrr hann ór sarum þessum. ok er þat sognn manna at Þorkell yrde banamadr hans. þessi tidendi spurduzst nu. Ferr Þorkell heim til fỏdr sins ok er hann litt sarr en flestir forunautar hans meirr. eru þeir nu græddir.


Sogn Þorkels

Eftir þetta stefnna þing Vpplendingar ok er Þorkell þurrafrost gerr utlagi a þinginu. Ok er þeir fedgar fretta þetta þa segir Steingrimr at Þorkell ma æigi heima þar vera medan þeir læita mest eftir honum. skaltu fara frendi til ar þeirrar er her fellr skamt fra bænum. en þar eru gliufr mikil upp med anne ok j argliufrunum er hellir æinn. ok uæit þat fylsne æinge nema ek. þangat skaltu fara ok hafa mat med þer. Sua georir Þorkell at hann er j hellinum medan mest er leitin ok verdr æigi fundinn. Daufligt þikir honum þar ok er stund lidr ferr hann burt or hellinum ok til bæiar þess er Þoralfr bondi hafdi att ok tekr nu Ragnhilldi j burt j annan tima ok rædzst nu a fioll ok eydimerkr. Ok her nem ek stadar sagdi hann sem nu hefui ek bygd mina setta ok her hefui ek verit sidan ok vit Ragnhilldr .xviij. vetr ok er þat alldr Þuridar dottur minner. Nu hefui ek sagt ykkr ęfuisỏgu mina segir hann. Mikil þiki mer saga þin fostri segir Sigmundr. en nu vil ek segia þer at ek hefui æigi uel launat þer þinn velgeorning ok fostr. þuiat dottir þin sagde mer þa er vit skildum at hon væri med barnne ok er þar æinge madr j tiga til nema ek. ok þui for ek mest j brott at ek hugde at okkr munde þat a skilia. Þorkell suarar. lỏngu vissa ek þat at med ykkr var astarþokki ok uillde ek þat ekki meina ykkr. Sigmundr mællti. þess vil ek bæida ykkr fostri minn at þu giftir æigi Þuride dottur þina þuiat hana skal ek æiga edr ỏngua konu ella. Þorkell suarar. æigi mun dottir min betre manni giptaz. en þess uil ek bidia þig Sigmundr at ef þu færr framkuæmd med hỏfdingium at þu munir nafnn mitt ok komir mer j þrift ok j sætt vid suæitunga mina. þuiat miog leidizst mer nu j obygdum þessom. Sigmundr jattade þui ef hann mætti sua vid komaz. Ok nu skilia þeir ok foru þeir frendr til þess er þeir koma a Hladir til Hakonar jalls. þar hafde hann adsetu. Nu ganga þeir firir jall ok kuedia hann. en hann tok þui vel ok spyrr huat monnum þeir se. Sigmundr kuezst vera Brestis son þess er var syslumadr yduar of hrid j Færeyium ok þar drepinn. hefui ek þui herra yduarn fund sott at ek vænti mer af ydr godrar framkvæmdar. ok uillda ek ydr herra a hendi bindazst ok vit badir frendr. Hakon jall sagdizst vita giorla huerr madr hann var. en æigi ertu olikr Bresti. en sialfr verdr þu þig j ætt at færa. en æigi spari ek mat vid þig. Ok visade þeim til sætis hia gestum sinum. ok var Suæinn Hakonarson vngr ok med hird faudr sins j þenna tima.


Sigmundr hitti Hakon jarl ok Suein

108. Sigmundr kom ser j tal vid Suein jalls son ok lek firir honum marga fimlæika ok hendi jalls son mikit gaman at honum. Sigmundr flutti mal sitt firir Sueini ok bad hann leggia til med ser at hann fengi nokkura framkuæmd af fỏdr sinum. Suæinn spyrr huers hann beiddizst. J hernat villda ek hellzst sagde Sigmundr ef fadir þinn uill efla mik. Slikt er vel hugsat sagde Suæinn. Lidr nu uetrinn framan til jola. ok at jolum kemr þer Æirekr jall Hakonarson austan or Vikinne. hann hafdi þar atsetu. Sigmundr kemr ser j tal vid Æirek jall ok kærir firir honum sinn vanda. hæitr Æirekr jall honum sinne vmsyslu vid Hakon fỏdr sinn ok kuezst æigi skulu minna til leggia med honum en Hakon jall. Ok eftir jolin uekr Sigmundr til vid Hakon jall at hann munde efla hann med nokkuru moti ok lata hann niota fodrs sins Brestis. er hann var hans þionustumadr. Hakon jall suarar. vist fek ek þar tion godrar fylgdar er Brestir var drepinn hirdmadr minn hinn vaskazsti madr ok illz væri þeir fra mer verdir er hann drapu. edr til huers mælir þu. Sigmundr kuetzst hellzst vilea fara j viking ok fa þa annathuort nokkurnn frama edr bana. Jarl kuat þat uel mællt. ok munt þu vita j vor er menn buazst ferda sinna huersu ek vil þa vera lata. Lidr nu af uetrinn ok þa hæimtir Sigmundr frem vinmæli Hakonar jarls. en jarl suarar. langskip æitt vil ek fa þer ok þar a .xl. manna med uopnum. ok mun þat lid litt vandat þuiat flestir munu ekki fusir at fylgia þer vtlendum manni ok vkunnum. Sigmundr þakkade jarli ok segir Æireki tillag fodr sins. Jarl suarar. litit framlag en þo ma þer gagnn at verda. en annat skip vil ek fa |[166] þer ok a .xl. manna. Ok var þat skip at ỏllu uel buit er Æirekr fek honum. Nu segir hann Sueine huert tillag þeirre var fedga. Suæinn suarar. mer er sua buit æigi iafnnhægt vm framlỏgin vid vine mina sem þeim fedgum. en þo skal ek fa þer hit þridia skip ok a .xl. manna ok skulu þat vera þionustumenn minir. ok væntir ek at þeir fylgi þer bezst af þeim monnum er þer eru fæingnir til fylgdar.


Sigmundr bardiz vid Randue

109. Sigmundr byzst nu til fylgdar vid menn sina ok siglir þegar hann er buinn austr til Uikr ok sua til Danmerkr ok j gegnum Eyrarsund ok allt j hit Eystra sallt. ferr hann vm sumarit ok verdr litit til fæingiar. treystizst hann huergi til at hallda þar er mikit er firir vid þenna lidskost. hann lætr þo fara kaupmenn j fride. Siglir þo austan er a leid sumarit þar til er hann kemr vndir Elfarsker. þar er jafnnan vikingabæli mikit. ok er þeir hafua lagt j lægi vndir æinn holma þa gengr Sigmundr upp j skerit ok vill litazst vm. hann serr at ỏdrum megin vndir holmanum liggia .v. skip ok var dreki hit vta. Hann ferr þa til manna sinna ok segir þeim at .v. vikingaskip liggia odrum megin vndir skerinu. nu vil ek þat segia ydr at mer er litit vm at flyia þeirra fund af ỏll(u) vreyndu. munu ver ok alldri fra(m)a fa nema ver leggim vart rad j hættu. Þeir badu hann firir sia. Nu skulu ver bera griot a skipin sagde Sigmundr ok buazst vid sem oss þikir likazst. ver skulum leggia skipum vorum j vtanverdan þenna vog er nu eru ver komnir þuiat uogrinn er þer miostr. ok sua leitzst mer j kuelld er ver sigldum jnn at æigi mundu skipin fa jnn lagt hia oss ef ver leggium þriu skip vor jafnnfram ok ma oss þat duga (at) þeir leggi æigi ỏllu megin at oss. Þetta gera þeir. En vm morgininn er þeir hafa lagt skip sin j vtanverdan uoginn þa roa þeir at þeim a fim skipum vikingar. ok stendr madr j stafnne a drekanum mikill ok sterkligr ok spyrr þegar huerr firir skipunum rede. Sigmundr nefndi sig ok spyr hann at nafni. Hann kuetzt Randuerr heita ok ættadr austan or Holmgarde ok kuat þeim .ij. kosti til vera. at þeir gæfui upp skip sin ok sealfua sig j hans valld edr veria sig ella. Sigmundr kuat þa kosti viafnna ok sagde at þeir munde fræista hliota fyst uopnna sinna. Randuerr bad sina menn at leggia a þrem skipum er æigi matti ollum at koma. en hann uillde sia fyst huersu fære. Sigmundr styrde skipe þui er Sueinn jalls son hafde fæingit honum. en Þorir þui er Æirekr jall hafde att. Nu leggiazst þeir at ok beriazst. lata þeir Sigmundr ganga griot sua akaft j fystu at hinir megu ekki annat en hlifua ser. ok er farit er griotit gera þeir skothrid harda ok fellr lid mart af vikingum en fiolde sarr. Nu taka þeir Sigmundr til hỏgguopnna sinne. tekr nu at halla bardaganum a lid Randuers. En er hann ser ufarar sinna manna kuat hann þa vera auuirdismenn mykla er þeir sigradu æigi þa menn er hann kuat ekki at monnum voro mundu. þeir kuodu hann oft eggia sig en hlifa ser. badu hann nu radazst j mote. hann kuad sua vera skylldu. Leggr hann nu ad drekenum ok annat skip er menn voru huilldir a en skipar hit þridia osarum monnum. leggiazst nu at j annat sinn ok beriazst ok er nu myklu stridare orrosta en fyrr. Sigmundr var fremzstr sinna manne a sinu skipe ok hoggr bæde hart ok tijtt. Þorir frendi hans gengr uel fram. beriazst nu læinge sua at æigi ma j millum sia huorir driugare verda. Þa mællti Sigmundr til sinna manna. æigi munu ver sigrazst a þeim til þrauter nema ver reynim oss framar. nu vil ek rada til uppgongu a drekann ok fylgit mer dræingiliga. Nu kemzst Sigmundr upp a drekann ok þeir .xij. saman ok drepr mann ok bratt annan en þeir fylgia honum vel. Þorir kemzst ok a drekann vid fimta mann. hrỏkkur nu allt vndan þeim. ok er Randuerr serr þetta hleypr hann fram ok j mot Sigmunde ok mætazst þeir ok beriazst miog leingi. Nu synir Sigmundr jþrott sina ok kastar suerde sinu ok fleygde j loft upp ok tekr vinstri hendi suerdit en skiolldinn hægre hendi ok hỏggr med suerdinu til Randuers ok tekr vndan honum fotinn hægra firir nedan kne. Randuerr fellr þa. Sigmundr uæitir honum halshỏgg þat er af tok hỏfudit. Þa æpa Sigmundar menn herop. ok eftir þat flyia vikingar a .iij. skipum. en þeir Sigmundr rydia drekann sua at þeir drepa huert manzbarnn er a var. Nu kanna þeir lid sitt ok eru fallnir .xxx. manna af lide Sigmundar. leggia nu skipin j lægi ok binda sar sin ok huila sig þar nokkurar nætr. Nu tekr Sigmundr drekann til sin ok annat skip er eftir vard. Þeir taka þar mikit fe bæde j uopnum ok audrum gripum. sigla nu j burt ok til Danmerkr ok sua nordr til Vikrinnar ok finna Æirek jall ok fagnar hann uel Sigmundi ok bydr honum med ser at vera. Sigmundr þakkar jalli bodit en kuezst nordr mundu fara fyst til Hakonar jalls. en let þar eftir .ij. skip sin j varduæizslu jalls er þeir hỏfdu litt skipat. Nu koma þeir til Hakonar jalls ok faggnar |[167] hann vel Sigmundi ok hans felỏgum. ok er Sigmundr med jalli vm uetrinn ok georizst frægr madr miog. En at jolum vm uetrinn geordizst Sigmundr hirdmadr Hakonar jalls ok þeir Þorir badir ok satu nu vm kyrt j godum fagnade.


Sigmundr drap Biorn

110. Þenna tima red firir Suiþiodu Æirekr konungr hinn sigrsæli Bearnar son Æireks soner Eyuindar sonar. hann var rikr konungr. Æinn uetr hỏfdu kaupmenn .xij. saman norænir farit austan vm Kiol til Suiþiodar. ok er þeir kuomu j Suiariki attu þeir kaupstefnu vid landzmenn ok skilde þa a j kaupstefnunni ok drap norrænn madr æinn suænskenn mann. ok er Æirekr konungr spyrr þetta sendir hann til gesti sina ok lætr drepa þessa .xij. menn. Ok nu vm verit spyrr Hakon jall huert Sigmundr ætlade at hallda vm sumarit. Sigmundr sagde at þat skyllde a hans forsio. Hakon jall mællti. þat villde ek at þu færir nỏkkuat nærre riki Suiakonungs ok minntizst þess aa Suium er þeir drapu .xij. menn mina vm uetrinn firir litlu ok hefir æingi hefnnd firir komit. Sigmundr kuetzst sua gera mundu ef sua villde til takazst. Hakon jall færr þa æinuala lid Sigmundi af hird sinne sumt læidangurslid. voru nu allir fusir til Sigmundar. Hallda nu austr til Vikr ok finna Æirek jall ok færr hann Sigmundi enn fritt lid. ok hefir Sigmundr nu uel þriu hundrut manna ok .v. skip uel skiput. sigla þadan sudr til Danmerkr ok sua austr firir Suiauellde. þar leggia þeir skipum sinum at Suiþiod austan at landinu. Sigmundr segir þa sinum monnum. her munu ver uæita uppgỏngu. ok skulum fara hermannliga. Þeir ganga nu a land upp ok koma j bygdina med .iij. hundrut manna ok drepa menn en take fe brenne bæi. stỏkr nu landzfolkit undan a merkr ok skoga sem undan kuomuzst. Þadan æigi langt j brott er þeir raku flottann red firir syslumadr Æireks konungs er Beornn het. safnnar lide at ser er hann frettir hernadinn ok verdr fiolmennr ok kemz a mille þeirre ok skipanna. Ok æinn dag sia þeir lendherinn. þa tala menn Sigmunder vm huat rads skal taka. Morg eru enn god til sagde Sigmundr ok oftar sigrazst þeim æigi uel er fleire eru saman ef menn eru skeleggir til motz. nu skulu uer þat rad taka at fylkia lide voru ok gera a suinfylking. skulu vit Þorir frendr vera fremzstir en þa .iij. ok .v. en skiallddadir menn skulu vera vt j arma tueim megum. ok ætla ek þat rad vort at ver skulum hlaupa at fylkingu þeirra ok vita at ver komimzst sua j gegnum. en Suiar munu ekki fastir a uelli. Þetta gera þeir hlaupa nu at fylkingu Suia ok komazst j gegnum. verdr nu orrosta mikil ok fellr mart manna af Suium. gengr Sigmundr nu uel fram ok hỏggr nu a .ij. hendr ok kemr at merkismanni Bearnar ok hỏggr hann banahogg. þa eggiar hann menn sina at þeir skylldu briota skialldborgina er skotin var vm Beornn. ok sua gera þeir. Sigmundr kemzst at Birnne ok eigazst vid uopnnaskipte ok vinnr Sigmundr hann skiott ok verdr banamadr hans. ępa vikingar nu sigrop ok flyia þa landzmenn. Sigmundr segir at þeir skulu æigi reka flottann. sagde at þeir hefde ekki afla til þess j vkunnu lande. Sua gera þeir. taka þer mikit fe ok foru vid þat til skipa sinna. sigla nu burt af Suiþiodu ok austr til Holmgardz ok heria þadra vm eyiar ok annes. Brædr .ij. eru. nefnndir j riki Suiakonungs het annar Vandill en annar Adill. þeir voru landuarnarmenn Suiakonungs ok hỏfdu alldri minnr en .viij. skip ok dreka .ij. Suiakonungr spyrr þesse tidende er hernadr var giorr j landi hans. ok sendir ord þeim brædrum ok bidr þa taka Sigmund af lifui ok hans felaga. þeir jattudu þessu. En vm haustit sigla þeir Sigmundr austan ok koma undir æina ey er liggr firir Suiþiod. þa segir Sigmundr til sinna manna. nu erum ver ekki med vinum komnir þar er þeir eru Suiar. skulu ver vera uarir vm oss ok mun ek ganga upp a eyna ok siazst vm. Ok sua georir hann ok ser at ỏdrum megin eyiarinnar liggia .x. skip drekaskip .ij. ok onnur .viij. Sigmundr sagdi nu sinum monnum ok at þeir skulu væita vitbunat ok bera fiarhlut sinn af skipum en griot j stadinn. ok buazst nu vid vm nottina.


Bardagi Sigmunder ok Vandils

111. Ok vm morgininn snemma roa þeir at þeim .x. skipum. ok kalla þeir þegar formennirnir huerir firir skipunum rede. Sigmundr sagde til sin. ok er þeir vitu hverir þessir menn eru þa þurfti æigi at sỏkum at spyria. briota upp uopnn sin ok beriazst ok ekki hafua þeir Sigmundr þar komit at þeir hefdi slika raun haft. Vandill leggr nu dreka sinum at dreka Sigmundar vard þar hart mottak. ok er þeir hỏfdu barizst vm hrid þa mællti Sigmundr til sinna manna. enn er sem fyrr at ver munum æigi sigr fa nema ver gangimzst nærr. nu uil ek hlaupa opp a drekann en þer fylgit mer uel. Ok nu hleypr Sigmundr a drekann ok fylgir honum mikil sueit. verdr hann skiott mennz bani ok annars. hraukkr nu lidit vndan þeim. Vandill sækir nu j mot Sigmundi ok eigazst nu vid uopnaskipte miog læinge. Sigmundr hefir id sama bragd sem fyrr. skiptir vm |[168] uopnn j hondum ser ok hỏggr hinne vinstri hende til Vandils ok af honum hondina hęgri. ok fell nidr suerdit þat er hann (hafdi) vegit med. Sigmundr georir þa skeott vm vid hann ok drepr hann. þa ępa menn Sigmunder sigrop. Adill mællti þa. vmskipte hafua nu ordit ok mun Vendill drepinn ok leggium a flotta. verdr nu huerr at leita firir ser. Nu flyia þeir Adill a fim skipum. en fiogur eru eftir ok dreki hit vta. ok drepa þeir huert mannzbarnn er eftir var. en hann hafdi drekann med ser ok aunnur skip. fara nu þar til er þeir koma j riki Danakonungs. þikiaz nu hirdir ok halldnir. huila sig nu ok binda sar sin. En er þeir eru vel færir sigla þeir til þess er þeir koma j Vikina ok finna Æirek jall. ok er þeim þar vel fagnnat. dueliazst þar litla hrid ok fara nordr til Þrandheims ok koma a fund Hakonar jalls. Hann fagnar vel Sigmundi ok hans monnum ok þakkar honum þessi verk er hann hafde vnnit vm sumarith. Eru þeir frendr med jalli vm vetrinn Sigmundr ok Þorir ok nokkur suæit med þeim. en lid þeirra vistadizst annarstadar. skortir nu æigi fe.


Vidreign Sigmundr ok Harallz

112. En er uorade frettir Hakon jall Sigmund huert hann ætlede at heria vm sumarit. Sigmundr kuat þat skylldu a hans forsio vera. Ekki mun ek eggia þig at fara j glett vid þa Suia. vil ek nu at þu farir vestr vm haf j nand Orknneyium. þar er von þess mannz er Haralldr jarnnhauss heitir. hann er vtlagi minn ok vvinr sem mestr ok hefuir marga vspekt geort j Noregi. hann er mikill madr firir ser. hann vil ek at þu drepir ef þu matt sua vit komazst. Sigmundr kuezst mundu finna hann ef hann fretti til hans. Nu siglir Sigmundr af Noregi .viij. skipum. ok styrir Þorir nu drekanum Vandils naut. en Sigmundr Randuers naut. Þeir sigla nu vestr vm haf ok verdr illt til fæingiar vm sumarit. ok at alidnu sumre koma þeir skipum sinum vndir Ỏngulsey. hon liggr j Æinglandz hafui. þar sia þeir liggia firir ser .x. skip ok var þar med æitt drekaskip mikit. Sigmundr verdr þess skiott viss at firir þeim skipum rædr Haralldr jernnhauss. Þeir mæla til bardaga med ser vm morgininn. Lidr nu af nottin ok vm morgininn j solarrod briota þeir upp uopnn sin ok beriazst þann dag allan til nætr. skilia vid myrkr ok męla til bardaga med ser vm morgininn. Ok annen morgin eftir kallar Haralldr a skip Sigmundar ok spurde huort hann uillde enn beriazst. Hann kuezst æigi annat ętla. Þat mun ek nu mæla segir hann er ek hefir æigi fyrr mællt. at ek villda at vit gerdimzst felagar en beriumzst æigi læingr. Her lỏgdu menn huorstueggia uel til ok kuodu naudsyn a vera at þeir sættizst ok væri allir æins ok mundi fatt vid þeim standa. Sigmundr kuat æinn hlut firirstanda at þeir munde æigi sættazst. Huat er þat segir Haralldr. Sigmundr suarar. Hakon jall sendi mik eftir hỏfde þinu. Jllz var mer at honum von segir Haralldr ok eru þit olikir menn. þuiat þu ert hinn vaskazste madr en Hakon er æinn hinn vesti madr. Ekki mun okr þetta æinn ueg þikia segir Sigmundr. Nu attu menn þeirra hlut at med þeim til sættar. ok verdr þat at þeir sættazst ok leggia allt herfang sitt samen ok heria nu uida vm sumarit. ok stenndr nu fatt vid þeim. En er haustar sagde Sigmundr at hann uill hallda til Noregs. Haralldr suarar. þa mun skilia med okkr. Æigi skal þat sagdi Sigmundr. vil ek nu at vit farim badir til Noregs. hefui ek þa nỏkkut af þui sem ek het Hakoni jalli ef ek kem þer a hans fund. Hui munda ek fara aa fund hins mesta vvinar mins. Lat mig þessu rada segir Sigmundr. Będe er at ek trvi þer vel sagde Haralldr enda er þer þa vant vm ok skaltu þessu rada. Sigla nu siden nordr til Noregs ok koma at Hỏrdalande. þa er þeim sagt at Hakon jall væri a Nordmære ok væri j Bergund[169]. hallda þeir þangat ok leggia skipum sinum j Steinauogi. Þa ferr Sigmundr jnn til Bergundar med .xij. menn a einne rodrarskutu ok uill finna Hakon jall fyst. en Haralldr liggr j Steinauogi medan. Nu kemr Sigmundr a fund Hakon jalls ok sitr hann vid drykkiubord. Sigmundr gengr þegar jnn firir jallinn ok kuedr hann uel. Jall tok honum blidliga ok spyrr hann tidenda ok bidr setia undir hann stol. ok sua var gert. Tala vm hrid ok segir Sigmundr honum af ferdum sinum en ekki getr hann at (hann) hafui Jarnnhaus fundit. En er Hakoni þikir frestazst frasỏgnn. þa spyr jall huort hann fynde Haralld. Sua var vist sagde Sigmundr. ok sagde honum sem farit hafde at þeir sęttuzst. Jall þagnar þa ok rodnade a at sia ok mællti er stund leid. optar hefir þu Sigmundr mitt eyrende betr rekit en nu. Her er nu kominn madrinn herra segir Sigmundr a yduart ualld. ok ætla ek at þer munit taka sættum af Haralldi firir min ord sua at hann fai lifs grid ok lima ok landzuist sina. Æigi mun sua fara sagdi jallinn ek skal late þegar drepa hann at ek nai honum. Ek vil bioda handsỏl min herra firir hann sagde Sigmundr ok fe sua mikit sem þer vilit mest gera. Eingua |[170] sætt mun hann af mer fa sagde jall. Sigmundr suarar. til litils hefui ek þer þionat ok æigi gods er ek skal æigi einum manni fa grid ok sætt. skal ek j burt ór landi þessu ok þiona þer æigi leingr. ok munda ek þat vilea at þer yrdit til hans at vinna nỏkkut adr en hann væri drepinn. Sprettr Sigmundr upp ok gengr vt af stofunne. en jall sitr eftir ok þegir ok æinge þorir at bidia firir Sigmund. Þa tekr jall til orda. reidr var Sigmundr nu sagde hann. ok skade er þat riki minu ef hann rædzst j brott ok æigi mun honum þat aluara. Þat mun honum vist aluara sogdu menn hans. Fari nu eftir honum sagde jall ok skulu vit sættazst at þessu sem hann baud. Nu ganga jallsmenn til Sigmundar ok segia honum þetta. ok nu gengr Sigmundr til jalls ok fagnar jall honum nu fyrre ok sagde at þeir skulu at þessu sættazst sem hann baud fyrre. uil ek þig æigi brottu fra mer. Tok Sigmundr þa grid ok sætt þessa af Hakoni jalli til handa Haralldi. ok ferr Sigmundr nu at finna Haralld ok segir honum nu sua buit at sættin er redin. Haralldr kuat illt mundu at trua honum. en þo foru þeir a fund jalls ok sættuzst at þessu. For þa Haralldr eftir þat nordr a Halogaland. en Sigmundr var med jalli vm uetrinn j myklum kærlæikum ok þeir Þorir frendr ok mikil suæit manna med þeim. Sigmundr helldr uel menn sine bæde at klædum ok vopnum.


Fra Eygierskeggium ok Sigmundi

113. Nv er at segia fra þeim Færeyingum at Ỏzsorr Hafgrimsson uex upp (med) Þrandi j Gautu þar til sem hann er fullþroskadr madr ok er fræknnligr madr at sia ok skoruligr. Þrandr fęr honum kuonfang þar j eyiunum hinnar bezstu bondadottur. ok þa sagde Þrandr at þeir munde skipta eyium j helminga til ualldz ok stiorner. ok skal Ỏzsorr hafva þann helming sem fadir hans hafde att en Þrandr þann helming er þeir brædr Brestir ok Bæinir hỏfdu att. Þrandr sagde ok Ozsure at honum þiki þat makligazst at hann taki fe þau ỏll land ok lausafe er þeir brædr hofdu att ok hafui þat j fỏdur bætr. Ferr þat nu allt sua sem Þrandr lagdi rad til. atti Ozsorr nu .ij. bu edr .iij. æitt at Hỏfui(!) a fỏdurleifd sinne j Sudrey annet j Skufey .iij. j Dimun a fỏdrleifdum þeirra Sigmunder ok Þoris. Frett hỏfdu þeir Færeyinger til Sigmunder at hann er fręgr madr ok hỏfdu vidbunat mikinn. Ozorr let gera virke vm bæinn j Skufey ok var þar læingzstum. Skufey er sua hattat at hon er suo bra(u)tt at þar er hitt bezsta uige. er þar ein uppganga. ok sua segia þeir at æigi mun eyin sott verda ef firir eru .xx. kallar edr .xxx. at alldri komi sua margr til at sott verde. Ozsorr for mille bua sinna med .xx. menn. en heima uoru med honum jafnan .xxx. manna med verkmonnum. eingi madr var jafnrikr j Færeyium þegar Þrand leit(!). Silfr þat hit mykla er Þrandr fek a Haleyre gek alldri a grunn. ok var hann audgazstr allra ok stiornnade nu ỏllu æinn j Færeyium þuiat þeir Ozsorr voru æigi jafnslægir.


Fra Hakoni jarli ok Sigmundi

114. Þat er nu at segia fra Sigmundi at hann talade vid Hakon jall at hann uill letta þessom hernade ok uill læita vt til Færeyia. kuetzst æigi læingr uilea heyra þat at hann hefnde eigi fỏdur sins ok honum se þui brigslat. ok bæidir jall efla sig til þessa ok gefua sier rad til huersu hann skal til hatta. Hakon suarar ok segir at hafit er torsottligt til eyianna ok brim mikit ok þangat ma æigi langskipum hallda. ok skal ek lata gera þer knorru .ij. ok menn fa til med þer sua at okkr þiki uel skipat. Sigmundr þakker honum sinn velgerning. Er nu buin ferd hans vm uetrinn ok skip þessi algeor vm uorit ok menn til fengnir. Haralldr kom til motz vid hann vm vorit ok redzst til ferdar med honum. ok er hann er miog buinn þa mællti Hakon jall. þann skal vt leida at madr vill at aptr komi. Gek jall vt med Sigmundi. þa mællti Hakon. huat segir þu mer til þess huern hefir þu atrunat. Sigmundr suarar. ek trui a matt minn ok megin. Jall suarar. ekki ma sua vera segir hann. ok verdr þu þangat traustz at leita er ek hefui allan atrunat a þar sem er Þorgerdr Hỏrdabrudr. skulum vit nu fara at finna hana ok læita þer þangat heilla. Sigmundr bad hann firir sea. ok nu ganga þeir til skogar akbraut æina ok afstig litinn j skoginn. ok verdr þar riodr firir þeim ok þar stendr hus ok skijdgardr vm. þat hus var hardla fagurt ok gulle ok silfri var rent j skurdine. jnn ganga þeir j husit Hakon ok Sigmundr ok fair menn med þeim. Þar var fiolde goda. glerglugger voru margir a husinu. sua at huergi bar skugga a. Kona var þar jnnar (j) husit vm þuert ok var hon uegliga buin. jall kastade ser nidr firir fætr henni ok la læingi. ok sidan stendr hann upp ok segir Sigmundi at þeir skulu færa henni fornn nokkura ok koma silfri þui a stolinn firir hana. en þat skulum vit at marki hafua segir Hakon huort hon uill þiggia at ek villde at hon leti lausan hring þann er hon hefir a hendi ser. attu Sigmundr af þeim hring heillir at taka. En nu tekr jall til hringsins ok þikir Sigmundi hon beygia at hnefann ok nadi jall æigi hringnum. jall kastar ser nidr j annen tima firir hana. ok þat finnr Sigmundr at jall tarazst ok stendr upp eftir þat ok tekr til hringsins ok |[171] er þa lauss. ok færr jall Sigmundi hringinn ok mællti sua at þessum hring skyllde Sigmundr æigi loga. ok þui het hann. Skilia nu vid sua buit ok ferr Sigmundr til skipa sinna. ok er sua sagt at fimtigir manna voru a huoru skipinu. letu nu j haf ok gaf þeim uel byri þer til er þeir hỏfdu fugl af eyium ok helldu samflota. Haralldr jernnhauss var a skipi med Sigmundi en Þorir styrde odru skipe. Nu rak a storm firir þeim ok skilduzst þa skipin ok hafua nu rekit mikit sua at dęgrum skiptir.


Sigmundr hitti Þraand

115. Nv er at segia fra þeim Sigmundi at byrr kemr a firir þeim ok sigla nu at eyiunne. ok sia þa ad þeir eru komnir austan at eyium. ok eru þeir menn a med Sigmundi at kenna landzleg ok eru þeir miog komnir at Austrey. Sigmundr sagdi at hann munde þat hellzt kiosa at fa ualld a Þrandi. Ok er þa berr at eyiunne kemr a mot þeim bæde vindr ok stormr sua at ekki er nalęgt vm at þeir næde eyiunne. fa tekit j Suiney med þui at menn voru kænir ok lidgodir. koma þar j nætrellding ok hlaupa upp þegar til beiarins .xl. manna en .x. gættu skips. þeir taka bæinn ok briota upp bæinn taka Biarna bonda j rekkiu sinne ok leide hann vt. Biarnne spyrr huerr foringe uæri þeirrar ferdar. Sigmundr sagde til sin. Þa muntu grimr þeim at þer synde ekki nema illt a þeim fundi er fadir þinn var drepinn. en æigi mun ek dylia þess at ek var þar. edr mantu nokkut til huat ek lagde til vm mal þitt þa er þat var mællt at þu mundir drepinn vera ok þit Þorir frendi þinn. en ek sagde sua at ykkr skyllde æigi helldr drepa en mig. Man ek vist sagde Sigmundr. Nærr skal mer þat ỏmbuna sagde Biarni. Nu sagde Sigmundr. þu skalt hafua grid en ek vil æinn rada ỏdru. Sua skal vist sagde Biarnne. Þu skall fara med oss sagde Sigmundr til Austreyiar. þangat kemzst þu æigi. helldr j himinenn upp sagde Biarni at þessi uedrstỏdu. Þa skaltu fara til Skufeyiar ef Ỏzsorr er heima. Þu skalt þui rada segir Biarnni ok þar ætla ek Ozsor vera. Adra nott fara þeir til Skufeyiar ok koma enn j nętrellding vid eyna. gefr Sigmundi sua timasemliga at ỏngir menn voru a verde j æinstiginu þar a Skufeyiu. þeir ganga upp þegar (ok) fimtigir manna med þeim er Biarnne fek þeim. koma at virkinu. ok er(u) þeir Ozsorr þa komnir upp a uirkit ok spyr Ozsorr huerir þeir menn eru er þar eru komnir. Sigmundr sagde til sin. þu munt þikiazst æiga hingat eyrende til uor. uil ek bioda þer sættir sagde Ozsorr. at hinir bezstu menn j Færeyium dęmi vm mal okkr. Ekki mun af sættum okkrum verda sagde Sigmundr nema ek rade æinn. Æigi mun ek at þui sættazst segir Ozsorr at selia þer sialfdęme. ueit ek ekki þann manna mun okkarnn ok malaferlla mun at ek þurfui þess. Sigmundr suarar ok sagde sinum monnum. at þeir skulu sækia at virkinu gletting þann. en ek mun leita mer rads huat er ek tek til. Haralldr jarnnhaus uar hardr (j) tillogum ok latti allra setta. Ozsorr hafde .xxx. manna j virkinu ok var virkit torsott. Ozsorr atte son er Læifr het ok var þa ungt barnn. Nu sækia menn Sigmunder at virkinu en hinir veria. Sigmundr gengr hia virkinu ok litr a. hann var sua buinn at hann hafdi hialm a hofde ok gyrdr suerde. ỏx j hendi silfrrekin ok snaghyrnnd ok hit hestzta uopnn ok uafit skaftit. hann var j raudum kyrtle ok brynstakkr lettr vm vtan. ok var þat mal vina ok vvina at æigi hefde slikr madr komit j Færeyiar sem hann var. Ok Sigmundr ser j æinum stad at virkisueggrinn var hruninn ok var þar nokkuru auduelldra en annarstadar. Sigmundr opar fra virkinu ok rennr at skeid. ok sua langt upp j at hann færr krækt ỏxinne a virkisuegginn. ok þa las hann sig skiott upp eftir ỏxarskaftinu. ok þui næst kemr hann opp a virkit. Madr einn kom skiott a mot honum ok hỏggr til hans med suerdi. Sigmundr lystr af ser hoggit med ỏxinne ok leggr skiott med ỏxarhyrnnunne sua at ỏxin stendr a kafui j fange honum. ok er sa skiott daudr. Þetta ser Ozsorr skiott ok hleypr j mot Sigmundi ok hoggr til hans. en Sigmundr lystr enn af ser hỏggit en hỏggr til Ỏzsorar ỏxinne ok tekr af honum hondina hęgre ok fellr nidr suerdit. Þa hoggr Sigmundr annat sinn til Ozsorar j fangit sua at ỏxin gek a hol ok fell Ỏzsorr þa. Drifua menn at Sigmundi. en hann stokkr ut af uirkisuegginum ofugr ok kemr standande nidr. Nu styrma þeir yfir Ozsure þar til er hann er daudr. Nu segir Sigmundr þeim monnum er eftir uoru j uirkinu at .ij. eru kostir firir hondum. at hann mun sitia þeim mat j virkinu edr brenna. ella gangi þeir til sætta ok lati hann æinn rada. Þeir selia honum nu sealfdęmi ok gefazst upp. Þat er at segia fra Þori at hann berr at Sudrey ok kemr nu til motz vid Sigmund er þessi vmskipti eru adr ordin. Nu fara ord mille þeirra Sigmundar ok Þrandar til sættar ok |[172] verdr gridum a komit ok fundr stefnndr med þeim j Straumsev j Þorshỏfnn. þar er þingstỏd þeirra var Færeyinga. Þar koma þeir Sigmundr ok Þrandr ok fiolmenni mikit ok er Þrandr hinn katazsti. er nu talat vm sættir. sagde Þrandr at hann var vsæmiligr a þeim funde er fadir þinn var drepinn Sigmundr frende sagde Þrandr. uil ek unna þer þeirra sętta er þer væri mest sęmd at ok þu mættir bezst vid vna. uil ek at þu georir okkar j millum allar sættir. þat uil ek æigi sagde Sigmundr. uil ek at geri Hakon jall allar sættir. ella at vit vsattir ok ætla ek þat makligra. en vit skulu(m) fara badir a fund fund Hakonar jalls ef vit sættumzst. þess er ek fusazstr frendi sagdi Þrandr at þu dęmir. ok uil ek þat til skilia at ek hafui landzuist mina ok manna forrad þat er ek a. Eingi uerdr sættin segir Sigmundr nema su at ek byd. Ok er Þrandr sa at annar mun hardara þa sættazst þeir at þessu. ok skulu fara badir til Noregs at sumri. Skip þetta annat ferr til Noregs vm haustit ok mart manna a er Sigmundi hafde vt fylgt. Er Sigmundr j Skufey vm uetrinn ok Þorir med honum frende hans ok Haralldr jarnhaus ok mart manna med þeim. hafde Sigmundr rausn mykla ok atfaung mikil j bu sitt. Nu lidr af uetrinn ok byrr Sigmundr skip sitt. Þrandr byrr byrding æinn er hann atte. vita nu huorir til annarra. Siglir Sigmundr þegar er hann er buinn. er þar j ferd med honum Þorir ok Haralldr jarnnhaus ok nærr .xx. manna a skipe. þeir taka Noreg vid Sunnmæri. fretta til Hakonar jalls at hann er æigi langt þadan ok finna hann bradliga. Hakon jall fagnar uel Sigmunde ok hans felỏgum. Sigmundr segir honum vm sęttir þeirra Þrandar. Jall suarar. æigi hafui þit ordit jafnnslægir þit Þrandr. þỏtti mer ugguist at hann kemi skiott a minn fund. Lidr a sumarit ok kemr Þrandr æigi. koma nu skip af Færeyium ok sỏgdu at Þrandr hafdi ordit aftrreka ok lest sua skip hans at æigi væri fært.


Giord Hakonar jarls a milli Sigmunder ok Þraandar

116. Nv segir Sigmundr jalli at hann vill at hann luki upp gerd med þeim Þrandi þo at hann se æigi kominn. Jall sagde at sua skal vere. þar geri ek manngiolld tuenn firir huornn þeirra brędra. hinu þrid(i)u firir fiorrad vid ykkr er Þrandr uillde at þit uærut(!) drepnir þa er hann let drepa fedr ykkra. hinu fiordu manngiolld skulu koma firir þat er Þrandr selldi ykkr mansali. en þann fiordung er þu att j mannaforęde j Færeyium þar skal af taka huornntueggia hlut Þrandar ok arfua Ozsorar sua at þin eignn skal nu uera helmingr eyianna. en helmingr skal falle j minn gard firir þat er Hafgrimr ok Þrandr drapu hirdmenn mina Bresti ok Beine. Hafgrimr skal vera ugilldr firir uig Brestis ok atfor vid saklausa menn. Ozsor skal æigi fe bæta firir þann viafnnat er hann settizst j eignir þinar ok var þar drepinn. en þu skalt skipta febotum med ykkr Þori frenda þinum sem þer likar. Þrandr hafui landzuist sina ef hann helldr sęttir þessar. eyiar allar skaltu hafua j len af mer segir jall ok giallda mer skatta af minum hluta. Sigmundr þakkade jalli geord þessa ok var med honum vm uetrinn. At vori ferr hann vt til Færeyia ok med honum Þorir frendi hans. en Haralldr jarnnhaus var þa eftir. Sigmundi ferst uel ok kemr til Færeyia ok stefnir þing vid Þrand j Straumsey j Þorshofnn. kemr Þrandr her ok mart manna. Sigmundr sagde at Þrandr helldi enn litt sættina ok segir nu upp geordina jalls. bidr hann nu gera annathuort at hallda sęttina edr riufua. Þrandr bidr Sigmund gera ok kuetzst þui bezst vna at hann yrde sem mestr madr af. Sigmundr kuat nu ekki gera at huika vm þetta. bad hann skiott gera annat(huort) jatta edr neita. kuetzst enn æigi sidr kiosa at þeir væri vsattir. Þrandr keori helldr at hallda sætt ok bad ser fresta a vm giolld fiarins. en jall hafde akuedit at þetta fe skillde hafua golldizst a einum missarum. en vid bæn manna þa let Sigmundr þat gangazst at þetta fe skyllde gialldazst a .iij. arum. Þrandr sagde at honum þỏtti alluel at Sigmundr frendi hans færi nu med mannaforrad jafnnleingi sem hann hefdi adr med farit. ok er þat nu jafnnadr at sua se. Sigmundr sagde at hann þyrfti ekki at fara med gyllinger slikar. sagde at hann munde alldri a taka. skilia nu vid þetta at menn uoru sattir allir. Þrandr baud Leifui Ỏzsorar syni nu til fostrs heim j Gautu. ok þar ox hann upp. Sigmundr bio skip sitt vm sumarit til Noregs. ok þa gelldr Þrandr upp æinn þridiung fiarins ok stankade þo miog vid. Sigmundr heimti saman skatta Hakonar jalls adr hann siglde af eyiunum. Sigmunde ferst uel ok kemr vid Noreg skipi sinu. ok bratt ferr hann a fund Hakonar jalls ok færir honum skatta sina. jall fagnar uel Sigmundi ok þeim Þore fręndum ok ollum forunautum þeirra. eru nu med jalli vm uetrinn.


Fra Sigmundi Brestissyni. capitulum.

117. Þat sumar er Sigmundr hafde georzst hirdmadr Hakonar jalls adr vm vetrinn at |[173] jolum for hann med jalli inn til Frostaþings. ok þa flutti Sigmundr mal Þorkels mags sins at Hakon jarl georde hann syknann ok gæfui honum landzvist sina at frealsu. ok Hakon jall jattade Sigmundi þui skiott. Let jarl þa senda eftir Þorkeli ok lide hans. ok var Þorkell þann vetr med Hakoni jarli ok kona hans ok Þuridr dottir þeirra. hon hafde fętt meybarnn þat sama sumar er þeir Sigmundr hỏfdu j brott farit ok het su mær Þora. Vm uorit eftir fek Hakon jarl Þorkeli þurrafrost syslu vt j Orkadal. ok setti Þorkell þar bu saman ok var þar alla stund þar til er nu er komit sỏgunne. Nu ridr Sigmundr vt j Orkadal ok finnr Þorkel ok er vit honum vel tekit ok nu hefr Sigmundr bonord sitt ok bidr Þurider. Þorkell tekr þessu vel ok þikir ser ok dottur sinne ok ollum þeim læitat j þessu sæmdar ok virdingar. drekkr Sigmundr nu brudhlaup sitt a Hlỏdum med Hakoni jarli ok lætr jarl þa uæizslu standa .vij. nætr. Geordizst þa Þorkell þurrafrost hirdmadr Hakonar jarls ok hinn kærazste vinr. fara nu heim eftir þetta. En Sigmundr var (med) jarli ok kona hans þar til er hann ferr vt til Færeyia vm haustit ok Þuridr kona hans med honum ok Þora dottir hans. Er nu kyrt j eyiunum vm vetrinn. At uore fara menn til þings j Straumsey. kemr þar fiolment. Sigmundr ok suæit manna med honum. Þrandr kemr þar ok hæimtir Sigmundr fe sitt at Þrandi þridiung annan. en kuezst þo allt eiga at hafua nema hann georde firir bæn manna. Þrandr suarar. sua er hattat frende sagde hann at sa madr er (er) Leifr hæitir ok er Ỏzsurar son ok baud ek honum heim er vid uorum sattir. nu uil ek bidia þig frendi sagde Þrandr at þu vnnir Leifui nỏkkurra sæmde eftir fỏdur sinn Ỏzsur er þu draft. ok mætta ek giallda honum þat fe er þu att hia mer. Þat georir ek æigi sagde Sigmundr ok skaltu giallda mer fe mitt. þetta mun þer synazst sannligt segir Þrandr. Sigmundr suarar. giallt þu fet sagde hann annarr mun uerri. Þrandr græidde nu helming af þeim þridiunge ok kuezst þa æigi vidlatinn at greida þa mæira. Sigmundr gek þa at Þrandi ok hafde ỏxi j hende þa hina silfrreknnu er hann vo Ỏzsur med. hann setti ỏxarhyrnuna firir briost Þrandi ok kuetzst mundu þrysta sua at hann kende vtæpiliga nema greidde hann þegar fet. Þrandr sagde þa. vandrædamedr ertu segir hann. ok bad menn sinn ganga jnn j bud eftir fesiod er þar la ok vita huart nokkut væri eftir af silfri. Sa for ok retti siodinn at Sigmundi. ok var þa uegit fet ok stodzst þat a endum ok þat er Sigmundr atti. skilia nu vid sua buit. Þetta sumar for Sigmundr til Noregs med skatta Hakonar jalls. ok er þar vid honum uel tekit. duelzst nu skamma hrid med jalle ok ferr vt til Færeyia ok sitr þar vm vetrinn. Þorir frendi hans er jafnnan med honum. Sigmundr var vinsæll þar j eyiunum. þeir Suineyiar-Biarnne helldu uel sætt sina ok kom Biarnne jafnnan sama a med þeim Þrandi ok Sigmundi. ella munde verr farit hafa. Vm varit fara menn til Straumseyiar þings. kemr þar fiolment. heimti Sigmundr fe sitt at Þrandi en Þrandr bæidir fỏdrbota firir hond Læifs Ozsurarsonar. ok margir menn leggia nu ord til at þeir skuli vel semia. Sigmundr suarar. æigi gelldr Þrandr helldr Læifui fet en mer. en firir ord godra manna skal fe þetta standa. en æigi gef ek þat upp ok æigi gelld ek þat sua buit. Ok skilia nu vit þetta ok fara heim af þinge. Sigmundr biozst enn at fara til Noregs vm sumarit med skatta Hakonar jalls ok verdr sidbuinn. siglir j haf er hann er buinn. Þurid kona hans er eftir en Þorir frendi hans ferr med honum. Ferst þeim vel koma nordr vid Þrandheim sid vm haustit. for Sigmundr þa til Hakonar jalls ok er honum þar vel fagnnat. Sigmundr hefir þa .vij. uetr ok .xx. er þetta var ok var sidan med Hakoni jalli.


Bonord Olafs konungs vid Gydu

118. Olafr Trygguason siglde vm haustit ór Kolni til Æinglandz. hafde hann med ser or eyiunum Sylingum presta ok adra lærde menn. la hann vid Eingland j hofnn nỏkkurre. ok for hann þa med fride þuiat landit var kristit ok sua hann sealfr. en þar vm landit var þingbod nỏkkut at allir menn skylldu til þings koma. En er þingit var sett kom þar æin drottning er het Gyda systir Olafs kuorans(!) er var konungr a Jrlandi at Dyflinne. hon hafde gift verit æinum jalli a Æinglandi rikum. hann var þa andadr en hon hellt eftir rikinu. en sa madr var j riki hennar er het Alfuine kappi michill ok holmgongumadr. hann hafdi bedit Gydu drottningar. en hon suaradi sua. at hon uillde kior af hafa huernn hon skyllde æiga af þeim monnum er þo voru j hennar riki. ok var firir þa sok þingsins kuatt at Gyda skyllde kiosa ser mann. Þar var kominn Alfvine[174] skreyttr hinum bezstum klædum ok margir adrir hofdingiar ok rikismenn vel bunir. Olafr konungr var ok þar kominn ok hafde vosklæde sin ok lodkapu yzsta ok steypt hettinum. stod hann vt j fra odrum monnum med sina suæit. Gyda gek ok leit a huernn mann þann er henni þotti mannz mot at. en er hon kom þar er Olafr konungr var læit hon a hann ỏllu megin ok lyfte hon kapuhetti hans ok sa j andlit honum ok mællti. huerr er þessi madr. Ek hæiti Oli er ek vtlendr madr. Ef þa uill mig eiga þa kys ek þig mer til bonda. Hann suarar. æigi uil ek þui næita. huert er nafnn þitt ætt edr edli. Ek er sagde hon konungs dottir af Jrlande. var ek gift hingat til landz jalli þeim er her red firir. nu hefui ek styrt rikinu siden hann andadizst. menn hafa |[175] bedit min ok uillde ek ỏngum giptazst en ek heiti Gyda. Hon var vng ok frid synum. toludu þau sidan tal sitt ok sỏmdu þetta a mille sin at Olafr festi Gydu. en Alfuina æirir illa. J þann tima var sa sidr a Æinglande ef .ij. menn keptu vm æinn hlut at þeir skylldu leggia holmgongu. ok skyllde sa hafa sinn hlut er sigr fengi. firir þui baud Alfvini holmgongu Olafi Trygguasyni um þetta mal. logdu þeir þa stefnulag med ser til bardaga sua at .xij. skylldu vera huorir. En er þeir biugguzst til holmgongu fek Olafr sinum monnum þeim er beriazst skylldu ỏxar ok bad þa breyta sem hann geordi firir þa er þeir kæmi til motz vid bersserkina. hafde hann ok sialfr mykla ỏxi. En er þeir kuomu saman j akuednum holmgongustad uillde Alfvine hoggua til Olafs. en hann slo vid ỏxinne ok hraut suerdit or hendi honum. ok þegar slo Olafr hann annat hỏgg sua Alfvine la j suima. sidan batt Olafr hann ramliga. foru þeir suo vid alla menn Alfvina at[176] þeir voru bundnir ok læiddir til herbergia. Olafr let sidan Alfvina fara j brott af Æinglande ok bad hann alldri aftr koma. en Olafr tok allar æignir hennar[177]. þui næst georde hann brudkaup sitt til Gydu. þau attu son saman het sa Tryggui ok var hinn vænligzsti.


Einvigi Þangbrandz vid konungs mann

119. Nv er þar til mals at taka er þeir Olafr ok Þangbrandr skildu met vinattu sem fyrr er ritat. en med fe þui er konungr gaf Þangbrande firir skiolldinn keyfti hann mey eina vnga ok fagre jrska at kyne. for þa heim j Brimaborg med Alberto byskupi ok hafde med ser meyna. Uillde æinn gisle keisarans taka meyna irsku en Þangbrandr uillde æigi rænazst lata. gisle var hinn meste kappe ok holmgongumadr mikill. baud hann Þangbrande til æinuigis. Þangbrandr jattar. þeir borduzst. fek Þangbrandr sigr ok fellde gisla ok vard hann flotte af Saxlande. for Þangbrandr þa til Æinglandz a fund Olafs konungs. konungr tok uel vid honum ok let vigia hann til hirdprestz ser ok var hann med honum sidan.


Her þiggr Olafr konungr hundinn Viga at karli

120. Þa er Olafr konungr hafde fæingit Gydu drottningar dualdizst hann a Æinglande en stundum a Jrlande. þa er Olafr konungr var j Einglande bar sua til æinn tima at hann var staddr j herfỏr nỏkkurre med myklu skipalide. en er menn þurftu strandhoggua gengu menn a land upp ok reku ofan fiolde busmala. þa kom eptir honum bondi æinn. hann bad Olaf gefua ser .ij. kyr er hann atti þar med hiordinne er þeir raku. Olafr konungr suarar. haf þu kyr þinar madr. ef þu kennir þær ok getr fra skilit nautaflokkinum sua at þu duelir æigi ferd uora. en ek hygg at þu ok æinge annar fai þat læikit med sua mỏrg hundrut nauta sem her eru nu ok ver rekum. Bondi hafde þar mikinn hiardhund. hann visade hundinum j nautaflokkana er saman voru reknir. hundrinn hliop um alla nautaflokkana. hann kende skiott fra kyrnar ok rak j burt jafnnmorg naut sem bondi sagde at hann atte þar von. þau naut voru æinnueg maurkut. þottuz þeir þadan af vita at hundrinn munde hafua rett kent. Þa mællti konungr. furdu uitr er hundr þinn bonde. villtu gefua mer hundinn. Hann suarar. giarna uil ek gefa þer hundinn. Konungr gef honum þegar j stad gullhring mikinn ok het honum þar met sinne vinattu. Sa hundr het Vige ok var allra hunda spakazstr ok uitrazstr. atti Olafr þann hund leingi sidan.


Hernadr Haralldz konungs Gormssonar

121. Haralldr Gormsson Danakonungr spurde at Hakon jall hafnnade kristni en heriade vijda a land hans sem fyrr var sagt. þa baud Haralldr konungr her vt ok for nordr j Noreg ok heriade huar sem hann kom. Sua segizst at hann hefde æigi færre skip en .xij. hundrut ok ætlade Haralldr konungr at heria a Jslendinga. en bok Noregs konunga segir þar sỏk til. radgiafar konungs lỏttu Jslandzfarar. ok haf var lang(t) ok herrinn vard af þui dreift at fara en æigi med samfloti en folk hardfeingt j landinu. lattizst konungr þa þeirrar ferdar. siglde hann þa hæim til Danmerkr. En Hakon jall let byggia landit þat sem Haralldr konungr hafde ræna latit. red hann þa æinn ỏllum Noregi ok gallt alldri sidan Danakonungi skatt.


Brefagerd til Gunnhilldar

122. Nv er fra þui at segia er fyrr vard. þa er vinskapr þeirre Danakonungs ok Hakonar jalls var sem kærazstr eftir drap Haralldz grafelldz ok Gullharalldz ok Hakon hellt Noreg af Haralldi konungi Gormssyni. þa hafa sua skrifuat sumir frodir menn. at med þeim Hakoni jalli ok Gunnhilldi konungamodur væri stundum kær vinatta en annat skeid beittuzst þau brỏgdum ok uillde huort ỏdru firir koma. En med þui at Hakon uillde komazst j Noreg at rada þar æinn en j annan stad styrkte Gunnhilldr sonu sina huat er hon matte þa sem lifdu ok baru konunganỏfnn Gudrỏd ok Ragnfred. en Hakon uillde þau fyst af rada en þo Gunnhillde fyst. bio[178] hann vm ueilręde vid hana med þeim hætti at hann georde ordsendingar med vinattumalum Haralldi konungi ok bad hann skrifa bref til Gunnhilldar a þann hatt sem konungr vile fa hennar ok at hon skuli hans drottning vera med honum riki ok rada |[179] ollu þui er hon uill. Sendimenn Hakonar kuomu til Haralldz konungs ok baru firir hann þau eyrendi er þeir foru med. Var þetta efnni sua upp hafuit at huorrtueggi samþykti konungr ok jall ok vissi uelina þa er j var. Sidan sende Haralldr konungr Gunnhilldi bref sua skrifat sem Hakon jall hafdi firir mællt. at konungr bidr hennar ser til eiginkonu. ok segir hann sæla vera Danmork ef hon næde at hafua slika drottning yfir ser. sua vitra ok vel fallna sem Gunnhilldr var. en ef hon uill nokkut alita þetta mal þa bidr konungr hana sem skiotazst þar koma aa sinn fund. ok at henni þar komande sagdizst hann mundu sitt brudkaup til hennar gera med allri virdingu sem hann hefir nægzst faung a j sinu riki. Þessi bref erv Gunnhilldi borin ok er hon heyrde likade henni hardla vel þessi radagerd. ok þui uæikzst hon vid uegsamliga ok ferr til Danmerkr med fridu foruneyti. ok er Haralldr konungr frettir hennar þarkuomu sende hann til hennar sina þræla ok gesti. þrifu þeir Gunnhilldi med myklum þys ok haduligu harke ok drektu þeirre daligu drottningu j æitt ferlliga diuft fen. for þar sem von er at illth upphaf fek illan enda. þuiat Gunnhilldr hafde grimliga sem fyr var sagt Finnana suikit sina mæistara. Lyktazst þar nu frasognn grimlæiks ok glæpa Gunnhilldar konungamodr. ok ma nu æigi hennar illzska læingr vm spilla edr yfirganga þessa sỏgu.


Atburdir ok æuentyr fra Olafi konungi ok Hakoni jarli

Ðessir atburdir sem nu eru næst ritadir rydia til rausnar ok rikis sigurs ok sæmder þeim agæta konungi Olafi Trygguasyni er sia saga er mest af sỏgd en Hakoni jalli til hatrs ok hermdar ok allzskonar vuinsælda er honum aflade sitt lastafullt lif ok suiksamligt framferde.


Jomsvikinga þaattr

Fæddr Palnir

123. Madr er nefnndr Toki hann var j Danmỏrku j herade þui er a Fioni heitir. Þoruỏr er nefnnd kona hans. hann hefir att .iij. sonu barnna er nefndir eru til sogunnar. Aki hefir hæitit hinn ellzsti son hans en Palnir sa er þar er næst at alldri en hinn yngsti het Fiolnir. hann var fridluson. Toki fadir þeirra hefir þa verit gamall at alldri er þetta var. ok æitthuert haust vm uetrnatta skæid þa tok hann sott ok andadizst. Æigi lidr langar stundir adr Þoruor tekr sott kona Toka ok andadizst ok berr þa fiarhluti alle vndir þa Aka ok Palna(!) þuiat þeir attu arf at taka eftir fỏdr sinn ok modr. ok er sua var komit þa spurde Fiolnir brædr sina hvat er þeir ætlade honum af arfuinum. Þeir suorudu ok kuoduzst honum midla mundu þridiung af lausafe ỏllu en ekki af londum. þottuzst þeir þo gera hluta hans godann. en hann mællti til þridiungs allz fiar sua sem hann væri arfgengr. ok er fra honum sua sagt at hann væri madr vitr ok radugr ok illgiarnn. En er þeir brædr Fiolnis kuodu hann æigi mundu hafua mæira fe en þeir hefde bodit honum likar Fiolni þat illa ok ferr a brott vid sua buit med þenna fearhlut ok ferr til Haralldz konungs Gormssonar ok georizst hans hirdmadr ok radunautr. ok er þat frasagt at hann rægde þa brædr sina vid konunginn Haralld. Æinge madr uar sa j Danmork at mæiri væri en Aki Tokason sa er æigi hafde tignar(nafn). hann la huert sumar j hernade ok hafde jafnnan sigr þar sem hann hellt til. Fiolnir segir sua Haralldi konungi at hann munde æigi þikkia æinn konungr vera medan Aki brodir hans væri uppi. ok sua gat hann vm talat firir konunginum at æigi geordizst vhætt milli þeirra Aka ok Haralldz konungs. En Aki atti fridland ok gott vinfæinge vid Ottar jall af Gautlandi. ok for hann þangat æitthuert sinn at hæimbode til Ottars jalls ok hafdi .ij. skip. annat var dreki godr en annet snekkia. hann hafdi hundrat manna ok voru allir uel bunir at klædum ok uopnum. Ekki er getit at þar geordizst næitt til tidenda vm farar þeirra. ok fek Aki godar giafir af jalli adr þeir skilduzst ok for til Danmerkr. Þat er sagt fra Haralldi konungi er hann fregnnade at Aki var farinn til bodsins let hann setia frem skip ok let þar a ganga .v. hundrut manna ok bat þa fara ok sæta þui er Aki færi aftr fra bodinu ok taka hann af lifue ok allt hans foruneyti ef sua uilldi til takazst. Þeir foru sidan ok helldu niosnir til vm farir þeirra Aka. ok var þat hægt þuiat hann uisse ser æinkis otta uonir. Ok er nu sua fra sagt þa er Aki kemr vid Sialand j Danmỏrk. ok hafua tiolld a landi ok ugga þa ekki at ser. en þar komu þeir konungs menn at þeim a vvart med her þann er adr var getit ok letu þegar drifua uopnn a þa ok felldu a þa tiolldin. en þeir voru ekki vidbunir. lykr þar sua med þeim at Aki fellr þar ok allt lid hans. Ok eftir þat fara þeir aftr a fund Haralldz konungs ok segia honum þat er vnnit var. at Aki var fallinn ok allt lid hans. ok let konungr uel yfir þui ok letz nu mundu vera mega æinn konungr j Danmork. Þeir konungsmenn er drapu Aka toku vopnn þeirra ỏll ok fearhlut ok hofdu med ser |[180] at herfange ok færdu þat fe allt Haralldi konungi ok þar med skip þau er Aki hafdi att drekann ok snekkiuna. ok leggr konungr nu sina eign a allan þenna fearhlut.


Kuongaz Palnir ok fær dottur Ottars jarls

124. Þat er sagt at Fiolnir brodir Aka þotti nu uel vm stillt ok þottizst nu golldit hafua honum þat er hann hafde æigi fenu nad sem hann kallade til af þeim brædrum sinum. Ok nu spyriazst uonu bradara þessi tidende a Fion ok spyrr Palnir brodir hans ok þikir honum sua mikit at hann legzst j rekkiu af. ok var þat mest firir þui at honum þotti osynar hefnndirnar vid þann sem vm var at eiga er konungrinn var sialfr. Sa madr er nefnndr til sỏgunnar er Sigurdr het. hann var fostbrodir þeirra brædra uitr madr ok audigr at fe. Palnir læitade nu rada undir hann huernn ueg hann skylldi hellzst med fara. Sigurdr suarar. kuezst þat mundu til leggia med Palni at hann munde bidia honum konu þeirrar er þer se radabot at. Palnir spyrr huer su kona væri. Sigurdr suarar. ek mun fara til Gautlandz ok bidia dottur Ottars jalls til handa þer er Jngibiorg hæitir. Palnir suarar. þat uggi ek segir hann at þenna kost muna ek æigi fa. en uist mundi þetta uænst til bota of min mæin ef ek fengi þenna kost. Nu slitr þessa rædu ok byzst Sigurdr hæiman ok hefir eitt skip ok a .lx. manna ok ferr sidan til Gautlandz ok tekr Ottarr jall agæta uel vid honum. Sigurdr berr upp eyrende sin ok bidr dottur jalls til handa Palni Tokasyni ok kuedr hann huergi oframar en Aka brodur hans. segir hann æigi skorta fearhlut a Fioni. en sagde bana Palnis vid mundu liggia firir harms sỏkum. kuat þetta mundu hellzst til bota vm hans harm ef hann fengi þenna kost. Jall suarar þessu at hofui uel ok kuetzst mundu lita a slik mal en rasa æigi firir rad frem. ok kuat Palni vera likligr til at vera vaskr madr sakir Aka vinar mins. En æigi kunnu ver at segia huersu læinge þeir ræddu þetta mal. en þar kemr at Ottarr jall hæitr konunne. Sigurdr mællti vid jall. nu er sua til fallit herra segir hann. at Palnir mun æigi þikiazst til færr firir vanmætti at sækia hingat uæizsluna til yduar. en hann skortir æigi fe til edr storlynde at gera væizslu þar a Fioni. ok uilium ver af þui bæida at þer sækit þangat ueizsluna med sua marga menn sem þer uilit. ok þessu hæitr jall. Eptir þetta ferr Sigurdr heim ok segir Palni sua skipat sem þa var komit. ok lettizst honum mikit vid þetta ok lætr nu buazst vid uæizslu j mot jalli gỏfugliga sem tignn þeirre somde. Palnir sparde ok ekki til. skorti ok æigi fong. At nefndum degi kemr Ottarr jall med dottur sina a Fion ok med myklu lide. er þar nu drukkit uegligt brudhlaup ok þau læidd j æina sæng bæde Palnir ok Jngibiorg. Ok sua er sagt at hon sofnnar bratt er hon kemr j rekkiuna ok dreymir hana. ok er (hon) uaknar þa segir hon Palni drauminn.


Draumr Jngibiargar

125. Þat dreymde mig segir Jngibiorg at ek þỏttumzst her staudd vera a þessum bæ sem nu er ek. ek þottumzst uppi æiga uef. þat var linuefr ok var grarr at lit. mer þotti kleadr uefrinn ok var ek at ok vaf ek ok var litit a ofuit. at þui at mer þotti. ok þa er ek slo vefinn þa fell af klearinn æinn af midium uefnum a bak. ok tok ek upp ok sa ek at klearnir voru ekki annat en mannahofut æin. ok er ek hafda upp tekit hofudit þetta er af hafde fallit þottumzst ek kenna þat hỏfudit er ek tok upp huert var. Nu spyrr Palnir huert hỏfudit væri. Hon kuat þat vera af Haralldi konungi Gormssyni. Betra er þetta dreymt en æigi sagde Palnir. Ok sua þiki mer ok segir hon. Nu sitia þau slika stund at bodinu sem þeim likar. ok eptir þat ferr Ottarr jall heim til Gautlandz med virduligum giofum. En samfarar þeirra Palnis voru godar. Ok er þau hỏfdu þa stund saman verit at þat matti uel vera eiga þau son. þeim suæini er nafnn gefit ok kalladr Palnatoki. hann uex þar upp heima a Fioni ok var snemmendis uitr ok uinsæll. ỏngum manni var hann jafnlikr j sinne lytzsku sem Aka fỏdrbrodur sinum. Ok er skammar stundir lida fra þui er Palnatoki var nærr roskinn tekr Palnir fadir hans sott ok andazst. ok er hann er daudr tekr Palnir vid ỏllum fearhlut ok riki eptir fỏdr sinn. fer at rada med modr sinne. Þat er fra sagt et hann liggr j hernade a sumrum ok heriar vida a lỏnd þegar hann ma firir alldrs sokum. Eitthuert sumar er þess vid getit et hann liggr enn j uikingu ok hefir þa .xij. skip þau er uel uoru skiput.


Palnatoki fær Olofar

126. J þenna tima red firir Bretlande jall sa er Stefnir het. hann atti ser dottur þa er Olof het. hon var uitr kona ok vinsæl ok var sa kostr bezstr j ollu Bretlande. Ok þetta sumar helldr Palnatoki til Bretlandz. ok ætlar at heria j riki Stefnis jalls. Ok er jall spurde þetta ok Olof dottir hans þa taka þau þat rad med vitra manna vmradum. at jall sendir Biornn hinn bretzska. hann var fostbrodir jalls ok var æinn manna mest j radagerdum med honum. hann for a fund Palnatoke at bioda honum til uæizslu ok mikillar uegsemder ok ætti hann þar fridland ok heriade |[181] æigi. ok þetta þekkizst Palnatoki ok allt lid hans ok fara til uæitzslu. Ok æigi hefir þesse[182] veitzsla læinge stadit adr en hann bidr dottur jalls ser til handa. ok verdr þat autsott ok er honum heitit konunne ok þa fỏstnut. ok sitr þesse kona j festum ekki alleinge þuiat nu at þesse uæizslu drekkr Palnatoki brudhlaup til hennar. ok þar var honum gefit jalls nafnn ok halft riki Stefnis jalls ef hann uillde þar stadfestaz. en hann atti at taka arf ef(tir) Stefni jall þuiat Olof uar erfinge hans. Palnatoki er þar a Bretlande þat sem eftir var sumarsins ok sua vm uetrinn. en vm uorit lysir hann þui at hann mun fara hæim til Danmerkr. Ok adr hann færi burt vm sumarit þa mællti hann vid Biornn hinn bretzska. nu uil ek segir hann at þu Biornn ser her eftir med Stefni magi minum ok hefir landrat med honum firir mina hond þuiat hann tekr nu at elldazst. en æigi oruænt at ek koma æigi allbratt aftr. en ef þat duelst at ek koma aftr enda misse jalls uit þa uil ek at þu varduæitir til þess er ek kemr til. Ok eftir þetta ferr Palnatoki brott ok Olof kona hans med honum. ok ferst honum uel ok kemr heim j Danmork ok sitr nu heima vm kyrt. ok þikir hann nu æinn mestr madr j Danmork firir ser ok bezst at vite buinn þegar konunginn lidr Haralld Gormsson.


Fæddr Sueinn Saumæsu sun. capitulum.

127. Þat er nu sagt at konungr ferr at ueizslum. Palnatoki georir ueizslu moti konungi ok sidan bydr hann konungi til uæitzslunnar. konungr þektizst þat ok er þar læinge at uæitzslu. Ok þar var kona sa firir er Æsa het. hon var kollut Saumæsa ok er hon snaut kona at fe en kunnande uel þat er hon skal geora. Hon uar til þess feingin at þiona konungi medan hann væri a ueitzslunne. ok þat georde hon. ok nu kemr þar at konungr ferr burt af uæitzslunne med virduligum giofum. En vm uetrinn eftir edr vm sumarit finna menn at Saumæsa digrazst ok mundi vera olett. ok ræddi Palnatoki uid hana æina saman ok spurdi huerr ætti med henni. Hon sagde at þar var eingi madr j tigi til nema Haralldr konungr. en þo hefui ek ỏngum manni þorat at segia nema þer æinum sagde hon. Palnatoki mællti. þat skal ek þa til leggia vid þig at taka þig af uolade þangat til fyst er þu ert hæill madr ok þinn hagr lettizst. Ok nu lida stundir þar til er hon fædir sueinbarnn. ok er honum nafnn gefit ok kalladr Sueinn Saumæsuson. hann uex þar upp hæima a Fioni med Palnetoka. ok gerde hann sua uel vid sueininn sem hann uæri hans son ok vnne mikit. þar var ok modir hans ok uæ(i)tti Palnatoki henni. Ok er sueinninn er þreuetr at alldri þa berr sua til at Haralldr konungr skyllde þiggia ueitzslu þar a Fioni. ok er konungr kemr til uæizslunnar þa rædir Palnatoki vid Saumæsu. þu skalt segir hann ganga a konungs fund þa er (hann) sitr yfir drykkiubordum ok vertu diarfmællt. þu skalt læida Suein eftir þer ok mæla þessum ordum vid konung. ek læide suein æinn eftir mer ok kalla ek þer ỏnguan mann annan likligan til at æiga þenna suein vid mer en þig. en huersu sem hann tekr þinu male þa vertu diorf en ek mun stydia nokkut sua þitt mal. Ok nu georir hon sua. gengr nu firir konunginn ok ferr þann ueg med sinu male sem Palnatoki hafdi mællt. Konungr spurde huer þessi kona væri er slik vdemi mællti. Hon sagde til nafnns sins. Konungr mællti. firna diorf kona ertu sagde hann. ok dirf þig æigi at mæla slikt oftar ef þu uillt omeidd vera. Palnatoki mællti þo. þui mun hon þetta mæla herra segir hann at henni mun naudsyn a þikia vera. ok ekki er hon huers dags puta þoat hon se snaud helldr er hon god kona ok hofum ver geort firi þinar sakir at ver hofum skotit skiole yfir hana ok hyggium ver at hon sege satt. Æigi uarde mig segir konungr at þu mundir flyt(i)a þetta mer a hendr. Æigi skal ek þat gera sagde Palnatoki. en sua mun ek sueininum ad duga sem hann se þinn son. Nu fell nidr sia ręda. ok bratt eftir þetta ferr konungr af uæizslunne med ỏngum giofum. ok er nu fatt med þeim Palnetoka. Þess er getit at Palnatoki a son vid konu sinne ok er hann nefnndr Aki. hann uar þar upp fęddr med fỏdr sinum ok voru þeir Sueinn fostbrędr. ok þar fæddizst Sueinn upp þa(r) til er hann var .xv. uetra gamall.


Sueinn hitti fỏdur sinn

128. Nv er at segia fra þui er Palnatoki sendir Suein a fund fỏdrs sins med .xx. menn ok rædr honum þat at hann skal ganga firir fỏdr sinn Haralld konung ok segiazst hans son. huort er honum þikir betr edr uerr. ok bæida at hann gangi vid frendsemi þinne. Ok sua georir Sueinn sem firir hann (var) lagt. ok ekki er nu sagt fra ferdum hans fyrr en hann kemr j hỏllina firir konung ok mællti þeim ordum er firir hann voru lỏgd. Ok er þui var lokit þa suarar konungr. þat þikkiumzst ek skilia segir hann at æigi mun logit til modernis þins at þui er mer er sagt ok þikir mer sem þu munir vera afglapi einn ok likr modur þinne. Þa mællti Sueinn. ef þu uillt æigi ganga vid frændsemi minne þa uil ek bæida þig at þu fair mer .iij. skip or lande ok þar lid med. ok er þat æigi ofmikit tillag þuiat ek væit at þu ert fadir minn. en Palnatoki fostri minn mun fa mer æigi minna lid ok eigi smęrre skip en þau er þu færr |[183] mer. Konungr suarar. þess varir mig segir hann at þu ser þui uel brott kaupande ok komir þu alldri j augsyn mer. Ok þat er sagt at Haralldr konungr færr Sueini .iij. skip ok hundrat manna ok safnar saman æinhleypingum honum til ferdar. Sueinn byzst nu a brott ok a fund fostra sins ok sagde honum huersu farit hafdi med þeim fỏdr hans. Sliks var mer þar at von segir Palnatoki. ok sidan færr Palnatoki Sueini .iij. skip god ok hundrat manna uelbunir(!). Rędr Palnatoki honum rad ok mællti sua. nu muntu reyna at leggiazst j hernat med lide þinu. en þat uil ek rada þer at þu farir æigi læingra a brott en þu herir her j Danmork a riki fỏdur þins þat er honum er nỏkkut sua fiarlęgt. ok vinn þar sligt sem þu matt. far herskillde yfir brenn allt ok bæl sua sem þu matt vid komazst. ok lat sua ganga j allt sumar. en kom til min at vetri ok haf þa her vist. Ok sidan skilia þeir ok ferr j brott Sueinn ok hans menn. ok for suo med ỏllu sem firir hann var lagt. hann georir morg ill verk j riki fỏdr sins. Ok kemr þetta nu til eyrna konungi ok þikir honum lide illa varit er hann hafde honum fæingit ok kuat honum bregda til modur sinnar slik endime sem hann tok til. En er at vetri kom ferr Sueinn a Fion til fostra sins ok hefir fæingit mikit fe vm sumarit. ok er þeir foru þangat þa fengu þeir mikit ofuidri ok storm ok braut skipin ỏll j span þau sem fadir hans hafde gefuit honum ok tyndizst allt fe af þeim skipum. en Sueinn for a fund Palnatoka med þat lid er hann hafde fengit honum ok var med honum vm uetrinn. En er uora tok þa mællti Palnatoki at hann skyllde fara a fund fodur sins ok beida at hann fai þer nu .vj. skip ok þar lid med sua at þav se skiput. ok hygg þu at þi at þu mæl til allz illa þess er þu bæidir. Eftir þetta ferr Sueinn a fund fỏdur sins ok mællti til allz illa sem Palnatoki hafdi mællt. en konungr suarar sua. til illz eins segir hann þotti mer þu hafua þat lid er ek fek þer j fyrra sumar. ok ertu firnna diarfr madr er þu þorir en til lids at mæla vid mig. sua illt sem þu geordir j fyrra sumar a minu riki. Sueinn suarar. æigi mun ek hedan fara fyrr en þu færr mer þat er ek bæide. en ef þu uill æigi fa mer þat er ek bæide þa mun Palnatoki fostri minn fa mer lid ok mun ek þa heria a menn þina sialfs. ok skal ek þa ekki af spara at geora þa allt þat illt er ek ma j þinu riki. Far þu j brott ok haf .vj. skip ok .ij. hundrat manna ok kom alldri j augsyn mer sidan. Nu ferr Sueinn a brott vid sua buit a fund Palnetoka. hann færr honum ok iafnnmỏrg skip ok iafnnmikit lid. ok hefir Sueinn nu .iiij. hundrut manna. Ok er þeir skilduzst þa mællti Palnatoki at hann skyllde heria j Danmork. ok geor nu þi uerra en fyrr sem þu hefir nu meira lid ok ver æigi firr en j fyrra sumar. gek nu alldregi af hondum þeim en kom til min at hauste. Ok nu skiliazst þeir ok ferr nu Sueinn heiman ok lid hans ok heria nu uida um sumarit bæde um Halland ok Sealand. ok sua er hann nu akafr at hann gengr alldri af hendi þeim. ok sua ma at kueda at[184] naliga heriar hann nu będe nætr ok daga ok hefzst nu alldri ỏr Danariki vm sumarit. ok þat sumar drepr hann margan mann ok morg hus ok herut brennir hann. Þessi tidende spyriazst vida vm landit er vfridr er mikill. en þo lætr hann[185] nu æigi sem hann heyre þott vm se rætt ok lætr fara sem audnar. Ok nu vm haustit ferr Sueinn heim a Fion a fund Palnatoka ok tynir nu ỏngu j heimforinne ok er med Palnatoka vm uetrinn. Vm uorit er þat sagt at Palnatoki kemr at male vid Suein ok rædr honum rad. nu skaltu fara med ỏllu lide þinu a fund fỏdr þins ok ganga firir hann ok mæla sua. at nu leggi hann til vit þig .xij. skip ok ỏll uel skiput at monnum. en ef hann uill æigi þat þa biod þu honum bardaga þegar j stad med þui lide er þu hefir þar. ok haf alldri grimmare verit j ordum en nu. Sua gerir Sueinn nu sem Palnatoki hafde mællt. Sueinn ferr nu med ỏllu lide sinu a fund fỏdur sins ok krefr hann allz þess er Palnatoki hafde firir hann lagt. Ok er hann hafdi þetta mællt þa suarar konungr. þu ert madr sua diarfr sagdi hann at ek væit ỏnguan þinn maka at þu þorir at koma a minn fund. þuiat þu ert bæde vikingr ok þiofr. ok þat hygg ek at þu ser hinn uesti madr at ỏllu þui sem þu matt rada. ok æigi þarftu til þess at mæla at ek muna þer lid fa ne ganga vid frendsemi þinne þuiat ek væit at þu ert ekki minner ættar. Sueinn suarar. uist er ek þinn son ok saunn er frendsemi okkr. en ekki skal ek þyrma þer. ef þu uill æigi gera þat er ek bæide þig þa skulu vit nu reyna med okkr ok skulu vit nu beriazst þegar j stad ok skaltu nu huergi vndan hokra. Konungr suarar. vandrædamadr ertu segir hann. ok þann ueg hefir þu skaplynde sem þu sert nokkurra manna þeirra at æigi se allsmarra. ok muntu verda at hafua þat er þu beidizst. ok far sidan a brott ór Danmork ok kom her æigi vm alldr. Ok nu ferr Sueinn a brott |[186] ok hefir fiogur skip ok .xx. hann ferr nu til Palnatoka ok er honum þar uel fagnnat ok þikir hann nu uel hafua med farit þui sem hann red honum. ok skulu vit nu rada vm badir saman huat til skal taka. ok sidan mællti Palnatoki. nu skaltu fara enn j sumar ok heria ok skal þer nu frials ỏll Danmork til hernadar nema her a Fione her skaltu hafua fridland. Ok nu er þetta er tijdenda þa er Sueinn .xviij. uetra gamall. Palnatoki lysir yfir þui at hann mun fara ór lande um sumarit ok fara til Bretlandz a fund Stefnis jalls ok kuetzst hafua mundu .xij. skip. en þu Sueinn far sem ek hefui rad til lagt. en ek mun vitea þin þegar a lidr sumarit med mitt lid. þuiat mig grunar at nu mune gerr herr a hendr þer ok mun konungr æigi þola þer læingr at þu ganger a riki hans ok mun ek veita þer lid. en þu hygg at þui at þu fly æigi þo at lid komi at þer ok hallt bardaga vid þa þo at lidsmunr se. Ok skilia þeir Palnatoki ok fara þeir badir senn or lande sina leid huarr. ok nu tekr Sueinn þetta rad sem Palnatoki hefir kent honum her(iar) j Danmork będe nætr ok daga ok ferr vida vm landit. ok flyia vndan landzmennirnir til konungs ok þikiazst illa læiknir. bidia konung nu taka skiott til rads. Ok nu þiker konungi æigi læingr sua buit vera mega. þikizst þo leinge hafua setit Sueini þau firnn er hann munde æigi ỏdrum þola. Konungr lætr nu bua .xl. skipa ok ferr sealfr med þui lide ok ætlar nu at drepa Suein ok allt lid hans. Ok er a leid haustit þa hittazst þeir Haralldr konungr ok Sueinn sid vm kuelld vid Borgundarholm sua at huarir sa adra. en þo var þa sua hattat at æigi var uigliost. ok leggia þeir j lægi vm aptaninn skip sin. en þegar vigliost er vm morgininn leggia þeir saman skip sin ok beriazst þann dag allan vnzst æigi var vigliost ok erv hrodin skip Haralldz konungs .x. en .xij. firir Sueini. ok leggr Sueinn skip sin j uogsbotnninn vm kuelldit. en þeir Haralldr konungr tæingia saman skip sin vm þueran uoginn ok leggia stafnn vid stafn ok bua sua vm at æigi megi Sueinn j brott komazst þo at hann uillde undan komasst. en vm morgininn þegar ætla þeir at leggia at þeim ok drepa Suein ok allt lid hans.


Skotinn Gormr(!) konungr

129. Ok þat sama kuelld kemr Palnatoki uit land ok hefir fiogur skip ok .xx. hann leggr undir nesit odrum megin ok tialldar þar yfir lide sinu. ok er þi var lokit geingr Palnatoki a land upp æinn saman ok hefuir boga sinn ok ỏruar ok gyrdr suerde. Þat er nu at segia fra Haralldi konungi at hann gengr a land upp med .xi. menn. þeir gengu j skog ok geordu þar elld firir ser ok bakaz vid elldinn. þeir sitia a lág einne ok var þa myrkt ordit af nott. Palnatoki gengr til skogarins gegnt þui er konungr sat ok stendr þar. konungrinn bakazst vid elldinn ok fęrir at bringspalirnnar ok er kastat undir hann klædum ok stendr a knianum ok lytr miog er hann bakar bringspalirnar ok axslirnar ok for(!) upp þioin miog. Palnatoki heyrir mal konungs ok þar kennir hann mal Fiolnis fỏdurbrodur sins. ok leggr hann nu or a streing ok skytr til konungs. ok er sua frasagt at ỏrin flygi bæint j raz konunginum ok sua vt um munninn. ok fellr konungr daudr nidr sem uon uar at. Ok er forunautar konungs sa huat j hefir georzst þa tekr Fiolnir til orda ok kuat þann mann mikit uhapp hent hafua er þetta uerk hefir unnit edr firir radit. fylgia þessu verki mikil bysnn þann ueg sem ordit hefir. ok spurde nu huat til rada skal taka. þeir matu nu vid Fiolni þuiat hann var þeirra uitrazstr. Þat er sagt at Fiolnir tok ỏrina ór munne konungi ok hirdir hana sua buna. ok var hon audkend þuiat hon (var) reyrd gulli. Fiolnir mællti vid þa menn er þar eru. þat synizst mer rad segir hann at ver segim allir einn frasogn um þenna atburd. ok þiki mer æigi annat segianda en hann hafui skotinn verit j bardaganum j dag. er þetta frasỏguligra en þau bysnn er her hafua til borit. Ok nu binda þeir þetta fastmælum med ser at þeir segia allir eitt til. En Palnatoki ferr nu aftr til skipa sinna eftir verkit. ok kallar hann med ser .xx. menn ok letzst hann uilea ganga a land upp ok hitta Suein fostra sinn ok fara sidan yfir nesit þuert. ok er þeir finnazst þa ræda þeir huat til rads skal taka. ok letz Palnatoki þat spurt hafua at Haralldr konungr þikizst ydr j uoge roit hafua ok ætlar at gera til yduar þegar at liost er. en þo mun ek enda þat er ek het þer at nu skal æitt ganga yfir okkr bada. Einge madr uisse j lide Sueins at konungr nære liflatinn nema Palnatoki æinn ok sagde hann ỏngum manni. Sueinn mællti. þess uil (ek) bæida þig fostri minn at þu læitir þess rads er oss megi hlyda sua sem nu er komit. Palnatoki suarar. ekki skulum uit seint til rads taka sagde hann. uer skulum ganga her a skip med ydr ok sidan skulum ver leggia skip or teingslum ok binda akkeri firir bard a skipi hueriu. uer skulum ok hafua skridlios a skipi hueriu þuiat nu er a nattmyrkr mikit. sidan skulu ver roa vt at flotanum konungs sem skiotazst. Nu taka þeir þetta rad sem Palnatoki |[187] hafdi mællt. roa nu vt at skipunum sem hardazst megu þeir at flotanum konungs þuerum. en sa atrodr var a þa læid at .iij. snekkium huelfir firir konungi ok komazst þeir æinir a land er syndir eru. En þeir Sueinn ok Palnatoki reru vt hia þeim ollum sinum skipum ok til flota Palnatoka. Ok vm morgininn er ualla er alliost þa leggia konungsmenn þegar at þeim ok segia at konungr er daudr. ok nu mællti Palnatoki. þa munu vit Sueinn gera ydr tua kosti. sa er kostr at beriazst vid oss. en sa annarr at um þa menn alla er verit hafua med Haralldi konungi at þeir sueri Sueini allir land ok þegna ok taka hann til konungs yfir sig. Ok nu bera þeir rad sin saman ok verda a þat sattir at taka Suein til konungs en beriazst æigi. ok þetta ferr fram at þeir sueria land ok þegnna Sueini konungi. Eftir þat fara þeir Palnatoki ok Sueinn vm landit badir saman. ok huar sem þeir koma þa lætr[188] Palnatoki þings kuedia ok er Sueinn til konungs tekinn um alla Danmork adr en þeir letti stride ok hernade.


Sueinn Saumæsusun konungr vordinn

130. Eptir þat er Sueinn er konungr ordinn þa þotti honum sem ỏllum audrum ser skyllt at erfua fỏdur sinn firir hinar þridiu uetrnętr. hann ætlar at hafua þessa uæizslu nu þegar ok fresta þui æigi læingr. Hann baud fystum til þessarrar uæizslu Palnatoka fostra sinum ok þeim Fionbyggium vinum sinum ok frendum. En Palnatoki suarar sua at hann mun æigi lagi a koma at fara firir hinar fystu uetrnætr til uæitzslunnar. en þat er komit til eyrna mer at mer þikia stortidendi at Stefnir jall magr minn er daudr ok verd ek þangat at fara naudsynliga þuiat ek a rikit allt eftir hans dag. Ok er Palnatoki þottizst æigi koma mega þa eyddizst erfisgeordin at sinne þuiat Sueinn konungr uillde firir huernn mun at fostri hans væri at ueitzslunne. Palnatoki ferr ór lande um haustit med skipalide sinu. hann setr eptir Aka son sinn at rada firir buum sinum a Fioni ok ỏllu þui er hann atti. ok bad hann vinræda vid Suein konung. ok þui het hann ok þat ende hann uel. Ok nu ferr Palnatoki til Bretlandz ok tekr vid ỏllu riki þui sem Stefnir hafde att. ok lidu nu af hinu fystu missare. Ok vm sumarit eftir sendir Sueinn konungr menn a fund Palnatoka at bioda honum til erfuis med sua mikit lid sem hann uill sialfr haft hafua þuiat konungr uill nu erfa fỏdur sinn. Þeir voru .xij. saman sendimennirnir. var þa nærr at þui komit at Palnatoki skyllde heiman fara. Hann bad konung hafua þỏk firir bodit. en þann ueg er til fallit at a mer er þungi nokkurr ok ma ek æigi til koma þesse missare. a ek ok margar fiolskylldir. Ok tellzst hann undan fỏrinne ok fara sendimenn konungs aftr ok segia konungi sua buit. Ok er þeir eru a brottu konungsmenn þa huerfr af Palnatoka allr þunge. En konungr lætr enn eydazst uæizsluna ok lidr af sa uetr. Ok nu er sua komit at Sueinn ma æigi hæita gilldr konungr firir ser at lỏgum þeirra Dana edr annarra manna ef hann uill æigi erfua fỏdr sinn þat haustit er þa ferr ok uetrnætr eru lidnar. ok uill konungr nu æigi lata undan bera. Hann sendir nu hina sỏmu .xij. menn a fund Palnatoka at bioda honum til uæitzslu ok letzst nu mundu leggia a hann reide mykla ef hann uillde enn æigi fara. En Palnatoki suarar sendimonnum hans. bidr hann [þa fara[189] heim ok segia Sueini konungi at hann buizst vid ueitzslu sem hann hefir framazst fỏng a ok hon mætti uera sem sæmiliguzst. en ek mun koma til bodsins. Nu fara sendimenn aftr ok segia at Palnatoka er þangat uon. ok nu byzst konungr vid uæizslunne at þat erfui yrde sem sæmiligazst at ỏllu firir tilfanga sakir ok fiolmennis. Ok þa er allt er til buit erfinu ok bodsmenn eru komnir þa er Palnatoki okominn ok læid a kuelldit. ok þar kom at menn gengu til drykkiu ok var monnum skipat j hollina. ok let konungr liggia rum j ỏnduegi ok hundrat manna utar j fra ok uæntir þangat Palnatoka fostra sins ok hans foruneytis. en er sæinkazst kuoma Palnatoka taka menn til drykkiu ok eru katir.


Her sękir Biorn hinn brezsk(i) mannin

131. Nv er at segia fra Palnatoka at hann byzst heiman ok þeir Biornn hinn bretzski. þeir hafua .iij. skip ok a hundrat manna ok er þat lid halft huort Danir ok Bretar. þeir fara til Danmerkr ok koma þat sama kuelld til stodua Sueins konungs ok leggia sidan j lægi skipin þar at lande sem þeim þotti at diupazst. þa var gott uedr um kuelldit. Nu letr Palnatoki þann ueg bua vm skip sin at þeir snua fram stofnum fra lande en leggia arar j hareidar sua at þeim þiki ser sem fliotazst til at taka ef þeir þurfu nokkurs uit. sidan gengu þeir a land upp til bæiar konungs ok sitea menn þar vid drykkiu. Nu gengr Palnatoki j hollina ok kuedr konunginn uel. konungr tekr uel kuediu hans ok visar honum til sætis j ỏnduegi ok sueit hans utar j fra. ok sitia nu uid drykkiu ok eru uel katir. Ok nu er minnzst uarir lytr Fiolnir at konungi ok talar vid hann nỏkkur ord sua at konungr bra lit vid ok georde raudan sem blod. Madr het Arnnoddr hann var kertasuæinn konungs ok stod firir borde hans. honum selr Fiolnir |[190] j hendr æitt skeyti ok mællti at hann skyllde bera vm hollina ok firir huern mann ok vita ef nokkurr madr kendizst vid at þat skeyti æigi. Ok sua gerir Arnnoddr at hann gengr innar fyst eftir hỏllinne fra hasæti konungs ok berr or þessa firir huern mann ok gengr æinge vid. ok þar kemr enn at hann ferr utar hinum oædra megin. hann kemr nu firir Palnatoka ok spyrr ef hann kendi orina. Palnatoki suarar. hui mun ek æigi kenna skeyti mitt. ok sel mer þuiat ek a. Æigi skortir þa hliod j hollinne þegar nỏkkurr gek vid orinne. ok nu tekr konungr til orda ok mællti sua. þu Palnatoki huar skildizst þu vid þetta skeyte hit næsta sinne. Oft hefui ek þer eftirlatr verit fostri minn ok ef þer þikir þat þinn uegr meire at ek segi þer þat j allmyklu fiolmenni helldr en færri se hea þa skal ek þat uæita þer. ek skildumzst vid hana a bogastreingnum konungr segir hann þa er ek skaut j raz fỏdur þinum ok eftir honum endilỏngum sua at vt kom j munninn. Standi menn upp segir konungr ok hafui hendr a þeim ok drepi þa alla þuiat nidr er nu slegit allre vinga(n) ok goda þeim er verit hefuir med okkr. Eftir þetta standa menn upp allir ok er nu okyrt j hollinne. Palnatoki gat brugdit suerde ok getr þat fyst unnit at hann klyfr Fiolni fỏdurbrodur sinn j herdar nidr. en sua atti Palnatoki uingat j hollinne at æinge madr uill uopnn a hann bera. ok kuomuzst þeir allir vt ór hollinne nema æinn madr af monnum Biarnar. Þa mællti Palnatoki er þeir kuomu ut ok saknnat var mannzins. æigi var minna at uon segir hann ok fỏrum nu skiott til skipa uorra firir þui at einge er annar a georr. Biornn suarar. æigi mundir þu sua skilia vid þinn mann sagde hann ef þu ættir minn hlut ok æigi skal ek helldr segir hann. Snyr nu inn j hỏllina. ok er hann kemr inn þa ser hann at þeir konungsmenn hafua þa mann hans a oddum yfir hỏfde ser ok var þa miog sua rifinn j sundr. Ok nu fær Beornn hann hondum tekit ok kastar a bak ser ok gengr vt sidan ok uegr mann. sidan ferr hann til skipa sinna. ok georde Beornn þetta til agætis ser en uita þottizst hann at madrinn uar daudr. ok hafua þeir hann med ser. Nu hlaupa þeir a skip sin ok taka rodr. en þa var a nidmyrkr ok lognn ok kuomuzst þeir Palnatoki ok Beornn undan ok urdu huergi stadnir adr en þeir komu heim til Bretlandz. En Sueinn konungr ferr heim til hallar sinnar ok lidit med honum ok fa nu ekki at geort ok vndu hit uesta vid. taka nu at drekka erfui en eftir þat ferr huerr til sins heima.


Sætt konungs ok Palnatoka

132. Þat er sagt at hit sama haust eftir þetta tekr Olof sott kona Palnatoka. ok þesse sott leidir hana til bana. Eftir andlat hennar unir Palnatoki æigi j Bretlande ok setr hann til þess rikis Beorn hinn bretzska at uarduæita þat. enn hann byrr ór lande .xxx. skipa ok uill nu leggiazst j hernat. hann ferr ór lande þegar hann er buinn ok heriar þat sumar vida będe til Skotlandz ok Jrlandz ok uill heria þar ok hefuir nu .lx. skipa. J þenna tima red firir Vindlande konungr sa er Burizlafr het ok hugde hann illt til hernadar Palnatoka þuiat einge uikingr uar þa jafnnfrægr sem Palnatoki at hardfæinge ok uitrlæik. hafde hann jafnan sigr þar sem hann hellt til. ok uonu bradara er hann kemr vid land ok konungr spurde til hans sende hann menn a fund hans ok baud honum til sin ok letzst uilea eiga uid hann frid ok vinattu. konungr let þat ok fylgia þessu heimbode at hann baud at gefa honum æitt fylki edr riki af lande sinu þat er a Joma heitir. til þess at hann stadfestizst her i lande ok uæri skylldr til at veria land ok riki mitt. Ok þetta þiggr Palnatoki at þui er sagt er ok allir menn hans. ok þa lętr Palnatoki gera æina borg mikla. þat var sæborg ok hardla uid ok ramgeor su var kollut Jomsborg. þar let hann gera hofnn upp j borgina þa er leggia matti .iij. hundrut langskipa ok voru þar dyrr a. en yfir dyrunum var stæinb(o)ge en jarnnhurd firir dyrunum ok matti þar draga upp ok ofan. en yfir steinboganum var kastale ok þar j ualslỏngur ok matti þar læsa jnne oll skip. su borg uar gior a sæ vt ok var hon af þui kollut sæborg ok þui var hofnnin jnnan borgar. Ok eftir þetta setr Palnatoki laug uid rad manna sinna þar j Jomsborg til þess at styrkr þeirra se sem mestr ok þeirra frami fære sem uidazst. Þar skyllde ein(gi) yngri vera e(n) .xviij. uetra ok eingi elldri en fimtỏgr. Einge skal þar sa vera at rennr undan einum jafnnbunum ser ok iafnnuigligum. Þui skyllde ok huerr madr heita til fasta sa er þangat redzst j þeirra foruneyti at hefnna huerr annars sem burr edr brodir uæri. Æinge skyllde þar rog kuæikia mille manna. Ok þo at vid þeim manni væri tekit er uegit hefde fỏdr eda brodr þess mannz er þar var adr firir edr nỏkkurnn hans frænda ok kęmi þat sidan upp en vid honum var tekit þa skyllde þar Palnatoki vm dęma. Ok þo at þangat spyrdizst tidende þa skyllde eingi |[191] sua diarfr eda huatuis at þau skyllde segia. þuiat Palnatoki skal þar ỏll tidendi fyst segia. Ok sa er fundinn yrde at þui er nu var tint þa skyllde sa rækr ok rekinn or lỏgum þeirra. Einge madr skyllde þar konu hafua j borgina. Einge skyllde j brottu vera .iij. nottum læingr nema Palnatoki leyfde. Allt þat er þeir fengi j hernade þa skyllde allt til stanga bera meira hlut ok minna þat er femætt var. en ef þat reyndizst af nỏkkurum at æigi gerde sua þa skyllde sa a brott or lỏgum þeirra huort sem til hans kæma meira edr minna. Einge madr skyllde þar ædru mæla edr kuida nỏkkurum hlut huersu ouent sem hỏrfa þætti. Ỏnguan hlut skyllde þann at bera med þeim innan borgar at þa skyllde a skilia. Palnatoki skyllde þar æinn skipa sem hann uillde. Ekki skyllde þar rada frendsemi ne vinfeingi þott menn redizst þangat þeir er æigi voru j (lỏgum) þeirra. ok þo at þeir menn er þar væri bæde þeim þangatferdar er æigi uæri til þess færir þa skyllde þat ekki stoda. Nu sitia þeir vid þetta j borginne j godum fride ok helldu uel lỏg sin. Þeir foru huert sumar brott ór borginne at heria a ymsi lỏnd ok fa ser fear ok agætis ok þikia vera hinir mestu agetismenn ok hermenn. ok æigi þottu naliga þeirra jafnningiar j þenna tima ok eru þeir nu kalladir Jomsuikingar hedan fra.


Aaki feck Hilldigunni(!)

133. Nv er at segia fra Sueini konungi af hann lætr ser verda vid Aka Palnatokason alla uega sem betzst sem þeirra vinfeinge hefde ofallt verit. ok þo at þar hefde nokkut a ordit med þeim Palnatoka ok Sueini konungi þa lætr hann Aka þess ekki giallda ok virdir konungr mikils þeirra fostbrędralag. ok rædr Aki firir a Fioni. Sa madr er nefndr til sỏgunnar er Ueseti hefir hæitit hann red firir fylke þui er Borgundarholmr heitir. kona hans het Hilldigunn. þau attu .iij. bỏrnn þau er getit er vid sỏguna. son þeirra het Bui hinn digri annarr Sigurdr kapa dottir þeirra het Þorgunna. hon hafde gift verit adr firir nokkurum uetrum. Sueinn konungr hafde (bedit) hennar til handa Aka syni Palnatoka ok var hon hỏnum gift. ok hỏfdu skamma stund asamt verit adr þau attu son er Uagnn het ok var mikill madr snemma ok uænligr.


Fæddr Vagn Aakasun(!)

J þenna tima red firir Sealandi jarll sa er Haralldr het ok var kalladr Strutharalldr. en þat var til þess fundit at hann atti hỏtt þann er strutr var a mikill. sa strutr er af gulli georr ok var þar j .x. merkr gullz ok fek hann af þui Strutharalldz nafnn. Jngigerdr het kona hans. þau attu .iij. bỏrnn er nefnnd eru til sỏgunnar. son þeirra het Siguallde annarr Þorkell hafui en dottir þeirra het Tofua. Aki son Palnatoka toka byrr a Fioni med myklum ueg. Uagnn uex þar upp heima med fỏdr sinum. ok er þat fra sagt at þegar nokkut matti marka hans skaplynde at hann uar meire uandrędamadr j sinu skapi en huerr annara þeirra er þa uoru uppuaxande. sua er hann ok j ỏllu sinu athæfui at trautt megu menn um hann fæta. Ok þat er sagt at Vagnn er stundom j Borgundarholmi med Veseta afua sinum. ok var þat af þui at huorki þikizst rade vid hann koma fadir ne modir sua er hann vdęll. Vid Bua er hann bezst allra frenda sinna. ok þat hefir hann hellzst er Bui mællti firir honum þuiat honum var hann skaplikazstr. en at ỏngu hafde hann þat er adrir frendr hans mælltu þegar honum syndizst annan ueg. hann var allra manna uænstr ok hinn mesti atgeoruimadr ok hinn bradgeruazsti um huetuettna. Bui modurbrodir Vagns var oordasamr helldr hliodr oftazst (ok) skapmikill. hann var sterkr madr sua at menn uissu ogeorla afl hans. Bui var ekki vænn madr en þo var hann lidligr ok hinn hermannligste undir uopnnum. Sigurdr kapa var uænn madr ok sidlatr þỏgull ok þykkiumikill. En fra Siguallda syne Strutharalldz er þat sagt at hann var nefliotr ok follæitr. hann var eygdr manna bezst mikill uexsti ok allhardmannligr. Þorkell brodir hans var allra manna hæstr. ok hann var ok sterkr madr ok foruitri ok bader þeir brædr.


Samtal Jomsvikinga. capitulum.

134. Sva er frasagt at þeir Siguallde brædurnir bua .ij. skip or lande ok ætla til Jomsborgar ok vita ef þeir vile vid þeim taka. ok spyria Haralld fỏdur sinn huersu radligt honum þotti þat er þeir redizst til lids vid þa Jomsvikinga. Hann kallar þat radligt at auka agęti sitt. ok er nu mal segir hann at þit reynit ykkr huort þit erut nokkut manna. Þeir badu hann nokkut leggia til uista þeim til fararinnar. en hann suarar. kuat þa annattueggia gera skylldu at fa ser uistir sealfir edr fara huerge ella. ok sua annat þat er þeir þyrfti at hafa. |[192] Nu fara þeir æigi at sidr þo at Haralldr uillde ekki til leggia. þeir hafua .ij. skip or lande ok hundrat manna. þeir uoldu lid þat miog sem þeir hofdu fỏng a ok foru sidan til Borgundarholms ok þottuzst þurfua at afla ser uista ok fearhlutar nỏkkurs kostar. þeir taka þat rads at þeir runnu þar a land upp ok ræntu þar. toku upp bu Ueseta þat er audgazst var ok ræntu ollu fe ok hofdu til skipa sinna ok fara a burt sidan. Ok er nu ekki fra þeim at segia fyrr en þeir koma til Jomsborgar ok leggia utan j borgina. en Palnatoki gek jafnan j kastala þann med myklu lide er gerr var yfir steinboga þann er var yfir sundit. ok var hann þadan vanr at tala uid þa menn er kuomu til borgarinnar. Ok nu uerdr Palnatoki uarr vid at menn eru komnir. þa gengr hann j kastalann vid marga menn ok spyrr þadan huerir komnir væri edr firir rede lidinu. Sigualldi suarar. her rada firir .ij. brędr synir Strutharalldz jalls ok hæiti ek Sigualldi en Þorkell hæitir brodir minn. en þat er eyrendi mitt hingat ok okkar brædra at vit uillum biodazst til lids vid ydr med þeim monnum er ydr þikia nytande af ydru lide. Palnatoki rædzst um vid Jomsuikinga huort vit þeim skyllde taka. kuat ser kunnikt til kynferdis þeirra at þeir voru uel bornir. þeir vrdu allir a æitt sattir at Palnatoki skyllde firir rada sem hann uillde ok kalla þat sitt rad sem hann uill firir sea. Ok nu er upp lokin borgin ok roa þeir Sigualldi j borgina. ok er þeir eru þar komnir þa skal reyna lid þeirra eftir þui sem þeir voru vanir. ok er nu reynt huort þeir þikir(!) þeim til fallnir at ganga j lỏg þeirra. ok verdr su raun a at helmingr lids þeirra þikir nytr vera en annarrr helmingr var aftr sendr. Nu er tekit vid þeim Siguallda brædrunum ok Þorkeli ok .lx. manna med þeim ok eru nu j log teknir at rade Palnatoka.


Vidreignir þeirra Strutharalldz ok Veseta

135. Nv er at segia fra Veseta at hann var ræntr bui sinu þui sem audgazst var. ok nu tekr hann þat rad at hann setr aftr sonu sina at ỏllum geysinge. hann ferr sealfr a konungs fund ok segir honum huat titt er. Konungr rædr honum þat at hann lati vera kyrt fyst en ek mun senda eftir Strutharalldi ok uita ef hann uill bæta fe firir sonu sina sua at þu ser halldinn af. ok uillda ek at þu letir þer þat lika. Nu ferr Veseti heim. en Suæinn konungr sendir menn eftir Strutharalldi ok bad hann koma a sinn fund. jall letzst at visu fara mundu. Ok ferr hann a konungs fund. ok nu rædir konungr þetta uit Haralld huernn skada synir hans hofdu geort Ueseta. ok bidr at hann skuli bæta firir þa fiarhlut ok væri þeir sattir. En jall letzst hafua ofæingit þess fear at hann munde bæta firir þat þo at bỏrnn edr ungmenni tæki naut edr saude til matar ser. Konungr mællti. þa muntu fara heim segir hann ok hefui ek sagt huersu ek uilldi at væri. en sua mun ek firir mæla at þu abyrgizst þig sealfr firir Ueseta ok sonum hans. ok mun ek ỏngan hlut j eiga huernn ueg sem ydr ferr ef þu uill at ỏngu hafua þat er ek mæle. en þat hygg ek at þer þiki þessu uerr radit. Þa suarar jall. sealfr mun ek abyrgiazst mik en ekki er ek hræddr vid Veseta ne sonu hans. Ok nu ferr Haralldr jall heim ok er nu kyrt vm hrid. Þat er sagt at Veseti ok synir hans spyria vidrædu þeirra konungs ok jalls ok sua huerr endir a vard þeirra vidtale. ok þat vard nu þeirra tiltekia at þeir bua .iiij. skip ok ỏll stor ok þar med .ij. hundrud manna ok bua sem bezst. þeir fara sidan til Sealandz ok taka þar upp þau .iij. bu sem audguzst eru firir Strutharalldi ok fara heim aftr med fæinge þetta. Ok nu spyrr Haralldr jall þetta at hann er ræntr ok kemr nu j hug huat konungr hafde spat honum. sendir nu menn a fund Sueins konungs ef hann uillde sætta þa. letzst hann nu giarna vilia þat er hann næitte. En konungr suarar. nu skal Haralldr jall hafua rad sin hinu godu þui at hann uillde ekki hafua min rad þa er vit ræddum þetta rad ok var þa vm minna at dęma en nu. vil ek ok ekki lata þetta mal til min taka. Ok nu foru sendimenn aftr ok segia nu jalli konungs ord. ver munum þa verda at taka til uorra rada segir jall ef konungr uill ỏnguan hlut eiga j voru male. Haralldr jall færr ser nu lid ok hefir .x. skip. byrr þau sem bezst ath monnum ok uopnnum ok ferr sidan j Borgundarholm med þui lide ok rænir þar. tekr upp .iij. bu firir Ueseta þau er æigi uoru uerri en þau at Veseti hafde tekit firir Haralldi jalli. Nu ferr hann heim j Sealand med þetta fe ok þikizst nu hafua hefnnt sin. Ok er æigi langt at bida adr Ueseti spyrr skada sinn. tekr hann þat rads at hann ferr a konungs fund ok tekr hann uel vid honum. þa mællti Veseti vid konung. þann ueg ferr vm stund med okkr Strutharalldi at ek hygg at vfridr mune af georazst medal sealfra landzmanna ef þu att ỏngnan hlut j. ok kann vera at þa se vm mæira at dęma en nu þuiat þeirra manna erv uer huorirtueggiu. |[193] Konungr suarar. ek mun bradliga til þess þings fara er Seyrarþing heitir ok mun ek boda Strutharalldi þangat ok mun hann sia at rade at sættazst. ok mun ek þa sætta ykkr hæilum sattum þuiat mer þikir þu uel fara med þinu male. Ok eptir þetta ferr Ueseti heim ok lida nu stundir þar til er þeir fara til þingsins.


Sætt Bua ok Haralldz jarls

136. Nv ferr konungr til þings ok hefir mikit lid þuiat hann uill ganga milli þeirra Strutharalldz ok Ueseta. konungr hefir .lx. skipa. Haralldr jall a skamt til þings ok hefir .xx. skip. Ueseti ferr ok til þings ok hefir .iij. skip. Ok er konungr kemr a þing ok Haralldr jall ok Ueseti ok tialldar Veseti ner sionum en Haralldr jall tialldar langa snertu upp fra sionum. en konungr lætr setia budir sinar þar j mille þeirra. Ok er a leid kuelldit þa sa menn fara .x. skip fra heimile Haralldz jalls. ok er þau nalgazst þangat þa leggia þeir at j lægi ok ganga siden til þings. eru þar kendir synir Ueseta Bui ok Sigurdr. Bui digri uar þa uel buinn at klædum ok var hann j ỏllum alklædnade þeim er att hafde Haralldr jall. ok voru þat tignarklæde hans ok sa klædnadr var sua femikill at til kuomu .x. merkr gullz. hann hafde ok hỏtt jalls þann er til kom(u) .x. merkr gullz. Þeir ganga nu a þingit aluopnadir ok med fylktu lide. ok er þeir kuomu a þingit þa mællti Bui til Haralldz. þat er nu rad segir hann ef þu berr nỏkkur kennzsl a gripe þessa er ek hefui a mer at þu sækir til þeirra nu ef þu þorir enda ser þu nokkut at manna ok se nỏkkur dad j þer. þuiat ek er nu buinn at beriazst vid þig ef þu bilar æigi. Suæinn konungr heyrir ord Bua ok þikizst þat sea at hann mun æigi hallda ueg sinum ef hann lætr þa beriazst ok gengr j mille þeirra. en hann hafde adr sua mikit vm męllt at sætta þa þar a þinginu. ok gengr nu a mille þeirra ok lætr þa æigi na at beriazst. Ok nu kemr þar male at huorirtueggiu verda þui at jatta sem konungr uill ok skipe hann einn j mille þeirra. en þat skorar Bui j sattina at hann letzst alldri mundu lausar lata gullkisturnar Haralldz jalls þær er hann hafde tekit ok ỏngua hans gripe þa er hann hafde. en kuat konung skylldu rada ỏdru sem hann uillde. Þu Bui segir konungr skalt hafua þitt mal j þui at þu skalt hafua gullkistur ok sua mikit fe at þer frændr þikizst sæmdir af vera þessu male. en lausa verdr þu at lata gripe jalls þa er þu hefir teknna ok gera honum æigi þa suiuirding at hann nai æigi tignarklædum sinum. Nu verdr konungr at rada ok lætr Bui lausa gripe jalls. ok hellt konungr þui sua fast at hann uisse þat at jalli þotti ser j þui mest suiuirding ef hann næde æigi gripum sinum. ok nu verda þeir a þat sattir at konungr skal æinn skipa sem hann uill. Ok sidan lykr konungr upp sættinne ok ferr þadan at male sem hann hafdi adr sagt at Bui skal þa þegar lausa lata gripe jalls. en hann skal þat til vinna til sæmdar ydr at gipta Tofuu dottur[194] sina Sigurde kapu. þeir skulu æigi aftr giallda bu þau er þeir toku firir Haralldi jalli þuiat þat skal vera heimanferd Tofu þesse fe. ok skal æigi ỏdruvisu giallda upptỏku buanna en þeir taki undir sealfuum ser j kuonar mund. Þui georde konungr þann ueg sęttina at honum þotti þetta næst til at sęttin munde halldaz med þeim ef męgdir tækizst j mille. Þeir taka ok þessu uel fedgar ok leggr Ueseti til vid Sigurd þridiung allz fear ok þikir Sigurdi hit vænsta vm kuonfangit. ok sættazst þeir nu at þessu ok fara nu af þinginu til Strutharalldz jalls. ok skal þar vera brudkaup þeirra Sigurdar ok Tofuu med mikille tignn. Ok eftir uæizsluna ferr konungr heim ok adrir bodsmenn. Veseti ferr ok heim ok synir hans til Borgundarholms ok er Tofua j fỏr med þeim ok skiliazst nu godir vinir.


(Veseta synir fara til Jomsborgar)

137. Sva er sagt at þess er æigi langt j mille at Bui hinn digri fysizst at fara til Jomsborgar ok auka þar agæti sitt. Sigurdr uill ok fara þoat hann se kuongadr. ok buazst þeir nu heiman ok hafua .ij. skip ok vilea geora sem likazst þui sem geordu synir Strutharalldz. þeir hofdu hundrat manna ok fara nu til Jomsborgar ok leggia vtan at steinboganum ok hafnardyrunum. Ok er hỏfdingiar j borginne verda varir uid kuomu þeirra þa ganga þeir Palnatoki ok adrir hofdingiar j kastalann ok kenna þeir Sigualldi mennina þa er redu firir skipunum. Nu tekr Bui til orda ok segir at hann vill þangat radazst til Palnatoka ok badir þeir brędr ok med allt lid sitt ef hann uill vid þeim taka. Sigualldi suarar þa ok spyrr huersu at þeir Strutharalldr setti malum sinum ad(r) þeir fære ór landinu. Bui suarar. þat er lỏng frasognn at segia fra vidskiptum vórum en þau fellu lok a at Sueinn konungr gerde j millum uor. ok ma ek þat æigi tina skommu male er ver hỏfum saman att en sattir eru ver nu. Þa mællti Palnatoki. vili þer til hętta huort þessir menn segia satt edr æigi. en allfuss væra ek til þeirra foruneytis þuiat þess varir mig at fair mune her slikir firir vera sem þeir eru. Þeir badu hann taka þessa menn j lỏg med ser ef hann uillde. en ef nokkurir |[195] hlutir koma þeir upp sidan um hagi þeirra er uer uitum nu æigi þa skal þat sem allt annat a þinum dome. Ok nu er upplokit borginne ok leggia þeir Bui j hỏfnnina. ok er sidan reynt lid þeirra ok eru .lxxx. manna j lỏg teknir en .xl. fara burt. Ok nu er þat sagt at þeir eru allir samt j borginne ok eru godir vinir. Þeir heria huert sumar a ymse lond ok afla ser fiar ok mikillar frægdar. en þo at her se æigi sagt fra storvirkium þeirra þeim er þeir vnnu þa vita menn þo at valla fenguzst þeirra jafningiar. huert haust fara þeir aftr til borgarinnar ok hafua þar uetrsetu.


Vagn kom til Jomsvikinga

138. Þar er nu til mals at taka er Vagnn uex upp heima a Fione med fedr sinum en stundom var hann j Borgundarholmi med Veseta afua sinum. hann var suo oeirinn madr j uppruna sinum at þat er sagt til marka vm hans skaplynde at þa er hann var .ix. vetra gamall hefde hann drepit þrea menn. Hann er nu heima þar til at hann er .xij. vetra at alldri. þa þikiazst menn trautt mega vit hann sæma sua georizst hann vspakr. ok æigi þikiaz frendr hans vita huat ór skal rada. ok nu fær Aki fadir hans honum .lx. manna ok þar med æitt langskip. annat lid jafnnmikit færr honum Veseti afui hans ok annat langskip. ok er æinge madr elldri sa (er) honum fylgir en .xx. ok einge yngri en atian vetra vtan Vagnn sealfr hann er .xij. uetra. Hann bidr ser ekki annat fa hann letzst sealfr mundu fa ser vofnna(!) ok vista ok þat annat at hann þyrfti at hafua. Hann ferr nu heiman med þetta lid ok þarf nu bratt at afla ser vista. Vagnn verdr æigi ỏrþrifrada. hann ferr þa fyst yfir endilanga Danmỏrk ok hỏggr ser strandhỏgg sua sem þeir þurftu ok rænir bæde uopnum ok herklædum. ok sua lykr at hann skortir huorki uopnn ne vistir adr hann skildizst vid. hann siglde sidan ór lande ok til Jomsborgar. Hann kemr þar j solarrod ok leggr vtan at steinboganum. en borgarmenn ok hỏfdingiar lidsins ganga þegar j kastalann ok spyria huerir komnir uæri. Vagnn sagde til sin ok spurde huort Palnatoki væri j kastalanum. Ja segir hann her er sa madr. edr huerir eru þer at sua latit rikmannliga. Ekki skal þig leyna nafne minu segir hann. ek hæiti Uagnn ok er ek þui her kominn at ek uillde radazst til lids vit ydr. þuiat ek þotta æigi alldęll hæima ok þotti frendum minum nu uel at ek fære j brott. Palnatoki suarar. þikir þer þat radit frende segir hann at þu munir her þikia hægr vidskiptis er menn megu trautt hæima vm þig fæta. Vagnn mællti. litils virdir þu frendsemi vid mik j fysta sinn er ek kemr a þinn fund. Palnatoki suarar. huort þikir ydr rad at vid þeim se tekit. Þat er mitt rad at æigi se vit þeim tekit segir Bui ok er hann þo vid mik bezst sinna frenda. Þa mællti Palnatoki til Vagnns. vid þer uilia menn risa segir hann ok jafnnt frendr þinir þeir er ỏll deili vitu a þer. Ja segir Vagnn. huort verda þeir menn berir j þui er þar standa hea þer at æigi uilea vit mer taka. en uæri mer æigi þess von at þer Bui frendi at þu mundir berr j þui verda. Þar er ek þo sannr at þui segir Bui at ek let þess at vit þer se tekit. en þo uil ek at Palnatoki rade. Huat leggia þeir til synir Strutharalldz segir Vagnn. þuiat þat villda ek vita. Sigualldi suarar. hafa munu vor æinord til þess at ver uilldum at alldri kæmir þu j uornn flok. Huersu gamall madr ertu frende segir Palnatoki. Ekki skal liuga at þer segir Vagn. ek er .xij. uetra gamall. Þa mælir þu olaug vid oss segir Palnatoki ok mun þat firir standa at þu matt æigi med oss vera. Ekki mun ek hallda til þess at þu briotir laug þin. enda eru þau þa ekki brotin ef ek er sem æinnhuerr .xviij. uetra j framgongu þott ek se yngri at alldri. ok synizst mer þat þa æigi lagabrot þo at vit mer se tekit þuiat ekki ætla ek mer at renna vndan æinhuerium ydrum þott hann se roskinn at alldri. Halltu ekki læingr a þessu segir Palnatoki ek mun senda þig til Bretlandz a fund Bearnar hins bretzska ok firir uora frendsemi þa gef ek þer halft rikit þat er ek a j Bretlande. Uel þike mer þetta bodit segir Uagnn en eigi uil ek þetta þiggia. Huat uilltu þa segir Palnatoki ef þu uill æigi þetta er ek byd þer þuiat ek þottumzst nu uel bioda. Uagnn mællti. æigi uil ek þetta at helldr þo at vel se bodit. Palnatoki mællti. huar ætlar þu til er þu uill æigi þetta bod. Þui skal nu lysa firir ydr sagde Vagnn huat er ek vil. ek byd Siguallda syne Strutharalldz at leggia at oss med .ij. skip ok a hundrat manna ok reynum ver þa med oss huorir vndan letti(!) edr huorir meira hlut hafui. ok skal þat mark til geort at þer tekit vid oss ef þeir lata vndan med sitt lid. en ef ver latum vndan þa skulu ver j brott fara. ok æigi byd ek honum þetta med minna kappe en sua at Siguallda berizst vid oss ef hann er vragr kallmadr ok hafui helldr mannz hug en berkuikuendiss. Palnatoki mællti nu. |[196] muntu heyra Sigualldi huat þesse madr mælir edr huersu miog hann uandar bod at þer. en þess uæntir mig at þu komir j nokkura raun ok gilldan haska[197] af þessum hinum vnga manni. en vit þat at sua mikit er vm męllt vit þig ok kallmannliga þa kann ek æigi at letia at þer leggit at þeim ok georit þeim slikt illt sem þer megit. en berit at Uagnne skiolldu en drepit hann æigi þuiat þat mun oss æigi lika. ok æigi megu ver þat vita at honum se mein geort þott hann se æigi aldęli. en þess get ek at þer verdit reyndir. En eftir þat buazst þeir Siguallde ór borginne ok lid hans ok leggr nu vt .ij. skipum til motz vid Uagnn. ok er þeir hittazst þa leggia þeir saman randir ok beriazst. ok er þat frasagt at Vagnn ok felagar hans gerdu þeim Siguallda harda hrid sua at þeir megu ekki annat en hlifua ser ok hafua þo ærit at vinna. sua eru þeir akafuir. ok er griotit ferst þa lata þeir litt þurfua at bida hỏgguanna ok hafua þa hỏggorrostu ok beriazst hit hardazsta. ok sua kemr vm sidir at þeir Siguallde hallda undan jnn til landz ok villde fa ser griot. en þeir Uagnn hallda þegar eftir þeim ok finnazst nu a lande ok verdr nu Siguallde vid at hrỏkkua. ok verdr nu ỏnnur atlaga ok er þeirra bardage sea miklu meire en fyrr ok ueitir þeim Siguallda þungt. Þeir Palnatoki eru uppi a kastalanum vm bardagann ok sea þadan til at þeim Siguallda mun æigi duga sua buit ok bidr Palnatoki at þeir hætti nu bardaganum. ok er þat mitt rad at vit þeim Vagnne se tekit þott hann se yngri en mællt se j lỏgum uorum ok er god uon a vm mann þenna at hann verde hinn mesti kappi at þui er mer synizst. Nu gera þeir Vagnn sua sem Palnatoki mællti at þeir hætta bardaganum. en sidan taka þæir vid Vagnne ok eru nu j samlage ok lỏgum met þeim ok allir hans menn. J bardaganum letuzst af þeim Siguallda .xxx. manna en .xx. af Uagnni en margir voru sarir af huorumtueggium. Þat lofua nu allir Jomsuikingar at Vagnn se j lỏgum med þeim. ok sua er hann spakr madr at æinge fęzst hans jafnninge j Jomsborg. hann ferr huert sumar j viking ok ferr ór lande ok þikir einge madr hans jafninge til hardfeinge sa er j hernade er sem Vagnn Akason. Þessu ferr nu fram vm hrid hinu næstu .iij. sumur fra þui er hann kom j borgina at hann liggr j uikingu en hann er [innan borgar[198] a uetrum sem adrir Jomsvikingar.


Andlaat Palnatoka

139. Þat er no sagt at hit þridia haust er Uagnn er hæim kominn þa tekr Palnatoki sott ok er Uagnn fimtan vetra. ok bioda þeir nu Burizlaf konungi þangat ok segia at Palnatoki hefir sott tekit. þuiat honum segir sua hugr vm at sea sott mune hann til bana leida. Ok er konungr kemr a fund Palnatoka þa mællti hann. þat er hugbod mitt segir hann at ek mune æigi taka fleire sottir en þessa ok mun þat þikia æigi olikligt firir alldrs sokum. en þat er mitt rad herra segir hann at madr se tekinn j stad minn ok se sa hỏfdinge j borginne at skipa þeim malum er ek hefui adr firir set. ok hafuizst þeir her vit j borginne Jomsvikingar ok hafi enn landuornn firir þer. ok þiki mer Siguallda minzst til skorta at koma j minn stad vm radageordir ok at dęma vm mal manna będe sakir hardfeinge ok vitzsku. ok mun ydr þikia nỏkkur uáttuisi j þui sem ek mun mæla at ek get þess at alla þa skorti þo nỏkkut a þat er ek hefui verit. Konungr suarar. uel hafua oss gefuizst þin rad ok skal enn þau hafua er þu hefir til lagt segir konungr ok mun oss þat ỏllum bezst gegnna. en þat er oss ugganda at ver munum nu skamma stund niota þinna rada ok er oss at skylldara at hafua hit sidazsta. ok enn skulu ỏll standa þin lỏg hinu fỏgru j borginne þau er þer hafuit sett. Ekki er sagt at Sigualldi uære traudr at ganga j stad Palnatoka. en þat er sagt at Palnatoki gefr Uagnne halft riki j Bretlandi til eignar ok forrada med Birnne hinum bretzska. ok nu bidr Palnatoki Uagne virkta ok mællti þar vm morgum fỏgrum ordum ok synir j þui at honum þotti mikit undir um Uagnn at þeir georde uel til Uagnns. ok litlu sidarr andazst Palnatoki ok þikir þat ỏllum Jomsuikingum hinn mesti skade.


Bonord Siguallda. capitulum.

140. Litla stund hefuir Sigualldi styrt lỏgum adr en nỏkkut sneri hætti a j borginne. þa eru þar konur .ij. nattum ok .iij. nattum. nu eru menn a brottu ór borginne leingr en þa er Palnatoki lifde ok nu uerda auerkar med monnum ok einstaka uig. Ok nu er þetta (er) tidenda þa ferr Sigualldi ór borginne til fundar vid Burizlaf konung. Konungr atti .iij. dętr þær er nefnndar eru til sỏgunnar ok het Astridr hin ellzsta ok var hon hin fridazsta kona ok hin vitrazsta. ỏnnur het Gunnhilldr. en Geira hin yngste hennar fek Olafr Trygguason. Ok nu er Sigualldi kom a fund konungs þa bydr hann konungi .ij. kosti. annan þann at hann kuetzst æigi leingr munu vera j borginne eda hann skuli gifta honum Astride dottur sina. Konungr suarar. Þat hafda ek |[199] ætlat at ek munda þeim manni gifta dottur mina er tignari væri firir nafnns sỏkum en þu ert. en þo væri mer naudsyn a at þu værir j borginne ok skulu ver rada um ỏll saman huat oss synizst radligt af at gera. Sidan hittir konungr dottur sina ok spyrr hana huersu henni liki sea radahagr at hon se gift Siguallda. ok uil ek at vid setim rad sem vitrliguzst at Sigualldi fære æigi ór borginne edr adrir Jomsuikingar þuiat ek þarf þeirra miog til landuarnar med mer. Hon suarar. Þat er þer satt at segia fadir segir hon at ek uillda alldri Siguallda æiga. enn þo skaltu honum æigi fra visa ok þo a þa leid sem ek segi firir. hann skal þat vinna til radhags vid mig at koma af landinu ỏllum skỏttum þeim er þu hefir adr golldit Danakonungi adr hann komi mer j sama sæng. sa er annar kostr at hann fai komit Suæine konungi hingat sua at þu æigir ualld a honum. Þetta mal berr konungr upp firir Siguallda. en hann letzst fuss til radhagsins vid konungs dottur. ok jattar hann þui som þau hafua til mællt ok binda þetta fastmælum med ser ok skal fram koma firir hinu þridiu jol. enn ef þat er æigi þa skulu ỏll mal þeirra laus.


Sigualldi sueik Suein konung

141. Siguallde ferr nu heim til Jomsborgar eftir þetta. en hit sama uor ferr hann til Sealandz ok hefir .iij. skip ok hundrat manna ok hittir þar menn at male ok spyrr at Sueinn konungr er þar skamt a burt a uæizslu. ok er hann þikizst gloggliga spurt hafua huar Sueinn konungr er þa leggr hann skipum sinum at nesi nokkuru þar er huergi voru aunnur skip j nand. þat var skamt fra bæ þeim er konungr var a uæitzslu ok hafde æigi minna lid en .viij. hundrut manna. þeir Siguallde snua skipum sinum ok lata fram horfua stafnna fra lande ok tæingia saman oll skip huert at stafni annars ok leggia allar arar j haræidar. Sidan sende Siguallde .xx. menn a fund konungs ok mællti at þeir skillde sua segia konungi at Sigualldi uillde naudsynliga hitta hann sem fyst ok hann væri sua siukr at hann væri at bana kominn. þat skulu þer ok segia honum at þar liggr honum ok sua stort vid sealfuum at vit finnumzst adr ek ỏndumz at naliga liggr vid ỏll sæmd hans ok lif. Ok nu fara sendimenn Siguallda a fund Sueins konungs ok ganga firir konung ok bera upp eyrendi sin. Ok er konungr heyrde þesse tijdendi þa ferr hann þegar til strandar ofuan med allt lid sitt. ok er Sigualldi verdr þess varr at konungr er þangat a læid þa ferr hann a þat skip er firrst er landinu ok liggr j rekkiu ok georizst allmattlitill. Hann mællti nu vid menn sina. þa er .xxx. manna eru komnir a þat skip er næst er lande þa skulu þer kippa af bryggiunni ok mæla sua at menn sỏkkui æigi skipunum undir ydr. ok get ek þess at konungr gangi j fyrra lagi. en þa er .xx. menn eru komnir a midskipit þa skulu þer kippa bryggiunne þeirre er mille skipanna er. Nu er fra þui at segia at konungr kemr þar ok spyrr at Siguallde er maattlitill ok liggr a þui skipi er yzst er. sidan gengr konungr a þat skip er næst er landi ok þar til er hann kemr a þat skip er yzst er. voru ok nokkurir menn med honum. en menn Siguallda fara nu med ỏllu sem hann hafdi rad til gefuit. Ok nu er konungr kemr a þat skip er Siguallde liggr a med .xx. menn þa spurde konungr ef Siguallde heyrde[200] mal sitt. honum var sagt at hann hefde mal ok væri þo litit ok sem minnzstr mattrinn. Sidan gengr konungr at þar sem Siguallde la ok laut nidr at honum ok spurde huort hann munde nema mal hans edr huat tidenda hann kynne honum at segia þau er honum lægi sua stort vid at þeir fyndizst. Luttu at mer herra segir hann þa muntu helldr nema þat er ek segi þer þuiat ek gerumzst nu lagmælltr. Ok nu lytr konungr at honum. þa tekr Siguallde annarre hendi vm hals konungi en annarre vndir hondina. ok er hann nu æigi allmattlitill. Hann helldr nu konunginum fast ok sidan kallar hann at allir hans skiparar falli vid arar sem akafuazst. ok þeir geora suo roa j brott sem skiotazst. en lid konungs stendr nu eptir a strỏndinne nema .xxx. manna foru med honum. Nu tekr konungr til orda ok spyrr Siguallda huat firir var ætlat. ek þikiumzst þat sea segir hann at stortidendum mun sæta en þat ueit ek æigi til huers koma mun sea tiltekia. Sigualldi suarar. þu skalt fara til Jomsborgar herra med oss ok skal ek allt væita þer til virdingar þat er ek ma en menn ydrir skulu vera uelkomnir med oss. ok munu þer þa vita huat til huerskis kemr er þer komit til þeirrar uæitzslu er ver hofum þar til efnat. ok skulu þer ỏllu rada sem vera (a) ok allir til yduarr þiona sem verdugt er. ok þer skulu ver alla sæmd uæita þa er ver megum. Þat munu ver nu þekiazst segir konungr or þui sem at rada er. Þeir fara nu sidan til Jomsborgar ok þionar Siguallde nu konungi j ollu sem vera atti.


Vidrtal konungs ok Siguallda

142. Ok er þeir koma til borgarinnar þa geora Jomsuikingar j mote konungi |[201] hina dyrligzstu ueitzslu ok kallazst allir hans menn vera. Sidan segir Sigualldi konungi huer sok til þess var at hann flutti konung ór landi. at hann letzst hafua bedit til handa honum dottur Burizlafs konungs. þeirrar meyiar er ek væit vænsta ok bezst at ser um huetuetnna. ok tỏkumzst ek þetta a hendr firir ỏngar sakir vid þig at þui at mer þikir ok uillda ek at þu mistir æigi þess kuonfangs er bezst er. Þui gat Siguallde vid komit at allir Jomsvikingar sỏnnudu þetta med honum. Konungr spurde huat mærin het. Hon heitir Gunnhilldr segir Siguallde. en mer er fỏstnut onnur dottir konungs er Astridr heitir. ok er þo Gunnhilldr firir þeim sem vera a. en þer konungr skulut vera her j Jomsborg at ueitzslu en ek skal fara a fund konungs ok vitea mala firir huornntueggia okkarn. ok munu þer nu verda at trua mer uel. skal ek ok uel gefuazst ydr. Ok eftir þetta ferr Siguallde a fund Burizlafs konungs med hundrat manna ok er honum þar uel fagnat.


Sueinn konungr feck Gunnhilldar

143. Nv lætr konungr gera agæta væilzslu j mot Siguallda. ok er þeir rædazst vid þa letz Sigualldi kominn til radahags vid Astride. letzst þui nu hafua til leidar komit sem til var mællt at Sueinn konungr var kominn j Jomsborg. ok mattu nu gera af honum huat er þu uill. En þau konungr ok Astridr radazst um vid Siguallda huat honum þætti tiltækiligazst vm þat mal er til konungs tok. Siguallde suarar. hugsat hefui ek æitt rad segir hann. ek uil at þer gefit honum Gunnhilldi dottur ydra ok gerit hans fỏr sem virduligazsta hingat til landz. en hann vinne þat til radahags vid hana at hann gefui upp skatta alla þa er þer hafuit aatt at geallda her til. ok mun ek ganga med þeim ordum mille yduar ok mun ek sua fa flutt at þetta mun framgeingt verda sem ek hefui firir ydr rætt. Sidan ferr Sigualldi aftr med lid sitt ok hitti Suein konung. ok spyrr konungr huersu malin hafui gengit. Sigualldi suarar. þat er nu a ydru vallde herra. Huernn ueg er þess sagde konungr. Siguallde suarar. þat þa herra ef þer vilit gefua upp skatta þa alla er Burizlafr konungr hefir att at geallda Dana konungi en hann gifti ydr dottur sina. ok þikir honum þat ykkr vera mæire some at hann se æigi skattgilldr undir næinn konung þa er þer gangit at æiga dottur hans. megu þer a þat lita er allt er yduart eftir hans dag. ok er þetta ydr sæmd meire at þer æigit þann mag at æigi se skattgilldr þuiat þeir þikkia iafnnan minne konungar er skatt æiga at giallda. Talar Sigualldi vm þetta marga uega firir konungi ok skortir hann huorki til vit ne ordfære. ok sua kemr þessu mali at Sueini konungi þikir nu radligt med fortaulum Siguallda. ok er akuedin brudhlaupsstefnna ok skulu bæde senn brudkaupin. Ok er at þeirre stefnnu er komit þa fara allir Jomsvikingar til bodsins en Suæinn konungr er nu firir lidinu ollu. þat er hin virduligazsta uæitzsla at huiuetnna sua at þeir menn eru æigi j Uindlande at slika ueitzslu hefde set. Þat er nu frasagt at hinn fysta aftan væitzslunnar at brudirnar fallda ser sitt sua at ogerlla matti sea þeirra yfirlit. en um morgininn eftir eru þær katar miog uel ok skuppla ekki. ok hyggr Sueinn konungr nu uandliga at þeirra yfirlitum þuiat hann hafde huoriga adr set ok hafde þat æina til er Sigualldi hafde sagt honum fra þeirra yfirlitum ok vænleik. Ok sua er sagt at Sueini konungi litz allra betzst a þa brudina er Sigualldi a ok þikir su uera uænne en sin kona. ok þikir Sigualldi til lykta æigi hafua satt frasagt ok þikir hann nu hafua brugdizst ser vm vinfæingit ok ser nu allar hans radagerdir. ok færir ser nu j nyt allt þat er honum matti til virdingar verda j þesse ferd. ok hann a nu at taka Uindland at þridiunge eftir Burizlaf konung. Ok eftir þessa ueitzslu ferr Sueinn konungr j brott med Gunnhilldi konu sina ok hefir nu .xxx. skipa ok mikit lid ok margar gerssimar. en Sigualldi ferr til Jomsborgar med konu sina. ok fellr(!) nu mikit af login þeirra at þui sem verit hafde. ok finna nu allir Jomsvikingar at Palnatoki er daudr ok eru þar þo allir vm stundar sakir med litlu samþykki.


Druckit erfi eftir Strutharalld

144. Eige myklu sidarr spyriazst þau tidende ór Danmork at Strutharalldr er andadr fadir þeirra Siguallda ok Þorkels. en Hemingr brodir þeirra var a ungum alldri þa er þessi tidendi georduzst. ok þikizst Sueinn konungr skylldr til at lata gera erfui eftir Strutharalld jall ef synir hans hinir ellri kęmi æigi til þuiat Hemingr þotti ungr til þess at vera firir ueitzslunne. Nu sendir konungr ord til Jomsborgar Siguallda ok Þorkatle at þeir kæma til at drekka erfuit ok hittizst þeir þar allir saman ok hefde tilskipan at væitzslan yrde sem virduliguzst eftir þuilikann hofdingia sem var Strutharalldr. En þeir brædr senda þau ord j moti Sueini konungi at þeir munu koma til erfuis ok mælltu at konungr |[202] skyllde til bua lata þat er þeir þyrfte til ueitzslunnar. en þeir kuoduzst allt til mundu fa ok badu hann taka af æignum þeim er þeir ætti eftir Strutharalld fỏdur þeirra. Þetta synizst flestum monnum vradligt at þeir brædr fari þangat ok grunar at vinatta þeirra Sueins konungs ok Siguallda mune vera helldr grunn ok annarra Jomsvikinga þeirra sem þar voru med honum þo at þa leti huorir likuliga vid adra. en Sigualldi ok þeir brædr uilldu ekki annat en fara sem þeir hỏfdu heitit. en Jomsvikingar uilea ok æigi eftir vera ok vilia firir huernn mun fara ok fylgia þeim Siguallda til bodsins. Ok er at þui kemr þa fara þeir or borginne med myklu lide. þeir hafua .lxx. skipa annars hundrads ok þeir fara til þess er þeir koma til Sealandz þar sem Haralldr jall hafde firir radit. ok var Sueinn konungr þar firir ok hafde bua latit veitzslu sua at hon var þa albuin at ỏllu er þeir finnazst um uetrnatta skeid. Þar er allmikill mannfiolde ok hin bezsta ueitzsla ok drekka þeir Jomsvikingar akafliga hit fysta kuelld ok færr a þa miog. ok þat sama finnr Sueinn konungr at þeir georazst nærr allir olódir med þeim hætti at þeir voru allir sua malgir ok katir ok þikir litit firir at mæla þat er þeir uilldu giarna omællt hafua ef þeir uæri odruknir. Ok er konungr ser þetta þa tok hann til orda ok mællti sua. her er nu glaumr mikill ok fiolmenni segir hann ok uil ek til þess mæla at þer takit upp nokkura nyia glede til skemtonar monnum þat er leingi se uppi haft sidan ok mikils se vert. Sigualldi suarar. þat þikir oss vera upphafligt herra ok von at bezst verde firir set vm gledina at þu hefir fyst þuiat ver æigum allir til þin at luta. vilium ver ok allir þat samþykkia sem þer uilit vera lata til skemtunar monnum. Konungr suarar. þat væit ek menn geort hafua iafnan segir hann at godum ueizslum ok þar er manna ual er gott saman komit at menn hafua streingt hæit sier til skemtanar ok til agætis ok er ek þess fuuss at ver fræistum þess gamans. þuiat ek þikiumzst þat sea. sua myklu sem þer erut nu agætari Jomsvikingar vm alla nordrhalfu heims en allir menn adrir. þa er þat audsynt at at þat mun med meira moti vera er þer vilit upptaka vm heitstreingingar en adrir menn. ok mun þat fara eftir ỏdru at þer erut nu vmfram alla menn adra ok þat likligt at menn mune þat leinge at agętum hafua. enda skal ek þat ekki undan draga at hefia þetta gaman upp.


Heitstreingingar

145. Konungr steig þa fram ór sætinu ok mællti. þess streingi ek hæit at ek skal elltan hafua Adalrad Einglakonung af riki sinu adr lidnar se hinar þridiu uetrnætr edr felldan ella ok na sua riki hans. en nu attu Sigualldi segir konungr ok mælltu æigi minna vm en ek. Sigualldi suarar. þat skal vera herra segir hann at vm skal mæla nokkut. þess stræingi ek heit segir hann at ek skal heria j Noreg firir hinar þridiu uetrnætr med þui lide sem ek fæ til ok hafua ellt Hakon jall af riki sinu edr drepit hann ella. þridia kosti skal ek þar eftir liggia. Sueinn konungr suarar. nu ferr uel at segir hann ok er þessa uel hæittstreingt ef þu efnir þetta uel ok æigi er þetta litit. ok ver halfu hæilli er þu hefir þetta vm mællt ok efnn uel ok drek uel. Nu er þar til at taka Þorkell hinn hafui er þu ert segir konungr. huers uilltu hæitstræingia. er þer ok æinsætt at lata þer verda stormannliga. Þorkell suarar. hugsat hefui ek mina heitstræinging herra segir hann. fylgia Siguallda brodur minum ok flyia æigi fyrr en ek se a skipstafnn skutar hans. en ef hann berst a lande þa skal ek æigi flyia fyrr en ek se hann or fylkingu ok ek se merki hans firir mer. Uel er þetta mællt Þorkell segir konungr ok at visu muntu þetta uel efnna ertu sua godr dreingr. Þu Bui hinn digri segir konungr nu attu ok vitum ver at þu munt stormannliga vm mæla. Þess stræingi ek hæit segir Bui at ek skal fylgia Siguallda j þessa ferd sua sem mer endizst kallmenzska til ok flyia æigi fyr en færri standa upp en fallnir se af voru foruneyti ok hallda þo vid medan Sigualldi uill. Sua for sem ver gatum Bui segir konungr af mikilmannliga munde verda vm mællt af þinne hende. Nu attu Sigurdr kapa segir konungr at mæla vm eftir Bua brodur þinn. Skiot er min heitstreinging segir hann at fylgia Bua brodur minum ok flyia æigi fyrr en hann er liflatinn ef þess er audit. Sliks er uon segir konungr at þu mundir þui fylgia sem Bui brodir þinn. Nu attu Uagnn Akason segir konungr ok er oss þar mikit vm at heyra þin vmmæli þuiat þer langfedgar erut garpar myklir. Vagnn suarar. þat er min hæitstreinging segir hann at ek skal fylgia Siguallda j þessa ferd ok Bua frænda minum ok hallda vid medan Bui uill ef hann er lifs ok nokkur færr. ok þat læt ek fylgia minne heitstreinging ef ek kem j Noreg at ek skal koma j sæng Jngibiargar dottur Þorkels leiru j Uik austr an hans vilia ok frenda hennar. Þat er sagt at Biornn hinn bretzske uar j fỏr med Jomsvikingum ok var æinkum felagi Uagnns Akasonar. þuiat þeir attu Bretland badir saman sidan Palnatoki anndadizst. Konungr mællti til Bearnar. huers stræingir þu heit segir hann. Beornn suarar. (at) fylgia |[203] Uagnne fostra minum sua sem mer endizst dreingskapr til ok vit. Ok nu eftir þetta slitr tali þeirra ok fara menn at sofua uonu bradara. Sigualldi ferr ok at sofua ok sofnar fast ok læinge ok vaknar sidan.


Vidrtal konungs(!) ok Aastridar

146. Nv talazst þau Astridr vid ok spyrr hon huort hann minntizst nokkut huers hann hefde heitstreingt vm kuelldit. En hann suarar ok letzst æigi muna at hann hefde neins heitstreingt. Æigi mun þer at þui verda sagde Astridr at þui at ek get til ok muntu þurfua vid bæde vitz ok hardfæinge. Huat skal nu til rada taka segir hann. þu ert vitr ok munt vilia god rad til leggia segir hann. Hon suarar. æigi væit ek huat til godra rada uerdr en til skal þo nỏkkut leggia. þa er þu kemr til drykkiu a morgin þa vertu gladr ok katr þuiat Sueinn konungr mun muna allar hæitstreingingar ydrar at þui sem ek get til. ok þa er konungr rædir vid þig þa skaltu þessu suara at ỏl se annar madr ok ek munda synu minna af hafua tekit ef ek væri vdrukkinn. en sidan skaltu spyria konung huat hann uill til leggia at efnd verde heitstreingingin. ok grip nu gulli a vit konunginn ok lat sem þu þykkizst þar oll rad eiga sem hann er þuiat hann þikizst þig miog stilltan hafua. ok spyr hue mỏrg skip hann vill fa þer til fararinnar. ok ef hann tekr þui uænliga ok kuedr þo ekki a huerssu morg skip hann uill fa þer. þa skaltu skora fast a hann sua at hann kuede þa þegar a huat hann mun til leggia skipanna. ok seg at þu munt morg vid þurfua þuiat Hakon jall hefir mikinn afla. firir þui skaltu sua skiott at gala vm þetta vid konung at ek hygg at nu mun honum minnzst firir þikia at hæita medan æigi er radin forin. en (er) forin er radin þa ętla ek at litit munir þu fa af honum vm lidit ef hann hefir adr ỏngu heitit þer. firir þui at huornngan ykkarnn sparir hann til ofara Hakon ne þig ok mundi honum þa betzst þikkia at huorrtueggi hlyti illt af.


Raadagiord

147. J þann tima vm morgininn er Sueinn konungr kemr til drykkiu ok Jomsvikingar var Sigualldi hinn katazsti ok færr mart til glede ok nu [minnizst Sueinn konungr allra heitstreinginga[204] þeirra upp þær er vm aftaninn hofdu verit ok þikir vm hit uænligsta ok þikizst nu hafua miog vm stillt ok komit upp j uadhornne vid Siguallda ok alla þa Jomsvikinga. Sigualldi suarar slikum ordum konungi sem Astridr hafde firir sagt ok frettir nu eftir huat konungr uill til leggia. Þar kom vm sidir at konungr kuetz þat ætla þar er Sigualldi er buinn til þessarar ferdar at til munde .xx. skip. Þa suarar Sigualldi. þetta væri gott tillag af æinum rikum bonda en ekki er þetta konungligt tillag. Þa mællti konungr ok var nokkut sua brvnuolui ok spurde Siguallda. huersu mikils muntu vid þurfua þikiazst ef þu hefir lid eftir þui sem þu þikizst þurfua. Skiott er þat at segia .xl. skipa þeirra er oll se stór segir Sigualldi ok uel skiput. en ek mun fa þar ỏnnur j stadinn ok æigi verri þuiat æigi er uist huort oll koma hinu sỏmu aftr. Nu suarar konungr. buin skulu þessi þar er þu ert buinn til ferdarinnar Sigualldi ok radir þu til at helldr. Sigualldi suarar. þa er uel[205] ordit ok uegsamliga sem uon er at ydr. ok efnn þetta uel sem þer hafuit hæitit firir þui at nu skal þegar fara sem væitzsluna þrytr. ok fa þu nu ỏll skipin sua at æigi verde seinat[206]. en ek mun fa lid til ok badir vit saman. Ok nu þagnar konungr fyst ok verdr at stadr ok mællti þo. sua skal vera sem þu beidir en eige varde mig at sua skiott munde fỏrin radin. ok er þetta nokkuru fliotara at borit en ek hugda. Þa mællti Astridr kona Siguallda. æigi er ydr þess uon segir hon at þer munit sigrazst a Hakoni jalli ef þer duelit forina sua at spyrizst j Noreg ok megi hann vid buazst ef nokkut er þess at þer farit þa osigr þo at æinge frett fari firir ydr. ok er þat æitt radit at bregda vit sem skiotazst ok koma jallinum sem mest a vuart. Ok nu lata þeir radna ferdina ok skipa nu til vm ferdina. Sua er sagt at Tofua dottir Strutharalldz jalls tekr til orda ok mællti vid Sigurd kapu bonda sinn. nu er suo sagde hon at þu munt fara j þessa fỏr sem þu hefir ætlat. en þess uil ek bidia þig at (þu) efnn vel heit þin ok fylg sem bezst Bua brodur þinum ok læif eftir þig sem bezst ord. en ek skal bida þin sua at æinge madr skal koma j rekkiu mina medan ek spyr þig lifs. Þa mællti hon til Bua. menn eru þeir .ij. sagde hon at ek uil þer gefua til þessarar farar þuiat þu hefir alla stund uel vid mig verit. ok hæitir annarr Hauordr hỏgguande en annarr Astlakr holmskalli. en þui gef ek þer þessa menn at ek a þer gott at launa. en ekki skal oeinurd vid þat hafua at myklu helldr uillda ek þer gefuin hafua verit en þeim sem ek a nu. en þo verdr nu sua buit at verda. Bui þiggr nu mennina ok bad hana hafua þỏk firir ok gefr hann þegar Astlak Vagnni frenda |[207] sinum en Hauardr ferr med Bua.


Hernadr Jomsvikinga til Noreghs

148. Sva er sagt at þeir Jomsvikingar bua nu her sinn eftir ueitzsluna. þat var nærri uetrnattum. Þa voru lidnir .v. vetr fra þui er Olafr Trygguason for af Vindlande. uar Olafr þa firir uestan haf er þetta var tidenda ok hafdi feingit Gydu ensku sem fyrr var ritat. Æinum uetri fyrr en Sueinn konungr ok Jomsuikingar erfdu fedr sina var Olafr Tryggvason skirdr j Sylingum. Ok þa er Jomsvikingar uoru albunir þa fara þeir or lande ok hafua hundrat storskipa. en þeir hỏfdu allz halfan seaunda tỏg annars hundrads ok voru j þui tale morg sma skip. Nu fara þeir ferdar sinnar ok gefr þeim uel byri ok toku Vikina j Noregi. þeir toku land sid vm aftaninn edr um nottina sua ok kuomu þar a vuart þuiat ekki hafde spurzst til fara þeirra adr þeir kuomu. Ok nu þegar er þeir kuomu vid land helldu þeir til bæiarins j Tunsbergi ok kuomu þar vm midnætti. Sa madr er nefndr til sỏgunnar er Augmundr het ok var kalladr hinn huiti hann var lendr madr Hakonar jalls ok a ungum alldri ok virdr[208] mikils af jalli. hann hafde þa mest forrad firir bænum j Tunsbergi er þetta er tidenda. Ok nu er herrinn er kominn j bæinn þa taka þeir upp naliga allan bæinn ok drapu þar mart mann ok toku þar j fearhlutum allt þat er þeir mattu. foru æigi þornnsamliga[209] gerdu naliga allt þat er illt var. en þeir er firir voru uỏknudu vit þat at margir attu vid hỏggum at taka ok uoppnnagang. Augmundr hinn huiti uaknar sem adrir menn vit þenna ufrid ok þeir er suofu næst j herbergium. hann tekr þat rad at þeir hlaupa j loft æitt þat er þeim þotti sem læingzst mundi mega veriazst j. þuiat æigi uoru faung a at þeir kæmizst til skoger. ok er þeir Jomsvikingar uerda varir vit þetta þa drifua þeir at loftinu alla uega ok hoggua j akafua. ok sia þeir Augmundr at þeir fa ekki varizst. myklu er herr sia hardfæingre ok akafare er þar er kominn. Þat er sagt at Augmundr tekr þat rad at hann hleypr ór loftinu ofan ok a strætit ok kemr standande nidr. en Vagnn Akason var þar nærr staddr er hann kom nidr ok hoggr þegar til hans ok kemr a hondina firir ofan ulflid ok hefir Uagnn eftir hondina. en Augmundr kemzst a skog undan. en gullhringr hafde fylgt hendinne ok tekr Uagnn hringinn. Ok þegar er Augmundr kemr a skoginn þa nemr hann stadar þar sem hann heyrde mal þeirra j bænum ok vill vita huerir þar væri. þikizst hann vera ofhræddr ef hann visse æigi huerir þeir uæri ok kunni ekki fra at segia þa er hann hitti jarll slik meitzsl sem hann bæri a ser. ok verdr hann þess varr af þeirra akalle at þar eru komnir Jomsvikingar. sua nemr hann huerr a honum vann. Sidan ferr hann a merkr ok a skoga ok er þat fra sagt at hann liggr vti .vj. degr a skogum adr hann kemr til bygda. ok er hann kemr (til) manna þa hefir hann allan greida þann er hann þarf þuiat margir vissu skyniar a honum. Hann ferr nu þar til er hann kom a fund jarlls. en hann hefir þa verit a uæitzslu a bæ þeim er a Sola hæitir. Erlingr hellt væitzsluna hann var lendr madr jalls. þar var ok Æirekr son hans. Sua er sagt at Augmundr kemr þar sid vm kuelld ok gengr firir jall j hỏllina ok kuedr hann virduliga. hann tekr þui uel. Augmundr var spurdr tidenda. hann segir. litil eru tidendi j fỏrum uorum segir hann en georazst mætti at tidendum ekki allitlum. Huat þa segir jall. Þat segir Augmundr at hersỏgu kunnu ver at segia ydr at mikill herr er kominn j land austr j Uik ok ferr med hinum mesta ufride ok u(i)afnnade ok þat ætla ek þeim j skape at hallda sliku fram. Jall suarar. huat væit ek segir hann huort menn munu alldri hætta fyrr lygisogum j landinu en nokkurir hanga uppi firir þat. Æirekr mællti. æigi er a sliku sua at taka fadir segir hann ekki er þetta lygimadr er nu segir fra. Jall suarar. uæitzstu miog giorla huerr þessi madr er er þu fylgir hans mali sua miog. Þat ætla ek segir Æirekr at ek vita nokkut til at þetta er Augmundr huiti lendr madr þinn ok oft hefir hann oss betr fagnnat en ver fỏgnum honum nu. Æigi kenda ek hann segir jall. gangi hann hingat nu segir jall. Ok sua gerir hann. ok nu spyrr jall. huerr Augmundr ertu segir hann. Hann segir nu til sin sua at jall kannazst vid hann. Uæit ek segir jall at þu munt satt[210] segia. edr huerr rædr firir lide þessu hinu mykla. Siguallde hæitir sa er firir rædr lidinu ok nefnndan heyrda ek Bua ok Uagnn j herinum. ok hefir ek þess nokkurar jartæignir at ek lyg æigi. ok bregdr nu upp handarstufnum. Jall suarar. hart ertu læikinn segir hann. edr huort vissir þu huerr þer veitti[211] þenna geig. Red ek at likendum herra segir hann. þeir mælltu þa er sa tok upp hringinn ok fylgde hondin. fenade þer nu Vagnn Akason sogdu þeir. ok þottumzst ek af þui vita at hann munde hæfua særdan mik. ok þat kannadizst |[212] mer af at sea herr munde kalladr vera Jomsvikingar. Sannfrodr muntu vm þat vera segir jall at þeim monnum sem þu hefir nefnnda. en þat er þo at segia at sonnu at þenna her munda ek sizst til uelia þo at ek skyllde vm alla kiosa. ok mun nu bæde þurfua vid vit ok hardfæingi segir jall.


Tilbunadr orrostonnar

149. Hakon jall sendir nu þegar menn nordr a Hladir til Sueins sonar sins at segia hersoguna. bidr hann safnna lide vm allan Þrandheim ok bidr huernn fara er herfærr ma hæita ok skillde ma uallda ok bidr bua huert skip er nokkurr er uỏxstr at. Gudbrandr hinn huiti var þa med jalli frendi hans ok vnni hann honum mikit. Ok eftir þetta ferr Hakon jall af uæitzslunne med þui lide sem hann fek þar. hann ferr ofan eftir Raumsdal ok safnnar lide. hann sendir Æirek son sinn þegar af uæitzslunne sudr vm Rogaland ok Sogn at safnna þar lide ok um Fialafylke ok vm Fiordu. ok sendir jall ord aullum monnum sinum þeim sem j uoru landinu. at þeir skylldu allir til hans koma med allt lid þat er þeir fengi til ok æigi þeir sidr er missattir voru vit hann. letzst hann nu uilia sættazst vit huernn þeirra er þa kæme a fund hans ok honum uillde lid uæita j þat sinn. Æirekr son Hakonar jalls ferr nordr j Naumudal ok safnar lide allt hit ytra vm eyiar. Þat er sagt at Æirekr siglir eftir Hamrasunde at þar koma j mote honum herskip ok rædr þar sa madr firir er Þorkell midlangr het. hann var vikingr ok j missætti vid Hakon jall. Æirekr tekr hann ordum er þeir finnazst. uilltu segir Æirekr koma a fund fỏdur mins Þorkell med allt lid þitt ok uæita honum sligt sem þer megit þa munu þit sættazst ok auduellt mun þat firir hans hond. Þorkell suarar. þenna kost uil ek ef þu bitzst j þui Æirekr at þetta uerde eftir þui sem þer segit. Ek skal þat annazst segir Æirekr. Ok nu rædz Þorkell j suæit med Æireki ok kaupir sig sua j frid vid jall. Ok nu finnazst þeir Sueinn brædr ok fara til þess er þeir koma til þess stadar sem þeir Hakon jall ok Æirekr hỏfdu akuedit at þeir skylldu hittazst. ok þar finnazst þeir nu allir frendrnir Hakon jall Sueinn ok Æirekr sem herrinn skyllde allr saman koma. en þat er vijd[213] ey su er Hỏdd hæitir a Sunnmæri. þar kemr mart lendra manna. þeir hỏfdu mart skipa sua at menn segia at þeir hafui nær haft þremr hundrudum fedgarnir ok voru þa morg ekki stor. þeir liggia a Hiorungauoge ok bera nu rad sin saman ok liggia þar nu med allann flotann.


Jomsvikingar komu a Hiorunga(uog)

150. Nv er at segia fra Jomsvikingum at þeir fara sunnan yfir landit oþornnsamliga[214]. heria þar sem þeir koma ok ræna. hỏggua strandhỏg stór ok drepa mart manna en brenna bęi ok fara herskillde yfir landit. ok flyr undan huetuettnna þat er komazst ma. Nu koma þeir þar er Ulfuasund heita þat er nordr vit Stade ok spyria huoregir glỏgt til annara. ok sidan sigla þeir firir þat torlæide .vj. uikur sæfuar at æinguar eyiar eru firir vtan. þeir koma sidan j hỏfnn þa er j Hereyium hæitir ok liggia þar ollum flotanum. Ok er þeir eru þar komnir þa þikiazst þeir þurfua at afla ser slatra ok annara uista. ok er sagt at Uagnn Akason ferr med skæid sina til eyiar þeirrar er Hỏdd hæitir ok uæit Uagnn æigi at Hakon jall liggi a uǫginum(!) skamt fra honum. hann leggr uit eyna. ok ætla at fa ser strandhỏgg ok ganga upp a eyna. Nu berr sua til at þeir hitta einn mann at mali sa rekr firir ser kyr .iij. ok geitr .xij. Uagnn spyrr þenna mann at nafnne. hann nefnndizst Ulfr. þa mælir Uagnn vid sina menn at þeir take kyrnar ok gæitrnar ok hoggui a skip þeirra. ok sua ef þer finnit her flæira fe. Huerr er sia madr er firir skipunum rędr segir Ulfr. Uagnn hæitir sea ok er Akason. Sua þætti mer sem uera munde stærri slatra fỏngin segir Ulfr ok þo æigi allangt j brottu fra ydr Jomsuikingum. ok er ydr þat helldr frami at uænta þar til en hỏggua kyr firir mer edr gæitr minar. Segþu oss ef þu ueitzst nỏkkut til Hakonar jalls segir Vagnn ok muntu þa undan koma kum þinum ok geitum. edr huat ueitzstu tidenda at segia oss. Ulfr suarar. her la Hakon jall j gærkuelld firir jnnan eyna Hỏdd. ok munu þer þegar fa drepit hann er þer vilit þuiat hann bidr þar lids sins. Þu skalt hafua keyft j frid allt fe þitt ok gak a skip med oss ok seg oss þangat leid. Sua hæfir æigi segir Ulfr. ek uil æigi beriazst segir hann j mot jalli þuiat þat samir æigi. en visa mun ek ydr læid sua at þer hittit a uoginn ef þer uilit. Uagnn suarar. þu skalt fara ef þu uillt ok sua þo at þu vilir æigi. Vlfr suarar. ef ek gæing a skip med ydr þa uil ek æiga skilit at mer se fylgt til landz þa er þer siait at þer munit hitta uoginn. Nu gengr hann a skip med þeim Uagnne ok er þat sama dags. ok fara þegar j Hereyiar ok segia Siguallda ok ỏllum Jomsvikingum þessi tidende. ok taka nu vid at buazst sem þa er þeir munde til hins |[215] hardazsta bardaga fara ok uilea vera vidbunir ỏllu þott Ulfr taki auduelliga aa. ok er þeir eru bunir þa taka þeir atrodr at uoginum. Þat er sagt at Ulf grunar nokkut at þeim munde synazst flæire skipin a uoginum en æitt sua sem hann hafde sagt þeim. ok þegar er þeir sea fram koma skipaflota Hakonar jalls þa hleypr Ulfr utanbordz a sund ok uill leggiazst til landz ok uill æigi bida at þeir launade honum sitt starf. ok er Vagnn ser þetta þa uill hann at uisu launa honum ok sendir honum sending gripr upp spiot æitt ok skytr eptir honum ok rekr a honum midium ok lætr Ulfr þar lif sitt.


Her buaz þeir til bardagha

151. Sva er sagt at þeir Jomsvikingar roa nu a uoginn med allan her sinn ok sia nu at allr er uogrinn þakidr inn fra þeim af skipum. þeir fylkia nu lide sinu. En j odru (lagi) er þat at segia at Hakon jall ok synir hans sia nu huar þeir eru komnir Jomsvikingar ok buazst til orrostu. Fundr þessi var a Hiorungauogi vm uetrinn eflir jol. þat uar halfum þridea tige uetra eftir fall Haralldz grafelldz. sea orrosta hefir miog fræg verit. Nu leysa þeir skip sin or tæingslum ok ętludu til huerir er huerium skulu j moti beriazst. En suo er frasagt at austr horfui botninn a Heorungauoge en minnit j uestr. þar standa stæinar þrir er Hiorungar hæita ok er æinn nokkuru mestr ok er vid þa stæina uogrinn kendr. en sker liggr j uoginum midium ok er jafnnlangt alla uega til landz fra skerinu til botz ok tueim megin gegnnt. en ey su liggr firir uoginn nordr er Primsigd hæitir. en Harund liggr firir sunnan fiordinn en þar er Harundarfiordr inn fra.


Skipan Siguallda til bardaga

152. Þeir Jomsuikingar skipa nu þann ueg j fylkingar skipum sinum at Sigualldi leggr skip sitt j midian flok. Þorkell hinn hafui brodir hans er þar a odru skipi. en Bui ok Sigurdr kapa brodir hans uoru j hinum nyrdra fylkingararmi. en Uagnn Akason ok Beornn hinn bretzski uoru badir saman j hinum eystra fylkingararme. en þeir Hakon jall ætlar(!) til j ỏdrum stad huerir beriazst skulu j moti þessum kauppum af þeirra lide. ok skipar sua til j sumum stỏdum at þrir se ætladir j moti einum Jomsuikinga. Ok munu ver þar fyst til taka fra at segia er þeir ætludu Suein Hakonarson j mot Siguallda. en þeir skipa .iij. monnum j mot Þorkatle hinum hafua brodur hans. ok er æinn Yriarskeggi annar Sigurdr stæiklingr nordan af Halogalande þride Þorir hiortr. ætladir uoru tuæir ok (j mot) Siguallda med Sueini. þar var Gudbrandr ór Daulum ok Styrkarr af Gimsum. j moti Bua var Þorkell midlangr ok Hallsteinn kellingabani af Fliodum ok hinn þride Þorkell læira hann uar lendr madr. en j mot Sigurde kapu var ætladr Arnnmodr ór Aunundarfirde ok Arnne son hans. j mote Uagnne Akasyni uar ætladr Æirekr Hakonarson ok Erlingr af Skugga ok Augmundr hinn huite. ok atti sa hinn sama at giallda Uagne handarhỏggit sem fyrr uar fra sagt. j mote Birnne hinum bretzska var ætladr Einarr hinn litle lendr madr ok Halluardr uppsia ok Hauardr brodir hans af Flydrunese. En Hakon jall skal uera laus vid læingstum ỏngum j mote æinkum ok skal hann styrkia allar þeirra fylkingar ok rada firir lidenu. Þat er sagt at fiorir islenzskir menn hafui verit med þeim fedgum Hakoni ok Æireki ok var þar æinn Æinarr er þa var kalladr Skialldmeyiar-Æinarr. hann var skalld jalls ok hafde þa litinn soma af jalli hea þui sem verit hafde. Æinarr hafde þat miog vit ord at hann munde hlaupa or lide Hakonar jalls ok til Siguallda. ok þa quad hann visu þessa.


Georda ek uig vm virda
uidis illrar tidar
þat vann ek medan adrir
orua uedurs of suofu.
katr er þrotz þar er þotti
þingsætis fe betra
meidr sparir hodd vid hrodri
huerr en skalldit verra.


Enda skal ek at visu fara til Siguallda sagde hann. æigi mun hann minna soma gera til min en Hakon jall. hleypr sidan af skipe jalls ok a bryggiurnar ok gerir a sig brottfysi sem mesta. En er hann hleypr j brott ferr hann þo æigi skeleggliga ok uill reyne jall. ok er hann kemr a bryggiurnar þa quad Æinarr adra visu.


Sækium jarll þannz auka
ulfs verdr þorir suerdum
hlỏdum vid bord a barda
baugskiolldum Siguallda.
drepr æigi sa suæigir
sarlinnz er gram finnum
rand berum vt a andra
endils vid mer hendi.


Ok nu finnr Hakon jall at Skialldmeyiar-Æinarr er j brottbuningi ok kallar a hann at hann gangi til mals vid sig. ok hann gerir sua. Sidan tekr jall skalir godar er hann atti þær uoru geruar af brendu silfri gylltar allar. þar fylgdu met tuau ok var annat af silfri en annat af gulli. þar var geort a huorutueggia metinu mannz likneskia. ok hetu þat hlutir sem fornumonnum uar tijtt at hafua ok fylgde þessu nattura. ok til allz þess er jalli þotti myklu male skipta þa hafde hann þessa hluti. Ok þui var jall uanr at leggia þessa hluti j skalirnar ok kuat a huat huorr skillde merkia ok iafnan gengu æinn ueg hlutirnir at sa kom upp sem jall uillde ok var sa hlutrinn okyrr |[216] j skalinne sua at glamrade vid. Ok þessa gripe gefr Hakon jall Æinare ok verdr hann vit þetta gladr ok katr ok setzst nu aftr af brotferdinne. ok af þessu færr hann nafnn ok er kalladr Æinarr skalaglam. Sa madr var þar annarr jslennzkr er Uigfuss het ok var son Uigaglums. Þordr het hinn þride ok var kalladr auruaund. hinn fiorde var Þorlleifr skuma hann var son Þorkels hins audga uestan or Dyrafirde or Aluidru. Þat er sagt fra Þorlleifui skumu at hann ferr j skog ok hoggr ser kylfu mykla ok ferr sidan þar sem suæinar gera ellda. hann suidr kylfuna vtan ok hefir hann hana j hendi ser ok sidan gengr hann a fund Æireks. ok ganga nu ofan til skipanna ok þar er þa Æinarr skalaglam. Ok er Æirekr ser þetta þa spyrr hann. huat skal klumban Þorleifr segir hann su hin mykla er þu hefir j hendi þer. Þa suarar Þorleifr a þa læid.


Hefuig j hende
til hỏfuds gerua
bæinbrot Bua
baul Sigvallda
vo vikinga
uỏrnn Hakonar.
sia skal verda
ef ver lifum
æikikylfua
oþaurf Dỏnum.


Nu fara þeir fiorir hinir islenzsku menn a skip med Æireki. þa tok Uigfuss Uigaglumsson ok huatti spiot er hann atti. ok adr þeir berdizst quad hann visu þessa.


Oss er læikr en lauka
liggr heima uinr fæimu
þraungr at Uidris uedri
uandar godr firir handum.
hlyss kuet ek hel a bossa
hann uęntir ser annars
vifs vndum uỏrmum bęgi
ver skreytum spiorr neyta.


Uel er þetta kuedit segir jallinn.


Orrosta Jomsuikinga ok Hakonar jarls

153. Ok eftir þetta leggiazst at fylkingar þeirra at þeirre skipan sem nu var frasagt. ok er sagt at Hakon jall var j fylkingu med Sueine syni sinum j moti Siguallda. ok Sigmundr Brestisson var skipstiornnarmadr ok suæitarhofdinge j lide jalls. Þar tekzst hinn hardazsti bardagi ok er huorigum hugar at fryia ne soknar ok framgongu. ok suo er sagt at huorigir lata undan siga sin skip firir ỏdrum þeir fedgarnir ędr Sigualldi. Ok er þetta er tidenda þa sia þeir at Bui hefir gert mikinn bug a fylkingu þeirre er j mot honum var j hinn nyrdra fylkingararm. letu þeir undan siga skip sin er vid hann bỏrduzst ok þotti þeim betra mundu firr honum. en hann let þo hallda eftir þeim ok fa þeir illt af honum. Þat sea þeir at jafnnlæikit er med þeim Vagnne ok Æiréki ok eru þeir j hinn sydra fylkingararm. ok nu lætr Æirekr fara þadan æitt skip þat er hann er sialfr a ok Suæinn brodir hans annat skip ok nu fara þeir brædr badir ok leggia at Bua ok beriazst vid hann ok fa rett fylking sina ok æigi betr. En Hakon jall berst medan vid Siguallda. Ok er Æirekr kemr aftr j fylking sina þa hefir Vagnn gert mikinn bug a lide Æireks. ok hafua þeir Uagnn gengit j gegnum fylkingar ok sua lagt fast at þeim at sundrskila hafua farit skip þeirra Æireks. ok verdr Æirekr nu ræidr miog er hann serr þetta ok leggr nu Jarnnbardanum hardfæingliga at skæidinne Vagnns. stinga þeir stỏfnum saman ok beriazst nu af nyiu ok er þat hinn hardazsti bardag(i). Ok er þat sagt at þeir Uagnn ok Astlakr holmskalli hlaupa a skip Æireks Jarnnbardann ok ganga sidan med sinu borde huorr. ok ma sua at kueda at þeir hỏggui a tuęr hendr. ok sua rydiazst þeir vm at lidit hrỏkkr undan þeim. Æirekr ser þetta at þessir menn eru sua akafir at æigi ma læingi sua buit hlyda ok þarf skiott til rada at taka. Astlakr var madr skỏllottr at þui er sagt er ok hefir hann þo æigi hialm a hỏfde um daginn ok etr hann fram berum skallanum. ok er heiduidre a ok gott uedr ok varmt ok fara margir menn af klædum ok hafua ekki nema herklæde æin firir hita sakir. Nu eggiar Æirekr lid sitt j moti þeim ok sidan hỏggua menn til Astlaks j hỏfut honum bæde med suerdum ok ỏxum ok rykr ór skallanum vid hoggin en ekki bitr a. ok þetta sia þeir nu at hann gengr hart fram huat sem firir er ok rydst vm hit sama sitt hoggr ofuallt til beggia handa. Þat er sagt at Uigfuss Uigaglumsson tok þat rads at hann gripr upp nefstedia einn mikinn er þar la ok rekr nefit j hỏfut Astlaki. en uit þui atti hann ekki gert ok sỏkkr stedianefit j skallanum sua at j hæilanum nam stadar. ok fell hann þegar daudr nidr. En Uagnn gengr med ỏdru borde ok hỏggr a tuær hendr ok uæitir morgum manni bana. ok er þessu ferr fram þa hleypr Þorleifr skuma at Vagnne j mot honum ok lystr til hans med æikikylfunne ok kemr a hialminn uppi ok springr undir. ok stakar Vagnn firir at honum Þorleifi ok stak suerdinu til hans ok stiklar Vagnn af Jarnnbardanum ok a skæid sina. ok nu berst hann akafazst ok menn hans eftir þetta. Ok sua hỏfdu þeir Holmskalli þo hrodit Jarnnbardan at Æirekr let þa þegar þangat fara menn af ỏdrum skipum unnz hann er allskipadr. ok nu er hin hardazsta hrid med þeim Uagnne ok Æireki. Ok nu sia þeir Hakon ok Æirekr at fylkingar þeirra er(u) sumar at lande komnar. ok verdr nu huilld nỏkkur a bardaganum. ok hittazst þeir nu allir saman fedgar. Ok nu mællti Hakon. |[217] þat þikiumzst ek sea segir hann at bardaganum hefir miog hallat a oss. var þat ok satt segir hann at ek hugda til þess verst at beriazst vid þessa menn af ollum hermonnum þeim sem ek vissa til. enda reynizst mer sua at mer þikia þessir menn ỏngum likir audrum monnum at æigi se þessir verri uidræignar. ok þat kann ek segia at æigi man oss sua buit hlyda ef æigi er rads læitat. ok skulu þer her vera eftir med herinum þuiat oradligt er at forystan fari ỏll a brott ef þeir leggia at. en þess er alldri oruænt. en ek mun ganga a land upp med nokkura menn.


Blotskapr Hakonar moti Jomsvikingum

154. Nu gengr Hakon jall upp a eyna Primsigd. en þar var mỏrk mikil j eyiunne ok þar gæingr hann j riodr æitt. ok þar leggzst hann nidr ok horfir j nordr ok mælizst nu firir sem honum þotti uænligazst. ok þar kemr hans bænarordum at hann skorar a sinn fulllrua Þorgerde Hỏrdabrude. en hon daufheyrizst vid. þa þikizst hann vist uita at hon mon honum reid vera. Hann bydr henni at þiggia af ser j blotskap æina hluti ok ymsa. en hon uill ekki þiggia. þa bydr jall henni mannblot. ok nu þikir jalli uuænkazst taka vm sitt rad ef hann fær æigi órskurd um sitt mal. tekr nu ok eykr bodin vid hana. ok þar kemr at hann bydr henni alla menn til blota at hon skyllde um alla kiosa nema um sialfan hann ok Æirek son hans ok Suæin. En jall atti son þann er Erlingr het ok var .vij. uetra gamall ok hinn efnniligzsti. ok nu verdr þat vmsidir at Þorgerdr þa blotit at honum ok kyss Erling son hans. Ok er jalli þikia heyrdar vera bænir sinar ok heit þa þikir honum uænkaz taka vm. ok lætr sidan taka suæininn ok ferr j hond Skofta þræli sinum. ok uæitir hann honum bana med þeim hætti sem Hakon uar uanr ok hann kennir honum rad til. Ok eftir þetta ferr jall til skipa sinna ok eggiar allt lid sitt af nyiu. ok væit ek vist at oss mun sigurs audit verda segir hann. ok gengit fram at betr þuiat ek hefui hæitit a Þorgerdi Hỏrdabrude ok þær badar systr ok munu þær æigi bregdazst nu helldr en[218] fyrr. Ok nu hefir huilld verit a bardaganum medan Hakon jall hafde farit at blota. hafua nu huorirtueggiu buizst vid bardaganum sem uænligazst þotti. Ok nu gengr jall a skip ok leggia þeir at i odru sinne. ok er Hakon þa j mot Sigvallda ok gengr nu fram hit hardazsta j trausti Þorgerdar ok Jrpu. Ok þat er nu sagt at vedrit tekr at þykna ok dregr upp sky ok helldr skiott ór nordre. þa var sua komit deginum er þetta var tidenda at helldr tok vt eyktina. ok nu dregr skiott upp skyit sua at alskyiat var. ok þat þui næst at fylgir el. ok sua þotti þeim sem bæde fylgde elldingar ok ræidarþrymur. en allir Jomsvikingar attu at uega j mot elinu. En elit var med sua myklum bysnum ok vedrit þat er fylgde at ekki fengu menn betr en stadit. en menn hafua farit af klædum um daginn ok var monnum heitt. en nu var uedrit odruuiss ok tekr nu at kolna uedrit. ok sottu þeir þo fryiulaust bardagann. Þat er nu sagt at Hauardr hỏgguande forunautr Bua ser fystr manna Þorgerde Hordabrude huar hon er j lide Hakonar jalls ok sidan margir adrir. ok þat sia þeir med þa er linar nokkut elinu at ór flaug[219] at þui er þeim syndizst af huerium fingri flagdsins. ok vard madr firir j huert sinn sua at bana hafde. Ok þetta ser nu Sigualldi ok hans felagar ok tekr nu til orda þuiat Bui ok hans lid sękia nu bardagann j akafua er a laust elinu. æigi þiki mer nu sem uer æigim vid menn æina at beriazst helldr vid hit uersta trỏll. ok mun þat þikia nokkuru uerra ok mannuandara at ganga j mot hinum uestum traullum en þo er æinsætt at ver halldimzst vid sem bezst.


Hakon jarl feck sigr

155. Þat er nu at segia fra Hakoni jalli þegar hann sa at elldi nokkut elit þa tekr hann ok hæitr a Þorgerde Hordabrude ok Jrpu systr hennar. Nu tekr at nyiu at rokkua at elinu vit þetta ahæit. ok er þetta myklu meira ok hardara ef sua ma vera. ok j þessu elinu hinu sidarra ỏnduerdu þa ser Hauardr hogguande at .ij. konur eru komnar a skip Hakonar ok hỏfdu æitt atferlli badar sligt sem hann hafde fyrr set. Ok þa mællti Sigualldi. nu uil ek flyia segir hann ok geori sua allir minir menn firir þui at nu er vid traullin at beriazst en æigi uit mennina. er nu ok þui uerra en fyr at nu eru .ij. trỏllin en þa uar æitt enda skal nu æigi læingr uit halldazst. ok er þat til botar at eigi flyium uer firir monnum þo at ver halldim undan ok streingdum ver eigi þess heit at beriazst uit trỏllin her j Noregi. Ok eftir þetta snyrr Siguallde undan sinu skipe ok kallar a þa Vagnn ok Bua at þeir skyllde flyia sem skiotazst. Ok j þui bile er Siguallde hafde leyst skip sitt fra flotanum þa hleypr Þorkell midlangr |[220] af skipi sinu ok a skip Bua ok hỏggr til hans ok berr þetta allbradan at. hann hefir suerd j hende ok hỏggr af Bua hỏkuna ok uorrina alla nidr j gegnum sua at þat fell nidr j skipit ok ór honum hrutu tennurnar uid hỏggit. Þa mællti Bui er hann fek sarit. uestnna mun nu þikia hinne dỏnsku at kyssa oss j Borgundarholmi þo at ver komim þangat. Bui hỏggr j mot til Þorkels ok var hállt a skipinu af blode ok fell hann Þorkell er hann uillde forda ser ok kemr hỏggit a hann midiann ok hio Bui hann j sundr j midiu j .ij. hlute uit skipsbordinu. Ok eftir þenna atburd þrifr Bui upp æitt bryntrỏll akafliga stortt ok eggiar nu sina menn til framgongu ok hỏggr nu til beggia[221] handa ok sua hart ok akaft at allt hrỏkkr undan þat er firir uerdr. Ok er Hakon jall ser þetta þa hæitr hann nu a alla suæitarhỏfdingia sina at þeir skylldu radazst j moti Bua ok reka þenna uiking af hondum ser. en þeir voru flestir at mæddir uỏru af langri soknn ok þotti betra firr Bua en nærr. þuiat þeim þotti ekki frynligt at eiga nattbol undir bryntrollinu þui er Bui for med. Nu ser Hakon jall at æingi uerdr til þessa þrekuirkis j moti Bua. en hann gengr af ser sem mest ok gerde stor slỏg a lide jallsins. þa heitr hann a Sigmund Brestisson at hann legde skipe sinu at Bua skipe ok drępi þenna spelluirkia. Sigmundr suarade. Będe er nu jall at ek a ydr margan soma at launa er þer hafuit mer ueittan enda uili þer nu hafua mig j hina mestu hęttu er ek skal radazst j moti Bua. Hakon jall uelr nu hitt bezsta lid ok hit hardazsta a skip Sigmundar ok bidr hann nu uel framganga. sidan leggr hann skipe sinu at Bua skipe ok tokzst nu med þeim ok lide þeirra hin hardazsta soknn. Bui var stórhỏggr miog þuiat hann uar rammr at afli ok hne margr madr firir honum ok let sitt lif. Sigmundr eggiar nu miog sueitunga sina at uæita uppgongu a skip Bua .xxx. manna saman fram a saxit. Bui ok hans felagar redu snarpliga j moti ok tokzst þar hỏrd soknn ok snorp orrosta. þeir mætazst brátt Bui ok Sigmundr ok æigazst vid uỏpnaskipti. er Bui madr sterkari en Sigmundr fimari ok uigkęnni. Sigmundr skiptir enn uopnum j hondum ser þuiat hann gerir ser bader hendr iafnnfimar til uigs at hafua. en vid gatu fair menn geort edr ỏngir. ok j þessi suipan hỏggr Sigmundr hond af Bua j ulflid ok brátt adra. ok er Bui hefir hendr badar mist þa stingr hann handarstufunum j hringa a gullkistum sinum er fullar uoru af fe. hann mællti þa ok kallade þa hátt. firir bord allir Bua lidar. Nu hleypr Bui firir bord ok kom alldri upp sidan. ok uinnr Sigmundr þenna sigr til handa Hakoni jalli. Þetta er sognn Hallbiarnar hala hins fyrra ok Steingrims Þorarinssonar ok frasỏgnn Ara prestz froda Þorgilssonar. Ok nu skilr þenna bardaga med þui sem nu var sagt. þakka þeir fedgar nu Sigmundi Brestissyni þenna sigr er nu uar unninn.


Sigualldi flydi or orrostu

156. Nv er þar til at taka at Sigualldi dregzst ut fra flotanum ok gade æigi þess at Bui uar firir bord stiginn ok kallar a þa Uagnn ok Bua at þeir skylldu flyia allir sem hann. En Uagnn suarar ok quad visu.


Siguallde hefuir settda
sealfua oss vid kylfu
en fafrodigr flyde
for heim til Danmerkr.
hyggr j fadm at falla
fliott uinkonu sinni
en firir bord hit breida
Bui gek med hugrekki.


Þat er sagt at Siguallda uar ordit kallt j elinu ok gripr til ara ok uill lata ornna ser en annarr madr settizst vid stiornn. ok er Uagnn hafde quedit uisuna ok suarat Siguallda þa fleygir hann spioti eftir Siguallda ok ætlade at hann munde vid stiornina. en sa hlaut sendingina er styrde ok kom a hann midiann ok j gegnum hann. þa mællti Uagnn til Siguallda at hann skyllde flyia manna armazstr. Þorkell hinn hafui brodir Siguallda for j brott þegar Sigualldi uar farinn ok hafde .vj. skip. ok Sigurdr kapa þuiat Bui brodir hans var firir bord stiginn ok var ekki hans þa vid kostr ok þurfti ekki hans at bida. ok þikiazst þeir Sigurdr ok Þorkell hafua þui ent sinar heitstreingingar. ok fara þeir nu allir sudr til Danmerkr ok hỏfdu þeir a brott med ser fiogur skip ok .xx.


Fangadir Jomsvikingar

157. Sva er sagt at allt þat er af komzst þeim skipum er eftir uoru hlaupa a skeidina til Uagnns ok uorduzst þeir allir saman hit hardazsta þar til er myrkt var. þa slæit bardagann ok stodu þa enn margir upp a skæidinne Uagns. ok vard þeim Hakoni jalli dagfatt til at leita um skipin huat lifuęnt væri ok letu hallda a uỏrd um nottina at æinge madr kæmizst j brott af skipunum þeirra Jomsvikinga. ok toku fra skipunum ỏll rædin. Ok er þetta var geort þa roa þeir til landz ok skiota yfuir sig tiolldum ok þikiazst nu eiga sigri at hrosa. Ok |[222] sidan uega þeir haglkornnit ok uilia reyna matt þeirra systra. ok er þat sagt at haglkornnit uegr huert eyre. ok eftir þetta eru bundin sar manna ok uaka þeir um nottina Hakon jall ok Gudbrandr ór Daulum.


Drap Gudbrandz

158. Nv er at segia fra þeim Uagnne ok Birnne hinum bretzska at þeir talazst vid huat þeir skulu rada taka. ok er annathuort segir Uagnn at uera her a skipunum til þess er dagar ok lata oss handtaka edr hinn annarr at leggia at lande ok gera nokkut illt a þeim ef ver megum ok leita sidan undan ok forda ser. ok þat taka þeir rads allir saman at þeir taka siglutred ok rana ok flytiazst a þui allir saman nærr .lxxx. manna. ok um sidir komazst þeir j skerit þat er a uoginum var ok þottuzst þa komnir a meginland. ok voru þa miog farnnir margir mennirnir ok þar letu .xx. menn lif sitt um nottina þeir er sarir uoru en allir uoru miog þrekadir. ok verdr af þessu ekki farit læingra. Þat er sagt at þegar er Siguallde er undan flyinn at þa tok bratt af elit ok suo elldingar ok reidarþrumur. ok er þa uedrit kyrt ok þo kallt um nottina er þeir uoru j skerinu ok þar eru þeir til dags ok til þess er liost uar ordit. Þat er sagt at þa er skamt var til dags at menn jarlls voru þa enn at binda sar sin ok hofdu at verit alla nottina ok hỏfdu þa miog lokit. ok nu heyra þeir at stræingr gall ok ỏr flygr af skipinu þui sem Bui hafde a uerit ok kemr ỏrin undir hỏnd Gudbrande frenda jalls ok var þegar daudr. ok þotti jalli þat hinn mesti skade ok sidan bua þeir um lik hans. Nu er þat sagt at einn madr stendr hea tialldskỏrum er Æirekr gengr j tialldit ok Eirekr spyrr hui hann stæde þar. edr hui ertu suo yfirlitz sem þu ser at bana kominn. ertu sárr. Þar var Þorleifr skuma. Æirekr mællti. þat kann ek sia segir hann at þu ert at bana kominn. Þorleifr suarar. æigi munda ek vita segir hann nema blodrefill hans Uagnns kæmi vid mig littat þa er ek laust hann kylfuhỏggit. Jall mællti. illa hefir þinn fadir halldit a landinu vt ef þu skalt her deyia. Ok þetta heyrir Æinar skalaglam sem jall mællti. þa vard honum visa a munne.


Þat kuad ullr at æri
unduiggs firir haf sunnan
þa er a sæima sęre
sarellda spaur uoru.
aullungis hefir illa
eybaugs ef skal deyia
uer hyggium þat uigea
ualldr þinn fadir halldit.


Ok nu fellr Þorleifr þegar daudr nidr. En þat er sumra manna sognn þeirra er frodir eru at Þorleifr skuma hefde um daginn j bardaganum lostit Hauard hỏgguanda sua at badir fætr hans uoru lamdir þa er hann var adr sua illr uidreignnar at naliga hio hann allt þat er firir honum uard. Ok nu um morgininn er liost var þa fara þeir at kanna skipin menn jalls ok koma a þat skip er Bui hafdi att ok uilldu uita huerr skotit hafde ok þotti sa illz firir uerdr. Ok er þeir koma a skipit þa finna þeir þar æinn mann þann er lif hafde en þat var Hauardr hỏgguande er uerit hafdi fylgdarmadr Bua. en hann uar sarr miog sua at lamdir uoru badir fætr hans firir nedan kne. en þeir Sueinn Hakonarson ok Þorkell leira ganga þangat til hans. Hauardr spurde þa huor(t) nỏkkur sending hefde komit j nott a landit. Þeir suorudu. at visu kom sendingin eda huort sendir þu. Hann suarar. ekki skal þess dylia at ek senda eda huart uard nỏkkurum manni mein at er ỏrin nam stadar. Bana fek sa af segia þeir er a kom aurin. Ja segir hann minna uard þo at en uera skyllde. en huerr uard firir. Gudbrandr hinn huiti segia þeir. Ja segir Hauardr þess vard nu æigi audit er ok uillde hellzst. jallinum hafda ek ętlat. en þo skal nu uel yfir lata at sa vard nokkurr firir at ydr þotti skadi at. Æigi er a at lita segir Þorkell. drepi hund þenna sem fyst. Ok hỏggr sidan til hans ok eftir þat hlaupa menn at honum ok vinna a honum ok særa hann til þess er hann deyr. ok er þetta var unnit fara þeir til landz ok segia jalli huernn þeir hofdu drepit ok kuodu hann þo eigi medalfarbauta vera. sỏgduzst þat æitt heyrt hafua af hans ordalage ok kuoduzst þat hyggia at eigi munde skaplynde vm bæta.


Bundnir Jomsvikingar

159. Fra þui er nu at segia at þeir Hakon jall sea menn j skerinu ok bidr jall nu roa eftir þeim ok taka þa hondum georualla ok færa ser ok letz uilia rada firir þeirra liflati. ok sidan ganga menn jalls a skip ok roa til skersins. ok var þa będe um þa menn er j skerinu (voru) firir at fair uoru lidfærir bæde sakir sara ok kulda enda er þess æigi getit at uỏrnn þeirra yrde þa mikil. ok lykr nu sua at þeir er(u) þar nu handteknir allir af jalls monnum ok til landz fluttir ok voru þa saman .lx. manna. Ok eftir þetta er Uagnn læiddr a land upp ok hans felagar ok eru nu bundnar hendr þeirra a bak aftr ok sidan settr huerr hia ỏdrum a einn streing ok æigi þyrnnsamliga[223]. En jall ok hans menn briota upp uistir sinar ok fara til mater ok ætlar vm daginn j ærnu tomi at hỏggua skuli þessa menn alla Uagnn ok felaga hans. Ok adr þeir gengi til matar þa var flutt skip þeirra |[224] Jomsuikinga til landz ok sua fiarhlutr ok fe til stanga borit. ok skipti Hakon ok hans menn med ser ollu fenu ok uopnum ok þikiazst nu hafua unnit mikinn sigr er þeir hafua fét allt en handteknna suma Jomsvikinga en ellta suma a brott en þat þo mestr hlutr er drepit var. ok gambra þeir nu hit mesta. Ok er þeir eru mettir þa ganga þeir vt ór herbudum sinum ok þangat til er bandingiarnir voru. ok er Þorkell leira ætladr til at hỏggua þa alla. Þeir hafua adr ord vid þa Jomsvikinga ok uilea vita huort þeir eru myklu hardare en adrir menn sem fra þeim var sagt. ok eru nu leystir nỏkkurir menn ór streinginum þeir er sarir uoru miog. en þeir Skopti ok Karkr ok adrir þrælarnir hafua varduæitta þa ok halldit streinginum. Ok er mennirnir voru leystir or streinginum ok ætladir til hỏgs þa vinna þeir þat vid þrælarnir at þeir snua uỏnd j har þeim Jomsvikingum. ok nu eru leiddir fram .iij. menn ok voru miog sarir ok geingr Þorkell læira at þeim ok hỏggr hỏfut af þeim. sidan sagde Þorkell til sinna felaga huort þeir sæi honum nokkut hafua brugdit vit þessa syslu. þuiat þat er mal manna segir hann at ollum muni bregda vid ef hann hỏggr .iij. menn huernn eftir annan. En Hakon jall suarar. ekki seam uer þer uit þetta bregda sagdi jall en þo synizst mer sem þer se miog brugdit huat sem eftir kemr.


Hognir menn or streing

160. Nv uar leiddr hinn fiorde madr or stræinginum ok var snuinn uondr j hár honum. ok þa mællti Þorkell adr en hann uæitti honum tilræde. huersu gott hyggr þu til at deyia segir Þorkell. Gott hygg ek til bana mins þuiat mer mun þat verda sem minum fỏdur at ek mun deyia. Ok eftir þetta hỏggr Þorkell hỏfut af honum ok lauk sua hans æfui. Sidan var leystr hinn .v. madr or streinginam ok spyrr Þorkell huersu gott hann hygde til daudans. Æigi man ek lỏg uor Jomsvikinga ef ek hygg illt til eda kuida ek vid bana minum eda mæla ek ędruord þuiat æitt sinn skal huerr deyia. Ok nu hỏggr Þorkell þenna mann. ok nu ætla þeir Hakon jall ok Þorkell at spyria huernn þeirra adr þeir se hỏgnir huernn ueg þeir hygde til banans ok reyna sua lidit huort sua hart uæri sem sagt var. ok þikir ræynt ef æingi þeirra mælir ędruord þegar þeir sea banann opinn firir ser. at sua mỏrgum monnum sem þar voru handteknir þa þotti þeim sem æigi munde mart slikt at hardfæinge ok munde þa vera sem sagt var. en j ỏdru lagi þa þotti þeim gaman at heyra a ord þeirra huort sem upp kæmi. Ok nu er hinn .vj. madr tekinn ór stræinginum ok snuinn uondr j hár honum ok buinn til hỏgs. Ok er sua uar komit þa spyrr Þorkell huersu gott hann hyggi (til) dauda. Hann suarar. mer þikir gott at deyia segir hann uit ordzstir godan en þer er skỏm at lifue þinu þuiat þu munt lifua uit skom ok klæki medan þu lifir. Æigi lika Þorkatli ord þessa mannz ok lætr honum skamt til þess at hann hỏggr hỏfut af honum ok er honum eigi foruitni a hans tali leingra. Sidan er leiddr til hỏgs hinn .vij. madr ok spyrr Þorkell hann huersu gott hann hygde til daudans. Ek hygg allgott sagdi hann ok þiki mer uel til bera. en þat uillda ek at þu ueittir mer at þu hyggir sem skiotazst af mer hỏfutit en ek hellda a æinum tygilknifui. þuiat ver Jomsvikingar hỏfum oft rætt vm þat huort madr visse nokkut þa er af færi hỏfudit ef madr væri sem skiotazst hỏginn. ok nu skal þat til marks at ek mun fram visa knifinum ef ek veit nokkut fra mer elligar mun hann falla þegar nidr ór hendi mer. en þu lat þat æigi at skorta er þu skalt at vinna at þu hỏgg hỏfutit sua skiott af mer at þat megi reynt verda firir þa sỏk. Ok nu hỏgr Þorkell sua at þegar fauk hỏfudit af bolnum. en knifrinn fell a iord nidr sem likligt var. Sidan var þangat leiddr hinn .viij. madr ok spyrr Þorkell hins sama. Gott hygg ek til sagde (hann). Ok nu snua þeir uond j hár honum. ok er honum þotti sem skamt munde at bida hỏggsins þa mællti hann. hrutr sagde hann. Þorkell stỏduar hỏggit ok spurde hui hann mællti sligt. Þui segir hann at þo mun æigi ofskipat med anum þeim sem þer nefnndut j gær jalls menn þa er þer fengut sárin. Manna armazstr sagde Þorkell sligt mælandi. ok hỏggr hann þegar ok lætr hann lif sitt. Nu var leystr .ix. madr ór streingnum ok spyrr Þorkell. huat er sannazst felagi segir hann huersu gott hyggr þu til at deyia. Gott hygg ek til at deyia sem allir uorir felagar þeir sem her lata nu lif sitt. en þat uillda ek at þu uæittir mer at ek se æigi þann ueg leiddr til hỏggs sem saudr helldr uil ek sitia firir ok uil ek at þu gangir at mer framan ok hoggir j andlit mer ok hygg at uandliga huort ek blauskra nokkut vit. þuiat ver hỏfum oft vm rætt Jomsuikingar huort madr munde nokkut bregda ser vit ef hỏgit væri j andlit honum. Þorkell gerir sem hann bat. hann sitr nu firir en Þorkell hỏggr |[225] framan j andlit honum. Sua er sagt at þeir sęi hann ekki blỏskra vid nema þa er daudi færdizst j ỏgu honum þa dregr saman ỏgun sem oft kann verda þa er menn andazst. Ok eftir þetta uar leystr hinn tiunda madr ór streingnum ok til hỏggs leiddr. ok spyrr Þorkell enn hins sama. Til þess hygg ek einkar gott segir hann. en þat uillda ek at þu uæittir mer at þu latir duỏl a at hỏggua mik at ek nai adr at biarga brokum minum. Þat skal uæita þer segir Þorkell en þo se [ek] þer ekki þat skipta huort þu georir þetta en þo skaltu rada. Sia madr var uænn yfirlitz ok mikill uexsti. ok er hann hafde þat geort sem hann uillde þa tek(r) hann til orda ok hefir æigi upp kift brokunum ok hellt a kumpan sinum. þat er þo satt segir hann at mart verdr annan ueg en madrinn ætlar firir ser. þuiat þat hafda ek ætlat at þessi kumpan minn skyllde nærr koma Þoru Skagadottur konu jalls ok skyllde hon hann fostra ok j rekkiu hafua hea ser. ok hristir hann vid nỏkkut suo er hann mællti þetta ok kippir sidan upp brokunum. En jall tekr til orda. hỏggui þenna sem skiotazst segir hann þuiat sea madr hefir læinge illt haft j hug ser ok hefir nu sialfr bert geort. Ok nu hỏgg(r) Þorkell af þessum manni hỏfut ok lauk sua hans ęfui.


Gefit lif Sueini Buasyni

161. Þessu næst var madr leiddr ór streingnum ok til hỏgs. hann var ungr madr ok hærdr uel sua at þat la a herdum honum nidre ok gult sem silki. Þorkell spyrr enn huern ueg hann hygde til at lata lifit. En hann suarar. lifuat hefui ek hit fegrsta segir hann ok þeir hafua nu latit lifuit firir skỏmmu at mer þikir litit j væitt at lifua læingr ok æiga þo æigi mæira kost en nu a ek. en þo uil ek at þu uæitir mer þat at æigi læide þrælar mik til hỏgs ok uillda ek at sa nokkurr leidde mik er æigi uære uerri madr en þu. ok hygg þo at at ouanfeinginn se þer j mot segir hann. þat er ok annat at ek er suo uandr at háre minu at ek uil at sa madr hallde harinu fram af hofdinu medan ek er hỏgginn ok hnykki skiott hofdinu af bolnum sua at harit verde eigi blodugt. en þu hỏgg af mer hỏfudit suo skiott at þetta megi sua uerda sem ek hefui til ætlat. Ok þat er sagt at æinn hirdmadr yrde til jalls at hallda honum ok þikir æigi þurfua at snua uond j hár honum er harit var suo mikit. ok tekr hann hirdmadrinn ok uefr um hond ser ok helldr sua badum hondum undir hoggit. en Þorkell reidir at suerdit ok ætlar at uæita honum þat er hann bad at hỏggua hann hart ok skiott. En sia hinn ungi madr þa er hann heyrir huininn af hỏgginu þa hnykkir hann hart ok skiott hỏfdinu undan hỏgginu. ok berr sua til at sa hlaut hỏggit er honum hellt ok hỏggr Þorkell af honum hirdmanninum badar hendr j ỏlbogabotum. en hinn sprettr upp ok bregdr a gaman vid ok mællti. huerr a suæina hendr j hare mer segir hann. ok hristir nokkut sua hỏfudit. Þa tok jall til orda ok mællti sua. stor bysnn georazst nu j segir hann ok taki þenna mann ok drepi sem skiotazst ok hefir hann þo myklu bragdi a oss komit. ok þat atkuæde uil ek nu uæita at huerr se drepinn sem skiotazst a fætr ỏdrum þeirra er nu eru eftir þuiat myklu eru menn þeir verri uidfangs en ver faim vit þeim set ok æigi hefir ofsỏgum fra þeim sagt verit ok þeirra hraustlæik. Æirekr suarar þa fỏdur sinum ok mællti. vita vilium ver nu fadir huerir menn eru adr drepnir se. Sidan spurde Æirekr. huerr ertu hinn ungi madr segir hann. Sueinn heiti ek segir hann. Huers son ertu segir Æirekr edr huert er kyn þitt. Bui het fadir minn segir hann ok var Veseta son af Borgundarholme. danskr er ek at ollu kyne. Huersu gamall madr ertu Sueinn segir Æirekr. Ef ek lid yfir þenna uetrinn þa er ek atian uetra gamall ad alldri. En þu skalt at visu yfirlida uetrinn segir Æirekr ok skal þig æigi drepa. Æirekr tekr hann nu j frid ok lætr hann fara j suæit med monnum sinum. Ok er jall ser þetta þa tekr hann til orda. Æirekr sagde hann huersu ætlar þu til ef þu uillt þenna mann undan þiggia er oss hefir gert sua miklu skam sem sia madr hefuir gert. en þo kann ek æigi sia at ek muna sækia j hendr þer eftir manninum ok muntu rada verda at sinne ok verdr nu sua at vera sem þu uill. Æirekr mællti. æigi skal nu fyrr drepa mennina en ek hefui haft ord vid þa ok ek uæit huerir þeir se at ætt edr nafnni.


Biorn þa lif af Eireki

162. Ok eftir þetta þa uar madr leystr ór streinginum ok hafdi streingrinn uafuizst um fot honum sua at hann var fastr. þessi madr var mikill uexsti ok ungr at alldri allra manna uænstr. Þorkell spurde þenna mann huersu gott hann hygde til daudans. Gott hygg ek til hans segir hann ef ek efnndi heitstreingin(g) mina. Þa spyr Æirekr. huert er nafn þitt edr huer er heitstreingin(g) þin su er þer þætti sua myklu male skipta at þu efnndir |[226] adr þu letir lifit. Hann suarar. ek heiti Uagnn Akason Palnatokasonar. suo er mer til ættar kent. Huers streingdir þu heit segir Æirekr þess er þer letzst þa gott þikia at deyia ef hon færa fram iafnt eftir þui sem þu uilldir. Þess streingda ek heit segir Uagnn at ek skyllda koma j sæng Jngibiargar dottur Þorkels leiru an hans rade ok allra frenda hennar ef ek kæma j Noreg en drepa hann sialfan. ok þiki mer mikit at skorta um mitt mal ef ek skal þessu æigi fram koma adr en ek deyia. Ek skal at þui geora segir Þorkell at þu skalt þessu æigi fram koma adr. Ok hleypr at honum Uagnne ok hỏggr til hans badum hondum. en Biornn hinn bretzski fostri hans spyrnnde til Uagns fæti sinum ok hratt honum hart undan hỏgginu. Þorkell hỏggr yfir Uagnn. en suerdit kemr a streinginn er Uagnn er bundinn med ok gek hann j sundr. er Uagnn nu lauss en ekki sarr. Þorkell steyptizst vid er hann misti mannzsins ok fellr hann en suerdit rauk ór hendi honum. Sua hafde Beornn hart spyrnnt til Uagnns at hann hafdi fallit vid. en æigi la hann læingi ok sprettr upp þegar skiott. hann tekr suerdit er Þorkell hafde haft ok hỏggr Þorkel þegar banahỏgg. Nu hefui ek efnnda adra heitstreinging mina segir Uagn ok uni ek nu þegar synu betr vid en adr. Hakon jall mællti. lati þer hann nu æigi lausann vid læika læinge ok drepi þer hann (sem) fyst þuiat hann hefir unnit oss mikinn skada. Æigi skal hann drepa segir Æirekr ef ek ma rada fyrr en oss ok skal ek Vagnn undan þiggia. Hakon jall mællti eigi þurfum ver nu til at hlutazst einn uilltu nu rada frende segir hann. Gott er mannkaup j Uagnne fadir segir Æirekr ok synizst mer þui uel keyft at vit takim hann j virdingar ok metnat sem haft hefuir Þorkell. atti Þorkell þessa af von sem nu hlaut hann þuiat nu kemr at þui sem oft er mællt at spa er spaks geta en þu satt þegar j dag feigdina a honum. Ok nu tekr Eirekr Uagnn a sitt ualld ok er honum nu vid ỏngu hætt. ok þa mællti Uaggnn. þui at eins þiki mer betra at þiggia grid at þer Æirekr ef þeim ollum eru grid gefin er eftir eru uorra felaga. elligar munu ver fara allir saman fỏrina felagar. Æirekr suarar. ek uil nu hafua ord uid þessa felaga þina en þo firirtek ek ekki þat er þu beidir. Ok nu gengr Æirekr til þangat som uar Beornn inn bretzski ok spyr huerr hann væri edr huat er hann heti. Hann suarar ok letzst Biornn heita. Ertu sa Biornn er bezst sottir eftir manninum j hỏll Sueins konungs. Æigi ueit ek þat segir Biornn at ek sækta bezst eftir en þo kom ek þadan manninum j brott. Huat attir þu at oss at sækia segir Æirekr gamall madr er þu hefir farit hingat eda huat rak þig til þessar ferdar skollottan mann ok huitr sem maskari. ok er þat satt segir Æirekr at oll stra uilldu oss stanga Noregsmenn sidan þer forut hingat jafnnuel þeir menn er komnir eru af fotum fram firir alldrs sokum at beriazst vid oss. edr huort uillt þu þiggia lif at mer segir Æirekr þuiat mer þikir æigi at þer uigt su(a) gomlum manni. Biornn suarar. þiggia uil ek uist lif at þer Æirekr segir hann uit þann kost at Uagnn fostri minn hafui grid ok allir þeir uorir menn er eftir eru. Þat skal ydr nu ỏllum ueitt vera ef ek ma nu rada segir Æirekr en ek skal rada. Ok sidan gengr Æirekr firir fỏdur sinn ok bidr hann þess at þeir hafui allir grid Jomsvikingar er eftir eru. ok þat uæitir jall honum. Ok nu eru þeir allir leystir Jomsuikingar ok þeim trygdir uæittar ok j frid teknir. ok nu er þannueg til skipat af þeim Hakoni jalli ok Æireki at Biornn hinn bretzski ferr til bus þess er att hefir Hallsteinn kellingarbani. Þat er sagt at .v. felli lendir menn adrir en Hallsteinn. Uagnn Akason for austr til Uikr at rade Æireks. ok mællti Æirekr uid Uagnn adr þeir skilduzst at hann skylldi suo breyta vm brudkaup vid Jngibiorgu Þorkels dottur sem hans uære uile til sealfs. Ok er Uagnn kemr austr j Uik þa gengr hann j sæng hia Jngibiorgu hinn sama aftan dottur Þorkels læiru ok er Uagnn þar um uetrinn. En um uorit eftir ferr Uaggn j brott ok hellt huernn hlut vel þann sem hann hafdi heitit Æireki. ok ferr Uagnn til Danmerkr heim a Fion til bua sinna ok red þar firir læinge sidan ok þotti vera hinn mesti afregsmadr ok er mart stormenni fra honum komit. Þat er sagt at Uagnn hafdi Jngibiorgu heim med sier en Biornn hinn bretzski ferr heim til Bretlandz ok red þar firir medan þeir lifdu[227] ok þotti vera hinn uaskazsti dreingrinn. En af Sigmundi Brestissyni er þat at segia at hann var med Hakoni jalli eftir um uetrinn er þessir atburdir hofdu ordit. en um sumarit eftir ferr hann vt til Færeyia med godum giofum reyfdr af Hakoni jalli ok þeim badum fedgum ok sitr Sigmundr nu vm uetrinn um kyrt j Færeyium.


Fra Siguallda capitulum

163. Nu er at segia fra Siguallda at þa er hann flyde or bardaganum nam hann æigi fyrr stadar en hann kom heim j Danmork. ok var Astridr kona hans þar firir er þeir koma heim ok geordi hon ueitzslu j mot honum. þeir segia tidendin |[228] fra bardaganum ok fra fỏrinne allri saman sidan er þeir Jomsvikingar foru heiman ór Danmỏrk ok þotti monnum þat mikil skemtan at heyra er þeir sỏgdu fra þeim tidendum. Ok þess er vid getit at Astridr uill fagna sem bezst Siguallda j huiuetna ok syna þat at hon er fegin ordin hans hæimkuomu. hon lætr geora honum laug bidr hann sidan fara j laugina. ok uæit ek segir Astridr at læid suo langri sem er or Noregi þa mun mal at fægia sarin þau er þer fengut j bardaganum. Sidan ferr Sigualldi j laugina ok hlitir Astridr ekki ỏdrum konum at þui at þiona honum j lauginne ok mællti sidan. verit get ek hafua nỏkkura j bardaganum j lide Jomsvikinga er þadan munu hafua borit raufottara belginn en sua sem þu hefir borit þuiat mer þikir sea til þess bezst fallinn at uarduæita j hueitimiol. Sigualldi suarar. þat mætti verda minnar æfui at þu ættir æigi slikum sigri at hrosa sagdi hann ok hygg þu at þui at þer liki þa betr. Ok þa er ekki sagt fra þeirra vidrtali læingra at sinne. Siguallde red firir Sealỏndum nỏkkura stund sidan ok þotti uera hinn uitrazsti madr ok var eigi þar allr sem hann uar senn. ok er(u) mikil tidende fra honum sỏgd j odrum sỏgum. En Hakon jall red skamma stund Noregi sidan ok þotti hann verda hinn agætazsti allzskonar af þessu ỏllu saman ok suo synir hans. Ekki er her fra þui sagt huat Sueinn Buason lagde firir sig huort hann var med Æireki edr georde hann annat af ser. en Sigurdr kapa brodir Bua for til Danmerkr ok tok vid fỏdurlæifd sinne eftir Veseta j Borgundarholmi ok bio þar langa æfui ok þotti vera hinn bezsti dreingr ok er[229] mart manna fra honum komit ok þeim Tofuu ok voru samfarar þeirra godar sidan. Þorkell hinn hafui brodir Siguallda þotti hinn vitrazsti madr sem reyndizst sidan j mỏrgum hlutum. En Skialldmeyiar Æinar for til Jslandz ok druknnade a Breidafirde. ok hæita þar af þui Skaleyiar at þar rak skalirnar a land þær sem jall gaf honum. En Þordr auruaund for hæim j Dyrafiord til Þorkels fỏdur sins j Aluidru. ok uerdr her sua sagt (at) þeir Þorleifr skuma ok Þordr ỏruaund hafui brædr verit ok bio Þordr j Aluidru eftir fỏdur sinn ok er mart manna fra honum komit j Fiordum uestr. ok sỏgdu þeir þeir Æinarr glỏgguazst fra þessum tidendum vt til Jslandz. En þat er sỏgnn manna sidan at Bui hafui at ormi ordit ok lagizst a gullkistur sinar. en ver hyggium þat til þess haft vera at þar hafui ormrinn setzst a Hiorungauogi ok kann vera at nỏkkur ill uættr hafui lagizst a fet ok synnzst þar sidan. en æigi kunnum uær at segia huort helldr er. ma ok vera at huorki se satt þuiat marga uega ma synazst.


Lagasetning Sueins konungs

164. Svæinn konungr Saumæsuson sat nu heima j Danmỏrk. Knutr óx upp son hans ok uar heima upp fæddr. Þorkell hinn hafui fostrade hann. Suæinn konungr heriade a riki Adalrads konungs ok georir hann landflotta vm haf. Sueinn konungr setti Þingamannalid j tueim stỏdum annat j Lundunaborg. þar red firir Æilijfr Þorgilsson brodir Vlfs hann hafde .lx. skipa j Temps. annat Þingamannalid var nordr j Slessvik. þar red firir Hemingr jall brodir Þorkels hafua. þar voru enn .lx. skipa. Þingamenn settu þau laug at æingi skyllde kuittr kuæikiazst ok æinge vera vm nott a brott. Þeir hofdu kirkiusoknn til Burakirkiu. þar var ein stor klukka. henni skyllde hringia þar er þridiungr lifde nætr hueria nott. þa skylldu allir til kirkiu ganga ok æi med uoppnum. slik lỏg hỏfdu þeir j Slessuik. Þordr het madr ok Audun j lidinu.


Fra andlaati Sueins konungs ok færdr i Danmork

Sa madr hafde forrad j borginne er Alrekr striona het brodir Emmu Rikgardz dottur jalls fỏdur Uilhealms. hana atti Adalradr konungr. Nordr red firir Æinglande Vlfkell snillingr. hann atti Ulfhillde dottur Adalrads konungs. Sueinn konungr anndadizst j Einglande ok færdu Danir hann til Danmerkr ok grofu hann j Hroisskelldu hea fỏdur sinum. þa uar Knutr .x. uetra. Mikit var riki Þingamanna. markadr uar þar tuo tima a tolf manadum. j annat sinn vm midsumar en annan tima vm midsuetrar skæid. Æigi þikir enskum monnum synt at hægra se ỏdru sinne[230] at rada af Þingamannalid er Knutr var vngr en Suæinn anndadr. Huernn vetr j mot jolum foru uagnar til borgarinnar ok var þar fearhlutr sa er menn voru uanir at hafua til markadarins. sua var ok þenna uetr ok tialldat yfir ỏllum. þat var af radum suikum ok vilea Vlfkels snillings ok þeirra brædra Adalrads sona. Vij. dag jola gek Þordr vtan borgar til husa konu þeirrar er honum fylgde. hon bad hann vera þar vm nottina. Hui bidr þu þess er vite liggr vid. Þui bid ek þessa kuat hon at mer þikir mali skipta. Vit skulum kaupa saman kuat hann at ek mun her vera en þu seg mer huat til berr er þu bidr þessa. Þat sætir segir hon um bæn þessa at ek væit radinn bana ỏllu Þingamannalide. Hui mattu þat |[231] vita kuat hann er ver vitum æigi. Þat er sua vit latit segir hon at menn oku hingat vỏgnnum j borgina ok letu sem þeir fære med fearhlut en þar var fiolmenni j huerium uagnne en æingi fearhlutr. ok sua hafua þeir geort ok nordr j Slessvik. en þa er þridiungr er af nott mun hringt j borginne. skulu þa hermenn buazst vm midnætti skulu menn buazst annann ueg j borginne. en þa er þridiungr lifir nætr mun hringt at Burakirkiu. þa munu þer ætla til kirkiu slyppir. en þa mun sleginn hringr vm kirkiu. Buit er vit kuat Þordr at vinsældir þinar se myklar ok mun ek segia Eilifui þott kuittr þiki vera. en bu þetta skaltu æiga. Þordr gek j borgina. hann fann Audun felaga sinn ganga þeir ok segia Æilifui. hann georir menn uara vit. sumir trudu en sumir kuodu fælingar. Heyra þeir hringingar eftir uana ok hyggia margir at prestar mune hringia. þeir menn allir er ordum Þordar trudu gengu med uopnum en hinir slyppir.


Fra Eilifui ok hans monnum

165. Þa er þeir koma j kirkiugard var þar fiolde lids. þeir mattu þa æigi na uopnum þuiat þeir kuomuz æigi til husa sinna. Æilifr spyrr þa rada. en þeir latazst eingi kunna. Æigi þiki mer uel radit kuat Ælifr at hlaupa j kirkiu ef þat verdr at ỏngu skiole en syna sig j hræzslu. þat kemr mer j hug at ver munum hlaupa a herdar þeim er firir vtan standa gardinn ok vita ef ver kæmi(m)zst med þui undan til skipa. Ok sua gera þeir. Þat vard mannfall mest er vid skip vard. Æilifr komzst a burt med þriu skip en ỏngir ór Slessvik ok þar fell Hemingr. Æilifr ferr til Danmerkr. Nokkuru eftir þetta var Jatmundr til konungs tekinn j Einglande. hann var konungr .ix. manudu. a þeim tima hade hann .v. orrostur vid Knut Suæinsson. Alrekr striona er sumir kaulludu Æirek var fostri Jatmundar brodir Emmu er átt hafde Adalradr Æinglakonungr. Þorkell hafui hafde þa mest forrad firir Danmork. Þeir attu þing vm vorit eftir fall Þingamanna. Æilif(r) eggiade at fara til hefnnda. en Þorkell suarar. ver hỏfum konung ungan en æigi hæfir at heria sua at konungs se æigi vit getit. en a þriggia vetra fresti uæntir ek at æi mune konung skorta hardfæingi en lid ouarazst. Æilifr suarar. osynt er at þeim se minnesamt a þriggia vetra fresti er nu þikir æinkiss vm vert. Æilifr ferr vt j Myklagard ok geordizst hỏfdinge firir Uæringialide ok fell þar vm sidir. A þriggia vetra fresti for Knutr Þorkell ok Æirekr met .viij. hundrat skipa til Æinglandz. Þorkell hafde .xxx. skipa ok drap Vlfkel snilling ok hefnndi sua Hemings brodur sins ok gek at eigha Vlfhillde dottur Adalrads konungs er Ulfkell hafde atta. þar fell med Vlfkatle huert mannz barnn af .lx. skipa. en Knutr konungr uann Lundunaborg. Þorkell for med landi fram ok fann Emmu drottning a æinu skipe. hann flytr hana heim j land med ser. Fysir Knut konung at bidia hennar ok gek Knutr konungr at eiga hana. hon ol son vm uetrinn er Haralldr het kenningarson Knutz. Hỏrdaknutr uar þeirra son. Suæinn uar enn son Knutz ok Alfifuu. Gunnhilldr het dottir Knutz hana atti Hæinrekr kæisare Konradsson. med honum for Knutr til Roms. Þat var myklu sidarr er Knutr konungr var at bode hea Þorkatle hafua þa sa konungr Ulfhillde ok þotte hann hafa suikit sig j kuennaskipte ok red Þorkatle firir þessa sỏk bana. Þeir Knutr konungr (ok) Jatmundr attu nokkura bardaga. eptir þat badu huorirtueggiu Danir ok Æinglismenn at þeir skylldu sættazst. ok þeir geordu sua ok skyllde huerr taka land eftir annan er læingr lifde. Manade sidarr var Jatmundr veginn af fostra sinum Alreki strionu. eftir þat ỏdladizst Knutr allt Æingland ok red þui fiora vetr ok .xx.


Fra Olafi ok Birni

166. Olafr konungr Trygguason var firir vestan haf þa er þau tidendi (urdu) er fyrr segir. hann tok þa at fysazst at fara j Noreg ok vitea frenda sinna ok fỏdrleifdar þuiat þa litlu adr hafde latizst Gyda enska er Olafr hafde att. harmade hann hardla miog hennar dauda ok þuiat hann var þa vkuęntr elskade hann ekki miog þat riki er hann hafde a Æinglande feingit med fyrr sagdre Gydu. þa geordizst hann frettinn vm framferdir hofdingia j Noregi ok sua af flæirum londum firir austan hafuit. En þa er Beornn hinn bretzski kom a Æingland funnduzst þeir Olafr konungr. þar spurde hann þa margra hluta. en Beornn sagde honum fliotliga alla þa hlute er hann visse ok einkanliga teade hann honum tidende þau er at hỏfdu borizst j Jomsvikinga bardaga sua ok þat at Hakon jall hafde blotat syni sinum til sigurs ser. þess vard Olafr ok uiss at jallarnir Hakon ok Æirekr uoru miog vinsælir vid almugann af sigri þeim er þeir hỏfdu unnit a Jomsvikingum ok frelsat alla þarlenzska menn |[232] af þeirra hernade. Olafr konungr sem adrir menn lofade hreysti Jomsvikinga en harmmade hardla miog er suo ogurlig ok vheyrilig illzska skyllde su(a) grimliga ok glępiliga ganga yfir hans ættland ok þat folk er þar bygde. aukadizst miog hans fysi at fara austr j Noreg uit þau tidendi er hann hafde þadan nyspurt. hugsade Olafr konungr ef hann yrde med guds miskun æinualldzkonungr yfir Noregi at hann skyllde sem mest kostgęfua at koma til rettrar truar ollum þarlenzskum lyd ok sua þeim monnum æigi sidr er þau lỏnd bygdu sem þar voru næst. þui framarr sem fiandinn hafde þessar þiodir þreyngdar þungliga ok sarliga suikit firir sina vine ok eyrendreka ok glæpafullan gudniding Hakon jall. en j annan stad þotti Olafi æigi mikil uon at hann mætti vinna Noreg med sua litlu lide sem hann hafde til medan jallar hỏfdu sua mikinn styrk ok storar uinsældir af allri alþydu þar j landi. sua erfuidliga sem Jomsvikingum hafde til tekizst at strida vid þa med stormyklum afla. visse Olafr konungr ỏngra þeirra manna uon er honum mundu mega uæita suo mikinn styrk sem hann þyrfti at hafua til slikra storræda at ræna þa fedga lifui ok riki. þuiat frændr hans j Noregi gỏfgir ok margir mattu æigi vita huort hann uar lifs edr latinn af þessi uerolld þo at hann fari þadan uetrgamall en þeir hỏfdu sidan hann for þreuetr af Suiþiod[233] ekki nyliga til hans spurt þuiat fair menn vissu allt nafnn hans sidan hann fór ór Gardariki sem adr er sagt. Nu firir þessa hugsan alla jafnnsaman gaf Olafi konungi at skilia at hann matti af ỏngum kosti audlazst riki j Noregi nema æin saman miskunn almattigs guds efldi hann þar til myklu framarr en efnni stod til. þadan af gaf hann sealfan sig ok allt sitt mal a ualld ok vilea frid ok forsia allzualldanda guds.


Lodin enn vikveski feck Aastridar

167. Nu skal segia þann atburd er myklu gerdizst fyrr. Madr er nefndr Lodinn hann var uikuerskr at kyne audigr ok ættadr vel. hann var optliga j kaupferdum en stundum j hernade. Þat var a æinu sumre er Lodinn for kaupferd j Austrueg. atti hann æinn skipit þat allt er hann var a ok annan miog mikinn kaupeyre. hann hellt til Æistlandz ok var þar j kaupeyre[234] vm sumarit. en medan markadrinn stod þa var þangat fluttr margskonar kaupskapr. þar kuomu ok margir mansmenn falir. þar sa Lodinn konu nỏkkura er selld hafdi verit mansali. en er hann leit a konuna[235] kendi hann at þar uar Astridr Æireks dottir er att[236] hafdi Tryggui konungr Olafsson. hon uar þo olik þui sem fyrr hafde (hann) set hana. þuiat nu uar hon fỏl ok fatækliga klædd. Lodinn gek til Astridar ok spurde huert rad hennar væri. Hon suarar. þungt er fra þui at segia. ek hefui verit selld mansali ok nu er ek enn hingat til þess flutt at seliazst. Sidan konnuduzst þau vid. ok visse hon skyniar a honum ok ætt hans. bad Astridr þa at hann munde kaupa hana ok flytia hana hæim med ser til frenda sinna. Lodinn suarar. ek mun gera þer kost a þui at loysa þig ór anaud ok flytia þig heim til Noregs ef þu uillt giptazst mer. en med þui at Astridr uar naudugliga stỏdd ok uitkomin ok þat annat at hon visse at Lodinn uar madr storættadr uitr ok audigr þa hæitr hon honum þessu til frelsis ser. Sidan keyfti Lodinn Astride ok flutti hana med ser til Noregs. fek Lodinn hennar at frenda rade. voru þeirra bornn Þorkell nefia Jngiridr ok Jngigerdr. dętr Tryggua konungs Olafssonar ok Astridar voru þær Jngibiorg ok Þurid. Synir Æireks biodaskalla ok brædr Astridar voru þeir Sigurdr ok Josteinn Kallhỏfud ok Þorkell dyrdill. þeir uoru allir gỏfgir menn ok allu bustade austr j lande.


Þaattr Þorleifs

Nv skal segia þann æfuintyr er geordizst a ofanverdum dỏgum Hakonar Hladajalls. j huerium kynstrum gỏlldrum ok georningum hann uard forsmadr ok miog at vordugu þuiat hans mannillzska ok gudnidingskapr uard mỏrgum manni til mikils þunga ok ubætiligs skada ander ok likama. vard honum þat sem margan timer at þa er hegningartiminn er kominn er æigi hægt undan at komazst. þuiat þat er vvinarins nattura at þann manninn sem hann þikizst fullkomit ualld a æiga ok ỏnga von aa til guds blekkir hann fyst ok blygdar med krokottum kyndugskap sinna bauluadra slęgda j framleitzslu hans liotu lifsdaga. en at þrotnum[237] hans stundligum lifstima verdr hann drektr j dỏkkri diflizsu[238] dalighra kuala med eymd ok anaud vtann ennda.


Fra Þorleifui

168. Þa bio Aasgeirr raudfelldr aa Brecku i Suarfadardal. hann var rikr madr ok storættadr. Þorhilldr het kona hans hon |[239] uar uitr kona ok vinsæl ok skỏrungr mikill. þau attu .iij. syne ok voru allir efnniligir. Olafr het son þeirra hinn ellzsti ok var kalladr uaulubriotr annar Helgi hinn fræknni ok koma þeir badir mæirr vid adrar sỏgur en þessa. Þorlæifr het hinn yngzsti son þeirra hann var snemma gilldr ok georuilig(r) ok hinn mesti atgeoruimadr vm jþrottir. hann var skalld gott. hann uar a fostri med Midfiardar Skeggia modurdrodur sinum at Reykium j Midfirde þar til er hann var atian uetra gamall. Skeggi unne mikit Þorleifi ok lagde vid hann astfostr. þat tỏludu menn a(t) Skeggi munde flæira kenna Þorleifi j frædum fornnligum en adrir mundi vita. þa for Þorleifr heim til faudur sins. hann vỏ Klaufa bauggua med fulltingi Olafs brodur sins. enn til eftirmaals eftir Klaufa var Karl hinn raudi ok geck sua fast at af Þorleifr vard vtlægr ok giorr i burt or Suarfadardal. Liotolfr godi hafdi fylgt Ynghilldi fagurkinn systur Þorleifs. hann kom Þorleifi i skip aa Gaaseyri. Þorleifr vard aftrreka. hann var vm vetrinn aa laun ymiz med Liotolfi goda edr Asgeiri faudur sinum. nam hann þa at fodr sinum marga fornfrædi. þuiat hann var sagdr margkunnandi. var þa Þorleifr .xix. vetra. Karl leitadi fast eptir vm Þorleif. ok vrdu þar vm vetrinn margir atburdir þeir er frasagnar eru verdir sem segir i Suarfdæla sogu. Um vorit eptir for Þorleifr vestr til Skeggia fostra sins ok frænda ok bidr hann aasia ok vmraada med ser vm þessi maal. ok med styrk ok raadum Midfiardar Skeggia ok Liotolfs goda ferr Þorleifr ok kaupir ser skip at kaupmonnum er uppi stod j Blỏnduosi ok rædr haseta til ok for sidan heim aa Brecku ok hitti fỏdur sinn ok modur ok bæiddizst af þeim fararefnna ok fek sua mikinn fearhlut sem honum þotti ser þarfua. ok at vordỏgum let hann varning sinn til skips binda ok for j brott af Brecku alfari ok bad vel firir fỏdur sinum ok modur ok Midfiardar Skeggia fostra sinum.


Hakon lot heingia menn Þorleifs

169. Nv lætr Þorleifr j haf ok byriar honum uel ok kemr skipi sinu j Vik austr. Hakon Hladajall var þa (j) Vikinne. Þorleifr gek a land ok let rydia skip sitt hann hitti jallinn ok kuaddi hann. jall tok honum vel ok spurde hann at nafnne ætt ok kynferde en Þorleifr sagde honum. jall spurde ok margra tijdenda af Jslande en Þorleifr sagde honum ofletliga. Þa sagde jall. suo er vordit Þorleifr at ver vilium hafua sỏlur af þer ok hasetum þinum. Þorleifr suarar. ver hỏfum litin varninginn herra. en oss eru þo adrir kaupunautar hentugre ok munu þer lata oss sealfrada vera at selia þeim goz uort ok peninga sem oss likar. Jalli þotti hann þykliga suara ok mislikade ord hans miog ok skildu vid sua buit. Þorleifr for nu til manna sinna ok suaf af vm nottina ok vm morgininn riss hann upp ok ferr j kaupstadinn ok frettizst firir vm goda kaupunauta ok kaupslagar vid þa vm daginn. Ok er jall spurde þat for hann med fiolmenni til skips Þorleifs ok let taka þar menn alla ok binda. sidan rænti hann þar fiarhlut ỏllum ok kastade a sinne æignn en let brenna skipit at kolldum kolum. ok eftir þetta let hann skiota asum mille budanna ok let þar heingia vid alla forunauta Þorleifs. sidan for jall j brott ok hans menn ok tok at ser uarning þann er Þorleifr hafdi att ok skifti upp med sinum monnum. En um kuelldit er Þorleifr kom hæim ok ætlade at vitea manna sem hann georde sa hann uegs ummerki huersu vid hans felaga hafde farit verit ok þottizst vita at Hakon jall munde þessu uỏnda uerki uolldit hafua ok spyrr nu eftir þessum tidendum gloggliga. ok er hann hafde þessi tidende sannliga spurt þa quad hann visu.


Hrollir hugr minn illa
hefir dræingr skada feingit
ser ek a slettri eyre
suarre batz ok knarrar.
hinn er upp red brenna
ỏlldu fil firir skallde
huerr ueit nema kol knarrar
kalld fyse mig giallda.


Fra Þorleifui

170. Sva er sagt at eftir þenna atburd kom Þorleifr ser j skip med kaupmonnum ok sigldu sudr til Danmerkr ok for hann a fund Suæins konungs ok var med honum vm uetrinn. En er hann hafdi þar æigi læingi verit var þat æinn dag at Þorleifr gek firir konung ok bæidde hann hlyda kuæde þui er hann hafde ort vm hann. Konungr spurde huort hann væri skalld. Þorleifr suarar. þat er eftir þui sem þer uilit dęmt hafua herra er þer heyrit. Konungr bad hann þa fram flytia. Þorleifr kuat þa fertuga drapu ok er þetta stef j.


Oft med ærnnri giftu
ỏdlings himins rỏdla
Jotra(!) gramr hinn itri
Æinglande rodit brannda.


Konungr lofade miog kuædit ok allir þeir er heyrdu ok sogdu bæde uel kuedit ok skỏruliga framflutt. Konungr gaf Þorleifi at kuædislaunum hring þann er stod mỏrk ok þat suerd er til kom half mork gullz ok bad hann læinge med ser vera. Þorleifr gek til sætis ok þakkede uel konungi. ok læit sua fram nokkura hrid ok ekki læingi adr en Þorleifr ugladdizst sua miog at hann gade uarlla vndir drykkiubord at ganga edr samsætis vid sina bekkiunauta. finnr konungr þetta bradliga ok lætr kalla Þorleif firir sig ok mællti. huat uelldr vgledi þinne er þu gair uarla at hallda hattum vid oss. Þorleifr suarar. þat munu þer heyrt hafua herra at sa er skyldr at leysa annars uandræde er at spyrr. Segdu fyst segir konungr. Þorleifr suarar. ek hefui kuedit visar nokkurar j uetr er ek kalla konuvisur[240] er ek |[241] hefui ort vm Hakon jall þuiat jall er kona kendr j skalldskap. nu vgledr mig þat herra ef ek fær æigi orlof of ydr[242] at fara til Noregs ok færa jalli kuædit. Þu skalt at visu fa orlof segir konungr ok skaltu þo hæita oss adr at koma aftr til uor þat fliotazsta sem þu getr þuiat ver vilium þin ekki missa sakir jþrotta þinna. Þorleifr het þui ok fek ser nu farning ok for nordr j Noreg ok linner æigi fyrr en hann kemr j Þrandheim. þa sat Hakon jall a Hlỏdum. Þorleifr byr ser nu stafkallz georui ok bindr ser gæitarskegg ok tok ser æina stora hit ok let koma undir stafkallz georuina ok bio suo vm at ỏllu(m) skylldi synazst sem hann æti þann kost er hann kastade j hijtina. þuiat giman hennar var uppi vid munn honum vndir gæitarskegginu. sidan tekr hann hækiur tuær ok uar broddr nid(r) or huorri. ferr nu þar til er hann kemr a Hladir. þat var atfangskuelld jola j þann tima er jall var kominn j sæti ok mart stormenni er jall hafdi at ser bodit til jolavæitzslunnar. Karll gengr græidliga jnn j hallina. en er hann kemr jnn stumrar hann geysi miog ok fellr fast a hækiunnar ok snyr til annarra stafkarlla ok setz nidr utarliga j halminn. hann uar nokkut bæginn vid stafkarlla ok helldr hardlæikinn. en þeir þolldu illa er hann let ganga (a) þeim stafina. hrukku þeir vndan ok vard af þessu hark ok hareysti sua at heyrde vm alla hallina. En er jall uerdr þessa uarr spyrr hann huat ualldi ohliode þessu. honum er sagt at stafkarll einn se sa þar kominn at sua se illr ok vrigr at ekki lati vgeort. Jall bad kalla hann firir sig ok sua var ok geort. en er kall kom firir jall hafde hann miog stutt vm kuadningar. Jall spurde hann at nafnne ætt ok odale. Vuant er nafnn mitt herra at ek hæiti Nidungr Geallandason ok kyniadr ór Syrgisdỏlum af Suiþiod hinne kỏlldu. er ek kalladr Nidungr hinn nakuæmi hefuir ek vida farit ok marga hỏfdingea heim sott. georumzst ek nu gamalt miog sua at trautt ma ek alldr minn segia sakir elli ok vminnis. hefir ek mykla spurnn af hỏfdingskap ydrum ok har(d)fæingi vitzsku ok vinsęldum lagasetning ok litilæti ỏrlæik ok allra atgiorui. Hui ertu suo hardudigr ok illr vidskiptiss fra þui sem adrir stafkarllar. Hann suarar. huat er ỏruęnt um þann sem allz gengr anduana nema uils ok uesalldar ok ekki hefuir þat er þarf ok læingi legit vti a mỏrkum ok skogum þo at sa verde æfr vid ellina ok allt saman. en uanr adr sæmd ok sælifui af hinum dyrỏzstum hofdingium. en vera nu hatadr af huerium þorpara litils verdum. Jall mællti. ertu nỏkkurr jþrottamadr karll er þu segizst þo med hỏfdingium verit hafua. Karll suarar. þat megi vera þo at nokkut hafui til þess haft verit þa er ek var a ungum alldri komi at þui sem mællt er at huerium kalli kemr at ỏruerpi. er þat ok talat at seigt er suỏngum at skruma. mun ek ok ekki vid ydr skruma herra nema þer latit gefua mer at eta þuiat sua dregr at mer af elli suæingd ok þosta at vist æigi fær ek stadit uppi læingr. er sligt hardla ohaufdingligt[243] at spyria vkunna menn j huernn hæim en hugsa æigi hua(t) monnum hentar þuiat allir eru met þui edli skapadir at bæde þurfu át ok drykkiu. Jall skipade at honum skyllde gefua kost sæmiliga sem honum þarfade. var ok sua geort. En er kall kom undir bord tekr hann græidliga til matar ok rydr diska þa alla er næstir honum voru ok hann nade til sua a(t) þionostumenn urdu at sækia kost j annan tima. tok kall nu ỏngu ofrekligar til matar en fyrr. syndizst ỏllum sem hann æti en hann kastade reyndar j hijtina þa er fyrr var getit. hlogu menn nu fast at kalli þessum. þionustumenn tỏludu at bæde væri at hann væri mikill ok middigr enda gæti hann mikit etit. Kall gaf ser ekki at þui ok geordi sem adr.


Kuedit iarls nijd

171. En er ofan uoru drykkiubord gekk Nidungr kall firir jall ok mællti. hafui þer nu þỏkk firir herra. en þo æigi þer illa þionustumenn er allt geora verr en þer segit firir. en nu uillda ek at þer syndit mer litilæti herra ok hlyddit kuæde þui er ek hefui ort um ydr. Jall mællti. hefuir þu nokkut fyrr kuæde ort vm hofdingda. Satt er þat herra kuat hann. Jall mællti. bui[244] þar komi at gỏmlum ordzskuit at þat er oft gott er gamlir kueda. ok flyttu fram kuædit kall en ver munum til hlyda. Þa hefr karll vpp kuædit ok kuedr framan til mids. ok þikir jalli lof j huerri visu ok finnr at þar er getit ok j framaverka Æireks sonar hans. en er a leid kuædit þa bregdr jalli nokkut vndarliga vid at ouæri ok kladi hleypr sua mikill um allan bukinn a honum ok æinna mest vm þioin at hann matti huergi kyrr þola. ok sua mikil bysnn fylgde þessum uuæra at hann |[245] let hrifua ser med kombum þar sem þeim kom at. en þar sem þeim kom æigi at let hann taka strigaduk ok rida a þrea knuta ok draga .ij. menn mille þioanna a ser. Nu tok jalli illa at gediazst kuædit ok mællti. kann þinn heliarkall ekki betr at kueda þuiat mer þiker þetta æigi sidr heita mega nid en lof ok lat þu vm batna elle tekr þu giolld firir. Kall het godu vm ok hof þa upp visur ok hæita þokuvisur[246] ok standa j midiu jallz nide ok er þetta upphaf at.


Þoku dregr upp hit ytra
el festizst hit vestra
mokkr mun nams af nỏkkui
nadrbings kominn hingat.


En er hann hafde vte þokuvisur þa var myrkt j hỏllinne. ok er myrkt er uordit j hallinne tekr hann aftr til jallz nids. ok er hann kuat hinn efzsta ok sidazsta þridiung þa uar huert jarnn a gangi þat er j var hallinne an manna uỏlldum ok vard þat margra manna bani. Jall fell þa j vvit en kall huarf þa j brott at luktum dyrum ok oloknum lasum. en eftir atlidit kuædit minkade myrkrit ok georde beart j hollinne. Jall raknnade vid ok fann at honum hafde nær gengit nidit. sa þa ok vegs vmmerki at af var rottnnat skegg allt af jalli ok harit ỏdrum megin ræikar ok kom alldri upp sidan. Nu lætr jall ræsta hallina ok eru hinu daudu ut bornir. þikizst hann nu vita at þetta mun Þorleifr verit hafua en kall eingi annar ok mun launat þikiazst hafua honum mannalat ok feartion. Liggr jall nu j þessum meinlætum allan þenna vetr ok mikit af sumrinu.


Ferd Þorleifs til Danmerkr

172. Þat er af Þorleifi at segia at hann snyzst til ferdar sudr til Damnerkr ok hefir þat til læidarnestz ser sem hann ginti af þeim j hallinne. en huersu leinge sem hann hefuir a læid verit þa letti hann æigi sinne ferd fyrr en hann kom a fund Sueins konungs. ok tok hann vit honum fegins hende ok spurde hann at ferdum sinum. en Þorleifr sagde allt sem farit hafde. Konungr suarar. nu mun ek læingia nafnn þitt ok kalla þik Þorleif jallaskalld. Þa quad konungr visu.


Græinde Þorlæifr Þrænda
þeingils hrod fra dræingium
hafua olitit ytar
jallz nid borit vida.
niordr red uestan virdum
uellstære brag færa
brot landz gallt gæti
graliga leons baru.


Þorleifr sagde konungi af hann fystizst vt til Jslandz ok bæiddi konung orlofs at fara þegar at vori. en konungr sagde sua vera skylldu. uil ek gefua þer skip j nafnnfest(i) med monnum ok ræida ok þuilikre ahỏfn sem þer þarfazst. Nu er Þorleifr þar um uetrinn j godu yfirlæti. en at uordaugum byrr hann skip sitt ok let j haf ok byriade uel ok kom skipi sinu vit Jsland j a þa er Þiorsaa hæitir. þat segia menn at Þorleifr kuæntizst vm haustit ok fengi þeirrar konu er Audr het ok væri Þordar dottir er bio j Skogum vndir Eyiafiollum gilldz bonda ok storaudigs komin af ætt Þrasa hins gamla. Audr uar kuennskỏrungr mikill. Þorleifr sat vm vetrinn j Skogum en vm verit eftir keyfti hann land at Hỏfdabrekku j Mydal ok bio þar sidan.


Drap Þorleifs

173. En nu er þar til at taka er Hakon jall er at honum batnade hins mesta mæinlætis. en þat segia sumir menn at hann yrde alldri samr madr ok adr. ok villde jall nu giarnna hefnna Þorleifi þessar smanar ef hann gæti. hæitr nu a fulltrua sina Þorgerde Hỏrgabrude ok Jrpu systur hennar at reka þann galldr vt til Jslandz at Þorleifi ynne at fullu ok færir þeim myklar fornir ok gek til frettar. en er hann fek þa frett er honum likade let hann taka æinn rekabut ok gera ór tremann. ok med fiolkynge ok atkuædum jalls en trỏllskap ok fitons anda þeirra systra let hann drepa einn mann ok taka ór hiartat ok lata j þenna tremann. ok færdu sidan j fỏt ok gafu nafnn ok kỏlludu Þorgard ok mỏgnudu hann med sua myklum fiandans krafti at hann gek ok mællti vid menn. kuomu honum sidan j skip ok sendu hann vt til Jslandz þess eyrendis at drepa Þorleif jallaskalld. gyrde Hakon hann atgeir þeim er (hann) hafde tekit or hofui þeirra systra ok Hỏrgi hafdi att. Þorgardr kom vt til Jslandz j þann tima er menn voru (a) alþingi. Þorleifr jallaskald uar a þinge. Þat var æinn dag at Þorleifr gek fra bud sinne er hann sa ad madr gek vestan yfuir Ỏxaraa. sa var mikill uexsti ok jllzligr j bragde. Þorleifr spyrr þenna mann at hæiti. hann nefnndizst Þorgardr ok kastade þegar kalldyrdum at Þorleifi. en er Þorleifr heyrde þat ætlade hann at bregda suerdinu konungsnaut er hann uar gyrdr med. en j þessu bile lagde Þorgardr atgæirnum a Þorleifi midium ok j gegnum hann. en er hann fek lagit hio hann til Þorgarz en hann steyptizst j jordina nidr sua at j jliarnar uar at sia. Þorleifr snarade at ser kyrtilinn ok kuat visu.


Huarf hinn hilldar diarfui
huat uard af Þorgarde
uillumadr a |[247] uelli
uigdiarfr refilstiga.
farit hefir gautr at grioti
gunnelldz enn fiolkunni
sidan mun hann j heliu
huilazst stund ok milu.


Þa gek Þorleifr heim til budar sinnar ok sagdi monnum þenna atburd ok þotti ỏllum mikils vm vert vm þenna atburd. sidan uarpar Þorleifr fra ser kyrtlinum ok fellu þa vt jdrin. ok let Þorleifr þar lif sitt vit godan ordzstir ok þotti monnum þat allmikill skade. Þottuzst nu allir vita at Þorgardr þessi hafde æingi verit annarr en galldr ok fiolkynge Hakonar jalls. Sidan var Þorleifr heygdr. haugr hans stendr nordr af logrettu ok setzst(!) hann enn. brædr hans uoru a þinge er þetta var tidenda ok geordu vtferd Þorleifs sæmiliga ok erfdu hann at fornnum sid. en Asgeirr fadir þeirra uar þa litlu anndadr. Sidan foru menn heim af þinge ok frettuzst þessi tidende nu vida vm Jsland ok þottu mikils verd.


Visa Hallbiarnar

174. Sa madr hio þa a Þingvelli er Þorkell het. hann var audigr madr at ganganda fee ok hafdi jafnnan hęgt j bui. æinge var hann virdingamadr. Saudamadr hans het Hallbiornn ok var kalladr hali. hann vandizst oftliga til at koma a haug Þorleifs ok suaf þar vm nætr ok hellt þar nalęgt fe sinu. kemr honum þat jafnnan j hug at hann uillde geta ort lofkuæde nokkurt vm haugbuann ok talar þat iafnan er hann liggr a hauginum. en sakir þess at hann var ekki skalld ok hann hafde þeirrar listar æigi feingit fek hann ekki kuedit ok komzst alldri leingra afram firir honum vm skalldskapinn en hann byriade sua.


Her liggr skalld.


en meira gat hann ekki kuedit. Þat var æina natt sem oftar at hann liggr a hauginum ok hefir hina sỏmu idnn firir stafnne ef hann gæti aukit nỏkkut lof vm haugbuann. sidan sofnar hann ok eftir þat serr hann at opnnazst haugrinn ok gengr þar vt madr mikill uexsti ok uel buinn. hann gek upp a hauginn at Hallbirnne ok mællti. þar liggr (þu) Hallbiornn ok uilldir þu fazst j þui sem þer er ekki lanat at yrkia lof vm mig. ok er þat annathuort at þer verdr lagit j þessi jþrott ok munt þu þat af mer faa mæira en uel flestum monnum ỏdrum ok er þat uænna (at) sua verde ella þarftu ekki j þessu at briotazst læingr. skal ek nu kueda firir þer visu. ok ef þu getr numit visuna ok kant hana þa er þu uaknar þa munt þu verda þiodskalld ok yrkia lof um marga hỏfdingia ok mun þer j þessi jþrott mikit lagit uerda. sidan togar hann a honum tunguna ok quad visu þessa.


Her liggr skalld þat er skallda
skỏrungr uar mestr at flestu
nadduæiti fra ek nytan
nid Hakoni smida.
adr gat eingr ne sidan
annarra sua manna
frægt hefir ordit þat fyrdum
ferán lokit hanum.


Nu skaltu sua hefia skalldskapinn at þu skalt yrkia lofkuęde um mik þa er þu uaknar ok uanda sem mest bæde hatt ok ordfære ok æinna mest kenningar. Sidan huerfr hann aftr j hauginn ok lykzst hann aftr. en Hallbiornn uaknar ok þikizst sea a herdar honum. sidan kunne hann visuna. ok for sidan til bygda heim med fe sitt eftir tima ok sagde þenna atburd. Orti Hallbiornn sidan lofkuæde um haugbuann ok var hit mesta skalld ok for vtan fliotliga ok kuat quædi vm marga hofdingia ok fek af þeim myklar uirdingar ok godar giafir ok græddi af af þui storfe. ok gengr af honum mikil saga bæde her a lande ok vtlendiss þo at hon se her æigi ritut. En fra brædrum Þorleifs er þat at segia at næsta sumar eftir andlat hans foru þeir vtan Olafr uỏlubriotr ok Helgi hinn fræknni ok ætludu til hefnnda eftir brodur sinn. en þeim uard æigi lagit þa enn at standa yfir hofutsuỏrdum Hakonar jalls þuiat hann hafde þa enn æigi ollu illu þui framfarit sem honum vard lagit ser til skammar ok skada. en þo brendu þeir mỏrg hof firir jallinum ok geordu honum margann fearskada j ranum ok heruirke er þeir uæittu honum ok margri annare vspekt. ok lykr her fra Þorleifi at segia.


Raadagerdir Hakonar jarls vid Olaf

175. Hakon jall red Noregi allt hit ytra med sionum hafde hann til forrada sextan fylki. en Haralldr konungr hinn harfagri hafdi sua skipat (at) jall skyllde vera j hueriu fylki ok hellzt þat leinge sidan. þuiat Hakon hafde vndir sig .xvj. jalla sem segir j Uelleklu.


Huar vite olld und æinum
jard(b)ygguis sua liggia
þar skuli herr vm hugsa
harli .xvj. jarlla.


Medan er Hakon jall red Noregi uar arferd god j lande ok fridr godr innanlandz med bondum. var jall læingzsta hrid allvinsæll vid bændr. en er a læid æfui Hakonar jalls þa gerdizst miog at vm hann at hann var vsuifinn ok ofirirlæitinn um kuennafar. geordizst at þui sua mikill usidr at jall let taka rikra manna dætr ok flytia heim til sin ok la hia viku edr .ij. sendi þær sidan hæim. jall fek af þessu mikinn oþokka af frendum kuennanna. toku bændr at kurra suo sem Þręndir eru uanir um allt þat er þeim þikir j moti skapi. Hakon jall hafdi ok |[248] fæingit afspurnn nokkura at sa madr var firir uestan haf er Oli nefndizst ok hallda menn hann firir konung en hann grunade at frasỏgnn nokkurra manna ath uera munde æinnhuerr af ætt norrænne. jalli uar sagt at hann var girzkr at ætt en j annarre græin hafde hann spurt at Tryggui Olafsson hafde att þann son er farit hafde austr j Gardariki ok þar verit uppfæddr med Ualldimar konungi ok het sa Olafr. hafde jall miog atspurningum læitt um þenna mann. grunade hann at sa hinn same munde nu vera firir uestan haf. Vm uorit eftir Jomsvikinga orrostu stefnnde Hakon jall til sin mỏrgum hofdingium austr j landi. þar kuomu ok ordsendinger jalls sem þeir voru brædr synir Æireks a Offrustodum Jostæinn ok Kallshỏfut. þar var ok sa madr er nefndr er Þorir klakka hann var mikill vin Hakonar jalls. hann var uanr at fara j uiking a sumrum en stundum rak hann kaupeyri til ymisra landa. var honum uida kunnikt firir. Hakon jall atti husþing vit hofdingia sina þa er hann hafde samankallat. hann sagde þa. þat hỏfum ver spurt at sa madr er firir uestan haf er kalladr er Oli hinn girzski. en ek hygg at þar se Olafr Trygguason. ok ef suo er þa munum uær æiga uon af honum hins mesta vfridar ef hann færr nokkurnn afla. nu uillda ek þeim radum til rada vid yduart samþykki at ver mættim allir samt hafua j ro riki uort þuiat mer læidizst at æiga slikan vfridar gang sem ver hỏfum firir skommu átt af hernade Jomsvikinga. hefui ek þat helldr hugsat ef þer vilit sua at koma honum med nokkurum brỏgdum uidr litinn styrk hingat a uort ualld. Hỏfdingiar kolludu þetta hit bezsta rad sỏgdu at þeir uilldu Hakon jall hafua yfir ser medan hann er til en ỏnguann vtlendan hofdingia. Let jall þa kalla til sin Þori klokku vin sinn ok mællti til hans. þu skalt fara kaupferd j sumar sem nu er miog monnum tijtt uestr til Dyflinnar a Jrland en reyndar skaltu spyria huort sa madr er uestr þar er kallazst Oli hinn girzski. ok ef þu spyrr þat til sannz at þar se Olafr Trygguason edr nỏkkurr annar af norrænne konunga ætt þa skaltu ef þu matt hafua vid hann suikræde nỏkkur annathuort at koma honum a mitt ualld ella drepa hann sialfr. Þessu jattar Þorir. Þeir Josteinn ok Kallshỏfud uoru a tali vid jall. þa mællti jall. þit skulut fara vestr vm haf med þessum manni Þori klokku ok sueria adr þann hinn sterkazsta æid at þit skulut ollu þui at fylgia sem Þorir ferr fram ef þer finnit Olaf Tryggvason ok allt skulu þit þat fylla sem Þorir færr framkomit ok skulut Olaf med ỏngu moti vita lata þa uel er þer georit honum fyrr en þer komit aftr til Noregs med Olaf ok (hann) stigr fotum a meginland. þa mun ek gera rad firir at ekki skade til þoat þit georit hann uarann uit uora radageord. ok þui skyllda ek ykkr til þessa helldr en adra at Olafr mun helldr trunat a leggia a ykkra soggnn nafrenda sinna helldr en annara ser uandalausra. en j annan stad eru þit sua godir dreingir at þit gangit ekki a þa æida er þit suerit mer ok ỏllum þessum hofdingium sem her eru saman komnir. Þeir brædr badir suorudu. alldri skal okkr su skaum henda at vit suikim suo omannliga okkarnn frenda. Jall suarar. þa er enn til annarr kostr ef þit vilit þenna æigi at þit skulut a þessum fundi vera kualdir sarum pijslum til bana en þiggia af oss ella godar giafir ok allra uorra hofdingia vinattu ef þer fullgeorit þenna vornn bodskap. Nu huort sem þeir tỏludu j moti leingr eda skemr þa jattudu þeir at taka vit þessu uæilræde. bundu þeir þa suardỏgum vid Hakon jall ok alla hofdingia er þar voru at hallda þetta allt sem Hakon jall mællti helldr en mæta sua hordum afarkostum sem þeim var heitit. biugguzst þeir Þorir þa sem skiotazst ok sigldu uestr um haf. Haralldr grenski son Gudrỏdar Biarnarsonar atti Astu dottur Gudbranz kulu gỏfug(s) mannz. Haralldr konungr hafde a þessu sama uori farit austr til Suiþiodar ok var þar brendr inne sem segir j æfui Noregs konunga. hỏfdu þeir Þorir spurt tidendin adr þeir foru af Noregi. þa uar Asta kona hans med suæinbarnne ok fæddi barnn um sumarit eftir. sa suæinn var uattnne ausinn at fornum sid ok nefnndr Olafr. Þorir klakka kom til Dyflinnar a Jrlande ok fretti at Oli hinn girzski var þar med Olafi kuoran magi sinum. Þorir kom ser skiott j tal vid Ola þuiat Þorir uar malspakr. en er þeir hỏfdu oft vid talaz þa tok Oli at spyria af Noregi fyst fra Upplendinga konungum[249] huort er þeir uoru a lifue. Þorir sagde slikt er hann spurde. sua ok þat at Haralldr konungr grenski hafdi fallit vm uorit j Suiþiod. Þui næst fretti Oli um Hakon jall huersu uinsæll hann væri j landinu. Þorir suarar. Hakon jall er sua rikr at æinge madr þorir annat at gera edr mæla en hann uill. en þat uelldr þui at huergi annarstadar er til traustz at sia. en þer |[250] satt at segia væit ek margra gỏfgra manna skaplynde ok sua alþydunnar þat vera at þess væri fusazstir at þar kuæm(i) nokkurr konungr mikill af ætt Haralldz hins harfagra. en ver siam ỏnguan þann þar til jnnanlandz ok þo mest firir þa skylld at þat þikir nu reynt at ỏngum dugir at beriazst vid hann sidan hann sigrade Jomsvikinga sua mikinn styrk sem þeir hofdu. En er þeir hofdu miog oft vm þetta at tala þa let Olafr j lios vid Þori nafnn sitt ok spurde sidan. huat ætlar þu Þorir ef ek kem til Noregs huort bændr munu uilia taka mik til konungs yfir landit. Þorir eggiade hann med mikille akæfd at hann fære til Noregs ok lofade miog hans atgeorui. tok enn ok sagde Þorir sua. nu gerdir þu uel at þu duldizst æigi læingr firir mer þuiat ek heyrde margar sỏgur af þer ok margr annar j Noregi af þinne frægd. ok þer satt at segia þa var þat einkanliga mitt eyrendi þessu sinne uestr hingat vm haf at ek for eftir bæn Upplendinga hỏfdingia ok annarra þinna frenda at uerda uiss huat manni Oli hinn girzski uæri er suo mikil agæti væri af sỏgd iafnnliga. ok ef ek gæti þat sagt fra sem nu er at þu uærir Olafr Trygguason þa var þat bæn frenda þinna ok allrar alþydu af Noregi at þu kæmir þar sem fliotazst ok gerdizst hỏfdingi yfir landinu. sogdu þeir þat sem satt er at Hakon jall hefuir ỏnguan styrk til at hallda rikinu ef almuginn er a moti þarlenzskum hofdingia þo at jall uerde landit firir utlendum uikingum þa er landherrinn uæitte honum. ok þadan er þat er ek talada fyrra dags at folk uillde þar hafua konung af ætt Haralldz hins harfagra. en til þess at þu megir æigi gruna sỏgnn mina her um þa eru her med mer at rade annarra frenda þinna .ij. modurbrædr þinir Jostæinn ok Kallhỏfut. En er hann visse at frendr hans uoru komnir sendir hann eftir þeim med ollum blijdskap. a hann þa rad ok rædur uit þa Þori alla saman. fretti Olafr þa enn vm eyrendi þeirra en Þorir sagdi þa enn sem fyrr. þeir Josteinn hofdu fatt vm sỏnnudu þat er Þorir sagde. en med þui at Olafr trude ordum þeirra en var adr fuss til at fara til Noregs þa bio hann ferd sina ok hafde .v. skip. siglde hann af Jrlandi þegar hann var buinn fyst til Sudreyia þadan til Orknneyia. þeir Þorir uoru þar j ferd med honum.


Fundinn Noregr

176. Forniotr hefir konungr hæitit. hann red firir Jotlandi er kallat (er) Finnland ok Kuenland þat er[251] liggr firir austan hafsbotnn þann er gengr til motz vit Ganduik. þat kollu ver Helsingiabotnn. Forniotr atti .iij. syne het æinn Hlerr er uer kollum Ægi annar Logi þride Kari. hann var fadir Frosta faudur Snærs hins gamla. hans son het Þorri hann atti .ij. syne het annarr Nór en annarr Gór. dottir hans het Goi. Þorri var blotmadr mikill. hann hafde blot a hueriu are at midium uetri þat kolludu þeir þorrablot. af þui tok manadrinn hæiti. Þat var tidenda æinn uetr at þorrabloti at Goi huarf j brott ok var hennar læita farit ok finnzst hon æigi. ok er sa manadr leid let Þorri fa at bloti ok blota til þess er þeir yrde uissir huar Goi væri nidr komin. þat kolludu þeir goiblot. æinskis urdu þeir uisir um hana at helldr. iij. vetrum sidarr streingdu þeir brædr heit at þeir skylldu hennar leita. ok skipta sua leitinne at Norr skyllde leita um lỏndin en Gorr skyllde leita vm vtsker ok eyiar ok for hann a skipum. huortueggi þeirra brædra var fiolmennr. Hellt Gor skipum sinum vt eftir hafsbotnum ok suo j Allannz haf. sidan kannar hann uida Suiasker ok allar eyir er liggia j Eystrasallti eftir þat j Gautasker ok þadan til Danmerkr ok kannar þar allar eyiar. hann fann þar fręndr sina þa er komnir voru af Hle hinum gamla ór Hlessey. ok hellt hann þa enn fram ferdinne ok spyrr ekki til systur sinnar. En Norr brodir hans bæid þess er snio lagde a heidar ok skidfæri gerde gott. eftir þat for hann af Kuenlandi ok firir jnnan hafsbotnninn ok kuomu þar er þeir menn voru er Lappir heita. þat er a bak Finnmork. en Lappir uilldu banna þeim yfirfor ok tokzst þar bardagi. ok sa kraftr ok fiolkynge fylgde þeim Nor at vvinir þeirra urdu at giallti þegar þeir heyrdu herop ok sa uopnum brugdit ok lỏgdu Lappir a flotta. En Norr for þadan uestr a kiolu ok uar læingi vti ok sua at þeir uissu ekki til manna ok skutu dyr ok fugla til matar ser. foru þar til er uotnn hnigu til vestrættar af fiollum. þa fara þeir med uotnnunum ok kuomu at sia. þar var firir þeim fiordr mikill sem hafsbotnn væri. þar uoru bygdir myklar ok dalir storir gengu at firdinum. þar var safnnadr firir þeim ok redu þeir þegar til bardaga vid Nor. ok for þeirra skipti eftir uana. allt folk fell þar edr flyde en Nórr ok hans menn gengu yfir sem lok yfir akra. for Norr um allan fiordinn ok lagde undir sig ok geordizst konungr yfir þeim herudum er þar lagu innann fiardar. Nórr dualdizst þar um sumarit |[252] þar til er sniafade a hæidar. þa stefnnde hann upp eftir dalnum þeim er sudr gengr af firdenum. sa fiordr er nu kalladr Þrandheimr. suma menn sina lętr hann fara hit fremra um Mærina. hann lagde undir sig huar sem hann fór. ok þa er hann kemr sudr yfir fiallit þat er uar firir sunnan dalsbottninn sotti hann sudr eftir dỏlunum þar til er hann kom at uatnne myklu er þeir kỏlludu Miỏrs. þa snyrr hann enn uestr a fiallit þuiat honum uar sagt at menn hans hỏfdu farit vsigr firir konungi þeim er Soknni het. þa kuomu þeir j þat herat er þeir kỏlludu Ualldres. þadan foru þeir til siofar ok kuomu j langan fiord ok miofan er nu hæitir Sognn. þar var fundr þeirra Sokkna ok attu þeir þar orrostu mykla þuiat Soknna bra ekki vid fiolkyngi þeirra. Nórr gek fram hart ok skiptuzst þeir Sokni hỏggum vid. þar fell Sokni ok mart lid hans.


Ferd Nórs eftir Noregi at leita sy(s)tur (sinnar)

177. Eftir þat for Nórr j fiord þann er nordr gengr af Soggne. þar hafde Sokne firir radit er nu hæitir Soknadalr. þar dualdizst Nórr læinge ok hæitir þar nu Norafiordr. þar kom til motz uid hann Górr brodir hans ok hafde þa huorgi þeirra spurt til Goi. Górr hafde ok undir sig lagt land allt et ytra er hann hafdi sunnan farit. ok þa skiftu þeir londum med ser brædr. hafde Norr meginland allt en Górr skal hafua eyiar þær allar er hann ferr stiornnfỏstu skipe mille ok meginlandz. Ok eftir þat ferr Nórr til Upplanda ok kom þar sem nu hæitir Heidmork. þar red sa konungr firir er het Hrolfr ór Biargi hann uar son Suada jỏtuns nordan af Dofrum. Hrolfr hafde numit a brott af Kuenlandi Goi Þorra dottur. hann fór þegar til motz vid Nor ok baud honum til æinuigis. þeir bỏrduzst læingi ok uard huorgi sárr. eptir þat sættuzst þeir ok fek Norr systur Hrolfs en Hrolfr fek Goi. Þadan sneri Norr aftr nordr til rikis þess er hann hafde undir sig lagt. þat kallade hann Norueg. red hann þui riki medan hann lifde. en synir hans eftir hann ok skipta þeir lande med ser. ok toku sua riki at smæckazst sem konungar toku fiolgazst ok greinduzst sua j fylki.


Beitir feck Noregh

178. Górr[253] hefir ok verit kalladr sækonungr hans synir uoru þeir Hæiti ok Bæiti. þeir uoru sækonungar ok ofstopamenn myklir. þeir gengu miog a riki sona Nórs ok attu þeir margar orrostur ok sigrỏduzst vmsir. Bæitir lagde inn j Þrandheim ok heriade þar. hann la þar er nu hæitir Bæitissærr edr Bæitisstỏd. þar let hann draga skip ór Bæitisstỏd innanuerd(r)e ok nordr yfir Æiskrueid þar ganga Naumudalir at nordan. hann settizst j lyfting ok hellt vm hialmuỏl ok æignadizst land allt þat er var a bakborda ok eru þar margar bygdir. Hæitir son Górs uar fadir Sueida sækonungs fỏdur Halfdanar hins gamla fỏdur Juars Upplendinga jalls fỏdur Æysteins glumru fỏdur Rỏgnnualldz jalls hins rike ok hins radsuinna.


Riki Haralldz konungs ok Rognualldz jarls

179. Rognualldr jall gek til landz med Haralldi hinum harfagra. en hann gaf honum yfuirsoknn yfir Mæri huoratueggiu ok Raumsdali. hann atti Ragnnhilldi dottur Hrolfs nefiu. þeirra son var Hrolfr er uann Normandi. hann uar sua mikill at hann baru ỏngir hestar hann uar kalladr Gaunguhrolfr. fra honum eru komnir Rudu jallar ok Æingla konungar. þeirra synir voru þeir Juarr ok Þorir þegiande. Raugnualldr atti ok fridlusonu. het Halladr ok Hrollaugr ok Æinar hann uar yngzstr. Haralldr hinn harfagri for a æinu sumre vestr um haf at hegnna uikingum er honum læiddizst ofridr þeirra er heriudu j Noreg vm sumrum en uoru j Hiatlande edr Orknneyium a uetrum. Haralldr lagde undir sig Hiatland Orknneyiar ok Sudreyiar. hann fór allt uestr vm Maun ok eyddi Manar bygdina. hann atti þar margar orrostur ok eignnadizst laund sua langt uestr sem æingi Noregs konungs hefir læingra fæingit sidan. ok j æinne orrostu fell Juarr son Raugnualldz jalls. en Haralldr konungr siglde uestan þa gaf hann Raugnualldi j sonar bætr Hiatland ok Orknneyiar. en Rognualldr jall gaf Sigurde brodur sinum bæde londin. hann uar stafnnbui Haralldz konungs. konungr gaf Sigurdi jalls nafnn adr hann fór uestan. Sigurdr uar ok eftir uestr þar.


Drepinn Melbrigda jarl af Sigurdi

180. Sigurdr jall geordizst hofdingi mikill hann gerdi felag sitt vid Þorstæin raud son Olafs hins huita ok Audar hinnar diupaudgu ok unnu þeir Katanes allt ok mikit annat af Skotlandi Mærhæfui ok Ros. hann let gera borg a sunnanverdu Mærhæfui. þeir mælltu fund a mille sin Melbrigda tonn Skota jall ok Sigurdr jall ok semia mal sin a a millum j akuednum stad med .xl. manna huorr. ok þa er nefnndardagr kom hugsade[254] Sigurdr jall Skota vera otrua. hann let bua .lxxx. manna a .xl. hesta. ok þa er Melbrigda jall gat at lita mællti hann vid sina menn. nu eru ver suiknir af Sigurdi jalli þuiat ek se .ij. mannzfætr a huerri hrosssidu ok munu menn vera halfu fleire en faraskiotar. herdum nu hugina ok læiti huerr |[255] uorr at hafua mann firir sig adr en ver latimzst. Nu buazst þeir vid. ok er Sigurdr gat at lita þat skipar hann radageord sinne ok mællti hann vid sina menn. nu skal fara af baki helmingr lids uors ok koma j opnna skiolldu þa er saman lystr lidinu. en ver munum rida at sem huatazst ok stỏkkua j sundr fylkingu þeirra. Nu uard þar hardr bardagi ok æigi langr adr Melbrigdi jall fellr ok allt hans foruneyti. en Sigurdr jall let festa hỏfud þeirra vid slagalar til agætis ser. ok þa rida þeir heim ok hrosudu sigri. ok er þeir voru a læid komnir þa uillde Sigurdr jall keyra hest sinn med fæti ok lystr kalfuanum a tỏnn þa er skagde ór hỏfde Melbrigda jalls ok skæindizst ok laust j uerk ok þrota ok þat leiddi hann til bana. ok er Sigurdr hinn riki heygdr a Ekkials bakka. Guthormr het son Sigurdar. hann red æinn londum æinn vetr ok do barnnlaus. En er Rognnualldr Mæra jall spurde anndlát þeirra fedga sendi hann vestr Hallat son sinn ok gaf Haralldr konungr honum jalls nafnn. Halladr komzst uestr ok settizst j Hrossey en vikingar foru vm vteyiar ok annes ok drapu menn ok rænntu. bændr kærdu skada sinn firir Hallade jalli ok þotti hann litt retta hlut þeirra. þa læiddizst Hallade tignin ok uelltizst or jalldominum ok tok upp haulldz rett ok fór aftr til Noregs ok þotti hans fỏr hin haduligazsta.


Ferd Einars til eyiar

181. Uikingar .ij. danskir settuzst j eyiarnar. annarr het Þorir treskegg en annar Kalfr skurfa. en er Rognualldr jall spyrr þetta likar honum storilla ok heimtir til sin sonu sina Þori ok Hrollaug. Hrolfr var þa enn j hernnade. Rognualldr spurde huorr þeirra uillde uestr j eyiarnar. Þorir bad hann firir sea vm sina ferd. Jall suarar. suo segir mer hugr um at her mune þinn þroski mestr vera ok liggia uegar þinir ekki hedan. Uilltu fadir segir Hrollaugr at ek fara. Jall suarar. ekki mun þer jalldoms audit verda. vt uilea uegar þinir til Jslandz. þar muntu auka þina ætt ok mun gỏfug uerda. Þa gek fram Æinarr hinn yngzsti son hans ok mællti. uilltu at ek fara til eyianna ok mun ek þui hæita þer sem þer mun mest vndir þikia at ek mun alldri koma þer j augsyn sidan ok a ek vid litit gott her at stydiazst ok óruęnt vm at minn þroski uerde annarstadar minne en her. Jall suarar. olikligr ertu til hỏfdingia firir sakir modur þinnar þuiat hon er þrælborin j allar ættir. en satt er þat at þui betr þikir mer sem þu ferr fyrr j brott en kemr sæinna aftr. Rognualldr jall fek Æinari tuitỏgsessu alskipada en Haralldr konungr gaf honum jalls nafnn.


Drepnir vikingar

182. Einarr siglde uestr til Hiatlandz ok dræif mart lid til hans. eftir þat for hann sudr til Orknneyia til motz vid þa Kalf skurfu ok Þori treskegg. var þar bardagi mikill ok fellu þeir badir vikingarnir. Þa var þetta kuedit.


Hann gaf Treskegg trỏllum
Torfuæinar drap Skurfu.


Eftir þat lagdi Æinarr undir sig lỏndin. hann geordizst hinn mesti hỏfdinge. hann fann fystr manna at skera torf ór jỏrdu til elldiuidar a Torfnesi a Skotlande þuiat illt var til elldiuidar j eyiunum. Æinarr uar mikill madr uegsti liotr æinsynn ok þo manna skygnnstr.


Bardagi Einars jarls ok Halfdanar konungs sunar

183. Þa er synir Haralldz harfagra voru rosknir georduzst þeir ofstopamenn myklir ok vhægir innannlandz sem fyr segir. Snæfridar synir Halfdan haleggr ok Gudrỏdr lioma drapu Rỏgnualld Mæra jall. þui uard Haralldr ræidr miog ok uard Halfdan landflotti uestr um haf en Gudrỏdr sættizst vid fỏdur sinn en Halfdan haleggr kom j Orknneyiar. stỏk Æinarr jall or eyium ok upp a Skotland. en Halfdan geordizst konungr yfir eyium. Æinarr jall kom aftr a sama áre. ok er þeir funduzst vard bardagi mikill ok hafde Æinarr jall sigr en Halfdan hliop firir bord. Æinarr quad visu.


Set gat ek Hrolfs ór hende
ne Hrollaugi fliuga
daurr a dela mæingi
dugir oss faudur hefnna.
en j kuelld medan knudum
vm kerstraumi romu
sitr þegiandi vm þetta
Þorir jall a Mære.


Vm morgininn eftir fundu (þeir) Halfdan halegg nordr a Rinars hæd. jall let rista blodỏrnn a baki honum med suerdi ok skera fra rifin hrygginum ok draga þar vt lungun ok gaf hann Odni til sigurs ser ok quad visu.


Margr verdr senn at saudum
seggr med fỏgru skeggi
en ek at ungs j eyiu
allualldz sonar falli.
hætt segia mer holdar
vid hugfullann stilli
Haralldz hefuig skard j skillde
skal ek æi ugga þat hỏggit.


Eftir þat lætr hann kasta haug eftir hann ok quad visu.


Rekit tel ek Rangnnualldz dauda
rett skiptu þui nornir
nu er folkstudull fallinn
at fiordunge minum.
hlydi snotrir seggir
þuiat sigri uær radum
skatt uel ek honum hardan
af Hafættu grioti.


Ok er þetta spyrst til Noregs þa urdu brædr hans storilla vid ok hæituduzst at fara j eyiar ok hefna hans en Haralldr olli at frestadizst. Æinarr jall quad þetta þa er hann spurde heitan þeirra.


Eru til (mins) fiors margir
menn vm sannar deilldir
ór ymissum attum
osmabornir |[256] giarnir.
en þo uita þeyge
þeir adr mig hafui fellda
huerr jlþornar arnnar
vndir hlytr af stundu.


Nỏkkuru sidarr for Haralldr konungr uestr vm haf ok kom j eyiar. Æinarr stok ór eyium ok yfir a Katanes. eftir þat foru menn a mille þeirra ok sættuzst þeir. Haralldr konungr lagde gialld a eyiarnar ok bad þa giallda .lx. marka gullz. Æinarr jall baudz til at hallda æinn upp gialldinu ok æignaz odul þeirra ỏll. en bændr uilldu þat þuiat hinir audgu hugduzst leysa mundu odul sin en hinir snaudu hỏfdu ekki fe til. Æinarr greidde upp gialldit ok uar þat leinge sidan at jallar attu odul oll adr Sigurdr jall gaf upp Orknneyingum odul sin. Haralldr konungr for aftr til Noregs. en Æinarr jall red firir Orknneyium leinge æfui ok vard sottdaudr. hann. atti .iij. sonu het æinn Arnnkell annarr Erlendr þride Þorfinnr hausakliufr. Þa er Haraldr harfagri anndadizst var Æirekr blodỏx .ij. uetr konungr. þa kom Hakon Adalstæins fostri j land en Æirekr stỏk a burt sem fyr segir. Arnnkell ok Erlenndr jallar synir Torfuæinars fellu a Æinglande med Æireki konungi blodỏx sem fyrr er ritat. Gunnhilldr ok synir hennar foru sidan til Orknneyia ok toku þær undir sig ok duolduzst þar um hrid. þadan foru þau til Danmerkr ok giftu adr Ragnnhilldi dottur Æireks ok Gunnhilldar Arnnfinne syne Þorfinnz jalls ok settizst Þorfinnr jall at eyium. hann var hỏfdingi mikill ok herskárr. hann uard sottdaudr ok er hann heygdr j Rognnualldsey a Hauga hæide ok þotti verit hafa mikilmenni.


Draap Hauardz

184. Þorfinnr atti .v. sonu. het æinn Hauardr hinn ársæli annar Hloduerr hinn þride Liotr .iiij. Skuli .v. Arnnfinnr. Ragnhilldr Æireksdottir red Arnnfinne bonda sinum bana j Myrkholu[257] a Kalanesi en hon giftizst Hauardi hinum arsæla brodur hans. Hauardr tok jalldom ok uar godr hofdinge ok ársæll. Æinarr kliningr het madr systurson Hauardz hann uar hofdinge mikill ok hafdi sueit mykla ok uar j hernade a sumrum. hann þa ueitzslu at Hauardi ok at þeirri uæizslu tỏludu þau mart Ragnhilldr ok Æinarr. kallade hon slikan mann uel til hofdingia fallinn ok betr hentan jalldom en Hauarde frenda hans ok kallade þa konu uel gifta er slikan mann ætti. Æinarr bad hana ekki taka slikar rædur kuat hann mann gỏfgazstann j eyium ok hana fulluel gifta. Ragnhilldr suarar. skammer munu verda samfarar okkar Hauardz hedan fra. satt er þat at verda munu menn til (j) eyium þeir er æigi mun allt j augu uaxa ef þu firirmant þer tignarinnar. Vid slikar fortaulur hennar gekz Æinare hugr til agirnne ok suika vid jall frenda sinn. ok sỏmdu þat sin a millum at hann skyllde drepa jall en hon skyllde giftazst honum. Ok nỏkkuru sidarr biozst Æinarr til ferdar þeirrar ok þa mællti spamadr æinn er var med honum. ger þetta uerk æigi i dag helldr a morgin ella munu leingi ættuig uera j ætt yduarre. Æinarr let sem hann heyrde þetta æigi. Hauardr uar þa a Stæinsnese j Hrosey. þar uar fundr þeirra ok bardagi hardr ok æigi langr adr jall fell. heitir þar nu Hauardz tæ(i)gar. Ok þa er þessi tidendi spyriazst þotti Æinarr ordinn nidingr mikill af verki þessu. þa uillde Ragnhilldr ekki sambland æiga vid hann ok kallar þat lygd æina at hon hefde þar j heitum verit. sendi hon þa eftir Æinari hardkiỏft. hann var son annarar systur Hauardz. ok þa er þau funduzst sagde hon skom at slikum frendum hans er æigi uilldi hefnna hans. kallaz allt uilia til vinna at jalls yrde hefnnt. er þat ok auduitat sagde hon at sa mun mest metinn af ollum godum monnum er jalls hefnir. hefir sa ok unnit til rikis hans. Æinarr suarar. þat er mællt fra segir hann at þer mælit stundum annat en ydr er j skapi. en sa er þetta uerk gerir mun uilea þat firir hafua at þu halldir þeim j hendr rikinu ok þeim hlutum odrum er æigi mun þikia minna skipta. Slita sua rædunni. Eftir þetta for Æinarr hardkioftr at Æinari kliningi ok drap hann. en Ragnnhilldr sendi eftir Lioti brodur þeirra ok giftizst honum. Liotr tok jalldom ok gerdizst hofdingi mikill. Æinarr hardkioftr hafde nu drepit frenda sinn en var æigi nærr jalldomi en adr. unir hann nu storilla sinum hlut uillde nu afla ser manna ok sækia med magni til eyianna. honum uard illt til manna þuiat Orknneyingar uilldu þiona sonum Þorfinnz hausakliufs. ok nokkuru sidar let jall drepa Æinar hardkioft.


Bardagi Liotz ok Skula

185. Skuli brodir Liotz for upp a Skotland ok var þar gefuit jalls nafnn af Skotakonungi. sidan for hann ofan a Katanes ok aflade ser þar lids ok for þadan j eyiar ok deilldi þar til rikis vid Liot brodur sinn. Liotr safnar lide ok for til motz vid Skula ok var fiolmennri. en er þeir funduzst uillde Skuli ekki annat en beriazst. vard þar hardr bardagi ok sigradizst Liotr en Skuli flyde yfuir a nes. ok þangat ferr Liotr eftir honum ok dualdizst þar vm hrid ok uard fiolmennr. ok þa ridr Skuli ofan af Skotlandi med her mikinn ok funnduzst þeir Liotr j Dỏlum a Katanese ok var þar orrosta mikil. |[258] Skuli hafdi her mikinn er Skotakonungr hafde fæingit honum ok Magbiodr jall ok voru Skotar hinir akaufuzstu j ỏnduerdre orrostu. Liotr jall bad menn hlifa ser ok standa þo sem fastazst. en er Skotar fengu ekki at gert eggiade Liotr sina menn ok var sialfr hinn akafuazste. ok er sua hafde stadit vm hrid þa raufzst fylking þeirra Skota ok eftir þat flyia þeir en Skuli hellt upp bardaga en fell þo at lyktum. Liotr tok undir sig Katanes ok var þa vfridr milli Skota ok Liotz jalls þuiat Skotar undu illa ofaurum sinum. Þa er Liotr jarll uar a Katanesi þa kom ofan Magbiodr jall af Skotlande med her mikinn ok funduzst þeir Liotr jall a Skidamyre a Katanesi. ok hafdi Liotr jall ekki lids vid en þo gek Liotr sua fast fram at þeir viknnudu firir Skotarnir. ok var skammr bardagi adr þeir flydu er lifuit þagu en fiolde var sárt. Liotr uendi aftr med sigri ok var lidit miog sart. Liotr jall hafde ok feingit sár þat er hann læidde til bana.


Bardagi

186. Lauduerr tok ialldom eftir Liot ok var mikill hỏfdingi hann atti Audnu dottur Kiaruals Jrakonungs. þeirra son var Sigurdr digri. Lauduerr uard sottdaudr ok er heygdr j Hỏfnn a Katanesi. Sigurdr son hans tok jalldom eftir hann. hann vard hofdingi mikill ok vidlendr. hann hellt med ualldi Katanes firir Skotum ok hafde huert sumar her vti. hann heriade j Sudreyiar a Skotland ok Jrland. Þat var a æinu sumre at Finnlæikr Skota jall hastlade Sigurde uỏll a Skidamyre at nefndum degi. en Sigurdr gek til frettar vid modur sina hon uar magrkunnig. Jarll sagde henni at æigi munde minne lids munr en .vij. menn vm æinn. Hon suarar. ek munda þig hafua leingi upp fætt j ulllaupi minum of ek vissa at þu mundir æinart lifa. ok rædr audna lifui en eigi huar madr er kominn. betra er at deyia med sæmd en lifua med skom. tak þu her vit merki þui er ek hefir gỏrt af allri minne kunnattu ok uæntir ek at sigursællt mun uerda þeim er firir er borit en banuęnt þeim er berr. Merkit var geort af myklum hannyrdum ok agætligum haglæik. þat var gert j hrafnn mynd ok þa er vindr blæss j merkit þa uar sem rafnn bæindi fluginn. Sigurdr jall uard ræidr miog vid ord modur sinnar ok gaf Orknneyingum odul sin til liduæitzslu ok for til Finnlæiks jalls a Skidamyre ok fylktu huorirtueggiu lide sinu. ok þa er orrostan se saman uar skotinn merkismadr Sigurdar jalls til bana. Jall kuadde annan mann til at bera merkit ok þa er barizst uar vm hrid fell sa. .iij. fellu merkismenn jalls en hann hafde sigur ok fengu þa Orknneyingar odul sin.


Fundr Olafs ok jarls

187. Olafr Trygguason siglde uestan at Orknneyium sem fyrr var getit. en þuiat Petlandzfiordr var æigi færr þa lagde hann skip sin a lægi j Asmundaruoge vit Rognnualldzey. en þar a uoginum la firir Sigurdr jall Lauduersson med .iij. skipum ok ætlade þa i hernat. en þegar Olafr konungr visse þat at jall var þar firir þa let konungr kalla hann til mals vid sig. En er jall kom a konungs skip hof Olafr konungr sua rædu sina. Þat mun þer kunnikt Sigurdr jall at Haralldr hinn harfagra for med her sinn uestr hingat þa er hann hafde eignazst allan Noreg. vann Haralldr konungr vndir sig Orknneyiar ok Hiatland ok mikit riki annat her firir vesten haf. gaf konungr eyiarnar ok Hiatland jarlle sinum Rỏgnuallde hinum rika j sonar bætr en Rognnvalldr gaf Sigurde brodur sinum. gerdizst Sigurdr þa jall Haralldz konungs. Annan tima for Haraldr konungr aa hendr Æinare jalli med allmikinn her. gengu þa godgiarnir menn a millum þeirra konungs ok Æinars ok sættuzst þeir at þui at konungr kallade ser allar Orknneyiar ok Hiatland. lauk sua med þeim at jarll gallt konungi .lx. marka gullz firir drap Halfdanar haleggs sonar hans en Æinarr jall hellt lỏndin[259] af Haralldi konungi. Litlu sidar kom austan af Noregi Æirekr konungr Haralldz son. voru þa jallar synir Torfuæinars lydskylldir Æireki konungi ok þat til marks vm (at þeir fengu konungi mikit lid til hernadar. en annan tima er Æirekr konungr kom til eyianna) hafde hann j brott jalla tuo med ser Arnnkel ok Erlend en let firir londin Þorfinn jall brodur þeirra. en þeir badir fellu a Æinglande med Æireki konungi. Eftir þat kuomu synir Æireks af Æinglandi ok hỏfdu þeir þa ualld yfir eyiunum. en þa er þeir uoru hedan j brottu skipudu þeir lỏndin Arnfinne[260] jalli magi sinum. eftir þat tok riki fyst Hauardr (af) brodur sinum. þa Liotr. sidazst Lauduerr fadir þinn. Nu hefuir þu Sigurdr jalldom yfir riki þessu er ek kalla mina æignn sem allt annat þat riki sem att hefir Haralldr hinn harfagri ok huerr hans ættmanna tekit (i) arf eftir annan. þu uæitzt at nu eru synir Æireks ok Gunhilldar flestir af radnir. en þo at Ragnnhilldr systir þeirra lifue þa synizst mer sem hon mune þa illzsku drygt hafua a Orknneyingum at huergi æigi hon rad ne riki helldr hafui hon fullkomliga firirgert sinu fe ok fiorui ef þær udadir eru allar sannar er af henni eru sagdar sem monnum þikir miog ugganda ok æigi olikligt at se. Nu med þui Sigurdr jall at sua hefir til borit at þu ert kominn a mitt ualld þa attu .ij. kosti firir hendi miog |[261] vjafnna. sa er annarr at þu skalt taka tru retta ok georazst minn madr ok lata skirazst ok allir þinir vndirmenn. skaltu þa æiga vissa uon virdingar af mer ok at hallda sem minn vndirmadr med jalls tignn ok fullu frelsi þetta riki sem þu hefir adr haft. ok þar a ofan þat er myklu er mæira vert af rikia j æilifum fagnade j himnariki med allzualldanda gude. er þer þat vist ef þu helldr oll hans bodord. hinn er annar kostr at miog er daligr ok vlikr hinum fyrra at nu j stad skaltu deyia. ok eftir þinn dauda skal ek grimliga geisa lata elld ok jarnn vm allar Orknneyiar brenna ok bæla bygd ok menn nema þetta folk vile frelse hafua ok trua a sannan gud. ok nu ef þu ok þinir undirmenn vilia þenna upp taka sem sidarr var nefnndr þa muntu ok allir þeir er a ymislig skurgod trua hædiliga kueliazst j heluitis loga eftir bradan bana med daligum diỏflum utan enda. En er Sigurdr jall hafde heyrt sua langt ok sniallt eyrendi Olafs konungs herdi hann huginn honum a moti ok mællti suo. þat er þer at segia Olafr konungr at ek hefui æinradit firir mer at ek vil æigi ok æigi ma ek ok æigi skal ek firirlata þann sid er minir frendr ok forfedr hỏfdu firir mer þuiat ek kann mer æigi betri rad en þeir ok æigi ueit ek at sa atrunadr se betri er þu bodar en hinn er ver hỏfum adr alla æfui haft ok halldit. Ok med þui at konungr sa jall þrahallda a sinne villu greip hann son hans iungan er hann hafde þar med ser ok þar hafde upp uaxit j eyiunum. þenna son jalls bar konungr fram a saxit ok bra suerde ok biozst at hỏggua suæininn sua mælande. nu muntu Sigurdr jall sia mega at ek skal ỏngum manni æira þeim er æigi uill almatkum gude þiona edr hlyda minum fortỏlum ok þeim hinum blezsada bodskap til heyra. ok þui skal ek nu þegar j stad þenna þinn son þer firir augum drepa med þessu sama suerde er ek helld a nema þu ok þinir menn þionit minum gude. þuiat hedan ór eyiunum skal ek æigi fyrr fara en ek hefui framit ok fullgert hans hit agæta eyrendi ok (þu) hefir skirn tekit ok son þinn sa er nu helldig a. Ok sua sem jall var þa vid kominn kaus hann þann kost er konungr uillde ok betr gegnndi at taka tru retta. var jall þa skirdr ok allt folk j Orknneyium. Sidan gerdizst Sigurdr jall eftir veralldar virdingu jall Olafs konungs ok hellt af honum lỏnd ok len ok fek honum j gisling þann sama son sinn er adr var af sagt. sa het Huelpr eda Hunde. let Olafr skira sueininn med Lỏduers nafni ok flutti med ser til Noregs. Sigurdr jall batt eidum allt sattmal þeirra. Þui nęst siglde Olafr konungr burt af Orknneyium en setti þar eftir presta at sida folkit ok kenna þeim hæilug fræde. skildu þeir Olafr konungr ok Sigurdr jall med vinattu. Lifdi Hloduerr skamma stund. en eftir þat (er) hann er daudr uæitti Sigurdr jall Olafi konungi ỏngua lydskylldu. hann gek þa at æiga dottur Melkolfs Skotakonungs ok var þeirra son Þorfinnr.


Af liflaate Albani ok Sunnifuu. capitulum.

194. A dỏgum Hakonar jalls er sagt at andadizst æinn konungr uestr a Jrland(i) hann atti dottur er het Sunifua. hon var vitr snemma ok vel kristin þuiat Jrland hafdi uel kristit verit. Sunnifua uar hin fegrsta mær ok þa roskin at alldri er þessi frasỏgnn gerdizst. hellt hon riki eftir fỏdur sinn med forrade gaufugra frænda sinna ok vina. en med þui at Sunnifua hafde riki mikit ok sua sialf hin fridazsta synum þa gerduzst til æinir hæidnir uikingar at bidia hennar. Sunnifua uillde þui sidr giftazst hæidnum manni at hon hafdi statt j hug ser af þiona gude æinum j hræinlifui ok æiga ỏngan mann a jardriki. toku uikingar at heria a riki Sunnifuu ok marga uega at þrỏngua hennar kosti. ætlade þeirra hỏfdingi sua at naudga henni[262] til samfara vid sig. Sunnifua stefnndi þing med sinum monnum. ok er saman uoru komnir frændr hennar ok uinir sagdi hon sua. ek hefui ydr saman kallat hinir kæruzstu vinir til radagerdar um riki þetta er ek hefui stiornnat nokkura stund med ydr. en nu tekr mig at þrỏngua ofsi ok agangr illra manna sem alla[263] adra þa er (stundu) til fallualltra fagnada þessa hins skamæliga lifs. Firir þui hefui ek hugsat at ek skal alldri læingr bera raunir ok ahyggiur firir þessu hinu uesala riki sem æin ambatt er ỏngu er nytt hea æilifum fagnnade helldr skal (ek) suo sem rikborin gera mik frialsa |[264] ok gefuazst j ualld ok forsia mins drottins Jesu Cristi. ok suo munu þeir gera er mer uilia fylgia. en allir skulu frialsir firir mer ok sialfradir at hallda sinu fostrlande þo at ek radumzst fra. En sua var Sunnifa elskulig ollu folki at fiolde mannz uillde fara brott med henni bæde kallar ok konur ok firirlata sina odaliord. Eftir þat aflade Sunnifua þeim skipa ok biozst til ferdar med þeim mikit lid. þau helldu undan landi skipum sinum þegar þau voru buin med þui moti at þau hofdu huorki segl ne árar æinge styri ok ỏngan skipræida eingi uopun ne herklæde. merkti Sunnifua þat j þessu at hon treysti mæirr almętti himnakonungsins en ueralldligum fararbæina edr fulltinge. fal hon sig ok allt sitt foruneyti a hendi lifande gude ok bat hann visa ser læid ok styra þeim huert er hann uillde. Rak þau sidan um haf innan þar til er þau bar at guds fulltinge at eyium þeim er liggia uit Noreg firir sunnan Stade. hæitir ỏnnur eyin Selia en aunnur Kinn. þessar eyiar uoru ubygdar af monnum en fe var þar landzmanna sem vida j vteyium þuiat myklar bygdir uoru inn a landit fra eyiunum. Sunnifua gek a land j Seliu ok folk hennar þat er þar kom uit. Fiall mikit uar uestr a eyna. þar uoru j fiallinu hamrer ok hellar storir. biugguzst þau þar firir ok bygdu hellana. þar duỏlduzst þau langa hrid ok þionudu gude med miklum goduilia ok margfalldri bindandi ok lifdu vit fiska þa er menn Sunnifu toku ór uỏtnum. En er bygdarmenn urdu uarir vid manna uistir j eyiunum þa hugdu þeir spelluirkia mundu uera ok leggiazst a fenat þeirra. foru bændr þa til fundar uit Hakon jall ok sogdu at spelluirkiar ok utilegumenn lagu a eyiunum Seliu ok Kinn ok gerdu mikinn skada a fe landzmanna. badu þeir hann fara til med fiolmenni ok drepa vikingana þa er j eyiunum uoru. Jall gerde sem þeir badu. for hann til eyiarinnar med myklu herlide uopnudu sem til bardaga. En er þeir hinir godu guds vinir er firir voru sa ferd þeirra þottuzst þeir vita at þeim mundi atsoknn væitt. þeir gengu þa inn j hella sina ok badu almattkan gud at hann gæfui salum þeirra eilifua huilld paradisar sælu huerium dauda sem þau dęi. þar med badu þau at gud uæitti þeim þann groftr sem hans væri milldi til ok miskunn sua at æiga hefde hæidnir menn ualld yfir likum þeirra. Allzualldandi gud uæitti þeim þat er þau badu at þessir guds dyrdlingar endu sitt agætt lif med þui moti at stor biorg fellu firir hella þa er þau voru jnne. toku þeir suo ỏmbun eilifrar sælu firir sina stundliga þionustu. en hæidingiar kuomu til eyianna ok læitudu mannanna ok þotti miog undarligt er þeir fundu æigi þuiat þeir hofdu set þa litlu adr er þeir kuomu at eyiunum. fara þeir aftr vid sua buit.


Fanz heilagr domr Sunnifu

195. Nokkuru sidarr þa er Hakon jall var daudr en Olafr konungr kom til rikis j Noregi þa bar sua til at .ij. rikir bændr er sumir menn nefnna Þord huornntueggia ok eru kendir vid mædr sina. annarr Þordr Egilæifarson en annarr Þordr Jorunnarson. þeir voru mikils verdir. þessir bændr foru a skipe vid nỏkkura menn sunnan ór Fiordum ok ætludu nordr til Þrandhæims a fund Hakonar jalls þuiat þeir hỏfdu þa enn æigi spurt hỏfdingia skifti. þeir kuomu j Ulfasund ok j eyna Seliu þuiat hon liggr vid þiodlæid. þar sa þeir skina mikit lios ofan or himnum ok fagurt asyndar j nalęgd uid eyna sua at þessi birti tok landit ok eyiarnar. þeim þotti þessi syn miog undarligh. letu þo at landi ok uilldu foruitunazst huat þar uar undir er þessi gæisli skæin ofan. en er þeir gengu a land j eyiunum fundu þeir skamt fra sionum þar rett sem þeir hofdu liosit set mannz hofud þat var biart ok þekkiligt. þar af kendu þeir sua sætan ilm at slikan hofdu þeir alldri fyrr kendan. en med þui at þeir uoru hæidnir skildu þeir æigi huat sa hinn agæti ilmr merkti en þo þotti þeim mikils vm vert. toku þeir upp hofudit ok biuggu um med uegsemd. uỏfdu j hræinum duki ok hỏfdu med ser ok ætludu at færa Hakoni jalli. þuiat þeir ætludu at hann mundi skynia med sinne vitru huat þetta taknnade. foru sidan ferdar sinnar. En er þeir kuomu nordr um Stade fretta þeir þa at Hakon jall var daudr en til rikis kominn j stadinn agætr hỏfdingi Olafr Trygguason. þessir menn helldu fram ferd sinne æigi at sidr. ætludu nu at finna þenna hinn nyia konung þuiat þeim uar mikit af sagt af hans godlæik ok hofdingsskap. lettu þeir æigi fyrr en þeir kuoma nordr a Hladir a fund Olafs konungs. Hann tok vid þeim med myklum blidskopum þegar hann visse huerir þeir uoru. tok hann bratt at boda þeim helga tru ok bad þa skiraz lata. ok ef þit georit þetta segir konungr eftir minne bæidni þa skulu þit hafua þar j mot fullkomna mina vinattu. Þeir toku ekki þui fiarri sogdu at þeir uoru þess fusir at uæita honum sina þionustu. toluduzst þeir vid um hrid. fretti konungr tidenda sunnan ór landi. þeir sogdu slik sem konungr spurde. þui næst sogdu þeir konungi vm ferdir sinar ok syndu honum hofudit er þeir hofdu fundit j Seliu. Hirdbyskup Olafs konungs |[265] er hann hafde flutt med ser af Æinglande ok het Sigurdr ok uar kalladr Sigurdr riki hann uar bæde uitr ok godgiarnn ok klerkr mikill. Nu sem konungr ok byskup sea hỏfudit sogdu þeir at þat uar sannliga hæilags mannz hỏfud. tok konungr þa enn af nyiu at telia tru firir þessum monnum er hofudit hofdu fundit ok sagdi sua til þeirra. mikill fagnadr ok gledi ma uerde ỏllum godum monnum ok rettruadum af umhugsan almattigs guds þo at ekki megi sia ne heyra ok æingi mannz hugr hugsa huersu agæta ỏmbun uar drottinn uæitir sinum þionustumonnum firir stundligt erfuide. en til þess hefir hann mykla millde synt ykkr ok þetta taknn at þit skylldit þui skiotara snuazst sialfuiliande fra skurgoda uillu til sannrar truar ok hæilagrar skirnar sem ollum verdr ogurligra ef vmhugsa at hinn halæiti himnakonungr mun allmykla dyrd uæita sinum astuinum j himnarikis fagnade. þar er hann lætr kennazst sua agætan ilm af daudum monnum ok þrongdum limum þeirra likama at æigi mætti slikr verda af ollum ilmandi grausum. Þessum hinum godum monnum fanzst sua mikit um rædu konungs af þeir jattudu þegar at trua a sannan gud. uoru þeir þa skirdir ok þeirra foruneyti. sidan hafdi konungr þa j sinu bode ok uæitti þeim hina uirduligazstu uæitzslu medan þeir uoru j huitauodum ok let kenna þeim hæjlug fræde. sidan foru þeir med godum giofum ok vinattu konungs hæim til bua sinna. En þeir konungr ok byskup hofdu þat hit helga hofud j sinne uarduæitzslu allt þar til er Olafr konungr atti þing nordr vid Stadi a Dragshæidi(!) sem sidan mun getit uerda. Eftir þat þing leitade konungr eftir vid þa menn er næstir biuggu eyiunne Seliu ef nỏkkura nyiung hefdi firir þa borit. var honum þa sagt at þangat hafdi oft set fagurt lios. Þa gek ok fram einn bonde ok sagde konungi sua. ek atti hross þar j eyiunne Seliu. þat huarf en ek leitade þess. fann ek þat a vtanuerdri eyiunne standa vid æina stora hamra ok hia þeim storhaumrum sa ek skina biart lios ok fannzst mer mikit vm þa syn. Ok at þessum hlutum heyrdum foru þeir Olafr konungr ok Sigurdr byskup til eyiarinnar Seliu med miklu lide ok sa þeir uestr a eyna at a storum haumrum hỏfdu verit storir hellar ok mundu hafua fallit æi firir morgum arum. þa fundu þeir ok hueruetuna j mille steina manna bæin med hinum sætazsta ilm. um sidir kuomu þeir þar at er biargit hafde nyliga sprungit fra æinum hellismunna. þar fundu þeir likama hinnar uirduliguzstu meyiar Sunnifu hæilan ok uskaddan med hari ok holldi sem hon uæri nysalut. þeir toku þa upp helgan dominn ok biuggu vm virduliga med myklum fagnnade ok halæitu guds lofui. Sidan uar bygd eyin ok let Olafr þar kirkiu gera fram af helli þeim er likami sællar meyiar fannzst j ok uar hennar hæilagr domr þar dyrkadr um margra konunga æfui. En vm daga Magnus konungs sonar Erlings skakka ok a þrettanda are hans konungdoms uar þessi hin gỏfugliga guds brudr Sunnifa flutt med fagnade ok fagurligum iartæignum til Berguinar ok huilir hon þar nu j myklu skrini ok uirduligu yfir haaltare j kirkiunne. ok a þui sama are sem hæilagr domr hinnar sælu Sunnifu uar ór Seliu fluttr eftir þui sem j annal er skrifuat fór til guds med fỏgrum pislarsigri hinn sæli Thomas erkibyskup.


Fra Olafi ok Sunnifu

196. Olafr konungr gaf uaflatliga þakkir allzualldanda gude æinkanliga firir þat at hann virdizst med sinne halæitri miskunn a hans dỏgum at birta dyrd þessarar sinnar þionostukonu Sunnifa ok hennar hinnar sęlu suæitar. þuiat allir hinir uitrozstu menn kuæiktuzst til astar vid almattkan gud ok hlydni uid konung þadan af er þeir sa slik efnni sua berliga birtazst af slikum stormerkium. ok su uar sỏnn trua er Olafr bodade ok þat æitt er traust at þiona lifande gude. Þat finzst skrifat at brodir Sunnifu sa er Albanus het hafui verit j þessu hinu helga lide ok farit vesten vm haf med Sunnifu. en þui er her ekki af honum sagt at synizst efanligt þat. en þo segia þat sumir menn þeir er j Seliu hafua verit ok þar er kunnikt at þar se mikil kirkia helgut guds pislarvott Albano er fystr uar pindr firir guds nafnn ok segia þeir menn suo at (þar) se halæitliga dyrkat hỏfut þess Albani er drepinn uar a Æinglande. At þeirre kirkiu er þessum Albano er helgut er suartmunka klaustr. j þeirri kirkiu eru mỏrg skrin bæde stor ok sma er geor hafua verit at helgum domum þeirra hinna godu guds manna er j ferd uoru med Sunnifu. en su kirkia er upp j fiallit fra klaustrinu. Sua er sagt at j hellinum þar er fannzst likami sællar meyiar Sunnifu sprettr upp brunnr æinn ór berginu ok rennr þadan litill lækr ok fa margir siukir menn hæilsu af þeir er bergia. Firir framan kirkiu þa er fram er af hellinum let Olafr konungr (gera) |[266] æitt mikit griothlad ok sua hatt ok ramgert sem hit sterkazsta virki. segia sua sumir menn at þat se æitt hit mesta mannuirke a þann hatt sem þat er gert. undir þessu hlade edr uirki er sett klaustrit. er upp at ganga til hinnar efri kirkiunnar med bekkinum milli ok hladsins. Messudagr sællar meyiar Sunnifu ok hennar sælu suæitar er halldinn af Nordmonnum hinn .viij. jdusdag julij manadar er ver kollum Seliumannamesso. J Seliu uæitir uorr drottinn Jesus Cristus morg stortaknn firir uerdlæik sinna dyrdlinga sem tigna skal at æilifu firir sina stundliga armędu.


Eirekr ok Sueinn brædr stucku or landi

197. Olafr konungr for yfir landit um uetrinn eftir er hann uar til konungs tekinn j Þrandheimi ok lagde hann undir sig allt riki. var hann þa til konungs tekinn a hueriu þinge ok sua sneruzst til hlydne allir menn j Noregi. jafnnuel þeir hỏfdingiar a Upplondum edr austr (j) Uik er adr hofdu halldit land af Danakonungi þa gerduzst þeir menn Olafs konungs ok helldu lỏnd ok len af honum. styrde hann folkinu uegsamliga ok var nu konungr yfir Noregi ollum nordan fra Finnabui ok sudr til Gautelfar. hann gerdizst madr rikr ok gỏfugr ok hafde mikit starf (ok) margskonar medan hann red landi. ok hann hellt fystr Noregs konunga retta tru til guds ok af hans stiornn ok riki uard alkristnat Noregs uelldi. ok adr urdu þar um morg stortidende. en hann bad menn med fỏgrum ordum taka þenna sid ok lata skurgod ok bad þa hyggia at dęmum Æinglismanna edr þyskra manna edr danskra manna ok likia eftir þeirra dęmum ok kuat olikt at þiona gude edr fiandanum ok segir mart fra ỏmbun godra manna ok kuolum uondra manna. hann flutti þetta eyrendi med myklu herradęmi ok hỏfdingskap ok guddrottins krafti. For konungr sua yfir landit hinn fysta uetr ok vm sumarit eftir. Æirekr jall Hakonarson ok Sueinn brodir hans ok adrir frændr þeirra ok vinir flydu landit ok sottu austr j Suiauelldi til Olafs konungs sænska. fengu þeir brædr þar godar vidtaukur. Sua segir Þordr Kolbæinsson.


Hafde ser vid særi
sliks uar uan at hanum
auds en upp um kuæde
Æirekr j hug mæira.
sotti ræidr at radum
rann æinge þar manna
þriflyndr gafzst Þrændum
þrænskr jarll konung sænskan.


Frasagnir Beda prestz

198. Sua segir hæilagr Beda prestr j alldafarsbok þeirre er hann gerde um landaskipan j hæiminum at eyland þat er Tile er kallat a bokum liggi sua langt j nordrhalfu heimsins at þar komi æigi dagr a uetrum þa er nott er læinngzst ok æigi nott a sumar þa er dagr er læingzstr. firir þui ætla uitrir menn at Jsland se Tile kallat at þat er uida a þui landi at sol setzst æigi um nætr þa er dagar eru læingzstir. þa er ok þat uida at sol ma æigi sia um daga þa er læingst er nott. Hinn hæilagi Beda anndadizst .vij. hundrut ok fimtan ok .xx. arum eftir holldgan uars herra Jesu Cristi mæirr en tiu tigum ara fyrr en Jsland bygdizst af Nordmonnum. En adr Jsland bygdizst af Noregi hofdu þar verit þeir menn er Nordmenn kalla papa. þeir hafa verit kristnir. þar funduzst eftir þeim bækr irskar biollur ok baglar ok enn fleire hlutir þeir er þadan af matti skilia at þeir voru kristnir menn er þar hỏfdu bygt ok komnir til uestan um haf. uisa ok sua til enskar bækr at j þann tima hafui verit farit j mille landa. Þa er Jsland fanzst ok bygdizst var Adrianus pafui j Romaborg en Hlauduer Hlỏduersson firir nordan fiall. en Leo ok Alexandr son hans j Myklagarde. þa var Haralldr hinn harfagri yfir Noregi en Æirekr Eymundarson yfir Suiþiod ok Beornn son hans. Gormr hinn gamle j Danmork. Elfradr hinn riki j Einglandi ok Jatuardr son hans. Kiarual at Dyflinne a Jrlandi en Sigurdr hinn riki j Orknneyium brodir Rỏgnnualldz Mæra jalls.


Er Naddoddr vikingr fann landit

199. Þessir menn hafua fundit Jsland sem her (er) skrifat. er fystr af þeim nefnndr Naddoddr uikingr er for af Færeyium ok ætlade til Noregs. þa rak langt uestr j haf. þeir fundu land ok okunnigt ser ok kuomu austan at ok gengu upp. en med þui at þeir sa æingi likendi til at land þat munde bygt uera duolduzst þeir þar þui skamma stund. ok adr þeir sigldu burt sniofade miog a jordina ok þui kỏlludu þeir þat Snioland. Gardar het madr Suauarsson. hann læitade Snialandz ok fann þat ok siglde umbergis ok uisse þui at þat uar eyland. Gardar dualdizst litla hrid a landinu hann for aftr til Noregs ok sagdizst fundit hafua holma einn. var þa landit kallat Gardarsholmi. Gardar var fadir Una fỏdur Hroars Tungugoda. Floki Uigrudarson[267] heyrdi getit Gardarsholma hann for at læita landz þess ok fann. þa uar þar huert uatnn fullt af fiskum. Floki ok hans forunautar duolduz þar vm uetrinn ok gadu æigi firir ueidum at uarduæita kuikfe þat er þeir hỏfdu flutt med ser. ok þui at |[268] þat var fodrlaust do þat allt. sidan skildu þeir vit landit.


Vtkoma Jngolfs

200. Jngolfr het norrænn madr en annarr Leifr ok var kalladr Hiorleifr. Jngolfr uar Arnnarson Beornnolfssonar en Hiorleifr var Hrodmarsson Hroa(l)dssonar. Hroa(l)ddr ok þeir Beornnolfr voru brædr synir Hromundar Gripssonar. Læifr ok Jngolfr heyrdu sagt at Floki hefdi fundit land þat er hann kendi vid jokla þa er hann hafdi þar set ok kallade Jsland. þeir fostbrædr læitudu landz þessa ok fundu. þeim uirdizst þat uel ok uilldu þar byggia. en sakir þess at þeir hỏfdu æingi kuikfe edr annat þat er til bunader þurfti sigldu þeir aftr j Noreg ok ỏfludu ser þar naudsynligra hluta. Þat var a .vj. ari rikis Haralldz konungs hins harfagra er þeir Jngolfr ok Hiorleifr fundu Jsland en .vij. vetrum sidar foru þeir at byggia landit sem nu var sagt. þat var a þrettanda ari rikis Haralldz konungs. þa hafde hann verit .ij. uetr æinualldzkonungr yfir Noregi sidan Hafsfiardar orrosta uar. þat uar fiorum uetrum eftir fall hins helga Jathmundar konungs j Æinglande. þa var lidit fra hæims upphafui .vj. .m. .lx. ok .iij. uetr en fra holldgan uars herra Jesu Cristi .viij. hundrat .lx. ok .iiij. ár.


Þaattr Þorsteins vxafotz

Þordr skeggi het madr hann nam lỏnd ỏll j Loni firir nordan Jokulsa millum ok Lonshæidar ok bio j Bę tiu uetr. en er hann fra til ỏnduegissulna sinna j Læiruuogi firir nedan hæidi þa sellde hann lỏnd sin Ulflioti lỏgmanni er þar kom vt j Loni. Ulfliotr uar son Þoru dottur Ketils Haurdakara Aslakssonar Bifrukara Unarssonar Arnnar hyrnnu. En er Ulfliotr var nærr .lx. at alldri þa for hann til Noregs ok var þar .iij. vetr. þa settu þeir Þorlæifr spaki modurbrodir hans lỏg þau er sidan voru kollut Ulfliotz lỏg. En er hann kom ut þa var alþingi sett ok hỏfdu allir menn æin lỏg sidan her a landi. Þat var upphaf enna hæidnu laga at menn skylldu æigi hafua hỏfudskip j haf. en ef menn hafdi þa skylldu þeir af taka hofud adr þeir kæmi j landz syn ok sigla æigi at landi med gapande hỏfdum ne ginandi trionu sua at landuættir fældizst vid. Baugr tuieyringr edr meire skyllde liggia j hueriu haufuthofui a stalli. þann haug skylldi huerr godi hafua a hendi ser til logþinga þeirra allra er hann skylldi sialfr heyia ok rioda hann þar j rodru blotnautz þess er hann blotade þar sialfr. Huerr sa madr er þar þurfti logskil af hendi at leysa at domi skillde adr æid uinna at þeim bauge ok nefnna ser uotta .ij. edr flæire. ykkr nefnnig j þat uætti skyllde hann segia at ek vinn æid at baugi lỏgæid. healpi mer suo nu Freyr ok Niordr ok hinn almatki as sem ek mun sua sok þessa sækia eda ueria edr uitni bera edr kuidu edr doma dęma sem ek væit rettazst ok sannazst ok hellzst at lỏgum ok ỏll lỏgmæt skil af hendi leysa þau er undir mig koma medan ek er a þessu þinge. Þa var landinu skift j fiordunga ok skylldu vera .iij. þing j fiordungi huerium en þriu hỏfuthof j þingsoknn huerri. þar uoru menn uandadir til at vardueita hofin at hyggendi ok rettlæti. þeir skylldu domnefnnur eiga a þingum ok styra sakferlli. þui voru þeir godar kalladir. huerr skyllde ok giallda toll til hofs sua sem nu er kirkiutiund. Bauduarr hinn huiti af Uỏs ór Noregi bygde fystr at Hofui ok ræisti þar hof ok gerdizst hofgode. hann var fadir Þorstæins fỏdur Hallz a Sidu. Þorir hinn hafui nam land j Krossavik firir nordan Reydarfiord. þadan eru Krossuikingar komnir.


Af Freysteini

202. Þorkell het madr er bio j Krossavik hann var Gæitisson. hann uar hit mesta afarmenni ok hardfæingr ok kalladr ofrhugi. hann uar þa okuęntr er þessi saga gerdizst. systir hans óx upp med honum er Ornny het allra kuenna uænst huerri konu hagari. þo var mikill mallaki á rade hennar hon hafde ekki mal ok uar med þui alin. þau unnuzst mikit syskin. Þorkell atti þræl æinn utlendan at ollu kyni er Freystæinn het. hann uar huorki liotr ne illr uidræignar sem adrir þrælar helldr uar hann gæfr ok godr uidrskiptis ok naliga huerium manni uænni. þui var hann kalladr Freysteinn hinn fagri. Krummr het madr. hann bio j Krumshollti sa bærr er nu eyddr. hann uar Uemundarson Asbiarnarsonar Krumssonar hins gamla. Krumr hinn gamli for af Uỏs bufelli til Jslandz. hann nam land a Hafranese inn til Þernnunes ok allt hit ytra bæde Skrud ok adrar vteyiar ok inn ỏdru megin at Þernnunese. Krummr hinn yngri atti þa konu er Þorgunna het ok var Þorsteins dottir Uetrlidasonar Asbiarnarsonar gỏfugs mannz af Bæitzstỏdum Olafssonar langhals Bearnnarsonar reydarsidu. Þorgunna var uitr kona ok medallagi uinsæl miog margkunnande. ekki frid en forn |[269] j skapi helldr hardlynd ok þo órskiftamadr. Krumr var orikr madr. miselldri mikit var med þeim þionum. var Þorgunn þa roskin kona er þetta æfuintyr gerdizst. þau attu ekki barn sua at sỏgur gangi af.


Jvar liomi kom til Jslandz

203. Styrkarr het madr Endridason Hræidarssonar. þeir voru brædr Hræidarr ok Asbeornn fadir Jarnnskeggia af Yrium en systir þeirra var Olof er atti Klyppr hessir er drap Sigurd konung slefu. þeirra brodir uar Erlingr rikr hessir af Hỏrdalandi. Erlingr atti þann son (er) Juarr het allra manna uænstr þeirra (er) upp uỏxu a Hordalandi. þui uar hann kalladr Juarr liome. hann var huerium manni betr at jþrottum buinn ofmetnadarmadr sua mikill at naliga mattu ỏngir menn mæla ne gera til jafnna vid hann. hann uar vkuæntr langa tima ok þui at honum þotti ser nærr huergi fullkosta. hann sat laungum hia Styrkari frænda sinum a Gimsum j Þrandheimi. Þessi Styrkarr var fadir Æinars þambaskelfis. segia þat ok sumir menn at þeir hafui brædr (verit) Enndride fadir Styrkars ok Asbiornn fadir Endrida ilbræids. astudigt var læingi med þeim frændum Styrkari ok Jvari. Juarr hafdizst lỏngum vid j kaupferdum. bade til Æinglandz ok Danmerkr. eitt sumar for hann til Jslandz kaupferd. hann kom skipi sinu j Gautavik j Austfiordum. Þorkell Gæitisson ræid til skips ok baud styrimanni heim til sin vid sua marga menn sem hann uillde med ser haft hafua. Juarr þakkade bonda ok kuetzst þat þiggia mundu. Juarr for hæim j Krossavik vid fimta mann ok sat þar vm uetrinn. Juarr (uar) gledimadr mikill ok orr af fe. Þat var æinn dag at Þorkell gek til tala vid Ornnyiu systur sina ok sagde henni at styrimadrinn var heim kominn. villda ek frænde segir hann at þu þionadir honum j vetr þuiat her eru flestir adrir menn j starfui. Ornny ræist runar a kefli þuiat hon matti æigi mæla. en Þorkell tok vid ok læit aa keflit. sagde sua. ekki er mer vm at leggia mig til þionustu vid styrimann þuiat mer segir suo hugr vm ef ek geri þat at þiona Juari at þar mune mikit uont af standa. Þorkell ræiddizst fast er Ornny taldizst undan. en er hon sa þat stod hon upp ok gek inn ok tok til þionustu (vid) Juar ok hellt þui vm vetrinn. en er a leid sa menn at Ornny mundi fara æigi kona æin saman. ok er Þorkell fann þat spurde hann Ornnyiu huersu hattat væri vm hagi hennar edr huort hon uæri med barnni edr huerr þat ætti med henni. Ornny ræist þa enn runar ok sỏgdu þær sua. æigi hefuir Juarr betr launat þer uetruistina en sua at barnn þat er ek gæing med a hann vid mer. Setti þa grat mikinn at Ornnyiu en Þorkell gek j burt. Lidr vt uetrinn ok er uorar lætr Juarr bua skip sitt j Gautavik. ok er þat var buit byzst Juarr brutt or Krossavik ok hans menn. Þorkell ridr j ueg med Juari ok er þeir hofdu ridit nokkura stund uæik hann til vid styrimann. huert rad gerir þu Juarr firir barnne þui er þu att vid Ornnyiu systur minne edr uilltu gera uel ok ganga at æiga hana. en ek mun gæda hana sua peningum at þu ser sæmdr af. Juar brazst vit ræidr miog ok suarade. til illz eyrendis hefda ek farit þa til Jslandz ef ek skyllda eiga systur þina mallausa. hefir mer kostr verit ædri kuenna ok kynstęri hæima a Hỏrdalande edr þo uidara j Noregi. en þu þarft æigi at kenna mer barnn systur þinnar þo at hon æigi vid þrælum þinum. hefir þu talat vid mig mykla suiuirding. Þorkell suarar. vilir þu æigi ganga vid barnni Ornnyiar ok sma bædi mig ok hana j ordum skaltu sialfan þig firir finna. hefui ek æigi þolat monnum fyrr meirr þuilika sman. Juar hio þa til Þorkels. þat hỏgg kom a fotinn ok vard mikit saar. Þorkell bra þa suerde ok hio til Juars en hann ræid undan. en hỏggit kom a hestfotinn sua at af tok. stok Juar þa af baki ok rann eftir felỏgum sinum en Þorkell reid heim j Krossauik. Annan dag eftir safnnar Þorkell monnum ok ræid j Gutauik med .xxx. manna. en er hann kom þar hafde Juar kift bryggium. en vindr stod af lande ok sigldu sua til hafs ok linti æigi fyrr en hann kom til Noregs ok for sua hæim a Hỏrdaland ok settizst vm kyrt. Þorkell ræid hæim j Krossavik ok vndi litt vid sinn hag þuiat hann hafde æigi mæiri sman fæingit en þessa alla saman.


Fæddr Þorsteinn vxafotr

204. At midiu sumre edr litlu sidarr fæddi Ornny barnn. þat uar suæinbarnn sua mikit at menn þottuzst ekki barnn mæira nyfætt set hafua. Þorkatli var sagt at systir hans var lettari ordin at þui barnne er ætti vid henni Juar liomi. en er Þorkell heyrde þat vard hann æsiliga ræidr ok sagde at vt skyllde bera. en þat var þa lỏg j þann tima at vt skyllde bera vrikra manna bornn ef uillde ok þotti þo æigi uel gert. Þorkell let kalla Freystein þræl ok bad hann tortima suæininum en hann taldizst undan þar til er Þorkell sagde a ræide sina. Þa var Gæitir fadir Þorkels vistum med Þorkatli |[270] syni sinum. hann talade vm at sueininn skyllde æigi vt bera sagde ser sua hug um segia at sa sueinn munde ekki litill firir ser verda ef hann næde lifui at hallda. Þorkell var suo æfr at hann uillde ekki a þat heyra ok kuat æigi annat skylldu en pilltrinn vęri vtborinn. Nu gek Freystæinn þo naudigr færi til Ornnyiar ok tok upp sueininn ok gek vt med ok til skogar. hann uafdi pilltinn j æinum duk ok lagde flikkis sneid j munninn. hann gerde skiol undir uidarrotum ok let þar koma j barnnit ok bio uel um ok gek sua fra. for heim sidan ok sagde bonda at hann hefde firir set barnninu. bondi let uel yfir ok var nu kyrt vm hrid.


Þorsteinn vox upp hia Krum

205. Bradliga eftir þetta er þat at segia at Krummr bondi for j skog sinn at sækia vid. hann heyrde barnns grat ok for þangat til ok fann suæinbarn bæde mikit ok vænligt. þar la hia flesksneid er hann þottizst vita at fallit munde hafua ór munne barnsins ok þui munde þat æpt hafua. spurt hafde Krumr at barnn hafde verit vt borit j Krossavik ok huersu Þorkell hefde hart vm mællt. þottizst vita at þetta sama munde vera. en med þui at þeir Þorkell voru mikler vinir ok hins annars at hann sa at þat var bæde glæpska ok skade at þar dęi sua manligt barnn ok likligt til storra afdrifa þa tok hann þat upp ok hafdi heim med ser ok gerdi ekki ord a. Þat var a fiorda dęgri er barnnit fannzst fra þui er þat var vt borit. Krumr gaf nafnn pilltinum ok kallade Þorstein ok sagde sinn son vera. vm þetta urdu þau Þorgunn samrada. Uex Þorsteinn nu þar upp ok leggr Þorgunna vid hann astfostr ok kennir honum mart j frædum. Þorsteinn gerdizst bade mikill ok sterkr ok vidlæitinn vm allar jþrottir. hann uar suo sterkr at þa er hann var .vij. vetra gamall sambaud hann at afle rosknum monnum þott færir væri. Þat var æinn dag sem oftar at Þorsteinn kom til Krossauikr. hann gek til stofu. þa sat Gæitir fadir bonda a palli ok þuldi j felld sinn. en er pilltrinn kom j stofuna þa fór hann miog geystr sem bornnum er tijtt. fellr hann a stofugolfinu. ok (er) Gæitir ser þetta skellir hann upp ok hlærr. en er Ornny ser pilltinn setr at henni grát mikinn. Pilltrinn gengr innar at Gæiti ok mællti. huort þotti þer þetta allbrosligt er ek fell adan. Gæitir suarar. þat er satt þuiat ek sa þat er þu satt æigi. Huat var þat sagde Þorsteinn. Þat ma ek segia þer. þa er þu komt j stofuna fylgde þer æinn huitabiarnnar hunn ok rann firir innar a golfit. en er hann sa mik nam hann stadar en þu fort helldr geystr ok fellt þu vm huninn. ok þat er ætlan min at þu ser æigi son Krums ne Þorgunnar helldr mantu stærri ættar. Pilltrinn settizst nidr hea Gæiti ok skrumudu þeir. en er kuelldade sagdizst Þorsteinn heim skylldu. Gæitir bad hann koma þar oft þuiat mer þikir sem þu munir eiga her kynne. En er pilltrinn var vt geinginn kom Ornny þar ok færde Þorsteini klæde nyskorin. for hann sidan hæim. uandi hann nu kuomur sinar til Krossavikr. Þorkell gaf ser fatt at pilltinum en þotti hann þo fragerdamadr at uexsti ok afli. Gæitir sagdi Þorkatli syne sinum at þat væri hans ætlan at þessi Þorsteinn væri son Ornnyiar ok Juars lioma ok mundi verda mikill madr firir ser. Þorkell kuetz æigi kunna at synia. skulum ver her fa sannar frettir af. Ok um morgininn sendir Þorkell eftir Krum ok Þorgunnu ok Þorsteini. ok er þau kuomu spurde Þorkell gloggliga at huersu Þorsteinn væri til kominn. En þau hion sogdu allt huersu til komit var. sagde Freysteinn ok sina sỏgu ok bar allt saman. þotti Þorkatli nu uel um gengit ok kunni Freysteini þak firir. Uaknar Þorsteinn nu vid ætt sina ok for hann nu uistafari til Krossavikr ok gerir Þorkell vid hann raun vel.


Draumr Þorsteins

206. Þat er sagt æitt haust er menn skylldu a fiall ganga bæidde Þorkell Þorstein frænda sinn fara med þeim. hann jattade þui. hann var tiu uetra gamall þa. Freysteinn kuedr hann til ferdar med ser. þeir fara sem þeim liggia læidir finna mart fiar. ok er þeir fara hæim a leid koma þeir j einn dal diupan eru þa .ij. saman Þorsteinn ok Freysteinn. þa kuelldadi miog. þeir sa þar æinn haug storan. her ætlag j natt at vera segir Þorsteinn ok skaltu uaka j natt Freysteinn ok uekia mik æigi huersu sem ek læt j suefni þuiat þar þiki mer a liggia. Freysteinn jattade þui. Sidan sofnade Þorsteinn ok er a læid nattina let hann illa j suefui þuiat hann brautzst um a hnakki ok hæli. þui gek allt til dags. Freysteinn efadizst j huart hann skylldi uekia Þorstein edr æigi. myklu uoru hans læti erfuidligre. En er lysti af degi uaknade Þorsteinn ok var þa suæittr miog ok mællti. dyggiliga hefir þu enn uakat Freysteinn. hefir þu nu gert þa .ij. hluti at huortueggi uæri launa verdr. j fystan tima er þu fort med mig ok nu. skal ek nu þui launa þer at ek skal fa firir þig frelsi af Þorkatli frænda minum ok her er .xij. merkr silfurs at ek uil gefua her. en nu uil ek segia þer draum minn. mer þotti haugr sia opnazst ok gek þar vt ór madr raudklæddr. |[271] hann var mikill madr uexsti ok ekki adaliga illiligr. hann gek at Þorsteini ok heilsade upp a hann. Þorsteinn tok honum uel ok spurde hann at nafni edr huar hann ætti heima. hann letz Bryniarr hæita ok æiga hæima j hauge þeim er þu ser standa her j dalnum. en væit ek huat þu hæitir ok sua huers kyns at þu ert ok sua þat at þu mant mikill madr uerda firir þer edr uilltu fara med mer ok sia hybyle min. Þorsteinn jattade þui ok stod upp ok tok ỏxi sina er Þorkell hafde gefit honum. ganga jnn j hauginn. En er Þorsteinn kom þar syndizst honum þar uel firirbuit. hann sa þar til hægri handar sitia .xj. menn a bek. þeir uoru allir raudklæddir ok helldr faligir. ỏdru megin j hauginum sa hann sitia .xij. menn. þeir voru allir blaklæddir. sa var þeirra mestr ok miog illiligr. Bryniarr laut at Þorsteini ok mællti. sa er brodir minn hinn mykli madr ok erum vit þo ekki skaplikir. hann hæitir Oddr ok uill flestum illt hann uæitir mer þungar busifiar en hann er þui ollu sterkare en ek sem hann er meire uỏxstum. en ek hefuir ordit at jatta þui ok minir menn at fa honum hueria natt mỏrk gullz edr .ij. merkr silfrs edr æinnhuernn grip jafnnan þessu. hefir nu sua fram farit hinn næste manut ok gerumzst uer nu farnir at lausafe. Oddr hefir at uarduæita gull þat er su nattura fylgir at huerr madr sem mailaus er ok leggr þat undir tungurætr ser þa tekr þegar mal sitt. ok af þui gulle ma modir þin mal fa. en Oddr geymir þat sua rikt at þat geingr alldri af honum huarki natt ne dag. Nu setzst Bryniarr nidr hia sinum kumpanum en Þorsteinn sitr þeirra yzstr. en er þeir hafua setit um hrid stod Bryniarr upp ok gek yfir at Oddi brodur sinum ok afhendi honum æinn hring digran. Oddr tok vid þegiande en Bryniar gek aftr til sætis sins. sua stod upp huerr at ỏdrum ok færdu Oddi allir nokkurn grip. en hann gaf ỏngum þok j moti. En er þeir hofdu þetta allir (gert) þa mællti Bryniarr. þat mun þer rad Þorsteinn at gera sem adrir ok færa Oddi nokkut gialld æigi mun annat duga med þui a þu sitr a uornn bek. Oddr var ygldr miog ok sat upp miog gnæpr ok helldr ufrynligr. Þorsteinn stod þa upp ok hellt a ỏxi sinne. hann gek yfir at Oddi ok mællti. ekki er ek plaggamargr til Oddr at luka þer gialld þetta muntu ok ekki mikilþægr at vid mig þuiat ek er vrikr. Oddr anzsade ok helldr stutt. ekki er mer um kuomu þina hingat. en muntu æigi frami lata þat er þer likar. Ek hefir ekki til nema ỏxi mina ef þu uillt hana taka. Oddr retti hỏndina j mote en Þorsteinn hoggr til hans. kemr þat a hondina (firir) ofan ỏlnnboga ok tekr af. Oddr sprettr þa upp ok allir þeir er (j) hauginum voru. vopnn þeirra hengu uppi yfir þeim. gripa þeir þau. slær nu med þeim j bardaga. Þat ser Þorsteinn at nu er ekki fiarri vm met þeim Þorsteini ok Oddi er Oddr uar æinhendr. allir litazst honum hinir blaklæddu menn hardfæingari. þat ser hann ok þo at þeir hỏggizst af hendr edr fætr edr særizst odrum storsarum þa eru þeir a annarre stundu hæilir. en þat er Þorsteinn hio þa var þat eftir edli. æigi linti Þorsteinn fyrr ok þeir brædr allir saman en Oddr var drepinn ok þeir allir kumpanar. Þorsteinn uar þa miog modr en ekki sarr þuiat Bryniarr ok hans felagar hỏfdu hlift Þorsteini uid hỏggum ỏllum. Bryniarr tok nu gullit af Oddi daudum ok fek Þorsteini ok bat hann færa modur sinni. hann gaf honum .xij. merkr silfrs j siode ok mællti. mikit frelsi hefir þu unnit mer Þorsteinn þuiat nu ræd ek her haugi ok æignum. mun þetta upphaf þinna þrekvirkia er þu munt vinna vtanlendis. þu munt ok taka sidaskifti ok er sa sidr myklu betri þeir sem hann mega hliota. en hinum er erfbidra vm sem æigi eru til þess skapadir ok slikir eru sem ek þuiat vit brædr vorum jar(d)buar. nu þætti mer myklu mali skipta at þu kæmir nafni minu undir skirn ef þer yrde þat audit at æiga son. Sidan læidde hann mig vt ór hauginum ok adr vit skildum mællti hann. ef min ord mega nokkut þa snuizst þer þin uerk ỏll til hæidrs ok hamingiu. Eptir þat sneri Bryniarr jnn j hauginn en ek uaknnade ok þat til marks vm at her er nu hade hia mer si(o)drinn ok gullit. Sidan foru þeir ok raku hæim fenat þann er þeir hỏfdu fundit ok hæimtu menn uel. Sagde Þorsteinn þenna atburd allan ok færde modur sinne gullit ok tok hon þegar mal sitt er þat kom undir tungurætr henni. Stendr þessi haugr j Jỏkulsdal ok er kalladr Bryniarshaugr ok ser enn j dag merki.


Freysteinn feck Odnyiar(!)

207. Freysteinn fek frelsi bratt af ordum Þorsteins ok gerde Þorkell þat uel ok lidugliga þuiat honum uar uel j gede til Freysteins þuiat hann visse at hann uar godrar ættar ok gỏfgra manna fram j kyn. Grimkell fadir Freystæins bio a Uos ok atti Olofu Brunnolfs dottr Þorgeirssonar Uestarssonar. en Sokki uikingr brende inne Grimkell fỏdur hans en tok pilltinn ok sellde mansali. hafdi Gæitir hann vt hingat. Þat segia sumir menn at Þorsteinn gifti Freysteini Ornnyiu modur sina. Freysteinn hinn fagri bio j Sanduik a Bardznesi ok atti Vidfiord ok Hellisfiord ok var kalladr |[272] landnamsmadr. fra honum eru komnir Sanduikingar ok Vidfirdingar ok Hellisfirdingar.


Þorsteinn (ferr vtan)

208. Asbiornn kastanrazsi atti skip uppi standanda j Gautavik. Þar tok Þorsteinn ser fari med honum. þa var hann .xij. uetra gamall. Þorkell fek honum fararefni sua at honum nægdi. ok adr Þorsteinn ræid til skips toluduzst þau vid ok modir hans. hon mællti. nu muntu frændi finna fỏdur þinn Juar lioma ok ef hann gengr sæint vid faderni þinu þa er her æinn hringr er þu skalt færa honum ok seg honum at þenna hring gaf hann mer j fysta sinne ok ma hann þa æigi dyliazst vid. Sidan skildu þau mædgin ok ræid Þorsteinn til skips ok for vtan vm sumarit. komu þeir nordarliga vid Noreg um haustit. for Þorsteinn vistafari til Styrkars a Gimsar ok var þar vm uetrinn. fell uel a med þeim Styrkari þuiat hann sa at Þorsteinn var hinn mesti atgeruimadr þuiat hann jafnnuægde þa hinum sterkaustum monnum j ollum læikum. Vm uetrinn nỏkkuru firir jol komu þar sendimenn Juars lioma þess eyrendiss at Juarr hafde bodit honum Styrkare til jolaueitzslu. sa het Beornn er firir þeim uar. Styrker het ferdinne ok for med .xxx. manna. þar var Þorsteinn j ferd. þeir koma til væitzslunnar. var Styrkari þar uel fagnat. sat hann hit næsta Juare um ueitzsluna. for ueitzslan uel fram ok affaradag ueitzslunnar adr menn skylldu burt fara gek Þorsteinn firir Juar ok mællti. þat er eyrendi mitt vid þig Juar at vita huort þu uillt nỏkkut ganga vid faderni at mer. Juar suarar. huert er nafnn þitt edr huadan ertu at kominn. Þorsteinn er nafnn mitt. Ornny heitir modir min ok er Gæitis dottir vt a Jslandi ok her er hringr er hon bad mig færa þer til jartæignna ok kuat at þu mundir kenna at þu hafdir gefit henni. Juar rodnadi fast ok mællti. þu munt æiga allt verra faderni. eru nogir þrælar vt a Jslandi til þess at modir þin kenni þig. er þat ok mala sannazst at mer þætti æiga at læida dræingium ok herians sonum þat at huerr putuson kallade mig fodur at ser. Þorsteinn ræiddizst þa akafliga miog ok stillti þo uel ordum ok sagde. illa hefir þu suarat ok odreingiliga. en sua kem ek annat sinn at þu gengr vid mer elligar er þat bani þinn. Þorsteinn snyrr þa j brottu. Juarr talade til Styrkars. þat villda ek frænde at þu banadir foli þessu þuiat mer þikir æinskizs illz oruęnt firir hann. Æigi uil ek þat segir Styrkar þuiat ek ætla hann hafua rettara at mæla en þu þuiat ek hygg at hann se kynstorra manna. Skildu þeir Juar ok Styrkarr þa j styttinge. for Styrker heim a Gimsar ok Þorsteinn med honum. Styrkar atti ser sytur er Herdis het kuenna uænst. godr þokki var a med þeim Þorsteini. Þar var hann .ij. vetr. þa for Þorsteinn vt til Jslandz ok heim til Krossavikr ok hafde mikit framizst j vtanferd sinne. ok er hann hafde verit .iij. uetr a Jslande for hann vtan med Kolbirnne sneypi til Noregs. for hann þa enn til Styrkars a Gimsar ok tok hann vid honum fegins hendi.


Troll a Heidarskogi

209. Gloggliga er þat sagt at þetta sumar yrde hỏfdingia skipti j Noregi. felli fra Hakon blotjall en j stadinn kom Olafr Trygguason. hann bodadi ollum monnum retta tru. Þat kom firir Olaf konung at flỏgd lægi a Hæidarskog sua at þar tæki af uega alla. Konungr skytr a husþinge a spyrr huerir fara vilea at frealsa Hæidarskog. Madr stod upp mikill ok uorpuligr er Bryniulfr het lendr madr j Þrandheimi ok mællti. ek uil fara herra ef þer vilit. Konungi kuetzst þat vel lika. Biozst Bryniulfr þa vid .lx. manna. Þorkell het (madr). þangat rida þeir Bryniulfr til gistingar. tok Þorkell vid þeim uel. voru þeir þar vm nottina en vm morgininn fylgde hann þeim j ueg ok kuat þat skada mikinn er konungr skylldi æigi slikra manna læinge niota mega. Sidan ridu þeir ueg sinn ok allt þar til er þeir sa standa skala mikinn. þadan sa þeir hlaupa þrear trollkonur .ij. ungligar ok æin stærst hon uar lodin ỏll vtan sem grabeornn. þær hofdu allar suerd j hondum. þeir sa ok ganga mikinn mann ef mann skyllde kalla ok .ij. pillta med honum. hann hafde brugdit suerd j hende. þat var sua biart at sindra þotti af. ỏll uoru trollin illilig at sia. þar slęr þegar j bardaga. uard hinn mykkli madr miog storhoggr ok sua hin lodna skessa. Lykr med þui at þar fellr Bryniulfr ok allt hans foruneyti nema .iiij. menn kuomuzst a skog ok foru sidan a fund konungs ok sogdu honum þessi tidendi ok spurdizst þetta vida.


Þorsteinn vann trollin

210. Þat er at segia at Styrkar talade vid Þorstein ok spurde huart hann uillde fara med honum a Hæidarskog. Þorsteinn letzst buinn þeirrar ferdar. biugguzst þeir æinn morgin snemma ok foru a skidum upp a fiall ok lintu æigi fyrr en þeir kuomu at kuelldi dags til æins sæluhus ok ætla þar at uera um nottina. skiptu þeir þa verkum skyllde Þorsteinn uatnn sækia en Styrkar elld kuæikia. Þorsteinn geingr þa vt ok tok up spiot er Styrkar hafde gefuit honum ok vatzfỏtur j adra hond. ok er hann kemr miog til uatzsins sa hann stulku ganga med uatzfotur. hon uar ekki forads ha en ognar digr. ok er hon ser Þorstein kastar hon nidr fỏtunum ok |[273] bregdr vit hart ok hleypr aftr a ueg. Þorsteinn lætr ok eftir sinar uatzfỏtur ok hleypr eftir. En er stulkan ser þat rykkir hon hart undan. hleypr þa huort sem getr ok dregr þa huarke sundr ne saman med þeim. gengr þessu þar til er Þorsteinn ser skala standa miog storan ok ramgeruan. þar hleypr þessi stulka inn j ok skellir aftr hurdu. en er Þorsteinn ser þat skytr hann eftir henni spiotinu ok kemr j skalahurdina ok flygr j gegnum hurdina. Þorsteinn gengr þa at skalanum ok inn j finnr spiot sitt a golfuinu en ekki ser hann til stulku sinnar. honum uerdr gengit innan um skalann ok þar til er hann kemr at æinne lokrekkiu þar brann lios a kertistiku. Þorsteinn ser at kona liggr j sænginne ef konu skylldi kalla. hon uar bæde ha ok digr ok at ỏllu trollzlig. hon uar storskorin miog j andliti en alitz bæde suort ok bla. hon la j æinum silkiserk. hann uar þui likazstr sem hann uæri þueginn j manne blode. flagdit uar þa j suefni ok hraut ogurliga hatt. skiolldr. ok suerd hek uppi yfir henni. Þorsteinn steig upp a rekkiustokkinn ok tok ofan suerdit ok bra. hann fletti þa klædum af flagdinu. sa hann þa at hon uar oll allodin nema æinn dili vndir hinne uinstri hendi sa hann at snỏggr var. þat þottizs hann vita at annathuort munde hana þar jarn bita edr huergi annarstadar. hann leggr suerdinu a þessum sama flek ok fellr a hiolltin. suerdit bitr sua at oddrinn stod j dynunni. Kelling uaknnade þa ok æigi vid godan draum ok falmade hondunum ok spratt upp. Þorsteinn hefir allan æinn rykkinn at hann slỏkkuir liosit ok stỏkkr upp yfir flagdit j sængina. en hon hle(y)pr fram a golfit ok ætlar at vegandinn muni til dyranna leitat hafua. en er hon kemr þar sæfuizst hon a suerdinu ok deyrr. Þorsteinn gengr þa at henni ok kippir burt brandinum ok hefir med ser. hann gengr þa þar til er hann kemr at hurdu. hon uar greyft j stokk ok hnigin æigi allt j klofa. hann sa mikinn mann a palli sitia ok miog storskorinn ok hengu yfir honum oll herklæde. a adra hond honum sat mikil skessa ok illilig ok ekki allelldilig. Pilltar .ij. leku a golfinu. þeim var sprottit har ór kolli. Skessan tok til orda. huort sifiar þig Jarnnskiolldr fadir. Æigi er Skialldijs dottir. liggia a mer hugir storre manna. Hann nefnnde þa pilltana annan Hák en annan Haka ok bad þa fram ganga til Skiallduarar modur sinnar ok vita huort hon uekti edr suæfui. Skialldis suarade. vradligt er fadir at senda ungmenni j myrkri þuiat ek uil segia þer at ek sa j kuelld hlaupa .ij. menn ofan af fialli. þeir eru suo fothuatir at ek hygg at þat se fatt af uorum monnum at þeim standiz. Æigi þiki mer a þui liggia segir Jarnnskiolldr. þuiat þa æina menn sendir konungr hingat at ek ottumzst þa ekki. þuiat þat er æinn madr at ek hrædumz en sa hæitir Þorsteinn ok er Ornnyiar son vtan af Jslandi. en suo er sem mer hangi blad firir auga um ỏll min forlaug huat sem þui uelldr. Ulikligt er þat fadir segir hon at sa Þorsteinn komi nỏkkurnn tima a Hæidarskog. Pilltarnir geingu nu fram en Þorsteinn uæik ser fra. þeir hlaupa fram ok vt. En er nỏkkur stund var lidin tok Skialldijs til orda. fram fysir mig at ganga. Nu hleypr hon fram a hurdina hart ok hæimsliga. Þorsteinn snyrr þa undan. en er hon kemr at utidyrum þa fellr hon vm modr sina dauda. henni verdr þa kallt ok kynligt vid. hon hleypr þa vt ór skalanum. j þui kemr Þorsteinn at ok hỏggr af henni hỏndina med suerdinu Skiallduararnaut. hon uill þa jnn aftr j skalann en Þorsteinn uerr henni dyrnar. hon hafde skalm j hendi. þau sækiazst vm hrid en sua lykr med þeim at Skialldijs fellr daud. J þui kom Jarnnskiolldr vt hann hafde brugdit suerdit j hende bæde biart ok bitrligt sua at Þorsteinn þottizst ekki sligt set hafua. hann hỏggr þegar til Þorsteins. hann væik ser vid hỏggit ok vard þo sarr a lære. suerdit rendi nidr j uollinn allt upp at hiolltum. laut Jarnnskiolldr þa vid en Þorsteinn ræidde upp suerdit Skiallduararnaut bede hart ok tijtt ok hỏggr til Jarnnskialldar. þat hỏgg kom a ỏxlina tok af hỏndina ok fotinn. fell Jarnnskiolldr þa vid. Þorsteinn lætr þa skamt storra hỏggua j mille ok hỏggr þa af honum hỏfudit. Eftir þat gengr Þorsteinn inn j skalann. en er hann gengr jnn uard hann æigi fyrr uarr vid en hann var gripinn upp ok færdr nidr. Þorsteinn finnr þa at þar var komin Skiallduỏr kelling ok var þa synu uerre uidræignar en fyr. hon greyfizst þa nidr at Þorsteini ok ætlar at bita sundr j honum barkann. Þorsteini kemr þa j hug at sa mun mikill vera er skapat hefir himin ok jord. hafde hann ok heyrt margar saugur ok merkiligar fra Olafui konungi ok þeirre tru er hann bodade. hæitr nu af hreinu hiarta ok hæilum huga at taka vid þeirre tru ok þiona Olafi medan hann lifde ef hann kæmizst heill ok lifs j brott |[274] af allra kunnattu. ok er hon ætlade tỏnnum at uikia at barka Þorsteins en hann hafde stadfest heitit kemr gæisli jnn j skalann ogurliga biartr ok stendr þuert framan j ỏgun kellingar. vid þa syn uard henni sua illt at dro ur henni matt ok magnn allt. hon tok þa at gæispa nidỏrkliga. hleypr þa ór henni spyia ok ofan j andlit Þorsteini sua at naliga hellt honum vid bana af illzsku ok oþef þeim er af stod. þikir monnum ok æigi ỏruænt at j briost Þorsteini muni af komit hafua nokkurr partr. sakir þess at monnum þikir sem hann hafui æigi sidan dyggliga einhamr verit huort er þui uelldr mæirr spyia Skialluarar edr þat at hann var vtborinn. liggr nu huortueggia þeirra j mille heims ok heliar sua at þa matti huorki upp standa.


Fra Þorsteini

211. Hitt er at segia at Styrkarr er nu j sæluhusinu ok þikir Þorsteini dueliazst. kastar hann ser þa upp j setit ok er hann (hafdi) legit nokkura stund hlaupa þar inn pilltar .ij. miog illsuipligir ok hafde sitt sax huorr j hendi sækia þegar at Styrkare. en hann gripr fra stokkinn fra setinu ok lemr þa med þar til er hann drepr þa bada. siden gengr hann vt ór skalanum. grunar þa huat Þorstein mun duelia. geingr nu þar til er hann kemr at skalanum. ser nu uex ummerki at þar liggia tuo flỏgd drepin en Þorstein ser hann huergi. þikir nu vggligt at hann mune j nokkurum naudum staddr vera. hæitr nu a skapara himins ok jardar at taka vid þeirri tru sem Olafr konungr bodar ef hann fynde a þeirri natt Þorstein felaga sinn lijfs ok hæilann. geingr sidan jnn j skalann ok kemr þar at sem þau Skiallduỏr ok Þorsteinn liggia. spyrr þa huort Þorsteinn megi nokkut mæla. en hann segir þat æigi trauda. bidr hann hialpa þa til. Styrkarr tekr þa til Skiallduarar ok dregr hana af ofan. Þorsteinn stendr upp bratt ok er stirdnadr miog af ollu saman vmfangi þui er hann hafde att vid flogdin ok fadmlỏgum Skillduarar. briota þeir þa Skiallduỏr kellingu a hals. ok gek þeim þat hit tregligzsta þuiat hon var hardla halsdigr. segir Þorsteinn nu Skyrkari allt fra ferdum sinum. Styrkar anzsade. mikill afreksmadr ertu sua at þat er likazst at þessa þinna afreksuerka se getit medan Nordrlỏnd eru bygd. Take þeir nu ok draga saman ỏll flỏgdin ok kynda at bal ok brenna upp at kỏlldum kolum. sidan kanna þeir skalann ok finna þeir ekki femætt. fara j burt sidan ok hæim a Gimsar. Spyriazst nu þessi tijdendi ok þikia mikil vera.


Juarr kendiz faderni Þorsteins

212. Olafr konungr sat a ueitzslu a Hỏrdalandi. þangat fara þeir Styrkarr ok Þorsteinn ok ganga firir konung ok kuedia hann. þar var Jvarr liomi þa med konungi j suo mikille virdingu at .ij. menn satu þa upp j mille þeirra konungs. Þorsteinn snyrr þa firir Jvar med brugdit suerdit Sk(ialld)vararnaut ok stak blodreflinum firir briost honum ok mællti. geor þu annathuort at ek þrystir otæpt blodreflinum ella gak þu vit faderni at mer. Jvar suarar. mer þikir sæmd j at æiga þig at syne attu ok suo goda modur at ek væit at hon mundi þat æigi sagt hafua nema satt væri. vil ek at visu vid þer ganga. Konungr telr þa tru firir þeim sem ỏllum ỏdrum er a hans fund kuomu. þeir letu þat audsott af sinne hendi. segia þa konungi glỏggliga allan atburd sinnar þarkuomu ok fra þeim tidendum er georduzst a Heidarskogi. Konungr gelldr þa margfallt lof gude firir þær jartæignir er hann uæitti syndugum monnum her j heimi. uoru þeir sidan skirder bader. fór Styrkar hæim a Gimsar ok hellt ỏllum þeim uæizslum er hann hafde fyr haft. en Þorsteinn gerdizst madr Olafs konungs ok fylgde honum til daudadags ok Juarr fadir hans ok þottu vera hinir vỏskuzstu menn.


Þorsteinn vann blotnaut

213. Harekr het madr hann bio a Reinu j Þrandheimi lendr madr ok ekki miog vinsæll. hann hafde tekit vid kristni en þo var konungi sagt at eftir myndi nokkut af fyrnnsku j fari hans. þui tok konungr þar veizslu ok uillde reyna huat satt var j. þar var uæizsla fỏgr. Harekr uar ỏfundsamr ok illgiarnn honum lek ỏfund a uirdingu Þorsteins. Þat var einn dag at Harekr talade vid Þorstein ok spurde hann af sinum afreksverkum en Þorsteinn sagde slikt er hann spurde. Etlar þu nỏkkurnn mann sterkara j Noregi en þig segir Harekr. Æigi væit ek þat suo vist segir Þorsteinn. Huorr ykkar konungs ætlar þu at sterkare se segir Harekr. Allt mun mig annat mæira skorta uid konung en afl segir Þorsteinn ok mun ek þo æigi komazst til jafnns |[275] uit hann vm þat. Þeir skilia nu tal sitt. ok um daginn eftir sagde Harekr konungi af Þorsteinn hefdi jafnnazst til vid hann vm allar jþrottir. konungr gaf ser fatt vm þat. Nỏkkuru sidarr talade konungr um at þeim væri þat rad er til hefde jafnnaz vid hann at reyna þa jþrottir sinar eda er þat satt Þorsteinn at þu hefir þat talat at þu værir jafnn mer at jþrottum edr framarr. Æigi hefir ek sua talat herra segir Þorsteinn edr huerr sagde ydr þat. Harekr sagde konungr. Hui sagde hann ydr sidr af blotnauti þui er hann blotar a laun þuiat þat mun þo sannara. en þat sagda ek herra ath mig munde allt mæira skorta vid ydr en afl ok munda ek þo æigi komaz til jafnns vid ydr um þat. Er nokkut þat satt Harekr sagdi konungr. Litit mun þar til haft herra segir Harekr. Lat oss sia naut þat er þu hefir sua mikil mæti aa segir konungr. Þat skal j ydru uallde herra segir Harekr ok skulu ver þa fara fram a skoginn. Þeir gerdu sua. ok er þeir koma þar sea þeir nautaflokk mikinn. þar var med uxi ogurliga storr ok illiligr suat konungr þottizst slikan vsenann hafua. hann oskrada ogurliga ok let miog illiliga. Harekr mællti. her er nu nautit herra ok hefui ek þui mætur a uxa þessum at hann er miog elskr at mer. Se ek uist sagde konungr ok litzst mer illa a. edr huat er nu Þorsteinn uilltu reyna afl þitt ok taka naut þetta þuiat mer þikir sem æigi muni gagnn j at hann lifui læingr. Þorsteinn hleypr þa fram j nautaflokkinn ok þar at sem uxinn var. nautit snyrr undan en Þorsteinn gripr j fotinn hinn eftra ok sua hart at bæde rifnade hud ok holld sua at fotrinn gek af med ỏllu þioinu ok hellt a eftir ok gek sua firir konung en blotnautit datt nidr dautt. en sua hafde nautit vid spyrnnt ramliga at þat var sokkit hinum fyrrum fotum nidr j jordina upp at kniam. Konungr mællti þa. sterkr madr ertu Þorsteinn ok ekki mun þer aflafaatt verda ef þu att vid menzska menn vm. mun ek nu auka nafnn þitt ok kalla þig Þorstein vxafót ok her er æinn hringr at ek uil gefua þer at nafnnfesti. Þorsteinn tok vid hringnum ok þakkade konungi þuiat þat var godr gripr. Konungr fór nu heim a bæinn ok kastade sinne æigu þar a allt en rak Harek ór landi firir vhlydni sina ok blotskap.


Þorsteinn drap troll

214. Jnnan litils tima spurdizst enn af Hæidarskogi at þar lagu flỏgd a sua at menn mattu þar æigi frem komazst. Styrkar sendi þa ord Þorsteini at þeir skylldi enn fara a Heidarskog. Þorsteinn bra vid skiott ok for med konungs lofui ok hitti Styrkar. fara nu .ij. samt ok koma j þat sæluhus sem þeir voru fyrr ok voru þar vm nottina. Vm daginn eftir er þeir voru vti staddir sa þeir .xiij. menn a skoginum ok var æitt kona j. þeir snua þagat til. Þorsteinn kennir þar stulku sina ok hafde helldr uaxit þuiat hon uar nu hit mesta flagd. Hon kastade ordum a Þorstein ok mællti. þar ertu kominn Þorsteinn uxafotr ok komtu her suo næst at ek matti minne til reka. drapt fodur minn modur ok systur en Styrkar brædr mina .ij. en þu elltir mig. vard ek hrædd miog sem æigi var olikligt vm .ix. uetra gamla meystulku en nu er ek .xij. uetra. ek for j jardhus æitt er vid skildum. en medan þit borduzst þit fadir minn tinda ek saman alla godgripi þa er j skalanum voru nidr j jardhusit vndir sæng modur minnar. nỏkkuru sidar giptumzst ek þessum manni Skelkinge ok skilda ek þat til vid hann at hann skyllde drepa huornntueggia ykkarnn Styrkars. nu er hann her kominn ok brædr hans .xi. ok muntu nu þurfua at syna karllmannliga uornn ef duga skal. Slær nu sidan j bardaga med þeim sækir Skialldgerdr þar at er Þorsteinn var firir sua hart at Þorsteinn þikizst varlla j mæire raun komit hafua. en suo lykr þo med þeim at Þorsteinn kemr a Skialldgerde hỏggi firir ofan miadmirnar med suerdinu Skiallduararnaut ok tekr j sundr j midiu. þa hafde Styrkarr drepit Skelking. vinna þeir nu skiott vm vid hina .xj. ok drepa þa alla. Sidan fara þeir j skalann. briota upp jardhusit ok bera þadan j brott marga godgripe. foru sidan heim a Gimsar ok skiptu fe med ser sidan. Bad Þorsteinn þa Herdisar systur Styrkars ok fek hennar. segia menn ok at þau ætti son er Bryniarr het. For Þorsteinn nu til Olafs konungs ok uar med honum sidan ok fell a Orminum langa.


Fra landnamsmonnum

215. Jngolfr var fystr ok frægstr allra landnamsmanna. þeir Hiorleifr bygdu fyst Jsland. sidan for mart stormenni þangat vndan ufride ok ofriki Haralldz hins harfagra. Son Jngolfs var Þorstæinn fadir Þorkels mana logsỏgumannz er æinn heidinna manna hefir bezst verit sidadr sua at menn vitu dęmi til. hann let j banasott sinne bera sig |[276] biartan undir solargæisla ok fal sig sua a hende þeim er solina hafde skapat. Son Þorkels var Þormodr er þa uar Kialnesinga gode er kristni kom a Jsland. hans son uar Hamall fadir Mars fadir Þormodar ok Tiorfua. Margir uoru þeir menn er skirdir kuomu vt hingat ok namu her land. en firir þui at myklu voru flæire landnamamenn hæidnir ok blotmenn myklir þeir er med ỏllu afle stodu j moti rettum atrunade ok med illgerdum smadu ok fordęmdu kristna menn sem sagt mun verda en hinir sealfir ungir j trunni. en þo at nỏkkurir landnamsmenn kastade eigi med ỏllu kristnni þa voru þau bornn þeirra naliga ỏll heidin ok afkuæmi þuiat kennimenn voru ỏngir a landinu þeir er folkit sidade. En firir þui er ritat af nokkurum landzmonnum islenzskum at þat synizst æigi vuidrkæmiligt at geta j þessi frasognn nokkurra þeirra manna er her hafua truat a sannan gud fyrr en kristni var j lỏg tekin a Jslande huerrar ættar þeir hafua verit. sua sem þat se firirbodan edr tilrudning þess hins agæta vmskiptis er eftir ferr at allt landzfolkit snyzst fra fiandans villu til sannrar drottins þionustu sua at æ sidan hefir kristindomrinn halldizst ok friouazst en alldri eyzst.


Fra bornum Ketils

216. Ketill flattnefr het madr hann var son Biarnnar bunu. hans bornn eru nefnnd. Biornn hinn austræni ok Helgi biola voru synir Ketils en dętr Audr hin diupaudga ok Þorunn hyrnna. Ketill for ór Noregi til Sudreyia sem sỏgur votta. hann skyllde vinna Sudreyiar til handa Haralldi konungi harfagra. þat for fram ok drap hann vikinga þa er þar hofdu yfir gengit en gerdizst sidan hofdinge yfir eyiunum ok gallt ỏngua skatta Haralldi konungi sem skilit var med þeim. En er Haralldr konungr spurde þat tok hann undir sig æignir Ketils en rak j burt Beornn son hans er hann hafde yfuir skipat. Beornn for þa til fodur sins ok vnde þar æigi. sidan for hann til Jslandz ok nam land vid Bræidafiord. hann bio j Biarnnarhỏfnn til elli. hann do þar. hann var heygdr at fornnum sid þuiat hann æinn var vskirdr af bornnum Ketils ok var kalladr Beornn hinn austræni.


Fra Patrechi byskupi ok Ỏrlyghi. capitulum.

217. Hrappr het son Bearnnar bunu brodir Ketils flattnefs. hann atti þann son er Ỏrlygr het hann var uppfæddr med hinum hæilaga Patreki byskupi. þa uar hann byskup j Sudreyium. Ỏrlygr uar uel kristinn hann fystizst at fara til Jslandz ok bad Patrek byskup at hann sæi vm med honum. Byskup suarar. væita mun ek þer mina vmsia ef þu uillt þeim radum hlydinn vera er ek gef þer. ger firir guds nafnn ok mina bæn at þu hallt uel tru þina þa er ek hefir kent þer ok eggia oftliga alle þa menn er eftir þinum ordum vilia vikiazst at trua a æinn gud almattkan. ok ef þu nemr þer jord a Jslande eftir þeim sid er þar er lattu a þeirri jordu kirkiu gera gude til lofs ok dyrdar ok hinum agæta Columba þuiat hann er mikill guds vin ok uorr æinkanligr patronus. þat er at skilia uorr hỏfudfadir ok formælande vid gud. Byskup gaf Ỏrlyge kirkiuvid ok jarnnklỏkku ok plenarium ok molld uigda er hann bad hann leggia undir hornnstafi kirkiunnar. Ỏrlygr let j haf ok tokzst vgreidliga ferdin. þa het hann a gud ok Patrek byskup ok tok litlu sidarr land j Patreksfirde med hægum byr ok hagstædum. Þeir uoru þar hinn fysta uetr en vm uorit eftir bio Orlygr skip sitt ok siglde sudr med landi þar til er hann fann þann fiord er inn gengr milli nesia tueggia ok Hualfiordr hæitir. hann lagde at hinu sydra nesinu þat er kallet Kialernes. þar hafde numit land Helgi biola brædrungr Ỏrlygs. Ỏrlygr var hinn næsta uetr med Helga frænda sinum. en vm uorit setti hann bu saman at rade hans. hann bio at Esiubergi ok let þar kirkiu gera sem hann hafde hæitit Patreki byskupi. hellt hann retta tru sem byskup hafde kent honum ok sua segizst at hans son blotade ekki skurgod. margir voru þeir adrir menn er skirdir kuomu vt hingat ok bygdu her landit.


Audr hin diupaudga kom til Jslandz

218. Olafr het herkonungr hann var kalladr Olafr hinn huiti. hann var son Jngialldz konungs Helgasonar Olafssonar Gudrỏdarsonar Halfdanarsonar huitbæins Upplendinga konungs. Olafr huiti heriade j uestruiking ok vann Dyflinn a Jrlandi ok gerdizst þar konungr yfir. Olafr fek Audar hinnar diupaudgu dottur Ketils flattnefs. Þorsteinn raude het son þeirra. Olafr fell j orrostu a Jrlandi en Audr ok Þorstæinn son hennar foru þa j Sudreyiar. þar fek Þorsteinn Þuridar dottur Eyuindar austmannz. Þuridr uar systir Helga hins magra er atte Þorunne hyrnnu Ketilsdottur. þau Þorsteinn attu morg bỏrnn. Olafr fæilan het son þeirra en dętr Groa Olof Osk Þorhilldr Þorgefar Uigdijs. Þorsteinn gerdizst herkonungr. hann retzst til ferdar ok felags med Sigurde jalli hinum rika syne Eysteins glumru. þeir unnu Katanes ok Sudrland Ros ok Mærhæfui ok meirr en halft |[277] Skotland. gerdizst Þorsteinn þar konungr yfir adr Skotar suiku hann ok fell hann þar j orrostu. Audr var þa a Katanese er hon spurde fall sonar sins. hon let gera knorr j skogi a laun. en er hon var buin hellt hun vt j Orknneyiar ok gipti þar Þorgerde dottur Þorstæins rauds. Sidan biozst Audr at læita Jslandz. hon hafde a skipi med ser .lx. kalla frialsa. sa het Kollr er þeirra var æzstr ok mest virdr af Aude. uar hann mest at radum med Aude. Kollr uar son Uedrgrims Asasonar hessis. Kollr atte Þorgerde dottur Þorsteins rauds. Audr for fyst til Færeyia ok gifte Olofu dottur Þorsteins. þadan eru komnir Gautuskeggiar j Færeyium. sidan for Audr til at læita Jslandz. hon kom at firir sunnan land ok braut skip sitt. For Audr þa a Kialarnes til Helga brodur sins. (band) hann henni at vera þar um uetrinn med helming lids sins. henni þotti þat vera uel bodit en kuetzst þo æigi uita huadan honum kemi slik litilmenzska. for hon þadan uestr j Bræidafiord til Biarnnar brodur sins. Beornn sagdizst kunna stormenzsku ok uegmenzsku systur sinnar. gek j moti henni med kalla sina ok baud henni þar at uera med allt lid sitt. Audr tok þat med þokkum. var hon þar vm uetrinn med allt lid sitt ok var henni uæitt hit stormannligzsta. en vm uorit eftir nam hon land a Breidafirdi ok bio j Huamma til elli. Audr uar kristin ok þui let hon krossa gera a holum nokkurum ok kallade þa Krosshola ok þar framde hon oftliga sitt bænahalld med mikille godfyse. Olaf fæilan frænda sinn son Þorsteins rauds uirde Audr firir huernn mann fram. Olafr kuæntizt ok fek Aldisar dottur (Konals) Stæinmodarsonar Ỏlvissonar barnnakallzs. Audr uar uegskona mikil ok þa er hon uar ellimod baud hon til sin ỏllu stormenni þui sem henni var uel uingat[278]. ok er su uæitzsla hafde (stadit) .iij. nætr þa gaf hon ollum monnum aheyrandum Olafi frænda sinum landit j Huamme ok allar adrar æignir sinar ok jardir þær sem hon hafde æigi adr gefuit skipuerium sinum ok leysingium ok allt þat fe eftir hennar dag. sidan uallde hon vinum sinum giafir ok red þeim hæilræde. eftir þat þakkade hon ollum bodsmonnum sina þarkuomu. sagde hon at su hin sama ueitzsla skylldi enn standa adrar .iij. nætr. quad hon þat skylldu vera erfui hennar. þa vm nott hina næstu eftir andadizst hon. Audr uar grafin j sandi þar er flædur gek yfir sem hon hafde adr firir sagt. þuiat hon uillde æigi liggia j uuigdre molldu er hon uar skird. En eftir andlat hennar uilltuzst frændr hennar af rettre tru. var sidan gert hof a Krossholum þa er blot toku til a Jslande.


Fra Laxdælum. capitulum.

219. Dalakollr atti Þorgerde dottur Þorsteins rauds sem fyrr var ritat. þeirra bornn uoru Hỏskulldr Groa er atti Uelæifr hinn gamli ok Þorkatla er atti Þorgæir gode. Hoskulldr Kollzson bio j Laxardal eftir fodur sinn þar het sidan a Hỏskulldzstỏdum. hann atti Hallfride dottur Þorbiarnar fra Vattne ór Haukadal. Þorlæifr var son þeirra er atte Þuride Asbiarnardottur Slæitubiarnarsonar. þeirra son var Bolli er atti Gudrunu Osuifrsdottur. Hỏskulldr keyfti Melkorku dottur Jrakonungs er Myrkiartan het. þeirra son var Olafr pai. Olafr pai atti Þorgerde dottur Egils Skallagrimssonar. þeirra synir voru þeir Kiartan Egill Halldorr Steindorr ok Þorgerdr dottir. Kiartan atti Hrefnnu Asgæirsdottur ædikollz. uoru þeirra synir Asgæirr ok Skumr. Dottir Olafz pa var Þuridr er atti Gudmundr j Ashiarnarnesi. þeir uoru synir Gudmundar Hallr ok Uigabarde. dottir Hoskulldar Kollzsonar var Hallgerdr snuinbrok er atti Gunnarr at Hlidarenda.


Vtkuoma Helga hins magra

220. Beornn het madr agætr a Gautlandi hann var son Hrolfs fra Aam. kona Bearnar het Hlif dottir Hrolfs Jngialldzsonar Frodasonar konungs. Eyuindr het son þeirra. Beornn uard usattr vid Sigfast mag Soluars Skota(!) konungs ok brendi hann inne vid .xxx. manna. sidan for Beornn til Noregs med .xij. mann ok tok vid honum Grimr hessir son Kolbearnnar. uar Beornn met honum æinn uetr. þa uillde Grimr drepa Beornn til fiar ser. þa for Biornn til Ondottz kraku er bio a Ỏgdum j Huinisfirde. uar Beornn a sumrum j uestruiking en a uetrum med Ỏndotti þar til er Hlif kona hans andadizst. þa kom Eyuindr son hans austan þadan ok tok vid herskipum fỏdur sins. Eyuindr for þa j uestruiking ok hafde vtgerdir firir Jrlandi. hann fek Rauỏrtu dottur Kiaruals konungs ok stadfestizst þar. hann uar kalladr Eyuindr hinn austræni. Þau Ravarta attu son er Helgi het hann selldu þau til fostrs j Sudreyiar. en er þau komu þar .ij. uetrum sidar þa var (hann) suelltr sua at þau kendu hann æigi. hỏfdu þau hann þa med ser ok kolludu hann Helga hinn magra. hann fæddizst upp a Jrlande. en er hann var fullroskinn gerdizst hann virdingamadr mikill. gek hann þa |[279] at æiga (Þorunni) hyrnnu dottur Ketils ok attu þau morg bỏrnn. Hrolfr ok Jngialldr hetu synir þeirra. Helgi hinn magri for til Jslandz med konu sina ok bornn. Helgi uar kristinn at kalla ok þo blandinn miog j trunne. hann sagdizst aa Krist trua en hann het a Þór til siofara ok hardræda. Helgi hinn magri nam allan Eyiafiord mille Sigluness ok Reynissness ok bio j Kristnese. Helgi gaf Jngiallde syne sinum land firir austan Eyiafiardar a ofan fra Arnarholi til Þuerar hinnar ytri. Jngialldr bio at Þuera hinne sydre ok ræisti þar hof mikit. hann atti Salgerde Steinolfdottur. þeirra son var Eyiulfr hruga. hann atte Astride dottur Uigfus hessis af Uỏs or Noregi. Uigaglumr var son þeirra. þeir uoru brædr synir Vikingakara Æirekr biodaskalli fadir Astridar modur Olafs konungs Trygguasonar ok Uigfus af Uỏs fadir Astridar modur Uigaglums.


Her segir vm ættartolur

221. Ketill het madr son Jorunnar mannuitzbrekku hon var dottir Ketils flattnefs. Ketill for til Jslandz af Sudreyium. hann uar uel kristinn þui kolludu heidingiar hann Ketil hæimska. Ketill fiflski nam land austr j Veri. hann bio j Kirkiubæ þar er nu nunnuklaustr. þar mattu alldri hæidnir menn bua. Ketill var fadir Asbiarnar fỏdur Þorsteins fỏdur Surtz fỏdur Siguatz lỏgmannz.


Fra Aasolf hinum kristna

222. Jorundr het madr kristinn hann var Ketils son er numit hafdi Akranes. Jorundr bio j Gaurdum. hans frændi var Asolfr hann (kom) vt j Holltavatz ose ok georde ser skala vndir Eyiafiollum ok bygde þar þuiat hann var uel kristinn ok uillde ekki æigaz vid heidna menn. en þeir hỏtudu hann ok urdu uarir vid bygd hans. en gud hafde getit honum sua mikla gift at lækr er fram fell hia skala hans uar fullr af fiskum ok sua kyrrir at Asolfr matti hondum taka huern er hann uillde. þat fundu hæidingiar ok raku hann burt þadan ok ætludu ser uæidina þuiat þeir firirmundu honum hennar. Þa gerde Asolfr ser skala vid annan læk ok huarf þangat allr fiskafiolde af hinu fyrra vatnne en hæidingiar mistu. en er þeir vissu þat var Asolfr af þeim burt rekinn. Hann gerde ser þa hinn þridia skala ok for allt a sama ueg. En er hann se sig æigi mega þar uera j fride for hann a fund frænda sins Jorundar. hann tok uel vid honum ok uisade honum til holms hins idra þuiat hann atti þar annat bu. þar endi Asolfr med agætum lifnade sitt lif. Ok er sua sagt at Olafr Trygguason red firir Noregi at hann hafdi mykla frett af fyrrsogdum Asolfui ok let Olafr konungr þau ord um fara at hann skyllde honum til sin bodit hafua ef þeir hefde þa badir lifat þuiat konungr kuetzst hyggia at sa munde betr hafua er salufelag ætti vid hann. Suo finz ok a frædebokum ritat at sa madr hafui buit at Holmi hinum ytra[280] a Akranese er Halldorr het son Jlluga hins raude Hrolfssonar Hroalldzsonar Ulfssonar Grimssonar hins haleyska Þorissonar Gunnlaugssonar Hrolfssonar Ketilssonar kiỏlfara. Halldorr uar godordzmadr ok uel kristinn. A æinu uori syndizst honum j suefni at madr kęmi at honum biartr ok uegligr ok sagde sua til hans. þat uil ek þer kunnikt gera Halldorr at mer mislikar at gridkona þin þerrir fætr sina a læide minu jafnan er hon gengr ór staudli. en þui segi ek þer til þessa at (þu) ætlar at lata kirkiu gera a bæ þinum ok uil ek at kirkian standi yfir læide minu. Halldorr spurde j suefninum huerr þessi madr væri. Hann suarar. Asolfr hæiti ek. ek kom vth hingat til Jslandz a landnamatid uel kristinn sem þu munt heyrt hafa getit. firir þui lofade gud at ek segda þer til graftrar mins. Þui næst uaknnade Halldorr ok hugsade draum sinn. hann þottizst skilia at satt mundi uera þat er firir hann hafde borit þuiat hann munde at Jllugi fadir hans hafde getit at þessi Asolfr uar þar læiddr. sidan merkti hann þufu þa er gridkonan þerde a fætr sina ok bannade henni at gera sua þadan j fra. Þat sama sumar siglde Halldorr snemma til Noregs ok kom aftr at hauste med kirkiuuid. let hann kirkiuna rett setia yfir læide Asolfs sem hann hafdi firir sagt ok er hann kalladr hæilagr.


Af byskupi ok Þorualldi. capitulum.

223. Madr er nefnndr Æilifr ỏrnn hann uar son Atla Skidasonar Bardarsonar. son Æilifs arnnar uar Atli hinn rammi. hann atti Herdijse dottur Þordar fra Hỏfda. annar Solmundr fadir Gudmundar fỏdur Uigabarda. þride son Æilifs het Kodran hann bio at Gila j Uazdal. Jarnngerdr het kona hans. þeirra synir uoru þeir Ormr ok Þorualldr hina uidforle. hann fæddizst upp med Þordise spakonu. hon gerde uel til |[281] hans. En er hann uar roskinn for hann vtan ok uar uirdr uel huar sem hann kom. hann for uida um heim ok vann mart til frægdar. Þessi Þorualldr kom fram j Saxlande ok var þar skirdr af byskupi þeim er Fridrekr het. þann sama byskup flutti Þorualldr til Jslandz med ser at flytia þar guds eyrendi. voru þeir at Gilaa æinn uetr. var þa Kodran skirdr fadir Þorualldz med husfreyiu sinne ok heimamonnum vtan Ormr son hans uillde æigi skirazst lata j þann tima. en þo for þat fram þa er gud uillde sem sidar mun sagt uerda. En er byskup ok Þorualldr hỏfdu einn uetr at Gilaa verit foru þeir vm vorit eftir uestr j Videdal med lid sitt ok settu bunat at Lækiamoti ok biuggu þar .iiij. uetr ok foru a þeim arum vida vm Jsland at fremia guds eyrende. A hinum sidazstum missarum er þeir voru at Lækiamoti bad Þorualldr til handa ser konu þeirrar er Uigdijs het. hon uar dottir Olafs er bio at Haukagile j Uatzdal ok var at þui brudlaupi fiolde hæidinna manna. Þar uoru ok berserkir fiolkunnigir het Haukr huorrtueggi. þeir stodu mest j moti rettri tru budu byskupi ef hann hefde nỏkkura þoran til edr nokkut traust a gude sinum at hann skyllde reyna vid þa jþrottir þær er þeir voru uanir at uada loganda elld eda lata fallast a uopn sua at þa sakade ekki. En byskup treystande guds miskunn ok næitade æigi. Uoru þa geruir elldar storir eftir endilỏngum skalanum sem j þann tima uar tijtt at drekka ỏl vid elld. Byskup skryddizst ỏllum byskups skruda ok vigde vattnn. gek þa at elldinum sua buinn hafde mitr a hofde bagal j hende. hann vigde elldinn ok dreifde yfir vatnninu. Þui nest gengu inn þessir besserkir niduliga greniande ok bitu j skialldar rendr ok hỏfdu besserkir suerd j hondum. ætludu nu at vada elldinn. en þa bar skiotara at fram en þeir hugdu ok drapu fotunum j elldstokkana sua at þeir fellu badir afram. en elldinn lagde at þeim ok brendi þa a litille stundu med sua mikille akefd at þeir voru þadan daudir dregnir. þeir voru færdir upp med gilinu ok grafner þar. þui hæitir þar sidan at Haukagile. Fridrekr byskup georde firir ser krossmark ok gek a elldinn midian ok sua fram eftir endilỏngum skalanum. en logann lagde fra honum sem vindr blesi j. þui sidr kende byskup mæinlætis hita af elldinum at æigi med nokkuru moti suidnudu hinar minzstu trefr af skruda hans. Snerust þa margir til guds þeir er sa þetta hit halæita stortaknn. Þeir Þorvalldr ok byskup foru uida um Jsland ok kostgæfdu miog at koma vid kristindominum. þeir foru um Uestfirdinga fiordung. þeir kuomu j Huamm þar bio þa Þorarinn nef son Þordar gellis hann atte Fridgerde dottur Hỏfdaþordar. bondi var æigi hæima en husfreyia tok uel vid gestum j fystu. Þorvalldr talde tru firir henni en hon blotade j mote. Skeggr(!) son þeirra hafde huetuetnna j spotti þat er Þorualldr talade. Þa orti Þorualldr visu.


For ek med dom hinn dyra
dreingr hlyddi mer æinge
gatum haad af hreyti
hrætæins goda suæini.
enn med ognar sennu
alldin rygr at skallde
þa kreppi gud gydiu
gall ór hæidnum stalli.


Ekki er þess getit at nỏkkurir menn j Vestfirdinga fiordunge tæki retta tru af ordum þeirra Þoruallz ok byskups. þui foru þeir nordr vm land. þar skirde byskup nokkura uirdingamenn. æinn af þeim uar Ỏnundr son Þorgils greniadar j Reykiardal. annarr Þoruardr Spakbauduarsson hann bio j Ase j Hialltadal ok Hlenni j Saurbæ j Eyiafirde. Þessir ok enn flæire menn urdu kristnir fullkomliga j Nordlendinga fiordungi. en þeir voru margir þo at þa leti æigi skirazst at sinne at trudu a Krist ok firirletu skurgoda uillu ok allan hæidinn sid ok uilldu æigi giallda hoftolla. Firir þat ræidduzst hæidingiar Fridreki byskupi ok lỏgdu fiandskap a þa alla er honum samþyktu. Þoruardr Spakbauduarsson let kirkiu gera j Ase ok hafde med ser prest er byskup fek honum at syngia tijdir ok uæita henni þionustu gudliga. Su kirkia er Þoruardr let gera uar smidut .xvj. vetrum fyrr en kristni var lỏgtekin a Jslande. Hit næsta sumar a alþinge talade Þorualldr Kodransson tru firir monnum en hæidingiar ęptu j moti ok syndu sua mikinn fiandskap vid bada þa byskup at þeir gafu skalldum fe til at uida þa. Þa var þetta kuedit.


Hefir bỏrn borit
byskup niu
þeirra er allra
Þorvalldr fadir.


Þessu ræiddizst Þorvalldr sua miog at hann drap .ij. menn af þeim er kuædit hỏfdu ort. En byskup sat inne j bud ok sa a bok. en adr en Þorvalldr kom j budina kuomu .ij. bloddropar a bokina firir byskup ór lofti ofan. en er Þorvaldr kom til hans mællti byskup. annathuart hefir þu framit manndrap edr hefir þu radit þat j hug þer. Þorvalldr sagde þa huat er hann hafdi gert. byskup mællti. hui fortu sua hart. Þorvalldr suarade. ek þolda æigi at þeir kỏlludu okkr raga. Byskup mællti. þat var litil þolraun þo at þeir lyge þui a þig at þu ættir bỏrn. en þu hefuir fært ord þeirra a uerra ueg þuiat uel mætta ek bera bornn þin þoat þu ættir nokkur. æige skyllde kristinn madr leita at hefnna sin sealfr þo at hann væri smadr hatrliga helldr at þola |[282] firir guds sakir brigsle ok mæ(i)ngerdir uondra manna.


Herferd at byskupi ok drap Hedins

224. Nv skal segia faatt af morgum ok myklum meingerdum ok ofsoknnum er hæidnir menn uæittu Fridreki byskupi ok Þorvalldi firir bodan rettrar truar. Þa bar sua til at þeir uilldu rida til uorþings j Hegranes. enn er þeir nalguduzst þingstadinn þa hliop upp mugrinn allr hæidinna manna ok runnu j mot þeim med myklu opi sumir bỏrdu med grioti sumir skoku at þeim vopnn ok skiolldu med harki ok hareysti badu godin steypa vvinum sinum ok var æinge kostr at þeir mætti komazst a þingit. Þa mællti byskup. nu mun þat fram koma er modur mina dreymde fordum daga at hon þottizst finna vargs hár j hỏfde mer þuiat nu eru ver geruir rækir ok reknir sem skædir uargar med hædiligu opi. Eftir þat foru þeir hæim til Lækiamotz ok duỏlduzst þar um sumarit. A þui sama sumre eftir alþinge sỏfnudu nokkurir hæidnir hỏfdingiar lide sua at þeir hofdu .ij. hundrut manna .xij. ræd. þeir ętludu til Lækiamotz at brenna byskup inne med allt lid sitt. en er þeir attu skamt til bæiarins at Lækiamoti þa stigu þeir af hestum sinum ok ætludu at æia sem þeir gerdu. en þa er þeir uoru a bak stignir flugu upp hea þeim fuglar margir uouæifliga. vid þat ærduzst hestar þeirra ok urdu sua odir at þeir fellu allir ofan er a bak uoru komnir. ok mæidduzst sumir ok fellu a griot ok brutu fætr sina edr hendr. sumir fellu a uopnn sin ok fengu stor sar af þui at hestarnir hlupu a fætr þeim ok mæiddu þa. þeim vard minnzst til uandræda er hestarnir hlupu fra ok urdu þeir at ganga langa leid til sins hæima. hurfu þeir vid þetta aftr. skilde sua med þeim. Skylde sua almattigr gud sinum monnum at þui sidr fengu þeir byskup þessu sinne nokkut mein af illuilia ok vmsati hæidingia at þeir urdu med ỏngu moti uarir vid þessa atfỏr ok radagerd. Biuggu þeir Þorvalldr þann hinn fiorda uetr at Lækiamoti enn at sumre foru þeir vtan ok kuomu til Noregs ok lagu þar j hỏfnn nokkurra. þa kom vtan af Jslande ok lagde til þeirrar sỏmu hafnar sa madr er fyr var nefndr Hedinn fra Sualbarde. Hedin gek a land ok j skog at hỏggua ser husauid. Þorvalldr vard þess varr ok kallade med ser þræl sinn. þeir foru j skoginn þar sem Hedin uar. let Þorvalldr þrælinn drepa Hedin. En er Þorvalldr kom til skips ok sagde þetta byskupi þa suarar byskup. firir þetta uig skulu vit skilia þuiat þu uillt sæint lata af manndrapum. Eftir þat for Fridrekr byskup til Saxlandz ok endi þar lif sitt med agætum lifnnade ok hæilagleik takande æillfa ỏmbun af allzualldanda gude firir sinn goduilia ok stundligt starf.


Þeir Olafr funduz ok Þorvalldr

225. Sva er sagt Þorvalldr hafui farit vida vm heim sidan þeir byskup skildu. Þess er ok fyrr getit at Otto keisari kristnade Danmork. for Olafr Trygguason med honum j Austrueg ok uar mikil radagerdamadr keisaranum til at kristnna folkit. ok j þeirre ferd er suo sagt af nỏkkurum monnum at Olafr hafui fundit Þorvalld Kodransson. ok sakir þess er huorr þeirra hafde mart af annars radum fręgd ok frama spurt kuodduzst þeir kunnliga þoat þeir hafdi æigi fyrr setz. en er þeir toku tal sin a mille spurde Olafr konungr. ertu Þorualldr hinn uidfỏrle. Hann suarar. ek hefui enn ekki uida farit. Konungr mællti. þu ert godmannligr madr ok giftusamligr edr hueria tru hefir þu. Þorvalldr suarar. þat uil ek giarnna segia ydr. ek hefui ok helld kristinna manna tru. Konungr mællti. þat er likligt at þu þionir uel þinum herra ok kuæikir margra manna hiortu til astar vid hann. er mer mikil foruitnne a morgum truligum tidendum þeim er þu munt segia kunna fyst af (a)gætum jartæignum Jesu Cristi guds þins ok sidan af ymsum londum ok okunnum þiodum. þar næst af þinum athỏfnum ok frækiligum[283] framgỏngum. Þorualldr suarar. med þui at ek skil at þu girnnizst med godfyse af mer at vita þa sanna hlute at ek hefui set (ok) heyrt vil ek giarnna gera þinn uilea uæntande þar firir at þu segir mer þui auduelligar þat er ek spyr þig. Konungr sagdi sua vera skylldu. Sagdi Þorvalldr honum þa mỏrg tijdendi ok merkilig bæde af gude ok godum monnum. fellz konungi þetta uel j skap en ỏllum þeim er hia voru þotti þat hin mesta skemtan. en þa er Þorvalldr sagde fra þui er a Jslandi hafde georzst þa er þeir Fridrekr byskup uoru þar fretti konungr uandliga at hueriu edr huerssu margir þar hefde af þeirra ordum retta tru tekit edr huerr madr hefde auduelligazst jattat kristninne edr huerir mest hefde mot mællt. en Þorvalldr sagde þat allt greiniliga. En er konungr hafde heyrt huersu mykla astundan þeir hofdu haft til fram at flytia kristnibodit ok huersu margar ok myklar mæingerdir þeir hỏfdu þolat firir |[284] guds nafnn þa sagde hann sua. þat gefr mer at skilia at þessir Jslendinger er þu hefir nu fra sagt muni vera hardir menn ok hraustir ok toruellt mun verda at koma þeim til kristni. en þo er þat mitt hugarbod at þeim uerde þess audit. ok sidan er þeir trua a sannan gud hygg ek at þeir hallda allir uel sina tru huerr sem til uerdr um sider at koma þeim a rettan ueg. Þorualldr sagde þa. heyrt hefui ek flutt af nokkurum uisendamonnum at þu munir verda konungr af Noregi ok er þa likligt at gud gefui þer giftu til at snua Jslendingum ok mỏrgum odrum þiodum j nordrhalfunne til rettrar truar. Þorvalldr spurde þa konunginn margra hluta. en hann leyste allt uel ok vitrliga þat er hann spurde. ok sua langan tima sem þeir voru badir samt var þeirra glede ath huorr spurde edr sagde nokkut spakligt ỏdrum. sidan skildu þeir med hinne mestu vinattu. For Þorualldr þa vt j Myklagard ok fek storar sæmdir af stolkonunginum. en sidan let hann klaustr ræisa ok gaf þar til audæfui ok j þui sama klaustri endi hann sina æfui med hreinu(m) ok halæitum lifdade.


Aaratal vm Jslandz bygging. capitulum.

226. Þa er Fridrekr byskup ok Þorvalldr kuomu til Jslandz voru lidin fra holldgan vors herra Jesu Cristi .ix. hundrut ara ok æitt ar hins niunda tigar ok hundrat tirætt ok .lx.[285] fra upphafui Jslandz bygdar. .iij. uetrum sidar gerde Þoruardr Spakbauduarsson kirkiu j Ase.


Kristnibod Olafs konungs

227. Olafr Trygguason for þann vetr hinn sama er a læid sem hann var til konungs tekinn j Þrandheimi j land austr hit efra allt til landzenda ok lagdi þar undir sig land allt sem adr er sagt. For konungr snemma vm uorit vt j Uikina ok hafde þar lid mikit. dualdizst hann þar læingi vm uorit. kuomu þar til hans margir rikir menn þeir er voru frændr hans en sumir hỏfdu verit myklir vinir Tryggua konungs. uar honum þar fagnnat med myklum fagnnade ok kærlæik. Brædr .ij. biuggu þar j Uikinne audgir ok kynstorir het annarr Þorgeirr en annarr Hyrnningr. þeir komu a fund Olafs konungs. þeir hỏfdu uakit þat mal uid Lodin stiupfỏdur konungs at þeir uilldu bidia dętra Lodins ok Astridar modur konungs. en Lodinn suarar uel ok ueik þeim radum undir konung þuiat þær voru systr hans. Æinn dag kallade konungr til sin modurbrædr sina Jostein ok Kallhỏfud ok Þorkel dyrdil ok Lodin stiupfỏdur sinn Þorgæir ok Hyrning þuiat þeir voru rikazstir menn austr vm Vikina. Sidan hof konungr sua mal sitt med hinne mestu ahyggiu ok aluoru. þat uil ek ydr kunnikt gera sagde hann at ek vil kristnibod upp hefia her j landi. skal ek þui a leid koma at kristna allan Noreg edr deyia at ỏdrum kosti. uil ek at þer takit vndir þetta mal med mer ok fylgit sidan af ỏllum mætti þui hinu agæta eyrendi sua at þetta hit healpsamliga rad mætti framkuæmd fa. hefui ek ok þessa mina ætlan þui firir ydr upp borit fyrr en annat fo(l)k her j lande at mer þikir þat vænazst firir sakir valldz ok rikdoms at þessi bodskapr gangizst vid ef þit brædr vilit fylgia Þorgeir ok Hyrningr. en ek trui frændum minum bezst at mer se goduiliadir ok þar med Lodni stiupfỏdur minum firir tæingda sakir. Þa suarar Þorgeirr. skiotr er ek j andsuorum vm þetta mal. uilir þu konungr gifta okkr brædrum systur þinar Jngirijde ok Jngigerde med rade fỏdr þeirra Lodins ok annarra frænda þeirra þa skulum vit allan okkarnn styrk ok afla þer væita hueriu sem þu uillt fram fara ok alla okkra vine ok styrk frændr ok fe læida til hlydni vit þig þa er uit megum radum vid koma. þer er nu ok kunnig ætt okkr ok eignir storar at sannordra manna frasỏgnn þo at þu hafir æigi leingi verit her j landi. Konungr suarar. væit ek at þit erut menn rikir ok storættadir ok sealfir reyndir at trulæik ok dreingskap. fyrr uil ek unna ykkr þessarra rada sem þit beidit ef þat er æigi j moti vilia þeirra systranna edr fỏdr þeirra. skal ek ydr alla mina teingdamenn ok frændr audga at riki ok sæmdum ef þer uilit efla kristindominn med mer þuiat þat geri þer nu sua at sinne at mer þikir mestu uarda. Allir þeir er þar uoru a malstefnnu sỏgdu at þeir skylldu þui ỏllu atfylgia sem konungr uillde vera lata ok allir þeir er þeirra radum uilldu fylgia. Sidan var talat vm bonord þeirra brædra ok uar þat framgeingt at þeir fengu dætra Lodins ok Astridar. skyllde su uæitzsla uera snemma sumars j Uikinne. Eftir þessa malstefnnu gerde Olafr konungr bert firir alþydu at hann uill boda kristne ỏllum monnum j riki sinu. jattudu þeir fyst þessu bodi er adr hỏfdu undir gengit sem nu var sagt. voru þeir ok rikazstir þeirra manna er þa voru uit staddir. gerdu þar adrir eftir þeirra dęmum. voru sidan skirdir menn allir um Uikina austanfiardar. Sidan sat Olafr konungr at uæitzslu þeirra brædra |[286] ok for su uæitzsla uel fram ok skoruliga. Eftir uæitzsluna for konungr nordr mum Uikina ok baud ỏllum monnum at taka tru en þeir(!) er j moti mælltu ueitti hann storar refsingar. let suma drepa en suma hamla at hondum ok fotum suma rak hann ór landi. kom þa sua at um allt þat rike er att hafde Tryggui konungr fadir hans ok allt þat riki er att hafde Haralldr konungr grenski frænde hans þa gek þat folk allt undir kristnibod þat er Olafr konungr bodade. uar þa alkristit allt um Uikina.


Her hefr Sorla þaatt

Firir austan Uanakuisl j Asia var kallat Asialand edr Asiaheimr. en þat folk var kallet Æsir er þar bygdu en hofudborgina kolludu þeir Asgard. Odinn uar þar nefnndr konungr yfir. þar uar blotzstadr mikill. Niord ok Frey setti Odinn blotgoda. dottir Niardar het Freyia hon fylgde Odni ok uar fridla hans. Menn þeir uoru j Asia er æinn het Alfrigg annarr Dualinn .iij. Berlingr .iiij. Grerr. þeir attu hæima skamt fra hỏll konungs. þeir voru menn sua hagir at þeir logdu a allt gerua hond. Þesshattar menn sem þeir voru kolludu menn duerga. þeir bygdu einn stein. þeir blonduduzst þa meirr uit mannfolk en nu. Odinn unni mikit Freyiu enda var hon allra kuenna fegurst j þann tima. hon atti ser æina skemmu hon var bæde fỏgr ok sterk sua at þat segia menn at ef hurdin uar aftr ok læst at æingi madr mætti komaz j skemmuna an uilia Freyiu. Þat var æinn dag er Freyiu vard gengit til steinsins hann var þa opinn. duergarnir uoru at smida æitt gullmen. þat var þa miog fullgert. Freyiu læitzst uel a menit. duergunum leitzst ok uel a Freyiu. hon falade menit at duergunum baud j moti gull ok silfr ok adra goda gripi. Þeir kuoduzst ekki feþurfui. segdizst huerr uilia sealfr sinn part selia j meninu ok ekki annat firir uilea hafa en hon lægi sina natt hea huerium þeirra. ok huort sem hon let at þessu komazst betr eda uerr þa keyftu þau þessu. Ok at lidnum .iiij. nattum ok endum ỏllum skildaga a(f)henda þeir Freyiu menit. for hon heim j skemmu sina ok let kyrt yfir ser sem ekki hefdi j ordit.


Fra Odni ok Loka

229. Madr het Farbauti. hann var kall einn ok atti ser kellingu þa er Laufey er nefnd. hon var bade mio ok audþreiflig þui var (hon) Naal kollut. Þau attu ser æinn son barnne sa uar Loki nefnndr. hann var ekki mikill uỏxstum. ordskar var hann snemma ok skiotligr j bragde. hann hafde fram yfir adra menn uitzsku þa er slægd hæitir. hann var miog kyndugr þegar a unga alldri þui var hann kalladr Loki læuiss. hann redzst til Odins j Asgard ok gerdizst hans madr. Odinn mællti huetuetnna eftir honum huat sem hann tok til. enda lagde hann oft storar þrautir firir hann ok leysti hann þær allar vonu betr af hondum. hann vard ok naliga allz viss þess er vid bar. sagdo hann ok allt Odni þat er hann uisse. Þat er ok sagt at Loki vard viss er Freyia hafdi fæingit menit ok sua huat er hon hafdi j moti gefit. sagde hann enn þetta Odni. En er Odinn uard þess viss sagde hann at Loki skylldi na meninu ok fa ser. Loki kuat þat vuenligt sakir þess at æingi madr ma j skemmuna komazst firir utan uilia Freyiu. Odinn sagde at hann skyllde fara uerda ok æigi aftr koma fyrr en hann hefde nad meninu. Loki sneri þa j brottu ępandi. flestir urdu vid þat katir er Loka gekk litt til. Hann gengr til skemmu Freyiu ok var hon læst. hann læitade vid inn at komaz ok gat æigi. kuldauedr uar vti mikit ok tok honum fast at kolna. hann vard þa ath æinne flugu. hann flỏkkte þa vm alla lasa ok med ollum fellum ok gat huergi loft fundit sua at hann mætti jnn komaz. uppi allt hea bustinne ok þo æigi meire boru fann hann enn sem stinga mætti j nal. þá boru bogra(r) hann inn. En er hann kom jnn var hann flenneygr miog ok hugdi at ef nokkurir uekti. en hann gat þat set at allt suaf j skemmunni. hann ferr þa jnnar at sænginne Freyiu ok skyniar þa at hon hefir menit a halse ser ok at nistin horfdu nidr a. Loke verdr þa at einne flo hann setz a kinn Freyiu ok hỏggr sua at Freyia uaknar ok snerizst vid ok sofnar aftr. Þa dregr[287] Loki af ser floar haminn lokker þa af henni menit. lykr þa upp skemmunni ok ferr j burt ok færir Odni. Freyia uaknar vm morgininn ok ser at opnar eru dyrnnar en ekki brotit en menit var j brottu hit goda. hon þikizst vita huer brỏgd j munu vera. gengr inn j hỏllina þegar hon er klædd firir Odin konung ok talar um at hann hafui illa latit gera at stela fra henni godgrip hennar ok bidr hann fa ser aftr godgrip sinn. Odinn segir at hon skal þat alldri fa. sua at æins hefir hon at þui komizst. nema þu orkir þui at þeir konungar .ij. at.xx. konungar þiona huorum uerde missattir ok berizst med þeim alỏgum ok atkuædum at þeir skulu jafnnskiott upp standa ok beriazst sem þeir adr falla. vtan nỏkkurr madr kristinn verde sua rỏskr ok honum fylge sua mikil gifta sins lanardrottins at hann þori at ganga til bardaga þessa ok uega med uopnum þessa menn. þa hit fysta skal |[288] þeirra þraut lyktazst. hverium hofdingia sem þat verdr lagit at leysa þa suo or anaud ok erfuide sinna farligra framferda. Freyia jattade þui ok tok vid meninu.


Capitulum

230. J þann tima er lidnir voru fra falli Fridfroda fiorir vetr ok .xx. red sa konungr Upplondum j Noregi at Erlingr het. hann atti ser drottningu ok .ij. sonu het Sỏrlli sterki hinn ellri en Erlendr en yngri. þeir voru efniligir menn. Sorlli[289] var þeirra sterkari. Þeir lỏgdu j hernat þegar þeir hỏfdu alldr til. þeir bỏrduzst vid Sindra viking Sueigis son Haka sonar sækonungs j Elfuarskerium ok fell þar Sindri vikingr ok allt lid hans. j þeirri orrostu fell ok Erlendr Erlingsson. Eftir þat hellt Sorlli j hit eystra sallt ok heriade þar ok uann sua mỏrg storuirke at sæint er ỏll at skrifua.


Fra Halfdani

231. Halfdan hefir konungr hæitit hann red firir Danmork. hann sat j stad (þeim) er Hroijskellda hæitir. hann atti Huednu hina ellri. þeirra synir uoru þeir Haugni ok Hakon[290]. þeir uoru afburdarmenn a uỏxst ok afl ok alla atgerui. þeir lỏgdu j hernat þegar þeir voru þroskadir. Nu er þar til at taka at Sorlli er. at a æinu hausti helldr hann til Danmerkr. Halfdan konungr hafde þa ætlat j konungastefnu. hann var þo miog hniginn j efra alldr er sia saga gerdizst. hann atti dreka sua godan at æi fannz annarr slikr a Nordrlondum sakir sterklæika ok allz haglæiks. hann flaut vm streingi j hafnninne er Halfdan konungr var a landi ok hafdi latit heita fararmungat sitt. En er Sorlli sa drekann rann j hiarta hans æigingirnnd mikil sua at hann uillde drekann æiga firir huernn mun ok æinn. enda er þat ok flestra manna sỏgnn at æigi hafui betri gripr verit j skipi en j þessu at frateknum drekanum Ellida ok Gnod ok Orminum langa a Nordrlondum. Hann talade þa vid menn sina at þeir skylldu buazst til bardaga. þuiat ver skulum drepa Halfdan konung en æignazst drekann. Mali hans suarar sa madr er Sæuar het hann var stafnbvi hans ok stalleri. þat er æigi rad herra segir hann þuiat Halfdan er hofdingi mikill ok frægr madr. hann a ok sonu þa .ij. er radnir erv til hefnnda þuiat þeir eru nu einir huerir frægazstir menn. Þo at þeir se godunum fremri sagdi Sorlli þa skal ek æinn ueg beriazst ok adr. Buazst þeir nu til bardaga. Kemr nu niosnn Halfdani konungi. bregdr hann vid ok ferr til skipa ok menn hans allir. buazst þegar til bardaga. Lỏgdu þat sumir menn til med Halfdani at honum væri vrad j at beriazst ok hann skyllde flyia sakir lids munar. Konungr sagde at fyrr skyllde huerr falla vm annan þuerann en hann skyllde flyia. Buazst nu huorirtueggiu til orrostu ok slær nu j hinn hardazsta bardaga ok lykr med þui at Halfdan konungr fellr ok allt lid hans. sidan tok Sỏrlli drekann ok allt þat er a honum uar femætt. Sidan spurde Sỏrlli at Haugnni var kominn ór hernnade ok la uit Odinsey. þangat helldr Sỏrlli skipum sinum. ok þegar þeir finnazst sagde (hann) honum fall Halfdanar fỏdur sins ok bydr honum sættir ok sialfdęmi ok þar med fostbrædralag en Hỏgnni næittade þui ollu. Sidan borduzst þeir sem segir j Sỏrla stikka. gek Hakon[291] alluel fram ok drap Sæuar merkismenn Sỏrla ok stafnnbua. eflir þat drap Sorlli Hakon en Haugnni drap Erling konung fỏdur Sỏrlla. Sidan bỏrduzst þeir Hỏgni ok Sỏrlli ok fell Sỏrlli firir Hoggna af mędi ok sarum. ok let Hognni sidan græda hann ok suỏrduzst þeir j fostbrędralag ok helldu þat uel medan þeir lifdu badir. En Sorlli lifde þeirra skemr ok fell j Austruegi fyrir vikingum sem segir j Sỏrla sticka. ok her segir.


Fell enn forsnialli
fyst inn viglysti
ygr i Austruegi
allr á helpalla.
daudr vm dalreydar
daadkunnr miskunnar
beit at brandmoti
brynstingr vikingum.


Enn sem Hỏgni fretti fall Sỏrla heriadi hann j Austrveg a sama sumri ok hafde allzstadar sigr ok vard þar konungr yfir. ok segia menn sua at .xx. konungar vrdu skattgildir undir Hogna konung ok helldu af honum riki. Haugni uard sua frægr af sinum storuirkium ok hernade at hans nafnn var jafnnuel kunnigt nordr vit Finnabu sem vt j Paris ok allt þar i milli.


Er Gondul hitti Hedin

232. Hiarrande hefir konungr hæitit hann red firir Serklandi. hann atti ser drottningu ok æinn son þann er Hedinn er nefnndr. hann var snemma afreksmadr at afli uexsti ok atgerui. hann lagde j hernat a æskualldri ok gerdizst sækonungr ok heriade uida um Spania ok Græcia[292] ok oll nalæg riki sua at hann skattgillde undir sig .xx. konunga sua at allir helldu af honum land ok len. Hedinn sat a uetrum hæima j Serklandi. Þat er sagt æinnhuernn tima at Hedinn for a skog med hird sinne. hann uard staddr j riodri æinn sinna manna. hann sa konu sitia a stoli j riodrinu mykla uexsti ok frida sionum. hon kuaddi Hedin kurtæisliga. hann spurdi hana at nafnni en hon nefnndizst Gỏndul. Sidan talazst þau vid. spyrr hon hann at storuirkium sinum. en hann sagdi henni allt af letta ok spurde hana huort hon uisse nokkurnn konung ser jafnan at hreysti ok hardrædi frægdum ok fremkuæmdum. Hon kuetzst þann |[293] uita er ekki skyrti vid hann ok æigi þionudu sidr .xx. konungar en honum ok kuat hann Haugna hæita ok sitia nordr j Danmork. Þat væit ek sagde Hedinn at þat skulum vit reyna huorr okkar fremri er. Mal mun þer segir Gondul til manna þinna þeir munu læita þin. Siden skilia þau. ferr hann til manna sinna en hon sat þar eftir. Þegar at uordỏgum byrr Hedinn ferd sina hefir æinn dreka ok a .ccc. manna. hann helldr nordr j hæima. hann siglir þat sumar ok þann uetr. at uordogum kom hann j Danmork.


Fundr Hedins ok Hogna. capitulum.

233. Haugni konungr sat þa hæima. ok er hann spyrr at agætr konungr er þar uit land kominn bydr hann honum heim til agætrar uæitzslu. Hedinn þektizst þat. ok er þeir satu vid dryk spurde Hogni huert eyrendi Hedinn hafdi er hann fystizst sua langt nordr j heima. Hedinn sagdi þat sitt eyrendi at þeir reyndi med ser hug ok hreysti jþrottir ok alla atgerui. Hogni letzst þess buinn. ok annan dag arla foru þeir a sund ok j skotbakka. þeir fromdu ok burtræid ok uopnnfime ok allar jþrottir ok voru sua iafnir a alla atgerui at æingi þottizst mega j mille sea huorr fremri uære. Eftir þetta geort sueriazst þeir j fostbrædralag ok skylldu allt æiga at helminge. Hedinn var ungr ok vkuæntr. en Hogni var nokkuru ellri hann atti Heruỏru Hioruardzdottur Heidrekssonar ulfhams. Hogni atti dottur er Hilldr het. hon uar allra kuenna uænst ok uitruzst. hann unni mikit dottur sinne. ekki atti hann barnna fleira.


Draap drottningar

234. Þat er sagt at nỏkkuru sidar færi Hogni j hernat en Hedinn sat eftir ok skyllde geyma rikis. Þat var æinn dag at Hedinn for a skog at skemta ser þa uar blijtt uedr. honum vard enn uikit j burt fra monnum sinum. hann kom j æitt riodr. þar sa hann sitia konu a stoli þa sỏmu er hann sa fyrr a Serklandi ok leitzst honum sem hon uæri nu allt fegri en fyrr. Hon kastade en ordum fyrr a hann ok gerde sik blijda j male. hon hellt a æinu hornne ok var lok yfir. Konungi renn hugr til hennar. hon baud honum at drekka. en konungr þystr þuiat honum uar uarmt ordit tekr vid ok drekkr. En er hann hafdi drukkit bra honum miog underliga vid þuiat hann munde onguann hlut þann sem adr hafde yfir gengit. hann settizst þa nidr ok tỏluduzst þau vid. Hon spurde huort honum hefdi nokkut sua reynzst sem hon hafde sagt honum fyrr vm jþrottir Hogna ok hardræde. Hedinn sagde þat satt vera þuiat hann skorti ekki uit mig neina atgerui er vit reyndum ok þui hỏfum vit kallazst iafnir. Ekki eru þit þo iafnir segir hon. Huat finnr þu til þess segir hann. Þat finn ek til segir hon at Haugni a ser drottningu af storum ættum en þu att þer ỏnga konu. Hann suarar. Hogni giftir mer þegar Hilldi dottur sina er ek vil bidia ok er ek þa ekki uerr kuæntr en hann. Minkazst þa mettnadr þinn segir hon ef þu bidr Hognna męgda. hitt væri helldr til ef þig skyrti huorki hug ne hreysti sem þu lætr at se at nema Hillde j burtu en drepa drottningu med þui moti at taka hana ok leggia hana nidr firir bardit a drekanum ok lata hann snida hana sundr þa er hann er fram settr. Sua var Hedinn fanginn j illzsku ok ominne af ỏli þui er hann hafde drukkit at honum syndizst ekki annat rad en þetta ok ekki mundi hann til at þeir Hogni væri fostbrædr. sidan skildu þau ok for Hedinn til manna sinna. þetta var at alidnu sumri. Hedinn skipar þa monnum sinum at bua til drekann þuiat (hann) kuez heim uilia til Serklandz. sidan gek hann til skemmu ok tok sinne hendi huora drottningu ok Hillde ok gengr vt med þær. menn toku klædi ok gripi Hilldar. Þeir æinir voru menn j rikinu at ekki þordu at gera sakir Hedins ok manna hans þuiat hann var miog vfrynligr. Hilldr spurde Hedin huat er hann ætlade. en hann sagde henni. Hon bad hann æigi sua gera þuiat fadir minn mun gipta mik þer ef þu uillt bidia min. Ei uil ek þat gera segir Hedinn at bidea þin. Ok þo at þat se segir hon at þu uilir ekki annet en flytia mig j burt þa munu þit fadir minn þo sættazst. enn ef þu gerir sua illa ok vmannliga at þu vinner bana modur minne þa munu þit fadir minn alldri sættazst. ok þessliga hafa mer draumar gengit sem þit munit beriazst ok drepezst nidr ok þo muni þar annat þyngra a koma. ok mun mer þat mikill harmr ef ek skal horfua upp a fỏdur minn at hann skuli standa undir meingerdum ok myklum alỏgum. en mer er þo einge glede j at sia þig j illendum ok erfuidismunum. Hedinn kuaz alldri hirda huat er bak kæmi ok sagdizst gera mundu sem adr. Æigi mattu nu at gera segir Hilldr þuiat þer er æigi sialfratt um. Sidan gek Hedinn til strandar var þa settr fram drekinn. skaut hann þa drottningu nidr firir bardit. let hon þer lif sitt. en Hedinn gengr vt a drekann. Ok er hann er albuinn fysir hann at ganga (a) land æinn sinna manna ok j þann sama skog sem fyr hafdi hann gengit. ok er hann kom fram j riodrit sa hann þar Gỏndul sitia |[294] a stoli. þau kuỏdduzst kunnliga. Hedinn sagde henni fra framferdum sinum. hon let uel yfir. hon hafde þar hornnit þat er hon for fyrr med ok baud honum at drekka af. Hann tok vid ok drak. en er hann hafde drukkit sæig at honum suefnn ok hallade hann ser j kne henni. En er hann var sofnnadr for hon undan hofde honum ok mællti. nu uige ek þik vndir ỏll þau atkuæde ok skildaga sem Odinn firir mællti ok ykkr Hỏgna bada ok allt lid ykkart. Sidan uaknade Hedinn ok sa suipinn af Gỏndul ok syndizst honum þa suort ok mikil. Hedinn mundi nu allt ok þotti mikit slys sitt. hugsar nu at fara nỏkkut langt j burt sua at hann mætti æigi dagliga heyra brigsli sinna uondra framferda. ferr nu til skips lætr skiott ór landfestum. stendr byrr af lande ok sigler sua j burt med Hillde.


Bardagi Hedins ok Hogna. capitulum.

235. Nu kemr Hỏgni heim. uerdr nu viss hins sanna at Hedinn hefir siglt j burt med Hillde ok drekann Halfdanarnaut en drottning la daud eftir. Hogni vard vid þetta miog ræidr ok bad menn vid bregda þegar ok sigla eftir Hedni. Gera þeir nu ok sua ok fa hinn bezsta byr koma æ þar at kuelldi a þær hafnir sem Hedinn hafde burt siglt adr um morgininn. Þat var æinn dag er Hỏgni hellt til hafnar at þa voru segl Hedins at sia vid hafui. þa hallda þeir Hogni þegar eftir. Þat er sannliga sagt at þa fek Hedinn anduidri j moti ser en Hogna hellzst hinn sami byrr. Hedinn leggr þa upp at eyiu þeirri er Ha heitir ok leggr þar j lægi. Bradliga kemr Hỏgni eftir. ok er þeir finnazst kuedr Hedinn hann blidliga. þat er þer at segia fostbrodir segir Hedinn at mig hefir hent sua mikit slys at þat ma einge bæta nema þu. ek hefir hertekit dottur þina ok dreka en væitt liflat drottningu þinne ok þo æigi af æiginligre illzsku minne helldr af uondum spaam ok illum alỏgum. uil ek nu at þu skerir æinn ok skapir okkar j mille. þat vil ek ok bioda þer at leggia bade af Hilldi ok drekann menn alla ok fe en fara sua langt vt j hæima at koma alldri til Nordrlanda ne þer j augsyn medan ek lifui. Hogni suarar. ek hefda gift þer Hilldi ef þu hefdir hennar bedit. nu þo ok at þu hafdir hertekit Hillde þa mætti vid þo sættazst firir þat. en nu er þu hefir geort sua mikit vverkan at þu hefir nizst a drottningu ok drepit hana er æingi uon a at ek vili sættum taka. skulu ver ok reyna þegar j stad huerir stærst kunna at hỏggna. Hedinn suarar. hitt er rad ef þu uillt ekki annat en beriazst at vit reynim .ij. med okkr þuiat her attu vid ỏnguann mann sakir nema vid mig. dugir þat æigi at omakligir menn gialldi glæpa minna ok illgerda. Fylgdermenn þeirra suorudu allir sem æins munni at þeir skylldu fyrr falla huerr a fætr ỏdrum helldr en þeir næde hỏggum vid at skiptazst. En er Hedinn sa at Hogni uilldi ekki annat en beriazst þa bad hann sina menn a land ganga. skal ek æigi lengr bila vid Hogna ne bidiazst undan bardaga ok dugi nu huerr eftir dreingmenzsku. Ganga þeir nu a land ok beriazst. er Haugni allæfr en Hedinn bade uopnnfimr ok storhỏggr. Þat er med sannyndum sagt at sua mikil atkuede ok illzska fylgde þessum alỏgum at þo at þeir klyfizst j herdar nidr þa stodu þeir upp sem adr ok borduzst. Hilldr sat j æinum lundi ok sa upp a þenna læik. Þessi armæda ok anaud gek alla stund fra þui at þeir toku til at beriez ok framan til þess er Olafr Trygguason vard konungr at Noregi. Segia menn at þat væri fiortan tigir ára ok þriu ár adr en þessum agæta manni Olafi konungi yrdi þat lagit at hans hirdmadr leysti þa fra þessu aumliga afelli ok skadligum skapraunum.


Jvar haadi Hiedningavig

236. A fysta ári rikis Olafs konungs er sagt at hann kæmi vid eyna Ha ok lagde þar j lægi æitt kuelld. Sa var þar vani vid fyrsagda ey at þar hurfu hueria natt uardmenn sua at æinge visse huat af vard. Juar liomi atti uỏrd at hallda þessa nott. en er allir menn voru sofnnadir a skipum tok Juar suerdit er att hafde Jarnnskiỏlldr en Þorsteinn son hans hafde gefit honum ok ỏll herklæde sin ok gek upp a eyna. En er hann er upp kominn a eyna sa hann mann ganga j mot ser. sa var mikill uexsti ok allr blodugr med myklum ahyggiusuip. Jvar spurde þenna mann at nafnni. hann quaz Hedinn hæita ok vera Hiarrandason kyniadr vtan ór Serklandi. er þer þat satt at segia at þo at her hafui horfuit uỏkumenn at þat er mer at kenna ok okkr Hỏgna Halfdanarsyni þuiat vit erum ordnir firir sua myklum atkuædum ok anaudum ok okkrir menn at ver beriumzst bæde nætr ok daga ok hefir þessu gengit marga mannzalldra. en Hilldr Hognadottir sitr ok ser upp a. en Odinn hefuir þetta lagit a oss ok ekki annat til undanlausnar en nokkurr kristinn madr berizst vid oss. þa skal sa æingi upp standa er hann drepr ok þa er huerr sa leystr fra sinne anaud. nu uillda ek bidia þig at þu fęrir til bardaga med oss þuiat ek væit at þu ert uel kristinn sua ok at konungr sa er |[295] þu þionar er mikillar hamingiu. segir mer ok sua hugr um at ver munum af honum ok hans monnum nỏkkut gott hliota. Jvar jattar at fara med honum. Hedinn uard gladr uit þat ok mællti. þess skaltu uarazst ok ganga æigi framan at Haugna ok þess annars at drepa mig æigi fyrr en Hỏgna sakar þess at þat er æinkis menzsks mannz at ganga framan at Hogna edr drepa hann ef ek er adr daudr þuiat hann hefir ægishialm j ỏgum ok hlifir ỏngu uætta. ok þui er þat æina til at ek gangi at honum framan ok beriumzst ek vid hann en þu gangir at baki honum ok ueitir honum bana tilræde þuiat þer man litit firir uerda at bana mer þo at ek lifui uor allra leingzst. Sidan ganga þeir til bardaga ok ser Jvar ath þetta er allt satt sem Hedinn hafdi sagt honum. gengr hann at baki Hỏgna ok hỏgr j hỏfud honum ok klyfr hann j herdar nidr. fellr Hỏgni þa daudr ok stod alldri upp sidan. Sidan drap hann þar þa menn alla er at bardaganum voru en sidazst Hedin. ok vard honum litit firir þij. Sidan gek hann til skipa ok var þa lyst af degi. hann for til konungs ok sagde honum. konungr let uel yfir verki hans ok sagde honum giptuliga tekizst hafua. Eftir vm daginn gengu þeir a land ok þar til sem bardaginn hafdi verit ok sa þar ỏnguann stad þeirra tidenda er þar hofdu uordit en sazst blod a suerde Juars til merkia. ok alldri hurfu þar uardhallzmenn sidan. Konungr for heim eftir þetta j riki sitt.


Þaattr Kiartans Olafssonar

Olafr pai var son Hauskolldar Dalakollzsonar. hann atti Þorgerde Egilsdottur Skallagrimssonar. þeirra son hinn ellzsti het Kiartan. hann var kalladr eftir Myrkkiartane Jra konungi modurfỏdur Olafs. Olafr pai bio j Hiardarhollti j Laxardal. hann var rikr madr ok gỏfugr ok manna godgiarnazstr ok vinsælstr. Kiartan Olafsson ox upp j Hiardarhollti med fedr sinum. Kiartan uar manna fridazstr at allri skapan þeirra er fæzst hafua a Jslande. hann var mikilæitr ok vel farinn j andliti lioslitadr eygdr manna bezst. mikit hafde hann haar ok fagurt sem silki ok fell allt med lokkum. manna skygnnstr. hann var mikill madr ok sterkr suo sem verit hafde Egill modurfadir hans edr Þorolfr Skallagrimsson. huerium manni var Kiartan betr a sig kominn. manna var hann hagazstr ok vigr bezst ok allar jþrottir hafdi hann vmfram adra menn a Jslandi. sundfærr var hann huerium manni betr. hann var madr litilatr ok lettudigr. milldr af fe ok suo vinsæll at huert barnn unni honum er kunne hans nafnn. hann elskede Olafr most allra barnna sinna. Þar fæddizst ok vpp j Hiardarhollti Bolli Þorlæiksson brodurson Olafs. voru þeir Kiartan fręndr miog iafnnalldrar ok fostbrædr. Bolli var mikill madr uexsti ok allsterkr fridr synum ok rettnefiadr ok helldr langlæitr. þykuarradr ok þo ekki munnliotr. grimeygdr[296] ok þo ekki opineygdr ok lagu fagurt ỏgun. liosiarpr var hann a har manna hermannligazstr ok hinn mesti skartzmadr. hann gek næst Kiartani vm alla atgerfui. var med þeim fostbrædrum allastudigt sua at huerge for Kiartan þess at Bolli fylgde honum æigi. J þann tima bio Vsuifr Helgason at Laugum j Sælingsdal. hann var spekingr mikill ok audmadr. hann var kominn at fỏdurætt af Katli flattnef. modir hans het Nidbiorg en hennar modir Kadlin dottir Gỏnguhrolfs Rognnualldzsonar. Vsuifr atti Þordise Þorolfsdottur laga af Medalfellzstrỏnd. hann atti .v. sonu. Gudrun het dottir hans. hon var firir ollum þeim konum er upp oxu a Jslande. þegar a unga alldri var Gudrun gift þeim manni er Þorualldr het Halldorsson goda ór Garfsdal. hon skilde vid hann ok giftizst Þorde syne Glums Gieirasonar. hann var kendr vid modur sina ok uar kalladr Jngunnarson. hann druknade a Bræidafirde. þeirra son var Þordr kottr er fostrade Snorre gode. hans son var Stufr skalld. Gudrun var þa ekkia vm hrid ok sat heima at Langum. Kiartan uande oft læidir sinar til Sælingsdals laugar. funduzst þau Gudrun þar iafnan tolỏduzst mart vid. þat tolodu margir menn at med þeim þætti jafnnræde. Olafr talade vid Kiartan. ekki er mer vm ferdir þinar til Laugar. þuiat þat er mitt hugbod en æigi vil ek þess spa at ver frendr ok Laugamenn berum æigi til alsendis giftu vm vor vidskifti. Hellt Kiartan uppteknum hætti um ferdir sinar til Lauga. Bolli for iafnan med honum.


Ættartolur. capitulum.

258. Asgeirr het madr er kalladr var ædikollr hann bio at Asgæirsaa j Videdal. hann var son Audunar skỏkuls er fystr kom til Jslandz sinna kynsmanna ok nam Vijdedal. Audun var Biarnarson Hundastæinarssonar jalls af Einglande. modir Biarnar var Olof dottir Ragnnars lodbrokar. dottir Audunar var Þora modir Hallz fỏdur |[297] Ulfhilldar modur Astu er atti Haralldr grænski. þeirra son var Olafr konungr hinn helgi. Asgæirr Audunarson atti Jorunne dottur Jngimundar hins gamla. þeirra son het Audun fadir Asgæirs fỏdur Audunar fodur Egils er atti Vlfhæide dottur Eyiulfs hins hallta Gudmundarsonar hins rika. son þeirra var Eyiulfr er ueginn uar a alþinge fadir Orms kapalins Þorlaks byskups hins helga. annarr son Asgæirs ędikollz het Þorualldr fadir Dỏllu er atti Jslæifr byskup. þeirra son var Gizsorr byskup. hinn þride son Asgdirs het Kalfr. hann var j þann tima j kaupferdum ok þotti hinn bezsti dreingr. Þuridr het dottir Asgeirs. hon var gift Þorkeli kugga syne Þordar gellis. þeirra son var Þorsteinn. ỏnnur dottir Asgeirs het Hrefnna. hon var kuenna uænst nordr j sueitum ok vinsæl.


Fra Kiartane

259. Kiartan Olafsson keyfte halft skip at Kalfui Asgæirssyne er uppi stod j Gufaróse at rade Þorstæins Egilssonar frænda sins mæirr en Olafs fỏdur sins. Kiartan hitti Gudrunu ok sagde henni at hann ætlade vtan. hon kuat hann þessu skiott hafua radit ok hafde þar vm þo fleire ord þau er Kiartan matte skilia at hon lot ser at þessu verda litt getit. Kiartan mællti. ef þer misliker þetta þa skal ek gera annan hlut þann er (þer) like uel. Hon suarar. efnn þu þat þa. þuiat ek vil fara vtan med þer j sumar þui ek uni ekki eftir a Jslande. Kiartan mællti. þetta ma æigi þuiat brædr þinir eru vradnir en fadir þinn gamall ok eru þeir allir forsia suiftir ef þu ferr j burtu. en bid þu min .iij. vetr sua at þu gifztst æigi. Gudrun quez honum ỏngu mundu vm þat hæita. Skildu þau vid þat at sinn ueg þotti huoru. Ræid Kiartan hæim j Hiardarhollt ok sidan til skips ok Bolli frænde hans med honum ok letu j haf þegar þeir voru bunir. þeim byriade vel ok toku Noreg nordr vit Þrandheim logdu inn til Agdenes ok spurdu þar hofdingiaskifti ok sua at Olafr konungr bodade sidaskipti. Helldu þeir skipi sinu jnn til Nidaross. ok voru margir islenzskir menn j Noregi þeir er mikils voru verdir. lagu þar firir bryggium .iij. kaupskip er islenzskir menn attu. æitt skip atti Brandr hinn orui son Vermundar Þorgrimssonar. annat attu brædur .ij. het annarr Biarnne en annarr Þorhallr. þridea skip atti Hallfredr skalld. var hann þa nykominn er Kiartan kom þui at þeir sigldu æitt sumar af Jslande. Allir fỏgnudu þeir hinir islenzsku (menn) uel Kiartani en þo Brandr æinna bezst þuiat þeir voru adr kunnigir. En islenzskir menn þeir er nu voru nefnndir hỏfdu att samband at þui at neita sid þeim er Olafr konungr bodade adr en Kiartan kom. en nu baru þeir en rad saman ok læitudu vid hann huat hann uillde at gera. hann tok litit af ỏllu þar vm ok kuaz þui mundu samþykkia sem þeim syndizst ollum radligazst.


Fra Olafi ok Kiartani

260. Olafr konungr uar þa j Nidarosi ok hafde med ser fiolda mannz. let hann þar flytia starfua mikinn þuiat hann let setia kaupstad i Nidarose ok husa konungsgard upp fra Skipakrok. þar let hann ok setia kirkiu um haustit. konungr lot marka toftir a arbakkanum ok gaf sidan monnum sinum sem honum syndizst ok ser uilldu lata hus gera. Þat uar um haustit æinn godan uedrdag at menn foru or bænum til sunnz a ána Nid. þat sa þeir Jslendingar. Kiartan mællti at þeir mundu ganga til at sea sunnzjþrottir bæiarmanna. þeir gerdu sua ok sa um daginn ath þar lek æinn madr a sundi langt umfram alla menn þa er þar voru. Þa mællti Kiartan[298] til Hallfredar Ottarssonar. uilltu reyna sund vid þenna mann. Hallfredr suarar. þat ferr fiarre þuiat þar er sa madr at ek ætla j ỏngu at sambioda. Þa ræddi Kiartan uit Bolla frænda sinn ef hann uillde reyna sund vid bęiarmanninn. Hann suarar. ekki ætla ek þat mitt færi. Kiartan suarar. æigi væit ek huar nu kemr fram kapp ykkart. skal ek þa til ef huorgi ykkar þorir. gek[299] hann þa at anne fram þar gagnnvert sem menn voru a sunde. Kiartan var j skallaz kyrtli raudum. hann kastar kyrtlinum ok fleygir ser sidan a ána. lagdizst hann þa at þeim manni er bezst var syndr ok færde hann þegar j kaf ok hellt nidre vm hrid. ellir þat let Kiartan þenna mann upp. En er þeir hỏfdu tekit æigi langa huilld þa greip bæiarmadrinn Kiartan ok keyrde j kaf. voru þa nidre helldr leingr en Kiartani þotti hæfuiligt. kuomu enn upp vm sidir. æingi hofduzst þeir ord vid. foru enn nidr j þridea sinn. voru þeir þa myklu leingzst nidre. vissi Kiartan þa ualla huersu læikr sea munde fara þuiat hann þottizst alldri j iafnnkrappan stad komit hafua. Þar kemr enn at þessi madr lætr hann upp. leggiazst þeir þa til landz badir ok toku at klædaz. bæde syndizst Kiartane bæiarmadrinn mikill ok sterkligr. Þessi madr |[300] spurde huerr sia madr væri. en Kiartan sagde nafnn sitt. Bæiarmadr sagde. þu ert vel sundfærr Jslendingr edr ertu suo buinn at (odrum) jþrottum sem þessi. Kiartan suarar. æinge jþrott edr sęmd er mer j þessi. mun ok sua vm fleire þoat jþrottir hafui verit kalladar a minu landi. Bæiarmadrinn suarar. þat mun radazst vid huernn þu att vm[301] huert ord þu fær af jþrottum þinum edr hui spyrr þu mig æigi at nafnni. Hann quez ekki hirda vm nafnn hans. Bæiarmadr mællti. þat er bæde at þu ert madr gerfuiligr enda lætr þu helldr storliga en æigi þui sidr skaltu vita nafnn mitt ok vid huernn þu hefir sundit reynt. ek er Olafr Trygguason er her er kalladr konungr. Kiartan suarade ỏngu ok sneri j burt berkyrtladr. Konungr var ok klęddr. hann kallade þa a Kiartan ok bad hann æigi suo skiott ganga. Kiartan uæik aftr ok þo helldr sæint. Konungr tok þa skikkiuna af herdum ser ok mællti. æigi skaltu yfirhafnarlaus ganga til þinna felaga suo sæmiligr madr ok hamingiusamligr sem þu ert ok uil ek gefa þer skikkiu þessa. uil ek at þu takir þat er vit hỏfum vid atz j dag sem ek mun gera firir glenz ok gaman þuiat ek uænti at fair menn kalli þer at minne jþrott j sundforum þo at ek gangi þar um til jafnns vit þig. Kiartan þakkede konungi ok gek sidan til manna sinna ok synde þeim skikkiuna. var þat hinn bezsti gripr. Jslendingar letu illa yfir er hann hafdi þegit skikkiuna. þotti þeim at hann hefdi j þui gengit a ualld konungs ok vndir hans vinattu. Vedrattu gerde harda er haustade ok voru frost mikil ok kuldar. þa sỏgdu heidingiar at þat væri æigi undarligt þo at vedratta leti illa. kuodu þeir godin ræid uordin konunginum fyst at upphafi ok þar vt j fra ollum þeim er þat sidaskifti hofdu tekit sem hann hafdi boþat. Litlu sidarr batnade uedrettan. kom þa mart folk til bæiarins af næstum herudum. var þat folk flest hæidit. Jslendingar hofdu ser radit herbergi j bænum til uetrsetu allir samt. var Kiartan miog firir þeim.


Kiartan tok vid kristni

261. Einn dag atti Olafr konungr þing vt a Eyrum vid þat folk er þar var komit. taldi hann tru firir þeim. talade hann langt ok miukliga en at lyktum hardnade helldr ræda konungs. het hann þeim liflati edr ỏdrum afarkostum er æigi uilldu uikia eftir hans ordum. letu þa margir menn skirazst af landzfolkinu. var vid þat lokit þinginu. Þat hit sama kuelld sendi konungr menn til herbergia (Jslendinga) at heyra huat þeir tỏludu. Jslendingar satu vid drykkiu ok uoru katir. var þar glaumr mikill inn at heyra. toludu þeir vm þingit er verit hafdi um daginn ok vm bodskap þann er konungr hafdi uppborit. Þa mællti Kiartan til Bolla. er þer nokkurr hugr a frendi at taka þann sid er konungr bydr. Bolli suarar. ekki er ek þess fuss þuiat mer synizst sidr þeirra ueikligr ok miog eydiligr. Kiartan suarar. æigi synizst okkr þetta æinn ueg. þuiat mer þikir sem konungs vile fai framgang suo at margir menn uikiazst vndir hans bodskap a hueriu þingi. edr þotti ydr hann j ỏngum hotum hafua vid þa menn j dag er æigi uilldu ganga undir hans bod. Bolli suarar. at visu þotti oss hann ganga ór skugga um þat at þeir munde mæta myklum afarkostum af honum er æigi uilldu honum hlydnazst um trvhalldit. Æingis mannz naudungarmadr skal ek uera segir Kiartan medan ek ma uopnum uallda. þat þiki mer ok litilmannligt hrỏstum dræing at vera drepinn saklauss sem skynlaus kuikendi. þetti mer sa kostr myklu betri ef ek vissa uisann bana minn at vinna nokkut til fregdar adr þat er leingi mætti[302] uppi vera. Bolli mællti. villtu storræde nokkut at hafazst. Kiartan suarar. þat mun ek skiott segia þer. ef konungr uill hallda a trubode vid oss Jslendinga sem vid adra menn þa synazst mer .ij. kostir til firir hondum. sa annarr at ganga undir hans allan bodskap ok lata ỏngra pyntinga vid þurfa. hinn er annar kostr ef konungr er radinn j at væita oss afarkosti at brenna hann inne. Bolli suarar. æigi kalla ek þetta litilmannligt en æigi mun þetta framgæingt verda at þui er ek hygg þuiat konungr mun verda giptudriugr ok hamingiumikill ok hefir yfir ser sterk uardholld bædi nætr ok daga. Kiartan mællti. suo se ek fara flestum at bilar arædit þo at godir kallmenn se. mællta ek þetta mæirr til raunar vid ydr en ek æsi þess nokkurn af aluỏru. Bolli quat þat uant at sea huerium hugar þyrfti at fryia. Þa toku margir vndir at þetta var þarfleysutal mikit. foru þa niosnarmenn aftr til konungs ok sỏgdu honum allt tal þeirra. Vm morgininn eftir er sagt at Olafr konungr uill þing hafua ok let til bioda ỏllum Jslendingum. en er þing var sett stod konungr upp ok talade. þakkade hann ollum monnum þangatkuomu |[303] þeim er hans vinir villdu vera ok vid rettri tru taka. væik hann rædu sinne til Jslendinga ok spurde ef þeir villde trua a sannan gud ok lata skirazst. Þeir toku ekki fliott undir þat. Þa mællti konungr. huerr er sa af ydr er þat þotti rad at brenna mig inne. Kiartan suarade. þer munut hugsa herra at sa hafui æigi einord til at ganga vid er þat hefir mællt. Konungr suarade. sia ma ek þig ok æigi smaradan en æigi mun þer þat audit verda at stiga yfir hỏfud mer. nu munu menn þat kalla at þu hafir noga sok til at þu hæitizst æigi vid flæire konunga inne at brenna þa er þer vilea hit betra kenna. en firir þui at þu gekt vid suo dreingiliga en þo æigi vist at hugr hafui fylgt (mali) þa er sligt var talat þa skal æigi taka þig af lifui firir þessa sok. þuiat litit er at taka hotyrde ydr iafnningia hia þui sem uorr drottinn Jesus Cristr konungr allra konunga þoldi dauda af sinum vvinum. kann uera sem ek vænti at þu halldir þui ollu betr helga tru sem þu ert þegari til ok mælir meirr j mot en adrir. þat er ok ætlan min at þat skipti tỏgum af Jslendingum er þann dag munu vit tru taka er þu lætr onaudigr skirazst. þiki mer þess uon ef þer komit til Jslandz at frændr ydrir ok vinir lati miog hallaz eftir ydrum uirduligum fortolum. eru her nu suo margir gofgir menn saman komnir af þui landi. er þat ok mitt hugbod at þu Kiartan hafir betra sid þa er þu siglir af Noregi en þa er þu komt hingat. farit nu allir j fride ok gridum huert er þer uilit af þessum fundi. skal ek ydr ekki pynta til kristni at sinne þuiat lifande gud himna konungr þiggr sealfrada ok vilianliga þionustu ok kemzst æingi madr naudigr til hans dyrdar. Var mikill romr georr at mali konungs ok mest af kristnum monnum. en Jslendingar matu vid Kiartan at suara sliku sem hann uillde. Þa mællti Kiartan. mykla þỏk kunnum uær allir Jslendingar ydr konungr firir þat er þer georit oss godan frid. er þat ok uęnazst at suo fai þer teygt oss til hlydne vid ydr at þer farit at þui med litilæti ok linlæik ok gefit oss upp storar sakir þar sem ver erum a ydru ualldi sua at þer megit a huerri stundu gera slikt af voru efni sem þer uilit. nu er ek æigi suo hæimskr at e(k) kennumzst æi vid at ek hefuer illa talat. hafua Jslendingar frændr uorir læingi verit vuægnir bæde j ordum ok verkum. þat er ok fornn malshattr med oss er oft reynizst at ỏl er annarr madr. talar madr þat oft huatvisliga drukkinn er hann uillde med ỏngu moti fram fara þa er hann er med skynsemdar vite. nu mun her med okkr fara sem mællt er at iafnnan uægir hinn vitrari. ma ok vera at þat mæli nokkurir norrænir menn at oss Jslendingum kippi j kyn þoat vær gæingim helldr firir blidu en stridu um sidaskifti uort. en þuiat æins ætla ek[304] at taka tru her j Noregi at ek skal þa ok litils virda Þor hinn næste vetr at ek kem til Jslandz. Þa suarar konungr brosande. þat finn ek glỏgt a ordum þinum ok yfirbragde at þu þikiz mæira æiga undir afli þinu ok atgerfui en þar sem Þorr er edr Odinn. Var þa slitith þinginu. en er konungr kom til herbergis eggiudu nỏkkurir menn at naudga Kiartani til kristni ok ỏdrum Jslendingum. sỏgdu at honum var vradligt at lata sua iafnnnærr ser uera marga heidingia þa er æigi hofdu allra orda um bundizst at sitia a suikrædum vit hann. Konungr suarade þeim ræideliga. ekki mun ek sliku fram fara þuiat ek ætla marga þa er kristnir kallazst vera j sinu lagi æigi betr hattada en Kiartan ok hans suæitungar. ok at visu skal slikra manna uel bida ok kenni ek sua Kiartan ok hans lynde at ek er ekki hræddr vm at hann uile a suikrædum sitia vid mik hedan af. Lidr nu a haustit. spurde konungr at Þrændir hỏfdu blot stór at uetrnottum. (hetu þeir fast a godin) at þau skylldu æigi lata þar vidgangaz kristnibod Olafs konungs.


Konungr Olafr bodar kristni. capitulum.

262. A onduerdum vetri let Olafr konungr fara bod vm allan Þrandheim ok stefnnde viij. fylkna þing (a Frostu). en bændr sendu[305] þingbod j herut ok stefnndu saman þegnn ok þræl vm allan Noreg. En er konungr kom til þings þa var þar kominn bonda mugrinn med aluæpnni. en er þingit var sett taldi konungr tru firir bondum. En er hann hafde litla stund talat þa æftu bændr ok badu hann þegia. ok munu ver elligar uæita þer atgongu ok reka burt af landi her þegar a þinginu edr drepa þig. gerdu uær þenna kost Hakoni Adalstæinsfostra þa er hann baud slik bod. skipadizst hann vel vid |[306] ok somdum ver sattmal uor j millum ok helldu huorir uel uit adra. nu uirdum uær þig æigi mæira en þann hinn goda hofdingia ok man þer sa hinn bezsti kostr at gera eftir hans dęmum. En er Olafr konungr sa æde bonda ok þat med at þeir hỏfdu her suo mikinn at ekki matti vid standa þa uæik hann redunni til samþykkis vid bændr ok sagde sua. ekki uil ek hallda strid uid ydr bændr þuiat ek uil minnigr uera huersu þer bændr settut uel a stofnn vid mig. tokut mig til konungs ukunnan mann ok hofut mik til rikis yfir land þetta. nu uil ek æigi vera suo vsannsærr at ỏmbuna sligt illu. en þa væri sua ef ek uillde nu her beriazst vid ydr ok gerde huorir ỏdrum sua mikit mannspell at sæint edr æigi bide þess bætr. nu uil ek hitt er huorumtueggium gegnir betr at uer hafim ok halldim vel uor j millum alla þa sætt er ver settum j fystu ok somdum med oss at huorir styde ok styrke adra til farsæligra luta edr framferda. uil ek fara til þangat sem þer hafit mest blot ok sea þar sidu ydra ok atferli. tokum þar rad uort allir samt um atrunadinn huornn uær uilium hafua ok verdum sidan a æitt sattir ok samþykkir um sidinn ok truna. En þegar at konungr talade linara til bænda þa linadizst hugr þeirra. for þadan j fra likliga med þeim allt vidrmæli ok sattgiarnliga. var þat radit at vera skyllde mids uetrar blot inn a Mære. skylldu þar til koma allir hỏfdingiar ok rikir bændr ór Þrændalỏgum sua sem sidr þeirra var til. Þar skyllde ok koma Olafr konungr.


Her segir af Yriarskeggia. capitulum.

263. Skeggi het madr æinn bonde rikr hann var kalladr Jarnnskeggi edr Yriarskeggi. hann bio aa Upphỏrgi a Yrium. Skeggi uar fystr manna j moti konungi a þessu þinge ok hann var mest firir bondum at standa j gegnn kristninne. hann var æinnhuer mestr hofdinge af Þrændum. Þeir slitu þingenu med þessum hætti sem nu var sagt. foru bændr þa heim en Olafr konungr med lid sitt for til Nidaross ok settizst þar.


Vmtal Kiartans ok annarra Jslendingha

264. Olafr konungr hafde þar latit husa konungsgar(d) vm haustit ok flytia þangat til ỏll fỏng þau er hann þurfti til uetrsetu. þar let hann ok gera Klemens kirkiu. uar kirkia su algeor at iolum. ætlade konungr ok byskup at uæita þar iolatidir j kirkiunne. Atfangadag iola mællti Kiartan til sinna manna at þeir skylldu standa upp um nottina ok sea atferlli kristinna manna huersu at þeir flytti fram sin fræde ok þionkan vid gud sinn. Margir toku uel undir þat sỏgdu at þat munde uera mikil skemtan. gengu þeir til kirkiu um nottina Kiartan ok Bolli. þar var ok vid Hallfredr ok mart annarra islenzskra manna. heyrdu þeir þar klukna hliod ok fagran sỏng er þar var fluttr ok kendu sætan ræykelsis ilm. gengu Jslendingar æigi fyrr hæim til sinna herbergia en um daginn eftir hamessu. Tokzst umræda mikil huersu þeim virdizst sidferde ok athæfui kristinna manna. letu menn þar allmisiafnnt yfir. sidan var Kiartan eftir spurdr hueria virding hann uillde a hafua sidferde kristinna manna. Kiartan suarar. þat berr storu huersu mer þokkazst uel þeirra athæfui þui helldr sem mer kynnizst mæirr ok iafnan hefir mer uel litizst a konunginn. en nu j dag fra þui agætliga sem fyrr sua at ek ætla þann betr hafa er honum hlydnazst ok væitir goda þionostu. ok er þat sannazst at segia at ek ætla þar vid liggia ỏll uor malskifti ok hamingiu at ver truim a þann gud er hann bodar. nu duelr mik æingi hlutr at ek geng æigi þegar til konungs ok bidia skirnarinnar vtan sa æinn at hann mun til borda genginn ok þat at ek uil æigi vnada konung edr kristna kennimenn a þessum degi er þeir kalla mykla hatid guds sins. þuiat mæire uon er at þat se starfui mikill at uæita oss ollum skipuerium þat embætti ok ætla ek þann dag dueliazst er uær latum allir skiraz. en med ỏngu moti ma Olafi konungi[307] vera annara til at þat verde framgeingt. er þat ok vstadfastligt at lata sua akafliga at æinhuerium lut at æigi fylgi hof edr stilling. edr huersu synizst þer þetta rad Bolli frændi. Bolli tok uel undir ok bat Kiartan rada beggia þeirra framferd þar vm. Konungr hafde enn sem fyrr setta menn til vm daginn at verda visir huat Jslendingar talade. uoru honum sogd þessi ord adr sa dagr var allr.


Fra Olafi ok Kiartani

265. Annan dag jola þa er konungr var klæddr sende hann til Kiartans ok bat hann koma a sinn fund. Kiartan kom til konungs med nỏkkura menn ok kuaddi hann. Konungr fagnnade honum blidliga. en er þeir hỏfdu fa ord uit talazst þa baud konungr Kiartani at taka vit kristni. Kiartan |[308] suarar. þui skal nu æigi næita ef ek skal þar firir fa ydra vinattu. Konungr quaz giarnna vilia væita honum sina vinattu. er mer sagt af hit liosazsta huat þer felagar hafit sagt j giær. hefir þu nokkut sannat ordzkuit ubrnn[309] kristinna manna at hatidir eru til heilla bazstar. Sỏmdu þeir konungr þetta sattmal sin a mille. uar Kiartan þa skirdr ok Bolli frændi hans ok oll þeirra skipshỏfnn. hafdi Olafr konungr (Kiartan) ok Bolla i iolabode sinu ok var honum allkært til þeirra. þat er sỏgn flestra manna at þann dag gerdizst Kiartan handgæinginn Olafi konungi er þeir Bolli foru or huitauodum.


Hallfredr hitti j fystu Olaf konung

266. Olafr konungr gek æinn dag vti um stræti en nokkurir menn gengu j mot honum. sa fagnade konungi er fystr gek. konungr spurde hann at nafnni. hann nefnndizst Hallfredr. (Konungr mællti.) ertu skalldit. Hann suarar. kann ek at yrkia. Konungr mællti. þu munt vilia trua a sannan gud en kasta forneskiu ok illum atrunade. þu ert skoruligr madr ok æinardligr ok er þer æinsætt at þiona æigi læingr fiandanum. Hallfredr suarar. uel getr þu um talat konungr en æigi mun ek þo lata skirazst kauplaust. Konungr mællti. huat er til mællt. Þa sagde Hallfredr. þat at þu sialfr uæitir mer gudsifiar af ỏngum ỏdrum uil ek þat embætti þiggia. Konungr sagde at hann mun þat til vinna. Var Hallfredr þa skirdr ok allir hans skipueriar. hellt Olafr konungr Hallfredi undir skirnn[310]. Þess getr Hallfredr j æinu kuæde er hann orti um Olaf konung.


Hlaut ek þann er æzstr var æinna
ek sanna þat manna
undir nidbyrdi nordan
nordr gudfỏdur ordinn.


Sidan var Hallfredr skirdr. fek konungr hann j hendr modurbrædrum sinum Jostæini ok Kallhofud at þeir skylldu kenna honum Credo ok Paternoster. toku þa ok tru bændr margir ok þeir brædr synir Breidarskeggia[311] ok allir Jslendingar þeir sem þar voru j bænum.


Fortolur konungs vid bændr

267. En er a læid iolin þa sendi konungr bod inn a Strandir ok vt j Gaulardal ok sua j Orkadal ok baud til sin hỏfdingium ok ỏdrum storbændum. en þeir kuomu til konungs allir er hann hafde ord til sent. þa tok konungr vid þeim med hinum mesta blidskap ok let gera þeim fagra uæizslu. var væitt af kappi sua at hit fysta kuelld urdu allir bændr druknir forkunnar miog þeir er nykomnir uoru. ok um nottina eftir suofu allir menn þar j ro. Vm morgininn er konungr var klæddr let hann syngia ser tidir. en er messa var sungin let konungr blasa til husþings. for hann sealfr til þings med sina menn. En er folkit var komit ok þingit uar sett þa stod Olafr konungr upp ok talade. hann sagde sua. ver attum þing inn a Frostu. baud ek þa bondum at þeir skylldu lata skirazst en þeir budu mer þar j mot at ek skyllde huerfa til blota med þeim. kom þat asamt med oss at ver skylldim finnazst inn a Mæri ok gera þar bloth mikit. nu er þat ollum monnum kunnigt at ek hefui godin j marga stade suiuirt ok allan eytt þeirra atrunat. firir þui uæit ek at mikils mun vid þurfa at gera þeim til þakenda til þess at þau uile þiggia mina þionustu ok snua fra mer sina grimma ræide ok lati mik hallda minu riki ok sæmd. nu ef ek skal til blota huerfa ok liknnazst vid godin þa uil ek gera lata hit mæsta þat er monnum er tijtt ath blota monnum. skal æigi til þess uelia þræla edr illmenni helldr hina agætazstu menn ok rika bændr. nefni ek þar til Orm lyrgiu af Medalhusum ok Styrkar ok Gimsum. Karr af Grytingu Asbiornn Þorbergsson af Ornesi Ormr af Lyxu Halldor af Skerdingstediu. nu eru þessir allir her vid staddir. enn skal til nefnna adra .vi. þa er æzstir eru ok mestir hofdingiar af Jnnþrændum. skal þessum monnum ỏllum blota til árs ok fridar. en firir þui at brad naudsyn er til at ver mykim nỏkkut þo at æigi se miog at sinne reidehug godanna er læingi hefir hardnat ok aukizst oss j gegnn af uorum motgerdum margfolldum vid þau ok vvingiarnnligum framferdum en þat j annan stad at ydr man allant til vera at taka af þeim ỏmbun yduarar þionustu þat er at samlagazst vm sid þeirra fagnnade ok felagskap er þer hafit sua læingi til stundat med allre alvoru þa skal nu j stad uæita ydr ollum atgongu er til vorut nefnndir þessarar sælu er þau munu ydr uæita firir æfinliga astar þionustu. nu þurfui þer æigi at blana edr bliknna vid þessi min ord þuiat ef god ydr eru sua mattug sem þer segit þa munu þau gefua ydr æilifua sęlu j verkakaup allra hellzst[312] ef þer þolit dauda firir þeirra sakir a ofan yduart æfinligt starf. en ef sua er sem mer synizst at helldr hryggizst ydrar asionur ok hyggi þer æigi iafnngott til godanna samlags sem margr munde ætla þa mun sua synazst at þer efizst j vm |[313] þeirra almatt. nu ferr suo sem ek væit at þer hafit þau rad sem ek mun kenna ydr. trui þer alldri sidan a þa fiandr er ỏngua ombun mega uæita sinum þionum vtan þat er þeir hafua sealfir þat er æilifr bruni heluitis pijsla. snuizst helldr til guds þess er sua er mattugr milldr ok godgiarnn at huerium sinum þionustumanni (gefr) æilijfa sælu ok vendiligt riki med sealfum ser j himnarikis dyrd eftir þetta fatækliga lif sem ver hỏfum j þessarri veslu verolld. þat riki gefr allzualldanda gud æigi sidr hinum fatækazsta en rikum konungi ef honum þionar med sannri tru ok godum verkum. suo hit sama þeim er allan sinn alldr hafua honum uæitt motgeordir ok snua algerliga a ỏruasa alldri til hans miskunnar sem hinum er allt fra barnnæsku hafua honum þionat. Lauk konungr suo rædu sinne at allir bændr þeir er þar voru komnir jattudu at trua a sannan gud ok badu konung grida. sidan voru þeir skirdir allir ok uæittu konungi suardaga til þess at hallda retta tru en leggia nidr allan blotskap. hafde konungr þessa menn alla j bode sinu þar til er þeir fengu honum j gijsling sonu sina edr brædr edr adra nafrændr.


Skirdr Kiartan ok Bolli ok Hallfredr(!)

268. Olafr konungr for um uetrinn eftir jol inn til Þrandheims. uoru þa j for med honum Kiartan ok Bolli ok Hallfredr skalld ok margir islenzskir menn þeir er þa voru med konungi nyskirdir. konungr hafde þar ok med ser annat lid bæde mikit ok frijtt. En er hann kom inn a Mæri þa voru þar firir hỏfdingiar þeirra Þrænda allir þeir er mest mælltu j mot krist(n)inne ok hofdu þar med ser alla storbændr þa er fyrr hofdu uanir verit at hallda upp hofudblotum j þeim (stad). Var þa saman komit allmikit fiolmenni ok eftir þui sem fyrr hafdi samit verit a Frostuþingi sagde konungr at hann uillde þar þing hafa. bændr letu þat til ræidu. gengu huorirtueggiu med aluæpnni a þingit. ok j fystu geordizst hark mikit ok haræysti. ok er þat setnade ok hliod gafzst baud Olafr konungr bændum kristni enn sem fyrr. Jarnnskeggi suarar þa enn mali konungs af bondum ok mællti sua. nu er jafnt sem fyrr Olafr konungr at ver bændr vilium æigi at þu briotir lỏgh a oss. er þat vili uorr allra at þu blotir sem adrir konungar her j lande hafua gert firir þer ok sua adrir hofdingiar Þrænda ok allt annat stormenni þessa landz Sigurdr Hladajall ok Hakon son hans er nu uar næstr hofdinge yfer mestum luta landzsins. var hann agætr madr firir uitz sakir ok hardfæinge þoat hann væri æigi konungr. var langa stund hans riki alluinsællt ok med ollu ekki var hann firir þat fra riki radinn at hann færi med slikar lỏgleysur at menn skylldu æigi trua a þann gud er huerr uillde. nu var Hakon Adalstæinsfostri enn sa er slikan bodskap hof. urdu Þrændir vid þat bæiskir sua at þeir letu konungi æigi uhætt ef hann helldi sliku fram ok syndizst honum at sueigia til vid bændr eftir fortolum Sigurdar jalls ok annarra vina sinna. ok mun þer þat æitt hæfua at gera sua sem ver uilium ok sogdum þer firir a uetri þuiat ekki hefir oss hugr horfit vm atrunadinn. Bændr gerdu mikinn rom at mali Skeggia. sogdu at þeir uilldu suo allt vera lata sem hann hafde talat. Þa mællte konungr. sua uil ek gera sem talat var aa Frostuþinge at ek vil nu ganga j hofit ok sea atferlli ydr ok tilbunat blotanna. Skeggi suarar. þa gerir þu uel konungr ef þu helldr þat er þu hefir talat fyrr vid oss bændr at þu liknazst vid godin. hyggium vær þat æina hæfa munu þer ok huerium annarra þeim sem vid þau hafua misgort marga hluti ok stora ok mykia þeirra ræide. uarir mik ok ef þu ser Þor gud uornn ok allan hans umbunat at þer litizst hann þui uegligri sem þu hyggr gerr at honum ok uandligar. Sidan gek konungr inn j hofit med fa sina menn ok nokkurir af bondum foru þangat med honum. allir voru þeir uopnnlausir er inn gengu vtan sealfr Olafr konungr hafde refde æitt gullbuit j hende ser. En er þeir kuomu j hofit skorti þar æigi skurgod. Þor sat j midiu hann var mest tignadr. hann var mikill ok allr buinn gulli ok silfre. sa var umbunadr Þors at hann sat j kerru. hon var miog glæsilig. firir henni voru beittir trehafrar .ij. hardla uel geruir. a huelum lek huortueggia kerran ok hafrarnir. hornnatog hafranna uar slungit af silfri. allt var þetta smidat med undarliga myklum haglæik. Konungr stod ok læit a likneskiuna. Skeggi sa þat ok mællti. huort kemr at þui sem ek gat fyrr at þer munde uel litazst a Þór ef þu sæir hann þuiat mer synizst sem þu litir nu vinar augum til hans. Konungr suarar. æigi þikiumzst ek her Þor sealfan sea helldr likneski gert eftir. þuiat ek uæit æigi at hon hafui nokkut megn j moti son(n)um gude. en ek uæit uislega at guds skepnna er til hennar |[314] hỏfd ok þui kann ek ekki at suiuirda hana suo buit med minu alite. þuiat ek hygg at hann megi þui sidr moti gude at mer þikir sem hon mune ekki mega at hafazst þo at ek edr minn make brenne hana edr brioti. Skeggi suarar. þat hygg ek at æinge madr sa er her er nu j hofinu se sua hardr eda diarfr at þora mune at briota edr brenna likneski Þors. med þui at hann mun uallda mega at þat verde æigi ok sua sakir þess at margir ok mikils verdir vinir hans standa her nu alla uega umbergis hann bædi her j hofinu ok suo vti firir þeir er sterkliga munu strida moti hans grimmum vvinum ef þarf þeim er honum vilia grimmliga granda. ok trui ek þij konungr at þu skilir at æigi þer ok ỏngum ỏdrum er þat rad at hæitaz vid Þor helldr hæfir hitt at firir mikinn motgang er þu hefir vid hann haft væitir þu honum nu nỏkkura virding. Konungr suarar. til huers mælir þu þar vm. Æigi til mæira sagdi Skeggi en þu hæimtir at þer litt þat hornnatog hafranna er firir eru bæittir kerru Þors sua at þadan af megir þu skilia huersu uikianligr ok audradr hann uill vera ollum þeim er hann virda ok uegsama. Konungr suarar. æigi tel ek Þor þess makligan at nokkur rettruadr madr tigne hann ok uist æigi þiki mer þu þess verdr at ek geri nokkut firir þin ord. en ef ek vissa at þu uilldir trua a drottin minn Jesum Cristum er konungr er allra konunga þa munde ek undir hans nafni ok sealfum honum til sæmdar ok virdingar en þer til healpar ok hæilsu gera þat er þu beiddir. ok ef þu Skeggi uilldir skirnn taka ok þiona þeim gude er ek hefui þer bodat nu ok fyr skyllda ek uppgefa þer þinn motgang huernn er þu hefir mer synt ok morgum hlutum eftir þinum uilia uikia þeim er badum okkr heyrir uel at gera. Skeggi mællti. þat ueitzstu konungr at sua kann oftliga til at bera at margr verdr mikils hatter madr med litlu lokkadr til at gera þa hluti er þeim þikia mikils verdir er bidia. ma ok vera at sua fari med okkr. Konungr suarar. þa skaltu vita Skeggi at huat sem ek fer her fram at sinne þat geri ek allt firir sakir dyrdar drottins mins Jesu Cristi ok af þui skaltu geyma ok gabba huorki mig ne hann. Skeggi mællti. ger þu fyst þat er ek bid þig. Konungr gek þa til kerrunnar ok signnde sig. sidan hæimte hann hornnatogit en hafrarnir gengu auduelliga eftir. Skeggi hlo þa at ok mællti. huat er nu konungr hefir þu nu vingazst vid Þor ok georzst nu þegnn hans ok þionustumadr. ek hefui set nokkura konunga ok sỏgur af þeim heyrdar ok hefui ek ỏngua frett af at nokkurr þeirra hafi leitt eyki Þors ok þui synizst mer sem þu hafir mikit hlydnimark vid hann gert ok þig undirokat hans þionustu ok annarra guda uorra. Konungr var þa miog ræidr ok mællti sua hatt at uel mattu heyra þeir menn er firir vtan voru hofit. sagde ek þer Yriarskeggi ok ollum þeim er her eru j hofinu ok enn segi ek huerium manni er nu ma heyra min ord ok minar framferdir þær sem ek hefui her uit fo(l)k j Noregi ok huar annarstadar er ek hefui komit edr ek kann at koma. uillda ek at hinum hæsta gude mætti verda til hæidrs ok agætis en mer til saluhialpar en ollum þeim til nada ok nytsemda er uel uilia gera hafa ok hallda hiartaliga firir miner fortỏlur hans blezsudu bodord en hinum er honum hafnna ok hans atrunade uillda ek at minar gerdir kæmi til hefnndar ok hirtingar suo fremt sem ek ma vid komazst at ombuna huorumtueggium sinar tilgerdir. firir skommu kenda ek þer Skeggi ath þu skylldir æigi gabba guds nafnn. en þu þar j mot hlott hædiliga ok hæimskadir sealfan þig en hæddir mig. þu trudir ok æigi þui er ek sagde at ek munda meira virda minn lauard ok lausnara allzualldanda gud helldr en Þor edr fiandann fodur þinn. þu kalladir mig þegnn ok þionustumann Þors en ek hygg at ykkr skal at ỏdru uerda. uillda ek at þu profadir eftir litinn tima hueria virding ek uil uæita Þor edr huort ek kann þer at refsa þina illzsku ok vdadir. en þo at ek drepi þig æigi greidliga minum hondum ok brytia ek þig sua j brad firir fiandann j heluiti þa skal þer nu at verdugu skamt til illz ef ek ma rada. Ok þa er konungr hafde þessa hluti talat reidde hann refdit ok rak vid eyra Þor sua fast at hann fauk ór kerrunni fram a golfit ok brotnade miog. hlupu þa til konungs menn þeir er inn hofdu gengit med honum j hofit ok skyfdu skurgodin af stỏllum. En er Skeggi sa þat brazst hann vid suo sem odr ok ærr ok æpte ok eggiade alla þa menn er honum uilldu lid uæita at hefnna |[315] gudanna. sidan strauk hann hart vt j hendr konungs monnum. en þeir eftir þui sem adr var rad firir gert baru þegar uopnn a hann ok j þeirri suipan uar Jarnnaskeggi drepinn vti firir hofsdyrum. sidan for konungr til manna sinna.


Tal Olafs konungs vid bændr

269. Nv er þar til at taka at bændr gerdu þys mikinn hark ok hareysti eftir drap Skeggia. Sidan stod konungr upp ok bat allt folk setiazst[316]. ok er suo uar gert stod konungr ok litadizst vm. Sidan tok hann suo til mals. her er margr madr saman kominn ok væri uel ef ydr syndiz bændunum at huerr yduarr væri suo audrum hæilradr sem þer erut hreystiligir at sia. en suo sem þessi fundr er fiolmennr þa var enn fleira folk a Frostuþinge. baud ek ydr þa sem nu sidaskifti ok atrunadar at þeir(!) skylldu næita diofli ok leggia nidr alla hans þionustu ok skurgoda blot en trua a sannan gud skapara allra hluta ok honum þiona med hræinu hiarta. hafda ek þar litt byriat mitt eyrende adr þeir gerdu þar at hark ok hareysti. fengut(!) til sidan æinn af sinu lide at flytia fiandans eyrendi. sleit suo þui þingi at ver lỏgdum her stefnu med oss a Mærinne. nu flutta ek fram þat sama guds bod ok mins drottins eyrendi ollum oss til healpar ok miskunnar ef þer uilldit uel undir uikiazst. en þer ok ydrir formælendr uorut nu allt framhuassari ok dia(r)fari i motmælam en fyrr. budu þer mer nu sem þa at huerfa til blota med ydr. toku þar til Hakon Adalstæinsfostra at mer mundi æigi duga vtan ek gerde eftir hans dęmum. Hakon konungr var madr fridr ok fagr mikill ok sterkr umfram flesta menn um jþrottir ok at allri skapan enn likazsti sinum fỏdur Haralldi konngi. hafde hann ætt ok alla hluti til þess at vera æinuallzkonungr yfir Noregi. en ekki lof uæiti ek honum firir þetta þuiat allt var honum þetta usialfratt helldr skapat ok skipat af sealfum gude. þar med gaf gud honum kynning sins nafnns ok enn umfram skipade gud hann halæitan hofdingia yfir sina fỏdurleifd ok gaf honum sealfræde sem huerium ỏdrum at gera huort er hann vill gott edr illt. en hueriu mundi hann ỏmbuna þeim er honum væitti þetta. þer bændr tokut þar til dęma er Hakon konungr hof slikan bodskap sem uær berum nu fram ok fylgium. huersu ma sa hertỏgi sea læid firir sinum riddarum er hann blindir sealfan sig allra sannynda sealfuiliandi ok lætr uondan suikara læida sig langt af rettum veg j hendr sinum vvinum þeim er honum hrinda j diupa grỏf heluitis. huersu ma sa konungr kallazst er hinn herfuiligzsta vvin ok hinn illgiarnnazsta þræl lætr stiorna ser ok sinu riki. þer lofit þat bændr firir Hakoni konungi af hann let kugazst firir ydr sinum þrælum af sannre tru ok hædde sua sinn herra ok halæitan skapara en suiuirde sealfuan sig ok sinn konungdom at hann gek til blota. [var þat[317] ungligt ok æigi mikilmanligt at vinna þat til þessa uesluga rikis ok stundliga stiornanda ok einkis er uert hea æilifum fagnade at næita gude sinum ok ganga ór hans þionostu þess halæita herra er honum hafde gefit suo marga goda hlute er fyrr uoru tiadir ok taldir. ok enn sua illt ok suiuirdiligt sem þat var at selia sinn drottin þa var hitt halfu haduligra at gerazst sua illr ættarspillir ok skemdarfull skræfua at uilia æigi aftr huerfa til sannynda helldr samdi hann sidan sætt uit þa er hann suiku fra gude. þuiat alldri hafde hans fadir suo gert. Haralldr konungr uar hæidinn ok uissi ekki til guds ok let hann drepa alla þa menn er hann uisse er framazst voru j fiolkynge ok fiandans þionustu. finzst þat ok j hans ordum at hann hafui uænt ser nokkurs trautzst af þeim er hann hefir skapat þo at hann hefdi æigi fulla uissu af huerr sa gud uar. ok verdr þa þo mikill munr þess er æigi tok retta tru ok græidde þo til guds hugin med godri natturu edr hins er hlaut hæilaga skirnn ok hafnade sinum (skapara ok) hans bodordum. nu skal enn aftr uikia ordrædunni til yduar bondanna. hædiliga hofudskỏm henti ydr at þer kugudut kristinn konung af rettri tru ok þa er hann uillde greida firir ydr guds gỏtu felldu þer hann j forat. hefir mer ok georlla ok glỏggliga fra verit sagt huersu glæpiliga gerd þer fromdut vit yduarnn formann. su uar hin fysta at þer budut honum a samkundu at snæda med ydr ok j þui samsæti suiku þer hann slægliga ok badut hann blota. en hann næittade þui þuerliga ok þo drak hann med ydr minne ok gerde kross yfir. þat sa æinn af ydrum monnum ok mællti. hui ferr konungr nu suo. Sigurdr jarll suarar. uel for konungr þuiat hann gerde nu hamar ok drak minne Þors. þat er uist at vita at jall talade þesse ord af illgiornnum anda sem sidan profuadizst. onnur var su ydr giord at þer gintut konunginn til at gina yfir |[318] kotilhỏddu þuiat hann hafde adr firir kuedit at eta hrossa kiỏt edr drekka sodit sem þer badut en hann gek til ok gæin yfir hỏdduna. ok firir þenna yduarnn glæp skal ek lata gỏmul jarnn gina yfir ydra suira ok hefnna suo Hakonar konungs þo at hann færi flatliga. þa var su enn udęmilig ydr gerd hin þridia at þer badut konung bita a hrosslifr sem ugganda er at hann hafui gert. þar firir skal ek lata ydr bergia bæiskum dauda. munu þa sidan haduligir hỏggormar ok heluitzkir hundar þat eru daligir dioflar draga ydr ok drekkia j diup heluitis ok bæiskliga bita særa ok slita salir ydrar ef þer uesalir vilit æigi adr bæta þat er þer hafit brotit. en þar sem þer vikut til Hakonar jalls þa matti hann helldr kallazst heruikingr en hỏfdinge þuiat hann hafde til þess burde[319] at vera jall yfir ættlæifd sinne en hann drap hofdingia þa er rettbornir voru til landz þessa ok hann atti vndir at þiona suma med bardaga suma med undirhyggium ok suikum ok tok suo rikit undir (sig). hann tok skirnn j Danmỏrk þo at naudigr at bode Haralldz konungs Gormssonar ok allir hans menn þeir er þar voru ok het þui med suardaga Haralldi konungi at lata kristna allt folk j Noregi. en adr hann for or Danmỏrk sende hann fra ser aftr til konungs alla þa kennimenn ok klerka er Haralldr konungr hafde fæingit honum ok gerdizst hinn rammazsti gudnidingr þui ollu verri en Hakon konungr at jall dro ekki til aftrhuarfs vtan æiginlig illzska med fiandans flærd. var ok þess uon at illr auỏxstr mundi upp renna af illri rot þuiat Sigurdr jall var hin mesta gilldra ok snara tion ok tapan Hakonar konungs med kugan annarra hofdingia ok sialfs hans uæikleika. sua at þat ma sannliga segiazst at Sigurdr jall uar at uisu uargr undir sand hia Hakoni konungi ok suæik hann med slęgligu yfirbragde. en konungrinn uar þa miog uminnigr gudspiallzsins orda huer suo segia. hyggi þer at falsligum spamonnum huerir til yduar koma j saudaklædum en firir innan eru þeir skædir uargar. sua synndizst þessi jall hægr sem saudr en jnnan var hann flærdarfullr ok lygi. ok þui var þess uon at ill rot munde illan auỏxst gefua sem fyr sagde ek. þuiat illt tre ma æigi godan auỏxst gefa helldr skal þat vera upp hoggit ok j elld kastet. þess hafde fyrr nefnndr Sigurdr jall fullar raunir þa er hann var inne brendr af vvinum sinum ok suikinn adr slægliga. gallt hann suo sinna glæpa þessa (hæims) ok mun æilifuliga brenna j oslokkuiligum loga. nu þo at þer lofit hardfæinge ok hofdingskap Hakonar jalls firir sigr þann er hann syndizat vinna a Jomsuikingum þa er þat sannara at æigi vann hann þann sigr med sinum fræklæik helldr med fiandans krafti ok suo mikille illzsku at hann gaf fiandanum opinberliga sinn son .vij. uetra gamlan ok æigi sidr sealfan sig. nu er ydr þat uonleyse at ek ganga af hæilagre tru ok elsku uors drottins Jesu Cristi firir ydr ord huort sem þer talit vid mig blijtt edr strijtt þuiat alldri skal ek suo uirda litils ok suiuirda mina tignn at gefuazst undir ualld vuinarins sem þessir gudnidingar er vor hofum nu um talat. en æigi þarf þetta leingr firir ydr at draga. takit nu j stad allir vid kristni en at ỏdrum kosti halldit vid mik bardaga. skulu þer þat þo uita at her eru myklu fleire minir menn en þer ætlit Jnnþrændir. þiki mer ok þess von at ver hafim komit j meire mannraun en beriazst vid bondkalla edr þorpara her j Þrandheimi. Lauk konungr suo sinne rædu. en þui at Skeggi var drepinn þa vard æingi til at gerazst formadr firir bondum ok bera merki moti konungi. uard hinn kostr tekinn af ỏllum at gefazat upp a ualld konungs at hlyda þui sem hann baud. þa let konungr skira þat folk allt er þar var adr uskirt ok tok gislinga af bondum til þess at þeir skyllde hallda kristne sina. Sidan let konungr sina menn fara med lærdum monnum um ỏll fylki j Þrandheimi. mælltu þa ỏnguir j mot kristni ok var allt folkit skirt j Þrændalỏgum. For Olafr konungr med lid sitt vt til Nidaross ok settizst þar. en bændr fluttu lik Jarnnskeggia vt a Eyrar ok liggr hann j Skeggia haugi j Austratt.


Saattmaal Olafs konungs ok (frænda) Jarnskeggia

270. Olafr konungr gerde stefnulag vid frændr Jarnnskeggia ok baud þeim bætr firir uig hans. uoru þar margir menn gỏfgir til andsuara ok eftirmals. Skeggi atti æina dottur er Gudrun het. þar kom at lyktum sattmal Olafs ok frænda Jarnnskeggia at Olafr konungr skyllde fa Gudrunar. En er brudkaups stefnna su kom þa gengu þau Olafr ok Gudrun j æina sæng. en þegar hina fystu nott er þau lagu bæde samt ok Gudrun ætlade at konungr munde vera sofnadr þa bra hon knifui ok ætlade at leggia konunginn. en konungr uakti ok uard þegar uarr uit. græip hann af henni knifinn ok stod upp ór sænginne. gek hann til manna sinna ok sagde vm huat læika var. Gudrun tok |[320] klæde sin ok allir þeir menn er henni hỏfdu þangat fylgt ok for sidan burt. kom Gudrun alldri sidan j sæng Olafs konungs.


Olafr konungr leet reisa skipit Traununa

271. Enn sama uetr let Olafr konungr ræisa langskip mikit a eyrunum vid Nid. hafde hann þar til marga smidu ok gek suo fram smidin. þat var snekkia. skipit var .xxx. at rumatali stafnna hatt ok helldr miott ok ekki bordmikit. þui kallade konungr þat Trỏnuna. Kiartan Olafsson ok Bolli uoru med konungi vm uetrinn sidan þeir toku tru. konungr mat Kiartan umfram alla islenzska menn firir sakir ættar ok atgerui. er þat alsagt at Kiartan uar sua uinsæll at hann atti ser ỏnguan ofunndarmann jnnan hirdar. þat uar ok allra manna mal at æige hefde slikr madr komit af Jslande sem Kiartan. ok Bolli frænde hans hann þotti ok hinn uaskazsti madr.


Vtanferd Ogmundar ok auerke Halluardz. capitulum.

275. J þenna tima uoru margir gỏfgir menn a Jslandi þeir at j frendsemistỏlu uoru vid Olaf konung. af þeim var Uigaglumr son Eyiulfs hrugu ok Astridar Uigfusdottur hersis sem fyrr er sagt. Helga het systir Uigaglums. var hon gift Steingrime j Sigluvik. Þorualldr het son þeirra ok var kalladr tasalldi. Sa madr hafde uaxit upp med Uigaglume er Ogmundr het hann var Hrafnnsson. Hrafnn var audigr madr ok bio uestr j Skagafirde. hann hafde verit þræll Glums ok Astridar modur hans ok hafde Glumr gefit honum frelsi. modir Ỏgmundar var skylld Uigaglumi at frændsemi. Augmundr uar fridr madr synum mikill ok geruiligr. hann hafde gott yfirlæti af Glumi frænda sinum. Glumr uar þa hniginn a hinn efra alldr ok bio at Þuerbrekku j Ỏxnadal en Augmundr uar þa roskinn. Uigfus son Glums uar þa j Noreg med Hakoni jalli. Þat uar a æinu sumri at Ogmundr sagde Glumi at hann fystizst vtanferdar. uillda ek sagde hann kaupa mer skip a Gasum. uil ek þar til kosta fe fỏdur mins at gnogt er til en hafa af þer asia ok orda fullting at þessu. Glumr suarar. margir fara þeir vtan at ekki eru mannuænligri at sia en þu. Keyfti Glumr honum skip at norrænum monnum ok bio Augmundr ferd sina vid mikinn fearhlut er fadir hans fek honum. Þeir letu j haf helldr sid sumars. gaf þeim byri. fengu uedr stor ok hagstæd. ok er þa bar ór hafui sa þeir land ok leggia skipit j rett um nottina en sigla til landz at liosum degi. ok er þeir hofdu æigi læinge siglt þa minkade uedrit ok tok af byrinn. ok er nattade tok at huessa j annan tima. (Ogmundr) kuat þa æigi fara skylldu sem fyrr at þeir lægi af ser byrinn. Tunglskin var mikit. sigldu þeir nu um nottina. En er þeir attu skamt til landz lagu firir þeim mỏrg skip j tæingslum. þat voru langskip. þat uar j eyiasunde nokkuru. ok sa þeir æigi fyrr skipin en þeir sigldu eitt (j) kaf ok sua inn at meginlandi til hafnnar. sogdu þa sumir menn þeir er a kaupskipinu hỏfdu verit at þeir hefde siglt vuitrliga. en Augmundr suarar at huerir yrde sin at geyma. En firir langskipum þeim atte at rada Hakon jall. en þat skip er þeir hỏfdu j kaf siglt hafde att sa madr er Halluardr het. hann var rikr madr ok hinn mesti vin jalls. honum var sagt vm morgininn huer suiuirding ok skade þeim uar georr. Jall uard ræidr miog vid þessi tidende ok mællti sua. þessir menn munu vera snapar ok hafua ekki fyrr komit j ỏnnur lond. nu gef ek þer Hal(l)uardr orlof til at refsa þeim ok hefnna þinnar suiuirdingar þuiat þeir æiner munu þessir menn uera at þer mun ekki ofre(f)li j vid at æiga. skortir þig huorki til hreysti ne hardfæingi at gera þeim slika skỏm edr meire huerir sem þeir eru. Þa surar Vigfus Vigaglumsson. þer munut vilia herra taka sætt af þessum monnum ok hallde þeir lifui sinu ef þeir uilia sitt mal leggia a yduarnn dom. mun ek fara ok vita huerir þeir se ok leita um sęttir ef þess er kostr. Jall suarar. gera mattu þat. en frekr get ek at þeim þiki lokarr minn til fegiallda vm slik mal. Vigfus for til kaupskipsins ok kende þar Augmund frænda sinn ok fagnnade honum uel ok spurde tidenda af Jslande ok at fỏdur sinum. en Ỏgmundr sagde sligt er hann spurde. Sidan mællti Uigfus. yduart mal horfir til mikilla uandręda af tilfellum þessum er ordit hefir af yduarre hingatkuomu. Sagde hann þeim þa huat at var ordit ok sua þat at Hakon jall hafde sæinliga tekit a sættargerd vid þa. nu er eyrende mitt til þin frænde at bidia at þu leggir a dom jalls. en ek skal flytia þitt mal sem ek kann ok mun þa med nỏkkuru moti uel fram fara. Angmundr suarar. þat æitt fretti ek af jalli þessum at ekki gef ek allt mitt rad a hans dom ok einna sizst ef hann hæitr illa þuiat þat mun hann efnna. en æigi firirtek ek at bæta þetta tilferli ef hann mælir litiliga til. Vigfus mællti. a þat mættir þu lita huat þer hæfir þuiat þu att vid þann um at ekki er berande hans ræide at næita hans domi. Vigfus for vt til skips jalls ok sagde honum at þessir menn uoru hans fostbrœdr ok sumir frændr. vilia þeir ok sitt mal leggia a yduart ualld. Þa sagde æinn madr jalls. rangt segir þu þinum herra. þeir bioda æingi nyt bod firir sig. Halluardr mællti. þat er sannazst at mer er hæfuiligt at hefna min sealfr ok þurfua þar ekki annarra manna uit. Jall bad hann suo gera. Vigfus mællti. Þess mannz skal ek bani vera ef ek ma at drepr Ogmund frænda minn. Hal(l)uardr mællti. þo at þer set ofrhugar myklir |[321] Jslendingar þa er þess uon her j landi at menn uile æigi þola skom botlaust helldr af ydr frændum Uigaglums en ỏdrum monnum þeir er nokkurs þikkia verdir. Reri Halluardr þa til kaupskipsins en Hakon jall let hafa styrk uardhỏlld a Vigfusi. Halluardr kom at kaupskipinu ok spurde huerr þar uar formadr. Augmundr sagde til sin. Þa mællti Halluardr. ver felagar æigum uid ydr storsakir ok erum nu til þess her komnir at uita ef þer uilit bioda firir ydr nokkurar sæmdir ok sæmiligar bætr. Augmundr suarar. æigi mun bota syniat ef æigi er frekliga til mællt. Halluardr suarar. þeir menn æigu her j hlut at æigi uilia (sma) hluti þiggia firir storar suiuirdingar. Augmundr mællti. þa uilium uer uarnna bota ef miog storliga er latit. Ek ætla þat ok likazst sagde Halluardr at bidia ydr ekki þess er þer ættit at bioda. Hliop hann þa upp a kaupskipit ok laust Augmund mikit ỏxarhamars hỏgg sua at hann fell þegar j vvit. For Halluardr vid þat a fund jalls ok sagde honum. en jall kuat myklu minna at gert en makligt væri. Halluardr suarar. hỏfdinge þeirra var mest sakbitinn her um. ok syndizst mer þui at gera her æigi mæira at j þessu sinne en liosta hann j suima. uar þat makligt at lata suiuirding koma suiuirding mot. en þat er enn firir hende at auka enn hefnnd sidarr ef synizst. En þegar at Uigfus uisse þetta þa eirde honum illa ok uillde uinna aa Hallurdi edr drepa hann. en honum urdu a þui æinge færi sua let jall geyma hans. Augmundr uitkadizst ok hafde þo fæingit mykla akuomu. la hann læingi uetrar ok uard þo hæill um sidir ok uard hann af þessu efni miog gabbadr sua at huar sem hann kom uar hann[322] kalladr Ỏgmundr dyttr. en hann let sem hann uisse æigi huat huergi talade. Uigfus kom oft til hans ok bad hann hefnna sin. uil ek þar til sagde hann uæita þer mitt lidsinne at þu reker þinnar suiuirdingar. Augmundr suarar. þetta mal uæit æigi suo uid frænde. synizst mer at ek se æigi mæirr uanuirdr af Halluarde en at likendum var ok æigi uon at minna munde firir koma sua hardliga sem uær hỏfdum uora sỏk til buit j fystu. er þat vrat at hefnna þessa. er Halluardr hinn mesti vin Hakonar jalls en þu kominn her aa ualld hans. a ek annat at geallda Glumi fỏdr þinum en hafua þig j þeirre hættu at þer se vis uon meitzsla edr bana af minu tilstille. Vigfus suarar. firir þat kann ek þer ỏngua þỏk ok æi man fadir minn kunna at þu latir sem þu skalir sea firir minum kosti þar um er ek uil æigi sealfr. ætla ek þer helldr til ganga hugleyse en varygd ok er illt at fylgia þeim manni er hera hiarta hefir j briosti. er þat ok likazst at þer bregde mæirr j þræla ættina en Þueræinga. Skildu þeir vid þat at Uigfus uar hinn ræidazsti. Læid a uetrinn ok um uorit bio Augmundr skip sitt ok for vt til Jslandz um sumarit ok hafde aflat mikils fiar j ferd þessi. kom hann skipi sinu j Eyiafiord. Glumr fretti skiott skipkuomuna. uar honum ok sagt hueria suiuirding Angmundr hafde fæingit j ferd þessi. En er Augmundr hafde fæingit rad firir gort skipi sinu ok fe þa for hann til Þuerbrekku ok dualdizst med Glumi vm hrid. uar Glumr vid hann falatr ok fannzst þat a honum at æinge þokki uar Glumi j hans þarkuomu. Augmundr var hinn katazsti ok barzat a mikit. hann for til allra mannfunda er þar voru j suæit ok var helldr hlutsamr um mal manna. ok ef nokkura menn greinde a þa þotti æingi madr skiotligri til storræda en Augmundr. hann uar ok tiltakasamr þat er Glumr þurfti vid um buss tilskipan edr atflutningar ok let yfir ser hit uænligzsta. En þat var læingi at Glumr uillde ekki uit hann mæla. ok æinn dag mællti Glumr til hans. vita skaltu þat Angmundr at ek kann ỏngua þỏk starfua þins ok þiki undarligt er þu ert suo framgiarnn edr hlutsamr um mal manna þar sem æinge dad fylgir þer ok er herfuilig þin hin fysta ferd sua at ek uillde gearnna alldri sia þig er þu uillt verda sealfum þer at skom ok brigsle ok ollum frændum þinum ok bera æfinlig klæki at þora æigi at hefnna sin. Angmundr suarar. a þat mattu lita frændi huat er mer gek til er hefnndin forst firir þuiat mer þotti mikit j hættu er Uigfus var son þinn. Þar mattir þu segir Glumr ekki firir sea er hann uillde æigi sealfr. þætti mer þat til vinnanda at þit verit badir daudir ok hafdir þu synt af þer hugpryde um hefnndina. nu er þat annathuort at þu ert fra þui þrottigr ok þolinn sem adrir menn ok muntu syna þa af þer kallmenzsku þo at sidar se þuiat j annan stad værir þu ekki suo bleydemannligr j bragde ella ertu med ollu vnytr ok verdr þat þa rikara sem uerr gegnir at oft verdr ydr udriug hin vfrialsa ættin til dreingskaparins ok ekki uil ek hafua þig læingr med mer. For Augmundr þa til fỏdur sins ok var med honum sidan.


Hefnd Ogmundar. capitulum.

276. Þa er Augmundr hafde verit .ij. uetr a Jslande þa bio hann skip sitt vm sumarit |[323] ok fek menn til ok sigldu til Noregs. kom han af hafui nordr vid Þrandheim ok hellt inn a fiordinn. hann lagde skipi sinu sid dags undir Nidaros holm. Þa mællti Augmundr. nu skal skiota bati fram. uil ek roa inn j ana ok vita tidendi af landinu. Augmundr tok yfir sig halfskiftan fell(d) ok hlỏdum buinn um handueginn. uar þat agætr gripr. Gek Augmundr a litinn bat vid þridea mann. þat var vm morgininn snemma. reru þeir inn at bryggiunum. Þa gek madr ofan or bænum sa uar j heklu. hon uar geor af skarlaki(!) ok sỏmut oll brogdum. Heklumadrinn spurde huerr firir batinum rede. Augmundr sagde til sin. Bæiarmadrinn mællti. ertu Augmundr dyttr. Kalla sua sumir menn segir hann. edr huat hæitir þu. Ek hæitir Gunnarr helmingr. en þui er ek sua kalladr at mer þikir (gaman) at hafa halflit klæde. Augmundr mællti. huat er tidinda her j landi. Gunnarr suarar. þau þike mer stor tidende at Hakon jall er daudr en kominn til rikis agætr konungr Olafr Trygguason. Augmundr mællti. huat uæitzstu til huar sa madr mun vera er Halluardr hæitir þrænskr madr ættstorr ok audigr. Gunnarr sagde. þat er æigi undarligt þo at þu frettir at honum. hann er nu kalladr Halluardr hals þuiat hann var j Jomsuikinga bardaga med Hakoni jalle j fyrra uetr ok fek þar sár mikit a halsinn firir aftan eyrat ok berr hann sidan hallt hỏfudit. en nu er hann her j bænum med Olafi konungi ok hefir hann fæingit af honum uirdingar. en felld hefuir þu godan Augmundr ok uel litan er tuiskiftr er ok uillda ek at þu selldir mer felldinn. Æigi uil ek selia felldinn segir Augmundr en ef þer litzst uel a þa uil ek gefa þer. Ok gef manna hæilazstr sagde Gunnarr ok ek uillda geta launat þer þessa giof. en heklu þessa skaltu fyrst hafa ma uera at þer uerde hon at gagni. Gek Gunnarr þa upp j bæinn ok uar j felldinum. en Augmundr for j hekluna. Hann mællti þa til sinna manna. nu skulu þit festa batinn uit bryggiuna at skutstafninum sua at æigi suifi fra medan ek gæing upp. en þit skulut sitia j rumunum ok hafa bunar arar til rodrar. Sidan gek Augmundr upp j gardinn ok uard litt uit menn uarr. hann sa opnar dyrr a æinu herbergi ok stodu þar nokkurir menn uit handlaugar ok uar æinn mestr ok fridazstr synum ok bar hallt hỏfutit ok kende Augmundr at frasỏgn Gunnars at þar munde uera Halluardr. gek Augmundr at dyrunum ok þottuz allir þeir er inne uoru þar kenna Gunnar helming j heklu sinne. Hann uar helldr lagtaladr. bad hann Halluard ut ganga þuiat (hann) letz uit hann æiga skyllt eyrende. sneri Augmundr þa annan ueg fra dyrunum ok bra suerde er hann hafde j hende. Gunnarr uar þar ollum monnum kunnigr ok gek Halluardr ut æinn saman. en Augmundr hio hann þegar banahỏgg er hann kom at honum. Hliop Augmundr þa ofan til batzsins. kastade hann af ser heklunne ok let koma stein j hỏttinn ok fleygde ut a aana ok sok hon til grunna. Augmundr gek a batinn ok bad þa roa vt eftir anne. en er þeir kuomu til kaupskipsins mællti Augmundr til sinna manna. her er ofridr mikill j lande. en nu kastar uinde innann af firdenum munu uer uinda segl uort ok sigla ut aftr til Jslandz. Þeir kolludu hann enn sem fyrr helldr hręddan er hann þorde æigi at koma a land þo at þarlennzsker menn ættizst illt vid. Þeir geordu suo sem hann mællti firir. kuomu aftr til Jslandz. toku Eyiafiord. for Augmundr a fund Uigaglums ok sagde honum sina ferd. kuat þa hefndina framkomna þott frestin uæri longh. Glumr let þa uel yfir ok kallade hann þat ok verit hafa sitt hugbod at hann munde reynazst nytr madr. uar Augmundr þa med Glumi j godu yfirlęti.


Gun(n)ar stauck til Suidiodar firir vigit

277. Nv er þar til at taka at monnum Halluardz þotti sæinkazst innkuoman hans. gengu þeir vt ok fundu hann daudann j blode sinu. uoru þa sogd þesse tidende Olafi konungi ok þat med at menn hugdu at Gunnarr helmingr hefde drepit Halluard. Konungr sagde. hann munda ek sizst til kiosa. en þo skal nu þegar læita at honum ok festa upp ef hann er þessa ualldr. Gunnarr atti ser brodur er het Sigurdr. hann uar audigr ok hirdmadr Olafs konungs ok hans kærr uinr. uar Sigurdr þar j bænum. en þegar hann uard þess uarr at brodur hans uar ætladr dauda þa leitar hann at honom ok finnr hann. spurde Sigurdr ef hann uæri sannr uigs þes(s) er honum uar æignat. Gunnarr kuat þat fiarre fara. Sigurdr mællti. ueitzstu ok ekki til huerr þetta hefir gort. Gunnarr mællti. þat segi ek huorki þer ne ỏdrum. Sigurdr mællti. forda þer þa. Gunnarr gerde suo ok komzst j skog ok uard æigi fundinn. letti hann æigi fyrr sinni ferd en hann kom fram j Suiþiod. þar uoru stor blot j þann tima ok hafde Freyr þar verit mest (blotadr) ok suo miogh |[324] (var) magnat likneski Freys at fiandinn talade vid menn ór skurgodinu ok Frey hafde uerit fæingin kona ung. uar þat atrunadr landzmanna at Freyr uæra lifande sem syndizst j sumu lagi ok ætludu at hann munde þurfa at æiga hiuskaparfar vid konu sina. var þessi kona ok frid synum. skyllde hon ok mest rada firir hofstadnum ok ỏllu þui er þar la til godahussins. Gunnarr helmingr kom þar fram um sidir ok bat konu Freyss healpa ser ok bæiddi at hon munde hann þar lata vera. hon leit vit honum ok spurde huerr hann uæri. hann letz uera leysinge æinn vtlendr. Hon mællti. æigi muntu uera j alla stade gæfumadr þuiat Freyr litr ekki vinar augum til þin. nu huil þig her .iij. nætr ok uitum þa huersu Frey þokkazst til þin. Gunnarr mællti. myklu þiki mer betra at þiggia þina healp ok hollostu en Freys. Gunnarr uar gladr ok skemtanarmadr mikill. ok er hann hafde þar verit .iij. nætr mællti Gunnarr uit konu Freys ok spurde huersu at þa skyllde vera um hans þaruist. Ek uæit þat æigi geolla sagde hon. þu ert madr felauss ok kann þo uera at þu ser godra manna ok væri mer um þat meira at uæita þer nokkura asia. en Frey er litit um þig ok uggi ek at hans reide liggi a. nu uertu her halfan manut ok siam þa huat j gerizst. Gunnarr sagde þa. sua skiptir um sem ek munde kiosa. Freyr hater mig en þu healpar mer þuiat ek uil æigi med Frey uera.


Gunnar var i Suiariki ok hitti þar brodur sinn

278. Gunnarr þokkadizst monnum þui betr sem hann hafde þar læingr verit firir skemtan ok annan uasklæik. kom hann enn at mali vid konu Freys ok spurde um sinn hag. Hon suarade. uel þikir monnum her til þin ok þiki mer rad at þu ser her j uetr ok farir a ueitzslur med okkr Frey þa er hann gerir monnum arbot. en þo er honum illa vit þig. Gunnarr þakkade henni uel. Lidr nu at þeirri stundu er þau buazst hæiman ok skylldu þau Freyr ok kona hans sitia j uagnne en þionustumenn þeirra skylldu ganga firir. þau attu at fara yfir fiallueg mikinn. Þa gerde at þeim hrid mykla. gerdizst þa færdin þung en Gunnarr uar til ætladr at fylgia uagnninum ok kom þa sua um sidir (at) allt folkit dræif fra þeim sua at Gunnarr æinn uard eftir ok þau Freyrr ok kona hans j uagninum. Tok Gunnarr þa at mædaz fast er hann gek ok læidde eykinn. en er sua hafde farit um stund þa gefr hann upp firirgonguna ok setzst j uagninn ok lætr eykinn rada ferdinne. Litlu sidar mællti hon til Gunnars. dugi enn ella mun Freyrr upp standa at þer. Hann gerir enn suo um hrid. en er hann mædizst mællti hann. til mun ek hætta nu at taka j moti Frey ef hann rædr a mig. Freyr ræis þa ór uagnninum ok takazst þeir fangbrỏgdum ok uerdr Gunnarr miog afluani. hann serr þa at honum mun æigi sua buit duga. hugsar hann þa med ser ef hann getr yfirkomit þenna fianda ok verdr honum audit at koma aftr til Noregs at hann skal huerfa aftr til rettra(r truar) ok sættazst vid Olaf konung ef hann uill uit honum taka. ok þegar eftir þessa hugsan tekr Freyr at hrata firir honum ok þui næst fellr hann. hleypr þa ór likneskinu sa feande sem þar hafde leynzst ok uar þa skrokkrinn æinn tomr eftir. Sidan braut hann þat allt j sundr gek suo at uagninum ok gerde konunne .ij. kosti. at hann munde hlaupa fra henni ok læita firir ser ella skal hon segia at hann se Freyrr þa er þau koma til bygda. hon kuetzst þat giarnna helldr uilia segia. ferr Gunnarr þa j umbuning skurgodsins. En uedr tok at birta. kuomu þa sidan til uæitzslu þeirrar er þeim uar bodit. uar þar firir mart þeirra manna er þeim skyllde fylgt hafa. Þotti folkinu nu mikils um uert huersu Freyrr synde maatt sinn er hann skyllde komazst til bygda med konu sina j sliku uedri þar sem allir menn hofdu hlaupit fra þeim. sua ok þat at hann gek nu med monnum ok at ok drak sem adrir menn. Foru þau at ueitzslum um uetrinn. uar Freyr iafnan fataladr vid adra menn nema konu sina ok æigi uill hann lata sæfua kuikuende firir ser sem fyrr ok æinge blot vill hann þiggia ok ekki offr utan gull ok silfr klæde god edr adrar gerssimar. En er stundir lida fram þa þikiazst menn finna at kona Freyrs ferr æigi æinsaman ok er med barnni. þat uerdr monnum allagætt ok þikir nu morgum alluænt um Frey gud sinn. uar ok uedratta blid ok allir hlutir suo aruænir at æingi madr munde sligt. Spurduzst þessi tidendi uida um hæim huersu blotgud Suia uar mattugr. kemr þetta ok firir Olaf konung Trygguason ok grunar hann um hueriu gegna mun. Ok æinn dag um uorit kallar Olafr konungr til tals uit sig Sigurd brodur Gunnars helmings. konungr spurde ef hann frette nỏkkut til Gunnars brodur sins. Sigurdr kuetzst ekki til hans fretta. Konungr mællti. þat hefir hugr minn at sa blotgud Suia er nu ganga mestar sỏgur fra ok þeir kalla Frey at þat muni vera reyndar |[325] Gunnarr brodir þinn þuiat þau uerda mest blot ef lifande menn eru blotadir. nu uil ek senda þig austr þangat eftir honum þuiat (þat) er hormuligt at uita ef kristins manz sala skal suo hormuliga fara. uil ek gefa honum upp ræide mina ef hann uill auduelliga fara a minn fund þuiat ek uæit at Augmundr dyttr hefir drepit Halluard en æigi Gunnarr. Sigurdr bra uit skiott ok for þar til er hann fann Frey þenna ok kendi þar Gunnar brodur sinn. bar hann honum ord ok eyrendi Olafs konungs. Gunnarr suarar. fuss uæra ek at fara ok sættazst uit Olaf konung. en ef Suiar uerda uarir uit huat um er þa munu þeir uilea taka mig af lifui. Sigurdr mællti. uer skulum leyniliga læita hedan j burt ok hafa a þij traust sem uera mun at mæire er gæfa ok goduile Olafs konungs med guds miskunn en eftirlæit Suia. Gunnarr byrr sig nu ok konu sina ok hỏfdu med ser lausafe sligt er þau mattu med komazst. ridu sidan leyniliga j burt vm nott. En er Suiar verda þessa uarir þa þikiazst þeir sea allt huersu farit mun hafa. senda þegar menn eftir þeim. en er þeir uoru skamt a læid komnir þa uilltuzst þeir uegar ok fundu þau æigi. fara Suiar vid þat aftr. en þau liettu æigi fyrre sinne ferd en þau fundu Olaf konung. tok hann Gunnar j sætt uit sig en let skira konu hans. ok helldu þau sidan retta tru.


Konungr baud Kiartani til Jslandz at boda cristni

279. Þenna sama uetr sem Gunnarr helmingr uar j Suiþiodu voru þeir Kiartan Bolli ok Hallfredr vandrædaskalld med Olafi konungi sem fyrr uar getit. En er uetr læid af ok menn biugguzst ferda sinna þa gek Kalfr Asgeirsson at Kiartani ok spurde huat er hann ætlade ferda sinna um sumarit. Hann suarar. þat hafda ek hellzst ætlat at uit mundum hallda skipi okkru til Æinglandz j sumar þui at þar er nu kaupferd god kristnum monnum. en þo uil ek finna konung adr en uit radum þessu til stadar þuiat hann tok litt a um ferd þessa þo er okkr uard til talat. Sidan gek Kalfr a brott en Kiartan til tals uit Olaf konng. Konungr tok honum þa sem iafnan med hinne mestu blidu ok spurde huat er j hafde verit med þeim kumpanum. Kiartan sagde um huat þeir Kalfr hofdu talat en kuat þat mest sitt eyrendi at bidia hann orlofs um sina ferd. Konungr suarar. þann kost mun ek gera þer Kiartan vm ferdir at þu farir vt til Jslandz j sumar ok briotir þar folk til kristne annathuort med styrk edr radum. en ef þer þikir su ferd torsottlig þa vil ek firir onguan mun missa þig þuiat oss uirdizst at þer se betr hent at þiona tignum monnum en gerazst at kaupmanni ok rekazst landa a mille. Kiartan suarar. skiotkiorit geri ek þat herra at ek uil myklu helldr uera her med ydr en dæila af kappi vit frændr mina ok vine. er þat ok likara um fodur minn ok adra frændr mina nana at þeir se þui ostrangare j moti kristninne ok at gera yduarnn uilia sem þeir uita at ek er her a ydru ualldi j godum kosti. Konungr mællti. þetta er bæde kiorit uitrliga ok stormannliga. Gaf konungr honum þa klæde ỏll af skallati er hann hafde ser geora latit. ok hæfdu Kiartani þau alluel þuiat þat segia menn at þeir uæri menn iafnnhafir er þeir gengu undir mal Olafr konungr ok Kiartan. For Kalfr med fe þeirra til Æinglandz vm sumarit.


Her hefr þaatt af Nornagesti

Sva er sagt at a æinum tima þa er Olafr konungr sat j Þrandhæimi bar suo til at æinn madr kom til hans at alidnum degi ok kuaddi hann sæmiliga. Konungr tok honum uel ok spurde huerr hann væri. en hann sagdiz Gestr hæita. Konungr suarar. gestr muntu her uera huersu sem þu hæitir. Gestr suarar. satt segi ek til nafnns mins herra. en giarnna uillda ek at ydr gisting þiggia ef kostr væri. Konungr sagde honum þat til ræidu uera. En med þui at alidinn uar dagr uillde konungr ekki tala uid gestinn þuiat hann gek þa skiott til aftanssaungs ok siden til bordz ok þa til suefnns ok nada. Ok a þeirre somu nott uakti Olafr konungr Trygguason j sængh sinne ok las bænir sinar en adrir menn allir suofu j þui herbergi. þa þotti konungi æinn alfr edr ande nokkurr koma inn j husit ok þo at luktum dyrum ỏllum. hann kom firir rekkiu huers mannz er þar suaf ok at lyktum kom hann til sængr æins mannz er þer la utarliga. Þa mællti alfrinn ok nam stadar ok mællti. furdu sterkr láss er her firir tomu huse ok er konungr æigi iafnnuis um sligt sem adrir lata er hann se allre manna spakastr er hann sefr nu suo fast. Eftir þat huerfr sa a brott at luktum dyrum. En snemma um morgininn eftir sendir konungr skosuein sinn at verda uiss huerr þessa sæng hafdi bygt um nattina. profadizst suo at þar hafde legit gestrinn. Konungr let kalla hann firir sig ok spurde huers son hann væri. En hann suarar. Þordr het fadir minn ok var kalladr þingbitr danskr at kyni. hann bio a þeim bæ j Danmỏrk er Græningr hæitir. Þrifligr madr ertu segir konungr. Gestr sia uar diarfr j ordum ok mæiri en flestir menn adrir sterkligr ok nokkuat hniginn j efra alldr. hann bidr konung at dueliazst þa læingr med hirdinne. Konungr spurde ef hann uæri kristinn. Gestr letzst uera primsignndr en eigi skirdr. Konungr sagde honum hæimillt at vera med hirdinne. en skamma stund muntu med mer oskirdr. En þui hafdi alfrinn suo til ordz tekit um lasinn at Gestr signnde sig um kuelldit sem adrir menn en uar þo reyndar hæidinn. Konungr mællti. er |[326] þu nokkur jþrottamadr. Hann quaz læika horpu edr segia sỏgur sua at gaman þætti at. Konungr sagde þa. illa gerir Sueinn konungr þat at hann lætr oskirda menn fara or riki sinu landa a medal. Gestr suarar. ekki er þat Danakonungi at kenna þuiat myklu fyrr for ek burt or Danmỏrk en Otto keisari let brenna Daneuirke ok kugade Haralld konung Gormsson ok Hakon blotjall at taka uit kristnne. Margra hluta spyrr konungr Gest. en hann leysir flest uel ok uitrlega. Sua segia menn at Gestr þessi kæmi a þridea ari rikis Olafs konungs til hans. A þui are komu ok til hans þeir menn er Grimar hetu ok voru sendir af Gudmunde af Glasisuỏllum. þeir færdu konungi hornn .ij. er Gudmundr gaf honum. þau kolludu þeir ok Grima. þeir hỏfdu ok flæire eyrende til konungs sem sidar mun sagt uerde. Nu er þat at segia at Gestr dualdizst med konungi. er honum skipat utar fra gestum. hann uar sidsamr madr ok latadr uel. uar hann ok þokkasamr af flestum monnum ok virdizst uel.


Vediun Gestz vid hirdmenn

283. Litlu firir iol kom Ulfr hæim hinn raude ok suæit manna med honum. hann hafde u(er)it um sumarit j konungs eyrendum þuiat hann uar settr til landgætzslu um haustit j Uikinne uit ahlaupum Dana. uar hann iafnan uanr at vera med Olafi konungi um hauetri. Ulfr hafde at[327] færa konungi marga goda gripe er hann hafde aflat um sumarit. ok æinn gullhring hafde hann aflat er Hnitudr het. hann uar hnitadr samen j seau stỏdum ok uar med sinum lit[328] huerr hlutrinn. myklu uar hann gullbetri en adrir hringar. þann hring hafde gefit Ulfui æinn bonde er Lodmundr het. en þenna hring hafde att Halfr konungr er Halfsrekkar eru fra komnir ok vidkendir er þeir hỏfdu kugat fe af Halfdani konungi j Ylfing. en Lodmundr beiddi Ulf j moti at hann munde hallda bænum firir honum med fulltinge Olafs konungs. Ulfr iattade honum þui. Helldr konungr nu iol sin rikuliga ok sitr j Þrandhæimi. en hinn atta dag jola gefr Ulfr hinn raude hringinn Hnitut Olafi konungi. (Konungr) þakkar honum giofina ok alle sina trulynda þionustu er hann hefde iafnan uæitt honum. Ferr þessi hringr uida um herbergi þar er menn drukku inne þuiat þa voru æigi hallir smidadar j þann tima j Noregi. synir nu huerr ỏdrum ok þikiaz menn eigi set hafa jafnngott gull sem j hringinum uar. ok at lyktum kemr a gestabek ok sua firir gest hinn ukunna. hann litr a ok selr aftr hringinn yfir þuera hondina þa er hann hellt adr a kerinu. finnzst honum fatt til ok talar ekki til þessa[329] gripar en hefir gamanrædur sem adr uit sina felaga. Einn herbergissuæinn skæinkti utar a bekkinn gestanna. hann spyrr. litz ydr uel a hringinn. Alluel sogdu þeir vtan gesti hinum nykomna honum finnzst ekki til ok þat hyggiu uær at hann kunne ekki til at sia at hann anzsar ekki um slika hluti. Herbergissuæinninn gengr innar firir konung ok segir honum þessi hin somu ord gestanna ok þessi hinn komni gestr huersu hann annzsade litt til þessa gripar er honum uar synd slik gessime. Konungr sagde þa. gestr hinn komni mun fleire uita en þer munut ætla ok skal hann koma til min j morgin ok segia mer nỏkkura sỏgu. Nu talazst þeir uit gestirnir utar a bekkinn. þeir spyria hinn nykomna gest huar hann hefir set iafnogodan hring edr betra. (Gestr suarar). med þui at ydr þikir undarligt at ek tala sua fatt til þa hefir ek uist set þat gull at ỏngum mun er verre nema betra synizst. Nu hleia konungs menn miog ok segia at þar horfizst til gamans mikils ok muntu uilia uedia uid oss at þu hafir set iafnngott gull sem þetta sua at þu megir þat sanna. skulu uer uit setia .iiij. merkr gangs silfrs en þu knif þinn ok bellti ok skal konungr um segia huorir sannara hafa. Gestr sagde þa. æigi skal nu huortueggia gera uera j kallzsi med ydr enda hallda æigi ummæli þau sem þer bidit. ok skal uist uedia her um ok sua mikit uid leggia sem þer hafit[330] mællt en konungr skal um segia huorir sannara hafa. Hætta þeir nu sinu tali. tekr Gestr hỏrpu sina ok slærr uel ok læingi um kuelldit sua at ollum þikir unat j a at heyra ok slærr þo Gunnarsslag bezst. ok at lyktum slærr hann Gudrunarbrỏgd hinu fornnu. þau hofdu menn æigi fyrr heyrt. Ok eftir þat suofu menn af um nottina. Konungr stendr snemma upp um morguninn ok hlydir tidum. ok er þeim er lokit gæingr konungr til bordz med hird sinne. ok er hann er kominn j hasæti geingr gestasuæitin innar firir konung ok Gestr med þeim ok segia honum sin ummæli ỏll ok uedian þa sem þeir hofdu haft adr. Konungr suarar. litit er mer um uedian ydra þo at þer setit peninga ydra uit. get ek þess til at ydr hafi drykkr j hỏfut fæingit. ok þiki mer rad at þer hafit at ỏngu allra |[331] hellzst ef Gesti þikir suo betr. Gestr suarar. þat uil ek at halldizst oll ummæli uor. Konungr mællti. suo litzst mer a þig Gestr at minir menn muni hafa mællt sig j þaular um þetta mal meirr en þu. en þo mun þat nu skiott reynt uerde. Eftir þat gengu þeir j brott ok foru menn at drekka. ok er drykkiubord uoru upptekin lætr konungr kalla Gest ok talar suo til hans. nu uerdr þu skylldr til at bera fram gull nỏkkut ef þu hefir til suo at ek megi segia um uedianina met ydr. Þat munu þer uilia herra sagde Gestr. Hann þræifar þa til siods æins er hann hafde uit sig ok tok þar upp æitt knyti ok leysir til ok færr j hendr konungi. Konungr ser at þetta er brotit af saudulbringiu ok ser at þetta er allgott gull. hann bidr þa taka hringinn Hnitut. ok er suo uar gert berr konungr saman gullit ok hringinn ok mællti sidan. uist litzst mer þetta betra gull er Gestr hefir fram borit ok suo mun litazst flæirum monnum þo at siai. Saunnudu þetta þa margir menn med konungi. sidan sagde hann Gesti uedfeet. þottuzst gestirnir þa vsuinner uid ordnir um þetta mal. Gestr mællti þa. takit fe ydnart sealfir þuiat ek þarf æigi at hafua. en uedit ekki oftarr uit okunna menn þuiat æigi uitu þer huernn þer hittit þann firir at bæde hefuir flæira set ok heyrt en þer. en þakka uil ek ydr herra órskurdinn. Konungr mællti þa. nu uil ek at þu segir huadan þu fekt gull þat er þu ferr med. Gestr suarar. traudr er ek þess þuiat þat mun flestum þikkia vtruligt er ek segi þar til. Þo uilium uer heyra segir konungr med þui at þu hefir oss adr hæitit sỏgu þinne. Gestr suarar. ef ek segi ydr huersu farit er um gullit þa get ek at þer uilit heyra adra sỏgu þar med. Vera ma þat segir konungr af rett getir þu þessa.


Frasogn Gestz. capitulum.

284. Þa mun ek segia fra þui er ek for sudr j Frakland. uillda ek foruitnazst um konungs sidu ok mikit agæti er for fra Sigurde Sigmundarsyne um uænlæik hans ok þroska. uard þa ekki til tijdenda fyrr en ek kom til Fraklandz ok til motz uit Healprek konung. hann hafde mykla hird um sig. Þar uar þa Sigurdr Sigmundarson Uolsungssonar ok Hiordisar Eylimadottur. Sigmundr fell j orrostu firir Hundings sonum en Hiordijs giftizst Halfui syni Hialpreks konungs. Uex Sigurdr þar upp j barnnæsku ok allir synir Sigmundar konungs. uoru þeir umfram alla menn um afl ok uoxst Sinfiotli ok Helgi er drap Hunding konung ok þui uar hann Hundingsbani kalladr. þride het Hamundr. Sigurdr uar þo allra þeirra brædra framazst. er monnum þat ok kunnikt at Sigurdr hefir uerit gỏfgazstr allra herkonunga ok bezst at ser j fornnum sid. Þa uar ok kominn til Healpreks konungs Reginn son Hræidmars. hann uar huerium manni hagari ok duergr a uỏxst vitr madr grimmr ok fiolkunnigr. Reginn kende Sigurdi marga hluti ok elskade hann miog. Hann sagde þa fra forelldrum sinum ok suo atburdum undarligum er þar hofdu georst. Ok er ek hafde skamma stund þar uerit gerdumzst ek þionustumadr Sigurdar sem margir adrir. Allir elskudu hann miog þuiat hann uar bæde blidr ok litilatr ok milldr af fe uit oss.


Vidrtal þeirra konungs ok Gestz

285. Þat uar æinn dag at ver komum til husa Regins ok uar Sigurdi þa uel fagnnat. Þa quad Reginn visu þessa.


Kominn er hingat
sonr Sigmundar
seggr hinn snarrade
til sala uorra.
megnn hefir mikit
en ek madr gamall
er mer fangs uon
af frekum ulfui.


Ok enn quad hann.


Ek mun fræda
folkdiarfan gram
nu er yngua konr
med oss kominn.
sia mun ræsir
rikstr und solu
frægr um lỏnd ỏll
med lofui sinu.


Sigurdr uar þa iafnan med Regin ok hann sagde honum mart af Fafni er hann la a Gnipahæide[332] j orms liki ok at hann uar undarliga mikill uexsti. Reginn gerde Sigurde suerd er Gramr het. þat uar sua snarpeggiat at hann bra þui j ana Rin ok let reka ofan at ullarlagd firir strauminum ok tok j sundr lagdinn. sidan klauf Sigurdr stedia Regins med suerdinu. Eftir þat eggiade Reginn Sigurd at drepa Fafni brodr sinn. ok quad visu þessa.


Hatt munu hlęia
Hundings synir
þeir er Eylima
alldrs uornnudu.
ef mig tegar
mæirr at sękia
hringa rauda
en hefnna fỏdur.


Eftir þetta byrr Sigurdr ferd sina ok ætlar at heria a Hundings sonu ok færr Hialprekr konungr honum mart lid ok nỏkkur herskip. J þessi ferd uar med Sigurdi Hamundr brodir hans ok Reginn duergr. ek uar ok þar ok kolludu þeir mig þa Nornagest. Uar Hialpreki konungi kunnlæiki a mer þa er hann uar j Danmork med Sigmunde Uolsungssyne. þa atti Sigmundr Berghillde ok skildu þau sua at Berghilldr drap Sinfiotla son Sigmundar med æitri. Sidan fek Sigmundr sudr j Fraklandi Hiordisar Eylimadottur er Hundings synir drapu ok atti Sigurdr bæde at hefnna fỏdur sins ok modrfỏdur. Helgi Sigmundarson er Hundingsbani uar kalladr uar brodir Sigurdar |[333] er sidan uar kalladr Fafnisbani. Helgi brodir Sigmundar hafde drepit Hunding konung ok sonu hans .iij. Eyiulf Herrỏd Hioruard. Lyngui komzst undan ok .ij. brędr hans Alfr ok Hemingr. uoru þeir hinir frægstu menn um alla atgerui ok uar Lyngui firir þeim brædrum. þeir uoru miog fiolkunnigir. þeir hofdu kugat marga smakonunga ok marga kappa drepit ok margar borgir brent ok gerdu hit mesta heruirke j Spanialande ok Fraklandi. en þa uar æigi kæisara riki komit nordr hingat yfir fiallit. Hundings synir hofdu tekit undir sig þaf riki er Sigurdr atti j Fraklandi ok uoru þeir þar miog fiolmennir.


Saga Gestz

286. Nv er at segia fra þui er Sigurdr biozst til bardaga j mot Hundings sonum. hann hafdi mikit lid ok uel uopnnat. Reginn hafde miog radagerd firir lidinu. hann hafdi suerd þat er Ridill het er hann hafde smidat. Sigurdr bad Regin lea ser suerdit. hann gerde sua ok bad hann drepa Fafni þa er hann kæmi aftr or þessi ferd. Sigurdr het honum þui. Sidan sigldu ver sudr med landi. þa fengu ver giorningauedr stor ok kendu þat margir Hundings sonum. Sidan sigldu uer nokkuru landhallara. þa sam uer mann æinn a biargsnỏs nokkurre er gek fram af siofarhomrum. hann uar j heklu grænni ok blam brokum ok knefta sko a fotum upphafua ok spiot j hende. Þessi madr liodar a oss ok quad.


Huerir rida her
ræfils hestum
hafri unnar
hafi glymianda.
eru segl ydr
siofui stokkin
munu at uopnadir
uind of standaz.


Reginn quad i moti.


Her eru uer Sigurdr
a sia komnir
er oss byrr gefinn
uit bana sealfan.
fellr bratt brekt
brondum herra
hiunnuigg hrapa
huerr spyr at þui.


Heklumadrinn quad.


Hnikar hetom mik
þa er hug gladdi
Uỏlsungr uida
ok uegit hafde.
nu mattu kalla
karll a biargi
Feing edr Fiolni
far uil ek þiggia.


Þa uiku ver at landi ok lægdi skiott uedrit ok bat Sigurdr karll ganga ut a skipit. hann gerde sua. þa fell þegar uedrit ok gerdi hinn bezsta byr. Karll settiz nidr firir kne Sigurde ok uar miog makradr. hann spurde ef Sigurdr uillde nokkut rad af honum þiggia. Sigurdr kuetzst uilia. sagdizst þat (ætla) at hann munde uerda raddriugr ef hann uillde monnum gagnn gera. Sigurdr quad til heklumannz.


Segþu mer þat Hnikarr
allz þu huortueggia ueitzst
goda hæill ok guma.
hueriar eru bezstar
ef beriazst skal
hæillir at suerda suipan.


Hnikarr quad.


Morg erv god
ef gumnar vita
hæill at suerda suipan.
dyggua fylgiu
hygg ens dỏkkua vera
af hrotta meida hrapi.


Þat er annat
ef þu ert um kominn
ok til brottferdar buinn.
tua þu litr
ara j standa
hrodrfulla hale.


Þat er hit þridia
ef þu þiota heyrir
ulf undir askinum.
hæilla audit
uerdr þer af healmstỏfum
ef þu litr þa fyrr fara.


Einge skal gumna
j gegnn uega
sidsitiande systur mana.
þeir sigr hafua
sem sia kunnu
hiorleiks huatir edr hamallt fylkia.


Þat er faar mikit
ef þu fæti drepr
þa er at uigi uegr.
tálar disir
standa þer a tuær hlidar
ok uilia þig saran sia.


Kemdr ok þueginn
skal kennazst huerr
ok af minne mettr.
þuiat ouist er
huat er aftnni kemr
illt er firir hæill at hrapa.


Ok eftir þat sigldu uer sudr firir Hollsetuland ok firir austa Frijsland ok þar at lande. Þegar fregna Hundings synir um ferd uora ok safnna lide ok uerda bratt fiolmennir. ok er uer finnumzst tekzst hardr bardagi. uar Lyngui þeirra brædra fremzstr j allre framgongu. sottu þo allir fast fram. Sigurdr sækir j moti sua hart at allt hrỏk firir honum þuiat suerdit Gramr uerdr þeim skæinuhætt. en Sigurdi þarf æigi hugar at fryia. Ok er þeir Lyngui finnazst skiftazst þeir morgum hoggum uid ok beriazst alldiarfliga. uerdr þa huilld a bardaganum þuiat menn horfa a þetta æinuige. þat uar langa hrid at huorgi þeirra kom sari a annann. su(a) voru þeir uigfimir. Sidan sækia brædr Lyngua fast fram ok drepa margan mann en sumir flyia. Þa snyrr Hamundr brodir Sigurdar j moti þeim ok ek med honum. uerdr þa nokkur mottaka. en suo lykr med þeim Sigurdi ok Lyngua at Sigurdr gerir hann handtekinn ok var hann settr j iarnn. En er Sigurdr kom til uor þa uerda skiot umskipti. falla þa Hundings synir ok allt lid þeirra enda myrkuir þa af nott. Ok þa er lysti um morguninn uar Hnikar horfinn ok sazst æigi sidan. hyggia menn at þat hafui Odinn verit. Uar þa um þat talat huernn dauda Lyngui skyllde hafua. Reginn lagde þat til rads at rista skyllde blodỏrnn a baki honum. tok Reginn þa uit suerdi sinu af mer ok ræist med þui bak Lyngua suo at hann skar rifin fra hrygginum ok dro þar vt lungun. suo du Lyngui |[334] med mikilli hreysti. Þa quad Reginn.


Nu er blodugr ỏrn
breidum hiorui
bana Sigmundar
a baki ristinn.
farr uar fremre
sa er folld ridur
hilmis hnefui
ok Hugin gladdi.


Þar uar almikit herfang. toku lidsmenn Sigurdar þat allt þuiat hann uillde ekki af hafua. uar þar mikit fe j klædum ok uopnum. Sidan drap Sigurdr þa Fafni ok Regin þuiat hann uillde suikia hann. tok Sigurdr þa gull Fafnis ok ræid a burt med. uar hann sidan kalladr Fafnisbani. Eftir þat reid hann upp a Hindarhæide ok fann þar Brynhilldi. ok foru þeirra skifti sem segir j sỏgu Sigurdar Fafnisbana.


Gestr sagdi fra Starkadi

287. Sidan færr Sigurdr Gudrunar Giukadottur. uar hann þa um hrid med Giukungum magum sinum. Ek uar med Sigurdi nordr j Danmork. ek uar ok med Sigurdi þa er Sigurdr konungr hringr sende Gandalfs sonu maga sina til motz uid Giukunga Gunnar ok Hogna ok beiddi at þeir munde luka honum skatt edr þola her ella. en þeir villdu veria land sitt. Þa hasla Gandalfs synir Giukungum uoll vid landamæri ok fara aftr sidan. en Giukungar bidia Sigurd Fafnisbana fara til bardaga med ser. hann sagdi suo vera skylldu. Ek var þa enn med Sigurdi. siglldum ver þa enn nordr til Hollsetulandz ok lendum þar sem Jarnnamodir hæitir. en skamt fra hỏfninne uoru settar upp heslisstæingr þar sem orrostan skyllde uera. sia uer þa morg skip sigla nordan. uoru Gandalfs synir firir þeim. sækia þa huorirtueggiu. Sigurdr hringr var æigi þar þuiat hann uard at ueria land sitt Suiþiod þuiat Kurir ok Kuænir heriudu þangat. Sigurdr uar þa gamall miog. Sidan lystr saman lidinu ok uerdr þar mikil orrosta ok mannskæd. Gandalfs synir gengu fast fram þuiat þeir uoru bæde mæira ok sterkare en adrir menn. J þeirra lide sazst æinn madr mikill ok sterkr. drap þessi madr menn ok hesta sua at ekki stod vid. þuiat hann uar likare jottnum en monnum. Gunnarr bad Sigurd sekia j moti mannskelmi þessum þuiat hann quad æigi sua mundu duga. Sigurdr redzst nu j moti þeim mykla manni ok nokkurir menn med honum. ok voru þa[335] flestir þess ofuser. Finnum uær þa skiott hinn mykla mann ok segir Gestr ok fretti Sigurdr hann at nafni ok huadan hann uæri. Hann quazst Starkadr hæita Storuerksson nordan af Fenhring ór Noregi. Sigurdr kuetzst hans heyrt hafua getit ok oftazst at illu. er(u) slikir menn æigi sparande til ufagnadar. Starkadr mællti. huerr er þessi madr er mig lytir suo miog j ordum. Sigurdr sagde til sin. Starkadr mællti. ertu kalladr Fafnisbani. Sua er segir Sigurdr. Starkadr uill þa undan læita en Sigurdr snyrr eftir ok færir a loft suerdit Gram ok lamdi hann med hiolltunum iaxllgardinn suo at hrutu ór honum .ij. iaxslar. uar þat meitzslahỏgg. Sigurdr bad þa mannhundina brott dragazst þadan. Starkadr snarazst þa j brott þadan. en ek tok annan iaxslinn ok hefui ek med mer. er sa nu hafdr j klukkustreing j Danmork ok uegr .vij. aura. þikir monnum foruitni at sia hann þar. Eftir flotta Starkadar flyia Gandalfs synir. toku uer þa mikit herfang ok foru sidan konungar hæim j riki sitt ok setiazst þar vm hrid.


Gestr sagdi fra Sigurdi

288. Litlu sidarr heyrdum uer getit nidingsuigs Starkadar er hann hafdi drepit Armod[336] konung j laugu. Uar þat æinn dag at Sigurdr Fafnisbani ræid til æinnarhuerrar stefnu. þa ræ(i)d hann j æinahueria uæisu en hestrinn Grani[337] hliop upp sua hart at j sundr stok biostgerdin ok fell nidr hringian. en er ek sa huar hon gloade j læirinum tok ek upp ok færda ek Sigurde en hann gaf mer. Hafui þer nu firir litlu set þetta sama gull. Þa stỏk Sigurdr af baki. en ek strauk hest hans ok þo ek læir af honum ok tok ek æinn lepp or tagli hans til syniz uaxstar hans. Syndi Gestr þa leppinn ok var hann .vij. alna harr. Olafr konungr mællti. gaman mikit þikir mer at sỏgum þinum. Lofudu nu allir frasagnir hans ok fræklæik. Uillde konungr at hann segde myklu flæira vm atburde frænda sinna. segir Gestr þeim marga gamansamliga hluti allt til aftans. foru menn þa at sofua. en um morgininn eftir let konungr kalla Gest ok uill enn flæira tala uit Gest. Konungr mællti. æigi fæ ek skilit til fullz um alldr þinn huer likendi þat ma uera at þu ser madr suo gamall at þu værir uit staddr þessi tidendi. uerdr þu at segia sỏgu adra suo at ver verdim sannfrodari um slika atburde. Gestr suarar. vita þottumzst ek þat firir at þer mundit heyra uilia adra sỏgu mina ef ek segdi um gullit huersu farit uæri. Konungr mællti. segia skalltu uist.


Gestr sagdi fra Brynhilldi ok gygi

289. Ða er nu enn at segia segir Gestr at ek for nordr til Danmerkr ok settumzst ek þar at fỏdurlæifd minne þuiat hann andadizst |[338] skiott. ok litlu sidarr fretta ek dauda Sigurdar ok suo Giukunga ok þotti mer þat mikil tidende. Konungr mællti. huat uard Sigurdi at bana. Gestr suarar. su er flestra manna sỏgnn at Guthormr Giukason legdi hann suerde j gegnum sofanda j sæng Gudrunar. en þyuerskir menn segia Sigurd drepinn hafa uerit uti a skogi. en igdurnar sỏgdu sua at Sigurdr ok Giuka synir hofd(u) ridit til þings nokkurs ok þa dræpi þeir hann. en þat er alsagt at þeir uogu at honum liggianda at vuỏrum ok suiku hann j trygd. En hirdmadr æinn spyrr. huersu for Brynhilldr þa med. Gestr suarar. þa drap Brynhilldr .vij. þræla sina ok .v. ambattir en lagde sig suerde j gegnum ok bad sig aka med þessa menn til bals ok brenna sig dauda. Ok sua uar gert at henni uar gert annat bal en Sigurdi annat ok uar hann fyrri brenndr en Brynhilldr. henni var ekit j ræid æinne ok uar tialldat um guduef ok purpura ok gloade allt uit gull. ok sua uar hon brend. Þa spurdu menn Gest huort Brynhilldr hefde nokkut kuedit daud. Hann quad þat satt uera. Þeir badu hann kueda ef hann kynne. Þa mællti Gestr. þa er Brynhilldi uar ekit til brennunnar a helueg ok uar farit med hana nærr homrum nokkurum. þar bio æin gygr hon (var) vti firir hellisdyrum ok uar j skinnkyrtli ok suort yfirlitz. hon hefir j hendi ser skogaruond langan ok mællti. þessu uil ek bæina til brennu þinnar Brynhilldr. ok uæri betr at þu uærir lifande brend firir odadir pinar þær at þu letzst drepa Sigurd Fafnisbana sua agætan mann. ok oft var ek honum sinunt. ok firir þat skal ek hlioda a þig med hefnndarordum þeim at ollum ser þu at læidare er slikt heyra fra þer sagt. Eftir þat hliodazst þęr a Brynhilldr ok gygr. Gygr quad.


Skalltu j gegnum
ganga æigi
griote studda
garda mina.
betr sæmdi þer
borda at rekia
helldr en at vitia
uorra ranna.


Huat skaltu uitea
ua a landi
huerflynt hỏfut
husa minna.
þu hefir uorgum
ef þin vitia
morgum til matar
mannz blod gefit.


Þa quad Brynhilldr.


Bregtu mer æigi
brudr ỏr stæine
þott uæra ek fyrr
j uikingu.
ek mun okkar
ædri þikkia
þeim er edli mitt
um kunna.


Gygr quat.


Þu ert Brynhilldr
Budla dottir
hæilli uestu
j heim borin.
þu hefir (Giuka)
of glatat bỏrnum
ok bui þeirra
brugdit godu.


Brynhilldr quad.


Ek mun segia þer
sanna rædu
uæilgiarnnt hỏfut
ef þig uita lystir.
hue gerdu mig
Giuka arfar
astalausa
ok æidrofa.


Let mig af harmi
hugfullr konungr
Atla systur
undir æik bua.
uar ek uetra .xij.
ef þess uita lystir
þa er ek ungum gram
æida suardag.


Ek let gamlan
gygiar brodur
Hialmgunnar nest
heliar ganga.
gaf ek ungum sigr
Audar brodur
þar uar mer Odinn
of greypr firir.


Lauk hann mig skiolldum
j skatalunde
raudum ok huitum
reyndar suęfda.
þann bad hann slita
suefni minum
er huergi landz
hrædazst kynni.


Let hann um sal minn
sunnanuerdan
hafan brenna
hrottgarm uidar.
þar bad hann þegar æinn
yfir um rida
þann er færde mer
Fafnis dynu.


Ræid godr Grana
gullmidlandi
þar er fostri minn
fletium styrde.
æinn þotti hann þar
ollum betri
uikingr Dana
j virdingu.


Suofu vid ok undum
j sæng æinne
sem hann brodir minn
of borinn væri.
huorki matti
hỏnd yfir annat
.viij. nottum
enn at leggia.


Þui bra mer Gudrun
Giuka dottir
at ek Sigurde
suæfa a armi.
þa uard ek þess uiss
at ek uillda ei
at þau uielltu mig
j verfangi.


Munu vid of strid
allz of læingi
konur ok kallar
kuikir um fordazst.
vit skulum okkrum
alldri slita
Sigurdr saman
sỏxstu nu gygr.


Þa æpti gygr ogurligri rỏddu ok hliop inn j biargit. þa sỏgdu hirdmenn konungs. gaman er þetta ok segþu enn flæira. Konungr mællti. æigi er naudzsyn at segia flæira fra þuilikum hlutum. Konungr mællti. vartu nỏkkut med Lodbrokar sonum. Gestr suarar. skamma stund uar ek med þeim. ek kom til þeirra þa er þeir heriudu sudr at Mundiafialli ok brutu Uifilsborg. þa uar allt uit þa hrætt þui at þeir hỏfdu sigr huar sem þeir kuomu. ok þa ætludu þeir at fara til Romaborgar. Þat uar æinn dag at madr nokkurr kom firir Beornn konung jarnsidu ok hæilsar honum. konungr tekr honum uel ok spurde huadan hann uæri at kominn. hann sagdizst kominn sunnan fra Romaborg. Konungr spurde. hue langt er þangat. Hann suarade. her mattu sia konungr sko er ek hefir a fotum. tekr hann þa iarnnsko af fotum ser |[339] ok uoru allþykkir ofan en miog slitnir nedan. suo er lỏng læid hedan til Romaborgar sem þer megit nu sia a skom minum huersu hart at þeir hafa þolat. Konungr mællti. furdu lỏng læid er þetta at fara ok munu uer aftr snua ok heria æigi aa Romariki. Ok sua gera þeir at þeir fara æi læingra ok þotti huerium þetta undarligt at snua suo skiott sinu skapi vid æins mannz ord er þeir hỏfdu adr allt rad firir gort. Foru Lodbrokar synir uit þetta aftr ok heim nordr ok heriudu æigi læingra sudr. Konungr spurde[340]. andsynt uar þat at helgir menn j Roma uilldu æigi yfirgang þeirra þangat. ok mun sa ande af gude sendr verit hafua at suo skiftizst skiott þeirra firirætlan at gera ekki spelluirke hinum helgazsta stad Jesu Cristi j Romaborg.


Af spurningum konungs vid Gest

290. Enn spurde konungr Gest. huar hafir þu þess komit til konunga er þer hefir bezst þott. Gestr segir. mest glede þotti mer med Sigurde ok Giukungum. en þeir Lodbrokar synir uoru menn sealfradazstir at lifa sem menn uilldu. en med Eireki at Uppsolum uar sæla mest. en Haralldr konungr harfagri uar uandazstr at hirdsidum allra fyrr nefnndra konunga. Ek uar ok (med) Hlỏdui konungi a Saxlandi ok þar var ek primsigndr þuiat ek matti æigi þar uera elligar þuiat þar uar kristni uel halldin ok þar þotti mer at ỏllu bezst. Konungr mællti. mỏrg tidendi muntu segia kunna ef uer uilium spyria. Konungr frettir nu margs Gest. en Gestr segir þat allt greiniliga. ok um sidir talar hann sua. nu ma ek segia ydr þui at ek er Nornnagestr kalladr. Konungr sagdizst þat heyra uilia.


Nornagestr var skirdr med raadi konungs

291. Þat uar þa er ek uar fæddr upp med fỏdur minum j þeim stad er Græningr hæitir. fadir minn uar rikr at peningum ok hellt rikuliga herbergi sin. Þar foru þa um landit uoluur er kalladar uoru spakonur ok spadu monnum alldr. þui budu menn þeim ok geordu þeim ueitzslur ok gafu þeim giafir at skilnade. Fadir minn gerde ok suo ok kuomu þær til hans med suæit manna ok skylldu þær spa mer orlỏg. la ek þa j uỏggu er þær skylldu tala um mitt mal. þa brunnu yfir mer .ij. kertislios. Þær mælltu þa til min ok sogdu mig mikinn audnumann uerda mundu ok mæira en adra mina forelldra edr hofdingia synir(!) þar j landi ok sogdu allt sua skylldu fara um mitt rad. Hin yngsta nornnin þottizst oflitils metin hia hinum .ij. er þær spurdu hana æigi eftir slikum spaam er suo uoru mikils uerdar. uar þar ok mikil ribballda suæit er henni hratt ór sæti sinu ok fell hon til iardar. Af þessu uard hon akafa stygg. kallar hon þa hatt ok ræidiliga ok bad hinar hætta sua godum ummælum uit mig. þuiat ek skapa honum þat at hann skal æigi lifa leingr en kerti þat brennr er upp er tendrat hea suæininum. Eftir þetta tok hin ellri uoluan kertit ok slokti ok bidr modur mina uardueita ok kuæikia æigi fyrr en a sidazsta degi lifs mins. Eftir þetta foru spakonur j bur(t) ok bundu hina ungu nornn ok hafa hana sua j burt. ok gaf fader minn þeim godar giafir at skilnade. Þa er ek er roskinn madr fær modir min mer kerti þetta til uarduæitzslu. hefui ek þat nu med mer. Konungr mællti. hui fortu nu hingat til uor. Gestr suarar. þessu suæif mer j skap. ætlada ek mig af þer nokkura audnu hliota mundu þuiat þer hafit firir mer verit miỏg lofadir af godum monnum ok vitrum. Konungr sagde. uilltu nu taka helga skirnn. Gestr suarar. þat uil ek gera ath ydru radi. Uar nu sua gert ok tok konungr hann j kærlæika vid sig ok gerde hann hirdmenn sinn. Gestr uard trumadr mikill ok fylgdi uel konungs sidum. uar hann ok uinsæll af monnum.


Andlaat Gestz

292. Þat var æinn dag at konungr spurde Gest. huersu læingi uilldir þu nu lifa ef þu redir. Gestr suarar. skamma stund hedan af ef gud uillde þat. Konungr mællti. huat mun lida ef þu tekr nu kerti þitt. Gestr tok nu kerti sitt ỏr hỏrpustokki sinum. Konungr bad þa kueikia ok suo uar gert. ok er kertit uar tendrat brann þat skiott. Konungr spurde Gest. huersu gamall madr ertu. (Gestr suarar). nu hefui ek þriu hundrut uetra. Allgamall ertu sagdi konungr. Gestr lagdizst þa nidr. hann bad þa olia sig. þat let konungr gera. ok er þat uar gert uar litit obrunnit af kertinu. Þat fundu menn þa at læid at Gesti. uar þat ok iafnnskiott at brunnit uar kertit ok Gestr andadizst ok þotti ollum merkiligt hans andlat. þotti konungi ok mikit mark at sỏgum hans ok þotti sannazst um lifdaga hans sem hann sagde.


Þaattr Helga Þorissunar

Þorir het madr er bio j Noregi a bæ þeim er a Raudabergi hæitir. þessi bærr er skamt fra Uikinne. Þorir atti .ij. syne. het annarr Helgi en Þorstæinn annar. badir uoru þeir þrifligir menn ok uar |[341] þo Helgi framar vm jþrottir. Fadir þeirra uar hesserr at nafnnbot. hann var j vinattu uit Olaf konung. Þat uar a æinu sumri at þeir brædr hỏfdu kaupferd nordr til Finnmerkr ok hofdu smior ok flesk til kaups vid Finna. fengu þeir goda kaupferd ok helldu aftr at alidnu sumri ok kuomu um dag uit nes þat er het Vimund. þar uar allgodr skogr. gengu þeir a land upp ok fengu nokkut mỏsurtre. uerdr Helga læingra gengit j skoginn en ỏdrum monnum. sidan kast(a)r yfir myrkri myklu sua at hann hittir æigi til skipsins a þeim aftnne. tekr nu ok skiott at dimma af nott. Þa ser Helgi huar .xij. konur rida or skoginum. þær uoru allar a raudum hestum ok j raudum ræidklędum. þær stigu af[342] bake. allr ræidingr hestanna þa gloade uid gull. æin bar þar af ollum um uænlæik ok allar adrar þiona henni þessi hinni skoruligu konu. hestar þeirra gengu a gras. eftir þat settu þær nidr eitt fagurt tialld. uar þat stafat med ymsum litum ok vida gullskotit ok oll hofudin uoru uit gull buin er af upp gengu landtialldinu ok suo staungin er upp stod ok mikill gullknappr ofan aa. ok (er) þær hỏfdu um buizst ræistu þer bord ok baru a margskonar krasir. þa toku þær handlaugar. uazkall ok munnlaugar geruar af silfri ok for(!) ok allt laugat j gulli. Helgi stod nærri tialldi þeirra ok horfde a. Su er firir þeim uar mællti. Helgi gak hingat ok þigg her mat ok drykk med oss. Hann gerir (sua). Helgi ser at þar er fridr drykkr ok ỏnnur fædzsla ok uæn ker. Þa uoru bord ofan tekin ok huilur bunar ok uoru þær myklu skrautligri en annarra manna sængr. Su kona spyr Helga er firir þeim uar huart hann uillda helldr liggia æinn saman edr hea henni. Helgi spyrr hana at nafni. Hon suarar. ek hæiti Jngibiorg dottir Gudmundar af Glæsisuollum. Hann mællti. hea þer uil ek liggia. Ok suo gerdu þau .iij. nætr j samt. uar þa biart uedr. standa þau þa upp ok klædazst. Jngibiorg mællti þa. nu munu vid her skilia. erv her kistlar .ij. annar er fullr af silfri en annar af gulli er ek uil gefua þer ok seg ỏngum manni huadan þer kom. Eftir þat rida þær burtt sama ueg sem þangat. en hann for til skip(s) sins. fagnna þeir honum uel ok spyria huar hann (hafi) dualizst. en hann uill þar ekki fra segi(a). hallda þeir þa sudr med landi ok koma hæim til fodur sins ok hafua aflat mikils fiar. Fadir Helga ok brodir spyria huadan honum kom suo mikit fe sem hann hafde j kistlunum. en hann uill þat æigi segia. Nu lidr sua fram til jola. þat uar æina nott at kemr a bystna uedr. Þorstæinn mællti vid brodur sinn. uit skulum standa upp ok vita huat lidr um skip okkart. Þeir gera sua ok uar þat fast uel. Helgi hafde latit gera drekahỏfut a skip þeirra upp a stafnnana ok bua uel firir ofan sio. for þat fe þar til er Jngibiorg gaf honum dottir Gudmundar konungs en sumt læsti hann j drekahalsinum. Þa heyra þeir brest mikinn. þar rida at þeim .ij. menn ok hofdu Helga j burt[343] med ser. uæit Þorstæinn æigi huat af honum uerdr. fellr þa uedrit skiott. Þorstæinn kemr heim ok segir fodur sinum þenna atburd ok þikir þetta mikil tidende. ferr hann þegar a fund Olafs konungs ok segir honum huar komit uar ok bidr hann nu verda uissan um huar er sonr hans er nidrkominn. Konungr segizst þat gera mundu sem hann bæidde en quezst þo vuist hugr um segia huer nyt frændum hans mundi at honum verda. Sidan for Þorir heim. ok lidr sua þetta ár ok allt fram á iol annat ár ok sitr konungr a Alregsstodum vm uetrinn. þa kemr atti dagr jola. ok vm kuelldit ganga .iij. menn j hallina firir Olaf konung þa er hann sat yfir bordum. þeir kuedia hann uel. konungr hæilsar þeim uel j moti. er þar kominn Helgi en menn kenna æigi hina .ij. Konungr spurde þa at nafnni en huortueggi kuetzst Grimr heita. erum vit sendir af Gudmunde af Glasisuollum hingat til yduarr. hann sende ydr quediu sina ok þar med .ij. hornn. Konungr tok uit ok voru gullbuin. þetta voru allgodir gripir. Olafr konungr atti .ij. hornn er Hyrningar uoru kalladir. ok þo at þau uæri hardla god þa uoru þau þo betri er Gudmundr sende honum. þess beidde Gudmundr konungr ydr herra at þer uærit uinir hans ok þotti mestu uarda um ydra þykkiu mæirr en allra annarra konunga. Konungr surar þa ỏngu en lætr uisa þeim til sætis felỏgum. Konungr lætr fylla hornnin Grima af godum dryk ok lætr byskup blezsa ok let færa þeim Grimum at þeir drykki fyst af. Þa quad konungr visu þessa.


Gestir skulu hornnum
j gegnn taka
medan huilaz latum þenna
þegn Gudmundar.
ok af samnafnna
sinum drekki
suo skal Grimum
gott ỏl gefazat.


Þa taka Grimar vid hornnunum |[344] ok þykiazst nu vita huat byskup hefir yfir lesit drykkinum. Þeir segia þa. æigi ferr nu fiarre þui sem Gudmundr konungr uor gat til. er þessi konungr prettottr ok kann illa gott at launa þuiat konungr uorr gerde til hans sæmiliga. stondum nu upp allir ok verdum j brottu hedan. Suo gera þeir. uerdr þa hark mikit j stofunni. þeir slogu nidr drykkinum or hornnunum ok slỏgtu login. þa heyrdu þeir bresti stora. Konungr bad gud til gæta ok bad menn upp standa ok stodua þetta hark. sidan uerda þeir Grimar vti ok Helgi med þeim. voru þa lios upp tendrut j konungs herbergi. sia þeir þa drepnna .iij. menn en þar liggia hornnin Grimar a golfinu hia hinum daudum. Þetta er undr mikit sagde konungr ok væri betr at slik yrde sialldan. ok þat hefui ek heyrt sagt af Gudmundi af Glasisuollum at hann se miog fiolkunnigr ok illu megi hellzst vid hann skifta. ok eru þeir menn illa komnir er undir hans ualldi eru ef ver męttim nokkut at gera. Konungr let uarduæita hornin Grima ok af drekka ok dugir þeim uel. Þar er nu kallat Grimaskard ofan at Alrekstodum er þeir hafua austan farit ok er þat aungra manna at fara þar sidan. Nu lidr af uetrinn ok kemr annarr atti dagr iola ok er konungr j kirkiu ok hird hans at hlyda messu. þa koma þar .iij. menn til kirkiu dyra ok er æinn eftir en .ij. fara j brott ok mæla þetta adr. her færum uit þer Gretti konungr ok er æigi uist nærr þu færir af þer. Kenna menn þar Helga. sidan gengr konungr til borda. ok er menn tala vid Helga verda menn þess varir at hann er blindr. fretti konungr þa hueriu gegnde vm hans hag edr huar hann hefdi uerit þessa stund alla. Hann segir þa konungi fyst fra þui er hann fann konurnar j skoginum. þa fra þui er þeir Grimar gerdu uedrit at þeim brædrum er þeir uilldu b(i)arga skipinu. ok sidan hỏfdu þeir Grimar hann med ser til Gudmundar a Glasisuollum ok færdu hann Jngibiorgu dottur Gudmundar. þa mællti konungr. huersu þotti þer þar at vera. Allgott segir hann ok huergi hefuir mer betra þott. Þa spurde konungr at um sidu Gudmundar konungs ok at fiolmenni edr athofnn. en Helgi let yfir ollu uel ok sagde at hans uar myklu fleire en hann fengi talit. Konungr mællti. hui foru þer suo skiotliga j brott j fyrra uetr. Gudmundr konungr sende þa til at suikia ydr segir hann. en firir bænir ydrar let hann mig lausan sua at þer mættit vita huat er af mer væri ordit. en þui foru uer suo skiott j brutt næstunni at þeir Grimar hofdu æigi natturu til at drekka þann dryk er þer letut signa. urdu þeir þessu ræidir at þeir sa sig yfirstignna ok þui drapu þeir menn ydra at sua sagde Gudmundr konungr firir ef þeir fengi ekki mein ydr geort. en hann synde tignn sina j þui at hann sendi ydr hornnin at þer mundit þa sidr eftir mer læita. Konungr spurde. hui fortu nu j brott ỏdru sinne. Helgi suarar. Jngibiorg olli þui. hon þottizst æigi mega liggia hea mer nema med mæinlætum ef hon kæmi vid mig beran ok þui for ek mest j brott. enda uillde Gudmundr konungr ekki þreyta vid ydr þegar hann visse at þer uilldut mig j brott hafua. en um tignn ok ristnu Gudmundar konungs ma ek æigi j fam ordum segia ok um fiolmenni þat er med honum er. Konungr spurde. hui ertu blindr. Helgi suarar. Jngibiorg Gudmundar dottir græip ór mer bæde ỏgun þa er uid skildum ok sagde at konur j Noregi mundu min skamma stund niota. Konungr sagde. makligr væri Gudmundr mæingerda af mer firir þau manndrap er hann gerde ef gud uillde þat vera lata. Sidan uar sent eftir Þori fỏdur Helga ok þakkade hann honum uel er sonr hans uar aftr kominn or trolla hondum. Ferr hann sidan heim en Helgi er eftir med konungi ok lifir til annarar jafnnleingdar. en konungr hafir hornnin Grima med ser þa er hann for sidazsta sinn ór landi. en þat segia menn þa er Olafr konungr huarf af Orminum langa at hyrfui ok hornnin ok hafui æinge madr þau set sidan. ok lykr her fra Grimum at segia.


Sigmundr Brestisson tok vid tru

296. Olafr konungr for nordan ór Þrandheimi er a læid sumarit. en er hann kom a Sunnmæri ok þa þar uæitzslur med æinum rikum bonda þa kom vtan af Færeyium at ordsendingu konungs Sigmundr Brestisson ok Þorir frænde hans. En er Sigmundr fann konung þa tok konungr uid honum allblidliga ok attuzst þeir bratt tal uid. Konungr mællti þa. uel hefir þu gert Sigmundr at þu lagdizst æigi þessa ferd undir hofud. baud ek þer af þui mest a minn fund at mer er mikit sagt af fræklæik þinum ok atgerui. uil ek giarnna uera þinn vin fullkominn ef þu uill hlydnazst mer um þa hluti er mer þikir mestu varda. er þat ok mal sumra manna at okkarr felagsskapr se æigi uuidkæmiligr sakir þess at uit erum nu badir kalladir æigi ohræystiligir en þolat leingi adr uas ok vandrede en vid fengim okkrar æiginligar sæmdir. þuiat okkr hafua sumir hlutir æigi oligt at borizst j vtlegd ok anaud. þu uart barnn ok satt uppa er fadir þinn uar drepinn saklaus. en ek uar j modur kuide er minn fadir var suiksamliga drepinn vtan alla sok nema illzsku ok agirnnd sinna frænda. sua er mer ok sagt at þer væri þui sidr bodnar fỏdur bætr at frændr þinir badu eigi sidr drepa þig en fỏdur þinn ok uart sidan selldr mansali edr enn helldr gefit fe til at þu værir þiadr ok þrælkadr ok med þui moti flęmdr ok fluttr fra þinum eignum ok odaliordu ok hafdir ekki til hialpar j vkunnu landi langann tima utan þat er uandalausir menn uæittu þer miskun med þess fulltinge er alla hlute ma. en þessu æigi olikt er ek hefir tint af þer (hefir mer farit). þegar ek uar fæddr uar mer uæitt umsat ok ofsoknn hugat liflat af minum samlondum[345] sua at modir min uard fatækliga at flyia med mik fỏdr sinn ok frændr ok allar eignir. lidu suo fram .iij. uetr æfui minnar. þui næst uoru vid bæde hertekin af uikingum ok skilda ek þa vid modur mina sua at ek sa hana alldri sidan. var ek þrysuar selldr mansali. uar ek þa a Æistlande med ỏllum okunnum monnum til þess er ek var .ix. uetra. þa kom þar æinn frænde minn sa er uid kannadizst ætt mina. leysti |[346] hann mig or anaud ok flutti mig med ser austr j Gardariki. ok var ek þar adra .ix. uetr enn j vtlegd þo at ek væri þa kalladr frials madr. fek (ek) þa proska nỏkkurnn ok þadan af mæire sæmdir ok virding af Ualldimar konungi en likligt mætti þikia um æinn vtlendan mann enn a þa mynd ok þu fekt af Hakoni jalli. nu er suo komit um sidir at huorrtueggi okkarr hefir ỏdlazst sina fodurlæifd ok fostrland eftir langann misse salu ok sæmdar. nu allra hellzst firir þa skylld er ek hefui spurt at þu hafir alldri blotat skurgod eftir hætti annarra heidinna manna þa hefir ek goda uon aa at hinn halæite himnakonungr skapari allra hluta mune þig læida til kynningar sins helga nafnns ok hæilagrar truar af minum fortolum ok gera þig mer samfelaga j rettum atrunade sua sem iafnan at afli ok allri atgerui ok odrum sinum miskunnargiofum er hann hefir þer ueitt sem mer longum tima fyrr en ek hafda nokkura vissu af dyrd hans. nu uæiti þat sa hinn same allzuallde gud at ek gæti þig læitt til sannrar truar ok undir hans þionostu suo at þadan af megir þu med hans miskun ok minu eftirdęmi ok aeggian læida til hans dyrdar alla þina undirmenn sem ek uænti at verda skal. skaltu ok. hlydnazst sua ef þu vill minum fortolum sem nu hefir ek sagt at þiona truliga gude med stadfesti. ỏdlazst af mer vinattu ok virding þo at þat se æinkis vert hia þeirre sæmd ok sælu er almattigr gud mun þer væita sem huerium annarra þeim er geyma hans bodorda (firir) ast hins helga anda at samrikia sinum sæta syni konungi allra konunga æilifliga j hinne hæstu himnarikis dyrd. En er konungr lauk sinne tỏlu suarade Sigmundr. þat er ydr kunnigt herra sem þer kuomut vid adan j ydru male at ek var þionostubundinn Hakoni jalli. væitti hann mer gott yfirlæti ok unda ek þa alluel minu rade þuiat hann uar hollr ok hæilradr ok astudligr vinum sinum þoat hann væri grimmr ok suikall vvinum sinum. en langt er a mille ykkars atrunadar. en suo sem ek skil af ydrum fagrligum fortỏlum at þessi atrunadr er þer hafit er i alla stade fegri ok fagurligri en hinn er heidnir menn hafua. þa er ek fvss at fylgia ydrum radum ok æignazst ydra vinattu. ok þui uillda ek æigi blota skurgod at ek sa lỏngu at sa sidr var ỏngu nytr þo at ek kynna ỏnguan betra. Olafr konungr uard gladr uid ord Sigmundar er hann tok suo skynsamliga undir hans rædu. uar Sigmundr þa skirdr ok allt hans foruneyti ok let konungr þa kenna honum hæilỏg fræde. var Sigmundr þa med konungi vm vetrinn j mikille virdingu.


Sigmundr for at boda kristni i Færeyium

297. Sva sem uora tok kom konungr æinn dag at mali vid Sigmund ok sagde at hann uillde senda hann vt til Færeyia ok kristnna þat folk er þar bygde. Sigmundr mælltizst undan þi starfui en jattade þo um sidir konungs vilia. Skipade konungr hann þa ualldzmann yfir allar eyiar ok fek honum kennimenn at skira folkit ok kenna þeim skylld fræde. Siglde Sigmundr þegar hann var buinn ok greiddizst hans ferd uel. en er hann kom til Færeyia stefnnde hann þing j Straumsey uid bændr. kom þar fiolmennt. En er þing var sett stod Sigmundr (upp) ok skaut a lỏngu eyrende ok sagde fra þui er hann hafde verit austr til Noregs a fund Olafs konungs Trygguasonar. sagde ok at konungr halde skipat j hans ualld allar eyiarnar. ok toku flestir bændr þui uel. þa mællti Sigmundr. þat uil ek ydr ok kunnikt gera at ek hefir tekit sidaskifti er ek ordinn madr kristinn. hefir ek þat eyrende Olafs konungs ok bodskap at snua her ỏllu folki j eyiunum til rettrar truar. Þrandr suarar mali hans ok sagdi þat tilheyriligt at bændr talade med ser þetta uandamal. bændr sogdu at þat var uel mællt. Gæingu þeir þa annan ueg a uollinn. telr Þrandr þa um firir bændum at einsætt se at næita skiott þessom bodskap. ok lykr suo med hans fortỏlum at þeir uerda allir a æitt sattir. En er Sigmundr sea at allt folkit er drifit til þeirra Þrandar suo at ekki uar eftir hea honum vtan hans menn þeir er kristnir uoru þa mællti hann. ofmikit ualld hefir ek nu fæingit Þrandi. þui næst drifu menn þangat er þeir Sigmundr sátu. hỏfdu þegar uopnin a lofti ok letu ekki fridsamliga. Þeir Sigmundr spruttu upp j mote. þa mællti Þraandr. setizst menn nidr ok lati ekki suo odliga. en þer er þat at segia Sigmundr frænde at ver bændr uerdu allir a æitt sattir um þat eyrende er þu fluttir at ner uilium med ỏngu moti. ok her munu uer uæita þer atgongu a þinginu ok drepa þig nema þu lettir af ok hæitir þui til fasta at flytia alldri sidan þenna bodskap her j eyium. En er Sigmundr ser at hann kemr ỏngu til uegar at sinne vm truna en |[347] hafde onguann styrk til at dæila af kappe uid allt folk þat er þar var samankomit þa vard þat er hann het þessu uid uitnne ok handfestu ok slita vid þat þingit. Sigmundr sat hæima um uetrinn j Skufey ok likade allþungt er bændr hofdu kugat hann en let þat þo ekki a ser finna.


Þraandr kugadr

298. Um uorit uar þat æinn tima þa er straumar voru sem mestir ok monnum þotti vfært a sia ok mille eyianna þa for Sigmundr hæiman or Skufey uit .xxx. manna a tuæim skipum. sagde hann at þa skyllde leggia a tuihættu at koma fram konungs eyrende edr deyia at odrum kosti. Þeir helldu til Austreyiar ok gatu tekit eyna komu þar at alidinne nott a vvart ok slogu hring vm bæinn j Gỏto. skulu sidan stokki a skemmuhurdina þar er Þrandr suaf j ok brutu upp ok toku Þrand hondum ok leiddu vt. Þa mællti Sigmundr. nu er enn sua. ymsir æiga. þu kugadir mig a hausti ok gerdir harda .ij. kosti. nu vil ek gera þer .ij. kosti miog viafnna. sa er godr at þu takir tru retta ok latir skirazst en at odrum kosti skaltu uera drepinn þegar j stad. ok er þer sa illr þuiat þu missir þa skiott audęfa ok ueralldar sęlu þessa hæims en tekr j moti eymd ok æilifa heluitis pinu annars heims. Þrandr mællti. ekki mun ek bregdazst vinum minum hinum fornum. Sigmundr fek þa mann til at uega at Þrande ok fek þeim mykla ỏxi j hond. En er hann gek at Þrande med ræidda ỏxina læit Þrandr vid honum ok mællti. hỏgg mig æi sua skiott ek vil mæla adr nokkut edr huar er Sigmundr frænde minn. Her er ek segir hann. Æinn skaltu rada okkar j milli segir Þrandr ok vil ek taka sid þann er þu uill. Þa mællti Þorir. hỏgg þu madr. Sigmundr suarar. eigi skal hann hỏggua at sinne. Þorir mællti. þat er þinn bane ok þinna vina ef Þrandr gengr nu undan. Sigmundr sagde a þat hætta skylldu. Var Þrandr þa skirdr af presti ok hans hæimamenn. Sigmundr lot Þrand þa fara med ser er hann uar skirdr. for Sigmundr þa um allar Færeyiar ok letti eigi fyrr en þar uar kristit allt folk. Sidan byrr hann skip sitt um sumarit ok ætlar til Noregs at færa Olafi konungi skatta sina ok þar med Þrand or Gotu. En er Þrandr uerdr þessa uarr at Sigmundr ætlar at flytia hann a konungs fund þa badst hann undan þeirre ferd. Sigmundr let þat ekki tia ok slogu landtiolldum þegar byr gaf. en er þeir uoru æigi langt j haf komnir þa hittu þeir bæde j strauma ok storm mikinn. urdu vid þat aftrreka til Færeyia ok brutu skip sitt ok tyndu fe ollu en monnum uard borgit flestum. Sigmundr barg Þrande ok morgum ỏdrum. Þrandr sagde at þeim munde æigi takazst ferdin slett ef þeir leti hann naudgan fara. Sigmundr kuat hann fara skylldu allt at æinu þo at honum þætti illt. Tok Sigmundr þa skip annat ok fe sitt at færa konungi firir skattinn þuiat hann skorti æigi lausafe. Lata þeir nu j haf j annat sinn ok komazst nu læingra alæidis en fyrr. fa þo enn motuidre stor ok rekr þa aftr til Færeyia ok lestu skipit. Sigmundr sagde at honum þotti mikit farbann a liggia. Þrandr quad suo fara mundu huersu oft sem þeir leitade til ef hann færi naudigr med þeim. Sigmundr lætr Þrand nu lausan med þui skilorde at hann sór trunadaræid at hann skal hafua ok hallda kristiliga tru. vera tryggr ok trur Olafi konungi ok Sigmundi. tefia æigi ne talma firir nokkurum manni þar j eyium at vid þa hallde trulæika ok hlydne. fremia ok fullgera þenna bodskap Olafs konungs ok suo huernn annarra þann er hann bydr til hans at gera j Færeyium. ok sua frekliga sór Þrandr sem Sigmundr kunna vandligazst firir at skilia. For Þrandr þa hæim j Gotu en (Sigmundr) sat j Skufey at bui sinu þann uetr þuiat þa var haustat miog er þeir urdu aftrreka j sidara sinne. Let Sigmundr þa bæta þat skipit er minnr uar brotit ok uar þann uetr kyrt ok allt tijdendalaust j Færeyium.


Þraandr villdi eigi fara til Olafs konungs

299. Þa er Sigmundr Brestisson hafde kristnat allar Færeyiar eftir bode Olafs konungs Trygguasonar hugde hann at flytia med ser Þrand ór Gotu ok uard tysuar aftrreka sem adr er ritat. bio hann sidan ferd sina ok græiddizst uel. kom uid Noreg ok fann Olaf konung nordr j Nidarose ok færde honum fe þat er hann greidde firir skatta af Færeyium þa er tyndz hofdu hit fyrra sumar ok suo þann skatt er þa atti at lukazst. Konungr tok honum uel ok dualdizst Sigmundr med konungi læinge um uorit. Sigmundr sagde konungi glỏggliga allt sem farit hafde um skipti þeirra Þrandar ok annarra eyiarskeggia. Konungr suarar. þat uar illa at Þrandr kom æigi a minn fund ok spillir þat miog bygd yduarre vt þar j eyiunum at hann uerdr æigi j brott flæmdr þuiat þat er min ætlan at þar siti æinn hinn uesti madr a ollum Nordrlondum er hann er. Olafr konungr uar mestr jþrottamadr |[348] j Noregi þeirra manna er menn hafa heyrt fra sagt um alla hluti. huerium manni var hann sterkari ok fimari ok eru þar margar frasagnir ritadar vm þat. æin su er hann gek a arum vtbyrdis þa er menn hans reru a langskipe ok lek a .iij. handsỏxum j senn sua at iafnan uar æitt a lofti ok hende ỏll at oddinum. hann uo jafnnt badum hondum ok skaut .ij. spiotum senn. manna fimazstr uid allzskonar bogaskot ok synndr huerium manni betr. hann uar allra manna skygnazstr. brattgeingri uar hann j biorg en huerr madr annarra. Olafr konungr uar allra manna gladazstr ok læikinn miog. blidr ok litilatr ỏrr ok storgiofull akafuamadr mikill um marga hluti skartsamr ok sundrgerdamadr mikill. firir ollum monnum um fræklæik j orrostum. allra manna grimmazstr þa er hann var reidr ok kualde miog uuine sina. suma brende hann j ellde. suma let hann olma hunda rifa j sundr. suma let hann lemia edr kasta firir biorg ofan. voru af slikum sokum vinir hans astudigir uid hann en ovinir hans hræddir. ok vard þi mikil framkuæmd hans um kristnebod ok adra hluti bæde innanlandz ok j odrum londum at sumir gerdu hans uilia med blidu ok vinattu en sumir firir hręzslu sakir. Þat var æinn dag at Olafr konungr talade vid Sigmund vm uorit. nu skulu uit skemta okkr j dag ok reyna fimlæika okkra. Þar er ek miog uanfærr til herra segir Sigmundr en þo skal þetta a ydru ualldi sem annat þat er ek ma rada. Sidan reyndu þeir sund ok skot ok adrar jþrottir ok er þat sỏgnn manna at Sigmundr hafui næst gengit Olafi konungi um margar jþrottir ok hafui þo allar skort en þo minna (en) huernn þeirra manna er þa uoru j Noregi.


Olafr konungr beidde hringinn af Sigmundi

300. Þat er sagt æitt sinn þa er Olafr konungr sat vid dryk ok væitti hird sinne ok hafde marga menn j bode sinu þa uar Sigmundr med konungi j myklum kærlæikum ok satu .ij. menn a milli konungs ok Sigmundar. Sigmundr lagde hendr sinar fram a bordit. konungr læit til ok sa at Sigmundr hafde digran gullhring a hende. Konungr mællti. lat sia hringinn Sigmundr. Hann tok hringinn af hende ser ok fek honum. Konungr mællti. uilltu gefa mer hring þenna. Sigmundr suarade. þat hafda ek ætlat herra at loga æigi hring þessum. Ek man fa þer annan j moti segir konungr ok skal sa huorki minne ne ufridare. Æigi mun ek þessum loga segir Sigmundr þui het ek Hakoni jalli þa er hann gaf mer hringinn med mikille ỏlut at ek munde honum æigi loga. ok þat skal ek efnna þuiat godr þotti mer nautrinn er jall uar ok uel gerde hann vid mik marga hluti. Þa mællti konungr. lat þer hann ok þikia suo godan sem þu uill bæde hringinn ok suo þann er þer gaf. en giftufaatt uerdr þer nu þuiat þessi hringr u(er)dr þinn bani. þetta uæit ek æigi ogiorr en þat huersu þu hefir hann fæingit edr huadan hann er at kominn. gek mer þat mæirr til þessarar bæidne at ek uillde firra vine mina uandrædum en mig fysti at æiga hring þenna. Uar konungr þa raudr sem dreyri j andliti. en þetta tal fell nidr ok uar konungr alldri iafnnblidr sem adr til Sigmunder. dvaldizst hann þo med konungi um hrid ok for eftir þat snemma vt til Færeyia vm sumarit. skildu þeir Olafr konungr þa med vinattu ok sa Sigmundr hann alldri sidan. Kom Sigmundr þa vt til Færeyia ok settizst j bu sitt j Skufey. en þat kom fram sem Olafr konungr sagde at sa madr er het Þorgrimr illi med sonum sinum .ij. myrde Sigmund til hringsins Hakonar nautz þa er Sigmundr uar adr sundmodr j Sudrey þar er j Sanduik hæitir. suo sem segir j Færeyinga sỏgu.


Þaattr Sveins ok Finz

Capitulum

Þess er getit ok suo er ritat a fornnum bokum at a doghum Hakonar jalls Sigurdarsonar var nefnndr[349] j Þrandheimi sa madr er Suæinn het. hann uar audigr madr ok ættstorr falatr ok hoglyndr huersdagsliga en stridr ok storhugadr vid mæire menn ef honum mislikade. hann blotade heidin gud at sid frænda sinna ok forelldra sem j þann tima gerde allt folk j Noregi. hafde Sueinn hof mikit a bæ sinum ok buit virduliga. voru þar j morg skurgod en þo tignade Sueinn Þor æinna mest. hann var j vingan vid Hakon jall sem adrir blotmenn. Sueinn uar kuongadr. hann atti .ij. syne. het annar Sueinn en annar Finnr. Sueinn var likr fỏdr sinum en Finnr var helldr udęll æinrænn ok annmalugr laun(gum) hlutsamr ok hafadamikill en stundum þỏgull ok þriotlyndr ok ỏllu skapi hinn kynligzsti. þui syndizst sumum monnum hann uitlitill. ok ekki miog var hann truadr at sid þeirra þuiat þa sialldan er hann kom j hofit fỏdr sins lofade hann ekki godin helldr hæddi hann þau j hueriu orde ok kallade þau rangeyg ok riuka duzst af. sagde þau æigi mega odrum healpa er þau hofdu æigi afl til ath hræinsa saur af ser. oftliga greip hann til þeirra ok suipti þeim af stollunum. en fadir hans sagde honum þat firir þrifum standa er hann uar suo illa vit þau. suo morg ok mikil þrekuirke sem Þor hafde unnit farit j gegnum biorg ok hamra en Odin rædr sigri manna. Finnr suarar. Þat er hardla litill mattr at briota steinn edr gnipur edr starfua j sliku edr gefua sigr sem Odin gaf med uelum en ỏngu uallde. en mer þikir sa mattugr er sett hefir j fystunni biorgin ok hæiminn allann ok sioinn. edr huat kunne þer fra þeim at segia. En þar uar farętt vm af fỏdr hans. Einn uetr at jolum mællti Finnr er menn voru til drykkiu komnir. margstadar munu hæitstreingingar fram fara a þessu kuellde þar sem æigi man betra at vera en her. nu stræingi ek þess heit at ek skal þiona þeim konungi er æzstr er ok at ỏllu umfram adra. Þessa heitstreinging virdu menn misiafnnt firir Finni. sogdu sumir at Hakon jall væri æzstr hofdingi a Nordrlondum ok Finnr munde honum þiona vilia. Finnr sagde at hann visse huort var jall edr konungr. Toku þa annat sumir menn þeir er suiuirdu firir honum at hann synde fauitzsku sina j þessum |[350] suỏrum ok suo j hæitstreing(ing)inne. Eftir jolin biozst Finnr til brottferdar. fadir hans spurde huert hann ætlade. Finnr suarar. þat uæit ek æigi huert ek skal fara. en læita ætla ek konungs þess er ek uil þiona ok þo suo at æinn at (ek) skal efnna j alla stade heitstræingin(g) mina. Spurde hann þa ef Suæinn brodir hans uillde fara med honum. hann quaz æigi þat uilia. Þat er ok uel sagde Finnr. þu munt ætla at uarduæita fe uort med fỏdr þinum þar til at ek kem aftr. Fadir hans spurde. uilltu at ek fai þer menn til fylgdar. Finnr suarar. þat ferr fiarre. þuiat ekki mun ek uel sia firir fleirum monnum ef ek hefui æigi uit til at sea firir mer sem margir mæla ok ek dyl æigi at suo se. Eftir þetta for Finnr brott ok sudr hit efra a Upplond. kom hann fram austr j Uik. Finnr fek ser þar far med byrdingsmonnum sudr til Danmerkr. en þegar hann kom fotum undir sig j Danmork þa gek hann æinn saman fra skipi til skogar ok bad ekki uel lifa sina forunauta ok ỏngan mann bad hann ser ueg uisa til bygda. uilltizst hann læinge a morkum vti ok um sidir kom hann ór skogi fram þar sem hann fann firir ser æinn hiardsuein. En er þeir funduzst settuzst þeir nidr ok toluduzst vid. spurde Finnr ef skamt væri til bygda. suæinn kuat suo vera. Finnr spurde ef hann uillde skifta klædum uit hann. hann kuetzst þat vilia giarnna. ok suo gerdu þeir. Finnr mællti. huat er her bundit j klædunum. Hann suarar. þat kỏllum ver kross kristnir menn. Þikizst þu vera kristinn sagde Finnr edr huernn ueg er þat at vera kristinn. Sueinninn sagde honum þar af sligt er hann kunne. en Finnr sagdizst ekki af skilia ok sagde honum j mot fra heimsku æinne ok hegoma Þor ok Odni ok þeirra þrekuirkium. Sueinninn mællti. bratt ætla ek at þu fair uafit firir mer. en þat er uænna ef þu finnr byskup uornn er hedan er skamt a brott at þu munir æigi hæimsku æinne uid hann koma þuiat hann mun segia þer merkiligar vm truna en ek. Finnr mællti. huat er þat byskupinn yduarr. huort er þat madr edr annat kuikuende. Sueinninn suarar. æigi þuerr enn hæimskan þin ok ætla ek at þu ser fifl edr afglapi ella ertu ekki iafnnhæimskr sem þu lætr. en byskup kollum uer stiornnarmann ok foringia hæilagrar kristnne. Finnr kuatzst at visu uilia hann hitta. Þui næst fann hann byskup ok kuadde hann. byskup spurde huat manna hann uæri. en (hann) quaz vera Nordmadr. Byskup mællti. a huerna truir þu. Finnr suarar. a Þor ok Odin sem adrir Nordmenn. Byskup mællti. þat er ill trua ok skal ek lata kenna þer adra tru betri. Finnr suarar. þa ueit ek þat at ek heyre huort mer þikir su truan betri. edr hui skaltu lata kenna mer þa tru helldr en syna mer hana sealfr. Byskup sellde hann j hendr presti æinum ok bad hann kenna honum truna. en Finnr uafde allt firir presti sua at hann gat ekki at gert. ok sagde prestr byskupi at madr þessi var suo toruelldr ok hæimskr at ekki matti vid æiga. Byskup mællti. suo litz mer a mann þenna at hann muni uera ekki sua hæimskr sem hann er kynligr. Tok byskup þa at tea ok telia firir honum stormerki almattigs guds. ok sidan mællti Finnr. (Þetta er allt annan ueg en ek heyrdi fyrr at engir gudar uoru jafnmattugir sem Þorr ok Odinn. en nu skilst mer þat hellzt af ordum þinum um) Krist þann er þu bodar ok þer hafit nafnn af tekit er a hann truit ok miog suo huerr madr matti gera uit hann sem uillde medan hann var j þessum hæime en eftir daudann gerdizst hann suo halæitr at hann heriade j heluite ok batt Þor hofdingia allra goda ok sidan stod ekki uætta vid honum. þui synizst mer sem hann se sa konungr sem ek hefir heitstreingt at þiona eftir þui sem þer kennit mer. Byskup mællti. þetta er allt rett eftir þui sem þu hefir fæingit af gude skilning vm. ok kemr nu þat fram sem ek sagda at þu ert myklu vitrari en þu lætr. Uar Finnr þa skirdr ok hellt uel tru sina ok dualdizst þar vm hrid j Danmork.


Sueinn ok Finnr toku tru af ordum konungs

314. En nu er fra þui at segia at Olafr konungr kristnade folkit j Noregi. En þo at alþyda væri skird af kennimonnum þeim er konungr sendi um allan Þrandheim eftir drap Yriarskeggia þa uoru þar sem annarsstadar j landinu þeir er tregir voru til at taka retta tru. einn af þeim uar Sueinn er fyrr var getit ok Sueinn son hans med sinum heimamonnum. En er Olafr konungr fretti at þeir fedgar uilldu æigi tru taka þa sende hann þeim bod at þeir kæmi a hans fund. ok er þeim kuomu konungs bod mællti hinn yngri Suæinn til fodur sins at þeir munde fara a konungs fund ok taka sidan þann sid er konungr bodade. hinn ellri Sueinn kuetz ekki fuss at breyta þeim atrunade er hans frændr ok forelldrar hofdu haft ok halldit. en þo red hinn yngri Sueinn at þeir foru ok fundu konung. tok hann uit þeim uel ok bodade þeim kristni. Sueinn hinn ellri suarar. ekki mun ek lata sid minn. Konungr suarar. þa mun her uerda skiot vmskifte at ek mun lata drepa þig. Sueinn suarar. þat mattu gera ef þu uill. ek er madr gamall ok þiki mer æigi mikit a liggia huort ek dey vti edr inne stundu fyrr |[351] eda sidarr. Þa mællti Sueinn hinn yngri til konungs. herra uęgit fỏdr minum ok drepit hann æigi þuiat hann er ættstor ok frændmargr ok munu þer hafua mart stormenni j moti ydr ef hann er af lifui tekinn. Konungr fann at hinn yngri Sueinn uar allt linari j lynde ok mællti til hans. huat berr mest til at fader þinn er suo tregr til at taka truna. þikia honum fostur þungar edr meinlęti. Sueinn suarar. fiarri ferr þui. þuiat hann er hraustr dreingr ok gilldr kallmadr j alla stade þo at hann se alldradr. en hof Þors þikir honum mest at lata þuiat þat er mikit hus ok fritt ok gert fagrliga ok buit med myklum kostnade. ætla ek honum nærr ganga ef þat skal briota edr brenna. Konungr suarar. þat er þo likazst at þat annathuort hliote fram at fara. Sueinn mællti. þikir ydr ekki þat rad at hofit stande med sinum bunade. ok vinne þer þat til at vit fedgar takim þa tru er þu bodar at æigi se spillt suo agætu smide. en vid munum þat efnna sem vit heitum at æiga ekki vm vid Þor ok biargizst hann þa a sinar hendr. Konungr suarar. æigi uæit ek huort þat hlydir. en þo med þui at ek finn med þer goduilia ok aller menn kalla ykkr dræingi goda þa uil ek þui iata at hofit stande med þessu skilorde sem þu sagdir fram helldr en þit neitit kristni ok bidit suo bradan bana. Gek Sueinn þa at finna fỏdr sinn ok sagde honum huar komit var þeirra male. Hann suarar. hui munde konungrinn þetta uilia saman hafua. Sueinn suarar. a þessu mattu marka fadir huersu mikit konungi þikir varda at vit takim þenna sid er ek ætla okkr hæfua at hafua ok j annan stad huersu uel hann truir okkr til dreingskapar. Sueinn hinn ellri suarar. þui mun ek heita ef konungr uill at blota æigi Þor ok æinge afskifte uæita hæidnum godum ef hann lætr vmeitt standa hofit. Toku þeir þa skirnn ok gerduzst vinir Olafs (konungs) þuiat þeir helldu uel ỏll sin heit ok letu skira allt sitt heimafolk.


Finnr kom til konungs. capitulum.

315. En nu er þar til at taka at Finnr Sueinsson fretti til Danmerkr at sidaskipti uar ordit j (Noregi. for hann til Noregs ok kom nordr j) Þrandheim þann sama uetr er Olafr konungr hafde komit austan ór Vikinne um sumarit ok sat j Nidarose. En er Finnr kom til bæiarins gek hann þegar til þess herbergis er konungr drak inne. Finnr uar buinn fatækliga. bat hann ser inngỏnguleyfis at tala vid konung. þeir kuodu þat ỏnguan hatt at okunnir menn gerde konungi vnadir þa er hann sat yfir bordum. ok latum uit þig ekki inn ganga ok ỏnguan annan stafkall þann er suo er herfiligr ok hæimsligr sem þu ert. Ek ætla þat ok mala sannazst sagde Finnr at ek þyrfta ykkr æinskis orlofs at bidia uonda þræla. Tok hann þa sinne hende huornn dyruordinn ok slỏngde fra dyrunum en hann gek inn. ok þegar hann kom j stofuna þyrftuzst menn at honum ok þottuzst æigi vita huat vræsi uar. uilldu þeir keyra hann vt aftr. en þat uard ekki auduellt ok stod hann vid helldr fastara en þeir hugdu. for þa j hardlæiknni. sumir reyttu ok rifu af honum þa hina uonda leppa sem hann hafde en sumir bordu hann med hnefum. hann gerde ok mot sligt sem hann matti. Konungr uard uarr uit ok spurde hueriu sætti. Þeir sogdu at sa hinn hæimski haulldr uillde hann finna. Þa er rad sagde konungr af gera æigi illa vid hann. Hann var þa lauss latinn. Konungr spurde huerr hann væri. Finnr sagde til sligt er honum likade. Konungr mællti. huert er eyrendi þitt til min edr uilltu lata skirazst. Finnr suarar. æigi ætla ek mig uerr kristinn en þig. Konungr quaz æigi vita huat er hann sagde. Þa mællti Finnr. huat ætlar þu konungr huat manna ek se. Konungr suarar. þat uæit ek æigi en hitt se ek at þu ert madr gilligr ok eru menn stærri en þu en fair uænni ok mikit er þitt yfirbragd. Finnr suarar. þa skifti huersu gott væri mitt yfirbragd ef mikit er. Konungr suarar. (æigi) ertu illmannligr. Finnr suarar. gott er sligt at heyra af suo agætum manni. Konungr mællti enn. suo littz mer a þig at þu munt vera dræingr godr æinrænn ok undarligr ok nokkut bradr j skaplynnde. Allt er þetta satt er þu segir quad Finnr. ok gettu nu til konungr huerrar ættar ek er. Konungr suarar. þat þiki mer eigi vlikaz at þu ser son Sueins vinar mins. Þat er ok sagde Finnr at ek er Sueins son. en þu munt uita huort hann er þinn vin edr æigi. Hann er vist minn vin sagde konungr ok uel kristinn. en þo gerde okkr a æinn hlut j fyrstu. hof æitt er æignat Þor er stendr hea bæ hans ok hygg ek hann þo uæita þar til ekki afskifti. Finnr vard vit þetta odr ok mællti. heyr her a endime. huat ser þu godr konungr ef menn þinir ok vinir fara med launblot ok muntu raunar vera æinn uillumadr. Konungr quad hann vera helldr skafan. Stok Finnr vt ok for til fundar uit fỏdr sinn ok brodur. En vm nottina adr Finnr kom þar dreymde Suein brodur hans at honum syndiast Þór koma at ser helldr ufrynligr ok daprligur. Hann mællti. her kemr nu at þui med okkr sem mællt er at fyrnnizst vinskapr sem fundir. en þo at þat se suo sem er þa uil ek |[352] bidea þig æins hlutar. at þu flyt mig burt af huse minu til skoger þuiat Finnr brodir þinn mun hæim koma ok hygg ek ekki gott til hans kuomu. Sueinn suarar. þui hefui ek heitit konungi af gera mer afskiftalaust vid þig ok þat man ek hallda. þike mer þu ok gudleyse ef þu hefr æigi matt til at forda þer ok flytia þig sealfr huert er þu uill. Huarf Þorr j brott harmsfullr ok hrygdar en Sueinn uaknade. Finnr kom þar um daginn eftir ok toku þeir fedgar alluel vid honum. en er Finnr hafda þar verit æina nott stod hann upp snemma ok fek ser æinn belg. sidan tok hann j hond ser æina kylfu stora ok gek til hofsins. þar var þa helldr foranligt um gætti. hurdaiarnn rydug ok allt helldr fornnfaguligt. Finnr gek inn ok skyfde godin af stỏllunum en reytti ok ruplade af þeim allt þat er femætt uar ok bar j belginn. Finnr slo Þor þriu hỏgg med kylfunni sem mest gat hann adr Þorr fell. sidan lagde hann band a hals Þór ok dro hann eftir ser til strandar ok let hann koma eftir þat a bat. for hann suo til fundar vid konung at hann hafde Þor lỏngum a kafui vtbyrdis. stundum barde hann Finnr hann. En er konungr sa þetta sagde hann Finn æigi fara uægiliga med Þor. Finnr suarar. þat lysir j þui ath mer hefir læingi likat illa vid Þor ok þui skal hann hafa enn verri ok verdugri vfarar. Klauf hann þa Þor j sundr j skidur æinar ok lagde sidan j elld ok brende þær at ỏsku. sidan fek hann ser[353] lỏg nokkurnn. kastade þar a ỏskunne ok gerde af graut. þann graut gaf hann greyhundum ok mællti. þat er makligt at bikkiur eti Þor[354] en hann at sealfr sonu sina. Gerdizst Finnr þa madr Olafs konungs. Finnr var sidgodr ok trurækinn. fylgde hann uel tijdum iafnan. Einn morgun kom Finnr huorki til ottosaungs ne messu. spurde konungr hueriu gegnnde er Finnr kom æigi til tijda sem hann atti vanda til. Honum uar sagt at hann la j huilu sinne. Konungr gek þa til hans ok spurde ef hann være siukr. Finnr suarar. litit er bragd at þui. Konungi syndizst sott hans mikil ok let hann bua hann til framfarar ok fylgde honum elskuliga medan hann la. Finnr andadizst or þeirre sotth ok mælltizst adr uel firir. ok þotti Olafi konungi mikill skade at honum þuiat huar er konungr bodade retta tru þa var Finnr suo odr ok skafr at helllt vid uoda þeim er æigi uilldu skiott uid uikazst konungs eyrende.


Sætt Olafs konungs ok Hareks

316. Um uorit eftir aftỏku Eyuindar kinnrifu let Olafr konungr bua skip sin ok lid. þa hafde hann sealfr Tronuna er hann hafde gera latit. hann hafde lid mikit ok fritt. en er hann var buinn hellt hann vt ór firde nordr firir Byrdu ok suo nordr a Halogaland. en huar sem hann kom vid land þa atti hann þing ok baud ollu fólki at taka skirnn ok tru retta. bar þa æingi madr traust a at mæla i mot konungi ok kristnadizst land allt þar sem ham for. Olafr konungr tok ueitzslu j Þiottu at Hareks. uar Harekr þa skirdr ok allt lid hans. gaf Harekr konungi giafir godar ok gerdizst hans madr. tok Harekr af konungi ueitzslur storar ok lennz mannz rett. helldu þeir sidan kærleik ok vinattu med frendsemi sin a mille. Harekr j Þiottu uar son Eyuindar skalldaspillis. fodir Eyuindar uar Finnr skialge. modir Eyuindar uar Gunnhilldr dottir Halfdanar jalls ok Jngibiargar dottur Haralldz harfagra. Olafr konungr uar Trygguason Olafssonar Haralldzsonar harfagra.


Þaattr Rauds hins ramma

Raudr hinn rammi het madr æinn rikr bonde ok audigr. hann bio j firde þeim a Halogalandi er hæitir Skialfti[355] þar sem heitir Godeyiar. Raudr hafde med ser marga huskalla ok hellt hann rikmannliga sina menn þuiat hann var hofdinge mestr j firdinum ok suo uida nordr þar. fylgde honum fiolde Finna þegar hann þurfti nokkurs uid. Raudr uar blotmadr mikill ok allfiolkunnigr. hann var mikill vinr þess mannz er Þorir het ok uar kalladr hiortr. hann red firir nordr j Uogum. þeir Raudr ok Þorir voru hofdingiar myklir. En er þeir spurdu at Olafr konungr for med her nordr þangat þa sỏfnnudu þeir at ser her ok budu[356] skipum vt ok fengu lid mikit. Raudr hafde dreka mikinn ok gullbuin hofut a. uar þat skip .xxx. at rumatale ok þo mikit at þui. Þorir hiortr hafde ok mikit skip. þeir helldu lide þui sudr med landi moti Olafi konungi. En er þeir hittazst lỏgdu þeir þegar til bardaga vid konung uar þar orrosta haurd. sneri þa bratt mannfallinu j lid hæidingia ok hruduz skip þeirra. en þui næst kom a þa felmtr ok flotti. Raudr reri dreka sinum vt til hafs. þui næst let hann uinda a segl sitt. hann hafde iafnan byr huert er hann uillde sigla ok uar þat af fiolkynge hans ok golldrum. er þat skiotazst at segia af ferd Rauds at hann siglde þar til er hann kom heim til Godeyiar. Þorir hiortr siglde med sitt (lid) inn at lande ok hlupu þar af skipum. Olafr konungr for eftir þeim uid sina menn. hlupu þeir a land ok elltu hina |[357] ok drapu. uar Olafr konungr frastr ok fremstr sem oftar þa er sligt skyllde þreyta. Konungr sa huar Þorir hiortr hliop. hann uar allra manna fothuatazstr. konungr rann eftir Þori ok fylgde honum hundrinn Vige. þa mællti konungr. Vige taktu hiortinn. Hundrinn hliop fram eftir Þore ok þegar upp a hann. Þorir nam stadar vid. konungr skaut kesiu sinne þa at Þori suo at kom undir hondina ok oddrinn at um adra. ok j þui lagde Þorir til hundzins ok væitti honum mikit sar. Let Þorir þar lif sitt en Uige uar borinn saarr til skipa. fek konungr til hinn bezsta læknni at græda hundinn ok uard hann hæill. en sumir menn segia at hann sende rakkann til Finnz þess er hæitit hafde at læknna hann sem fyrr er ritat. Olafr konungr gaf ollum monnum frid þeim er badu ok retta tru uilldu taka.


Pindr ok drepinn Raudr hinn rammi

318. Olafr konungr hellt lide sinu nordr med landi ok kristnade allt folk þar sem hann for. en er hann kom nordr firir Skialfta[358] ætlade hann at fara inn a fiordinn ok finna Raud. en hregguidre ok staka stormr la inn a fiordinn. la konungr þar til viku fulla ok hellzst a hit sama sterkuidri inn eftir firdinum en vt hit ytra uar blasande byr at sigla nordr med lande. siglde konungr þa nordr j Qnnd ok gek þar allt folk undir kristnne. Sidan sneri hann ferd sinne sudr aftr. en er hann kom nordan at Skialfta[359] þa var hrid ok siadrif inn a fiordinn. konungr la þar nỏkkurar nætr ok uar uedr hit sama. þa talade konungr uit Sigurd byskup ok spurde ef hann kunni þar nokkut rad til at leggia. Byskup suarar at hann mun fræista til ef gud uill sinn styrk til gefa at sigra þenna fiannda. Sidan skryddizst byskup ollum messuskruda ok gek fram j stafnn a konungs skipinn. let hann þar setia upp rodukross ok tendra firir kerti ok bar reykelse. hann las þar firir gudspiall ok margar bænir adrar. sidan stokti hann uigdu uatnni um allt skipit. siden bad hann taka af tiolldin ok roa inn a fiordinn. hann let þa kalla til annarra skipa at aller skyllde roa inn eftir þeim. en er rodr uar greiddr a Tronunne þa gek hon inn a fiordinn. ok kendu þeir menn onguan uind a ser er a þui skipi voru ok suo stod su toft eftir j uarsimanum at þar uar loggn[360]. en suo laust siorokan burt a huornntueggia ueg at huergi sa fiollin. reri þa huert skip eftir ỏdru þar j lognninu. foru þeir suo allan daginn ok vm nottina eftir komu þeir litlu firir dagan inn j Godeyiar. En er þeir kuomu til bæiar Rauds þa flaut þar firir lande dreki hans sa hinn mykli. Olafr konungr gek þegar upp til bæiar Rauds med lid sitt ok væitti atsoknn lofti þui er Raudr suaf j ok brutu upp. hliopu menn konungs þar inn ok uar Raudr handtekinn ok bundinn en menn hans uoru drepnir þeir er þar uoru inne en sumir handteknir. þa var gengit at skala þeim er huskallar Rauda suofu j. voru þeir sumir drepnir en sumir bardir edr bundnir. þui næst uar Raudr leiddr firir konung. Konungr baud honum at lata skirazst. mun ek þa ekki sagde konungr taka af þer æignir þinar ok vera helldr vin þinn ef þu kant til at gæta. Raudr ępti j moti þui ok sagde at hann skyllde alldri a Krist trua ok gudlastade a marga uega. Konungr uard þa ræidr ok sagde at hann skyllde hafua hinn vesta dauda. let konungr þa taka hann ok binnda vid jarnnsla eina ok let setia kefli milli tanna honum ok luka suo upp munninum. þa let konungr taka lyngorm æinn ok bera at munni honum. en ormrinn uilldi æigi j munninn ok hroktizst fra j burt þuiat Raudr bles fast j mot honum. þa let konungr taka huannniola trumbu ok setia a munn honum. en sumir menn segia at konungr leti setia ludr sinn j huopta honum ok let þar j orminn. sidan let hann bera at vtan jarnnsla gloanda. hroktizst þa ormrinn vndan iarnninu j munn Rauds ok sidan j briostit til hiartans ok skar vt vm vinstre siduna. let Raudr sua lif sitt. Olafr konungr tok þar almikit fe j gulle ok silfre ok ỏdru lausafe j uopnum ok margskonar dyrgripum. en menn alla þa er fylgt hofdu Raud ok þa voru a lifue let hann skira ef tru uillde taka. en þa er þat uilldu æigi let hann drepa edr pina. Þar tok Olafr konungr drekann er Raudr hafde att ok styrde sialfr. þat skip uar myklu fridara en Tranan. uar fram a dreka hỏfud en aftr krokr ok fram af suo sem spordr. uar huortueggi suirinn ok suo stafninn gulli lagdr. þat skip kallade konungr Orminn þuiat þa er segl var a lofti skyllde þat vera firir uængi drekans. uar þetta skip þa fridazst j ollum Noregi. Eyiar þær er Raudr bygde hæita Gilling ok Hæring en allar saman hæita þær Godeyiar ok Godeyia straumr firir nordan[361] a mille ok meginlandz.


Þaattr Hromundar hallta

Capitulum

Eyuindr sorkuir het madr er vt kom med Jngimundi gamla. hann nam Blỏndudal uestr fra Skagafirde ok uillde æigi lifa eftir Jngimund ok red ser sealfir bana. hann atti son vid ambatt sinne j elli er Hromundr het. hann atti Audbiorgu dottur Márs Jorunda(r)sonar hals. hon uar ambattar dottir. Hromundr uar lỏngum med Mafui a Marstodum er hann bardizst uid sonu Jngimundar um Deilldarhialla. þar vo Hromundr Haugna son Jngimundar ok vard firir þat heradssekr mille Jokulsár j Skagafirdi ok Hrutafiardarár. Hromundr uard sár a fæti ok uar iafnan halltr sidan af þui uar hann kalladr Hromundr hallti. Hann keyfti Fagrabrekku land firir uestan Hrutafiardaraa ok bio þar vm hrid. hann gerde virke mikit vm bæ sinn ok uar hinn uænsti madr ok mikill firir ser. Son hans het Þorbiornn þyna ok var Audbiorg modir hans. hann atti Gudrunu dottur Þorkels a Kerseyre er nam sunnan Hrutafiardarhals. þeirra son uar Þorllæifr er Hromundarfostri uar kalladr. Hallstæinn het son Hromundar. allir voru þeir frændr myklir menn ok sterkir. son Þorkels a Kerseyre het Þorir brodir Gudrunar konu Þorllæifs. hann bio at Melum hit næsta. Helga het dottir hans ok uar frid kona sionum ok skorungr mikill.


Vtkuoma Sleituhelga

328. Ðat bar til tidenda æitt sumar at skip kom af hafui j Hrutafirde a Bordeyre. Slæituhelgi het styrimadr en Jỏrundr brodir hans. þeir uoru .xij. menn a skipe. þeir voru vsuifir menn ok illordir ok attu menn litt kaup uit þa ok foru helldr utan herads til kaupa til annara skipa. frettu menn at þeir uoru uikingar ok ransmenn en hỏfdu ekki nema ransfe. ok er slæid sumarit komu menn ekki til þeirra. Þa mællti Helgi. þess uil ek nu fysa at þer set æigi illfæingir ok hafit hit betra skaplynde her uit suæitarmenn ok takit ydr uistir med bondum þuiat mer litzst folk þetta munu torsuæigt uerda ok kunna illa agang. hefui ek spurt at menn eru her sterkir ok afætur myklar. Ok er halfr manadr leid uoru þrir menn uistadir. |[362] Þa mællti Helgi. æigi eru menn her fusir at taka vid oss ok er þat uorkunn ok latum enn sueigiazst til vid þa. Ok suo gerdu þeir. en suo hafde lag alagzst at æigi toku menn vid þeim. Æitthuert sinn reid Þorir fra Melum til skips ok hitti Helga. Helgi tok allgladliga vid honum ok spurde hueriu hann villde kaupa. Þorir quad ser naudsyn a vera at kaupa vid. þuiat hus min liggia vid uelli. Helgi kuetzst mundu gera honum kost a þui at kaupa vid suo mikinn sem hann þyrfti. ok tak vid oss ỏllum til uetruistar. Hann kuetzst æigi til þess færr. en vauru skortir mig æigi firir at gefua. eru þer ok ekki uinsælir menn taldir. Hann taldizst undan at taka vid þeim. Helgi mællti. allmiog syna menn sig her j stygglæik vid oss ok er þat þo likazst at þu setir æigi undan bondi ỏllum auuisla vid oss ef þu tekr æigi vid oss. Þorir quad þat uallda er þeir hofdu fauingat. Helgi suarar at hann skyllde firir kostum rada ef hann tæki vid þeim. ella er vsynt hvort þa ferr tuiuegis. Ok er suo var komit mællti Þorir bondi. nu er þu skorar suo miog a mig vm þetta þa skaltu æida vinna at uorum landslỏgum firir ydr alla at þer skulut ỏngan uiafnnat gera j vetr næinum manni edr þær sakir at logmætar eru huorki uit mik ne adra æigi vid hion min ne nabua. mun ek uæita ydr hus en þer skulut sealfir fæda ydr. Helgi mællti. þu skalt rada bondi. Sidan foru þeir þangat ok motuduzst æinir j huse ok suỏfu þar. ekki uar þetta miog þokkat af suæitarmonnum firir Þori ok þotti honom þetta ofrad vera. Ok er þeir hofdu þar verit vm hrid þa bar oft saman fundi þeirra styrimannz ok bonda dottur ok ræittizst a vm tal ok kossa ok kneikingar med aluoru ok blidu ok fylgde framkuæmd byrgisskapar. Þorir mællti. þat uillda ek Helgi at þu efndir hæit þin vid mik ok gerdir mer ỏngua skam ne uuirding ok lat af tali uid Helgu dottur mina ok hallt æida þina vid mik. Helgi quaz ætla at æigi munde skiott hrinda mega ast þeirra Helgu. ok er þer æingi uuirding j bonde ef ek bid konunnar med rettum landzlỏgum þeim sem her ganga ok med sliku fe sem þer likar. En er bonda þotti vsynt til bota en menn vsuifir þa red hann þat af at hann gifti Helgu dottur sina Slæituhelga ok er gert brudhlaup þeirra snemma uetrar. ok þadan af voru þeir æigi storilla vid menn ef ekki var tilgert vit þa.


Hromundr stefndi Austmonnum

329. Þat bar til vm uetrinn at Hromundi hurfu stodross fim saman ok voru þau aull stormiog fæit. Um þat voru margar getur huat af hrossunum mundi ordit. synir Hromundar kuoduzst ætla at menn munde etit hafa er huergi spurdizst til en hrossin spỏk uỏn at vera. Hromundr sagdi. þat er mer sagt vm Austmenn þessa at þeir hafi stærri slatr a bordum (en) adrir menn viti vonir til kaupa þeirra. er ok illt ord a þeim vm hotuettna. nu eru .ij. kostir til at lata ongua umrædu a koma ok mun þa ekki illt af hliotazst edr hætta a huat eftir kemr ok ganga at sinu. Þeir kuodu þat vist betra ok þat æitt til liggia at læita eftir. Hromundr fann þa Midfiardarskeggia er þa bio a Skeggiastodum j Midfirde ok hỏfdinge uar yfir þeim sueitum ok redst um uid hann huersu med skyllde fara. Skeggi suarar. suo spyrst mer til at Austmenn þessir se hardir j hornn at taka ok uil ek hæita ydr minni forsia huat sem j gerizst. Sidan for hann. ok foru þeir fedgar Hromundr ok synir hans litlu eftir þetta til Mela ok voru saman tiu. Austmenn voru sumir vti en sumir gengu vt j þui er þeir ridu at. þeir hỏfdu litlar kuadningar huorirtueggiu. Þa mællti Hromundr. suo er hattat Helgi sagde hann at mer hafa hross horfit ok er þat ahugi minn at her se nidr komin. (Helgi mællti). ekki hafa menn slikt uit oss mællt fyrre ok skal her fiandskapr j moti koma sua mikill sem uer megum mestan ydr giallda. Hromundr mællti. þat er uikinga hattr at afla fear med ranum edr suorfum en þat er þiofa hattr at leyna eftir. Hromundr læitade vid Þori huat satt væri edr huat hann uisse af. Þorir letz huorke uita þa sanna ne osanna at þessu. Hromundr kuat honum litilmannliga fara. Sidan bidr Hromundr menn sina stefna þeim ok uar radinn madr til at stefna huerium þeirra. sidan foru stefnnur (fram) ok voru Austmenn malodir ok hlaupodir ok kuoduzst þessa hefna skylldu. ỏngir urdu auerkar med monnum a þeim funde. skilia vit sua buit.


Ferd Austmanna

330. Hromundr ok hans menn ridu nu hæim. ok er þeir hỏfdu litla hrid heima uerit talade Hromundr. uer skulum auka þremr monnum ok lata bæta virke uort er miog er hrỏrnat ok lutum sem þeir muni efna þat er þeir hetu æigi godu ok þann fiandskap allan er þeir hetu munn þeir æigi lata undan ganga. Sidan sendu þeir malin ỏll til medferdar Skeggia |[363] j Midfiord ok foru mal þessi til alþingis ok urdu Austmennirnir allir sekir vm hrossastuld. en Hromundr ok synir hans satu hæima vm þingit. En Austmenn biugguz j burt fra Melum ok mælltu uel til Þoris. þeir ætludu at bua skip sitt ok la læid þeirra um Fagrabrekku ok voru þeir Hromundr vti fedgar. Helgi mællti. þat skyllde uerda at ydr stæde gott ekki af virki þessu ok þa skyllde ydr sizst lid at þui verda er ydr lægi mest vid ok uel mætta ek sea þik blodgan Hromundr ok sonu þina. Hromundr mællti. ekki grunum uer illuilia yduarn en þat ætlu uer at nỏkkurir æigi raudu at snyta adr uer sem uid uelli lagdir. Nu skildu þeir at sinne.


Bardagi þeirra Hromundar ok Austmanna

331. Þat bar at æinn morgin at hrafnn settizst a liora ok skrækti hatt. Hromundr uar j rekkiu sinne ok uakti ok kuad visu.


Vt heyri ek suan suæita
saraþornns er mornnar
brad uekr borginmodar
blafialladan gialla.
suo gol fyrr þa er fæigir
folknarungar uoru
gunnar gaukr er gautar
gautz bragda spa sỏgdu.


Ok enn quad hann.


Hlakkar hagli stokkinn.
hræs er kemr at sæfui
modr krefr morginbradar
márr ualkastar baru.
suo gol endr þa er unda
æids af fornnum meide
hræfa gaukr er haukar
hilldinga miod uilldu.


Ok nokkuru sidarr risu upp huskallar bonda ok gadu æigi at lata aftr uirkisdyrnar eftir ser. ok þann sama morgin komu Austmenn ok voru saman .xij. þeir komu litlu sidar en huskallar uoru farnir fra uirkinu. Þa mællti Helgi. nu uerdr uel. gongum nu j uirkit ok minnumzst haduligra orda ok suo giorda. ok uil ek at uirkit uerde þeim at gagni allz ỏngu ef ek ma rada. Þorbiornn þyna uaknnade uid mælgi þeirra ok hliop upp þegar ok til hurdar þeirrar er uar firir skalanum ok sa vt vm glugg æinn er a uar skorinn hurdunne at fornnum sid ok kende Austmennina at þeir uoru komnir j virkit ok gek inn aftr. Ok þa mællti Hromundr. huat er tijdenda frænde. Þorbiornn suarade. þat hygg ek at Austmenn se komnir j virkit med ofride ok ætli at hefnna orda þeirra er uer hofum talat vid þa. en þat uæit ek æigi huersu at þeir hafa j virkit komizst. Hromundr spratt upp ok mællti. upp ver þa ok rekum uanmenni þessi af hendi ok kaupum a oss gott ord ok dugum dreingiliga. Hann eggiade þa sonu sina ok suo Þorllæif fostra sinn ok uar hann .xv. uetra gamall bæde mikill ok rỏskligr at sia. hann biozst ok til utgongu en konur sỏgdu hann of ungan ok kuodu hann mundu fæigan en Hromund of gamlan uỏrnn at uæita. Hromundr quad þa visu.


Varat mer j dag daude
draugr flatuallar bauga
buumzst uit ilmar ialmi
adr ne gorr of radinn.
ræki ek litt þo at leiki
lituandr Hedins uitiar
adr uar oss of markadr
alldr uid rauda skiolldu.


Sidan toku þeir frændr uopnn sin allir fiorir. Hromundr hallti ok Þorlleifr Þorbiornn þyna ok Hallsteinn ok gengu vt þær dyrr er a uoru enda hussins ok foru firir ofan þuertre en læstu hinar dyrnar er a uoru hliduegginum. Austmenn hlupu upp j uegginn ok skutu at þeim miog hardfeingiliga þuiat Helgi uar manna bezst uigr mikill ok sterkr ok uaskligr. uar hann nu æfr miog ok allir voru þeir illir vidreignar ok hardir. kuodu þa Hromund minne skylldu æiga til at reka ok þeir skyllde þa muna þiofsnafnnit. Hromundr kuat þa nogt mundu til vinna ef þeir sækti j virkit. Uorduzst þeir þa eigi sijdr med hlifum ok tream en uopnnum. en Austmenn bỏrdu grioti ok skotum ok sottu at hit hardazsta. en hinir uorduzst alluel ok voru æigi fleiri firir en fiorir. þeir sendu ok ofan stort griot ok þott Hromundr uæri alldradr gek hann uel fram ok uar storhỏggr ok med fulltinge sona sinna ok Þorlleifs fostra sins fellu .vj. Austmenn. ok j þeirri hrid fell ok Hromundr ok Þorlleifr fostri hans. Austmenn þeir er eftir lifdu hrukku ór uirkinu aller en Þorbiornn þyna hliop eftir þeim ok ellti or virkinu alla þa er eftir lifdu. en er Þorbiornn uillde aftr luka hurdina þa skaut Helgi spioti til hans ok kom a hann midian. hann tok sialfr spiotit ór sarinu ok sende aftr til Austmanna ok kom a Jorund midian brodur Helga. Helgi þreif hann upp þegar hann fell til iardar ok kastade a bak ser ok hliop ór uirkinu ok med honum allir hans felagar þeir fim er eftir lifdu. Hallsteinn hlio(p) eftir þeim en þeir undan þar til er þeir komu at læk æinum þeim er vt er. fra Fagrabrekku. þar uillde Helgi yfir hlaupa med Jỏrund brodur sinn. en hafuir bakkar uoru at tueim megin ok vard honum aflfátt ok skridnade Jorundr aftr af herdum honum ok uar þa daudr. Helgi snaradizst þa vid ok j þui kom Hallstæinn at honum ok hio af honum hondina ok þa helldu Austmenn vndan. en Hallstæinn starfade at Jorunde ok fann at hann uar daudr ok þui bar þa undan. ok |[364] sa Hallsteinn þat ok sneri þa aftr. vard hann þess uiss at fadir hans uar daudr ok Þorbiornn þyna. Þorleifr uar æigi eyrendr. hann bar hann inn. konur spurdu huersu farizst hefde. hann sagdi sem uar. Þeir Helgi letu vt hinn sama dag ok tynduzst allir firir Skridinsenni. Þorleifr uar greddr ok bio at Fagrabrekku ok þotti godr bonde. en Hallsteinn for utan ok kom a fund Olafs Trygguasonar. konungr bodade honum tru ok uar þat audsott. gerdizst Hallsteinn þa konungsmadr ok uar med honum sidan ok uar hinn fræknnazsti dreingr ok ỏruggr j framgongu ok uel uirdr af Olafi konungi. ok suo er sagt at hann hafui fallit a Orminum langa ok synt þar adr hreystiliga uỏrnn ok aflat ser suo godan ordzstir. ok lykr her fra honum at segia.


|[365]

Þaattr Þidranda ok Þorhallz

Sva er sagt þa er Haralldr hinn harfagri uar ordinn æinualldzkonungr yfir Noregi tok hann laug ok let Rognnualld Mæra jall skera hár sitt ok þa gaf jall honum kenningarnafnn ok kallade hann Haralld hinn harfagra. þat þotti uera sannefni. Suo segia ok sumir menn at konungr gaf jalli j harskurdar laun Hialltland ok Orknneyiar. En er jall talade uit sonu sina budu þeir honum Hrolfr ok Hrollaugr at fara til Orknneyia. en jalli var ekki um þat. þui sagde hann Hrollaugi suo. ekki mattu jall vera þuiat þu hefir ekki styrialldar skaplynde ok þat hygg ek at uegar þinir liggi vt til Jslandz. Þat kom fram sem jall sagde at Hrollaugr for til Jslandz. hann uar hỏfdinge mikill ok hellt vel vingan vid Haralld konung en for alldri sidan til Noregs. Haralldr konungr sende Hrollaugi suerd gott ok hornn buit ok gullhring er vo fim aura. Suerdit bar sidan Kolr son Siduhallz. Hrollaugr þikir uerit hafa gỏfgazstr allra landnamsmanna j Austfirdinga fiordunge. Hrollaugr var fadir Gizsorar[366] kælisuelgs er atti Gro dottur Þordar Jllugasonar[367]. þeirra dottir uar Þordis modir Hallz a Sidu. Hallr a Sidu atti Joræide Þidrandadottur. þeirra son uar Þorsteinn fadir Magnus fodur Æinars fodur Magnus byskups. Annar son Siduhallz uar Egill fadir Þorgerdar modur Jons byskups hins helga. Þoruardr Hallzson uar fadir Þorgerdar modur Jỏrundar[368] modur Hallz prestz fodur Gizsorar fodur Magnus byskups. Jnguelldr dottir Hallz a Sidu uar modir Þoreyiar modur Sæmundar prestz hins froda. Þordis[369] dottir Hallz uar modir Jnguelldar modur Liotz fodur Jarnngerdar modur Ualgerdar modur Bauduars fodur Gudnyiar modur Stullusona.


Fra Þidranda

335. Ðorhallr het madr norrænn hann kom til Jslandz a dỏgum Hakonar jalls. hann tok land j Syrlækiarosi ok bio a Hỏrgslande. Þorhallr uar madr frodr ok miog framsynn ok var kalladr Þorhallr spamadr. Þorhallr bio þa a Hỏrgslande en Siduhallr bio at Hofui j Alftafirde ok var med þeim hin mesta uinatta. gisti Hallr a Hỏrgslande huert sumar er hann kom til þings. Þorhallr for oft til hæimboda austr þangat ok uar lỏngum þar. Sonr Hallz hinn ellzsti het Þidrande. hann uar manna uænstr ok efniligazstr. unni Hallr honum mest allra sona sinna. Þidrande for landa a medal þegar hann hafde alldr til. hann uar hinn uinsælsti huar sem hann kom þuiat hann uar hinn mesti atgioruimadr litilatr ok blidr vit alþydu ok huert barnn. Þat uar æitt sumar at Hallr baud Þorhalli vin sinum austr þangat þa er hann ræid af þinge. Þorhallr for austr litlu sidar ok tok Hallr uel uid honum sem hann uar uanr med hinum mesta blidskap. dualdizst Þorhallr þar um sumarit ok sagde Hallr at hann skyllde æigi fyrre hæim fara en lokit uære haustbode. Þat sumar kom Þidrande vt j Berufirde þa uar hann atian uetra. for hann heim til fodur sins ok daduzst menn þa enn miog at honum sem oft adr ok lofudu atgerui hans. en Þorhallr spamadr þagde iafnan þa er menn lofudu hann mest. Þa fretti Hallr hui þat sætti þuiat mer þikir þat merkiligt er þu mælir. Þorhallr suarar. ekki gengr mer þat til þess at mer mislike nokkurr hlutr vid hann edr þig eda ek siai sidr en adrir menn hans uænlæik ok atgerui helldr berr hitt til at margir lofa hann. hefir hann ok marga hluti til þess þoat hann uirde sig litils sialfr. kann uera at hans nioti æigi leingi ok mun þer[370] þa ærin eftirsia at vm son þinn suo uel mannadan þoat æigi lofui firir þer[371] allir menn hans atgerui. En er aleid sumarit tok Þorhallr at oglediazst. Hallr spurde hui þat sætti. Hann segir. illt hygg ek til haustbods þessa. þuiat mer bydr suo firir at spamadr mune vera drepinn at þeirre ueitzslu. Þar kann ek at gera græin a sagde bonde. ek a uxa æinn .xij. uetra gamlan þann er ek kalla spamann þuiat hann er spakare en huert naut annat en hann skal drepa at haustbodinu. ok þarf þig þetta æigi at ugledia þuiat ek ætla at þessi min uæitzsla sem adrar skal þer ok ỏllum minum monnum uerda til sæmdar. Þorhallr suaradi. ek fann ok æigi þetta til af þui at ek uæri hræddr um mitt lif. ok bodar mer firir mæiri tidende ok undarligri þau er ek mun æigi at sinne upp kueda. Hallr mællti. þa er ok ekki firir at bregda ueitzslunne. Þorhallr suarar. ekki mun þat gera at mæla þuiat þat mun fram ganga sem ætlat er. Ueitzslan uar buin at uetrnattum. kom þar fatt bodsmanna þuiat uedrit uar huast ok uitgerdarmikit. En er menn settuzst til borda um kuelldit þa mællti Þorhallr. bidia uillda ek at menn hofde mitt rad um þat at æingi madr kæmi vt a þessi nott þuiat mikil mein |[372] munu a liggia ef af þessu er brugdit. ok huarir hlutir sem verda j bendingum gefui menn æigi gaum at þuiat illu mun furda (ef nỏkkurr) annzsar til. Hallr bad menn hafa ok hallda ord Þorhallz þuiat þau riufazst ekki segir hann ok er vm heillt bezst at bua. Þidrandi gek vm bæina. uar hann j þui sem odru miukr ok litilatr. En er menn gengu at sofa þa skipade Þidrande gestum sæng sina en hann slo ser nidr j seti vzst vid þile. En er flestir menn voru sofnadir þa var kuatt dyra ok let æinge madr sem visse ok for suo þrysuar. þa spratt Þidrandi upp ok mællti. þetta er skam mikil at menn lata her allir sem sofui ok munu bodsmenn komnir. Hann tok suerd j hond ser ok gek vt. hann sa ỏngan mann. kom honum þa þat j hug at nỏkkurir bodsmenn munde hafa ridit firir heim til bæiarins ok ridit sidan aftr j moti þeim er seinna ridu. hann gek þa undir uidarkostinn ok heyrde at ridit uar nordan a uollinn. hann sa at þar uoru konar .ix. ok voru allar j suỏrtum klædum ok hỏfdu brugdin suerd j hondum. hann heyrde ok at ridit uar sunnan a uollinn þar voru ok .ix. konur allar j liosum klædum ok a huitum hestum. Þa uillde Þidrande snua inn aftr ok segia monnum synina. þa bar þar at fyrr konurnar þær hinar suartklæddu ok sottu at honum en hann uardizst uel ok dreingiliga. Langri stundu sidarr uaknade Þorhallr ok spurde huort Þidrandi uekti. ok uar honum æigi suarat. Þorhallr quad sa mundu ofsofit. uar þa vt gengit. uar a tunglskin ok frostuidri. þeir fundu Þidranda liggia særdan ok uar hann borinn jnn. ok er menn hofdu ord uit hann segir hann þetta allt sem firir hann hafdi borit. Hann andadizst þann sama morgin j lysing ok uar lagdr j haug at fornum sid heidinna manna. sidan uar halldit frettum um manna ferdir ok uissu menn ekki uonir vvina Þidranda. Hallr spurde Þorhall hueriu gegnna munde þessi hinn undarligi hlutr. Þorhallr suarar. þat væit ek æigi. en geta ma ek til at þetta hafui ỏnger konur uerit adrar en fylgiur ydrar frænda. get ek at her komi sidaskipti ok mun þessu næst koma sidr betri hingat til landz. ætla ek þær diser ydrar er fylgt hafua þessum atrunade nu hafua vitat firir sidaskipte ok þat at þær munu verda afhendar þeim frændum. nu munu þær æigi una þui at hafa ỏnguan skatt af ydr adr þær skiliazst vid ok munu þær hafua þetta j sinn hlut. en hinar betri diser mundu uilia healpa honum ok kuomuzst æigi uit at suo bunu. Nu bodade þessi athburdr firir sem Þorhallr sagde ok margir hlutir þuilikir þenna fagnadartima sem eftir kom at allzualldanda gud læit miskunnar augum a þenna lyd er Jsland by(g)de ok leysti þat folk firir sina eyrendreka af longu fiandans þrældęmi ok læiddi sidan til samlags eilifrar erfdar sina elskuliga sonu. sem hann hefir hæitit ollum þeim er honum vilia þiona med stadfestu godra verka. suo ok æi sijdr synde vvinr allz mannkyns opinberliga j slikum hlutum ok morgum ỏdrum þeim er j frasagnir eru færdir huersu naudigr hann let laust sitt ranfæinge þat er ath skilia þann lyd er hann hafdi adr allan tima halldit hertekinn j uillubỏndum sinna boluadra skurgoda. þa er hann hneykti med slikum ahlaupum sinnar grimdarfallrar ræide a þeim sem hann hafde uỏlld yfir sem hann uisse nalgazst sina skam ok makligan skada sins herfangs. En Halli þotti suo mikit laat Þidranda sonar sins at hann unde æigi læingr at bua at Hofui. færde hann bygd sina til Þuottár. Þat uar einn tima at Þuotta þa er Þorhallr spamadr uar þar at hæimbode med Halli. Hallr la j huilugolfui en Þorhallr j annare rekkiu en gluggr uar a huilugolfinu. ok æinn morgin er þeir uoktu badir þa brosti Þorhallr. Hallr mællte. hui broser þu nu. Þorhallr suarar. af þui brosi ek at margr holl opnaz ok huert kuikuendi byrr sinn bagga bæde sma ok stor ok gera fardaga. Ok litlu sidar urdu þau tidende sem nu skal fra segia.


Þaattr Eireks rauda

Capitulum

Ðorualldr het madr son Osualldz Ulfssonar Ỏxnaþorissonar. Þorualldr ok Æirekr |[373] hinn raude son hans foru af Jadri til Jslandz firir viga sakir. þa var vijda bygt Jsland. þeir biuggu fyst at Draungum a Hornnstrondum. þar andadizst Þorualldr. Æirekr fek þa Þorhilldar dottur Jorundar ok Þorbiargar knarrarbringu er þa atti Þorbiornn hinn haukdælski. redzst Æirekr þa nordan ok bio a Æirekstodum hia Uatzhornne. son Æireks ok Þorhilldar het Leifr. En eftir uig Eyiulfs saurs ok Holmgaungu-Hrafns uar Æirekr gerr brot or Haukadal. for hann uestr til Breidafiardar ok bio j Ỏxney a Æirekstodum. hann ledi Þorgesti setzstokka ok nadi æigi (er) hann kallade til. þadan af gerduzst deilur ok bardagar med þeim Þorgesti sem segir j sogu Æireks. Styrr Þorgrimsson ueitti Æireki at malum ok Eyiulfr or Suiney ok synir (Þor)branz ór Alftafirde ok Þorbiornn Uifilsson. En Þorgestlingum uæitti synir Þordar gellis ok Þorgæir or Hijtardal. Æirekr uard sekr a Þornesþinge. bio Æirekr þa skip sitt (til) hafs j Æiraksuoge. en er hann uar buinn fylgdu þeir Styrr honum vt vm eyiar. Æirekr sagde þeim at hann ætlade at leita lanz þess er Gunnbiornn son Ulfs kraku sa er (hann) rak uestr um haf þa er hann fann Gunnbiarnarsker. kuetz hann aftr mundu leita til vina sinna ef hann fynde landit. Æirekr siglde undan Snęfellziokli. hann fann landit ok kom utan at þui þar sem hann kallade Midiokul. sa hæitir nu Blaserkr. hann for þa þadan sudr med landinu at leita ef þadan væri byggiada landit. Hann uar hinn fysta uetr j Æireksey nærr midre[374] hinne eystri bygd. um uorit eftir for hann til Æireksfiardar ok tok ser þar bustad. hann for þat sumar j hina uestri ubygd ok gaf uijda ỏrnefni. hann uar annan uetr j Holmum uit Hrafnsgnipu. en hit þridia sumarit for hann (nordr til Snæfellz ok allt inn j Hrafnsfiord. þa kuadzst hann kominn firir botn Æireksfiardar. huarf hann þa aftr ok var hinn þridia uetr j Æireksey firir mynne Æireksfiardar. eftir um sumarit for hann) til Jslandz ok kom skipe sinu j Breidafiord. Hann kallade landit þat er hann hafde fundit Grænland þuiat hann kuat þat mundu fysa menn þangat er landit heti uel. Æirekr uar a Jslande um uetrinn. en vm sumarit eftir for hann at byggia landit. hann bio j Brattahlid j Æireksfirde. Suo segia frodir menn at a þui sama sumre er Æirekr raude for at byggia Grænland þa for halfr fiorde[375] tỏgr skipa ór Breidafirde ok Borgarfirde en fiortan kuomuzst vt þangat. sum rak aftr en sum tynduzst. Þat uar .xv. uetrum fyr en kristni uar lỏgtekin a Jslande. a þui sama sumre foru vtan Fridrekr byskup ok Þorualldr Kodransson. Þessir menn namu land a Grænlandi er þa foru vt med Æireki. Heriulfr Heriulfsfiord hann bio a Heriulfsnese. Ketill Ketilsfiord Hrafnn Hrafnnsfiord Sỏlui Sỏluadal Helgi[376] Þorbranzson Alftafiord Þorbiornn glora Siglufiord. Æinarr Æinarsfiord Hafgrimr Hafgrimsfiord ok Uatnnahuerfui Arnnlaugr Arrnnlaugsfiord. en sumer foru til uestri bygdar.


Leifr hepni var skirdr

341. Þa er sexstan uetr uoru lidnir fra þui er Æirekr raude for at byggia Grænland þa for Leifr son Æireks utan af Grænlande til Noregs. kom hann til Þrandheims um haustit þa er Olafr konungr Trygguason uar kominn nordan af Halogalande. Leifr lagde skipi sinu inn til Nidaróss ok for þegar a fund Olafs konungs. bodade konungr tru honum sem odrum heidnum monnum er a hans fund komu. gek konungi þat auduelliga uit Leif. uar hann þa skirdr ok aller skipueriar hans. var Leifr med konungi um uetrinn uel halldinn.


Biarni leitadi Grænlandz

342. Heriulfr uar Bardarson Heriulfssonar. hann uar frændi Jngolfs landnamamannz. þeim Heriulfui gaf Jngolfr land a mille Uogs ok Reykianes. Heriulfr bio fyst a Drepstokki. Þorgerdr het kona hans en Biarnne son þeirra ok var hinn efniligzsti madr. hann fystizst utan þegar a unga alldri. uard honum gott bæde til fiar ok mannuirdingar ok uar sinn uetr huort vtanlandz edr med fedr sinum. Bratt atti Biarnne skip j fỏrum ok hinn sidazsta uetr er hann var j Noregi þa bra Heriulfr til Grænlandzferdar med Æireki ok bra bui sinu. Med Heriulfui var a skipe sudreyskr madr kristinn sa er orti Hafgerdingar drapu. Þar er þetta stef j.


Minar bidr ek munka reyni
mæinalausan fara(r) bæina
hæidis hallda hattar folldar
hallar drottinn yfir mer stalli.


Heriulfr bio a Heriulfsnese. hann var hinn gofgazsti madr. Æirekr raude bio j Brattahlid. hann uar þar med mestri uirdingu ok lutu allir til hans. Þessi voru bornn Æireks Leifr Þorualldr ok Þorstæinn en Freydis het dottir hans. hon uar gift þeim manni er Þoruardr bet ok biuggu þau j Gỏrdum þar sem nu er byskupstoll. hon (uar) |[377] suarre mikill en Þoruardr uar litilmenni. uar hon miog gefin til fear. Hæidit uar folk a Grænlandi j þann tima. Þat sama sumar kom Bearnne skipi sinu a Eyrar er fadir hans hafde brott siglt vm vorit. þau tidende þottu Biarnna mikil ok villde æigi bera af skipe sinu. þa spurdu hasetar hans huat er hann bærizst firir. en hann suarar at hann ætlade at hallda sidueniu sinne ok þiggia at fỏdr sinum uetrvist. ok vil ek hallda skipinu til Grænlandz ef þer vilit mer fylgd væita. Allir quoduzst hans radum fylgia vilia. Þa mællti Biarnne. vvitrlig mun þikia uor ferd þar sem æinge uorr hefir komit j Grænlandz haf. En þo hallda þeir nu j haf þegar þeir voru buner ok sigldu þria daga þar til er landit uar uattnnat. en þa tok af byrina ok lagde aa norrænur ok þokur ok uissu þeir æigi huert at þeir foru ok skipti þat mỏrgum dægrum. Eftir þat sa þeir sol[378] ok maattu þa deila ættir. uinda nu segl ok sigla þetta dægr adr þeir sa land ok ræddu um med ser huat landi þetta mun uera. en Biarni kuetzst hyggia at þat mundi æigi Grænland. Þeir spyria huort hann uill sigla at þessu landi edr æigi. (Hann suarar). þat er mitt raad at sigla j nand uit landit. Ok suo gera þeir ok sa þat bratt at landit uar ofiaullott ok skogi uaxit ok smar bædir a landinu ok letu landit a bakborda ok letu skaut horfa a land. Sidan sigla þeir tuỏ dægr adr þeir sa land annat. þeir spyria huort Biarni ętlade þat en(n) Grænland. hann kuaz æigi helldr ætla þetta Grænland en hit fyrra. þui at ioklar eru miog myklir sagdir a Grænlandi. þeir nalguduzst bratt þetta land ok sa þat vera slett land ok vide uaxit. þa tok af byr firir þeim. þa ræddu hasetar þat at þeim þotti þat rad at taka þat land. en Biarnni uill þat æigi. þeir þottuzst bæde þurfua vid ok vattn. At ỏngu eru þer þui obirgir segir Biarnni. en þo fek hann af þui nỏkkut amæli af hasetum sinum. Hann bat þa vinda segl ok suo var gert ok settu framstafnn fra lande ok sigla j haf vtsynnings byr þriu dægr ok sa þa land it þridea. en þat land uar hatt ok fiollott ok iokull a. þeir spyria þa ef Biarne villde at lande lata þar. en hann quaz æigi þat vilia þuiat mer litzst þetta land ogagnnuænligt. Nu logdu þeir æigi segl sitt. hallda med landinu fram ok sa at þat var eyland. settu enn stafnn vid þui landi ok helldu j haf hinn sama byr. en vedr óx j hond ok bad Biarni þa suipta ok æigi sigla mæira en bæde dygde uel skipi þeirra ok ræida. sigldu nu fiogur dęgr. þa sa þeir land hit fiorda. þa spurdu þeir Biarna huort hann ætlade þetta vera Grænland edr æigi. Biarni suarar. þetta er likazst þui er mer er sagt fra Grænlandi ok her munu ver at landi hallda. Suo gera þeir ok taka land undir æinhueriu nese at kuellde dags. ok uar þar baatr a nesinu en þar bio Heriulfr fadir Biarna a þui nesi. ok af þui hefir nesit nafnn tekit ok er sidan kallet Heriulfsnes. For Biarni nu til faudur sins ok hættir nu siglingu ok er med fỏdur sinum medan Heriulfr lifde ok sidan bio hann þar eftir fodur sinn.


Reiknat manntal a Orminum

355. Olafr konungr let bua skip sin vm uorit er alæid ór Nidaróse. skyllde hann sealfr styra Orminum langa er hann hafde adr gera latit vm uetrinn. þuiat hann var þa mest langskip ok fridazst j Noregi. ok þa er menn voru radnir til skipanar þa uar þar suo miog uandat ok ualit lid a at æinge madr skyllde |[379] uera a Orminum yngri en .xx. en einge ellri en sextỏgr en valit miog at afli ok hreysti. þar uoru fyrst til ualdir hirdmenn Olafs konungs þuiat hirdin uar ualin af innlendum ok vtlenzkum allir þeir er sterkazstir voru ok fræknazstir. Vlfr raude het madr er bar merki Olafs konungs ok var j stafni a Orminum. hann uar af Heidmork. annarr Kolbeornn stallare af Raumarike ok Eindride ilbræidr. Vikarr austan af Tiundalandi brodir Arnnliotz gellina. Þorsteinn vxafotr. en þessir uoru a (rausn j) sỏxunum. Þorgeirr ok Hyr(n)ingr magar konungs. Juarr liomi Vakr elfski Raumason. Bessi hinn sterke. Aan skyti af Jamtalandi. Þrandr hinn ramma af Þelamork ok Oþyrmir brodir hans. þeir Haleygir Þrandr skialgi Augmundr sande Hloduerr lange ór Salltvik ok Harekr huassi. þessir voru j krapparumi. Æinar þambarskelfir hann þotti þeim æigi hlutgengr þuiat hann var .xviij. vetra gamall. Hallsteinn Hlifarson. Þorolfr. Juarr smetta. Þorsteinn skelkr ok Ormr skogarnef. en j firirrumi uoru þessir. Ketill hinn hafui innan ór Þrandheimi ok Þorfinnr eisli Hauardr ór Orkadal. þeir Bárdr ok Beornn af Studlu ok Borkr ór Fiordum Þorgrimr ór Huini Þiodulfsson. Asgrimr ok Grimr. Þordr ór Mardarlaug[380] Þorstæinn huite af Offrustodum Arnnorr mærski. Hallsteinn son Hromundar hallta Eyuindr snakkr Berþorr bestill ok Hallkell af Fiolum. en þessir voru midskipa. Olafr dreingr Arnnfinnr sygnnski Sigurd(r) billdr Æinarr hỏrdzski ok Finnr sygnnski ok Griotgardr raumski. Asbiornn ór Mostr. Þorkell dyrdill af Augdum. Beornn hinn mykli af Uestfolld. Bryniulfr ok Haukr brodir hans. Arnnor orski ok Ketill ryzske. Margir adrir miog agætir (menn) uoru a Orminum ok þo at ek kunni æigi at nefna þa alla. atta menn uoru ualdir j halfrymi a Orminum. einn madr ok .xxx. j firirrumi. þat var mal manna at þat mannual er a Orminum uar bar æigi minnr af ỏdrum monnum um afl ok fræklæik en Ormrinn langi af odrum skipum. Þorkell nefia brodir konungs styrde Orminum skamma. Þorkell dyrdill ok Jostæinn modurbrodir konungs hofdu Tronuna ok var huortueggia skipit alluel skipat. Niu storskip bio Olafr konungr ór Þrandheimi ok umfram tuitogsessor ok smærri skip. En er konungr hafde miog buit lid sitt ór Nidarose þa skipade hann menn j syslur ok armenningar um oll Þrændalog. dualdi hann mart ok leid a sumarit fram sua at skip gengu til Noregs af Jslande ok ỏdrum londum.


Vtkoma Kiartans Olaafssunar

356. Þa spurde Olafr konungr þau tidende at honum þottu god vera at kristnne uar logtekin a Jslande ok skirt allt folk. vard hann uit þat gladr ok lofade gud firir. let hann þa skiota a husþinge. Þa stod konungr upp ok sagde suo. þau fagnnadar tidende hỏfum uær spurt af Jslande at þar er folk allt kristit. þar firir gerum uær gude þakkir ok gefum orlof ollum þeim monnum er her hafa setit af þeirra halfu at fara til Jslandz. Kiartan Olafsson suarade fystr manna mali konungs. hafui þer mykla þỏkk firir þat orlof herra segir hann. munu ver þann kost þiggia at fara til Jslandz j sumar. Konungr suarar. æigi munu uær nu þessi ord aftr taka en þo toludu uer firir onguan mun minnr til annara manna en til þin Kiartan þuiat uer uirdum suo at þu hafir setit her med oss meirr j vingan en j gisling. uillda ek at þu fystizst æigi vt til Jslandz þo at þu æigir þar gỏfga frænndr þuiat þu munt fa her ef þu uillt med oss vera mykla sæmd ok þann radahag at uer munum kalla at þu æigir æigi kost a Jslande. Þa suarar Kiartan. Gud ỏmbuni ydr herra allan þann somu er þer hafit til min gert sidan ek kom a yduart ualld ok enn uænti ek at þer munit æigi sidr gefa mer orlof en ỏdrum monnum er þer hafit her halldit j uetr. Konungr suarar. suo skal uera Kiartan. en torugætr þiki mer slikr utiginn madr som þu ert. Kalfr Asgæirsson hafde þann uetr verit j Noregi en komit adr um sumarit uestan af Æinglandi med skip þeirra Kiartans ok kaupæyre. En nu þegar at Kiartan hafde fæingit orlof af Olafi konungi til Jslandz ferdar þa helldu þeir Kalfr a bunade sinum. ok er skapiz uar albuit þa gek Kiartan a fund Jngibiargar konungs systur. hon fagnade honum uel ok gaf honum rum at sitia hia ser. ok er þau toku tal sagde Kiartan at þa hafde hann buit ferd sina til Jslandz. Jngibiorg segir. mæirr ætlum ver Kiartan |[381] at þu hafir þetta gert med æinræde þinu ok fyst en menn hafui þig þess eggiat miog. Ekki vard þeim þa mart at ordum. Jngibiorg tok þa ór æinu eski guduefiar posa. þar uar j motr sniohuitr ok miog gullofinn. þat uar hinn agætazste gripr. hon gaf Kiartane motrinn. þenna motr muntu gefa Gudrunu Osuifursdottur j bekkiargiof. hellzsti godr er henni at uefia at hofde ser. uil ek at Jslendinga konur siai at su er æigi þræla ættar er þu hefir tal vid att her j Noregi. huergi mun ek leida þig sagde hon ok far nu hæill. Kiartan stod þa upp ok minntizst vid Jngibiorgu ok hofdu menn þat firir satt at þeim þætti firir at skilia. gek Kiartan þa a konungs fund ok sagde honum at hann uar þa buinn. Olafr konungr læidde hann til skips ok fiolde manz or bænum. En er þeir komu þar er skipit flaut þa mællti konungr. her er suerd Kiartan at ek vil gefa þer at skilnade. lattu þetta uopn þer fylgiusamt vera þuiat ek uæntir at þu verdir æigi uopnndaudr ef þu berr þetta suerd. Þat var hit bezsta vopn ok buit miog. Kiartan þakkade konungi giofina med fogrum ordum ok alla þa sæmd ok virding er hann hafde honum væitt medan hann var j Noregi. Konungr mællti. far þu nu uel Kiartan ok hallt uel tru þina. Skildu þeir Olafr konungr (ok) Kiartan med hinum mestum kærleikum. gek Kiartan þa bryggiuna vt a skipit. Konungr læit eftir honum ok mællti. mikit er kuedit at Kiartani ok at hans kynsmonnum. er þat oft mikill harmr at æigi ma gera vid forlỏgum mannzsins. Sneri Olafr konungr þa aftr j bæinn.


Drap Kiartans

357. Nv er at segia fra Kiartani at hann siglir a haf þegar byr gaf. hafa þeir vtivist skamma ok toku land a Huitaruỏllum j Borgarfirde. fretti Kiartan þa at Bolli frænde hans ok fostbrodir hafde feingit Gudrunu Osuifursdottur ok bra hann ser ekki vid þat. Var Kiartan þa vm uetrinn uestr j Hiardarhollti med Olafi fodr sinum. hann fastade þurt vm langafostu fystr allra manna a Jslande ok vard þat allagætt. marga hafde hann adra goda hattu ok trubrỏgd umfram flesta menn j þann tima a Jslandi. Eftir um uorit kuæntiz Kiartan ok gek at æiga Hrefnnu Asgæirsdottur gaf hann henni at linfe motrinn. en vm haustit halfum manade firir uetr at uæitzslu j Hiardarhollti tok Þorlleifr Osuifursson suerdit konungsnaut fra Kiartani ok skaut þui nidr j fen æitt. en er eftir var læitat fannzst suerdit en vmgeordin alldri ok bar Kiartan þat alldri sidan. en litlu sidar at haustbode at Laugum huarf motrinn fra Hrefnu sua at alldri fannzst þadan af. gerdizst þa vvinatta med Kiartani ok Laugamonnum ok sidan fullr fiandskapr. for suo fram þann uetr. En vm uorit fimtadaginn j paskaviku satu þeir Vsuifurssynir ok Bolli firir Kiartani vid .ix. mann at aeggian Gudrunar vid Hafrsgil j Suinadal. en Kiartan reid vid þridia mann vesten ór Saurbæ. þeir baurduzst ok sottu þrir at Kiartani en fallinn uar forunautr hans annar en odrum helldu .ij. menn. Kiartan hafde suerd þat er ekki dugde ok bra hann þui iafnnan undir fot ser en þo drap hann æinn þeirra en særde annann. Bolli stod hia ok gerde ekki at. En er Vsuifurs synir sa at þeir mundu æigi bera af honum þa eggiade Ospakr alla uega Bolla ok sagdi. æigi muntu Bolle vilia vita þa skam a þig at hafa farit heiman med oss ok heitit lidsinne en gera oss nu ekki gagnn at ver þurfum þin. var Kiartan oss þa þungr j skip(t)um er ver hỏfdum minne sakir til. ok ef hann kemzst nu undan þa man þer sem oss skamt til afarkosta. Þa bra Bolli suerde sinu Fotbit ok sneri at Kiartani. Þa mællti Kiartan til Bolla. vist ætlar þu nu nidingsuerk at gera. en myklu betra þiki mer frænde at þiggia af þer bana en uæita þer bana. ok þui man ek þer æigi uopnum ueriazst. Kastade hann þa fra ser uopnunum. var hann þa enn litt saar en miok[382] modr. Bolli suarade ỏngu en snarade at Kiartano ok væitti honum banasaar. Bolli idradizst þegar þessa verks ok settizst undir hofut honum[383] en Kiartan andadizst j kniam Bolla. Foru oll skifti Laugarmanna ok Hiardhylltinga będe adr ok sidan sem segir j Laxsdęla sỏgu þo at her se litit brefat af. Lik Kiartans stod uppi viku. þo hafde Þorsteinn Egilsson modurbrodir Kiartans latit gera kirkiu a bæ sinum uar Kiartan þangat færdr ok segizst suo at kirkian væri þa nyuigd ok j huitauodum er Kiartan uar þar grafinn. Firir uig Kiartans urdu Osuifurs synir allir sekir ok getit fe til vtanferdar þeim ok kom æinge þeirra vt sidan. ok kom þat þo fram er firir sagde Stefnir Þorgilsson frænde þeirra þa er þeir sektu hann aa alþinge firir kristnibod sem fyrr er sagt ok æigi sijdr fylldizst þat er Olafr |[384] konungr mællti at skilnade þeirre Kiartans at Bolla uar uandkuæde ok vhamingia j verki þessu.


Her segir af skapan ok atgerfi konungs

358. Olafr konungr uar mikill madr uexsti ok allra manna kurtæisazstr vllhuitr a hár ok retthærdr ok huitr a brun ok lioss j yfirlitum ok eygdr agæta uel. ok þat hafa menn mællt at æigi hafui verit .ij. menn likari[385] j allri atgerui en Hakon Adalstæinsfostri ok Olafr konungr Trygguason. Olafr konungr hellt fystr retta tru allra Noregs konunga. honum gek þa uel rad sitt en myklu betr sidarr ok hafde hann þa marga hluti med ser at þat uar audset at hann uar af guds krafti til kiorinn. ok huar sem þing voru stefnnd ok malsniallir menn uoru til fæingnir at suara honum þa brazst þo of allt yfir konungs mal. enda hafde konungr sannynde ath mæla ok uæitti monnum morg gæde til þess at styrkia truna. Olafr konungr var allra manna sterkazstr ok huerium manne betr sunnfærr. hann suam j bryniu j kafui en tok huert spiot a lofti j orrostu ok skaut iafnnt badum hondum ok alltorfæingr mun slikr madr uera j hæiminum vm alla atgerui. hann uar byrsælli en adrir menn ok siglde þat a æinum dęgi er adrir sigldu a þremr. en suo sem Olafr konungr Trygguason var mæire ok sterkare ok betr at jþrottum buinn en huerr madr annarra a Nordrlondum j þann tima suo var ok stormenzska hans j ollum hlutum ok orr vid sina menn umfram flesta konunga. Sua segir Markus logsogumadr.


Hafglod hilmir sade
hialldrikr ok gaf skiolldu
stett hrings stỏfnnum uæitte
stikka uopn ok skikkiur.
storradur stæinda knorru
stillir fek en ekki
hilldings harre millde
þann er rikstr konungmanna.


Olafr konungr sat læingstum vm kyrt a uetrum med myklu fiolmenni ok uæitti hird sinne ok vinum. skorti þo huorki drykkiur storar ne glede. Þess getr Markus.


Huns nott hueria knattu
hirdmenn konungs spenna
gylld hornn grædis melldrar
gladr uisir drak þadra.
uijdfrægr uelia tede
vin hirdmonnum sinum
allualldr æinkar milldum
Olafr und ueg solar.


Vm sumrum la Olafr a herskipum ok for firir land fram med lide sinu. Sua segir Markus.


Mordlinnz morgu sinne
módþrutinn suall vti
hufr suall hrannir fellu
huessimeidr a skeidum.
gyllt hlyr gnỏptu skolltar
gunnfikinn let blikia
herrudr hỏfnum fiarre
haull ok fremstr at ollu.


Her hefr þaatt Eindrida Jlbreids ok Olafs konungs

A nokkurum tima þa er Olafr konungr hafde miog albuit skip sin ór Nidarose a æinn dag uæitte hann lide sinu ok læidangursmonnum. var þa drukkit fast. konungr uar hinn gladazste ok allt folk. Þar uar mart mællt vid drykkinn sem uerda kann. tỏludu menn þa um huart þa munde kristit allt folk j Noregi ok skirdir menn allir. Þa sagde Vlfr merkismadr konungs. þui sijdr ætla ek allt folk skirt her j lande sagde hann ath mer þikir vera at her innan fiardar æigi langt fra oss se nokkurir menn vskirder. Konungi uar sagt skiott huat Ulfr hafde talat. let hann þegar kalla Ulf til sin ok mællti til hans. segir þu Ulfr at hæidnir menn muni her byggia nærr oss. Ulfr suarar. fregt eru þa tekin min ord herra en þo skal ek ganga uit þui at ek hefir þann ueg helldr a drepit. Konungr mællti. huart getr þu þessa edr uæitzstu þetta med sannyndum. Þat æitt segir Ulfr skal ek upp bera firir ydr med aluỏru at ek skal hafa nokkut til mins mals. Konungr sagde. þa skalltu greina þetta med sannyndum huar þetta heyrir til. Ulfr segir at suo skal vera. Sa madr er inn j Þrandheimi ok hæitir Endride ilbreidr Asbiarnnarson Hræidarssonar. en þeir voru brædr Asbeorn ok Endride fadir Styrkars a Gimsum. Endride er a ungum alldri okuongadr ok hefir tekit firir skommu vid fỏdrleifd sinne. hann er rikr at peningum mikill madr uexsti ok fridr synum. ogeorlla vitu menn afl hans ok jþrottir. hann er ỏrr af fe ok manna uinsęlstr en suo er mer sagt herra at Endride mune vskirdr. (Konungr suarar). þat er skade suo uel sem þu segir fra manni þessum at hann skal æigi kunna skapara sinn. nu hefir þu Ulfr þetta suo upp kuedit at þu skallt fara vit suo marga menn sem þu uillt a fund Endrida ok læita at koma honum til min. Ulfr suarar. fara mun ek sem þer uilit ok ekki med mannfiolda þui at Endride er ekki þess hattar madr at ek muna naudga honum til nokkurra hluta þeirra er hann uill æigi. skulu ver uera saman fiorir menn ok .xx. Fek Ulfr ser æinn rodrarskutu. |[386] for hann med sina menn þar til er hann kom nærr bygd Endrida. gek Ulfr upp til bæiar uit .xij. menn en adrir tolf skylldu gæta skips. Endride uar vti ok fagnade uel Ulfi ok baud honum þar at uera suo leinge sem hann uillde med alle sinn menn þuiat Ulfr var honum malkunnigr. Ulfr tok þui uel ok gengu þeir inn. uar þar bærr skrautligr ok hus stor. en er þeir kuomu j stofu ok toku samsæti þa mællti Endride. sua er hattat at ek uæit at þer hafit tekit sid annan en ek hefui ok minir menn. en ek uil uæita ydr hallkuæman bæina ok ufalsadan þui skalltu kiosa huort uer drekkum allir samt edr j sinu herbergi huorir. Ulfr suarar. þat þiki mer huorumtueggium skemtiligra at ver drekkim allir samt. a ek uit þig eyrende þau er ek uil j tomi fram bera. en ver æigum konung suo agætan at hann hræinsar þat skiott med sinum goduilia þo at nokkut hafui a oss dregit af samneyti annarligs sidferdis. Endride mællti. þat er mer ok gæfazst. en huersu margmennr ertu. Ulfr suarar at adrir tolf hans menn voru nidri at skipe. Þa skal ek segir Endride fa menn til at gæta yduars godz en þinir menn skulu fara til huss ok skulu þeir allir uera her uelkomnir. Uar þa sua gert. Sidan uar ỏl inn borit. hafde Endride mart manna ok var þar uæitzsla hin bezsta. Ulfr sat a adra hond Endrida ok menn hans vt j fra. En er menn voru katir þa spurde Endride um eyrende Ulfs edr huort hann ætlade nokkut leingra at fara. Ulfr suarar. Olafr konungr sende mig hingat þess eyrendis at hann bydr þer til uæitzslu med sæmd ok uirdingu sem morgum ỏdrum vt til Nidaross. lagde hann þar til mỏrg ord at þu mundir þessa ferd æigi undir hofut leggiazst þuiat hann hefir goda spurnn af þer. Endride suarar. hafui konungr þỏkk firir bod sitt ok sæmilig ord til min en ek mun a morgin væita andsuor eyrennde þinu þa er uær erum allir odruknnir ok med fullri skynsemd. Uar þar oltæiti mikil vm kuelldit ok suofu menn uel vm nottina. en um morguninn er menn kuomu j sæti mællti Endride til Ulfs. þat er at segia vm þitt eyrende at þu skallt þiggia her uæitzslu suo læinge sem þu uill. en ferd min mun dueliazst til konungs at sinne. en ek mun þegar fara a hans fund at mer þikir naudsyn bera. mun ek ok hæima bijda ok huergi vndan læita ef konungr uill mig hitta. muntu suo segia konungi at ek uil uera uinr hans ef hann gerir uel uid mig. Skildu þeir suo sina rædu at allt tal for med þeim Ulfui uinsamliga. for Ulfr þegar er hann uar buinn en Endride sat eftir at sinne.


Endride bydr Olafi konungi til veizlu

360. Nv er fra þui at segia at Ulfr kemr firir Olaf konung ok segir allt hit sannazsta um sin eyrendi ok annsuor Endrida. Konungr spurde Ulf huat er honum kannadizst af um sidferde Endrida huort hann veri mikill blotmadr. Vlfr kuetzst þess æigi uarr verda at hann blotade skurgod ok ongua menn kuat hann ser kunna þat at segia þuiat hann hafde ekki blothus a bæ sinum. Þa er þegar nærr sagde konungr. skulum ver hann þa heim sækia ok koma honum a vvart ef hann uill æigi mig finna. En þegar Ulfr heyrde þetta af konungi skaut hann leyniliga hesti undir skosuein sinn ok bat hann rida sem huatligazst at segia Endrida at konungr munde þar koma skiotliga. Olafr konungr biozst sem huatligast ok siglde vm nottina inn eftir firde ok hafde þriu hundrat manna. kom hann þa til bæiar Endrida snemma dags ok gek þegar upp med lide sinu ỏllu. en er hann uar kominn skamt fra strỏndu. þa kom Endride j mot honum med mykla sueit manna. fagnnade Endride konungi med myklum blidskap ok baud honum heim til bugardz med alle sina menn. sagde ser þaukk a at konungr þægi þar uæitzslu er hann kuetz honum hafa firir buit. konungr tok gladliga bod Endrida. En er þeir kuomu at stofunne mællti Endride. su(o) er hattat herra at ek mun æigi dyliazst vid þat at sidir uorir munu æigi vera samfærir at frasỏgnn manna. ok med þui ef þer uilit æigi hafa oss j samsæti med ydr þa munu þer byggia stofu þessa sem ydr er firirbuin en ver munum læita oss annars herbergis. Konungr suarar. þu skallt hafa sealfr stofu þina ok þinir menn en þo skalltu hallda oss kost medan uer uilium her dueliazst. munum uer sla tialldum vorum uti a uollunum nærri stofunne. Uar nu suo gert sem konungr mællti. skortir þar ỏnguan hlut a at konungi uar uæitt uirduliga. for þar eftir oll þionusta onnur.


Her reyne þeir konungr ok Eindridi iþrottir sinar

361. Ok hinn fysta dag uæitzslunnar let Olafr konungr kalla til sin Endrida. hann kuaddi konung er hann kom inn. Konungr tok uel quediu hans ok mællti suo. þo |[387] at ek uile æigi samneyta alþydu heidinna manna þa uil ek at þu sitir her ok uil ek æiga tal uid þig. Endride sagde at þat skyllde a hans uallde. Suo er sagt at Endride uæri suo buinn er hann gek inn j landtialldit firir konung at hann uar j raudum skallatz kyrtle ok silkihufu gullsaumada a hỏfde ok spent gullhlade at enni ser ok digran gullhring a hægri hende. en aa uinstri sat æinn smasueinn harde fagr fiogurra uetra gamall edr fim. sa sueinn uar miog aþekkr Endrida j yfirbragde. þa var tekinn æinn stoll ok settr undir Endrida. ok settizst hann framan at konungsbordinu en setti sueininn j kne ser. Konungr mællti uid Endrida. þu ert madr mikill ok uænn ok ef þar fara eftir jþrottir þinar þa munu ekki margir þinir iafnningiar j Noregi. þui hęfir þer at vita skapara þinn ok kunna at lofa gud firir sinar giafir. ertu kuongadr madr Endride. Æigi er þat sagde hann. Attu þa suæin þenna hinn frida er sitr aa kne þer. Ekki a ek barnn segir Endride en suæinninn er systurson minn. en þo skal honum firir þat ganga ef ek ma rada sem ek æiga hann þuiat ek munda honum eigi meira unna þo at hann uæri minn son. Konungr mællti. er nokkut hof a bæ þinum. Endride suarade. ekki er her hof. (Konungr mællti). huernn atrunat hefir þu ef þu ert heidinn ok þo æinge blotmadr. Endride mællti. ydr mun ek þikia tala helldr uuitrliga. ek uillde helldr at þer taladit um annat þat er ydr likade en spyrdit mig ekki um atrunadinn þuiat ek þikkiumzst ỏnguan hafa þuiat ek hefir fast tekit med mer at ek skal alldri trua a stokka edr stæina þo at þat se geruar likneskiur eftir fiandum edr monnum þeim er ek ueit æigi hueriu orkat hafa. en þo at mer se sagt at þeir menn hafui mikit matt þa þiki mer þat ekki miog sannligt allz ek reyni at þau likneski er gud eru kollut eru j alla stade ufridera ok enn mattaminne en ek sealfr. Konungr mællti. hui truir þu þa æigi a sannan gud þann er allt ma ok lætr skirazst j hans nafni. Endridi suarar. þat berr þar til er þer hafit ekki fyrr komit ok ỏngir af yduare halfu at gera mer kunnikt nỏkkut af athofnum þess guds er þer kallit almatkann. en þat annet at þo bitr meirr firir at med þui at ek uillde æigi trua þui er fadir minn ok adrir frændr kendu mer ok sogdu fra sinum gudum þa hefui ek einradit at taka alldri þann sid vkunnan er vnanir menn ok mer uandalausir j alle stade boda utan ek komi fullri skilning a at yduar gud se suo almattigr sem þer segit. Konungr spurde þa menn sina ef þat uæri satt sem Endride sagde at þeir hefde ekki bodat honum guds nafnn. en þeir sogdu þat satt. þui at hann uar þa farinn j hernat med sina suæitunga en sidan leid oss ór hug at gera ydr kunnikt. Olafr konungr mællti til Endrida. hefir þu ekki spurt þat at ek hefir refsat þeim sumum monnum er æigi hafa uiliat lata at minum ordum vm kristnibodit. Heyrt hefui ek þess getit segir Endride. en ohręddr er ek um þat at þer uæitit mer hardynde ok ydr satt at segia skal ek ỏngum hỏfdingia uæita naudigr þionustu ok fyrri dauda þola en nokkurs mannz kugan. ok vita skulu þer segir Endride þoat þer hafit nu nokkut lid at suo er bygdum skipat her j nandir at ek þarf æingis naudungarmadr at vera. en gera skal ek uel til yduar sem ek hefui kunnostu til ok med ỏngum uelum ef þer biodit mer ỏngua afarkosti en hallda fram hinu sama sidferde sem ek hefui adr haft. Konungr mællti. suo virdazst mer þin ord at þu munt vera madr diarfmælltr ok hafa uitrleik til at sea sannynde um sijdir. en ekki skal her fleira um tala at sinne en þer þikir hæfuiligt. en nu er þat at ræda er mer er sagt ok þess uarir mik at satt se at þu munt uera mikill jþrottamadr. en hueriar eru þær þinar jþrottir er þu þikkizst framar kunna en obreytiliga. Endride suarar. herra her liggia skiot suor til um jþrottir minar at þær hefi ek ỏngar. er ek madr ungr ok nykominn af barnns alldri. mista ek firir skommu fỏdur mins ok hefui ek sidan lagt hug a hybyla hattu ok framflutning lide minu. en medan fadir minn lifde ok ek uar ungr þa unne hann mer suo mikit at hann uillde ekki gera j moti minum uilea. en mer for sem odrum bỏrnum fra þui er ek kenda ast af fỏdur ok frændum at ek lagde a ekki hug þat er mer uar mentan j at nema helldr a eina saman glede ok galeyse þar til er ek miste fỏdr mins. Konungr mællti. segia mattu mer satt af firir þui at ek skal æigi firirmuna þer þinna jþrotta helldr kann uera at ef þu lætr þær j liose uit mig at sa lati þer þina mentan at gagnni uerda er þer gaf j fystu. Fast sæki þer þetta mal segir Endride. nu kann ek æigi at telia mer til jþrotta þo at ek sęi a at smasueinar |[388] leki ser a sunde. Konungr mællti. uel er þat at þu uill varazst sealfhol ok hræsni. en satt segir þu þat at þeir eru flestir leikar at madr verdr at sia adr hann kunne. edr huat uilltu fleira til tina. Se ek kuat Endrida at ek kem mer æigi undan ydru kallzse utan ek uerd at suara ydr nokkuru þui er þer talit til. tok ek a boga þa er adrir smasueinar skutu beint til hæfis en ekki kunna ek at skiota. Uel ma suo quad konungr af þu skytir æigi bæint j fyrstu. ok nefnn þu til hina þridiu jþrott þina. Endride mællti. frekt taki þer herra min ord ok uant verdr mer at sigla j mille skers ok baru. heyrir mer æigi at þegia uit ydr en þer uaktit ord min sem ydr synizst ok stundum odruuiss en ek þikkiumzst tala. nu tel ek mer þat ekki til jþrotta þo at ek helldi a handsỏxum ok þo helldr vfimliga þa er ek uar barnn. Vera ma þat segir konungr at þu leker æigi þann leik fimliga fyrr en þu uandizst. skaltu nu fara frials daglan(g)t ok hefer þu oss uel skemt. Gek Endrida þa vt ór tialldinu til sinna manna.


Reyndar iþrottir

362. Enn[389] næsta da(g) eftir þa er konungr hafde drukkit um hrid let hann kalla Endrida til sin ok mællti til hans. uilltu nu lata skirazst ok taka retta tru þrautarlaust. Endride suarar. ekki er ek madr suo vmerkr at mer se nu allt annat j hug en j gær. Hugsat hefui ek nu sagde konungr maldaga med okkr. ek mun fa mann til af minu lide at reyna jþrottir vid þig ok ef sa færr þig yfirkomit j þeim jþrottum er þu nefndir til j gear þa skalltu trua a sannan gud drottin Jesum Cristum. en ef þu berr hærra hlut þa skalltu fara frials firir minu akalli ok hallda þa tru sem þu uill. Þat er bæde sagde Endride at ek hefui mer onguar jþrottir talldar enda kann ek ỏnguar. en dyrt er drottins ord ok munu þer rada verda okkar j mille hueruettnna er þer radit med ỏngri kugan enda briota ek æigi berliga min ord a bak. edr huerr er sa madr at þer vilit lata til motz vid mik. Konungr suarar. mer þikir æigi annat likara en ek muna sealfr til ganga. er þat będe at ek þikiumzst þa gerst uita huerr þu ert enda þiki mer suiuirdingarlaust þo at þu berir af mer. enn hinn er þo myklu ædri þinn sigr at ek bera hærra lut af okkrum vidskiptum ef þetta liggr vid sem ek sagde adr. Endride mællti. þo at ek kynne manna bezst allar jþrottir sem nu kann ek litit edr ekki j fám þa uæri æigi þo tilganganda vid ydr. Sa kostr þiki mer ok hinn bezsti segir konungr at vid reynim æigi med okkr ok segizst þu yfirkominn. Kostr mun þess segir Endride þo at ek seai adr sundferdir ydrar. Sidan gengu þeir til strandar ok allt folk. afklæddizst konungr ok suo Endride. lỏgduzst þeir fra landi ok lekuzst vid leinge. færdu ymser adra nidr ok um sidir voru þeir sua leinge j kafui at nærr þotti oruænt at þeir munde upp koma. þo uard þat um sider at Olafr konungr kom upp ok lagdizst at landi. gekk hann upp ok tok huilld en klæddizst æigi. einge madr visse huat af Endrida uar ordit ok einge þorde at spyria konung eftir. En er lỏng stund uar lidin þa sa menn huar Endride for. hann hafde þa fæingit ser ræidskiota. sat hann a baki æinum myklum gransel. hann hellt tueim megin j kampa honum ok styrde honum suo. en er hann atti skamt til landz þa let hann lausann selinn. Konungr spratt þa upp ok lagdizst vt j mote honum ok færde hann þegar j kaf ok hellt honum nidre leinge. en er þeir komu upp lagdizst konungr at lande en Endride uar þa mattfarinn sua at hann uard æigi sealfbirgr. ok er konungr sa þat lagdizst hann at Endrida ok hialpade honum ok flutti hann til landz. En er Endride tok at hressazst ok þeir voru klęddir mællti Olafr konungr. mikil jþrott er þer j sundferdum þinum Endride. en þo er þat nu gude at þakka at þu vart okkar nu odriugare sem menn mattu sia at ek uard at flytia þig at lande. Þat muntu nu hliota at uirda sem þu uill segir Endrida. En hui deyddir þu æigi selinn segir konungr ok drott hann a land. Endride suarar. þui at ek uillda æigi at þer mættit þat segia at ek hefda fundit hann daudan. Ok lidr nu af hin næsta nott.


Olafr ok Eindridi reyna skot

363. Annan dag eftir mællti konungr at þeir Endride munu reyna skot. Endride suarar. allt þiki mer þer herra hafa tekit frekliga uattuise mina um jþrotternar. þarf ek æigi firir þui til at ganga at enn sidr er ek þessarre askynia uordinn en hinne fyrre. Uel þętti mer segir konungr at sua uæri ok er þa enn til at þu reynir æigi ok kalliz yfirkominn. Endride suarar. leinge mun þess kostr ok þikir mer ỏngum manni |[390] ofgaman [of skemtan[391] at sea huersu langt j milli berr jþrottar yduarrar ok ofimligrar minnar uidrleitnni. Gengu þeir þa skamt fra bænum til skogar. lagde konungr þa af ser skikkiuna. setti hann þa spon j bakka ok ætlade langt skotmal. en sidan uar honum feinginn bogi ok ỏr. skaut hann ok kom orin j vtanuerdan spaninn ok stod þar. skaut Endride þa nokkuru jnnar j spaninn ok þo æigi j midiann. konungr skaut j annat sinn ok var til gengit ok stod ỏrin j midium spæninum. kolludu allir þat frægdarskot. Endride lofade ok hæfni konungs ok kuezst ætla at ser munde ekki gera eftir at skiota. konungr bat hann fra ganga ef hann uillde ok segiazst yfirkominn vm þessa jþrott. Endride sagde at þess munde kostr þo at hann reynde adr. Endride skaut þa ok kom su ỏr j stræingflaugina a þeirre ỏr konungs er hann skaut sidar ok stodu suo badar. Þa mællti konungr. mikill fręgdarmadr ertu vm jþrottir. en þo er þessi enn æigi reynd til fullnadar. nu skal taka suein þann hinn fagra er þu quazst mest unna hinn daginn ok setia hann at skotspæni eftir þui sem ek segi firir. Uar þa suo gert. Let konungr þa taka hnettỏflu ok setia j hofut sueininum. nu skulu vit skiota her tỏfluna or hofde sueininum segir konungr suo at sueininn saki ekki. Þat munu þer mega gera sagde Endride ef þer uilit en uilia munda ek hefnna ef sueininum er uæittr skade. Konungr let þa binda linduk firir augu sueininum ok aftr vm hnakkann ok let tuo menn hallda endum duksins suo at sueinninn matti huergi uikia hofdinu þa er hann heyrde huininn oruarinnar. gek konungr þa til þess stadar er hann skyllde standa. signde hann sig ok gerde krosmark firir ỏruaroddinum adr en hann skaut en Endride rodnade miog. en orin flo undir tỏfluna ok setti aftr af hofde sueininum. ok suo nærr hafde hausinum at helldr enn æigi dreyrde j midium huirflinum. Konungr bat þa Endrida til ganga ok skiota eftir ef hann uillde. en j annan stad gengu at Endrida modir hans ok systir ok badu hann gratande æigi til rada. Endridw mællti til konungs. æigi er ek hræddr um þo at ek skiota eftir at gera ek sueininum skada. en þo skal nu æigi skiota at sinne. Konungr mællti. þa þiki mer sem þu ser vfirkominn. Endrida suarar. þat skulu þer uirda sem ydr likar. en uera ma firir þui at þer takit þetta suo at mer þikir þer helldr hafua hallat til um okkr uidskipti. Satt er þat sagde konungr at ek hefui uist helldr hallat til ok hallat þo ỏllu þer j hag. Gengu menn sidan heim til bæiar ok uar konungr hinn katazsti ok suo Endride ok settuzst menn til drykkiu.


Handsaxa leikar konungs ok Eindrida

364. Þat var hinn þridea daginn er konungr mællti til Endrida. nu er uedr blitt ok kyrt uti ok skulu uid nu reyna handsaxa læikinn. Gekk þa vt allt folk. uoru þa fæingin sin tuỏ sỏx huorum þeirra ok leku þa suo tijtt at æitt uar jafnan a lofti firir huorum. en þeir hỏfdu æ medalkaflann ok þottizst æinge madr grein mega a gera huorr þeim miukligar lek. leid suo lỏng stund. Þa mællti konungr. enn er þessi læikr æigi reyndr til fullnadar. Gengu þeir þa til strandar ok vt a langskip mikit ok bad konungr sina menn roa a skipinu med endilỏngum bordum. gek konungr þa vtbyrdis a aranum fram med endilỏngu skipe ok lek þa at þremr handsỏxum iafnnfimliga sem a lande ok suo hit sama Endrida. alla læika lek konungr æ firir en Endride sidarr. Þui næst gek konungr j annat sinn med sama hætti ok fyrr eftir arunum fram ok suo firir bardit at hann felldi þa æigi helldr handsỏxin en adr ok æigi uard hann skouotr. gek hann þa aftr eftir arunum a annat bordit ok suo upp j skip. matte þat æinge madr skilia huersu at hann lek þetta. Endride stod firir konungi ok sa upp a hann er hann kom upp aa skipit ok þagde. Konungr mællti til hans. hui stendr þu ok læikr æigi eftir. Þa mællti Endrida. ekki bera æinglar guds mig i lofti sem ydr ok mattu þer þetta ekki leika af æinne saman yduarre jþrott helldr med krafti þess guds er þer truit a. þadan af skil ek at hann mun allt mega ok þui skal ek a hann trua en a onguan annan. Olafr konungr uard gladr uit ord hans ok lofade gud margfalldliga er hann gaf honum slika skilning. sagde konungr þa Endrida morg stormerki almattigs guds. uar Endride þui nęst skirdr ok allir hans menn ok gerdizst sidan hirdmadr Olafs konungs ok for med honum vt til Nidaross ok tok konungr hann j hina mestu kærleika vid sig. ok skilde alldri Endride vid konung medan þeir lifdu badir ok þotti æ vera hinn agætazsti madr.


Her hefr Grænlendingha þaatt

Capitulum

Þat er nu þessu næst at Biarne Heriulfsson kom vtan af Grænlande a fund Æireks jalls ok tok jall vid honum vel. sagde Biarne fra ferdum sinum er hann hafde lond set ok þotti monnum hann verit hafa vforuitinn er hann hafde ekki at segia af þeim londum ok fek hann af þui nokkut amæli. Biarnne gerdizst hirdmadr jalls ok for vt til Grænlandz vm sumarit eftir. var nu mikil vmræda vm landalæitan. Leifr son Æireks rauda ór Brattahlijd for a fund Biarna Heriulfssonar ok keyfte skip at honum ok red til haseta sua at þeir voru halfr fiorde tỏgr manna saman. Leifr bad fodur sinn Æirek at hann munde enn firir ver fỏrinne. Æirekr taldizst helldr undan kuetzst þa vera hniginn j alldr ok kuetzst minna mega vid uose aullu en var. Leifr quedr hann enn mundu mestri heill styra af þeim frændum. ok þetta let Æirekr eftir Leifi ok ridr heiman þa er þeir eru at þui bunir ok var þa skamt at fara til skipsins |[392] drepr hestrinn fæti sa er Æirekr reid ok fell hann af bake ok lestist fotr hans. Þa mællti Æirekr. ekki mun mer ætlat at finna lỏnd fleire en þetta er nu byggium ver. munum uær nu ekki leingr fara aller samt. For Æirekr heim j Brattahlid. en Leifr redzst til skips ok felagar hans med honum halfr fiorde tỏgr manna. þar uar sudrmadr æinn j ferd er Tyrker het. nu biuggu þeir skip sitt ok sigldu j haf þa er þeir voru bunir ok fundu þa þat land fyst er þeir Biarnne fundu sidazst. þar sigla þeir at lande ok kostudu akkerum ok skutu bate ok foru a land ok sa þar æigi gras. ioklar mykler voru allt hit efra en sem æin hella væri allt til ioklanna fra sionum ok syndizst þeim þat land vera gædalaust. Þa mællti Leifr. æigi er oss nu þat ordit um þetta land sem Biarna at uer hafim eigi komit a landit. nu mun ek gefa nafnn landinu ok kalla Helluland. Sidan foru þeir til skips. eftir þetta sigla þeir j haf ok fundu land annat sigla enn at lande ok kasta akkerum skiota sidan bate ok ganga a landit. þat land uar slett ok skogi uaxit ok sandar huitir vida þar sem þeir foru ok osæbratt. Þa mællti Leifr. af kostum skal þessu lande nafnn gef(a) ok kalla Markland. foru sidan ofan aftr til skips sem fliotazst. Nu sigla þeir þadan j haf landnyrdings uedr ok uoru vti .ij. dęgr adr þeir sa land ok sigldu at lande ok komu at ey einne er la nordr af landinu ok geingu þar upp ok sazst vm j godu uedri ok fundu þat at dỏgg uar a grasinu ok uard þeim þat firir at þeir toku hondum sinum j dỏggina ok brugdu j munn ser ok þottuzst ekki iafnnsætt kent hafua sem þat var. sidan foru þeir til skips sins ok sigldu j sund þat er la mille eyiarinnar ok ness þess er nordr gek af landinu. stefndu j uestrætt firir nesit. þar uar grunnsæfui mikit at fioru siofar ok stod þa uppi skip þeirra ok uar þa langt til siofar at sia fra skipinu. en þeim uar suo mikil foruitnni a at fara til landzsins at þeir nentu æigi þess at bida at siorr felle undir skip þeirra ok runnu til landz þar er a æin fell ór uattne æinu. en þegar siorr fell undir skip þeirra þa toku þeir batinn ok reru til skipsins ok fluttu þat upp j ána sidan j uattnit ok kostudu þar akkerum ok baru af skipe hudfỏt sin ok gerdu þar budir. toku þat rad sidan at buazst þar vm þann uetr ok gerdu þar hus mikil. huorke skorti þar lax j anne ne j uattninu ok stærra lax en þeir hefde fyrr set. þar uar suo godr landzkostr at þui er þeim syndiz at þar munde æinge fenadr fodr þurfa a uetrum. þar kuomu æinge frost a uetrum ok litt renudu þar graus. Meira uar þar iafnndęgri en a Grænlande edr Jslande. sol hafde þar eyktarstad ok dagmalastad um skamdegi. En er þeir hofdu lokit husgerd sinne þa mællti Leifr vid foruneyti sitt. nu uil ek skifta lata lide voru j .ij. stade ok uil ek kanna lata landit ok skal helmingr lids vera vit skala heima en annarr helmingr skal kanna landit ok fara æigi leingra en þeir komi heim at kuellde ok skilizst æigi. Nu gerdu þeir suo vm stund. Leifr gerde ymizst at hann for med þeim edr uar heima at skala. Leifr uar mikill madr ok sterkr manna skỏruligazstr at sia vitr madr ok godr hofsmadr um alla hluti.


Leifr hinn hepne fann menn i skeri a hafi

428. A æinhueriu kuellde bar þat til tidenda at mannz uar vant af lide þeirra ok var þat Tyrker sudrmadr. Leifr kunne þui storilla þuiat Tyrker hafde leinge verit med þeim fedgum ok elskat miog Leif j barnnæsku. talde Læifr nu miog a hendr forunautum sinum ok biozst til ferdar at læita hans ok .xij. menn med honum. en er þeir voru skamt komnir fra skala þa gek Tyrker j mot þeim ok uar honum vel fagnat. Leifr fann þat bratt at fostra hans var skapgott. hann var brattlæitr ok lauseygr smaskitligr j andliti litill uexsti ok uesaligr en jþrottamadr a allzskonar hagleik. Þa mællti Leifr til hans. hui vartu suo sæinn fostri minn ok fraskile foruneytinu. Hann talade þa fyst leinge a þyrsku ok skaut marga uega augunum ok gretti sig. en þeir skildu æigi huat er hann sagde. hann mællti þa a norrænu er stund leid. ek uar gæinginn æigi myklu læingra en þit. kann ek nokkur nynæma at segia. ek fann vinvid ok vinber. Mun |[393] þat satt fostri minn quad Leifr. At visu er þat satt quad hann þuiat ek var þar fæddr er huorke skorti uinvid ne vinber. Nu suofu þeir af þa nott. en vm morguninn mællti Leifr vid haseta sina. nu skal hafua tuennar syslur fram ok skal sinn dag huort lesa vinber edr hoggua vinvid ok fella mỏrkena suo at þat verde farmr til skips mins. Ok þetta var rads tekit. Suo er sagt at eftirbatr þeirra var fylldr af vinberium. nu var hogginn farmr a skipit. ok er uorar þa biugguzst þeir ok sigldu burt ok gaf Leifr nafnn landinu eftir landkostum ok kallade Vinland. sigla nu sidan j haf ok gaf þeim vel byri þar til er þeir sa Grænland ok fioll undir ioklum. þa tok æinn madr til mals ok mællti vid Læif. hui styrir þu suo miog undir uedr skipinu. Læifr suarar. ek hygg at stiorn minne en þo enn at fleira edr huat seai þer til tidenda. Þeir kuoduzst ekki sea þat er tidendum sætti. Ek ueit æigi segir Leifr huort ek se skip edr sker. Nu sea þeir ok quodu sker vera. hann sa þui framar en þeir at hann sa menn j skerinu. nu uil ek at ver beitim undir uedrit segir Leifr suo at naim til þeirra ef menn eru þurftugir at na uorum funde ok er naudsyn a at duga þeim. en med þui at þeir se æigi fridmenn þa æigum ver allan kost vndir oss en þeir ekki undir ser. Nu sækia þeir undir skerit ok lægdu (segl) sitt. kostudu akkeri ok skutu litlum bati ỏdrum er þeir hỏfdu haft med ser. þa spurde Tyrkr huerr þar rede firir lide. sa kuetzst Þorir heita ok vera norænn madr at kyne edr huert er þitt nafnn. Leifr segir til sin. Ertu son Æireks rauda ór Brattahlid segir hann. Leifr quad suo vera. nu uil ek segir Leifr bioda ydr ollum a mitt skip ok femunum þeim er skipit ma vid taka. Þeir þagu þann kost ok sigldu sidan til Æireksfiardar med þeim farmi þar til er þeir komu til Brattahlidar. baru farminn af skipe. sidan baud Leifr Þori til vistar med ser ok Gudride konu hans ok .iij. monnum audrum. en fek uistir audrum hasetum będe Þoris ok sinum felỏgum. Leifr tok .xv. menn or skerinu. hann uar sidan kalladr Leifr hinn hepni. Leifi vard nu będe gott til fiar ok mannuirdingar. þann uetr kom sott mikil j lid Þoriss ok andadizst hann Þorir ok mikill hluti lids hans. þann uetr andadizst ok Æirekr raude. Nu uar umræda mikil vm Uinlandzfỏr Leifs ok þotti Þoruallde brodur hans of vvida kannat hafa verit landit. þa mællti Leifr uit Þorualld. þu skalt fara med skip mitt brodir ef þu uill til Vinlandz ok uil ek þo at skipit fari adr eftir uide þeim er Þorir atti j skerinu. Ok suo uar gert.


Þorualldr for til Vijnlandz

429. Nv biozst Þorualldr til þeirrar ferdar med .xxx. manna med umrade Leifs brodur sins. sidan biuggu þeir skip sitt ok helldu j haf ok er æinge frasỏgnn vm ferd þeirra fyrr en þeir koma til Vinlandz til Leifsbuda ok biuggu þar vm skip sitt ok satu um kyrt þann uetr ok ueiddu fiska til matar ser. en vm uorit mællti Þorvalldr at þeir skylldu bua skip sitt ok skyllde eftirbatr skipsins ok nokkurir menn med fara firir uestan landit ok kanna þar vm sumarit. þeim syndizst landit fagurt ok skogótt ok skamt mille skogar ok siofar ok huitir sandar. þar var eyiott miog ok grunnsæfui mikit. þeir fundu huerge manna vistir ne dyra en j eyiu æinne uestarliga fundu þeir kornnhialm af tre. æigi fundu þeir flæire mannauerk ok foru aftr ok quomu til Leifsbuda at hausti. en at sumri ỏdru fór Þorualldr firir austan med kaupskipit ok hit nyrdra firir landit. þa gerde at þeim uedr huast firir anndnese einu ok rak þa þar upp ok brutu kiolinn undan skipinu ok hỏfdu þar langa duol ok bættu skip sitt. Þa mællti Þorualldr vit forunauta sina. nu uil ek at uer ræisim her upp kiolinn a nesinu ok kallim Kialarnes[394]. Ok suo gerdu þeir. sidan sigla þeir þadan j braut ok austr firir landit ok inn j fiardarkiafta þa er þar uoru næstir ok at hofda þeim er þar gek fram hann var allr skoge uaxinn. þa leggia þeir fram skip sin j lægi ok skiota bryggium a land ok geingur Þorualldr þar a land upp med alla forunauta sina. Hann mællti þa. her er fagurt ok her uillda ek bæ minn ræisa. Ganga sidan til skips ok sia a sandinum inn fra hofdanum .iij. hæder ok foru til þangat ok sea þar hudkeipa .iij. ok .iij. menn undir huerium. Þa skiptu |[395] þeir lide sinu ok hỏfdu hendr a þeim ollum nema æinn komzst j burt med keip sinn. þeir drepa hina viij. ok ganga sidan aftr a hỏfdann ok siazst þar vm ok sia inn j fiordinn hæder nokkurar ok ætludu þeir þat vera bygdir. eftir þat slo a þa hofga suo miklum at þeir mattu æigi uoku hallda ok sofna þeir aller. þa kom kall yfir þa suo at þeir uoknudu aller. suo segir kallit. uaki þu Þorualldr ok allt foruneyte þitt ef þu vill lif þitt hafa ok far þu a skip þitt ok aller menn þinir ok farit fra lande sem skiotazst. Þa for innan eftir firdinum vtal hudkæipa ok lỏgdu at þeim. Þorvalldr mællti þa. ver skulum færa vt a bord vigfleka ok veriazst sem bezst en uega litt j mot. Suo gera þeir en skrælingar skutu a þa vm stund en flyia sidan j burt sem akafazst huerr sem matti. Þa spurde Þorvalldr menn sina ef þeir uære nokkut sarir. þeir kuoduzst æigi sarir vera. ek hefir fæingit sar undir hendi segir hann ok flo ỏr mille skipbordzsins ok skialldarins under hond mer ok er her orin. enn mun mig þetta til bana leida. nu ræd ek at þer buit ferd ydra sem fliotazst aftr a læid en þer skulut færa mik a hofda þann er mer þotti byggiligazst vera. ma þat vera at mer hafui satt a munn komit at ek muni þar bua a vm stund. þar skulu þer mik grafa ok setia krossa at hofdum mer ok at fotum ok kallit þat Krossanes iafnan sidan. Gręnland var þa kristnnat en þo andadizst Æirekr raude firir kristni. Nu andadizst Þorualldr en þeir gerdu allt eftir þui sem hann hafde mælt ok foru sidan ok hittu þar forunauta sina ok sỏgdu huorir ỏdrum slik tidende sem vissu ok biuggu þar þann uetr ok fengu ser vinber ok vinvid til skipsins. nu buazst (þeir) þadan vm uorit eftir til Grenlandz ok kuomu skipe sinu j Æireksfiord ok kunnu Læifi at segia mikil tidende.


Þorsteinn Eireksson andadiz i vestri bygd

430. Þat hafde gerzst til tidenda medan a Grenlandi at Þorsteinn j Æireksfirde hafde kuongazst ok fengit Gudridar Þorbiarnardottur er att hafde Þorir austmadr er fyrr uar fra sagt. nu fystizst Þorsteinn Æireksson at fara til Vinlandz eftir like Þorualldz brodur sins ok bio skip hit sama ok ualde hann lid at afli ok uexsti ok hafde met ser halfan þridea tỏg manna ok Gudride konu sina ok sigla j haf þegar þau erv buin ok ór landsyn. þau uelkti vti allt sumarit ok vissu æigi huar þau foru. ok er uika uar af uetri þa toku þeir land j Lysufirde a Grænlande j hinne uestri bygd. Þorsteinn læitade þeim vm vistir ok fek uister aullum hasetum sinum en hann var vistlaus ok kona hans. nu voru þau eftir at skipe tuau nokkurar nætr. Þa uar enn ung kristne a Grænlande. Þat uar æinn dag at menn kuomu at tiallde þeirra snemma. sa spurde er firir þeim var huat manna veri j tialldinu. Þorsteinn suarar. .ij. menn segir hann edr huerr spyrr at. Þorsteinn hæiti ek ok er ek kalladr Þorsteinn suartr en þat er eyrendi mitt hingat at ek uil bioda ykkr badum hionum til vistar til min. Þorstæinn quezst uilia hafa vmræde konu sinnar en hon bad hann rada. ok nu iatar hann þessu. Þa mun ek koma eftir ykkr aa morgin med eyke þuiat skortir ekki til at væita ykkr vist en fasinne er mikit med mer at vera þuiat .ij. erv vit þar hion þuiat ek er æinþykkr miog. annan sid hefir ek ok enn þer hafit ok ætla ek þann þo betra er þer hafit. Nu kom hann eftir þeim um morgininn med eyki ok foru þau med Þorsteini suarta til uistar ok uæitti hann þeim uel. Gudridr uar skorulig kona at sia ok uitr kona ok kunne uel at vera med okunnum monnum. Þat uar snemma uetrar (at) sott kom j lid Þorsteins Æirekssonar ok andadizst þar margir forunautar (hans) Þorsteinn. bat gera kistur at likum þeirra er onduduzst ok færa til skips ok bua þar vm. þuiat ek vil lata flytia til Æireksfiardar at sumri oll likin. Nu er þess skamt at bida at sott kemr j hybile Þorsteins ok tok kona hans sott fyst er het Grimhilldr hon uar akafliga mikil ok sterk sem kallar en þo kom sottin henni undir. ok bratt eftir þat tok sottina Þorstæinn Æireksson ok lagu þau bæde senn ok andadizst Grimhilldr kona Þorsteins suarta. en er hon var daud þa gek Þorsteinn fram ór stofunne eftir fiol at leggia a likit. Gudridr mællti þa. vertu litla hrid j brott Þorsteinn minn segir hon. Hann quad suo vera skylldu. Þa mællti Þorsteinn Æireksson. med undarligum hætti er nu vm husfreyiu |[396] uora[397] þuiat nu orglazst hon upp vid ỏlnboga ok þokar fotum sinum fra stokki ok þreifar til skua sinna. Ok j þui kom Þorsteinn bonde inn ok lagdizst Grimhilldr nidr j þui ok brakade þa j hueriu tre j stofunne. Nu gerir Þorsteinn kistu at like Grimhilldar ok færde j brott ok bio vm. hann uar będe mikill madr ok sterkr ok þurfti hann þess allz adr hann kom henni burt af bænum. Nu elnade sottin Þorsteini Æirekssyni ok andadizst hann. Gudridr kona hans kunne þui litt. þa voru þau aull j stofunne. Gudridr hafde setit a stoli frammi firir beknum er hann hafde legit Þorsteinn bonde hennar. þa tok Þorsteinn bonde Gudride af stolinum j fang ser ok settizst j bekkinn annan med hana gegnt like Þorsteins ok taldi um firir henni marga uega ok huggade hana ok het henni þui at hann munde fara med henni til Æireksfiardar med like Þorsteins bonda hennar ok forunauta hans. ok suo skal ek taka hingat hion flæire segir hann þer til hugganar ok skemtanar. Hon þakkede honum. Þorsteinn Æireksson settizst þa upp ok mællti. huar er Gudridr. .iij. tima mællti hann þetta en hon þagde. Þa mællti hon vid Þorstein bonda. huort skal ek suor uæita hans male edr æigi. hann bad hana æigi suara. þa gek Þorsteinn bonde yfir golfit ok settizst a stolinn en Gudridr sat j kniam honum ok þa mællti Þorsteinn bonde. huat uilltu nafnni segir hann. Hann suarar er stund læid. mer er ant til þess at segia Gudride forlaug sin til þess ath hon kunne þa betr andlate minu þuiat ek er kominn til godra huilldastada. en þat er þer at segia Gudridr at þu munt gift vera islenzskum manni ok munu langar vera samfarar ykkrar ok mart manna mun fra ykkr koma þroskasamt biart ok agætt sætt ok ilmat uel. munu þit fara af Grænlandi til Noregs ok þadan til Jslandz ok gera bu a Jslande. þar munu þit leinge bua ok muntu honum leingr lifa. þu munt vtan fara ok ganga sudr ok koma vt aftr til Jslandz til bus þins ok þa mun þar kirkia reist vera ok muntu þar vera ok taka nunnu vigslu ok þar muntu andazst. Ok þa hnigr Þorsteinn aftr ok uar buit vm lik hans ok fært til skips. Þorsteinn bonde efnndi uel uit Gudride allt þat er hann hafde hæitit. hann sellde vm uorit jord sina ok kuikfe ok for til skips med Gudride med allt sitt. bio skipit ok fek menn til ok for sidan til Æireksfiardar. voru nu likin iordut at kirkiu. Gudridr for til Læifs j Brattahlid en Þorsteinn suarti gerde bu j Æireksfirde ok bio þar medan hann lifde ok þotti vera hinn uaskazsti madr.


Fra Vinlandzferdum Þorfinnz en þeirra felogum

431. Þat sama sumar kom skip af Noregi til Grænlandz. sa madr het Þorfinnr kallzefnni er þui skipe styrde. hann var son Þordar hesthofda Snorrasonar Þordarsonar fra (Hỏfda). Þorfinnr kallzefni var storaudigr at fe ok var vm uetrinn j Brattahlid med Leifui Æirekssyne. bratt fellde hann hug til Gudridar ok bad hennar en hon ueik til Læifs suỏrum firir sig. sidan var hon honum fostnut ok gert brudhlaup þeirra a þeim uetri. Hin sama var vmræda a Uinlandzfỏr sem fyrr ok fystu menn Kallzefni miog þeirrar ferdar bæde Gudridr ok adrir menn. nu var radin ferd hans ok red hann ser skipveria .lx. kalla ok konur .v. þann maldaga gerdu þeir Kallzefni ok hasetar hans at iofnum hondum skylldi þeir hafa allt þat er þeir fengi til gæda. þeir hỏfdu med ser allzkonar fenat þuiat þeir ætlodu at byggia landit ef þeir mętti þat. Kallzefni bat Leif husa a Uinlande en hann kuetzst þa mundu husin en gefa æigi. Sidan helldu þeir j haf skipinu ok komu til Leifsbuda med heilu ok holldnu ok baru þar upp hudfỏt sin. þeim bar brátt j hendr mikil fỏng ok god þuiat reydr uar þar upprekin będe mikil ok god. foru til sidan ok skaru hualinn. skorti þa æigi mat. fenadr gek þar a land upp. en þat uar bratt at gradfe vard urigt ok gerde mikit vm sig. þeir hofdu haft med ser gridung æinn. Kallzefni let fella vidu ok telgia til skips sins ok lagde vidinn a biarg eitt til þurkanar. þeir hofdu oll gæde af landkostum þeim er þar voru będe af vinberium ok allzskonar ueidum ok gędum. Eftir þann uetr hinn fysta kom sumar þa urdu þeir uarir vit Skrælingia ok for þar ór skógi fram mikill flokkr manna. þar uar nærr nautfe þeirra en gradungr tok at belia ok gialla akalliga hatt en þat hrędduzst Skrælingar ok lỏgdu undan med byrdar sinar en þat uar grauara ok safuali ok allzskonar skinnauara ok snua til bæiar Kallzefnis ok uilldu þar inn j husin en Kallzefni let ueria dyrnnar. huorigir skildu annars |[398] mal. Þa toku Skrælingiar ofan bagga sina ok leystu ok budu þeim ok uilldu uopn hellzst firir en Kallzefni bannade þeim at selia uopnin ok nu læitar hann rads med þeim hætti at hann bad konur bera vt bunyt at þeim ok þegar er þeir sa bunyt þa villdu þeir kaupa þat en ekki annat. nu uar su kaupfỏr Skrælingia at þeir baru sinn varning j brott j mỏgum sinum en Kallzefni ok forunautar hans hỏfdu eftir bagga þeirra ok skinnauỏru. foru þeir vid suobuit j burt. Nu er fra þui at segia at Kallzefni lętr gera skidgard ramligann vm bę sinn ok biugguzst þar vm. J þann tima fædde Gudridr sueinbarnn kona Kallzefnis ok het sa sueinn Snorre. A aunduerdum odrum uetri þa kuomu Skrælingiar til motz vid þa ok voru myklu fleire en fyrr ok hofdu slikan varnnat sem fyrr. þa mællti Karlzefni vid konur. nu skulu þer bera vt slikan mat sem fyrr uar rifazstr en ekki annat. Ok er þeir sa þat þa kostudu þeir boggunum sinum inn yfir skidgardinn en Gudridr sat j dyrum inne med uỏggu Snorra sonar sins. þa bar skugga j dyrrin ok gek þar inn kona j suortum namkyrtli helldr lag ok hafde dregil um hofut ok liosiỏrp a har fo(l)leit ok miog eygd suo at æigi hafde iafnnmikil augu set j einum mannzhause. hon gek þar at er Gudridr sat ok mællti. huat hæitir þu segir hon. Ek hæiti Gudridr edr huert er þitt hæiti. Ek hæiti Gudridr segir hon. þa retti Gudridr husfreyia hond sina til hennar at hon sæti hia henni en þat bar allt saman at þa heyrde Gudridr brest mikinn ok uar þa konan horfin ok j þui var ok ueginn æinn Skrælingi af æinum huskalle Kallzefnis þuiat hann hafde uiliat taka uopnn þeirra. ok foru nu j brott sem tidazst en klæde þeirra lagu þar eftir ok varningr. æinge madr hafde konu þessa set utan Gudridr æin. Nu munum ver þurfa til rada at taka segir Kallzefni þuiat ek hygg at þeir mune vilia uor hit þridea sinne med vfride ok fiolmenni. nu skulum ver taka þat rad at .x. menn fari fram a nes þetta ok syne sig þar en annat lid uort skal fara j skog ok hoggua þar riodr firir nautfe voru þa er lidit kemr fram ór skoginum. uer skulum ok taka gridung uornn ok lata hann fara firir oss. En þar var suo hattat er fundr þeirra uar ætladr at uatn uar audru megin en skogr a annan ueg. Nu uoru þessi rad hofd er Kallzefni lagde til. Nu komu Skrælingiar j þann stad er Kallzefni hafde ætlad til bardaga. nu uar þar bardage ok fell fiollde af lide Skrælingia. einn madr uar mikill ok uænn j lide Skrælingia ok þotti Kallzefni sem hann munde vera hỏfdinge þeirra. nu hafde æinn þeirra Skrælingia tekit upp ỏxi eina ok leit a um stund ok reidde at felaga sinum ok hio til hans. sa fell þegar daudr. þa tok sa hinn mykle madr vit ỏxinne ok leit a vm stund ok uarp henni sidan a sioinn sem leingst matti hann. en sidan flyia þeir a skoginn suo huerr sem fara matti ok lykr þar nu þeirra vidskiftum. Voru þeir Kallzefni þar þann uetr allan. en at vore þa lyser Kallzefni at hann uill eigi þar vera læingr ok vill fara til Grænlandz. nu bua þeir ferd sina ok hofdu þadan morg gæde j vinuide ok berium ok skinnavoru. nu sigla þeir j haf ok kuomu til Æireksfiardar skipe sinu heilu ok voru þar vm uetrinn.


Freydis let drepa þa brædr

432. Nv tekst vmræda at nyiu vm Uinlandzferd þuiat su ferd þikir będe god til fiar ok virdingar. þat sama sumar kom skip af Noregi til Grænlandz er Kallzefni kom af Vinlande. þui skipe styrdu brędr .ij. Helgi ok Finnhoge ok voru þann uetr a Grænlande. þeir brædr voru islenzskir at kyne ok ór Austfiordum. Þar er nu til at taka at Freydis Æireksdottir gerde ferd sina heiman ór Gỏrdum ok for til fundar vid þa brædr Helga ok Finnboga ok beidde þa at þeir færi til Vinlandz med farkost sinn ok hafa helming gæda allra vid hana þeirra er þar fengizst. nu jattu þeir þui. þadan for hon a fund Leifs brodur sins ok at hann gæfui henni hus þau er hann hafde gera latit a Uinlande. en hann suarar hinu sama kuezst lia mundu hus en gefa æigi. sa var maldagi med þeim Kallzefni ok Freydise at huorir skylldu hafa .xxx. uigra manna a skipe ok konur umfram en Freydis bra af þui þegar ok hafde .v. monnum fleira ok leyndi þeim ok urdu þeir brædr æigi fyrri vid þa varir en þeir komu til Vinlandz. Nu letu þau j haf ok hofdu til þess mællt adr at þau munde samflota hafa ef suo uillde verda ok þess var litill mun(r). en þo kuomu þeir brædr |[399] nokkuru fyrre ok hofdu upp borit faung sin til husa Leifs. en er Freydis kom at lande þa rydia þeir skip sitt ok bera upp til hus faung sin. Þa mællti Freydis. hui baru þer inn her faung ydr. Þuiat ver hugdum segia þeir at halldazst muni oll akuedin ord med oss. Mer lede Leifr husanna segir hon en æigi ydr. Þa mællti Helgi. þriota mun okkr brædr illzsku uit þig. Baru nu vt faung ok gerdu ser skala ok settu þann skala firr sionum a uazstrondu ok biuggu uel vm. en Freydis let fella vidu til skips sins. Nu tok at uetra ok toludu þeir brædr at takazst mundu upp læikar ok væri hofd skemtan. suo var gert vm stund þar til er menn baruzst verra j mille ok þa gerdizst sundrþykke med þeim ok tokuzst af læikar ok ongar gerduzst kuomur mille skalanna ok for suo fram leinge uetrar. Þat var æinn morgin snemma at Freydis stod upp ór rumi sinu ok klæddizst ok fór æigi j skoklędin en uedri uar suo farit at dogg uar fallin mikil. hon tok kapu bonda sins ok for j en sidan gek hon til skala þeirra brædra ok til dyra. en madr einn hafde vt gengit litlu adr ok lokit hurd aftr a midian klofa. hon lauk upp hurdinne ok stod j gattum stund þa ok þagde. en Finnbogi la innzstr j skalanum ok uakti. Hann mællti. huat uilltu hingat Freydis. Hon suarar. ek uil at þu standir upp ok gangir vt med mer ok uil ek tala vit þig. Suo gerir hann. þau ganga at tre er la undir skalauegginum ok settizst þar nidr. Huersu likar þer segir hon. Hann suarar. godr þiki mer landzkostur en illr þiki mer þustr sa er uór j milli er þuiat ek kalla ekki hafa til ordit. Þa segir þu sem er segir hon ok suo þiki mer en þat er eyrende mitt a þinn fund at ek villde kaupa skipum vit ykkr brædr þuiat þit hafit meira skip en ek ok villda ek j brott hedan. Þat mun ek lata gangazst segir hann ef þer likar þa vel. Nu skilia þau vid þat. geingr hon heim en Finnboge til huilu sinnar. hon stigr upp j rumit kolldum fotum ok uaknnar hann Þoruardr vid ok spyrr hui at hon væri suo kolld ok vóth. Hon suarar med myklum þiosti. ek uar gengin segir hon til þeirra brædra at fala skip at þeim ok uillda ek kaupa meira skip. en þeir urdu vid þat suo illa at þeir bordu mig ok leku sarliga en þu uesæll madr munt huarke vilea reka minnar skammar ne þinnar ok mun ek þat nu finna at ek er j brottu af Grænlande ok mun ek gera skilnat vid þig vtan þu hefnir þessa. Ok nu stodst hann æigi atolur hennar ok bad menn upp standa sem skiotazst ok taka uopn sin ok suo gera þeir ok fara þegar til skala þeirra brædra ok geingu inn at þeim sofandum ok toku þa ok færdu j bỏnd ok leiddu suo vt huernn sem bundinn uar en Freydis let drepa huernn sem vt kom. nu voru þar aller kallar drepnir en konur uoru eftir ok villde eingi þær drepa. Þa mællti Freydis. fai mer ỏxi j hond. Suo uar gert. sidan uegr hon at konum þeim .v. er þar voru ok gek af þeim daudum. Nu foru þau til skala sins eftir þat id illa verk ok fanzst þat æitt a at Freydis þottizst alluel hafa vmradit ok mællti vid felaga sina. ef oss verdr audith at koma til Grænlandz segir hon þa skal ek þann mann rada af life er segir fra þessum atburdum nu skulu ver þat segia at þau bui her eftir þa er ver forum j brott. Nu biuggu þeir skipit snemma vm vorit þat er þeir brædr hofdu att med þeim ollum gædum er þau mattu til fa ok skipit bar. sigla sidan j haf ok vrdu vel ræidfara ok kuomu j Æireksfiord skipe sinu snemma sumars. Nu var þar Kallzefni firir ok hafde albuit skip sitt til hafs ok bæid byriar ok er þat mal manna at æigi munde audgara skip gengit hafa af Grænlande en þat er hann styrde.


Fra Freydisi

433. Freydis for nu til bus sins þuiat þat hafde stadit medan vskatt. hon fek mikinn feing þar ollu foruneyti sinu þuiat hon uillde leyna lata vdadum sinum. sitr hon nu j bui sinu. Eigi urdu aller suo halldinordir at þegde yfir vdadum þeirra edr illzsku at æigi kæme upp vm sider. Nu kom þetta upp vm sidir firir Leif brodur hennar ok þotti honum þessi saga allill. þa tok Leifr .iij. menn af lide þeirra Freydisar ok pinde þa til sagna[400] vm þenna atburd allan iafnnsaman ok var med æinu mote sognn þeirra. Æigi nenni ek segir Leifr at gera þat at vid Freidisi systur mina sem hon veri verd en spa mun ek þeim þess at þeirra afkuęmi mun litt at þrifum verda. Nu læid þat suo fram at aungum þotti vm þau |[401] vert þadan jfra nema illz. Nu er at segia fra þui er Kallzefni byr skip sitt ok siglde j haf. honum forst uel ok kom til Noregs med heilu ok holldnu ok sat þar vm uetrinn ok sellde uarnning sinn ok hafde þar gott yfirlæti ok þau będe hion af hinum gofgauzstum monnum j Noregi en vm uorit eftir bio hann skip sitt til Jslandz. ok er hann var albuinn ok skip hans la til byriar firir bryggiunum þa kom þar ad honum sudrmadr einn ættadr af Brimum ór Saxlande hann falar at Kallzefni husasnotru hans. Ek uil æigi selia sagde hann. Ek mun gefa þer uit halfa mork gullz segir sudrmadr. Kallzefni þotti uel vid bodit ok keyftu sidan. for sudrmadr j burt med husasnotruna en Kallzefni visse æigi huat tre var. en þat var mausurr kominn af Vinlande. Nu sigler Kallzefni j haf ok kom skipe sinu firir nordan land j Skagafiord ok uar þar upp sett skip hans vm uetrinn en vm uorit keyfti hann Glaumbeiarland ok gerde bu a ok bio þar medan hann lifde ok uar hit mesta gofugmenni ok er mart manna fra honum komit ok Gudride konu hans ok godr ættbogi. Ok er Kallzefni uar andadr tok Gudridr uid bus uarduæitzslu ok Snorre son hennar er fęddr var a Uinlande. ok er Snorre uar kuongadr þa for Gudridr vtan ok gek sudr ok kom vt aptr til bus Snorra sonar sins ok hafde hann þa latit gera kirkiu j Glaumbę. sidan uard Gudridr nunna ok æinsetukona ok uar þar medan hon lifde. Snorre atti son þann er Þorgæirr het hann var fadir Jnguelldar modur Branz byskups. Dottir Snorra Kallzefnissonar het Hallfridr hon var modir Runolfs fỏdur Þorlaks byskups. Biornn het son Kallzefnis ok Gudridar hann var fadir Þoruhnar modur Biarnnar byskups. fiolde manna er fra Kallzefni kominn ok er hann kynsæll madr ordinn. ok hefir Kallzefni gerzst sagt allra manna atburde vm farar þessar allar er nu er nokkut orde a komit.


Her segir af Einari þambarskelfi

434. Eftir Suỏldrar orrostu gaf Æirekr jall grid Æinari þambarskelfi. Æinarr var þa .xviij. vetra gamall. suo er sagt at Æinarr hafui verit allra manna sterkazstr ok bezstr bogmadr er verit hafui j Noregi ok vmfram alla menn adra. hann var suo hardskeytr at hann skaut med bakkakolfui j gegnum uxahud hrablauta tuifallda er hek a æinum ase. skidfærr uar hann ok huerium manni betr. hinn mesti var hann jþrottamadr. hann var ættstorr ok audigr. Æirekr jall ok Sueinn giptu Æinare systur sina Bergliotu Hakonardottur. hon var hinn mesti skỏrungr. Endrida het son þeirra. jallar gafu Æinare uæitzslur storar j Orkadal ok gerdizst hann rikazstr j Þrandheimi ok var hann jorlum hinn mesti styrkr ok astuinr.


Þaattr af Sigmundi Brestissyni

435. Sveinn ok Æirekr jarllar sendu ord vt til Færeyia Sigmunde Brestissyne at hann skyllde koma a þeirra fund. Sigmundr leggr þa ferd æigi undir hofut ok ferr til Noregs ok kemr a fund jalla nordr a Hladir j Þrandheimi. þeir taka vid honum vel ok med mikille ỏlud. minnazst nu a fornna vinattu sina. gerdizst Sigmundr nu hirdmadr þeirra. skipa þeir honum Færeyiar j len ok skilia þeir med hinne mestu blidu ok vinattu. ferr Sigmundr vt til Færeyia vm haustit.


Fra Sigurdi Þorlaakssyni

436. Ðrir menn eru nefnndir til sỏgunnar þeir uoxu upp med Þrande j Gotu. het æinn Sigurdr ok var Þorlaksson brodurson Þrandar. hann var mikill madr ok sterkr sialigr madr bleikr a hár ok fell med lokkum. hann var hladinn jþrottum ok þat var sagt at hann hefde næst gengit vm allar jþrottir Sigmunde Brestissyni. Þordr het brodir hans ok uar kalladr lagr. hann var manna þrekligazstr ok sterkr at afli. Gautr hinn raude het hinn þride hann var systurson Þrandar. aller voru þeir mykler menn ok sterkir. Leifr var þar at fostri ok voru þeir jafnnalldra. Þessi voru bornn þeirra Sigmundar ok Þuridar. Þora var ellzst dottor þeirra er fædd uar a fiallinu hon uar mikil kona ok skorulig ekki dauæn ok hafde snemmendis vitzsku bragd a ser. Þoralfr het hinn ellzsti son þeirra annarr Steingrimr þride Brandr fiorde Heri. aller voru þeir efniliger menn. Nu for vm kristni j Færeyium sem uidara annarstadar j riki jalla at huerr lifde sem villde en þeir se(a)lfir helldu uel sina tru. Sigmundr hellt vel tru sina |[402] ok allt lid hans ok let kirkiu gera a bæ sinum. þat er sagt fra Þrande at hann kastar raunar miog tru sinne ok aller hans kumpanar. Nu stefna þeir þing Færeyingar. kemr þar Sigmundr ok Þrandr ór Gautu ok mikit fiolmenni. Þrandr mællti til Sigmunder. suo er hattat Sigmundr frænde at ek vil bæida þig bota firir hond Leifs Ỏzsurarsonar at þu bætir honum fỏdur sinn. Sigmundr quaz þeim domi munda þar um hlita er Hakon jall hafde dęmt mille þeirra vm oll malaferlli þeirra. Þrandr kuat hitt mundu synaz at unna Leifui þeirra fodurbota at hinir bezstu menn geri med ykkr her j eyiunum. Sigmundr quad Þrand þar ekki þurfa arar vm at draga quad þat ekki verda mundu. Þrandr mællti at þat er sannazst at þu verdr hardr j hornn at taka. ma ok vera at þeir frændr minir er upp uaxa med (mer) þikir þu litill iafnnadarmadr er þu uill ekki midla riki vit þa þar er ver æigum meirr en helming vid þig ok er æigi radit at menn uni þessu leinge. þu hefir mer margar skammir gert sagde Þrandr ok þa mesta er þu kugadir mig til sidaskiptis er ek vni uerst vid allar stunder er ek gek undir þat. mattu ok vid þui vmbuazst at menn munu eigi vna suo skordum hlut vid þig. Sigmundr quaz sofa munda suefnn sinn firir hotum hans. skildu nu vid suo buit.


Fra Sigmundi. capitulum.

437. Þat er sagt vm sumarit at æinnhuernn dag fór Sigmundr til eyiarinnar Dimon a skipe hinnar litlu ok þeir Þorir ok Æinar Sudreyingur med honum þuiat Sigmundr uillde taka ser slatrsaude er gengu j eyiunne. Sigmundr ok þeir uoru upp a eyiunne. sa þeir þa at menn gengu upp a eyna ok þar blikudu vid skillder fagrir. þeir hofdu tỏl a ok voru .xij. menn komnir upp a eyna. Sigmundr spurde huat monnum þat munde vera. Þorir quezst kenna at þar voru Gỏtuskeggiar Þrandr ok þeir frændr hans edr huat skal nu rads taka segir Þorir. Æigi mun uande a segir Sigmundr. uer skulum ganga j mot þeim segir hann aller med uopnum uorum ok ef þeir sækia at oss þa skulum ver undan hlaupa ser huerr vor ok koma þo aller j æinn stad nidr þar sem uppgangan er a eyna. þeir Þrandr tala vm med ser at Læifr skuli ganga j mote Sigmundi ok Þorlakssynir med honum ok hinn fiorde madr med þeim. þeir Sigmundr heyra þetta. gangast nu j mot ok rada þeir Þrandr þegar til þeirra en þeir Sigmundr hallda nu undan ser huerr þeirra en kuomu j æinn stad nidr ok hlaupa j uppgaunguna ok er þar æinn madr firir. Sigmundr kom at honum fystr ok gerde skiott vm vid hann. þa varde Sigmundr uppgaunguna en þeir Þorir ok Einarr hlupu til skips þeirra Þrandar hellt þar annarr madr festi en annarr var vt a skipe. Þorir hliop at þeim er festinne hellt ok drap hann. Æinarr hliop til skips þeirra Sigmundar ok flotade þui. Sigmundr varde uppgonguna ok opade ofan j fioruna undan þeim þui at hann villde til skips þeirra ok vo þar æinn forunaut þeirra j fiorunne. þa hliop hann vt a skipit ok þeir Þorir badir. Sigmundr færde þann skiott utbyrdis er a skipinu var. Nu reru þeir a burt badum skipunum en sa komzst til landz sem Sigmundr hafde vtbyrdis skotit. þeir Þrandr brendu vita ok var roit til þeirra ok foru þeir heim j Gỏtu. Sigmundr safnnade monnum at ser ok ætlade at taka þa Þrand þar j eyiunne adr hann fretti at þeir voru j burtu. Ok nokkuru sidar vm sumarit for Sigmundr a skipe ok þeir .iij. saman at landzskylldum sinum. þeir reru j æitt þraungt sund mille eyia nokkurra ok er þeir kuomu or sundinu þa siglde þar skip a moti þeim ok atti allskamt (til) þeirra. þeir kendu menn þessa ok voru þar Gỏtuskeggiar Þrandr ok þeir .xij. saman. Þorir mællti þa. hellzsti nærr oss eru þeir segir hann edr huat er nu til rads Sigmundr frænde segir hann. Litils mun vid þurfa sagde Sigmundr. en þat skulum uer rads taka segir Sigmundr at roa a mote þeim en þeir munu uilea fella seglit ok er skip uort berr fram hea skipe þeirra þa skulu þit bregda suerdum ykkrum ok skera hofutbendr a þat bord er æigi ferr seglit ofan en ek mun at hafazst slikt er mer likar. Nu roa þeir a moti þeim ok er skip þeirra Sigmundar berr fram hea þeim þa skera þeir Þorir ok Einarr allar hofutbendur a þat bord er æigi for seglit ofan. Sigmundr þrifur upp fork æinn er la j skipe hans ok rekr vt j hufinn a skipe þeirra suo hart at þui næst horfdi kiolrinn upp a skipenu. hann færde forkinn j þann huf skipsins er seglit hafde ofan farit ok þagat[403] halladizst adr. þui huelfdi skipinu skiott med þui at hann fylgde at med ollu afli. druknudu þar .v. menn af lide Þrandar. Þorir mællti at þeir skyllde drepa huernn þeirra sem þeir næde. Sigmundr quetzst þat æigi uilea sagdizst helldr uilldu hrekia þa sem mest. Nu skilur þar med þeim. Þa mællti Sigurdr Þorlaksson. id sama vill her vera um hrakfarir |[404] uorar firir Sigmundi. hann færr rett skipit ok barg mỏrgum monnum. Þa mællti Þrandr er hann kom upp j skipit. nu mun hafa vm skift hamingiu med oss Sigmundi segir hann þuiat nu hefir honum gefit missyne mikit er hann drap oss æigi er hann atti allz kosti vid oss. skulu vær nu ok skelegger a uera hedan jfra ok letta alldri fyr en ver hofum Sigmund j heliu. Þeir kuoduzst þat giarnna vilia. fara nu heim j Gotu vid suo buit. lidr nu a sumarit ok æigazst nu ekki fleira vid at sinne.


Vidreign þeirra Sigmundar ok Þrandar

438. Sva bar til einn dag þa er skamt var til uetrar at Þrandr safnar monnum at ser ok fara .lx. manna ok segir Þrandr at þa skulu þeir læita a fund Sigmundar. kuetzst suo dreymt hafa at þa mune honum nærr styrt verda. þeir hofdu .ij. skip ok lid ualit. þar var j fỏr med Þrande Leifr Ozsurarson Sigurdr Þorlaksson Þordr[405] lagi Gautr raude. Stæingrimr het bonde j Austrey. Elldiarnn kambhauttr hann hafde þa leinge verit med Þrande. Suineyiarbiarnne sat hea þessum malum sidan þeir Sigmundr sættuzst. þeir Þrandr foru nu til þess er þeir koma til Skufeyjar ok draga upp skip sin ok ganga upp aller til þess er þeir koma at uppgaungunum. Skufey er suo gott uiga at þeir segia at eyin uerde æigi sott ef .x. menn eru til uarnar hea uppgaungunne en alldri kome suo margr at sott verde. Elldiarnn kamdhỏttr gek upp synu fystr ok fann vardmann Sigmundar hea uppgongunne. þeir reduzst þegar til ok lykr suo þeirra skiftum at þeir hrutu badir firir hamar ofan ok fengu bana badir þeir. Þrandr gengr nu up(p) ok aller þeir til bæiar ok sla hring vmb bæinn ok koma suo miog a uvart at æinge niosn kom firir þeim. þeir brutu upp hurdir. Þeir Sigmundr hlaupa til uopnna skiott ok aller þeir er firir voru. Þuridr husfreyia tekr ok uopnn ok dugir æigi uerr til en æinnhuerr kallmadr. þeir Þrandr bera elld (at) husunum ok ætla at sækia bæinn med elldi ok vopnum. uæita nu harda atsoknn ok er þeir hafa atsott vm hrid þa gengr Þuridr husfreyia vt j dyrnar ok mællti. huersu læinge ætlar þu Þrandr segir hon at beriazst uid hofudlausa menn. Þrandr suarar. þetta mun dagsanna segir hann ok mun Sigmundr vera j brottu. Nu gengr Þrandr rangsælis vm bęinn ok blistrar. Þrandr kemr nu at iardhusmunna einum er stund þa var brott fra bænum. hann ferr þa sua at hann hafde nidre adra hondina a iordu ok bregdr henni annat skæid at nosum ser ok mællti. her hafa þeir farit .iij. Sigmundr Þorir ok Æinar. Nu ferr Þrandr vm hrid ok þefade sem hann rekti spor sem hundar. hann bidr þa ekki vit sig koma. ferr hann til þess er hann kemr at gia æinne en su gia gengr um eyna þuera Skufey. Þa mællti Þrandr. her hafua þeir farit ok mun Sigmundr her hafa hlaupit yfir huat sem þeir hafa af ser gort. nu skulu uer skipta lide voru segir Þrandr. skal Læifr Ozurarson ok Sigurdr Þorlaksson fara firir annan enda giarinnar ok sumt lid med þeim en ek firir annan enda ok finnumzst þa hinu megin giarinnar. Nu gera þeir suo. Þrandr mællti þa. þat er nu til Sigmundr at gera vart vid sig ef þu ert hugar þins eigande ok þikizst uaskr madr vera sem þu hefir leingi kalladr verit. En nidmyrkr var a sem mest. ok litlu sidar hleypr madr yfir giana at þeim Þrande ok hoggr med suerde til Steingrims nabua Þrandar ok klyfr hann j herdar nidr ok var þar Sigmundr. hann hleypr þegar ofugr aftr yfir giana. Þar for Sigmundr segir Þrandr ok eftir þeim skulum ver hallda firir enda giarinnar. ok suo gera þeir ok finnazst þeir Leifr nu aller ok Þrandr. Sigmundr ok hans felagar koma nu aller a einn hamar vidr sioinn ok heyra nu manna mal alla uega fra ser. Þa mællti Þorir. nu munu ver uæita her uornn sem audit ma verda. Ekki er ek til uarnar færr segir Sigmundr. þuiat suerd mitt vard mer laust adan er ek hliop ofugr aftr yfir giana ok munu ver her hlaupa ofan firir hamarinn ok leggiumzst til sundz. Gerum sem þer likar segir Þorir. Þetta taka þeir rads. hlaupa a sund þar af hamrinum fram. þa mællti Þrandr er hann heyrde skellina. þar foru þeir nu segir hann. nu skulu ver taka þar skip er uer fam ok læita þeirra sumir a sia en sumir a lande. Ok suo gera þeir ok finna þa æigi.


Drepinn ok myrdr Sigmundr Brestisson

439. Nv er at segia fra þeim Sigmunde at þeir leggiazat vm hrid ok ætla til Sudreyiar þagat var skemzst ok var þat þo lỏng uika siofar. ok er þeir hofdu halfnat sundit mællti Æinar. her mun skilia oss. Sigmundr quat þat æigi skylldu ok far Æinarr medal herda mer. ok suo gerde hann. Sigmundr leggzst þa vm hrid. þa mællti Þorir er hann lagdizst sidarr. huersu leinge skaltu Sigmundr |[406] frænde flytia daudan mann eftir þer. Æigi ætla ek þess þur(f)a segir Sigmundr. Nu lỏgduzst þeir þar til er eftir var fiordungr sundzsins. þa mællti Þorir. alla æfui okkra Sigmundr frændi hofum vid asamt verit ok mykla astud haft huorr okkar vid annan en nu er uænst at þrioti okkra samuistu. hefir ek nu fram lagit sligt er ek er til færr. vil ek at þu hialpir þer ok lifui þinu en gef æigi gaum at mer þuiat þar gefr þu þitt lif vit frænde ef þu falltrazst vid mig. Þat skal alldri verda segir Sigmundr at vit skilim suo Þorir frænde. skulu vit annathuort badir a land komazst edr huorgi. Sigmundr flytr nu Þori medal herda ser. var Þorir þa sua mattfarinn at hann matti ser nær ekki at væita ok legzst Sigmundr þar til er hann kemr at Sudrey. brim uar at eyiunne. var Sigmundr þa suo mattfarinn at hann dro stundum fra lande en annat skeid hof hann at. skolade Þore þa af herdum honum ok druknade hann en Sigmundr gat skridit upp vm sidir ok var þa suo mattfarinn at hann matti æigi ganga ok skræid upp j fioruna ok lagdizst nidr j þarabrukit. þetta var j lysing. þar la hann til þess er lyst var. þar var bærr æinn litill skamt upp a eyna er het j Sanduik. þar bio sa madr er Þorgrimr ille het mikill madr ok sterkr landzsete Þrandar ór Gautu. hann atti .ij. syne het Ormsteinn ok Þorsteinn. þeir uoru efniligir menn. Um morgininn gek Þorgrimr ille til fioru ok hafde bolexi j hendi. hann kom þar er hann sa at rautt klaade tok ór brukinu. hann rotar af þaranum ok serr at þar liggr madr. hann spyrr huerr hann væri. Sigmundr segir til sin. Lagt ferr nu hofdinge vorr sagde hann edr huat berr til. Sigmundr sagde allt sem farit hafde. þa koma at synir hans. Sigmundr bidr þa at þeir mundu healpa ser. Þorgrimr tok ekki fliott a þui ok talar nu hliott vid sonu sina. Sigmundr hefir suo mikit fe a ser at þui at mer litzst sagde hann at ver hafim alldri sligs æigande vordit ok er gullhringr hans hardla digr. litz mer þat rad at vær drepim hann ok myrdim hann sidan. mun þessa alldri vist verda. Synir hans mæla j moti um hrid en samþyktu honum vm sidir ok ganga nu þar til er Sigmundr la ok taka nu j hár honum en Þorgrimr ille hỏggr hofud af Sigmunde med bolỏxi. ok lætr Sigmundr suo lif sitt hinn uaskazsti madr firir flestra hluta sakir. þeir fletta hann klædum ok gripum ok draga hann sidan upp undir æinn molldbakka ok kasa hann þar. Lik Þoris var upprekit ok kasa þeir hann hia Sigmunde ok myrda þa bada.


Yfirgaangr Eyiarskeggia eftir Sigmund

440. Þat er at segia af Þrande ok hans forunautum at hann ferr heim eftir þessi tidende en borgit var bænum j Skufey er menn komu til ok var litt brunninn. fatt hafde þar manna latizst. Þuridr husfreyia er sidan var kollut meginekkia hellt bui sinu j Skufey eftir Sigmund bonda sinn. þar óx upp bornn þeirra Sigmundar med henni ok voru oll mannuænlig. Þrandr ok Leifr Ozsurarson toku nu undir sig allar Færeyiar ok hofdu ualld yfir. Þrandr let bioda Þuride meginekkiu sættir ok sonum hennar en þau toku litt undir þat. uard ok ekki af þui at synir Sigmundar læitade traustz uid Noregs hỏfdingia er þeir voru ungir at alldri. Leid nu suo fram nokkura uetr at kyrt var j Færeyium. Þrandr kemr at male vid Leif Ozsurarson at hann villde læita honum at kuonfange nokkuru. huar skal at þui læita segir Leifr. Þar sem Þora er Sigmundardottir segir Þrandr. æigi þiki mer likliga horfa segir Leifr. Æigi mun þer konan gift ef þu bidr æigi segir Þrandr. Þeir gera nu ferd sina til Skufeyiar med nokkura menn ok er þeim þar faliga fagnnat. Þrandr ok Leifr bioda þeim sættir Þuride ok sonum hennar at hinir bezstu menn dęmde þeirra a mille þar j Eyium. þau toku ekki fliott undir þat. þa hof Þrandr bonord firir hond Leifs ok bad Þoru til handa honum dottur Sigmundar. þotti þat likligazst til hæilla satta. baud Þrandr at gæda hluta Leifs med myklu fe. þessu var sæinliga (tekit) af ollum þeim en Þora sialf suarar suo. manngiarnnliga mun ydr mer þikia fara. ek vil a þessu gera kost firir mina hond. ef Leifr er æidfærr at hann sa æigi fỏdurbani minn ok æigi menn til fengit at drepa fỏdur minn þa geri ek þann kost a at hann skal viss verda huat er fỏdur minum hefir at bana ordit edr huerr ualldr er dauda hans ok at ollum þessum hlutum framkomnum þa megum ver gera sætt med oss med brædra minna rade ok modur ok annarra frænda uorra ok vina. Þetta þotti ollum vel mællt ok vitrliga til fundit ok þetta semia |[407] þau med ser at þeir Þrandr ok Leifr hæita þessu. ok skilia nu vid sua buit.


Fra Þrandi

441. Litlu eftir þetta byzst Þrandr hæiman ór Gotu ok Leifr med honum ok fara a æinu skipe ok erv .xij. saman. þeir fara til Sudreyiar ok koma j Sanduik til Þorgrims illa. þetta var nokkurum uetrum eftir liflat þeirra Sigmundar. þeir koma sid vid eyna ganga vpp til bęiar. Þorgrimr fagnar uel þeim Þrande ok ganga þeir inn. Þrandr gengr til stofu ok Þorgrimr bonde en þeir Leifr sitea framme j husum vit ellda er upp voru kuæiktir firir þeim. Þrande ok Þorgrime vard mart talat. Þrandr mællti. huat ætla menn at Sigmunde Brestissyni muni hafa at bana uordit sagde hann. Æigi þikiazst menn þat georla vita segir Þorgrimr. ætla sumir at þer munit hafa fundit þa j fiorunne edr a sunde ok drepit þa. Sligt er illa ætlat ok vlikliga segir Þrandr þuiat þat vissu aller at uær uilldum bana Sigmundar. en firir huat mundum uer uilia myrda þa. ok er sligt vvingiarnliga mællt. Mæla þat enn sumir menn segir Þorgrimr at þeir mune hafa sprungit a sunde edr Sigmundr mune hafa komizst til landz nokkur er hann uar afreksmadr vm marga hluti ok mune þa hafa verit drepinn ef hann hefir megnnlitill til landz komit edr myrdr. Sligt er allarædiliga talat segir Þrandr ok þat er min ætlan at suo hafui verit. edr huat er nu felagi er æigi suo sem mig grunar at þu ser ualldr dauda Sigmundar. Þorgrimr syniar þess sem mest ma hann. Æigi mantu þessa þurfa at þræta segir Þrandr þuiat ek þikiumzst vita at þu ert þessa uerks sannr. Hann syniar sem adr. Þrandr lætr þa kalla a þa Læif ok Sigurd ok bidr at Þorgrimr ok synir hans se fiotradir ok suo var gert at þeir erv fiot(r)adir ok rigt bundnir. Þrandr hafde þa latit gera ellda mykla j elldaskala ok grindr fiorar lætr hann gera med fiorum hornnum ok .ix. ræita ristr Þrandr alla uega vt fra grindunum. en hann setzst a stol mille ellda ok grindanna. hann bidr þa nu ekki vid sig tala ok þeir gera suo. Þrandr sitr suo vm hrid ok er stund leid þa gengr madr inn j elldaskalann ok var allr aluotr. þeir kenna manninn at þar var Æinarr Sudreyingr. hann gengr at elldinum ok rettir at hendr sinar ok litla hrid ok snyrr vt eftir þat. ok er stund lidr gengr madr jnn j elldahusit. hann gengr at ellde ok rettir til hendr sinar ok gengr vt sidan. þeir kendu at þar var Þorir. bratt eftir þetta gengr hinn þride madr j elldaskalann. þessi var mikill madr ok miog blodugr. hann hafde hofudit j hende ser. þenna kenna þeir aller at þar var Sigmundr Brestisson hann nemur stadar nokkura stund a golfinu ok gengr vt sidan ok eftir þetta riss Þrandr af stolinum ok uarpar mædiliga ondunne ok mællti. nu megi þer sia huat þessum monnum hefir at bana ordit. Æinarr hefir latizst fyst ok kalit j hel edr druknat er hann var þeirra kraftaminnzstr. þa mun Þorir hafa latizst þar næst ok mun Sigmundr hafa flutt hann ok dasazst mest a þui. en Sigmundr mun hafa komizst a land mattlitill ok munu þessir menn hafa drepit hann er oss syndizst hann blodugr ok hofutlaus. Forunautar Þrandar sonnudu þetta aller at suo muni farit hafa. Nu segir Þrandr at þeir skuli þar rannsaka allt ok sua gera þeir ok finna þar ỏnguan auitỏl. þeir Þorgrimr ok synir hans þræta ok kuoduzst þessa uerks æigi ualldir. Þrandr quad þa æigi þurfa at þræta. bad menn sina rannsaka gerla ok þeir gera enn suo. Ỏrk æin mikil ok fornnlig stod j elldahusinu. Þrandr spyrr huort þeir hafa rannsakat orkina. þeir sỏgdu þat æigi vera ok brutu hana upp ok þotti þeim þar ekki j nema hrode æinn ok læitadu þar j vm hrid. Þrandr mællti. huelfit ỏrkkinne. ok suo gerdu þeir. þar fundu þeir tautrabagga æinn er verit hafde j orkinne ok fengu Þrande. hann leysti til ok voru þar margir tautrar saman uafdir ok vm sidir fann Þrandr þar mikinn gullhring ok kende at þann hring hafde att Sigmundr Brestisson ok Hakon jall hafde gefit honum. ok er Þorgrimr væit þetta þa gengr hann vid morde Sigmundar ok segir nu allt sem farit hafde. hann visar þeim til huar þeir Sigmundr ok Þorir voru dysiadir ok flytia þeir lik þeirra a brott. Þrandr lætr þa Þorgrim ok sonu hans fara med ser. sidan eru þeir greftradir Sigmundr ok Þorir at kirkiu j Skufey þeirri er Sigmundr hafdi gera latit.


Leifr færr Þoru Sigmundardottur

442. Nu eftir þetta lætr Þrandr stefna þing fiolmennt j Straumsey j Þorshofnn. þar er þingstod þeirra Færeyinga. þar sỏgdu þeir Þorgrimr ille ok syner hans suo at aller þingmenn heyra drap ok dauda Sigmundar at þeir kuoduzst hann drepit hafa ok myrdan sidan. Eftir þessa hluti sagda þa eru þeir uppfestir þar a þinginu ok lauk sua þeirra æfui. Nu hallda þeir Leifr ok fostri hans Þrandr a bonorde vid Þoru ok bioda þeim sættir þar med þær er þau mætti bezst vid una. ok þær verda þar malalyktir at Leifr færr Þoru Sigmundardottur ok sættazst þau med hæilum sattum. setr Læifr bu saman a fỏdurlæifd |[408] sinne j Sudrey at Hofui. ok er nu kyrt j Færeyium nokkura hrid Þoralfr Sigmundarson kuongazst ok gerir bu j Dimon ok er godr bonde.


Fra jorlum Eireki ok Sueini

443. Nv rada jallar Noregi Æirekr ok Sueinn ok voru alluinsæler þuiat lydrinn var miog sealfradr. satu þeir læingstum a Hlodum j Þrandheimi at fodurleifd sinne. var þar ok mestr styrkr þeirra j atthaga sinum. þo var Æirekr firir þeim brædrum vm alla hlute. Æirekr var frægr miog af orrostum þeim .ij. sem hann hafde j verit firir Suỏldr ok a Hiorungauoge sem æinhueriar hafa mestar verit ok hafde j badum sigr. Æirekr var allra manna vænstr ok radugazstr ok var at þui likr fỏdr sinum en olikr at skapsmunum ok sidferde suo at þat er allra manna mal at hann hafui verit æinnhuerr mestr betrfedrungr.


Þaattr iarlanna Einars Þorfinnz Sumarlida

444. Litlu sidarr en þeir Olafr konungr Trygguason sættuzst ok Sigurdr jall Hloduersson. gek jall at æiga dottur Melkolfs Skotakonungs ok uar þeirra son Þorfinnr jall. Sigurdr jall atte .iij. sonu adra. het æinn Bruse annarr Sumarlide þride Æinarr rangmunnr .v. uetrum eftir Suoldrar orrostu fór Sigurdr jall til Jrlandz til lids med Sigtrygge konungi silkiskegg en setti sonu sina hina ellri til landa en Þorfinn son sinn fek hann j hendr Skotakonungi til fostrs modurfỏdur sinum. En er Sigurdr jall kom til Jrlandz helldu þeir Sigtrvggr konungr her þeim til motz vid Brian Jrakonung ok vard fundr þeirra fostudaginn langa. þa vard æinge til at bera hrafnnsmerkit ok bar jall sealfr ok fell þar en Sigtryggr konungr flyde. Briann konungr fell med sigri ok gagnni.


Fra þeim brædrum

445. Eftir fall Sigurdar jalls toku synir hans riki ok skiptu j þridiunga Sumarlide Bruse ok Æinarr. Þorfinnr var med Skotakonunge .v. uetra gamall þa er Sigurdr fadir hans fell. Skotakonungr gaf þa Þorfinne dottursyne sinum Katanes ok Sudrland ok jalls nafnn ok setti menn til landrada med honum. Þorfinnr jall var bradgerr j uexsti manna mestr ok sterkazstr suartr a hár ok þegar er honum óx alldr uar þat audsætt at hann var agiarnn. þeir brædr voru olikir j skaplynde Æinarr ok Bruse. Æinarr var madr stridr ok agiarnn oþydr ok hermadr mikill. Bruse var madr hoguærr stilltr vel litilatr ok malsniallr. Sumarlide var likare Brusa j skaplynde. hann var ellzstr þeirra brædra ok lifde skemzst ok vard sottdaud(r). Efter andlat hans talde Þorfinnr jall til rikis j Orkneyium. Æinarr sagde at Þorfinnr hefde Katanes ok Sudrland þat riki er att hafde fadir þeirra ok talde þat meira en þridiung eyia ok villde æigi unna Þorfinne skiftis. en Brusi villde unna ok let uppe skipte firir sina hond. vil ek æigi segir hann agirnnazst mæira af riki en þann þridiung sem ek á at rettu. Þa tok Æinarr undir sig .ij. hlute eyia gerdizst hann þa rikr ok fiolmennr. var oft a sumrum j hernade ok hafde vtbod mikil j lande en allmisiafnnt vard til fæingiar. tok bęndum at læidazst þat starf en jall hellt med freku ỏllum alỏgum ok let ỏngum hlyda mot at mæla. Æinarr uar hinn meste ofstopamadr. gerde j hans riki hallære mikit af starfui ok fekostum þeim er bændr hỏfdu. en j þeim hluta landz er Brusi hafde uar ár mikit ok hoglife bondum. var hann þui vinsęll.


Fra Þorkeli fostra

446. Madr het Amunde rikr ok audigr hann bio j Hrossey j Sanduik a Hlaupandanese. Þorkell het son hans allra manna geruiligazstr þeirra er upp oxu j Orkneyium. Amunde var vitr madr ok æinna manna mest virdr j eyium. þat var æitt vór at jall hafde vtbod mikit sem hann var uanr en bændr kurrudu illa. baru þat firir Amunda ok badu hann mæla þeim nokkura forstodu vid jall. Amunde sagde jall oahlydinn ok mun litit at skapazst en mer þikir vid uoda buit ef ver verdum rangsattir vid skaplynde huorratueggiu. mun ek mer segir hann ỏngu af skipta. Þa ręddu þeir þetta mal uid Þorkel. hann var traudr til ok het þo sinne vmsyslu vid aeggian manna. Amunda þotti hann ofskiott hæitit hafa. En er jall atte þing. þa mællti Þorkell af hende bonda. sagde naudsyn manna ok bad jall vægia monnum. Æinarr suarar vel ok segir at hann skule virda ord hans. ek hafde nu ætlat at hafa .vj. skip ór lande en nu skulu æigi mæirr en .iij. en þu Þorkell bid nu æigi þessa oftarr. Bændr þokkudu vel Þorkatli lidueitzslu sina. fór jall j uiking ok kom aftr at hausti. En eftir vm uorit hafde jall enn vtbod ok atti þing vid bændr. þa talade Þorkell enn ok bad jall uęgia hondum. Jall suarar ræiduliga ok sagde at hlutr bonda skyllde miog uestna vid hans rædu. hann gerde sig suo odan ok ræidan at hann sagde at |[409] þeir skylldu annat uór æigi badir hæiler a þinginu. slæit vid suo buit þinginu. En er Amunde vard varr vid huat þeir Þorkell hofdu vit atzst bad hann Þorkel burt fara. for hann yfir a Katanes til Þorfinnz jalls ok var þar leinge sidan ok fostrade hann er jall var jungr ok var sidan kalladr Þorkell fostri ok var hann agætr madr. Fleire voru þeir rikismenn er flydu ór Orknneyium firir ofriki Æinars jalls. flydu flester til Þorfinnz jalls sumir til Noregs ok til vmisra landa.


Fundr þeirra brædra

447. Þegar Þorfinnr jall uar roskinn þa gerde hann bod til Æinars brodur sins ok bæiddizst af honum rikis þess er hann þottizst æiga j Orknneyium en þat var þridiungr. Æinarr tok þui obratt at minka sig suo. en er Þorfinnr jall spyrr þat þa bydr hann vt lide af Katanese. en er Æinarr jall vard varr vid þa safnar hann lide ok ferr j mote Þorfinni ok ætlar at beriazst vid hann. Brusi jall safnar ok lide ferr til motz vid þa ok berr sattmal j mille þeirra. vard þat at sætt at Þorfinnr jall skyllde hafua þridiung rikis j Orknneyium sem hann atti at rettu en Brusi jall ok Einarr jall logdu saman sinn hluta. skyllde Æinarr jall hafa forrad firir þeim ok landuỏrnn. en ef misdaude þeirra yrde þa skyllde sa þeirra land taka eftir annan er læingr lifde. en sa maldagi þotti æigi iafnnligr þuiat Brusi atti son er Rognnualldr het en Æinarr var sonlaus. setr Þorfinnr jall menn til at varduæita riki þat er hann atti j Orknneyium.


Liflaat Eireks jarls Hakonar sunar

448. Knutr son Sueins konungs tok riki j Danmork eftir fodur sinn. þa sendi (hann) ord Æireki jalli at hann kæma til motz vid konung þuiat jall var miog frægr af hernade sinum. hann bra vid skiott ok bio ferd sina kom hann til motz vid Knut konung var jalli þar vel fagnat. Æirekr jall var a Æinglande einn uetr ok atti nokkurar orrostur. sa var hinn .xiij. uetr hans rikis j Noregi. jall var miog frægr af sigri þeim er hann fek vid Suoldr ok a Herunga uoge. Þess getr Þordr Kolbæinsson j Æireksdrapu.


Ek hefui leyfs þar er lofda
lofkenda fra ek sendu
at hialmsomum hilme
hiallr drottna bod jalli.
ath skylldeliga skyllde
skil ek huat gramr letz uilea
enndr at asta funde
Æirekr koma þeirra.


Eirekr jall hafde þing sett j Noregi adr hann for j brottu ok skipade logum j lande. hann setti eftir j Noregi landz at gæta Hakon son sinn ok fek hann j hendr Æinari þambarskelfi magi sinum at hann skyllde hafa landrat firir honum. Hakon jall var þa .xviij. vetra en Sueinn jall hafde þa halft land til forrada. A þui þinge talade Æirekr jall suo. ek vil þess bidia Suein brodur minn ok alla rikismenn j lande at æigi ræne Hakon sinum hluta landz þo at nokkurr kalli til. en skom bid munu at þui at til mun uerda madrinn er ek er a brottu at kalla til landzsins ok þui radumzst ek a brott at ek uil æigi þat hafa saman at hafa radit þann mann ór lande er gỏfgazstr uar en ætlazst nu til at veria þeim land er æinge mun ædri til koma ok fara þa naudigr ór lande. Lauk hann þa suo sinne rædu. for hann nu brott ór Noregi med her mikinn ok var med Knuti konungi sem fyrr segir ok suo þa er hann uann Lundunaborg. Æirekr jall bardizst ok firir uestan Lundunadorg ok fellde Ulfkel snilling. Þess getr Þordr Kolbæinsson.


Gullkenner let gunne
grædis hest firir vestan
þundr vo leyfdr til landa
Lundun saman bundit.
fek regnnþorins rekka
rỏnn af þingamonnum
vgglig hỏgg þar er eggiar
Vlfkels blar skulfuu.


En er hann hafde æinn uetr uerit med Knuti konungi þa biozst hann vm haustit eftir til Romferdar. en adr hann hof þa ferd upp fek hann til læknni at skera ser uf. en j þui er læknirinn midade til huar hann skyllde af skera gek at þeim madr. segia sumir at þat væri Knutr konungr en hitt segia flæire at þat væri æinn af þeim monnum er voru a Orminum med Olafi konungi Trygguasyni. Sa madr mællti til læknnissins. þar munda ek nu nokkuru meirr. Læknirinn spurde. huersu myklu mæirr. Suo sagde hann at æigi þyrfte oftar en um sinn at skera. Gek þessi madr þa j brott en læknirinn gerde eftir ordum hans ok skar mæira af uf jalls en hann hafde adr ætlat. blæddi þa akafliga suo at æigi vard stoduat. fek Æirekr jall af þui bana ok þotti verit hafa hinn meste hofdinge.


Aslakr feck Gunnhilldar

449. Þa er Sueinn jall Hakonarson ok Hakon Æireksson redu Noregi eftir þat er Æirekr jall uar ór lande farinn gerdu þeir sætt vid Ærling Skialgsson ok var bundin med þui (at) Aslakr son Erlings fek Gunnhilldar dottur Sueins jalls. tok Erlingr þa allar uæitzslur þær er Olafr konungr Trygguason hafde ueitt honum. gerd(izst hann) |[410] hinn mesti aastuin jalla.


Her hefr vpp þaatt Haalfdanar suarta

Halfdan suarti tok konungdom atian vetra eftir Gudrod hinn sterka ueidekonung fodur sinn a Upplondum. hann var snemmendis mikill ok sterkr. hann heriade a hinu næstu rike ok uann þau. hann heriade upp a Raumariki ok atti bardaga vid Sigtrygg konung hinn sterka ok laukzst med þui at Sigtryggr konungr fell en Halfdan æignnadizst Raumarike. sidan atti hann bardaga uit Æystein konung a Heidmork ok hafde sigr en Eysteinn konungr flyde a Hadeland a fund Gudbrandz hessis ok efldizst þadan at lide foru ofan a Heidmork (um) vetrinn ok hittu Halfdan suarta j eyiunne storu ok atti þar mykla orrostu ok fell mikill fiolde af huorumtueggia. þar fell Guthormr son Gudbranz hersis er uenazstr þotti til hofdingia a Upplondum. þa flyde Eysteinn konungr. en um uorit sende Eysteinn konungr Halfdani skatt. sidan væitti Halfdan Eysteini halfa Heidmork sakir frændsemi. sidan lagde Halfdan undir sig Þotnn ok Hadaland en hann gaf Uestfolld Olafui Geirstada alfui brodur sinum. Sidan kuentizst Halfdan suarti ok fek Ragnnhilldar dottur Haralldz gullskeggs konungs ór Sognni ok atti vid henni son er Haralldr het. hann fæddizst upp j Sognni med Haralldi modurfodr sinum þar til er hann var .x. vetra þa gaf Haralldr gullskeggr honum rikit ok konungs nafnn. litlu sidar andazst Haralldr gullskeggr. Þann sama uetr for at deyia Ragnnhilldr drottning. um uorit eftir vard sottdaudr Haralldr konungr j Sognni. en þegar at þat spurde Halfdan suarti byrr hann ferd sina med myklu lide nordr j Sognn var þar uel uit honum tekit. hann kall(a)dizst eiga at taka riki eftir son sinn ok uard þar einge vidstada j mote honum ok lagde Halfdan undir sig þat riki. þa kom til hans Atli af Gaulum hann var mikill vinr Halfdanar. þa setti Halfdan konungr Atla jall yfir Sygnafylki at dęma þar lỏg ok hæimta skatta af hende konungs. for þa Halfdan konungr a Upplond j rike sitt.


Halfdan konungr vann Vingulmork

451. Vm haustit eftir var Halfdan konungr staddr a Uingulmỏrk at buum sinum. ok a einne nott vm midnætti kom til hans sa madr er halldit hafde hestuỏrd ok segir honum at herr uar kominn nærr honum ok stod hann þegar upp ok bad hirdina uopnna sig ok gengu vt j gardinn þegar. þui næst koma þar Hysingr (ok Helsingr) ok Hake ok hofdu lid mikit. uar þar mikil orrosta en firir þui at Halfdan konungr var ofrlide borinn þa flyde hann til skogar ok let marga menn. Þat spurde Ỏluerr hinn spake fostrfadir hans ok safnnade lide myklu ok for til motz vid Halfdan konung. for hann þa þegar til motz vid Gandalfs sonu ok hitti þa a Æide vid eyna ok beriazst þar. fell þar Hysingr ok Helsingr en Haki komzst undan a flotta. en eftir þat lagde Halfdan undir sig alla Uingulmork ok tok skatta af. æinum uetri sidar for hann upp a Heidmork ok þann sama uetr fek Halfdan Ragnnhilldar dottur Sigurdar hiartar ok þa eignadizst hann Raumariki ok Hadaland. Þegar Halfdan suarti var brott farinn af Vingulmork fara þeir Gandalfr ok Haki son hans a Uingulmork ok leggia undir sig mart folk ok heriade vida. Eftir þat stod mikil deila mille Halfdanar konungs ok Gandalfs konungs langa hrid. Halfdan konungr ok Ragnnhilldr attu son er Haralldr het. Med Halfdani er kynligr hlutr æinn. hann dreymde alldregi en þann hlut bar hann firir þann mann er Þorleifr spaki het ok leitade rada huat at þui matti gera. ok hann sagde huat hann gerde at þa er hann uillde foruitnazst nokkura hluti at hann for j suinabæli at sofa ok brazst honum alldri draumr.


Draumr Halfdanar konungs

452. Halfdan konungr gerde nu suo fór j suinabæle ok sofnnade bratt birtizst honum draumr æinn merkiligr. honum syndizst at hann væri manna bezst hærdr ok væri har hans j lokkum ok suo sider at sumir tæki til jardar en a lokkum hans uar huerskyns litr[411] en einn lokkr sigrade alla med fegurd ok lioslæik. lokkar hans synduzst missidir miog. sumir voru sidir til iardar. sumir j midian legg edr a kne edr a midea sidu. sumir æigi leingri en a hals en sumir æigi meirr en sprottnir ór hause sem |[412] knyflar. en Þorleifui spaka sagde hann þann draum en Þorleifr þydde suo at mikill afspringr munde koma af honum ok munde hans afspringr londum rada med myklum ueg ok þo æigi aller med iofnum ueg en æinn munde sa af hans ætt koma er ollum munde vera mæire mætri ok agætare ok hafa menn þat firir satt at sa lokkr merkte Olaf Haralldzson er ỏllum Noregs konungum er meire med helgi sinne ok biartari a himne ok a iordu suo at aller uite. Halfdan uar uitzskumadr mikill ok iafnnadarmadr ok setti lỏg ok gætti uel sealfr ok þrysti odrum til at hallda. ok at æigi mætti ofsi lỏgum steypa þa gerde hann sealfr sỏktal ok skip(ade) hattum huerium eftir sinum haufutburd ok metorde.


Fra Halfdani konungi. capitulum.

453. Suo bar til einn iolaaftan þa er Halfdan konungr var under bord kominn ok oll hird hans þar sem honum uor jolaueitzsla buin. huarf oll uist af bordunum matr ok mungat ok oll þau faung sem til uæitzslunnar hofdu ætlut verit. sat Halfdan konungr þa hryggr eptir en huerr annarra sotti sitt hæimile. ok at hann mætti uis uerda huat þessum atburdum olli leitade hann eftir marga uega. Finnr uar æinn fiolkunnigr med Halfdani konungi. hann let hann taka ok pina til sagnna ok fek þo æigi uis ordit. Finnrinn sotti þangat til healpar mest er uar Haralldr sonr Halfdanar konungs. Haralldr gek firir fỏdr sinn ok bad honum fridar en þat fekzst æigi. kom Haralldr honum þa j brott ok fluttizst sealfr med honum j brott. ok æinnhuernn tima komu þeir þar farande er hofdinge nokkurr hellt uæitzslu. uar þeim þar badum uel fagnnat. ok þa er þeir hỏfdu þar verit um hrid þa mællti hofdingi vit Haralld. mykla meingerd lætr fadir þinn ser j þui gerua hafa verit er ek tok fra honum þau faung er hann ætlade ser til jolaueitzslunnar en ek skal þer þat launa ef þu villt mig at radum sækia. skaltu nu hæim sækia fyst at sinne þui at sa mun j naudum staddr uera er þer æinum mun ætlat at biarga ok þu munt mesta hæill af fa. þuiat þer mun lagit verda at vera æinualldzkonungr yfir ollum Noregi. Biozst Haralldr sidan til heimferdar. Nu skal segia af huerium rỏkum heidnir helldu iol sin þuiat þat er miog sundrleitt ok kristnir menn gera. þui at þeir hallda sin iol af hingatburd uars herra Jesu Cristi en heidnir menn gerdu ser samkundu j hæidr ok tignn vit hinn illi Odin. en Odinn heitir morgum nỏfnnum. hann heitir Uidrir ok Hárr ok Þride ok Jolnir. þui er hann kalladr Uidrir at þeir sogdu hann uedrum rada. Harr af þui at þeir sogdu at huerr yrde hárr af honum. Jolnir af þui at þeir drogu þat af iolunum. Þride af þui at þeir hỏfdu auita ordit at sa er einn ok þrir er bazstr er ok hỏfdu þa spurnn af þrenningunne ok sneru þui j uillu.


Haralldr leysti Dofra

454. Nu er at segia fra Halfdani konungi er hann sat um kyrt heima a Upplondum. þat bar til nylundu at fee mikit ok gripir godir hurfu ór gullhuse konungs ok vissu þeir æigi huerr uallda munde. fek konungi þat mikillar ahyggiu þui at hann þottizst uita at sea munde uitea oftar. lętr hann nu umbud uæita med klokligum brỏgdum ok sterkum atkuædum suo at huerr sa madr er j husit færi ok fet uillde taka uard þar at vera ok þess at bida at menn kæmi. þat þottizst konungr vita at sa munde bade mikill ok sterkr er a þessum oknyttum la þui let hann smida ser fiotur fragerda mikinn of hinu sterkazsta stale ok snua hinu ramligazstu blybond. Sidan er þat at segia æinn morgin snemma er menn koma til gullhussins sa þeir þar allmykinn jỏtun. þessi dolgr uar bade digr ok hárr. þeir hloduzst a hann margir ok baru at honum fioturinn ok uard hann þeim helldr handstyrkr .lx. manna foru til adr hann uard j fioturinn færdr. bundu þeir nu hendr hans ramliga a bak aptr med blybỏndunum. barzt hann þa raunlitt af. Halfdan konungr spurde hann at nafnni en hann letzst Dofri hæita ok æiga hæima j fialle þui er uit hann er kent. konungr spurde huort hann hefde stolit gulle hans. hann quad þat satt vera ok beiddizst þa grida ok baud at þrigillda honum aftr gullit. en konungr sagde at hann skyllde alldri gridum na ok þar bundinn bida þess er þing væri kuatt ok honum skyllde dęma þar hinn haduligazsta dauda. sagde hann ok at honum skyllde æinge biargir ueita |[413] ne mat gefa nema huerr at gerde skyllde lifit lata ok ongu odru firirkoma. for konungr þa heim en Dofri sat þar bundinn eftir. Litlu sidar kom Haralldr heim. hann frettir þessi tidende ok suo vmmæli fỏdur sins. þottizst hann þa uita at honum munde ekki gera at bidia firir honum. Haralldr uar þa .v. ara gamall. honum verdr þangat gengit er Dofri sat. hann gerdizst þa helldr hardlæitr ok miog harmþrunginn. Haralldr mællti þa. litt ertu staddr edr uilltu þiggia lif ath mer. Ek uæit þat æigi suo uist segir Dofri sakir ummæla fỏdur þins huort ek uil koma þer j suo mykla hættu. Huat muntu þurfa at sia firir þui segir Haralldr. Hann bra þa saxi þui er hann hafde vid sig ok Finnrinn hafde gefit honum þat uar afburdar jarnn kosti. hann snidr fioturinn ok blybondin af Dofra. en er hann uar laus uordinn þakkade hann Haralldi lifgiofina ok hafde sig sidan af stad. batt hann ekki læinge sko sina ok lagde halann a bak ser ok setti j burtu suo at huorke sa af honum uedr ne reyk.


Dofri sotti Haralld ok hafdi med ser

455. Eigi myklu sidarr soknudu menn Dofra. spurde konungr huerr þessa uerks munde sannr en Haralldr sagdizst Dofra leyst hafa. konungr vard uit þetta akafa ræidr suo at hann rak Haralld son sinn j burtu en kuezst eigi nenna at lata drepa hann. lagde hann þar suo rigt vid at honum skyllde einge biorg uæita bad hann þar nu hialp taka sem Dofri troll væri. Gek Haralldr nu j brott a merkr ok skoga la hann þa vti suo at nattum skifti. en er lidnar voru .v. nætr þa uar Haralldr staddr j einu riodri gerdizst hann þa þrekadr miog bade af hungri ok þosta. ser hann þa huar gengr greppur mikill þikizst hann þa kenna Dofra troll. hann mællti þa. æigi ertu nu ok vel staddr konungsson at suo er. ma þat kalla at þu hliotir þetta mest af mer edr uilltu nu fara med mer til heimkynna minna. Haralldr iattade þui. tok hann Haralld þa upp j fang ser ok gek med hann helldr snudigt allt þar til er hann kom at helli æinum storum hann bar þa pilltinn a handlegg ser. en er hann gengr inn j hellinn lytr hann minnr en hann ætlade ok keyrir upp sueininn undir hellisbergit ok suo hart at hann uar þegar j ouite. Dofra þotti þa mikit ordit slys sitt ef hann hefde drepit pilltinn. fek honum þa suo mikit at hann gret þa uppi yfir honum. en er hann gerir skelpurnar ok skerr[414] hỏfudit þa raknar Haralldr vid ok litr þa upp j mote Dofra karlle ok syndiast hann þa helldr storskorinn er hann beygde skaflinn ok belgde huoptana ok vtbitade þannueg augunum. Þa mællti Haralldr. þat er þo satt at segia fostri minn at fárr er fogr ef grætr þuiat mer synizst þu nu helldr bragdillr ok yfirlita mikill ok vertu katr þuiat mig sakar ekki. Gladdizst Dofri þa ok let Haralld nidr j helli sinum. þar var Haralldr .v. uetr ok skorti ekki þat er hafa þurfti. Dofri unni honum suo mikit at hann matti ekki j mot holum lata. mart kende Dofri honum j frędum. suo uanda Dofri hann uit jþrottir. mikit gekzst Haralldr vid bæde vm uoxst ok afl. Þat er sagt at æinn dag kom Dofri at male vid Haralld ok talade suo. nu þikiumzst ek hafa launat þer lifgiofina þuiat nu hefui ek komit þer til konungdomsins þuiat fadir þinn er daudr ok var ek þer ekki fiarre. nu skaltu fara heim ok taka vid riki þinu. legg ek þat til med þer at þu latir huorke skera hár þitt ne negl fyrr en þu verdr æinualldzkonungr yfir ollum Noregi. skal ek ok þer j lidsinne vera ok j bardogum med þer. mun þer þat at gagnni verda þuiat ek mun skęinuhættr uera saker þess at ek mun ekki audsærr vera. far þu nu heill ok uel ok gangi þer allt til tirs ok tima heidrs ok hamingiu æigi at sidr þott þu hafir hea mer verit. Fann þa miog a Dofra er þeir skildu. En er Haralldr kom heim var hann til konungs tekinn yfir oll þau fylke er fadir hans hafde firir radit. sagde hann monnum sinum huar er hann hafde uerit þessa .v. uetr. uar hann þa kalladr Haralldr Dofrafostri.


Daudi Halfdanar

456. Halfdan konungr fek bana med þeim hætti at honum uar ekit fra ueitzslu af Hadalande um uatnn þat er Rond hæitir ok þa er hann kom a Rinkkilsuik brast nidr issinn ok tyndizst hann þar (ok) mikill hlute lids hans þui nærr sem verit hofdu nautabrunnar. þa var Halfdan konungr fertỏgr at alldri. hann hafde verit konungr tuo |[415] vetr ok .xx. Halfdan uar allra konunga ársælzstr ok suo mikit gerdu menn ser vm þat at þa er þat spurdizst at hann uar daudr ok lik hans var flutt af Hringariki ok ætlat til graftrar þa foru rikismenn af Uestfolld ok Vingulmork (ok) Raumariki upp þangat ok bæidduzst aller at hafa likit med ser ok heygia j sinu fylke ok þotti sem þat munde þeim til árs verda. en þeir sættuzst med þui at likamanum var skift j sundr j fiora stade. uar hofudit lagt j haug at Steine a Hringariki. en huerr hofdinge hafde sinn hluta heim med ser ok letu uerpa haug j hueriu þui fylke ok eru þeir kalladir Halfdanarhaugar. ok hellt vid blot ok atrunat af morgum monnum adr en þat var bannat af frændum hans.


Upphaf rikis Harallz haarfagra. capitulum.

457. At lidnum tiu uetrum alldrs Haralldz Halfdanarsonar er kalladr uar Dofrafostri tok hann konungdom yfir Hringariki Uestfolld Uingulmork ok Raumarike. þa uar Guthormr modurbrodir hans .xvj. uetra gamall hann var allra manna uænstr ok sterkazstr fridr synum uitr madr ok skorungr mikill. hann gerdizst forstiore firer hirdinne ok firir ollum landradum. Haralldr konungr setti Guthorm frænda sinn hertỏga yfir ollu lide sinu. Haralldr var þa æskumadr at uetratale en fullgerr at þroska afls ok mikilæiks ok þroadizst langa hrid her eftir sem edli ok alldr uisar til. hans haruoxstr ma iafnnazst vid silke at fegurd en þar vid matti ekki iafnnazst at hæd ne þyklæik nokkurs mannz hár kallmannz ne kona suo at kunnikt væri j þann tima a Nordrlondum. her eftir uar fegurd likamans uoxstr ok afl hugr ok hreysti orleikr ok aręde. uar þetta allt med honum fullgert. þralyndr ok otalhlydinn. her med var hann suo styrkr at hamingiunne at honum var ætlat at verda yfirmadr Nordmanna rikis er af hans ætt hefir tignnazst allt her til ok suo mun vera hedan af. Huorgi þeirra Halfdanar fedganna hafde iolagæfu. Þor[416] tok um sinn alla iolaueitzslu fra Haralldi er hann hafde ser buna ok sinum vinum en Odinn tok fra Halfdani. Jolaaftan annan kom Suasi ok suæik Haralld at æiga Snæfride finzsku. uid henni atti hann Sigurd hrisa Halfdan halegg Gudrỏd stiru Raugnualld rettilbæina. Haralldr uar vinsæll af sinum monnum. honum þydduzst gamler menn med spekiradum ok asia firirætlunar. margir dreingir ok hreystimenn girnntuzst til hans sakir uelsetnningar fegiafa ok hirdpryde sua sem segir Þiodulfr him huinuerske gamall vinr konunganna.


Margir geordu
millding snaran
hraustir menn
heim at sækia.
æigi sidr
ỏdling fylgdu
gamler menn
ok gerduzst kærir.


Nam minnigr
marga speki
af gomlum monnum
sa er gull midlade.
uar astudigr
ollu folki
Upplanda gramr
af ỏrleik sinum.


Gaf gỏrpum sinum
gull hit rauda
hilmir hrodigr
ok hringa marga.
bryniur biartar
ok brannda huassa
skiolldu skygda
ok skrautbuna.


Þeir launudu konungi giafir med lofsordum þeim er alldri mun nidr leggiazst medan dỏnsk tunga gengr. er hans uegr sagdr med þuilikum sannyndum. Þessi uottr er hans millde j uorre frasognn. hann tignnadu j sinne fylgd ok framgongu kappar þeir er suo voru agiarnnir ok ohręddir at þeir uordu ỏnduerda fylking konungs. þeir hofdu uargstakka firir bryniur sem segir Audun illskellda.


Vlfhednar hæita
þeir er j orrostu
blodgar randir bera
vigr at rioda
er til vigs koma
þeim er þar syst saman.
Arædismonnum einum
hygg ek þar hæfa at standa
þa er skatnar skiluisir
j skiolld hỏggua.


Af þessu ollu saman verdr Haralldr Dofrafostri agætr ok halldsamr a sinne fỏdurleifd en eykr mikit rikit suo sem morg dęmi finnazst til. sumt med orrostum sumt med fagrmæle vid þa er adr stiornnudu sumt heimtizst til hans med hamingiuhlutum sumt med diupsettum radum ok langri firirætlan edr nokkurskonar atburdum.


Fall Gandalfs ok brædra

458. Eftir andlat Halfdanar suarta hofuzst þegar margir hofdingiar at ganga a rike Haralldz Dofrafostra þeir er Halfdan hafde riki af tekit. var þar firirmadr Gandalfr ok þeir brædr Hỏgni ok Frode synir Eysteins konungs af Heidmork. Haugni Karason gek uida yfir Hringariki. þa byriar ferd sina Hake Gandalfsson vt a Uestfolld med .ccc. manna ok foru hit efra vm Dale ok ætludo at koma a uuart Haralldi konungi Dofrafostra. en Gandalfr konungr sat a Upplondum med sinn her ok ætlade þar at flytiazst yfir |[417] fiordinn a Uestfolld. en (er) þat spyr Guthormr hertỏgi safnar hann her ok ferr med konunginum. Haralldr uender fyst j mote Haka[418] upp a landit ok finnazst j dal nokkurum ok uar þar orrosta ok fek Haralldr konungr sigr. þar fell Haki ok mikill hluti lids hans. þar heitir sidan Hakadalr. Eftir þetta uenda þeir aftr Haralldr konungr ok Guthormr hertỏgi. þa uar Gandalfr konungr kominn a Uestfolld. fara nu huorir j mot ỏdrum ok er þeir finnazst var þar orrosta. þa flyde Gandalfr konungr ok let mestan hlut lids sins ok komzst vid suo buit j riki sitt. Eftir þetta spyria þessi tidende synir Æystæins konungs a Heidmork uæntu þeir ser skiott herhlaups ok gera ord Hỏgnna Karasyne ok Gudbrande hersse ok leggia stefnu sina a Hæidmork. [þeir Haralldr[419] uanda til Upplanda ok fa miog mart lid þeir spyria huar Upplendinga konungar hafa lagt stefnu sina ok koma þar um midea natt ok verda uardmenn æigi fyrre uarir uit en lid uar komit firir þa stofu er inne uar Hogni konungr ok suo þa er Gudbrandr suaf j. lỏgdu þeir Haralldr konungr þa elld j huoratueggiu en Eysteins synir kuomuzst vt med sina menn ok borduz vid Haralld konung ok fellu þar badir Hognni ok Frode. Eftir fall þessarra fiogurra hofdingda æignadizst Haralldr konungr Dofrafostri med krafti ok framkuęmd Guthorms frænda sins Hringariki Heidmork Gudbrandzdali Hadaland Þotnn Raumariki Uingulmork hinn nyrdra hlut. Eftir þetta attu þeir Haralldr konungr ok Guthormr hertogi ofrid ok orrostur vid Gandalf konung ok lauk med þui at Gandalfr miste bade lif ok riki ok æignnadizst Haralldr konungr þa riki allt sudr til Gautelfar.


Haralldr konungr feck Gydu Eireksdottur

459. Ða fek Haralldr konungr Gydu dottur Æireks konungs af Hordalande. en hon mællti þat til vid konung at hann skyllde vinna allan Noreg undir sig eptir þui sem segir j odrum kapitula j Olafs sogu Trygguasonar ok þa streingde Haralldr konungr þess hæith at lata huorke kemba hár sitt ne skera fyrr en hann yrde einualldzkonungr yfir Noregi. þui uar hann þa kalladr Haralldr lufa. hann atti vid Gydu þessa sonu Guthorm[420] Harek Gudrỏd.


Orrostur Haralldz konungs er hann vann Noregh

460. Haralldr konungr lufa ok Guthormr hertogi foru af Upplondum nordr vm Dale ok þadan nordr vm Dofrafiall. ok þa er hann kemr ofan j bygdina þa let hann drepa menn en brenna bæi. en er folkit vart þessa vart þa flyde allt undan sumt ofan til Orkadals sumt til Gaulardals sumt a merkr sumt læitade grida ok þat fengu aller þeir er a konungs fund kuomuzst ok hans menn gerduzst. þeir fengu ỏnga motstodu fyrr en þeir koma til Orkadals þar var mannsofnudr firir ok attu þeir þar hina fystu orrostu vid konunga þa er þar helldu riki. þar fek Haralldr konungr lufa sigr en þeir fellu. Eftir þat lagde hann undir sig Orknndęla fylki sua at landzfolk gek undir hann ok gerduzst hans menn. Haralldr konungr lufa setti þann rett allzstadar þar er hann uann riki under sig at hann æignadizst oll odul ok let alla bændr giallda ser landskylldir bæde rika ok orika. hann setti jall yfir hueriu fylki at dęma monnum lỏg ok hæimta sakeyre ok landskylldir. jall skyllde hafa þridiung skatta ok skylldna til bordz ser ok kostnadar. jall huerr skyllde (hafa) .vj. tige manna a sinum kostnade en herssir huerr .xx. menn. jall huerr skyllde hafa undir sig .iiij. hessa edr fleira ok skyllde huerr þeirra hafa .xx. marka len. en suo mikit hafde Haralldr konungr lufa aukit alaug ok landskylldir at jallar hans voru ekki orikare en fylkiskonungar. En er þessi tidendi spurduzst vm Þrandheim þa sofnuduzst margir rikir menn til hans ok gerduzst honum handgengnir. þa kom til Haralldz konungs Hakon jall Griotgardzson ofan af Yrium til fulltings vid hann ok hafde mikit lid. Eftir þat for Haralldr konungr lufa inn j Gaulardal ok atti þar orrostu ok fellde þar .ij. konunga ok æignadizst sidan þessi riki Gauldęlafylke ok Strindafylki. þa gaf hann Hakoni jalli land a Strind ok setr hann jall yfir Strindafylki. Eftir þat for Haralldr konungr lufa inn j Stiordælafylki ok atti þar hina þridea orrostu ok hafde sigr ok æignadizst þat fylke. Þa safnazst saman Jnnþrændir ok uora komnir saman .iiij. konungar med her sinn. sa einn er red firir Ueradal annar firir Skaun þride firir Sparbyggia[421] fylke fiorde uar ór eyiunne idri[422] sa red firir Eynafylke. þessir .iiij. konungar foru med her sinn mot Haralldi konungi en Haralldr konungr hellt vid þa orrostu ok hafde sigr. þessir (konungar) fellu sumir en sumir flydu. Haralldr konungr lufa atti allz j Þrandheimi .iiij. orrostur edr .v. ok at felldum .viij. konungum æignnadizst hann allan Þrandheim.


Bardagi Haralldz konungs ok Atla

461. Þat fylg(de) rett jalla at þeir skylldu gera Haralldi konungi veitzslu árliga ok allri hird hans. |[423] En firir sakir ahyggiu naudsynligra hluta matti Haralldr æigi koma eftir ætladre stundu at taka uæitzslor af Athla jalli sinum j Sognne ok þui sende hann menn sina at neyta skyllde ueitzslunnar. ok a þessa lund for þriu sumur. Konungsmenn budu med ser sinum frændum ok vinum toku ueitzsluna med aukit hundrat manna þagu illa gerdu vid drykkiu marga ospekt. hit fiorda sumar er konungsmenn skylldu koma til ueitzslu rak hann þa j brott med vsęmd ok uillde æigi hafa þeirra ofsa. bat konung taka sealfan ueitzslu sina edr uetzslu giolld. Þessir menn fundu Haralld konung a uæitzslu nordr j Þrandheimi a Hlỏdum ok sogdu honum illar sinar vidfarir. konungi likada æigi vel. Hakon jall beiddizst lens af konungi at hann fai honum Sygnafylke med þeima hætti sem adr hafde Atli jall ok þat uæitir konungr honum. Þat sama aar ferr Hakon gamle med her Þręnda ok Haleyia sudr med lande. moti honum for Atli Sygna jall ok hittazst a Fiolum j Stafangri[424] leggia til orrostu ok beriazst. þar fell Hakon jall ok fátt manna. Atli jall vard sárr ok andadizst sidan þar sem hæitir Atlaey. Eftir þat attu missætti synir jalla ok flydu synir Atla jalls. en Sigurdr Hakonarson vingadizst vid Haralld konung ok gaf konungr honum jalls nafnn. Sidan æignnadizst Haralldr konungr lufa allan Þrandheim ok allt megin landzsins sumt med villd þeirra er att hofdu sumt med vingiofum sumt med radum sumt med otta sumt med bardỏgum. ok fellu honum þeir aller lett sakir hraustleika sins ok kappa sinna ok þess hins þridea er monnum þotti sem Dofri yrde honum driugr j radum ok suo skæinuhættr j bardỏgum vvinum hans ok kiore miog menn or flokki ok var honum þat hægt þuiat hann sa ỏngir menn j bardaga vtan þeir er ofresker voru. dro hann ok hans riki sligt fram ok annat þuilikt ok þat umfram er mest var er var sa heidr ok hamingia er hann studdi suo at ongum gerde uit hann at keppa. sem raun bar aa at hann skyllde verda æinualldzkonungr yfir ollum Noregi sem æinge fyr ok yfir odrum þeim londum sem þagat luta til ok alldri ór hans ætt sidan gengit hafa. ok sa heidr er þo er yfirberiligr ollum ỏdrum at (af) hans ætt skulu komnir vera suo agætir menn ok nytsamligir Nordrlondum sem var Olafr konungr Trygguason sem fystr hellt retta tru allra Noregs konunga ok hinn hæilagi Olafr Haralldzson sem ollum er ædre ok agætare j sinum hæilagleik þeim er Noregi hafa styrt ok mest hỏfutgæfa hefir j vordit ollum almenninge a Nordrlỏndum at hann skyllde konungr vera sagdra landa.


Bardagar Haralldz konungs

462. Her eftir streingde Haralldr heit af nyiu at æigi skal hann lata skera har sitt fyr en hann fær toll af huerium uppdal sem vtnese ok allt þar j mille suo vida sem Noregr heitir austr til marka ok nordr til hafs. her af gerazst orrostur langa æfui. Nordr j Naumudal voru .ij. brædr konungar Herlaugr ok Hrollaugr. þeir hỏfda verit at þriu sumur at gera æinn haug ok sa haugr var hladinn lime ok griote ok af vidum gerr. en er haugrinn uar algerr þa spurdu þeir brædr at Haralldr konungr ætlade a hendr þeim med her. Þa (let) Hrollaugr konungr aka til haugsins vist mykla ok dryk. eftir þat gek Herllaugr konungr med .xij. mann j hauginn. sidan let hann uerpa aftr hauginn. Hrollaugr konungr gek upp a haug þann er konungar voru uanir at sitia aa ok let þar gera konungs hasæti ok settizst þar j. þa let hann leggia dynur a fotpallinn sem jallar voru uanir at sitia. þa uelltizst hann ór konungs sætinu ok j jarlls sętit ok gaf ser jalls nafnn. Eftir þat for hann j moth Haralldi konungi ok gaf honum allt riki sitt ok baud at georazst hans madr. segir konungi alla sina medferd. þa tok Haralldr konungr suerd ok festi a linda honum. þa festi hann skiolld a hals honum ok gerde hann jall sinn ok læidde hann j hasæti. Þa gaf hann honum Naumdęla fylke at yfirsoknn ok settizst hann þar yfir. Eftir þat for Haralldr konungr aftr j Þrandheim ok biozst at fara a Mære ok aflade ser þa langskipa. en Mærir ok Raumdęler hofdu safnnat firir ok foru j mote honum med morgum herskipum ok atti Haralldr konungr þa hina fystu orrostu a herskipum. Þar fek Haralldr konungr sigr en Mærakonungr fell. Suo segir Hornnklofui.


Hriodr let hæstrar tidar
hardradr skipa bordum
baru flaks ens bleika
barnnungr a lỏg þrungit.
þar suo at bardz at borde
bord hrockuir rak nordan
hlifar ualldr firir hilldar
hregg dỏgglinga tueggia.


Ok enn quad Þorbiornn hornnklofui.


Kemrat ydr ne ædri
annar konung(mann)a
giofle remdr und gamlan
gnapstol Haralldr sola(r).
hafde gramr þa er gnude
gæiras hregg uidar seggi
raud fystu ben blode
bengỏgl ara skoglar.


Ok enn quad hann.


Þa er a rausnn firir ræse
red egghrỏdr leggia
æfr gall hiorr vid hlifar
hnigu fioruanir sigri.
ok ofnæfrir jofrar
ordalaust at morde
endizst raudra randa
rodd dynskottum kuodduzst.


Haralldr konungr æignadizst eftir þessa orrostu Nordmære ok Raumsdale. þa kom til hans Rognualldr jall son Eysteins glumro ok gerdizst hans madr ok var leinge sidan mikill vinr Haralldz konungs. Solui konungr Hundolfsson hafde komizst or þeirri orrostu ok þat lid er honum fylgde er hann atti vid Haralld konung[425]. kom a fund Arnnvidar konungs a Sunnmære ok eflduzst þeir þadan at lide ok kom til lids vid þa Audbiornn konungr ór Fiordum ok foru þessir þrir konungar mote Haralldi konungi ok hittazst þeir firir innan Solskel ok attu þar orrostu mykla. þar fell mart manna af lide Haralldz konungs. erv þessir nefnndir Asgautr ok Asbrandr jallar hans. Griotgardr ok Herlaugr synir Hakonar jalls. þar fell Arnnuidr konungr ok Audbiornn konungr en Solui klofui komzst undan a flotta ok var vikingr mikill ok gerde oftliga mikinn skada a riki Haralldz konungs. eftir þat lagde Haralldr konungr under sig Sunnmære. en Vemundr konungr kamban hellt Firdafylke ok gerdizst þar konungr yfir. þetta var sid um haustit ok gerdu menn þat rad med Haralldi konungi at hann skyllde æigi fara sudr vm Stad a haustdegi. þa setti Haralldr konungr Rognualld jall yfir Mære huoratueggiu ok Raumsdal ok hafde hann vm sig fiolmenni mikit. Haralldr konungr sneri þa nordr aftr til Þrandheims. Þann sama uetr for Rognualldr jall id efra vm Eid ok suo sudr j Fiordu ok hafde niosn af Uemunde konungi ok kuomu vm nott þar sem heit(i)r Naustdalr[426] ok var þar Vemundr konungr a ueitzslu. tok Rognualldr jall þar hus a þeim ok brende konunginn inne med .ix. tige manna. Eftir þat kom Berdlukare til Rognualldz jalls med langskip alskipat ok foru badir nordr a Mære. tok Rognualldr skip þau er att hafde Uemundr konungr ok allt þat lausafe er hann fek. Berdlukare for nordr j Þrandheim a fund Haralldz konungs hann var besserkr mikill ok gerdizst hans madr. Um uorit eftir for Haralldr konungr sudr med lande med skipaher ok lagde undir sig Fiordu ok Fialer ok þa for hann inn j Sognn ok skipade allt rikit. for vm haustit aftr til Þrandheims ok hafde oftazst sigr huar sem hann atti orrostur.


Enn bardagi Haralldz konungs vid Eirek

463. Hina efzstu ok hina mestu orrostu atti Haralldr konungr vid þa konunga Eirek Horda[427] konung ok Slokkua jall af Rogalande ok Sota brodur hans. en j þa kuomu austan af Ogdum Kiotui konungr hinn audge ok Þorir haklangr ok mart stormenni austan ór londum kom her til þessar orrosto. Hordar ok Rygir komu þer til þessarar orrostu. sottu þeir sudr mot Egdum. en Haralldr konungr for eftir þeim ok la þar sem hæitir Hafrsfiordr firir nordan Jadar. þar lagu konungar þesser .iij. ok margir jarllar ok adrir rikismenn. Mikill skipaherr uar þar kominn ok logdu konungar til orrostu vid Haralld konung. Suo segir Þiodulfr.


Heyrde j Hafrsfirde
hue hraustliga bardizst
konungr hinn kynstore
vid Kiotua hinn audlagda.
knerrir kuomu austan
kaps vm lystir
med ginandum hofdum
ok grofnnum tinglum.


Ok enn quad hann.


Hladnir voru þeir holda
huitum skiolldum
vigr uestrænne
ok uolskum suerdum.
greinudu besserkir
gudr er þeim hlifde
eniudu ulfhednar
isarnn bitu.


Ok enn quad hann.


Freistudu hins framrada
er þeim flyia kende
alualldz Austmanna
er byrr at Vtsteini.
stodu nokkur steindir
er stiller atti enn styriar nenni
hlommun uar a hlifum
adr Haklangr felle.


Ok enn quad hann.


Leiddizst þa firir Lufa
lande at hallda
hilmi hinum halsdigra
holm letu ser at skillde.
sloguzst sess vm þiliur
er sarir voru
letu upp stiolu standa
stungu j kiol hỏfdum.


Ok enn quad hann.


A bake letu blika
bardir voru griote
suafnis salnæfrar
segger hyggiande.
æstuzst austr
um Jadar bygder
hlupu heim ór Hafrsfirde
ok hugdu a mioddrykkiu.


Eftir þat flyde Kiotui konungr ok allr herr hans ok komzst konungr inn j holm nokkurnn þann er æigi matte na[428] honum en lid hans flyde sumt a herskipum en sumt a land upp. Suo segir Þorbiornn hornnklofui.


Leiddizst þa firir Lufu
leingr at halldazst
hessa drott
ok hofdingium.
flyde huerr
sem fara matte
hraustra uikinga
ór Hafrsfirde.


Þa uirde Haralldr konungr |[429] suo mikils vid þa menn huort þeir hỏfdu verit med honum edr æigi at hann gęddi þa fe ok virdingu er med honum hofdu verit ok launade huerium efter sinum burd sem vert uar er (hann) fek Noregs konungs riki enn drap þa er j mote honum voru edr rak ór lande edr lægde þa annan ueg. Eftir þessa orrostu lagde Haralldr konungr undir sig Hordaland ok Rogaland ok Egdafylke. ok þa uar hann æinualldzkonungr yfir Noregs uellde ỏllu. hereftir ruddiz landit ok sidadizst. Haralldr konungr skattade landit hit efra sem hit ytra. Nu er Haralldr konungr uordinn frageorda madr vm afl ok uoxst. hans har var nu sitt ok flokit firir þa sok uar hann kalladr lufa. þa skar Rỏgnualldr jall af Mære hár hans ok gaf honum nafnn ok kallade hann Haralld hinn hárfagra. þa uar hann mæirr en .xx. Af hans ætt eru komnir aller Noregs konungar. hann red ok riki j Noregi allt til daudadags suo at vm hans daga bar æinge konungs nafnn j Noregi utan hann æinn. J Hafrsfirde fell Juarr son Rognualldz jalls af Mære. en j bætr þess gaf Haralldr konungr Rognualldi jalli eyiar þær er liggia firir uestan haf ok Orknneyiar heita ok Hiatland. en hann gaf bæde londin Sigurde brodur sinum.


Fra Haralldi konungi

464. Haralldr konungr hinn harfagri atti Asu dottur Hakonar Hladajalls Griotgardzsonar. þeirra synir voru Halfdan suarti (ok) Halfdan huiti ok voru tuiburar. hinn þride het Sigurdr. Adra konu atti Haralldr er het Suanhilldr dottir jalls af Heidmork Eysteins sæfara. þeirra synir voru þeir Olafr Gæirstada alfr Beornn kaupmadr Tryggue Frode ok Þorgils. Þat segia menn at Haralldr konungr ætti .x. konur j senn ok .xx. frillur. þa spurde hann til einnar meyiar sudr a Jotlande er het Ragnnhilldr rika dottir Eireks konungs. hon var allra kuenna uenst ok vitrozst. þangat sende Haralldr konungr sina menn at bidea hennar ser til handa. en er sendemenn baru upp sin eyrende let konungr kalla dottur sina ok bar firir hana þetta mal en hon suarar suo. at æinge konungr væri suo rikr j veraulldu at hon uillde þui kaupa at æignazst hinn þritỏganda hlut astar hans moti meydomi sinum ok segir at hon mun eigi giptazst at sinne. En er konungsdottir hafde suo storliga mællt toku będe konur ok kallar at spotta sendimenn ok suo konung þeirra ok sogdu at konungr af Jotlande munde allitt hrædazst her Noregs konungs ok segia at hann hafui staddr verit litt j mannraunum þo at hann hefde farit nokkur jnnanlandz at heria a kotkalla ok sogdu at hinir dỏnsku hrafnar ok ernir mundu enn suangir ok solltnir ef þess skyllde bida at Haralldr Noregs konungr berdizst. Þess getr Þiodulfr hinn huinuerski.


Annet skulu þær eiga
ambattir Ragnhilldar
diser dramblatar
at drykkiumalum.
en þer set hergopur
er Haralldr hafi suelltar
ualdreyrar
en uerar þeirra bręde.


Æirekr konungr med rade dottur sinnar sende honum ord at hann munde gifta honum meyna ef hann leti af æiginkonum sinum ok fridlum. fara sendemenn aftr vid suo bvit. Þa sendir konungr heim allar konur sinar til frænda þeirra. en eftir þat sende Haralldr konungr sudr til Danmerkr eftir Ragnhilldi ok var hon þa send honum. gerde hann sidan brudhlaup til hennar ok var hon hinn meste skorungr. Suo sagde Þiodulfr.


Hafnnade hann Holmrygium
ok Horda meyium
huerre hinni Huinuersku
ok holda ættar
konungr hinn kynstore
er tok konuna dỏnsku.


Hennar son var Æirekr blodex. Ragnhilldr lifde .iij. vetr j Noregi adr en hon vard sottdaud. Eftir þetta atti hann Ashillde dottur Hrings Dagssonar ofan af Hringariki. þeirra synir voru þeir Hringr Dagr Ragnnarr rykkell ok .ij. dętr Þorgerdr ok Olof arbot. J elli sinne gat hann son vid ambatt einne er het Þora mostrstaung. sa sueinn het Hakon. Þa er synir Haralldz konungs heimtuz fram at alldri þa beiddu þeir af fodur sinum at hann gæfui þeim riki nokkut. Hann gaf Gudrỏde[430] yfirsoknn þar sem kallat er Raumariki at ueria land firir uikingum Donum ok Gautum. hann drap Solui klofui austr j Brenneyium med skipshofnn sina. Halfdan suarta[431] ok Halfdan huita gaf hann .ij. langskip alskiput ok foru þeir at heria. Halfdan huite fell a Eislande. Gudrỏdr uar at fostri med Þiodulfui hinum huinuerska. Hrærekr var jafnan (innan) hirdar. Olafr Geirstada alfr hafde yfirsokn a Uestfolld ok voru iafnan badir samt ok Biornn. hann red firir Grenlande. Þorgilse ok Froda gaf Haralldr konungr herskip |[432] ok foru þeir j uestruiking ok heriudu vida. En sa er hann girnnizst at vita huiligt riki Haralldr konungr harfagri gaf sonum sinum ok skipte þeirra Adalsteins Eingla konungs ok Haralldz konungs ok enn nokkura sỏgu af Æireki blodex ok hans kuęningu hernade ok framauerkum ok sỏgu af Hakoni Adalstæins fostra ok enn af fleirum sonum Haralldz konungs leiti hann j ỏnduerdre sỏgu Olafs konungs Trygguasonar.


Þaattr Hauks Habrokar

Beornn at Hauge var (konungr) j Suiþiod þa er Haralldr tok konungdom at Noregi. Eptir þat var konungr j Suiþiod .xl. vetra edr læingr Annundr. þa Æirekr son hans. hann atti Jngigerde dottur Haralldz harfagra. henni blotudu Suiar ok fluttu hana j ey nokkura en Halfdan suarti broder hennar flutti hana brott med ser. Efter þat uar leinge vsætt mille Haralldz konungs ok Æireks Suiakonungs. Eitt sumar uar þat er Haralldr konungr kallar til sin hinn kærazsta mann sinn Hauk habrok ok segir. nu er ek frelstr af ollum herskap ok ofride her innanlandz munu ver nu sitea j hoglifui ok skemtan. uilium ver nu senda ydr j Austrriki a þessu sumre at kaupa mer nokkura agæta gripe ok fasena j uorum londum. Haukr bidr konung rada þessu sem odru. ok þa leyfde konungr monnum brottferdir fra ser til ymisra landa ok hann hafde adr med ser haft. Haukr ferr nu med einu skipe ok godre fylgd ok kemr austr j Holmgard um haustit ok hafde þar vetrsetu ok kemr hann þar er markadr er settr. þar var komit mikit folk ór morgum londum. þar voru komnir kappar Æireks konungs af Uppsolum Beornn blasida ok Salgardr serkr. þeir voru oiafnnadarmenn ok gengu þar yfir alla menn. þat var æinn dag at Haukr gek um bæinn vid suæit sina ok uillde kaupa nokkura dyra gripe sinum herra Haralldi konungi. þa kom hann at þar sem firir sath æinn girzskr madr. Haukr ser þar æina dyrliga skikkiu su var oll vid gull buin. þessa skikkiu kaupir Haukr ok reidir þa firir festarpening ok gengr j brott ok eftir fenu. ok adr um daginn hafde Beornn falat þessa skikkiu til handa Suiakonungi ok var af metin. ok er Haukr var vt genginn þa kemr sueinn Bearnar ok segir kaupmanninum at æigi mun hlyda ef Beorn skal æigi hafa skikkiuna. en kaupmadrinn quad suo buit standa mundu. Nu gengr sueinninn j brott ok segir Birni. ok j þat mund kemr Haukr med skikkiu verdit ok gelldr upp en tekr vid skickiunne ok gengr vt. ok þa kemr Beorn j mote ok Salgardr ok spyria hui hann hafui skikkiu þa er þeir hafua keyft. en Haukr sagde at hann hefir keyft ok hann mun hafua. Beorn sagde at Æirekr konungr ætti fyst at hafa gessimar er yfirkonungr er j Nordrlondum ok honum somir. Haukr suarar. ouanr var Haralldr konungr at lata sitt firir Suiakonungi. Hann sende suein æinn heim med skickiuna. en þar slær j afbod med þeim ok segir Salgardr at hann vill at þeir berizst vm huor hafa skal skickiuna ok suo um þat huors þeirra konungr fremre skal heita. Haukr segir at vel megi þeir beriazst um skickiu kaupit. en ekki uil ek segir hann leggia virding konungs mins undir uopnn min. Þa gek æinn madr at Hauki þykkr ok lagr. hann spurde hann at nafni en hann kuetzst Bui heita. ok er her æitt suerd at ek vil gefit þer ef þu ætlar at beriazst vid þa Beorn ok Salgard ok er æigi ỏruęnt at bite. Haukr tok vid ok læit a ok mællti. haf þu þỏk firir en eigi uil ek þiggia þuiat ek hefir nóg uopnn þau er þa munu bita ef hugr ok hreysti dugir en ek mun kalla þig Bua bitrligt suerd. Bui suarar. æigi munde Haralldr konungr næita ef ek byda honum ok dregr til þess er vera vill ok munu þer finnazst verda oftar. snyrr j brottu sidan. Nu slærr j bardaga med þeim ok uard Haukr uinsælle ok fek mæira lid. fellu þar nokkurir menn en margir sarir. Haukr hafde sigr en landzlydrinn gek j mille ok skilde þa. Nu likar þeim Suium illa ok fara heim vid suo huit. Spurdizst þetta til Noregs ok suo huersu Salgardr hafde firir skilit ok vard Haralldr konungr miog reidr. Haukr kemr nu heim ok hittir konung ok var Haralldr helldr vfrynn ok spurde. er þat satt Haukr at þu hafir lagit virding mina undir uopnn þin. Æigi er þat herra. segir Haukr þa alla sỏgu sem farit hafde. Likar Haralldi konungi þa uel ok mællti. miog mundir þu habrokazst þa Haukr er þu sigradir kappa Eireks konungs. Satt uar þat quad Haukr. en aungu minnr a Æinglande þa er ek knesetta Adalstæini Æinglakonungi Hakon son þinn. Þa brosti konungr. Sidan var Haukr habrok kalladr. Suo segia menn at æigi hafui komit meire gessimi j skickiu til Noregs. Þeir Beorn ok Salgardr koma a fund Æireks konungs ok segia honum |[433] huersu mikla vuirding Haukr hafde honum gert ok suo at Haralldr konungr þottizst j onguann stad minne konungr. Æireki konungi hugnar illa ok gerdizst af þessu missætti þeirra Haralldz konungs.


Vighardr kom til Haralldz konungs ok Hauks habrokar

466. Sva bar at æinn netr at Æirekr konungr hafde bua latit iolauæitzslu ok hann var kominn j hasæti ok skipat var hirdinne. en menn stodu vti a uerde ok sa at madr uar a skidum. hann bar at fliotliga ok stæig af skidunum. sia var mikill madr j vargskinnz ulpu. honum var vel fagnnat. ferr hann af olpunne ok var j skallatz kyrtli raudom ok hafde healm a hỏfde ok uar gyrdr suerde ok allra manna vænstr. hann hafde hár mikit ok fagurt ok allra manna var hann mestr ok sterkligazstr. hann gengr firir konung ok kuadde hann. hann fagnnade honum ok leitzst tiguligr madrinn. hann spyrr hann at nafnni ætt ok kynferde. hann nefnndizst Vighardr ok sagdizst ættadr af Halogalande. en mitt eyrende er þat ef þer uilit vid mer taka med þeim hætti sem adr eru þeir Biornn ok Salgardr. Konungr suarar. uist ertu fridr madr en ualla ma ek þig meta suo mikils ureyndan sem þa er j marga hættu hafa sig lagda firir mig ok hinir agætazstu kappar eru. Þa mællti Vigardr. sitit heiler herra. gengr vt sidan ok tekr bunat sinn stigr a skid sin. Þa uæitte Haralldr konungr jolauæitzslu nordr j Gudhranzdỏlum ok annan dag uar þat at konungs menn voru vti staddir ok hofdu læik en konungr sat hia leiknum en bærrinn stod nær fealli. þa mællti konungr. huat er nu at sia j fialllt sem huirfiluindr se edr mun madr renne a skidum. En miollin uar laus ok rauk hon[434] en huorke uex uindrinn ne þuerr. ok þui saa þeir at madr munde uera ok þo uar fárra manna þar ofan at renna. þenna bar bratt at ok kemr hann at leiknum ok gengr firir Haralld konung ok kuadde hann. Konungr tok uel kuediu hans ok sa at hann munde vera storra manna. hann segir sitt eyrendi at bioda honum þionustu sina ef hann tæki hann til lags vid kappa sina. Konungr suarar. fylgia jþrottir þinar yfirlitum þa væri mikil sæmd at þer. Konungr kallar Hauk til sin ok spyrr ef hann uill þenna mann taka til lags vid sig ok felagsskapar. hann iatar konungs vilia. þeir voru iafnnmykler menn. Nu er hann tekinn til lags vid kappa konungs.


Haralldr sendi Hauk ok Vighard

467. Eitt sumar segir Haralldr konungr at hann uill senda Hauk nordr til Biarmalandz at heimta harvoru. ok er Uigardr ueit þat segir hann at hann uill fara. konungr suarar at ei uill hann firir muna honum þeirrar sæmdar. lętr nu bua sitt skip huorum þeirra ok er þeir eru bunir gerir konungr þeim snæding ok segir at hann sender nu þa menn fra ser at honum þikir mæira at missa en margra annarra. en likligt þiki mer at Eirekr konungr fretti vm ferd ykkra ok mun nu uilea minnazst uid ykkr er þu tokt Haukr skikkiuna vt j Holmgarde. væit ek bloth Æireks konungs at hann mun frammi hafa þeim til lidsinnis. en ek sende ykkr til fostru minnar er Hæidr hæitir ok byrr nordr vid Ganduik. hafit rad hennar. ek sendir henni gullhring er uegr .xij. aura ok .ij. uillegalltar flikke gỏmul ok .ij. tunnur smiỏr. Nu fara þeir brott med godu lide ok uopnum. Æirekr konungr serr fỏr þeirra ok segir Birni ok Salgarde at hann uill at þeir fari nordr til Surtzdala ok Biarmalandz. ok at sumre lætr Æirekr konungr uæitzslu bua at Uppsolum. sidan lętr hann aka .ij. uognum til stadarins þar sem hann blotade þat god er Lytir het. var sa sidr at uagnninn skyllde standa um nott ok kom hann til vm morgininn. en nu kom Lytir æigi at uanda sinum ok er þetta sagt konungi at Lytir er nu ofus at fara. stod uagnn suo .ij. nætr at hann kom æigi. Þa tok konungr at fremia myklu meire blot en fyrr ok hinn þridea morgininn uerda þeir uarir vid at Lytir er kominn. er þa suo hofugr uagninn at eykirnir springa adr þeir koma med hann til hallarinnar. var sidan uagnninn settr a mitt hallargolf ok gek konungr þa at med horni ok fagnnade Lyti ok segir at hann uill drekka full til hans ok þikir nu myklu male skifta at hann radizst j ferdina ok kuetzst honum sem fyrr uæita mundu myklar giafir. Lytir suarar. kuetzst ofus gerezst þeirrar ferdar. segir at hann kom eitt sinn nordr þangat. ok hitta ek þar firir suo mikit troll at sliku hefir ek æigi fyrr mætt en gamallt uar þa. ok æigi munda ek þar koma ef ek uissa at þat lifde |[435] ok uæntir mik at nu mune dautt vera. Konungr segir at suo mun vera. Lytir quad konung gods verdan fra ser ok kuetzst fara mundu. Eru þeim nu buin tuỏ skip Birni ok Salgardi. ok er þeir lata ór Leginum ferr þar firir dreke ok suort tiolld yfir. ỏngan mann sea þeir a ræipum hallda. hann sigler huadan sem a er. sidan sigla þeir nordr firir landit.


Bardagi þeirra Hauks vid Biorn ok Salgard

468. Nu er at segia fra Hauke ok Vigharde at þeir koma nordr til Ganduikr ok ganga til bæiar Heidar fostru Haralldz konungs .vj. menn af huoru skipe. hon sat uit elld ok geispade miog. hon uar j skinnkyrtli ok toku ermar at olboga. Haukr bar henni kuediu Haralldz konungs. Hon segir. god þiki mer kuedia Haralldz konungs ok segir at hon (uill) fara til skips med þeim. hon bidr þa aftr huerfa ok segir illa munu verda ferdina. Haukr tok æigi meirr en undir hond henni ok uar hann manna mestr. hann sellde henni fyst hringinn. Þa mællti hon. gefi heill Haralldr konungr. ok dro a hond ser. Ok her eru enn flikki .ij. er hann sendi þer. Þetta er alluel sent segir hon. Þa færr hann henni smiortunnurnar. Þa mællti hon. vlikr er Haralldr konungr odrum monnum. þetta eru godar gessimar ok æigi hefui ek slikar þegit. ok ef þetta verdr honum æigi launat þa mun ekki uerda launat honum. Hon tok undir sina hond huora tunnu en kastade flikiunum a bak ser ok segir at henni þikir mæira verd þessi giof en hinar badar. ok uisse fostri minn huat mer þotti bezst. hafit nu rad min ok farit med mer. Ok suo gera þeir. hon gerir nu elld ok setzst odrum megin. þeim synndizst hon helldr munnliot þuiat onnur uỏrrin tok nidr a bringuna en onnur breiddizst upp a nefit. hon ferde Hauk or klædunum ok þreifade um hann ok mællti. þu ert þrekligr ok hamingiusamligr. hon bad hann kyssa sig ok suo gerde hann. þa bidr hon Uighard fara af klædum. hann uar leinge firir. Haukr bidr hann til ok þat verdr. Hon mællti. mikill madr ok lidligr ok furdu sterkr. hon bidr hann kyssa sig. hann bidr oll troll kyssa hana. Hon suarar. meirr mun þer gefit uęnlæikr. ok segir honum munu mæira mein at uerda en ser. Hon selr Hauke myla tuo. ok ef þeir Beorn ok Salgardr leggia at skipum ykkrum þa fleyg firir bord a skipe þinu. Þeir sigla nu nordr til Biarmalandz ok æitt kuelld sia þeir renna skip undan eyiu fram ok ætla nu mennina at hitta ok spyria tidenda huorir adra. kenner Haukr nu at þetta erv þeir Biorn ok Salgardr. verdr faatt vm kuediur þeirra vtan þeir leggia skip saman ok beriazst. nu sia þeir at dreki liggr undir eyiunne ok fliuga ỏruar af ok uard madr firir huerre. ekki komu Hauki j hug mylarner kellingar. Nu falla menn allt med bordunum a huorumtueggium skipunum. þeir ganga nu a annat skip sitt badir Haukr ok Uighardr þuiat hrodit var Uighards skip. hann geingr þa j framstafnn ok hleypr a skip þeirra Bearnar ok Salgardz ok þeir Haukr bader ok komazst framan at siglu. koma þeir Beorn þar j mote ok Salgardr ok slær þar med þeim j bardaga. lettir æigi fyrr en aller eru sarir þeir er upp standa. gengr Beorn ór lyptingunne at Hauki. nu beriazst þeir fiorir. lykr suo at Beorn fellr. Uighardr sæker þa at Salgarde ok er minzst var uon kemr ỏr af drekanum ok j briost a Uigharde ok fellr hann daudr nidr. Hauki koma þa j hug mylarnir ok kastar þeim firir bord med reide. ok kemr nidr hea drekanum ok lystr þar upp loga stafnna a millum. Haukr drepr þa Salgard en hann miste auga sitt. ekki uar þa ok fært til lids hans manna. berr hann þa uopnn sin a bát æinn ok klęde sin ok lettir æigi fyrr en hann kemr aftr til Hæidar kellingar ok segir henni tidenden. hon lætr uel yfir at hann er aftr kominn. grædir hon hann ok fara þau ok fylgir hon honum þar til er kaupmenn eru. kemr honum þar j skip med þeim monnum er fara ætludu sudr med lande. huerfr hon þar aftr. en hann lettir æigi sinne ferd fyr en hann finnr Haralld konung ok segir honum alla sỏgu. konungr let uel yfir at hann uar aftr kominn. En fra Lyti er þat at segia at hann kom aftr ok fann Æirek konung ok sagdizst honum alldri mega at lide verda þadan af saker orkumbla þeirra er hann kuetzst feingit hafa af hinu mykla trolli j Noregi.


Fra yfirlitum Haralldz konungs ok vexti

469. Eirekr uar konungr yfir Suiþiod .xl. ok .vij. uetr. Haralldr konungr var allra manna fridazstr synum ok tiguligazstr. hann hafde hár suo fagurt sem silke edr barit gull ok lidadizst j storum lokkum ok uar suo sitt at hann matte drepa under bellti sitt. hann var ok allra manna sterkazstr |[436] ok mestr suo sem enn ma sia hęd hans j Haugasunde[437]. þar liggr hella su firir uestan kirkiuna er uar yfir legi hans ok er hon halfs fiortanda fotar lỏng. standa þar ok (j) kirkingardinum .ij. stæinar er annarr stod at hofdum en annarr at fotum. þar la hellan j mille steinanna yfir legi konungs er haugrinn uar brotinn ok mun steinninn uera suo þykkr er inn hefuir uitat j legit at taka mun manni j mitt lær. Ok þa er þessi myklu tidende uoru ordin er Haralldr konungr bæid bana þa hafde hann attatige uetra ok .iij. uetr. hann uard sottdaudr a Rogalande ok er heygdr a Haugum uit Karmssund. uar Haralldr konungr af huerium manni miog harmadr ok tỏludu aller æitt um at hans like munde æigi verit hafua at uitzsku ok allri atgerui ỏrleik ok yfirlæti er hann uæitte sinum monnum. gat hann ok uarazst alla fiolkynge ok fornneskiu sidan hann gat skilit blecking Suasa duergs þess er til hans kom æinn iola aftan ok snere hug hans til æinnar finzskrar konu er Sniofridr het med suo hæitri ast at hann gek at æiga hana ok unne henni yfir allt fram þuiat honum syndizst hon huerri konu uænni saker atkuæda Suasa. atte hann sonu vid henni sem fyrr segir. ok at endỏdum þeirra ỏrlỏgum andadizst Sniofridr ok uar breidd yfir hana bleian Susanautr er suo mikill galldr uar j folginn at[438] Haralldi konungi læitzst hennar likama suo biartr ok inniligr at hann uillde hana æigi iarda lata ok sat sealfr yfir henni .iij. uetr ok gade æinkis sins geds firir ofrast uid hana andada. kuat Haralldr konungr þa um hana drapu er sidan er kollut Sniofridar drapa ok er þetta upphaf at.


Hueggi ber ek æ ugg
otta hlyde mer drott
dana uek ek duler mey
drauga a kerlaug.
drapu let ek ór dualins græip
dynia medan fram hrynr
rekkum byd ek regins dryk
rettan a bragar stett.


Sidan lagde til æinn uitr madr er var med Haralldi konungi ok Egill ullserkr het at af skyllde taka bleiuna likinu. ok suo var giort. uar þa likaminn rotinn eftir likendum ok illa þefadr ok sidan greftradr at fornnum sid. Eftir þetta vard Haralldr konungr suo ræidur golldrum ok gerningum ok allre forneskiu at hann let onguann mann þann þrifazst j sinu riki suo at æigi veri annathuart drepinn edr landflotta. Sidan var þetta kuedit.


Ekki var þat fordom faralld
Finnan gat þa ærdan Haralld
honum syndizst solbiort su
sligs dęmi verdr morgu(m) nu.


Lykr sua her fra Haralldi konungi.


Konungatal j Noregi

470. Halfdan suarti uar konungr yfir nokkurum fylkium j Noregi tuo uetr ok .xx. Eftir hann tok konungdom Haralldr hinn harfagri son hans ok var konungr þria uetr hins atta tigar. Eftir hann uar Eirekr blodex konungr æinn uetr yfir ollum Noregi. hann drap Biornn konung kaupmann brodur sinn. Eftir hann tok konungdom Hakon Adalstæinsfostri hann uar konungr .vi. uetr ok .xx. hann var kristinn. þa var god olld er hans riki stod yfir sakir árs ok margra hluta annarra. hann var mikill konungr ok merkiligr sakir allrar atgerui er hann bar yfir huernn mann ser samtida. Eftir hann tok riki Haralldr grafelldr med brædrum sinum ok ried lande .xij. uetr. vm hans daga var hallære mikit bede a sio ok lande. þa var sulltr mikill ok suæla vm allt land. hann drap Gudrỏd konung Bearnnarson kaupmannz. þa tok riki nęstr eftir hann Hakon jall Sigurdarson ok red lande .xx. uetr sidan Haralldr grafelldr fell. en adr hafde hann verit .xiij. uetr jall j Þrandheimi. Eftir hann tok konungdom ok riki yfir ollum Noregi hinn hæidarligsti hofdinge Olafr konungr Trygguason ok rikti .v. uetr. uar þa god olld sem uon uar. hann bodade fystr retta tru allra Noregs konunga. Eftir hann tok riki Æirekr jall Hakonarson ok Sueinn brodir hans. red Æirekr jall .xij. uetr lande. en Sueinn brodir hans .iij. uetrum læingr. red þa Hakon jall Æireksson halfum Noreg iafnnframmi Sueini þessa .iij. uetr. Eftir Suein ok Hakon tok riki hinn hæilage Olafr Haralldzson sem sidarr mun sagt verda.




Fotnoter:

  1. 16
  2. eigingkona Cd.
  3. 17
  4. r. obygdir
  5. dualduizst Cd.
  6. mega Cd.
  7. 18
  8. hỏfde Cd.
  9. r. Saulua
  10. Þręndr Cd.
  11. r. endimenn
  12. af þui Cd.
  13. r. skaldmær
  14. 19
  15. þui at tilf. Cd.
  16. 20
  17. ok Cd.
  18. 21
  19. r. Adalsteinn
  20. 22
  21. hafde Cd.
  22. r. ef hann leitade vestan
  23. Halogalandz Cd.
  24. r. vestan
  25. 23
  26. Þorfinne Cd.
  27. jarlz Cd.
  28. r. Medalhusum
  29. 24
  30. ml't d. e. mællt Cd.
  31. r. blotueizla
  32. r. full sitt Þor
  33. r. flotit
  34. þrir Cd.
  35. þrir Cd.
  36. Fręndr Cd.
  37. [Olaf Trygguason Cd.
  38. 25
  39. r. Hakonar drapu
  40. r. Freida
  41. r. Féeylarsund
  42. r. Féeyiarberg
  43. þuiat Cd.
  44. 26
  45. r. Skolmsson
  46. muzsuna Cd.
  47. 27
  48. Sigrỏdar Cd.
  49. skilde Cd.
  50. 28
  51. spurde Cd.
  52. r. Hakon
  53. var Cd.
  54. emikill Cd.
  55. 29
  56. þrætur Cd.
  57. sende Cd.
  58. 30
  59. konungar Cd.
  60. Mæra Cd.
  61. konungs Cd.
  62. 31
  63. 32
  64. aburt tilf. Cd.
  65. [þuiat gk(!) Cd.
  66. 33
  67. þau Cd.
  68. sendim Cd.
  69. gna Cd.
  70. 34
  71. minn tilf. Cd.
  72. ganga tilf. Cd.
  73. 35
  74. 36
  75. fostrfadir Cd.
  76. ok Cd.
  77. 37
  78. gunh' d. e. Gunnhilldr Cd.
  79. [r. burdir hans voru til ok ætt
  80. mann Cd.
  81. 38
  82. 39
  83. r. .xv.
  84. 40
  85. r. ut
  86. r. Ragnfredr
  87. r. Hakonar
  88. r. nordr
  89. 41
  90. 42
  91. r. vm
  92. [nordr j l'd Cd.
  93. ok Cd.
  94. 43
  95. at Cd.
  96. ok Cd.
  97. 44
  98. r. leika
  99. r. Hringr
  100. Rifum Cd.
  101. Botartos Cd.
  102. Doda Cd.
  103. r. en Pippin Aquitaniam
  104. mate Cd.
  105. Holm Cd.
  106. r. Huno
  107. 45
  108. Rifum Cd.
  109. r. Agapetus
  110. Rifia Cd.
  111. 46
  112. [þuiat þat var Hallland Cd.
  113. eru Cd.
  114. sin tilf. Cd.
  115. hann tilf. Cd.
  116. 47
  117. eyialond Cd.
  118. 48
  119. ok Cd.
  120. r. vanda
  121. 49
  122. 50
  123. vardfarliga Cd.
  124. [enn var Cd.
  125. [Ottoni Cd.
  126. 51
  127. mæirr tilf. Cd.
  128. [edr nor̄ Cd.
  129. 52
  130. 53
  131. Her er et lidet ubeskrevet Rum i Codex.
  132. bermensium Cd.
  133. r. Adaldagus
  134. 54
  135. heriat Cd.
  136. r. Saxland
  137. 55
  138. r. gradum
  139. 56
  140. r. anaud
  141. 57
  142. [skirdizst Ualldemar konungr ok Arllogia Cd.
  143. 58
  144. [spurde Cd.
  145. konungr Cd.
  146. r. niu
  147. r. niu
  148. 59
  149. mishelldri Cd.
  150. 60
  151. þessu Cd.
  152. Hafrgrimr Cd.
  153. Hafrgrimr Cd.
  154. r. Skufey
  155. 61
  156. hann Cd.
  157. sandreyiar Cd.
  158. nokkurar Cd.
  159. 62
  160. 63
  161. ok tilf. Cd.
  162. 64
  163. Biornn Cd.
  164. 65
  165. 66
  166. 67
  167. 68
  168. 69
  169. r. Borgund
  170. 70
  171. 71
  172. 72
  173. 73
  174. Alfvere Cd.
  175. 74
  176. en er Cd.
  177. r. hans
  178. bia Cd.
  179. 75
  180. 76
  181. 78
  182. þessa Cd.
  183. 79
  184. hann tilf. Cd.
  185. r. konungr
  186. 80
  187. 81
  188. tekr Cd.
  189. [fara þa Cd.
  190. 82
  191. 83
  192. 84
  193. 85
  194. ydra tilf. Cd.
  195. 86
  196. 87
  197. haskan Cd.
  198. [borginnar Cd.
  199. 88
  200. r. hefde
  201. 89
  202. 90
  203. 91
  204. [r. innir Sueinn konungr allar heitstreingingar
  205. uil Cd.
  206. sein at Cd.
  207. 92
  208. verdr Cd.
  209. r. þyrmsamliga
  210. sagt Cd.
  211. vissi Cd.
  212. 93
  213. r. vid
  214. r. oþyrmsamliga
  215. 94
  216. 95
  217. 96
  218. hin Cd.
  219. flaugt Cd.
  220. 97
  221. badra Cd.
  222. 98
  223. r. þyrmsamliga
  224. 99
  225. 100
  226. 101
  227. lifdi Cd.
  228. 102
  229. ert Cd.
  230. hægra tilf. Cd.
  231. 103
  232. 104
  233. hỏfdu þeir tilf. Cd.
  234. r. kaupstefnu
  235. ok tilf. Cd.
  236. atti Cd.
  237. þortnum Cd.
  238. diflizslu Cd.
  239. 105
  240. konurvisur Cd.
  241. 106
  242. at færa tilf. Cd.
  243. ohaufdingling Cd.
  244. r. buit er at (?)
  245. 107
  246. þokurvisur Cd.
  247. 108
  248. 109
  249. konungi Cd.
  250. 110
  251. firir austan hafsbotnn þann er tilf. Cd.
  252. 111
  253. Norr Cd.
  254. hugsage Cd.
  255. 112
  256. 113
  257. saal. oprind. i Cd.; siden forandret til Myrkkol.
  258. 114
  259. lỏndum Cd.
  260. Þorfinne Cd.
  261. 115
  262. sua tilf. Cd.
  263. allra Cd.
  264. 123
  265. 124
  266. 125
  267. r. Vilgerdarson
  268. 126
  269. 127
  270. 128
  271. 129
  272. 130
  273. 131
  274. 132
  275. 133
  276. 134
  277. 135
  278. hingat Cd.
  279. 136
  280. r. idra
  281. 137
  282. 138
  283. at tilf. Cd.
  284. 139
  285. r. .vj.
  286. 140
  287. drekr Cd.
  288. 141
  289. Haugni Cd.
  290. r. Haki
  291. r. Haki
  292. Græsna Cd.
  293. 142
  294. 143
  295. 144
  296. r. grunneygdr
  297. 158
  298. mællti tilf. Cd.
  299. geg Cd.
  300. 159
  301. edr tilf. Cd.
  302. mæitti Cd.
  303. 160
  304. þuiat æins tilf. Cd.
  305. stefndu Cd.
  306. 161
  307. konungr Cd.
  308. 162
  309. Således i originaltekst.
  310. skirnnn i originaltekst.
  311. Brediarskeggia Cd.
  312. at tilf. Cd.
  313. 163
  314. 164
  315. 165
  316. sættazst Cd.
  317. [vard Cd.
  318. 166
  319. bæde Cd.
  320. 167
  321. 171
  322. kom tilf. Cd.
  323. 172
  324. 173
  325. 174
  326. 178
  327. af Cd.
  328. hlut Cd.
  329. þessar Cd.
  330. hafum Cd.
  331. 179
  332. r. Gnitaheide
  333. 180
  334. 181
  335. r. þo
  336. r. Ala
  337. Granr Cd.
  338. 182
  339. 183
  340. r. sagde
  341. 184
  342. ab Cd.
  343. byrt Cd.
  344. 185
  345. saml'dum Cd.
  346. 187
  347. 188
  348. 189
  349. r. nordr
  350. 200
  351. 201
  352. 202
  353. ok tilf. Cd.
  354. ok tilf. Cd.
  355. r. Salfti
  356. baud Cd.
  357. 203
  358. r. Salfta
  359. r. Salfta
  360. ok tilf. Cd.
  361. ok tilf. Cd.
  362. 212
  363. 213
  364. 214
  365. 216
  366. r. Ozorar
  367. r. illuga
  368. r. Jorunnar
  369. r. Þorgerdr
  370. þat Cd.
  371. þat Cd.
  372. 217
  373. 222
  374. undir Cd.
  375. r. þride
  376. r. Snorri
  377. 223
  378. sia tilf. Cd.
  379. 235
  380. r. Niardarlaug
  381. 236
  382. ekki Cd.
  383. honnm i originaltekst.
  384. 237
  385. uerit tilf. Cd.
  386. 238
  387. 239
  388. 240
  389. Einn Cd.
  390. 241
  391. r. [ef skemtan þikir
  392. 282
  393. 283
  394. Kialnarnes Cd.
  395. 284
  396. 285
  397. uorrar Cd.
  398. 286
  399. 287
  400. sagnara Cd.
  401. 288
  402. 289
  403. þagagat Cd.
  404. 290
  405. ok tilf. Cd.
  406. 291
  407. 292
  408. 293
  409. 294
  410. 295
  411. lutr Cd.
  412. 296
  413. 297
  414. r. skekr
  415. 298
  416. .þ'. Cd.
  417. 299
  418. Kara Cd.
  419. [ok Cd.
  420. Guthormr Cd.
  421. Suarfbyggia Cd.
  422. idiu Cd.
  423. 300
  424. r. Stafanesvagi
  425. konungs Cd.
  426. Raumsdalr Cd.
  427. Hofda Cd.
  428. gna Cd.
  429. 302
  430. r. Guthormi
  431. suarte Cd.
  432. 303
  433. 304
  434. honum Cd.
  435. 305
  436. 306
  437. H'ngasunde Cd.
  438. hann tilf. Cd.