Þiðreks saga af Bern - Veizla Þiðreks konungs

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Fornsvensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Dansk.gif Original.gif
Original.gif


Þiðreks saga af Bern

GUÐNI JÓNSSON

bjó til prentunar

Veizla Þiðreks konungs


169. Frá Aldrian konungi ok drottningu hans.

   (274) Einn konungr er nefndr Aldrian, er réð fyrir Niflungalandi. Hann var ríkr maðr, ok hans kona er ein ríks konungs dóttir. Ok þat bar at eitt sinn, at hún var víndrukkin, þá er konungr var eigi heima í sínu ríki, ok var sofnuð í einum grasgarði úti, ok til hennar kom einn maðr ok liggr hjá henni. Ok er hún vaknar, þykkist hún kenna Aldrian konung þar, ok er hana minnst varir, þá er þessi maðr brottu horfinn. Ok nú er þaðan líðr nokkur stund, er drottning ólétt, ok áðr hún fæði barn, þá berr þat at, þá er hún er ein saman stödd, at til hennar kemr inn sami maðr, ok nú segir hann henni þat, er at hafði borizt it fyrra sinn í þeira fund ok hún var nú ólétt ok þat barn á hann með henni.
   En hann lézt vera einn álfr. "En ef þat barn mætti upp vaxa, þá seg því sitt faðerni, en leyn hvern mann annarra. Nú er þat sveinbarn, sem mik varir," segir hann, "ok sá mun vera mikill fyrir sér, ok oftliga mun hann vera í nauðum staddr, ok hvert sinn, er hann er svá staddr, at eigi fær hann sik sjálfr leyst, þá skal hann kalla á sinn föður, ok mun hann þar vera, þá er hann þarf." Ok nú hverfr þessi álfr svá sem skuggi.
   En er þaðan liðu stundir, elr drottning sveinbarn, ok heitir sá sveinn Högni ok er nú kallaðr son Aldrians konungs. Ok nú er hann fjögra vetra gamall, er hann gengr í leika með sveinum, ok er hann harðr ok sterkr ok illr viðreignar, ok nú er honum því brugðit, at hann er yfirlits sem troll, en eigi sem menn, ok eftir skapi sínu er hans ásjóna. Ok þessu reiðist hann mjök ok gengr til eins vatns ok sér sinn skugga, ok nú sér hann, at hans andlit er svá bleikt sem bast ok svá fölt sem aska ok þat er mikit ok hræðiligt ok grimmligt.
   Ok nú gengr hann til sinnar móður ok spyrr hana, hví gegna mun, er hans líkami er svá skapaðr. Nú segir hún honum it sanna til síns faðernis. Ok við varð stödd ein kona ok heyrði, ok sú var síðan friðla Þiðreks konungs af Bern ok sagði honum af trúnaði þenna hlut, ok þar af kom upp allt þetta mál um síðir.
   Aldrian konungr á með sinni konu þrjá sonu ok eina dóttur. Hét son hans inn ellsti Gunnarr, en annarr Gernoz, þriði Gísler. Hann er þá eitt barn, er þessi tíðendi gerast. En Grímhildr hét systir þeira. Þá er Aldrian konungr leifir ríki sitt ok hann fær bana, þá hefir Gunnarr, son hans, haldit eftir því ríki ok konungsdómi.


170. Þiðrekr konungr býðr Niflungum til veizlu.

   (275) Þiðrekr konungr lætr búa til veizlu mikillar ok ágætrar sér til tignar ok skemmtanar öllum sínum mönnum, ok til þessarar veizlu býðr hann öllum inum ríkustum mönnum, er í hans ríki eru, ok mörgum mönnum ok höfðingjum. Heyrt hefir hann sögur til eins konungs, at sá var góðr drengr ok mikill hreystimaðr. Hann heitir Írungr at nafni. Hann ræðr fyrir Niflungalandi. Hans kona hét Oda. Hún var eins ríks konungs dóttir. En þessir verða atburðir eitt sinni með konu Írungs konungs, þá er hann var eigi sjálfr heima í borg sinni, at til drottningar kemr einn maðr, þá er hana varði minnst, ok hvílir í hjá henni, ok þar af getr hún einn son. Sá heitir Högni. Ok þó at hann sýndist maðr verit hafa, þá var þat álfr. Högni var mikill maðr ok sterkr ok eigi mjök vænn. Sjálfr konungrinn á við drottningu fjóra sonu ok eina dóttur, ok heitir sú Grímhildr. Inn ellsti konungsson heitir Gunnarr ok annarr Guthormr, þriði Gernoz, fjórði Gísler.
   (276) En þá er Írungr konungr fellr í frá, þá tekr Gunnarr, son hans hinn ellsti, við ríkinu, ok því verðr hann halzi. Þiðrekr konungr hefir sanna frétt af honum ok sendir orð Gunnari konungi, at hann skal koma til hans veizlu ok þiggja þar mikinn sóma ok tign, ok svá býðr hann bróður hans, Högna, ok Guthormi. Ok er sendimenn Þiðreks konungs koma á fund Gunnars konungs, þá tekr hann með þökk ok vináttu boð Þiðreks konungs ok læzt fara munu at vísu ok svá Högni, bróðir hans. En Guthormr er heima, fyrir því at hann er sjúkr.
   Nú ferr Gunnarr konungr til veizlunnar með sína menn til Bernar, ok er honum þar vel fagnat. Ok er nú veizlan albúin með öllum inum beztum föngum, er til þarf at hafa, ok eru saman settir allir inir tignustu menn ok inir beztu vinir.


171. Frá sætaskipan at veizlu.

   (277) Allir sitja þessir á einn pall: Þiðrekr konungr ok Gunnarr konungr ok Högni ok Hildibrandr ok Hornbogi jarl. Á vinstri hönd honum sat Viðga ok Ömlungr, Þéttleifr ok Fasold, Sistram ok Vildifer, Herbrandr inn vitri ok inn víðförli, Heimir grimmi. Ok þat mæla nú allir, er þar váru, at aldrigi sá tígurligri menn alla né jafnhrausta komna í eina höll né meiri afburðarmenn fyrir sakar allrar atgervi en þar váru þá komnir.


172. Frá vápnabúnaði Þiðreks konungs.

   (278) Þiðrekr konungr hafði skjöld á þessa lund: steindr rauðum steini ok á markat með gulli león, ok hans höfuð horfir upp eftir skildinum, ok fætr taka sporðinn. En síðan er Þiðrekr varð konungr yfir Bern, tók hann þat mark, svá at yfir höfði hans stóð kóróna af gulli, ok þvílíkt mark hefir hann á merki sínu ok söðli ok vápnrokk, ok þar af má hann kenna, hvar sem hann ríðr, ok hverr, er skrifa vill hans líkneskju, þá geri hann svá. En þetta mark hefir hann af því, at svá sem león er allra dýra mestr at virðingu ok at hug ok við hann eru öll dýr hrædd, er í veröldunni eru, svá var ok Þiðrekr konungr óhræðinn ok yfirmaðr allra manna, en allir váru við hann hræddir ok fyrir hans vápnum. Ok engi maðr skyldi sá hafa león á sínum skildi at fornum sið, er nokkut sinn vill flýja.


173. Frá vápnabúnaði Hildibrands.

   (279) Hildibrandr inn gamli hefir skjöld með sama lit ok Þiðrekr konungr ok á skrifuð borg með hvítum steini ok gylltir turnar, ok er sú borg skrifuð eftir Bern. En þat gegnir því, at Hildibrandr hefir þat mark á öllum sínum vápnum ok hann hefir merki ok vápnrokk allt með sama lit ok Þiðrekr konungr, af því at aldrigi vill hann leyna því, at hann er Þiðreks konungs maðr, hvar sem hann ríðr, ok einskis konar nauð ok vandræði vill hann sik með því firra at leyna þeira vingan.


174. Vápnabúnaðr Heimis.

   (280) Heimir inn mikilláti hefir öll vápn á þessa lund mörkuð: Hann hefir skjöld blán ok á markaðr hestr með bleikum lit, ok þat er skrifat á allri hans herneskju. Ok merkir blár litr kalt brjóst ok grimmt hjarta, en sá hestr merkir iðn ættmanna hans ok því, at hann er inn bezti riddari.


175. Vápnabúnaðr Viðga ins sterka.

   (281) Viðga Velentsson var sýndum á þessa lund: Hann hafði hvítt hár sem gras þat, er lilja heitir, ok þykkt ok liðaðist allt í stóra lokka, ok sítt hár hefir hann ok bjart andlit, ok allan líkam hefir hann hvítan sem snjó. Hans augu váru snör, svá at varla mátti í gegn sjá, ef hann var reiðr. En engi maðr má hann langleitan kalla né breiðleitan, fyrir því at allt var við sik hans andlit ok var þó mikit ok at öllu fagrt ok harðligt, ok þá er hann var reiðr, var hans andlit rautt sem blóð ok grimmligt. Hann var allra manna þeira hæstr, sem eigi váru risar kallaðir, herðimikill, bæði þykkr ok breiðr, miðmjór ok allra manna bezt limaðr, réttvaxinn ok at öllu var hans vöxtr svá, at allir sögðu, at engi maðr hefði sét kurteisara eða tiginmannligra. Hann var lundaðr á þann veg: kyrrlátr ok hugaðsamr, ok er hann sat með félögum sínum ok fátt var manna í hjá, þá var hann glaðr ok málrætinn, en oftast fámálugr í fjölmenni, orðfærr ok spakmálugr, þá er hann var á stefnum, hógværr ok lítillátr við vini sína. Þá er hann kemr í her ok hann er með vápnum sínum, þá var hann þegar svá grimmligr, at aldrigi var þat gert í einskis konar hernaði, er honum þætti þá hörmuligt. Ærit var hann sterkr ok mikill hugmaðr ok at allri atgervi var hann fyrir flestum mönnum, þeim er skapaðir hafa verit. Viðga inn sterki hafði alla herneskju hvíta at lit, skjöld, söðul, vápnrokk, merki, hjálmhött. Á er markat hans skildi með rauðum steini hamarr ok töng, ok í þeim skildi eru þrír karbúnkúlisteinar, ok þetta mark er eftir eðli föður hans. Hann er smiðr ok allra manna hagastr í veröldunni, en gimsteinar þrír merkja móður hans. Á hans hjálmhetti er skrifaðr ormr af rauðu gulli, sá er slangi heitir, fullr af eitri. Fyrir því berr hann þat mark yfir sínu höfði, at engi skuli í dyljast, at hann sér, hve mikit hans skap er ok reiði, þeim er fyrir verðr ok móti vill bjóðast. Á hans söðli ok á hans vápnrokk er sami ormr, ok á hans merki er sama mark ok á hans skildi. Birti hans herneskju markar þat, at sem lengsta leið mætti hann kenndr vera, hvar sem hann ríðr.


176. Herbúnaður Hornboga jarls.

   (282) Hornbogi jarl var í viðrliti bjartlitaðr, ok allra manna var hann vænstr ok tígurligastr at áliti ok öllum vexti, skjótligr ok snöfurmannligr í öllum hætti, kárhöfðaðr, meðalmaðr at öllum vexti, fyrir því at hann var oftast hjá þeim, er náliga váru risar hjá því, sem annat mannfólk. Þó var hann inn sterkasti, ok enn meir var þat með afburð, hversu hann var frækn við skjöld ok sverð ok spjót. Ok af öllum þessum, er nú eru taldir, var engi jafngóðr bogmaðr eða spjótí at skjóta. Hann var ok svá góðr riddari, at aldrigi kom hann þar í orrostu eða einvígi, at hann skildist við sinn hest með ósæmd. Hann var fálátr ok hljóðlyndr oftligast, en á þingum ok stefnum var hann greiðmæltr ok fagrmálugr, einarðmæltr ok snjallmæltr ok hámæltr ok vel rómaðr, spakr at viti, skjótr í álitum ok skörunglyndr ok réð hvert ráð því spakligra, er hann hugði lengr at, drenglyndr, djarfr í öllum hlutum ok ærit hraustr. Hornbogi jarl hafði skjöld ok alla herneskju með brúnum lit. Á hans vápnum var markaðr haukr af gulli, ok fyrir honum fljúga tveir fuglar, ok þat sama mark hefir hans son, Ömlungr. Þat markar hans vápnalitr ok þessi skrifan riddaraskap, ok svá sem oft fljúga tveir fuglar fyrir haukum, svá oft átti Hornbogi jarl eftir at ríða sínum óvinum með svá snaran hug ok svá fljóta ferð með sinn inn góða hest, at þat má jafnast við haukinn. En brúnn litr hans vápna merkir hans tiginleik ok kurteisi. Hornbogi jarl var inn ríkastí ok inn vinsælasti, svá at af honum gengu sögur víða um lönd. Vítt land ok stórar borgir á hann ok marga riddara ok ærit lausafé. Ok þetta allt spurði Þiðrekr konungr af Bern, ok fyrir því sendi hann honum orð at koma til sín, ok með þessu erendi sendi hann sinn bezta mann, Hildibrand, ok sinn inn góða þjónustumann, Heimi.


177. Frá Ömlungi ok vápnum hans.

   (283) Ömlungr son Hornboga jarls, var líkr feðr sínum í ásjónu ok á hárslit ok á allan líkama, ok eigi var hann minni maðr né ósterkari ok allgóðr riddari ok inn djarfasti ok óforsjáll, hættinn í bardögum, vildi annathvárt vinna frægð eða fá bana, ok allmikill var hann ofkappsmaðr, ágjarn, ok gott þótti honum at vera lofaðr, ok til þess vildi hann vinna alla hluti bæði í mannhættu ok lítillæti, í mildi ok vilsinni við sjálfan sik at þola margs konar raun fyrir sitt nafn.


178. Frá vápnabúnaði Sistrams.

   (284) Sistram af Fenidi hann var fagrleitr, ljóslitaðr ok eigi mikilleitr, ok hans andlit er fagrt ok vel vaxit. Fögr augu hefir hann, bleikt hár ok hrökkr nokkut, sítt ok þykkt, hálslangr nokkut, ok allan líkam hefir hann hvítan, hár ok eigi digr. Hans hendr ok fætr eru svá fagrir, at engi maðr sá mann betr limaðan, fimr ok vel sterkr ok inn mesti atgervimaðr, ok allra manna er hann mestr kurteisismaðr skapaðr á allan vöxt. Hann er leikmaðr mikill ok gleðimaðr, drykkjumaðr, málsnjallr, skörunglyndr ok skjótráðr ok yfrit hraustr til vígs, mildr, lítillátr, kappsamr. Sistram hefir mark á sínum vápnum á þá leið, at hans skjöldr ok öll herneskja er græn sem gras ok á markaðr dreki, brúnn it efra, en rauðr it neðra. Þetta mark jarteinir, hversu hann var staddr fyrir drekanum ok hve mikla sæmd hann á at launa Þiðreki konungi, meðan hann lifir, er hann leysti hann af drekans munni. Hans inn græni vápnalitr þjónar þar til, er it bezta sverð, er hann átti, hafði grænan lit.


179. Frá vápnum Ekka ok Fasolds.

   (285) Fasold ok Ekka váru svá líkir, at varla mátti kenna hvárn frá öðrum of ásjónu eða vöxt, bleikhárir ok hrokkinhárir ok ljóslitaðir, breiðleitir, rauðbleikt skeggit ok liðaðist nokkut. Fögr augu höfðu þeir, digran hálsinn ok eigi langan, miklar herðar ok sterkligar, ok eigi eru þeir svá hávir sem þeir eru furðuliga þrekligir, vel hentir ok vel fættir, sterkir ok góðir riddarar, ok vel kunnu þeir við skjöld ok sverð. Þeir eru míkillátir ok drambsamir, óþýðir, fámálgir, vel látaðir, skartsmenn miklir of vápn eða klæði, vingóðir, fastúðgir, kappsamir, þrályndir, ágjarnir ok inir hraustustu í öllum mannraunum. Fasold inn stolzi hefir skjöld ok alla herneskju sem gull ok markat á león með rauðu sem Þiðrekr konungr, fyrir þat utan at þetta leó horfir um þveran skjöld ok eigi með kórónu. Sama mark hafði haft Ekka, hans bróðir. En gegnir því, sem fyrr hafði verit sagt, at þeir bræðr hafa leó á sínum vápnum, ok heldr skulu þeir fá bana en flýja nokkvers konar nauð. En rauðr litr þeira vápna merkir kapp ok ófrið.


180. Frá Þéttleifi danska.

   (286) Þéttleifr Biturúlfsson var jarpr á hár ok rétthárr ok þykkt mjök. Hann var mikilleitr í andliti. Hans nef var hátt ok þunnt, ok var hans andlit allt við sik, eigi mjótt ok þó langt, vel eygr ok vænn maðr sýnum, ekki ljóslitaðr, en þá er hann var reiðr, þá var hann fölr sem aska. Allra manna var hann mestr á hæð ok á digrleik ok inn vaskasti á allan vöxt. Hans lunderni er á þessa lund: Hann er allra manna glaðastr ok lítillátastr við hvert barn, ok alla skemmtan ok leika má við hann eiga inn minnsti maðr, hvar sem hann kom. Hann er djarfmæltr fyrir tignum mönnum, þó at honum sé ókunnir, ok svá ok í fjölmenni, ok djarfr er hann í öllum hlutum, svá at varla fæst hans maki, sterkr ok fimr við alla leika, harðr ok grimmr við alla óvini sína ok í orrostum eða hólmgöngum, þrár ok eljunmaðr mikill, svá at hans jafningi hefir varla fengizt. Þéttleifr danski hefir mark á sínum vápnum með dökkblán lit. Á hans vápnum er markat þat, er þýðeskir menn kalla alpandýr, en Væríngjar fíl, af gulli lagt. En fyrir því hefir hann með því markat sín vápn, at Sigurðr grikr inn gamli reið einum fíl, ok við þetta allt saman háði Þéttleifr danski mikla orrostu ok fekk sigr ok sæmd. Hans inn dökkblái skjöldr á honum sér lítt högg, svá at hann bregði sínu yfirbragði, ok þar til lét hann gera sinn skjöld fyrsta sinni, at sem bezt þyldi hann ok sem minnst brygðist hann í einskis konar nauð. Fyrir því hefir hann gull á sínum skildi, at hans móðir er tiginborin.


181. Frá Vildifer inum frækna.

   (287) Vildifer inn drambláti ok inn kappsami hans hár er dökkt, en andlit ljóst ok langt ok vel vaxit, nokkut bjúgnefjaðr ok haukligr í augum, hár ok herðibreiðir ok vel vaxinn. Fagra hönd hefir hann ok hvíta ok digran arm ok sterkan. Hann er allra manna fimastr ok vel ern, atgervimaðr mikill í alls konar leikum. Hami er vitr ok ráðamaðr mikill, stilkr vel í skapi ok skörunglyndr ok djarfr, ef hann skal fyrir ráða öðrum mönnum, en listugr ok kurteiss, ef hann skal þjóna, ok nokkut undirhyggjumaðr ok inn harðasti í orrustum ok sigrsæll. Vildifer inn frækni markaði sín vápn á þenna veg, at á hans skildi er skrifaðr einn göltr ok einn björn með dökkrauðum lit. En gulan hefir hann lit á skildi ok um utan dökkrauða rönd, ok þvílíkan lit hefir hans öll herneskja. Þat jartegnir hans búnaðr villigöltr. Þat er á þýðesku Vildifer. Fyrir því er hann kallaðr svá, at hann er aldrigi með sínum frændum ok eigi á sinni fóstrjörðu, heldr jafnan með útlenzkum höfðingjum. Villigöltr er allra dýra fræknastr ok verstr við at eiga, þeim er veiðir. En björn er fyrir því á hans vápnum, at þar með hrósar hann því, at hann kallaðist einn björn, þá er hann leysti út sinn félaga Viðga. Því hefir Vildifer sundrlita herneskju ok annan veg en aðrir kappar, at hann vill láta kenna sína ferð svá langt sem hverr má sjá.


182. Frá Herbrandi inum víðförla.

   (288) Herbrandr inn víðförli er jarpr á hárslit ok hrokkinhárr ok dökklitaðr ok þó föllitaðr, skarpleitr ok liðr á nefi, brúnt skegg ok liðast ok tvíkvíslat, langt andlit ok eigi mjök breitt ok freknótt, augu snör, ok eigi er hann vænn, ok eigi er hans andlit fagrt ok er þó harðligt ok grimmligt, mikill maðr vexti, hár ok vel vaxinn ok sterkr, ok allra manna kann hann bezt á hesti, spekingr mikill, mælskumaðr, fagrorðr, harðmæltr, djarfr, vaskr, forvitinn, glöggþekkinn, minnigr, ósparr af sjálfum sér í mannraunum. Herbrandr hefir skjöld ok alla herneskju, at rauðr er allr skjöldrinn ok lagðr á skoteldr með gulli sem logi, en skoteldr er á hans vápnum, er harðara flýgr ok síðr fyrir ferst en engi litr annarra, þann er í hernaði sé hafðr. Þar til er jafnat í orrostu, er Herbrandr ríðr at, svá sem skoteldrinn flýgr ok er aldregi kyrr, þá er hann skal til vápns hafa. Svá er ok Herbrandr, er aldrigi var kyrr, ok náliga hefir hann farit um alla veröldina.


183. Frá Gunnari konungi ok hans vápnum.

   (289) Gunnarr konungr var ljóshárr ok breiðleitr, ljóst skegg ok skammt, herðibreiðr, ljóslitaðr ok háligr at öllum vexti, sýndum kurteiss, sterkr ok allgóðr riddari ok haukligr, er hann sat á sínum hesti, ok vel kann hann á sínum hesti við skjöld ok sverð ok skot. Hann er áræðismaðr mikill, frækn ok óforsjáll, grimmr, glaðr ok mildr af fé, auðtryggr við vini sína, talhlýðinn, góðr drengr, harðr við sína óvini. Gunnarr konungr hefir alla herneskju hvíta sem silfr, ok er á markat hans skildi örn einn ok kóróna á höfði. Þat mark berr hann á öllum sínum vápnum, en fyrir því at hann er konungr, berr örn kórónu á sínu höfði. En fyrir því hefir hann sik svá markaðan, at örn er kallaðr konungr allra fugla, ok hans vápn eru auðkennd ok skýrlit. Svá kemr hann ok aldrigi með mörgum mönnum, at eigi má skjótt hann kenna af öllum, svá er hann kurteiss ok hæverskr.


184. Frá vápnabúnaði Högna.

   (290) Högni, bróðir hans, hefir hár svart ok sítt ok nokkurr sveipr í, langleitr, nefmikill, brúnsíðr, dökkt skegg, ok allr er hann dökklitaðr, harðligr. Andlit hefir hann grimmligt, eitt auga, ok er þat heldr snarpt ok fræknligt, mikill vexti, hár ok digr á allan vöxt, ok þá er hann kemr í sín herklæði, er hann hvárttveggja sæmiligr ok þó ógurligr, ok hann er allra manna sterkastr ok inn bezti riddari, ok eigi síðr er hann hólmgöngumaðr ok sú kempa. Hann er spakr maðr at viti, forsjámaðr mikill ok þýðr ok fálátr, grimmr ok kappsamr. Gott hjarta hefir hann ok hugprútt, skjótr til alls, er hann vill gera, þrályndr, einfaldr, harðúðigr ok óarmvitigr. Högni hefir vápnamark með sama hætti ok Gunnarr konungr, bróðir hans. Hans skjöldr ok öll herneskja er lagt með silfri, ok örn, er í stendr hans vápnum, er steindr rauðum steini. Þetta mark, silfri lagðr skjöldr, ef hann er borinn í sólskin, þá glitrar hann ok birtir, svá at engi fær í gegn sét langa hríð. Þetta bragð var vitrligt, sem ván var at honum. Þat er nú af tekit í lögum þýðeskra manna, at engi skal bera á hólm silfrlagðan skjöld eða buklara. Hans örn var eigi kórónaður, fyrir því at hann var eigi konungr.


185. Frá Sigurði sveini.

   (291) Sigurðr sveinn hans hár er brúnt ok fagrt ok liðast í lokka stóra, ok hans skegg er skammt ok þykkt ok með sama lit, hánefjaðr, breitt andlit ok stór bein, ok hans augu eru svá hvöss, at fáir menn munu vera svá djarfir, at þori at líta undir hans brýn. Hans hörund er allt svá hart sem sigg villigaltar eða horn, at einskis konar vápn bíta á. Hans herðar eru svá miklar á at sjá, at svá er sem þrír menn sé á þykkt. Hans líkami er allr skapaðr við sik á hæð ok digrleik þann veg, sem bezt má sama, ok þat er mark of hans hæð, þá er hann hefir gyrt sínu sverði, Gram, of sik miðjan, er var sjau spanna hátt, ok þá er hann óð í rúgakr alskotinn, tekr niðr döggskórinn á akrinn uppstandanda, ok þó er hans afl meira en vöxtrinn, ok vel kann hann sverði at beita eða spjóti at skjóta eða leggja eða skildi halda eða boga spenna eða hesti at ríða ok margs konar kurteisi ok hæversku, er hann nam á unga aldri. Hann er svá vitr maðr, at suma hluti veit hann fyrir, þá er eigi eru fram komnir, ok hann kann ok skilr rödd fugla, ok þar af koma honum fáir hlutir at óvörum. Hann er máldjarfr ok gjarn ráða við vini sína, málsnjallr ok langtalaðr, ok ekki mál tekr hann þat tala, at hann skilist fyrr við en svá skal sýnast þeim, er heyra, sem á engan veg megi vera, nema svá sem hann mælir. Ok þat er hans skemmtan at veita lið vinum sínum eða gengi eða reyna sjálfan sik á nokkura lund í stórvirkjum ok taka fé ok gersimar af sínum óvinum ok gefa sínum vinum, ok aldrigi skortir hann hug, en aldrigi varð hann hræddr á sinni ævi. Sigurðr sveinn hefir markat sinn skjöld á þann veg: Hann er lagðr rauðu gull ok á skrifaðr einn dreki dökkbrúnn it efra, en fagrrauðr it neðra, ok á þann veg er markaðr hans hjálmhöttr ok hans merki ok hans söðull ok vápnrokkr, ok fyrir því er hann svá markaðr, at þegar er hann er sénn, þá má vita, hverr þar ríðr, ok svá er hann frægr, er hann drap þann mikla dreka, er Væringjar kalla Faðmi, ok fyrir því eru öll hans vápn gullbrúnat, at hann er um fram alla menn at drambi ok kurteisi ok allri hæversku náliga í öllum fornsögnum, þá er allir eru taldir inir sterkustu ok hinir frægustu ok inir mildustu kappar ok höfðingjar, ok hans nafn gengr í öllum tungum fyrir norðan Grikklandshaf, ok svá mun vera, meðan veröld stendr.


186. Frá Sifka.

   (292) Sifka hans hár er rautt sem blóð eða rósagrasit ok kárhöfðaðr. Hans andlit er ljóst ok rauðfreknóttr, ok bjartan líkama hefir hann ok allan freknóttan. Rautt skegg hefir hann ok heldr sítt, fagra ásjónu, meðalmaðr at hæð, ok þó er hann sterkr at afli ok ríðr hest allvaskliga, ok mikill er hans gervileikr um marga hluti. Hann er vitr maðr ok þolinmóðr, langrækr ok undirhyggjumaðr mikill, blíðmæltr, fagrmáll, grimmr, illgjarn, ótrúr, harðr var hann, ok hans nafn mun jafnan uppi vera.


187. Frá Hildibrandi meistara.

   (293) Meistari Hildibrandr hefir þann hlut um fram alla kappa í Bern, at hann kann þat slag með sverð, at engi maðr mátti koma fyrir sik skildi, hvar sem hann kemr í víg, ok oftast fær hann sigr á einu höggvi, ok við þat sama er hans getit, hvar sem hans nafn er ritat eða frá honum sagt.


188. Frá Heimi inum mikilláta.

   (294) Heimir inn mikilláti fær af því mestan metnað, með því er hann er frækn ok mikill berserkr, er hann mælti við Þiðrek eftir þeira hólmgöngu, at Þiðrekr konungr mundi vera yfir öllum mönnum í veröldu at afli ok hug, ok þar með var hans sverð betra kostum en flest vápn ok hjálmr harðari en fyrr hefði hann sét einskis konar stál, ok við hans brynju fekk hann engi maka, ok ærit er hans skjöldr stinnr.
   "En svá góðr drengr ok mikill höfðingi, hví barðistu á svá vándum hesti, at hann fekk eigi borit þik ok eigi stóðst hann eitt lag? Ek veit einn hest, herra, ok er nú þriggja vetra gamall, ok ef þú kemr á hans bak, þá skaltu leggja þínu spjóti óhræddr, hvar sem þú vill, ok ek legg þér at veði mitt höfuð, at fyrr skal rakna þinn inn sterki armr ok inn digri en hans hryggr skyli vikna."
   Nú svarar Þiðrekr á þessa lund: "Máttu fá mér hest þenna, er ek skal eigi meir hræðast of hann í orrostu eða turniment en sjálfan mik, þá skal ek gera þik mestan mann ok mér næstan, þá er frá er tekinn Hildibrandr meistari, af öllum mínum mönnum."
   Ok af þessu orði reið Heimir heim aftr til síns föður, Studas, ok tekr af hans stóði einn fola. Hann er bleikr at lit, þriggja vetra gamall, meiri en engi maðr sæi fyrr hest. Hann er vel rammr á hlaup. Hann heitir Fálka. Ok með þeima hætti ríðr hann heim til Bernar ok gefr Þiðreki konungi, ok þetta launar Þiðrekr konungr honum vel mörgu sinni.


189. Þiðrekr konungr ræðir um hreysti manna sinna.

   (295) Þessir sitja nú allir á einn pall með Þiðreki konungi at þessari veizlu, sem nú váru nefndir ok frá var sagt.
   Nú mælti Þiðrekr konungr, er hann sér á tvær hendr sér: "Mikit ofrefli er hér saman komit í eina höll af þessum inum dýrum drengjum. Hvat manna mundi sá vera, er svá djarfr mundi vera, at hann mundi etja sínu kappi hér við. Ok hér sitja á einum palli þrettán menn, ok ef þeir koma í sín vápn ok á sína hesta, þá væntir mik, at ríða skulu þeir mega í friði um alla veröld, svá at aldrigi munu fást jafningjar þeira ok aldrigi þeir, er hafa munu djarfleik til at vísa munu einum spjótsoddi móti þeim. Ok ef nokkurir væri þeir menn, er svá djarfir væri eða kappsamir ok óvitrir, at eigi kynni at hræðast várt it milda afl ok áræði ok vár in hvössu sverð ok ina hörðu hjálma ok ina stinnu skjöldu ok þær sterku brynjur ok þá ina skjótu hesta, er jafnvel drepa menn sem it óarga dýr, þá mundu þeir dæma sik brátt til bana."


190. Herbrandr segir frá Ísungi konungi.

   (296) Herbrandr ínn vitri merkismaðr konungsins, tekr til orða ok annsvarar konunginum: "Hættu, herra, ok tala eigi þar um lengr, fyrir því at varla vituð þér, hvat þér mælið. Þú ert eitt barn, ok víst mælir þú af kappi ok af óviti, er þú hyggr engan þinn jafningja vera né þinna manna.
   (297) Ek kann at segja þér af einu landi, því er heitir Bertangaland. Þar ræðr fyrir sá konungr, er hertir Isungr. Hann er þeira manna sterkastr ok aprastr við at eiga, er vér höfum spurt til. Hann á ellifu sonu, ok eru þeir með sama hætti ok faðir þeira. Hann hefir einn merkismann, þann er heitir Sigurðr sveinn. Hann er afreksmaðr svá mikill um alla hluti, at eigi mun meiri finnast með þeim manni, er kempa skal vera. Allt hans hörund er svá hart sem horn, ok fá ein vápn bíta á honum, ok svá er hann sterkr, at skjótt mundi hann binda hvern várn, er kæmi til vígs við hann ok tæki hann höndum. Hann hefir eigi verra sverð en þér hafið, konungr. Þat sverð heitir Gramr, ok þann hest hefir hann, er Grani heitir. Hann er bróðir Fálka ok Skemmings ok Rispa ok miklu beztr af öllum þeim. Gramr er ok allra sverða bazt. Vel karin þat at skeina hjálma ok skjöldu eða mannabein sundr at skera, ok hér eftir eru öll hans önnur vápn. Ok þess væntir mik, ef þú kemr til vígs við þessa menn, er nú hefi ek um rætt fyrir þér, at áðr en þú komir heim, segir þú þat til, ef þat verðr heldr en eigi, at þú komt aldrigi fyrr í jafnstóra mannraun sem hér skaltu koma, ok þess skaltu mér samkvæði gjalda, ef þú kemr, ok svá hverr annarra þinna manna."


191. Þiðrekr konungr ákveðr at fara til Bertangalands.

   (298) Konungrinn Þiðrekr mælti af móði miklum: "Ef svá er sem þú segir frá þessum inum frækna konungi ok hans sonum ok þeim hrausta merkismanni, er þú lofaðir svá mjök, þá skaltu nú í staði fara út af þessu borði ok vápna þik sem bezt máttu ok stíg á hest þinn ok tak merki mitt, ok enga dvöl veit ek mik eiga ok mínir ellifu félagar at fylgja þér, ok far ok ríð fyrir til Bertangalands. Ok áðr en ek sofa einn svefn hér í rekkju minni í Bern, þá skal ek vita, hvárt þeir eða vér eigum meira afl ok hreysti, ok aðrir hvárir skulum vér sigrast ok yfir koma aðra, áðr en vér skilimk."