III. Mosebog
| Velg språk | Norrønt | Islandsk | Norsk | Dansk | Svensk | Færøysk |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Denne teksten finnes på følgende språk ► |  |
112. Eptir þessa hluti gerdi gud langmal uit Moysen vm fornfæringar. hueriar fornir skylldi færa firir huerri synd. Ef kennimadr misgerdi nockura hluti firir ouitzku sakir. þa skylldi hann kalf alhuitan i forn færa. kalf skylldi þa i forn færa er allir menn misgiordi firir ouitzku sakir. Ef hofdingi nockur misgerdi firir (ouitzku) sakir. þa skylldi færa i forn firir honum hafr alhuitan. Ef nockur madr ouigdr misgerdi firir ouitzku sakir nockut. þa skylldi færa i forn firir honum geit alhuita. Moyses uigdi Aaron ok sonu hans eptir þeim hætti sem gud hafdi bodit honum. A .vii. dogum fylldizt vigsla Aarons. Eptir þat vigdi Aaron tialldbudina. eptir þeim þætti sem gud baud honum. ok færdi þær fornir sem gud baud. kalf alhuitan firir synd ok hrut alhuitan i forn. Lydr færdi hafr firir synd. kalf ok lamb. huortueggia var i forn fært alhuitt. hrut ok oxa firir fridsamligum hlutum. Ok er Aaron hafdi uigt budina. þa blezadi hann lydinn. Þa uitradizt dyrd drottins ollum lyd Gydinga. ok þa kom elldr af himne ok brendi fornina ok alla feiti þa er yfir alltarinu uar. Ok er lydrinn sa þann elld. þa lofadi hann drottin ok fiell allr til iardar.
113. Þa toku þeir Nadab ok Abiu synir Aarons glodker sin ok letu i annan[1] elld enn þann er yfir alltarinu var. ok laugdu þar reykelsi i. En þat var bannat af gudi at hafa annan elld til reykelsisburdar enn þann er yfir alltarinu var. Þa kom elldr af himne ok laust þa bada til bana Nadab ok Abiu. Moyses mællti þa vit Aaron. Nv er þat framm komit sem gud mællti. Helgazt mun ek aa þeim er mer nalgazt. ok i augliti allz lyds mun ek dyrkazt. Aaron suaradi aungu. Moyses mællti þa uit Misael ok Elesafan sonu Oziel faudurbrodur Aarons. Farit þer ok berit aa brutt lik frænda yduarra ur tialldbudinne. ok fęrit þau ut fra herbudunum. Þeir giordu sem Moyses mællti. at þeir færdu lik þeirra Nadabs ok Abiu aa brutt fra herbudunum. Moyses mællti þa vit Aaron ok sonu hans Eleazar ok Jþamar. Gerit þier eigi nockt haufud ydur. ok eigi slitid þer klædi ydur. at eigi berizt suo at. at þer deyit ok renni reidi vpp yfir allann flockinn. Þeir gerdu sem Moyses baud.
114. Gud mællti vit Moysen ok Aaron. Segit þid sonum Jsraels. Þessi ero þau knikuendi er þier skulit eta af aullum kuikuendum hreinum iardarinnar. Huert kuikindi þat er klauf hefir ok iortrar skulu þier eta. enn þat er iortrar ok hefir eigi klauf. suo sem vlfalldi er. skulu þer eigi eta. Cirogrillus iortrar ok hefir eigi klauf. eigi skal hann eta. Heri iortrar ok hefir eigi klauf. suin hefir klauf ok iortrar eigi. þat huorki skal eta. Ok eigi skulu þier taka aa hræum[2] þeirra. þuiat þau kuikindi ero ohrein. Þesser hlutir ero þeir er i uotnum fædazt ok þier skulut eta. Enn þeir hlutir er eigi hafa synduga hluti ok eigi hreistr. ok fædazt þo i uotnum. skal eigi eta. ok ræk ero hræ þeirra. Þesser ero þeir hlutir i fuglakyni er eigi er lofat at eta. Aurn ok gafe ok vkitum giod dulcorem. ok allt kyn þeirra skal eigi eta. skruccionem ok noctuam ok latum ok onoctutulum ok persiconem heredioonem ok caradrionem. ok allt þeirra kyn. Vpupam ok uespertilionem ok allt fuglakyn þat sem fiora fætr hefir. þat skal eigi eta. Huatki er yfir fiora fætr gengr ok hefir leingri ena eptri leggi. ok hleypr þat yfir þa um iordina. þat skulu þer eta. sem er hrutus ok hans kyn. ok attakus ok orformatus ok locusta i sinu kyni. Alla fugla þa er fiora fætr hafa skal eigi eta. ok huergi madr er tekr a hræum[3] þeirra. þa saurgazt hann ok mun ohreinn uera allt til aptans. Ef naudsyn berr til at menn beri dautt nockud kuikuendi. þa skal hann þuo klædi sin. ok mun hann ohreinn uera allt til solar fallz. Huert kykuendi þat sem eigi hefir klauf ok eigi iortrar mun ohreint uera ferfætt. Þesser hlutir ero ohreinir aa iordunni. hreysikattr ok myss. cocodrillus ok kyn hans. tingali ok camellion. stelia ok lacerta. talpa. þeir hlutir aller ero ohreinir. ok sa madr er tekr aa hræum þeirra mun ohreinn vera allt til aptans. ok ef hræ þeirra fellr yfir nockurn hlut. þa saurgazt þat er firir uerdr. huert sem er ker eda klædi. þa skal þa hluti þuo i uatni. ok ero þeir hlutir ohreinir allt til aptans. Ef rækindi falla i grytu af leire giorua. þa saurgazt hon ok skal hana i sundr briota. Ef þat vatn slagnazt yfir fædzlur ydrar er ohreinir hlutir hafa þuegnir i uerit. eda koma þess hattar rækindi [a. þa eru[4] þeir hlutir ohreinir er firir verda. Enn af brunnar eda uotn saurgazt af hræi ohreinna kuikinda. ef þau falla i ofan. eigi saurgazt þott þau falli yfir. En ef nockur madr heller vatni yfir sadit. sidan er daudifli fiell yfir. þa saurgazt þat. Ef eitrkuikuendi deyr. þa saurgazt sa madr er aa þui tekr. ok mun ohreinn vera allt til aptans. Rækt er huert knikuendi þat er skridr aa iordu. ok skal þat eigi til fædzlu hafa. Eigi skulu þier þau kuikuendi nyta til fædzlu er marga fætr hafa[5] ok dragast yfir briost. at eigi saurgizt andir ydrar ne neitt suo at þer uerdit af þui ohreinir. þuiat ek em drottinn gud yduarr. Veri þier helgir. þuiat ek em heilagr. Saurgi þier eigi andir ydrar af hueriu skridkuikuendi þui er hrærizt aa iordu. þuiat ek em drottinn sa (er) ydr leidde af Egiptalandi. talandi at ek væra ydar gud. Helgir erut þier. þuiat ek em heilagr. Þetta er laugmal fugla ok kuikuinda ok huerrar lifandi andar. su er hrærizt i uatni ok skridr aa iordn. at þier uitid grein hreinna kuikuenda ok ohreinna. at þier uitid huat þer skulit eta eda huat þier skulut rækia.
115. Gud mællti þa enn vit Moysen. Mæl þu uit sonu Jsraels ok seg þeim suo. Ef kona fædir sueinbarn. þa mun hon ohrein vera .vii. daga ok aa sæng huila. ok aa enum atta degi skal barnit skira umskurdarskirn. Enn eptir þat skal kona uti standa .xxx. daga ok ganga eigi i kirkiu. Ef kona fædir meybarn. þa mun hon ohrein vera .xiiii. daga ok aa sæng huila. ok eptir þat uti standa .xl. daga. ok er fylldir uerda dagar hreinsanar hennar. þa skal hon færa i forn firir sier ok dottur sinne ok syni sinum lamb uetrgamallt ok dufuunga eda turtura firir synd. hon skal þa hluti færa til dura tialldbudarinnar ok selia i hond kennimanni þeim er þa (mun) færa i forn ok helga firir drottins augliti. ok mun kennimadr bidia firir henne. mun hon suo hreinsazt af synd sinne. Ef kona hefir eigi lamb til at færa i forn. þa skal hon færa .ii. turtura eda .ii. dufuunga. einn i forn enn annan firir synd. ok mun kennimadr bidia firir henni til guds.
116. Gud setti langt laugmal um likþra menn. huersu med þeirra mali skylldi fara. þuiat gud baud at þeir skylldu eigi samuista uera vit heila menn. helldr skylldu þeir utan herbudir herbergi hafa einir saman. Ef lærdum manni batnadi þeirrar sottar. þa skylldi fornir firir honum færa adr enn hann uere samuistum vit adra menn. Tuo titlinga þa er æter uæri skylldi færa lifandi i forn. ok tre cedrine ok uermiculum ok ysopum. Kennimadr skylldi sæfa annan titling ok lata renna blodit i ker ofan. þat er uatn er i. Af þui blodi skal hann rioda annan titling lifanda med tre cedrinu ok guduef ok ysopo. ok blodi skylldi hann stockua .vii. sinnum yfir manninn þann er hreinsazt skylldi. Lifandi titlingr blodi rodinn skylldi aa brutt fliuga. Eptir þat skylldi madrinn uera .vii. daga firir utan herbudir. ok aa .viida. degi skylldi hann taka locka sina skegg ok brynn ok oll har likamans. ok þa skylldi þuo klædi hans. ok aa atta degi skylldi hann koma i þuegnum klædum til tialldbudarinnar. ok hafa þangat .ii. lomb ok alhuitan saud uetrgamlan ok hueitisalla med oleo. Vit þeim hlutum skylldi kennimadr taka firir tialldbudar dyrum ok færa i forn firir þeim manni er hreinsadr var. ok rida fornarblodinu ok vidsmiorue yfir id hægra eyra hans ok þumalfingr ok þumalta ena hægri. ok færa þa hluti alla i forn firir honum sem nu uoru taldir. Gud setti laugmal um þa menn er hofdu fluxum seminis uakandi ok sofandi. huersu þeir skylldu hreinsazt firir fornir. þa er af hyrfi meinsemdin. firir þeim skylldi færa i forn .ii. turtura eda dufuvnga. Slikt hit sama ef konur hofdu blodsott. ok suo um þa menn er vit þær hofdu samrædi aa þeim timum. huersu þeir skylldu ohreinir uera eda þær. firir þeim skylldi i forn færa .ii. dufuunga ok .ii. turturis.
117. Eptir andlat sona Aarons mællti gud vit Moysen. Mæl þu vit Aaron brodur þinn. at eigi gangi hann aa huerri tid inn i saunghus. þat er firir utan er tialldit þar er aurkin er. at eigi deyi hann. þuiat i skye mun ek vitrast yfir oraculum. nema hann gerdi þessa hluti fyrr. Kalf skal hann i forn færa. linkyrtli skal hann skrydazt ok linbrok ok linlinda. ok linliga koronu skal hann hafa aa hofdi. þuiat þessi klædi ero heilug. þeim skal Aaron skrydazt þa er hann er þueginn. Ok þa skal hann taka af ollum sonum Jsraels .ii. hafra firir synd ok einn hrut i forn. Ok er hann færir kalf i forn firir sier ok sinum monnum. þa skal hann lata leida hafrana firir tialldbudar dyrin. ok skal hann leggia aa hond sina ok hluta huern i forn skal færa eda huorn aa brutt senda. þess hlutr er uppkemr skal færa drottni firir synd sona Jsraels. enn þann hafr er aa brutt skal senda. þa skal hann setia lifanda firir drottin. at Aaron helgi bænir yfir honum ok sendi hann i audn. At þessum hlutum holldnum skal Aaron færa kalfinn i forn. ok bidia firir ser ok sinum monnum ok sæfa kalfinn. Þa skal hann taka glodker ok fylla þat af glodum. þeim er aa altarinu ero. ok leggia þar yfir reykelsi. ok þa skal hann ganga med glodkerit innar um tialldit i saunghusit ok bera reykelsit hia. suo at reykinn leggi um allt saunghusit. at eigi deyi hann. Eptir þat skal hann taka af blodi kalfsins ok stockua i gegn propiciatorium til austrs .vii. sinnum. ok þa skal hann sæfa kalfinn firir synd lydsins ok bera blod hans innan um tialldit. ok stockua þui innar yfir propiciatorium ok hreinsa suo saunghusit af synd lydsins. Eingi skal inn ganga i tialldbudina. þa er Aaron gengr i saunghusbudina at bidiazt firir ok hellir blodi kalfs ok hafrs yfir horn alltarans ok umhuerfis alltarann. ok stockui blodinu .iiii. sinnum yfir alltarann ok helgi þat fra syndum Gydinga lyds. Ok er hann hefir vigt saunghusit ok budina ok altarann. þa skal hann færa lifanda hafr til tialldbudar dyranna. ok skal hann leggia huoratueggiu hond sina ydr hofud hafrinu(m) ok iata allar syndir Jsraels ok bidia lydnum hialpar yfir hofdi hafrinum. ok þa sentu einn mann brutt med hafrinn i eydimork. ok lati þar lausann hafrinn i eydimorkinne at hluta illzkur sona Jsrael þar aa eydimorkinne. ok fari hann aptr til fundar vit þa Aaron. sa er med hafrinn for. Ok þa fari Aaron til tialldbudarinnar ok leggi af sier þau klædi er hann hafdi haft. þa er hann uigdi tialldbudina. ok þa skal hann þuo allan likama sinn i helgum stad. ok eptir þat klædizt hann klædum sinum. Ok er Aaron gengr ut ok færir forn sina ok lydsins. þa skal hann bidia firir sier ok sonum sinum ok ollu folkinu. ok þa skal hann brenna yfir alltarinu þa feiti er færd er firir syndum lydsins. Sa madr er med hafrinn for i eydimorkina skal hann þuo allan likama sinn ok klædi sin i uatni. adr enn hann gengr inn i tialldbudina. Kalf ok hafr þa er færdir hafa verit firir syndum lydsins skal brenna i elldi. iafnt skinnet sem bein ok slatr ok myki þeirra. ok sa madr er þa hluti brenner skal þuo klædi sin ok allan likama sinn i uatni. adr hann gangi i tialldbvdina ok i herbudir. Þetta laugmal skal ydr vera eilift.
118. Gud mællti þa vit Moysen. Mæl þu þessa hluti vit sonu Jsrael ok seg þeim suo. Ek em drottinn gud yduar. uardueiti þer bodord min ok doma mina þa er þier skulut gera. þiat huer madr lifir i þeim. þuiat ek em drottinn. Eingi madr skal ganga til frændkonu blods sins. at hann uiti liotleik hennar. þuiat ek em drottinn. Eigi skaltu beran gera liotleik fodur þins eda modur þinnar. þuiat hann er þinn liotleikr. Eigi skaltu beran gera liotleik konu fuadur þins þuiat hennar hlutr er fodurs þins. Liotloik systur þinnar sammædra ok samfedra skaltu eigi syna. eda dottur sonar þins eda sonarsonar skaltu eigi syna. þuiat þat er þinn liotleikr. Liotleik systur konu fodur þins skaltu eigi syna eda dottur konu fodur þins skaltu eigi syna eda systur fodur þins skaltu eigi syna. þuiat þat er holld fodur þins. eda modursystur þinnar skaltu eigi syna. þuiat hon er holld modur þinnar. Liotloik faudurbrodur þins skaltu eigi syna. ok eigi skaltu ganga til konu hans. þuiat hon er sifkona þin. Liotleik brodurkonu þinnar skaltu eigi syna. þuiat þat er liotleikr brodur þins. Liotleik[6] dottur þinnar eda dottur hennar skaltu eigi syna. ok suo sonardottur hennar eda dotturdottur. þa skaltu eigi syna þeirra otign. þuiat þær ero konu þinnar holld. Systur konu þinnar skaltu eigi taka eda eliu hennar. ok eigi skaltu syna liotleik hennar. Vardueiti þier laug min ok doma mina.
119. Kona het Salamid. hon var dottir þess mannz er Dafri het. hann var af kyni Daans sonar Jacobs. Salamid gat son vit egiptzkum manni. Sonr hennar vox þar vpp med lidi Moysi. ok er hann uar fulltida at alldri. þa þrætti hann vm dag vit einn Gyding. ok i þeirra þrætu gudlastadi hann nafn drottins ok boluadi guds nafni. ok firir þat vard hann leiddr aa fund Moysi. ok var honum saugd gudlastan hans. Moyses liet setia þann mann i myrkuastofu. ok sagdi at hann skylldi þar bida þess. er gud uitradi huat hann uillde firir honum sia. Gud mællti þa vit Moysen. Leid ut ur myrkuastofunne þann mann er gudlastadi. ok ut fra herbudum skulu þier hann færa. ok skulu þeir menn er heyrdu hans gudlastan leggia hendr sinar yfir hofud honum. ok eptir þat skal allr Gydinga lydr beria hann grioti til bana at ollum aasiáundum.
Fotnoter
