Eireks þáttr rauða

Fra heimskringla.no
Hopp til navigering Hopp til søk
Velg språk Norrønt Islandsk Norsk Dansk Svensk Færøysk
Denne teksten finnes på følgende språk ► Original.gif Dansk.gif
Original.gif Dansk.gif
Dansk.gif


Flateyjarbók


Þaattr Eireks rauda


Capitulum

Ðorualldr het madr son Osualldz Ulfssonar Ỏxnaþorissonar. Þorualldr ok Æirekr |[1] hinn raude son hans foru af Jadri til Jslandz firir viga sakir. þa var vijda bygt Jsland. þeir biuggu fyst at Draungum a Hornnstrondum. þar andadizst Þorualldr. Æirekr fek þa Þorhilldar dottur Jorundar ok Þorbiargar knarrarbringu er þa atti Þorbiornn hinn haukdælski. redzst Æirekr þa nordan ok bio a Æirekstodum hia Uatzhornne. son Æireks ok Þorhilldar het Leifr. En eftir uig Eyiulfs saurs ok Holmgaungu-Hrafns uar Æirekr gerr brot or Haukadal. for hann uestr til Breidafiardar ok bio j Ỏxney a Æirekstodum. hann ledi Þorgesti setzstokka ok nadi æigi (er) hann kallade til. þadan af gerduzst deilur ok bardagar med þeim Þorgesti sem segir j sogu Æireks. Styrr Þorgrimsson ueitti Æireki at malum ok Eyiulfr or Suiney ok synir (Þor)branz ór Alftafirde ok Þorbiornn Uifilsson. En Þorgestlingum uæitti synir Þordar gellis ok Þorgæir or Hijtardal. Æirekr uard sekr a Þornesþinge. bio Æirekr þa skip sitt (til) hafs j Æiraksuoge. en er hann uar buinn fylgdu þeir Styrr honum vt vm eyiar. Æirekr sagde þeim at hann ætlade at leita lanz þess er Gunnbiornn son Ulfs kraku sa er (hann) rak uestr um haf þa er hann fann Gunnbiarnarsker. kuetz hann aftr mundu leita til vina sinna ef hann fynde landit. Æirekr siglde undan Snęfellziokli. hann fann landit ok kom utan at þui þar sem hann kallade Midiokul. sa hæitir nu Blaserkr. hann for þa þadan sudr med landinu at leita ef þadan væri byggiada landit. Hann uar hinn fysta uetr j Æireksey nærr midre[2] hinne eystri bygd. um uorit eftir for hann til Æireksfiardar ok tok ser þar bustad. hann for þat sumar j hina uestri ubygd ok gaf uijda ỏrnefni. hann uar annan uetr j Holmum uit Hrafnsgnipu. en hit þridia sumarit for hann (nordr til Snæfellz ok allt inn j Hrafnsfiord. þa kuadzst hann kominn firir botn Æireksfiardar. huarf hann þa aftr ok var hinn þridia uetr j Æireksey firir mynne Æireksfiardar. eftir um sumarit for hann) til Jslandz ok kom skipe sinu j Breidafiord. Hann kallade landit þat er hann hafde fundit Grænland þuiat hann kuat þat mundu fysa menn þangat er landit heti uel. Æirekr uar a Jslande um uetrinn. en vm sumarit eftir for hann at byggia landit. hann bio j Brattahlid j Æireksfirde. Suo segia frodir menn at a þui sama sumre er Æirekr raude for at byggia Grænland þa for halfr fiorde[3] tỏgr skipa ór Breidafirde ok Borgarfirde en fiortan kuomuzst vt þangat. sum rak aftr en sum tynduzst. Þat uar .xv. uetrum fyr en kristni uar lỏgtekin a Jslande. a þui sama sumre foru vtan Fridrekr byskup ok Þorualldr Kodransson. Þessir menn namu land a Grænlandi er þa foru vt med Æireki. Heriulfr Heriulfsfiord hann bio a Heriulfsnese. Ketill Ketilsfiord Hrafnn Hrafnnsfiord Sỏlui Sỏluadal Helgi[4] Þorbranzson Alftafiord Þorbiornn glora Siglufiord. Æinarr Æinarsfiord Hafgrimr Hafgrimsfiord ok Uatnnahuerfui Arnnlaugr Arrnnlaugsfiord. en sumer foru til uestri bygdar.


Leifr hepni var skirdr

Þa er sexstan uetr uoru lidnir fra þui er Æirekr raude for at byggia Grænland þa for Leifr son Æireks utan af Grænlande til Noregs. kom hann til Þrandheims um haustit þa er Olafr konungr Trygguason uar kominn nordan af Halogalande. Leifr lagde skipi sinu inn til Nidaróss ok for þegar a fund Olafs konungs. bodade konungr tru honum sem odrum heidnum monnum er a hans fund komu. gek konungi þat auduelliga uit Leif. uar hann þa skirdr ok aller skipueriar hans. var Leifr med konungi um uetrinn uel halldinn.


Biarni leitadi Grænlandz

Heriulfr uar Bardarson Heriulfssonar. hann uar frændi Jngolfs landnamamannz. þeim Heriulfui gaf Jngolfr land a mille Uogs ok Reykianes. Heriulfr bio fyst a Drepstokki. Þorgerdr het kona hans en Biarnne son þeirra ok var hinn efniligzsti madr. hann fystizst utan þegar a unga alldri. uard honum gott bæde til fiar ok mannuirdingar ok uar sinn uetr huort vtanlandz edr med fedr sinum. Bratt atti Biarnne skip j fỏrum ok hinn sidazsta uetr er hann var j Noregi þa bra Heriulfr til Grænlandzferdar med Æireki ok bra bui sinu. Med Heriulfui var a skipe sudreyskr madr kristinn sa er orti Hafgerdingar drapu. Þar er þetta stef j.


Minar bidr ek munka reyni
mæinalausan fara(r) bæina
hæidis hallda hattar folldar
hallar drottinn yfir mer stalli.


Heriulfr bio a Heriulfsnese. hann var hinn gofgazsti madr. Æirekr raude bio j Brattahlid. hann uar þar med mestri uirdingu ok lutu allir til hans. Þessi voru bornn Æireks Leifr Þorualldr ok Þorstæinn en Freydis het dottir hans. hon uar gift þeim manni er Þoruardr bet ok biuggu þau j Gỏrdum þar sem nu er byskupstoll. hon (uar) |[5] suarre mikill en Þoruardr uar litilmenni. uar hon miog gefin til fear. Hæidit uar folk a Grænlandi j þann tima. Þat sama sumar kom Bearnne skipi sinu a Eyrar er fadir hans hafde brott siglt vm vorit. þau tidende þottu Biarnna mikil ok villde æigi bera af skipe sinu. þa spurdu hasetar hans huat er hann bærizst firir. en hann suarar at hann ætlade at hallda sidueniu sinne ok þiggia at fỏdr sinum uetrvist. ok vil ek hallda skipinu til Grænlandz ef þer vilit mer fylgd væita. Allir quoduzst hans radum fylgia vilia. Þa mællti Biarnne. vvitrlig mun þikia uor ferd þar sem æinge uorr hefir komit j Grænlandz haf. En þo hallda þeir nu j haf þegar þeir voru buner ok sigldu þria daga þar til er landit uar uattnnat. en þa tok af byrina ok lagde aa norrænur ok þokur ok uissu þeir æigi huert at þeir foru ok skipti þat mỏrgum dægrum. Eftir þat sa þeir sol[6] ok maattu þa deila ættir. uinda nu segl ok sigla þetta dægr adr þeir sa land ok ræddu um med ser huat landi þetta mun uera. en Biarni kuetzst hyggia at þat mundi æigi Grænland. Þeir spyria huort hann uill sigla at þessu landi edr æigi. (Hann suarar). þat er mitt raad at sigla j nand uit landit. Ok suo gera þeir ok sa þat bratt at landit uar ofiaullott ok skogi uaxit ok smar bædir a landinu ok letu landit a bakborda ok letu skaut horfa a land. Sidan sigla þeir tuỏ dægr adr þeir sa land annat. þeir spyria huort Biarni ętlade þat en(n) Grænland. hann kuaz æigi helldr ætla þetta Grænland en hit fyrra. þui at ioklar eru miog myklir sagdir a Grænlandi. þeir nalguduzst bratt þetta land ok sa þat vera slett land ok vide uaxit. þa tok af byr firir þeim. þa ræddu hasetar þat at þeim þotti þat rad at taka þat land. en Biarnni uill þat æigi. þeir þottuzst bæde þurfua vid ok vattn. At ỏngu eru þer þui obirgir segir Biarnni. en þo fek hann af þui nỏkkut amæli af hasetum sinum. Hann bat þa vinda segl ok suo var gert ok settu framstafnn fra lande ok sigla j haf vtsynnings byr þriu dægr ok sa þa land it þridea. en þat land uar hatt ok fiollott ok iokull a. þeir spyria þa ef Biarne villde at lande lata þar. en hann quaz æigi þat vilia þuiat mer litzst þetta land ogagnnuænligt. Nu logdu þeir æigi segl sitt. hallda med landinu fram ok sa at þat var eyland. settu enn stafnn vid þui landi ok helldu j haf hinn sama byr. en vedr óx j hond ok bad Biarni þa suipta ok æigi sigla mæira en bæde dygde uel skipi þeirra ok ræida. sigldu nu fiogur dęgr. þa sa þeir land hit fiorda. þa spurdu þeir Biarna huort hann ætlade þetta vera Grænland edr æigi. Biarni suarar. þetta er likazst þui er mer er sagt fra Grænlandi ok her munu ver at landi hallda. Suo gera þeir ok taka land undir æinhueriu nese at kuellde dags. ok uar þar baatr a nesinu en þar bio Heriulfr fadir Biarna a þui nesi. ok af þui hefir nesit nafnn tekit ok er sidan kallet Heriulfsnes. For Biarni nu til faudur sins ok hættir nu siglingu ok er med fỏdur sinum medan Heriulfr lifde ok sidan bio hann þar eftir fodur sinn.


Christian Krogh:
Ok gaf Leifr nafnn landinu eftir landkostum ok kallade Vinland.


Capitulum

Þat er nu þessu næst at Biarne Heriulfsson kom vtan af Grænlande a fund Æireks jalls ok tok jall vid honum vel. sagde Biarne fra ferdum sinum er hann hafde lond set ok þotti monnum hann verit hafa vforuitinn er hann hafde ekki at segia af þeim londum ok fek hann af þui nokkut amæli. Biarnne gerdizst hirdmadr jalls ok for vt til Grænlandz vm sumarit eftir. var nu mikil vmræda vm landalæitan. Leifr son Æireks rauda ór Brattahlijd for a fund Biarna Heriulfssonar ok keyfte skip at honum ok red til haseta sua at þeir voru halfr fiorde tỏgr manna saman. Leifr bad fodur sinn Æirek at hann munde enn firir ver fỏrinne. Æirekr taldizst helldr undan kuetzst þa vera hniginn j alldr ok kuetzst minna mega vid uose aullu en var. Leifr quedr hann enn mundu mestri heill styra af þeim frændum. ok þetta let Æirekr eftir Leifi ok ridr heiman þa er þeir eru at þui bunir ok var þa skamt at fara til skipsins |[7] drepr hestrinn fæti sa er Æirekr reid ok fell hann af bake ok lestist fotr hans. Þa mællti Æirekr. ekki mun mer ætlat at finna lỏnd fleire en þetta er nu byggium ver. munum uær nu ekki leingr fara aller samt. For Æirekr heim j Brattahlid. en Leifr redzst til skips ok felagar hans med honum halfr fiorde tỏgr manna. þar uar sudrmadr æinn j ferd er Tyrker het. nu biuggu þeir skip sitt ok sigldu j haf þa er þeir voru bunir ok fundu þa þat land fyst er þeir Biarnne fundu sidazst. þar sigla þeir at lande ok kostudu akkerum ok skutu bate ok foru a land ok sa þar æigi gras. ioklar mykler voru allt hit efra en sem æin hella væri allt til ioklanna fra sionum ok syndizst þeim þat land vera gædalaust. Þa mællti Leifr. æigi er oss nu þat ordit um þetta land sem Biarna at uer hafim eigi komit a landit. nu mun ek gefa nafnn landinu ok kalla Helluland. Sidan foru þeir til skips. eftir þetta sigla þeir j haf ok fundu land annat sigla enn at lande ok kasta akkerum skiota sidan bate ok ganga a landit. þat land uar slett ok skogi uaxit ok sandar huitir vida þar sem þeir foru ok osæbratt. Þa mællti Leifr. af kostum skal þessu lande nafnn gef(a) ok kalla Markland. foru sidan ofan aftr til skips sem fliotazst. Nu sigla þeir þadan j haf landnyrdings uedr ok uoru vti .ij. dęgr adr þeir sa land ok sigldu at lande ok komu at ey einne er la nordr af landinu ok geingu þar upp ok sazst vm j godu uedri ok fundu þat at dỏgg uar a grasinu ok uard þeim þat firir at þeir toku hondum sinum j dỏggina ok brugdu j munn ser ok þottuzst ekki iafnnsætt kent hafua sem þat var. sidan foru þeir til skips sins ok sigldu j sund þat er la mille eyiarinnar ok ness þess er nordr gek af landinu. stefndu j uestrætt firir nesit. þar uar grunnsæfui mikit at fioru siofar ok stod þa uppi skip þeirra ok uar þa langt til siofar at sia fra skipinu. en þeim uar suo mikil foruitnni a at fara til landzsins at þeir nentu æigi þess at bida at siorr felle undir skip þeirra ok runnu til landz þar er a æin fell ór uattne æinu. en þegar siorr fell undir skip þeirra þa toku þeir batinn ok reru til skipsins ok fluttu þat upp j ána sidan j uattnit ok kostudu þar akkerum ok baru af skipe hudfỏt sin ok gerdu þar budir. toku þat rad sidan at buazst þar vm þann uetr ok gerdu þar hus mikil. huorke skorti þar lax j anne ne j uattninu ok stærra lax en þeir hefde fyrr set. þar uar suo godr landzkostr at þui er þeim syndiz at þar munde æinge fenadr fodr þurfa a uetrum. þar kuomu æinge frost a uetrum ok litt renudu þar graus. Meira uar þar iafnndęgri en a Grænlande edr Jslande. sol hafde þar eyktarstad ok dagmalastad um skamdegi. En er þeir hofdu lokit husgerd sinne þa mællti Leifr vid foruneyti sitt. nu uil ek skifta lata lide voru j .ij. stade ok uil ek kanna lata landit ok skal helmingr lids vera vit skala heima en annarr helmingr skal kanna landit ok fara æigi leingra en þeir komi heim at kuellde ok skilizst æigi. Nu gerdu þeir suo vm stund. Leifr gerde ymizst at hann for med þeim edr uar heima at skala. Leifr uar mikill madr ok sterkr manna skỏruligazstr at sia vitr madr ok godr hofsmadr um alla hluti.


Leifr hinn hepne fann menn i skeri a hafi

A æinhueriu kuellde bar þat til tidenda at mannz uar vant af lide þeirra ok var þat Tyrker sudrmadr. Leifr kunne þui storilla þuiat Tyrker hafde leinge verit med þeim fedgum ok elskat miog Leif j barnnæsku. talde Læifr nu miog a hendr forunautum sinum ok biozst til ferdar at læita hans ok .xij. menn med honum. en er þeir voru skamt komnir fra skala þa gek Tyrker j mot þeim ok uar honum vel fagnat. Leifr fann þat bratt at fostra hans var skapgott. hann var brattlæitr ok lauseygr smaskitligr j andliti litill uexsti ok uesaligr en jþrottamadr a allzskonar hagleik. Þa mællti Leifr til hans. hui vartu suo sæinn fostri minn ok fraskile foruneytinu. Hann talade þa fyst leinge a þyrsku ok skaut marga uega augunum ok gretti sig. en þeir skildu æigi huat er hann sagde. hann mællti þa a norrænu er stund leid. ek uar gæinginn æigi myklu læingra en þit. kann ek nokkur nynæma at segia. ek fann vinvid ok vinber. Mun |[8] þat satt fostri minn quad Leifr. At visu er þat satt quad hann þuiat ek var þar fæddr er huorke skorti uinvid ne vinber. Nu suofu þeir af þa nott. en vm morguninn mællti Leifr vid haseta sina. nu skal hafua tuennar syslur fram ok skal sinn dag huort lesa vinber edr hoggua vinvid ok fella mỏrkena suo at þat verde farmr til skips mins. Ok þetta var rads tekit. Suo er sagt at eftirbatr þeirra var fylldr af vinberium. nu var hogginn farmr a skipit. ok er uorar þa biugguzst þeir ok sigldu burt ok gaf Leifr nafnn landinu eftir landkostum ok kallade Vinland. sigla nu sidan j haf ok gaf þeim vel byri þar til er þeir sa Grænland ok fioll undir ioklum. þa tok æinn madr til mals ok mællti vid Læif. hui styrir þu suo miog undir uedr skipinu. Læifr suarar. ek hygg at stiorn minne en þo enn at fleira edr huat seai þer til tidenda. Þeir kuoduzst ekki sea þat er tidendum sætti. Ek ueit æigi segir Leifr huort ek se skip edr sker. Nu sea þeir ok quodu sker vera. hann sa þui framar en þeir at hann sa menn j skerinu. nu uil ek at ver beitim undir uedrit segir Leifr suo at naim til þeirra ef menn eru þurftugir at na uorum funde ok er naudsyn a at duga þeim. en med þui at þeir se æigi fridmenn þa æigum ver allan kost vndir oss en þeir ekki undir ser. Nu sækia þeir undir skerit ok lægdu (segl) sitt. kostudu akkeri ok skutu litlum bati ỏdrum er þeir hỏfdu haft med ser. þa spurde Tyrkr huerr þar rede firir lide. sa kuetzst Þorir heita ok vera norænn madr at kyne edr huert er þitt nafnn. Leifr segir til sin. Ertu son Æireks rauda ór Brattahlid segir hann. Leifr quad suo vera. nu uil ek segir Leifr bioda ydr ollum a mitt skip ok femunum þeim er skipit ma vid taka. Þeir þagu þann kost ok sigldu sidan til Æireksfiardar med þeim farmi þar til er þeir komu til Brattahlidar. baru farminn af skipe. sidan baud Leifr Þori til vistar med ser ok Gudride konu hans ok .iij. monnum audrum. en fek uistir audrum hasetum będe Þoris ok sinum felỏgum. Leifr tok .xv. menn or skerinu. hann uar sidan kalladr Leifr hinn hepni. Leifi vard nu będe gott til fiar ok mannuirdingar. þann uetr kom sott mikil j lid Þoriss ok andadizst hann Þorir ok mikill hluti lids hans. þann uetr andadizst ok Æirekr raude. Nu uar umræda mikil vm Uinlandzfỏr Leifs ok þotti Þoruallde brodur hans of vvida kannat hafa verit landit. þa mællti Leifr uit Þorualld. þu skalt fara med skip mitt brodir ef þu uill til Vinlandz ok uil ek þo at skipit fari adr eftir uide þeim er Þorir atti j skerinu. Ok suo uar gert.


Þorualldr for til Vijnlandz

Nv biozst Þorualldr til þeirrar ferdar med .xxx. manna med umrade Leifs brodur sins. sidan biuggu þeir skip sitt ok helldu j haf ok er æinge frasỏgnn vm ferd þeirra fyrr en þeir koma til Vinlandz til Leifsbuda ok biuggu þar vm skip sitt ok satu um kyrt þann uetr ok ueiddu fiska til matar ser. en vm uorit mællti Þorvalldr at þeir skylldu bua skip sitt ok skyllde eftirbatr skipsins ok nokkurir menn med fara firir uestan landit ok kanna þar vm sumarit. þeim syndizst landit fagurt ok skogótt ok skamt mille skogar ok siofar ok huitir sandar. þar var eyiott miog ok grunnsæfui mikit. þeir fundu huerge manna vistir ne dyra en j eyiu æinne uestarliga fundu þeir kornnhialm af tre. æigi fundu þeir flæire mannauerk ok foru aftr ok quomu til Leifsbuda at hausti. en at sumri ỏdru fór Þorualldr firir austan med kaupskipit ok hit nyrdra firir landit. þa gerde at þeim uedr huast firir anndnese einu ok rak þa þar upp ok brutu kiolinn undan skipinu ok hỏfdu þar langa duol ok bættu skip sitt. Þa mællti Þorualldr vit forunauta sina. nu uil ek at uer ræisim her upp kiolinn a nesinu ok kallim Kialarnes[9]. Ok suo gerdu þeir. sidan sigla þeir þadan j braut ok austr firir landit ok inn j fiardarkiafta þa er þar uoru næstir ok at hofda þeim er þar gek fram hann var allr skoge uaxinn. þa leggia þeir fram skip sin j lægi ok skiota bryggium a land ok geingur Þorualldr þar a land upp med alla forunauta sina. Hann mællti þa. her er fagurt ok her uillda ek bæ minn ræisa. Ganga sidan til skips ok sia a sandinum inn fra hofdanum .iij. hæder ok foru til þangat ok sea þar hudkeipa .iij. ok .iij. menn undir huerium. Þa skiptu |[10] þeir lide sinu ok hỏfdu hendr a þeim ollum nema æinn komzst j burt med keip sinn. þeir drepa hina viij. ok ganga sidan aftr a hỏfdann ok siazst þar vm ok sia inn j fiordinn hæder nokkurar ok ætludu þeir þat vera bygdir. eftir þat slo a þa hofga suo miklum at þeir mattu æigi uoku hallda ok sofna þeir aller. þa kom kall yfir þa suo at þeir uoknudu aller. suo segir kallit. uaki þu Þorualldr ok allt foruneyte þitt ef þu vill lif þitt hafa ok far þu a skip þitt ok aller menn þinir ok farit fra lande sem skiotazst. Þa for innan eftir firdinum vtal hudkæipa ok lỏgdu at þeim. Þorvalldr mællti þa. ver skulum færa vt a bord vigfleka ok veriazst sem bezst en uega litt j mot. Suo gera þeir en skrælingar skutu a þa vm stund en flyia sidan j burt sem akafazst huerr sem matti. Þa spurde Þorvalldr menn sina ef þeir uære nokkut sarir. þeir kuoduzst æigi sarir vera. ek hefir fæingit sar undir hendi segir hann ok flo ỏr mille skipbordzsins ok skialldarins under hond mer ok er her orin. enn mun mig þetta til bana leida. nu ræd ek at þer buit ferd ydra sem fliotazst aftr a læid en þer skulut færa mik a hofda þann er mer þotti byggiligazst vera. ma þat vera at mer hafui satt a munn komit at ek muni þar bua a vm stund. þar skulu þer mik grafa ok setia krossa at hofdum mer ok at fotum ok kallit þat Krossanes iafnan sidan. Gręnland var þa kristnnat en þo andadizst Æirekr raude firir kristni. Nu andadizst Þorualldr en þeir gerdu allt eftir þui sem hann hafde mælt ok foru sidan ok hittu þar forunauta sina ok sỏgdu huorir ỏdrum slik tidende sem vissu ok biuggu þar þann uetr ok fengu ser vinber ok vinvid til skipsins. nu buazst (þeir) þadan vm uorit eftir til Grenlandz ok kuomu skipe sinu j Æireksfiord ok kunnu Læifi at segia mikil tidende.


Þorsteinn Eireksson andadiz i vestri bygd

Þat hafde gerzst til tidenda medan a Grenlandi at Þorsteinn j Æireksfirde hafde kuongazst ok fengit Gudridar Þorbiarnardottur er att hafde Þorir austmadr er fyrr uar fra sagt. nu fystizst Þorsteinn Æireksson at fara til Vinlandz eftir like Þorualldz brodur sins ok bio skip hit sama ok ualde hann lid at afli ok uexsti ok hafde met ser halfan þridea tỏg manna ok Gudride konu sina ok sigla j haf þegar þau erv buin ok ór landsyn. þau uelkti vti allt sumarit ok vissu æigi huar þau foru. ok er uika uar af uetri þa toku þeir land j Lysufirde a Grænlande j hinne uestri bygd. Þorsteinn læitade þeim vm vistir ok fek uister aullum hasetum sinum en hann var vistlaus ok kona hans. nu voru þau eftir at skipe tuau nokkurar nætr. Þa uar enn ung kristne a Grænlande. Þat uar æinn dag at menn kuomu at tiallde þeirra snemma. sa spurde er firir þeim var huat manna veri j tialldinu. Þorsteinn suarar. .ij. menn segir hann edr huerr spyrr at. Þorsteinn hæiti ek ok er ek kalladr Þorsteinn suartr en þat er eyrendi mitt hingat at ek uil bioda ykkr badum hionum til vistar til min. Þorstæinn quezst uilia hafa vmræde konu sinnar en hon bad hann rada. ok nu iatar hann þessu. Þa mun ek koma eftir ykkr aa morgin med eyke þuiat skortir ekki til at væita ykkr vist en fasinne er mikit med mer at vera þuiat .ij. erv vit þar hion þuiat ek er æinþykkr miog. annan sid hefir ek ok enn þer hafit ok ætla ek þann þo betra er þer hafit. Nu kom hann eftir þeim um morgininn med eyki ok foru þau med Þorsteini suarta til uistar ok uæitti hann þeim uel. Gudridr uar skorulig kona at sia ok uitr kona ok kunne uel at vera med okunnum monnum. Þat uar snemma uetrar (at) sott kom j lid Þorsteins Æirekssonar ok andadizst þar margir forunautar (hans) Þorsteinn. bat gera kistur at likum þeirra er onduduzst ok færa til skips ok bua þar vm. þuiat ek vil lata flytia til Æireksfiardar at sumri oll likin. Nu er þess skamt at bida at sott kemr j hybile Þorsteins ok tok kona hans sott fyst er het Grimhilldr hon uar akafliga mikil ok sterk sem kallar en þo kom sottin henni undir. ok bratt eftir þat tok sottina Þorstæinn Æireksson ok lagu þau bæde senn ok andadizst Grimhilldr kona Þorsteins suarta. en er hon var daud þa gek Þorsteinn fram ór stofunne eftir fiol at leggia a likit. Gudridr mællti þa. vertu litla hrid j brott Þorsteinn minn segir hon. Hann quad suo vera skylldu. Þa mællti Þorsteinn Æireksson. med undarligum hætti er nu vm husfreyiu |[11] uora[12] þuiat nu orglazst hon upp vid ỏlnboga ok þokar fotum sinum fra stokki ok þreifar til skua sinna. Ok j þui kom Þorsteinn bonde inn ok lagdizst Grimhilldr nidr j þui ok brakade þa j hueriu tre j stofunne. Nu gerir Þorsteinn kistu at like Grimhilldar ok færde j brott ok bio vm. hann uar będe mikill madr ok sterkr ok þurfti hann þess allz adr hann kom henni burt af bænum. Nu elnade sottin Þorsteini Æirekssyni ok andadizst hann. Gudridr kona hans kunne þui litt. þa voru þau aull j stofunne. Gudridr hafde setit a stoli frammi firir beknum er hann hafde legit Þorsteinn bonde hennar. þa tok Þorsteinn bonde Gudride af stolinum j fang ser ok settizst j bekkinn annan med hana gegnt like Þorsteins ok taldi um firir henni marga uega ok huggade hana ok het henni þui at hann munde fara med henni til Æireksfiardar med like Þorsteins bonda hennar ok forunauta hans. ok suo skal ek taka hingat hion flæire segir hann þer til hugganar ok skemtanar. Hon þakkede honum. Þorsteinn Æireksson settizst þa upp ok mællti. huar er Gudridr. .iij. tima mællti hann þetta en hon þagde. Þa mællti hon vid Þorstein bonda. huort skal ek suor uæita hans male edr æigi. hann bad hana æigi suara. þa gek Þorsteinn bonde yfir golfit ok settizst a stolinn en Gudridr sat j kniam honum ok þa mællti Þorsteinn bonde. huat uilltu nafnni segir hann. Hann suarar er stund læid. mer er ant til þess at segia Gudride forlaug sin til þess ath hon kunne þa betr andlate minu þuiat ek er kominn til godra huilldastada. en þat er þer at segia Gudridr at þu munt gift vera islenzskum manni ok munu langar vera samfarar ykkrar ok mart manna mun fra ykkr koma þroskasamt biart ok agætt sætt ok ilmat uel. munu þit fara af Grænlandi til Noregs ok þadan til Jslandz ok gera bu a Jslande. þar munu þit leinge bua ok muntu honum leingr lifa. þu munt vtan fara ok ganga sudr ok koma vt aftr til Jslandz til bus þins ok þa mun þar kirkia reist vera ok muntu þar vera ok taka nunnu vigslu ok þar muntu andazst. Ok þa hnigr Þorsteinn aftr ok uar buit vm lik hans ok fært til skips. Þorsteinn bonde efnndi uel uit Gudride allt þat er hann hafde hæitit. hann sellde vm uorit jord sina ok kuikfe ok for til skips med Gudride med allt sitt. bio skipit ok fek menn til ok for sidan til Æireksfiardar. voru nu likin iordut at kirkiu. Gudridr for til Læifs j Brattahlid en Þorsteinn suarti gerde bu j Æireksfirde ok bio þar medan hann lifde ok þotti vera hinn uaskazsti madr.


Fra Vinlandzferdum Þorfinnz en þeirra felogum

Þat sama sumar kom skip af Noregi til Grænlandz. sa madr het Þorfinnr kallzefnni er þui skipe styrde. hann var son Þordar hesthofda Snorrasonar Þordarsonar fra (Hỏfda). Þorfinnr kallzefni var storaudigr at fe ok var vm uetrinn j Brattahlid med Leifui Æirekssyne. bratt fellde hann hug til Gudridar ok bad hennar en hon ueik til Læifs suỏrum firir sig. sidan var hon honum fostnut ok gert brudhlaup þeirra a þeim uetri. Hin sama var vmræda a Uinlandzfỏr sem fyrr ok fystu menn Kallzefni miog þeirrar ferdar bæde Gudridr ok adrir menn. nu var radin ferd hans ok red hann ser skipveria .lx. kalla ok konur .v. þann maldaga gerdu þeir Kallzefni ok hasetar hans at iofnum hondum skylldi þeir hafa allt þat er þeir fengi til gæda. þeir hỏfdu med ser allzkonar fenat þuiat þeir ætlodu at byggia landit ef þeir mętti þat. Kallzefni bat Leif husa a Uinlande en hann kuetzst þa mundu husin en gefa æigi. Sidan helldu þeir j haf skipinu ok komu til Leifsbuda med heilu ok holldnu ok baru þar upp hudfỏt sin. þeim bar brátt j hendr mikil fỏng ok god þuiat reydr uar þar upprekin będe mikil ok god. foru til sidan ok skaru hualinn. skorti þa æigi mat. fenadr gek þar a land upp. en þat uar bratt at gradfe vard urigt ok gerde mikit vm sig. þeir hofdu haft med ser gridung æinn. Kallzefni let fella vidu ok telgia til skips sins ok lagde vidinn a biarg eitt til þurkanar. þeir hofdu oll gæde af landkostum þeim er þar voru będe af vinberium ok allzskonar ueidum ok gędum. Eftir þann uetr hinn fysta kom sumar þa urdu þeir uarir vit Skrælingia ok for þar ór skógi fram mikill flokkr manna. þar uar nærr nautfe þeirra en gradungr tok at belia ok gialla akalliga hatt en þat hrędduzst Skrælingar ok lỏgdu undan med byrdar sinar en þat uar grauara ok safuali ok allzskonar skinnauara ok snua til bæiar Kallzefnis ok uilldu þar inn j husin en Kallzefni let ueria dyrnnar. huorigir skildu annars |[13] mal. Þa toku Skrælingiar ofan bagga sina ok leystu ok budu þeim ok uilldu uopn hellzst firir en Kallzefni bannade þeim at selia uopnin ok nu læitar hann rads med þeim hætti at hann bad konur bera vt bunyt at þeim ok þegar er þeir sa bunyt þa villdu þeir kaupa þat en ekki annat. nu uar su kaupfỏr Skrælingia at þeir baru sinn varning j brott j mỏgum sinum en Kallzefni ok forunautar hans hỏfdu eftir bagga þeirra ok skinnauỏru. foru þeir vid suobuit j burt. Nu er fra þui at segia at Kallzefni lętr gera skidgard ramligann vm bę sinn ok biugguzst þar vm. J þann tima fædde Gudridr sueinbarnn kona Kallzefnis ok het sa sueinn Snorre. A aunduerdum odrum uetri þa kuomu Skrælingiar til motz vid þa ok voru myklu fleire en fyrr ok hofdu slikan varnnat sem fyrr. þa mællti Karlzefni vid konur. nu skulu þer bera vt slikan mat sem fyrr uar rifazstr en ekki annat. Ok er þeir sa þat þa kostudu þeir boggunum sinum inn yfir skidgardinn en Gudridr sat j dyrum inne med uỏggu Snorra sonar sins. þa bar skugga j dyrrin ok gek þar inn kona j suortum namkyrtli helldr lag ok hafde dregil um hofut ok liosiỏrp a har fo(l)leit ok miog eygd suo at æigi hafde iafnnmikil augu set j einum mannzhause. hon gek þar at er Gudridr sat ok mællti. huat hæitir þu segir hon. Ek hæiti Gudridr edr huert er þitt hæiti. Ek hæiti Gudridr segir hon. þa retti Gudridr husfreyia hond sina til hennar at hon sæti hia henni en þat bar allt saman at þa heyrde Gudridr brest mikinn ok uar þa konan horfin ok j þui var ok ueginn æinn Skrælingi af æinum huskalle Kallzefnis þuiat hann hafde uiliat taka uopnn þeirra. ok foru nu j brott sem tidazst en klæde þeirra lagu þar eftir ok varningr. æinge madr hafde konu þessa set utan Gudridr æin. Nu munum ver þurfa til rada at taka segir Kallzefni þuiat ek hygg at þeir mune vilia uor hit þridea sinne med vfride ok fiolmenni. nu skulum ver taka þat rad at .x. menn fari fram a nes þetta ok syne sig þar en annat lid uort skal fara j skog ok hoggua þar riodr firir nautfe voru þa er lidit kemr fram ór skoginum. uer skulum ok taka gridung uornn ok lata hann fara firir oss. En þar var suo hattat er fundr þeirra uar ætladr at uatn uar audru megin en skogr a annan ueg. Nu uoru þessi rad hofd er Kallzefni lagde til. Nu komu Skrælingiar j þann stad er Kallzefni hafde ætlad til bardaga. nu uar þar bardage ok fell fiollde af lide Skrælingia. einn madr uar mikill ok uænn j lide Skrælingia ok þotti Kallzefni sem hann munde vera hỏfdinge þeirra. nu hafde æinn þeirra Skrælingia tekit upp ỏxi eina ok leit a um stund ok reidde at felaga sinum ok hio til hans. sa fell þegar daudr. þa tok sa hinn mykle madr vit ỏxinne ok leit a vm stund ok uarp henni sidan a sioinn sem leingst matti hann. en sidan flyia þeir a skoginn suo huerr sem fara matti ok lykr þar nu þeirra vidskiftum. Voru þeir Kallzefni þar þann uetr allan. en at vore þa lyser Kallzefni at hann uill eigi þar vera læingr ok vill fara til Grænlandz. nu bua þeir ferd sina ok hofdu þadan morg gæde j vinuide ok berium ok skinnavoru. nu sigla þeir j haf ok kuomu til Æireksfiardar skipe sinu heilu ok voru þar vm uetrinn.


Freydis let drepa þa brædr

Nv tekst vmræda at nyiu vm Uinlandzferd þuiat su ferd þikir będe god til fiar ok virdingar. þat sama sumar kom skip af Noregi til Grænlandz er Kallzefni kom af Vinlande. þui skipe styrdu brędr .ij. Helgi ok Finnhoge ok voru þann uetr a Grænlande. þeir brædr voru islenzskir at kyne ok ór Austfiordum. Þar er nu til at taka at Freydis Æireksdottir gerde ferd sina heiman ór Gỏrdum ok for til fundar vid þa brædr Helga ok Finnboga ok beidde þa at þeir færi til Vinlandz med farkost sinn ok hafa helming gæda allra vid hana þeirra er þar fengizst. nu jattu þeir þui. þadan for hon a fund Leifs brodur sins ok at hann gæfui henni hus þau er hann hafde gera latit a Uinlande. en hann suarar hinu sama kuezst lia mundu hus en gefa æigi. sa var maldagi med þeim Kallzefni ok Freydise at huorir skylldu hafa .xxx. uigra manna a skipe ok konur umfram en Freydis bra af þui þegar ok hafde .v. monnum fleira ok leyndi þeim ok urdu þeir brædr æigi fyrri vid þa varir en þeir komu til Vinlandz. Nu letu þau j haf ok hofdu til þess mællt adr at þau munde samflota hafa ef suo uillde verda ok þess var litill mun(r). en þo kuomu þeir brædr |[14] nokkuru fyrre ok hofdu upp borit faung sin til husa Leifs. en er Freydis kom at lande þa rydia þeir skip sitt ok bera upp til hus faung sin. Þa mællti Freydis. hui baru þer inn her faung ydr. Þuiat ver hugdum segia þeir at halldazst muni oll akuedin ord med oss. Mer lede Leifr husanna segir hon en æigi ydr. Þa mællti Helgi. þriota mun okkr brædr illzsku uit þig. Baru nu vt faung ok gerdu ser skala ok settu þann skala firr sionum a uazstrondu ok biuggu uel vm. en Freydis let fella vidu til skips sins. Nu tok at uetra ok toludu þeir brædr at takazst mundu upp læikar ok væri hofd skemtan. suo var gert vm stund þar til er menn baruzst verra j mille ok þa gerdizst sundrþykke med þeim ok tokuzst af læikar ok ongar gerduzst kuomur mille skalanna ok for suo fram leinge uetrar. Þat var æinn morgin snemma at Freydis stod upp ór rumi sinu ok klæddizst ok fór æigi j skoklędin en uedri uar suo farit at dogg uar fallin mikil. hon tok kapu bonda sins ok for j en sidan gek hon til skala þeirra brædra ok til dyra. en madr einn hafde vt gengit litlu adr ok lokit hurd aftr a midian klofa. hon lauk upp hurdinne ok stod j gattum stund þa ok þagde. en Finnbogi la innzstr j skalanum ok uakti. Hann mællti. huat uilltu hingat Freydis. Hon suarar. ek uil at þu standir upp ok gangir vt med mer ok uil ek tala vit þig. Suo gerir hann. þau ganga at tre er la undir skalauegginum ok settizst þar nidr. Huersu likar þer segir hon. Hann suarar. godr þiki mer landzkostur en illr þiki mer þustr sa er uór j milli er þuiat ek kalla ekki hafa til ordit. Þa segir þu sem er segir hon ok suo þiki mer en þat er eyrende mitt a þinn fund at ek villde kaupa skipum vit ykkr brædr þuiat þit hafit meira skip en ek ok villda ek j brott hedan. Þat mun ek lata gangazst segir hann ef þer likar þa vel. Nu skilia þau vid þat. geingr hon heim en Finnboge til huilu sinnar. hon stigr upp j rumit kolldum fotum ok uaknnar hann Þoruardr vid ok spyrr hui at hon væri suo kolld ok vóth. Hon suarar med myklum þiosti. ek uar gengin segir hon til þeirra brædra at fala skip at þeim ok uillda ek kaupa meira skip. en þeir urdu vid þat suo illa at þeir bordu mig ok leku sarliga en þu uesæll madr munt huarke vilea reka minnar skammar ne þinnar ok mun ek þat nu finna at ek er j brottu af Grænlande ok mun ek gera skilnat vid þig vtan þu hefnir þessa. Ok nu stodst hann æigi atolur hennar ok bad menn upp standa sem skiotazst ok taka uopn sin ok suo gera þeir ok fara þegar til skala þeirra brædra ok geingu inn at þeim sofandum ok toku þa ok færdu j bỏnd ok leiddu suo vt huernn sem bundinn uar en Freydis let drepa huernn sem vt kom. nu voru þar aller kallar drepnir en konur uoru eftir ok villde eingi þær drepa. Þa mællti Freydis. fai mer ỏxi j hond. Suo uar gert. sidan uegr hon at konum þeim .v. er þar voru ok gek af þeim daudum. Nu foru þau til skala sins eftir þat id illa verk ok fanzst þat æitt a at Freydis þottizst alluel hafa vmradit ok mællti vid felaga sina. ef oss verdr audith at koma til Grænlandz segir hon þa skal ek þann mann rada af life er segir fra þessum atburdum nu skulu ver þat segia at þau bui her eftir þa er ver forum j brott. Nu biuggu þeir skipit snemma vm vorit þat er þeir brædr hofdu att med þeim ollum gædum er þau mattu til fa ok skipit bar. sigla sidan j haf ok vrdu vel ræidfara ok kuomu j Æireksfiord skipe sinu snemma sumars. Nu var þar Kallzefni firir ok hafde albuit skip sitt til hafs ok bæid byriar ok er þat mal manna at æigi munde audgara skip gengit hafa af Grænlande en þat er hann styrde.


Fra Freydisi

Freydis for nu til bus sins þuiat þat hafde stadit medan vskatt. hon fek mikinn feing þar ollu foruneyti sinu þuiat hon uillde leyna lata vdadum sinum. sitr hon nu j bui sinu. Eigi urdu aller suo halldinordir at þegde yfir vdadum þeirra edr illzsku at æigi kæme upp vm sider. Nu kom þetta upp vm sidir firir Leif brodur hennar ok þotti honum þessi saga allill. þa tok Leifr .iij. menn af lide þeirra Freydisar ok pinde þa til sagna[15] vm þenna atburd allan iafnnsaman ok var med æinu mote sognn þeirra. Æigi nenni ek segir Leifr at gera þat at vid Freidisi systur mina sem hon veri verd en spa mun ek þeim þess at þeirra afkuęmi mun litt at þrifum verda. Nu læid þat suo fram at aungum þotti vm þau |[16] vert þadan jfra nema illz. Nu er at segia fra þui er Kallzefni byr skip sitt ok siglde j haf. honum forst uel ok kom til Noregs med heilu ok holldnu ok sat þar vm uetrinn ok sellde uarnning sinn ok hafde þar gott yfirlæti ok þau będe hion af hinum gofgauzstum monnum j Noregi en vm uorit eftir bio hann skip sitt til Jslandz. ok er hann var albuinn ok skip hans la til byriar firir bryggiunum þa kom þar ad honum sudrmadr einn ættadr af Brimum ór Saxlande hann falar at Kallzefni husasnotru hans. Ek uil æigi selia sagde hann. Ek mun gefa þer uit halfa mork gullz segir sudrmadr. Kallzefni þotti uel vid bodit ok keyftu sidan. for sudrmadr j burt med husasnotruna en Kallzefni visse æigi huat tre var. en þat var mausurr kominn af Vinlande. Nu sigler Kallzefni j haf ok kom skipe sinu firir nordan land j Skagafiord ok uar þar upp sett skip hans vm uetrinn en vm uorit keyfti hann Glaumbeiarland ok gerde bu a ok bio þar medan hann lifde ok uar hit mesta gofugmenni ok er mart manna fra honum komit ok Gudride konu hans ok godr ættbogi. Ok er Kallzefni uar andadr tok Gudridr uid bus uarduæitzslu ok Snorre son hennar er fęddr var a Uinlande. ok er Snorre uar kuongadr þa for Gudridr vtan ok gek sudr ok kom vt aptr til bus Snorra sonar sins ok hafde hann þa latit gera kirkiu j Glaumbę. sidan uard Gudridr nunna ok æinsetukona ok uar þar medan hon lifde. Snorre atti son þann er Þorgæirr het hann var fadir Jnguelldar modur Branz byskups. Dottir Snorra Kallzefnissonar het Hallfridr hon var modir Runolfs fỏdur Þorlaks byskups. Biornn het son Kallzefnis ok Gudridar hann var fadir Þoruhnar modur Biarnnar byskups. fiolde manna er fra Kallzefni kominn ok er hann kynsæll madr ordinn. ok hefir Kallzefni gerzst sagt allra manna atburde vm farar þessar allar er nu er nokkut orde a komit.




Fotnoter:

  1. 222
  2. undir Cd.
  3. r. þride
  4. r. Snorri
  5. 223
  6. sia tilf. Cd.
  7. 282
  8. 283
  9. Kialnarnes Cd.
  10. 284
  11. 285
  12. uorrar Cd.
  13. 286
  14. 287
  15. sagnara Cd.
  16. 288