Sigurðarkviða hin meiri (Brot)
Velg språk | Norrønt | Islandsk | Norsk | Dansk | Svensk | Færøysk |
---|---|---|---|---|---|---|
Denne teksten finnes i flere utgaver på følgende språk ► | ![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
||
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
|||
![]() |
![]() |
![]() |
||||
![]() |
![]() |
|||||
![]() |
![]() |
|||||
![]() |
![]() |

De gamle Eddadigte II
Heimskringla Reprint
Udgivne og tolkede af
G. E. C. Gads Forlag
København, 1932
Sigurðarkviða hin meiri
- 1.
- Ęldr nam at œsask,
- ęn jǫrð at skjalfa
- ok hór logi
- við himin gnæfa,
- fár tręystisk þar
- fylkis rekka
- ęld at ríða
- né yfir stíga.
1-2 handler om Sigurds ridt gennem vaverluen omkring Brynhilds borg.
Ęlðr: vaverluen. — fylkis: ɔ: Gunnars. — stíga: ɔ: tilfods.
- 2.
- Sigurðr Grana
- sverði kęyrði
- ęldr sloknaði
- fyr ǫðlingi,
- logi allr lægðisk
- fyr lofgjǫrnum,
- † bliku ręið,
- es Ręginn átti.
lægðisk: lagde sig ned. — lofgjǫrnum: den ry-lystne; adj. brugt som subst, som oftere. — bliku ręið: er forvansket; ręiði bet. ‘ride-töj’ (egl. takkelage) og synes ikke at give nogen mening.
- * * *
- 3.
- Sigurðr vá at ormi,
- ęn þat síðan mun
- ęngum fyrnask,
- meðan ǫld lifir,
- ęn hlýri þinn
- hvárki þorði
- ęld at ríða
- né yfir stíga.
Findes i fortællingen om Gudruns og Brynhilds samtale; verset er Brynhilds replik. — Sigurðr: er her stærkt betonet. — hlýri þinn: din (Gudruns) broder, Gunnar.
- * * *
- 4.
- Út gekk Sigurðr
- andspjalli frá,
- hollvinr lofða,
- ok hnipnaði,
- svát ganga nam
- gunnarfúsum
- sundr of síður
- sęrkr járnofinn.
Verset anføres efter Sigurds og Brynhilds samtale, efter at hun havde fået bedraget at vide. Hun afviser i vrede Sigurds tilbud om at forlade Gudrun og ægte hende. — andspjalli: samtalen. — hnipnaði: var sorgfuld. — sęrkr járnofinn: brynje smsat af ringe; det er noget påfaldende, at digteren lader Sigurd have jærnbrynje på ved den lejlighed; det er vel for effektens skyld.
- * * *
- H. kv. 5.
- [Hvat hęfr Sigurðr
- til] saka unnit,
- es frœknan vill
- fjǫrvi næma?
Med saka beg. R igen.
- G. kv. 6.
- Mér hęfr Sigurðr
- sęlda ęiða,
- ęiða sęlda,
- alla logna,
- þá vélti hann mik,
- es vesa skyldi
- allra ęiða
- ęinn fulltrúi.
logna: svegne; logna må opfattes i forbindelse med hęfr. — ęinn: alene. — fulltrúi: en som man fuldtud kan (bör) stole på.
- H. kv. 7.
- Þik hęfr Brynhildr
- bǫl at gørva
- hęiptar hvattan
- harm at vinna;
- fyrman hón Goðrúnu
- góðra ráða,
- ęn síðan þér
- sín at njóta.
hęiptar hvattan: bör snarest forstås som ‘opfordret, ægget, til vrede’, l. 4 bliver da en forklarende tilföjelse. — fyrman: hun under ikke. — ráða: giftermål. — at njóta: må vel også styres af fyrman.
Det forudsættes nu, at Högne går ind på Gunnars ønske; men mulig mangler her et vers.
- 8.
- Sumir ulf sviðu,
- sumir orm sniðu,
- sumir Gotþormi
- af gera dęildu,
- áðr þęir mætti
- męins of lystir
- á horskum hal
- hęndr of lęggja.
ulf: ɔ: stykker af ulvens kød. — orm sniðu: skar en hugorm i stykker. — af gera dęildu: gav (ham) stykker af ulven. — hal: ɔ: Sigurd.
- 9.
- Soltinn varð Sigurðr
- sunnan Rínar;
- hrafn at męiði
- hótt kallaði:
- ykr mun Atli
- ęggjar rjóða,
- munu vígskǫ́um
- of viða ęiðar.
Soltinn varð: døde. — ykr: er dativ, ‘i eders blod’. — vígskǫ́um: krigerske mænd, adj. f. subst. R har iøvrigt -ská, hvor akcenten vistnok beror på fejllæsning af forkortelsestegnet for m. — viða: tilintetgøre, styrer dativ. — ęiðar: ederne, som Gunnar og Sigurd havde svoret hinanden.
Verset forudsætter, at Sigurd er dræbt ude (jfr. det følg. prosa-st.), på tinge?
- 10.
- Úti stóð Goðrún
- Gjúka dóttir,
- ok hón þat orða
- alls fyrst of kvað:
- hvar ’s nú Sigurðr,
- sęggja dróttinn,
- es frændr mínir
- fyrri ríða.
fyrri: adj. (ikke adv.), priores.
- 11.
- Ęinn því Hǫgni
- andsvǫr vęitti:
- sundr hǫfum Sigurð
- sverði hǫggvinn,
- gnapir æ grár jór
- of grami dauðum.
Ęinn: Ene, H. var den eneste (der havde mod til). — gnapir: luder med, sænker, hovedet (af sorg).
- 12.
- Þá kvað Brynhildr
- Buðla dóttir:
- »vęl skuluð njóta
- vápna ok landa,
- ęinn myndi Sigurðr
- ǫllu ráða,
- ef hann lęngr lítlu
- lífi hęldi.
- 13.
- Væria þat sœmt
- at sá réði
- Gjúka arfi
- ok Gota męngi,
- es hann fimm sonu
- at folkræði,
- gunnar fúsa,
- getna hafði.«
Væria: det vilde ikke have været. — fimm sonu: digtene kender ellers kun 3, Gunnar, Högne og Guttorm (der dog ikke skulde have været Gjukes sön); Sigsk. 18 antyder 4 brødre (Þiðr.s har 4: Gunnar, Högne, Gernoz, Giselher). Mulig er Sigurd her tænkt som den 4. ‘styrer’. — es: eftersom. — folkræði: folke-styrelse (R skr. róþi). — hafði: subj. er Gjúki.
- 14.
- Hló þá Brynhildr,
- bœr allr dunði,
- ęinu sinni
- af ǫllum hug:
- lęngi skuluð njóta
- landa ok þegna,
- es frœknan gram
- falla létuð.
L. 2 indeholder en af de mange overdrivelser, der skal vise styrken i det skildrede. — ęinu sinni: én gang, el. første gang?
- 15.
- Þá kvað þat Goðrún
- Gjúka dóttir:
- mjǫk mælir þú
- miklar firnar;
- gramir hafi Gunnar
- gǫtvað Sigurðar,
- hęiptgjarns hugar
- hęfnt skal verða.
firnar: utilbørligheder. — gǫtvað: banemand; egl. ‘en der begraver (en anden)’, jfr. gǫtva ‘begrave’. — L. 7-8: »der skal blive taget straf for (din) vredelystne tanke«; hugr er vist Brynhilds hu.
- 16.
- Framm vas kvelda,
- fjǫlð vas drukkit,
- þá vas hvívetna
- vilmál talið,
- sofnuðu allir
- es í sæing kómu;
- ęinn lęngr Gunnarr
- ǫllum vakði.
Framm o. s. v.: det var ledet ud på aftenen. — L. 3-4: »da var der blevet udtalt gode ord (ɔ: forsoningsord) for alt og alle«.
- 17.
- Fót namat hrœra,
- fjǫlð namat spjalla,
- hitt hęrglǫtuðr
- hyggja téði,
- hvat þęir í bǫrvi
- báðir sǫgðu
- hrafn ęy ok ǫrn,
- es hęim riðu.
namat: sål. smskrevet, -at neg; Gunnar rører sig ikke, men sidder stille i tanker. — hęrglǫtuðr: krigeren. — hyggja: overvejede. — bǫrvi: træet (R har bǫðvi, der er meningsløst). — hrafn, ǫrn: i v. 9 var der kun tale om ravnen. Der foreligger dog næppe en fejl.
- 18.
- Vaknaði Brynhildr
- Buðla dóttir,
- dís skjǫldunga,
- fyr dag lítlu:
- hvętið mik eða lętið mik,
- harmr es unninn,
- sorg at sęgja
- eða svá láta.
dís: søster. — L. 5: »æg mig eller fraråd mig«. — harmr: neml. Sigurds drab. — láta: underforstået er ǫndu, láta ǫndu = dø. — Meningen i l. 5-8 er ikke helt klar: »hvad enten I ægger mig el. fraråder mig at forklare min kummer el. dø« — »er det ligegyldigt, jeg agter at dø« synes at måtte underforstås.
- 19.
- Þǫgðu allir
- við því orði,
- fár kunni þęim
- fljóða lǫ́tum,
- es hón grátandi
- gęrðisk at sęgja,
- þats hlæjandi
- hǫlða bęiddi:
L. 3-4: »ingen forstod den kvindes adfærd, udtalelse«. — L. 5-6: »da hun grædende omtalte det«, da hun med sorg nu omtalte det o. s. v. — bęiddi: havde bedt om.
- 20.
- »Hugðak mér Gunnarr
- grimt í svefni,
- svalt alt í sal,
- ættak sæing kalda,
- ęn þú gramr riðir
- glaums andvani,
- fjǫtri fatlaðr,
- í fjanda lið.
Hugðak: jeg drömte. — riðir: hentyder til Gunnars rejse tilhest til Atle, men naturligvis ikke til den måde, han blev ført på efter tilfangetagelsen (jfr. Atlakv.).
- 21.
- Svá mun ǫll yður
- ætt Niflunga
- afli gęngin;
- eruð ęiðrofa.
Versets første halvdel er gået tabt. — gęngin: berøvet. Jfr. vaðinn at vilja.
- 22.
- Mantat Gunnarr
- til gǫrva þat,
- es blóði í spor
- báðir ręnduð,
- nú hęfr hǫnum þat alt
- illu launat,
- es fręmstan þik
- finna vildi.
L. 3-4: »da (at) I bægge lod jeres blod flyde i eders fodspor«, hentyder til en ceremoni ved indgåelsen af fostbroderskab; Saxo omtaler også det samme. Det er blodblandingen, der menes. — þik: nødvendig rettelse for sik (R).
- 23.
- Þá ręyndi þat,
- es riðit hafði
- móðigr á vit
- mín at biðja,
- hvé hęrglǫtuðr
- hafði fyrri
- ęiðum haldit
- við hinn unga gram.
ręyndi: prøvede man, prøvedes det. — hęrglǫtuðr: her Sigurd (jfr. v. 17). — fyrri: adj., prior, »på sin side«. — gram: ɔ: Gunnar.
- 24.
- Bęnvǫnd of lét,
- brugðinn golli,
- margdýrr konungr
- á meðal okkar;
- ęldi vǫ́ru ęggjar
- útan gǫrvar,
- ęn ęitrdropum
- innan fáðar.«
Bęnvǫnd: sårvånd, sværd. — brugðinn: omviklet (ɔ: sværdets greb). — L. 5-8 er nærmest et kraftigt udtryk for at betegne det kyske samleje.
Frá dauða Sigurðar
Hér er sagt í þessi kviðu frá dauða Sigurðar ok víkr hér svá til, sem þeir dræpi hann úti, en sumir segja svá, at þeir dræpi hann inni í rekkju sinni sofanda. En þýðverskir menn segja svá, at þeir dræpi hann úti í skógi, ok svá segir í Guðrúnarkviðu hinni fornu, at Sigurðr ok Gjúkasynir hefði til þings riðit, þá er hann var drepinn, en þat segja allir einnig, at þeir sviku hann í tryggð ok vágu at hánum liggjanda ok óbúnum. Guðrún sat yfir Sigurði dauðum. Hon grét eigi sem aðrar konur, en hon var búin til at springa af harmi. Til gengu bæði konur ok karlar at hugga hana, en þat var eigi auðvelt. Þat er sǫgn manna, at Guðrún hefði etit af Fáfnis hjarta, ok hon skilði því fugls rǫdd. Þetta er enn kveðit um Guðrúnu.
sumir: jfr. Sigsk., Guðrhvǫt, Hamd. — þýðverskir: jfr. Niebelungenlied og Þiðrikssaga, samt det gamle Guðrunskvad (II). — Den sidste halvdel beror på det følg. digt, undt. bemærkningen om, at Gudrun skulde have spist af Fáfnirs hjærte; dette skulde tjæne til at forklare hendes grumhed i den følgende tid.
Det følgende digt er ikke benyttet i Vǫls.s.